Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: ViLijen ViLijen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:133

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở khoa học về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập; Thực trạng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội; Định hướng và giải pháp tăng cường thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .............../................ ...../..... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ PHƢỢNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA XANH PÔN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .............../................ ...../..... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ PHƢỢNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA XANH PÔN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ CHÍNH SÁCH CÔNG Mã số: 8 34 04 02 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ CHI MAI HÀ NỘI, NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ chuyên ngành Chính sách công “Thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tác giả với sự hƣớng dẫn của Cô giáo PGS.TS. Lê Chi Mai dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn trong giai đoạn nghiên cứu, không có sự trùng lặp, sao chép với các đề tài đã công bố. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Phƣợng i
LỜI CẢM ƠN Luận văn đƣợc thực hiện sau quá trình học tập và tích lũy kiến thức tại Học viện Hành chính Quốc gia cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của các Thày giáo, Cô giáo. Với tình cảm chân thành, sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc, em xin đƣợc gửi lời cảm ơn tới: - Cô giáo PGS.TS. Lê Chi Mai đã tận tình hƣớng dẫn em trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn; - Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia; - Ban Quản lý đào tạo Sau đại học; Khoa Khoa học hành chính và Tổ chức nhân sự thuộc Học viện Hành chính Quốc gia; - Các Thày Cô giáo đã tham gia giảng dạy và giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu; - Ban Giám đốc Bệnh viện, các Khoa, Phòng tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn đã nhiệt tình cung cấp số liệu và tài liệu, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi nghiên cứu hoàn thành luận văn. Tác giả cũng xin đƣợc gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, đồng nghiệp và bạn bè đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi tham gia học tập và hoàn thành khóa học. Do thời gian có hạn, kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chƣa nhiều nên luận văn không tránh khỏi những khiếm khuyết, tác giả kính mong nhận đƣợc những ý kiến quý báu của các nhà khoa học, các Thày Cô giáo và bạn bè, đồng nghiệp để luận văn có ý nghĩa thực tiễn hơn nữa. Em xin trân trọng cảm ơn. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Phƣợng ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BHYT Bảo hiểm y tế KCB Khám chữa bệnh NSNN Ngân sách nhà nƣớc UBND Ủy ban nhân dân iii
DANH MỤC BẢNG Hình 1.1. Chu trình chính sách công ..........................................................................13 Sơ đồ 2.1. Sơ đồ tổ chức hoạt động tài chính của Bệnh viện Xanh Pôn ……56 Bảng 2.1. Kết quả công tác chuyên môn từ năm 2016 đến năm 2019 ..................48 Bảng 2.2. Số lƣợng phẫu thuật thủ thuật từ năm 2016 đến năm 2019 ....................49 Bảng 2.3. Kết quả hài lòng ngƣời bệnh ngoại trú năm 2018 ...................................51 Bảng 2.4. Kết quả hài lòng ngƣời bệnh nội trú năm 2018 ....................................52 Bảng 2.5. Số lƣợng bệnh nhân chuyển tuyến ............................................................54 Bảng 2.6. Cơ cấu nhân lực phòng Tài chính kế toán của Bệnh viện ....................55 Bảng 2.7. Tổng hợp các nguồn thu của Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn...................67 Bảng 2.8. Cơ cấu các khoản chi tiêu của Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn ................69 Bảng 2.9. Chi tiết các quỹ của Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn ................. … 76 Bảng 2.10. Chi tiết sử dụng các quỹ của bệnh viện đa khoa Xanh Pôn ... 78 iv
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. iii DANH MỤC BẢNG ........................................................................................ iv MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN CÔNG LẬP ..................................10 1.1. Khái quát chung về chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập ....................................................................................... ……………………..10 1.1.1. Chính sách công .............................................................................. 10 1.1.2. Chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập… .................... 13 1.2. Thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập........... 21 1.2.1. Khái niệm và tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập ..................................................... 21 1.2.2. Nội dung thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập ................................................................................................... 22 1.2.3. Các yếu tố tác động đến quá trình thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập ........................................................... 32 1.3. Kinh nghiệm thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại một số bệnh viện công lập .................................................................................................. 39 1.3.1. Kinh nghiệm của Bệnh viện Bạch Mai ........................................... 39 1.3.2. Kinh nghiệm của Bệnh viện Tim Hà Nội ....................................... 40 1.3.3. Bài học kinh nghiệm cho Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn ............... 42 Tiểu kết Chƣơng 1 ........................................................................................... 44 v
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA XANH PÔN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................................................................................... 45 2.1. Giới thiệu khái quát về Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội ..................................................................................................... 45 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .................................................. 45 2.1.2. Kết quả hoạt động của Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn..................... 47 2.1.3. Tổ chức hoạt động tài chính - kế toán............................................. 54 2.2. Thực trạng nội dung thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội ........................................ 58 2.2.1. Ban hành các quy định, chƣơng trình, kế hoạch triển khai cụ thể hóa chính sách tại Bệnh viện ................................................................. 58 2.2.2. Tổ chức tuyên truyền, phổ biến về chính sách tự chủ tài chính ..... 62 2.2.3. Phân công, phối hợp giữa các khoa, phòng trong thực hiện chính sách tự chủ tài chính ....................................................................... 63 2.2.4. Tổ chức thực hiện kế hoạch thu - chi theo cơ chế tự chủ ............... 65 2.2.5. Kiểm tra, giám sát và tổ chức sơ kết, tổng kết việc thực hiện chính sách tự chủ tài chính ...................................................................... 79 2.3. Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội ................................................ 80 2.3.1. Ƣu điểm........................................................................................... 80 2.3.2. Những hạn chế ................................................................................ 84 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................... 85 Tiểu kết Chƣơng 2 ........................................................................................... 89 Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA XANH PÔN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................ 90 vi
3.1. Định hƣớng phát triển chung của ngành Y tế và Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội ............................................................... 90 3.1.1. Định hƣớng phát triển chung của ngành Y tế ................................. 90 3.1.2. Định hƣớng phát triển của Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội ............................................................................ 93 3.2. Một số giải pháp tăng cƣờng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội .......................... 96 3.2.1. Nâng cao nhận thức của đội ngũ lãnh đạo, viên chức và ngƣời lao động, tăng cƣờng công tác lập và triển khai kế hoạch cụ thể ......... 96 3.2.2. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách tự chủ tài chính nhằm tạo sự đồng thuận trong toàn Bệnh viện .......................................... 98 3.2.3. Kiện toàn bộ máy tài chính - kế toán, hoàn thiện cơ chế phân công, phối hợp trong thực hiện chính sách tự chủ tài chính ...................... 99 3.2.4. Tăng cƣờng sự chủ động nhằm thực hiện tự cân đối vững chắc thu - chi tài chính ........................................................................... 101 3.2.5. Nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ lãnh đạo, viên chức và ngƣời lao động nhằm đáp ứng yêu cầu công việc …………….. 105 3.2.6. Định kỳ tổ chức sơ kết, tổng kết, thực hiện kiểm tra, giám sát nội bộ đối với hoạt động tài chính ....................................................... 108 3.2.7. Mở rộng ứng dụng khoa học và công nghệ ................................. 111 3.3. Một số kiến nghị ................................................................................... 112 3.3.1. Kiến nghị với Nhà nƣớc và Chính phủ ......................................... 112 3.3.2. Kiến nghị đối với Bộ Y tế ............................................................. 115 3.3.2. Kiến nghị đối với Kho bạc nhà nƣớc ............................................ 115 Tiểu kết Chƣơng 3 ......................................................................................... 117 KẾT LUẬN ................................................................................................... 118 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 120 vii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tự chủ tài chính là một phần quan trọng của quá trình tự chủ tại các bệnh viện công lập trong công cuộc đổi mới cơ chế quản lý nói chung và cơ chế quản lý tài chính nói riêng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Mục tiêu chính của tự chủ là giúp các bệnh viện công lập vƣợt qua các khó khăn và sự kém hiệu quả của cơ chế quản lý tập trung trong khi nhà nƣớc vẫn nắm quyền sở hữu các cơ sở y tế để đảm bảo ngành y tế vẫn thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ xã hội không vì mục đích lợi nhuận [23]. Thời gian qua, Việt Nam đã không ngừng đổi mới cơ chế, chính sách; thực hiện cải cách hệ thống y tế với trọng tâm là trao quyền tự chủ cho các bệnh viện công lập, nâng cao chất lƣợng dịch vụ và hiệu quả hoạt động của bệnh viện công lập. Thực tế cho thấy sau hơn 10 năm thực hiện Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2016 của Chính phủ quy định quyền tự chủ tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập, nguồn thu hoạt động sự nghiệp y tế của các bệnh viện công lập không ngừng tăng qua các năm, góp phần đảm bảo các khoản chi thƣờng xuyên, dần tiến tới tự chủ hoàn toàn về tài chính, giảm thiểu đáng kể sự lệ thuộc vào ngân sách nhà nƣớc. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai chính sách tự chủ tài chính còn một số tồn tại, khó khăn. Trƣớc những yêu cầu tiếp tục đổi mới cơ chế chính sách đối với bệnh viện công lập, việc nghiên cứu tác động của tự chủ tài chính đến chất lƣợng hoạt động của bệnh viện công lập là một hƣớng đi đúng đắn và cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Trên cơ sở tổng kết đánh giá kết quả đạt đƣợc cũng nhƣ những bất cập phát sinh trong quá trình thực hiện chính sách tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập, ngày 14/02/2015 Chính phủ đã ban hành Nghị 1
định số 16/2015/NĐ-CP thay thế Nghị định số 43/2006/NĐ-CP theo hƣớng quy định các vấn đề chung, làm căn cứ cho các bộ, cơ quan liên quan xây dựng các Nghị định riêng quy định đối với từng lĩnh vực cụ thể. Nghị định số 16/2015/NĐ-CP đã thể hiện rõ mục tiêu đổi mới toàn diện các đơn vị sự nghiệp công lập; đẩy mạnh việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị đồng bộ cả về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính. Theo đó, tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập đƣợc chia theo 4 mức độ: (1) Tự chủ tài chính đối với đơn vị tự bảo đảm chi thƣờng xuyên và chi đầu tƣ; (2) Tự chủ tài chính đối với đơn vị tự bảo đảm chi thƣờng xuyên; (3) Tự chủ tài chính đối với đơn vị tự bảo đảm một phần chi thƣờng xuyên (do giá, phí dịch vụ sự nghiệp công chƣa kết cấu đủ chi phí, đƣợc Nhà nƣớc đặt hàng, giao nhiệm vụ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công theo giá, phí chƣa tính đủ chi phí); và (4) Tự chủ tài chính đối với đơn vị đƣợc Nhà nƣớc bảo đảm chi thƣờng xuyên (theo chức năng, nhiệm vụ đƣợc cấp có thẩm quyền giao, không có nguồn thu hoặc nguồn thu thấp). Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội là Bệnh viện đa khoa đầu tiên trong ngành y tế Hà Nội triển khai thực hiện chính sách tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thƣờng xuyên theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ. Những kết quả đạt đƣợc trong quá trình thực hiện chính sách này cho thấy tác dụng tích cực trong chủ động sử dụng nguồn kinh phí để thực hiện nhiệm vụ có hiệu quả; đồng thời chủ động sử dụng tài sản, nguồn nhân lực để phát triển và nâng cao chất lƣợng hoạt động cung cấp dịch vụ y tế công, từ đó phát triển nguồn thu, tăng thu nhập cho viên chức, ngƣời lao động,..., qua đó, khuyến khích động viên ngƣời lao động gắn bó hơn, có trách nhiệm cao hơn đối với công việc, tuy nhiên, việc triển khai thực hiện chế độ tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn cũng đã bộc lộ những hạn chế nhất định nhƣ: bộ máy tài 2
chính kế toán còn cồng kềnh, năng lực chƣa đáp ứng yêu cầu công việc hiện tại, công tác kiểm tra, giám sát chƣa hiệu quả,…. Nhận thức đƣợc vấn đề đó, em đã lựa chọn đề tài “Thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội” để thực hiện luận văn tốt nghiệp thạc sĩ Chính sách công nhằm tìm hiểu sự tác động của chính sách tự chủ tài chính đến kết quả hoạt động của Bệnh viện qua phân tích thực trạng thực hiện chính sách tự chủ tài chính, tìm ra những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế, từ đó đề xuất một số giải pháp để thực hiện tốt chính sách tự chủ tài chính góp phần đảm bảo các khoản chi thƣờng xuyên, tăng đầu tƣ, dần tiến tới tự chủ hoàn toàn về tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Từ những thập niên 1990, các công trình nghiên cứu phân tích chính sách về tự chủ bệnh viện đã đƣợc thực hiện rộng rãi (Govindaraj & Mukesh, 1996; Preker & Harding, 2003 và Saltman & cộng sự, 2011) và một số lƣợng lớn các bài viết tập trung đƣa ra các đánh giá và kinh nghiệm về chính sách tự chủ bệnh viện. Theo Saltman & cộng sự (2011), mặc dù chính sách tự chủ đã đƣợc áp dụng rộng rãi theo nhiều mức độ khác nhau ở các quốc gia, tuy nhiên rất ít bằng chứng cho thấy, chính sách tự chủ thực sự cải thiện chất lƣợng bệnh viện, đƣợc thể hiện ở việc gia tăng hiệu quả hoạt động hay mức độ hài lòng của bệnh nhân. Nguyên nhân là các mô hình tự chủ tại các quốc gia là khác nhau, trong khi chất lƣợng bệnh viện cũng bị ảnh hƣởng bởi bối cảnh chung, do đó, rất khó để đánh giá tác động của chính sách tự chủ riêng biệt (Saltman và cộng sự, 2011). Trong những năm qua, ngay từ khi Chính phủ ban hành Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 về quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với 3
đơn vị sự nghiệp công lập, đã có nhiều công trình nghiên cứu có liên quan tới vấn đề này đƣợc thực hiện trên nhiều cấp độ, tại các địa bàn nghiên cứu và lĩnh vực thực hiện khác nhau, nhƣ: Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Nguyệt (2019) về “Cơ chế tự chủ tài chính của những đơn vị sự nghiệp công lập” đã phân tích vai trò tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, tình hình thực hiện tự chủ tài chính của các đơn vị này và chỉ ra đƣợc một số những bất cập còn tồn tại trong việc thực hiện tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập. Từ đó, tác giả đã đƣa ra giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính cho các đơn vị sự nghiệp công lập, đạt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 có tối thiểu 20% đơn vị tự chủ tài chính, 100% đơn vị sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác có đủ điều hiện hoàn thành chuyển đổi sang công ty cổ phần. Tác giả Bùi Sỹ Lợi (2019) có nghiên cứu “Cơ chế tự chủ tài chính tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập - những hạn chế và đề xuất hoàn thiện” đã chỉ ra hạn chế trong việc thực hiện tự chủ của các đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Để có thể tránh những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trƣờng khi thực hiện tự chủ tài chính trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, tác giả đã kiến nghị Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách về tự chủ tài chính tại các bệnh viện công lập; hoàn thiện hệ thống pháp luật về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của các đơn vị sự nghiệp công lập theo yêu cầu tại Nghị định số 16/2016/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính Phủ. Từ Đại hội IX đến nay, Đảng và Nhà nƣớc luôn dành sự quan tâm thích đáng nhằm hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật để phát triển và đối mới cơ chế tự chủ tài chính, tổ chức và hoạt động của các cơ sở y tế công lập gắn với chủ trƣơng đẩy mạnh xã hội hóa. Bài viết “Những vướng mắc, tồn tại trong thực hiện cơ chế tự chủ đối với Bệnh viện công lập” của tác giả Hồ 4
Hƣơng (2019) đã tổng hợp những ý kiến, kết luận của Ủy ban về các vấn đề xã hội (Quốc hội) liên quan đến thực hiện cơ chế tự chủ đối với bệnh viện công lập. Theo đó, cơ chế tự chủ bệnh viện công đã chính thức đƣợc triển khai thực hiện từ những năm 2000, đến nay đã đạt một số kết quả nổi bật, làm thay đổi “diện mạo” của các bệnh viện công. Cơ chế tự chủ khuyến khích bệnh viện sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm các nguồn kinh phí để tăng thu nhập cho cán bộ, viên chức, trích lập các quỹ của bệnh viện; tăng sự hài lòng của ngƣời bệnh và giảm tình trạng quá tải của bệnh viện, giúp giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nƣớc. Tuy nhiên, hành lang pháp phí về cơ chế tự chủ trong lĩnh vực y tế, trong đó có tự chủ đối với bệnh viện công lập còn chƣa đầy đủ, thiếu quy định về đầu tƣ theo hình thức đối tác công tƣ, liên doanh, liên kết, về sử dụng thiết bị y tế kỹ thuật cao tại các cơ sở y tế công lập. ài viết cũng tổng hợp những quan điểm, phƣơng hƣớng nhiệm vụ cần đƣợc thực hiện nhằm tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lƣợng và hiệu quả hoạt động của các bệnh viện công, tăng cƣờng công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong trình hình mới. Nghiên cứu của tác giả Đỗ Đức Kiên (2019) về “Tác động tự chủ tài chính đến chất lượng bệnh viện công lập tại Việt Nam” cho thấy sự tác động của tự chủ tài chính đến chất lƣợng bệnh viện công lập vẫn có nhiều ý kiến trái chiều nhau, có quan điểm cho rằng tự chủ tài chính đƣợc chứng minh có tác động tích cực đến nâng cao chất lƣợng bệnh viện, có quan điểm lại cho rằng tự chủ tài chính tác động tiêu cực đến chất lƣợng dịch vụ bệnh viện từ khía cạnh bệnh nhân, có quan điểm lại chƣa thể khẳng định rằng tự chủ tài chính tác động tích cực hay tiêu cực đến chất lƣợng bệnh viện. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng tự chủ tài chính tác động làm tăng chất lƣợng bệnh viện công lập ở Việt Nam. Nghiên cứu đƣa ra năm nhóm giải pháp hƣớng tới nâng cao chất lƣợng bệnh viện gồm: (1) Nhóm khuyến nghị hƣớng tới nâng 5
cao mức độ tự chủ tài chính; (2) Nhóm khuyến nghị liên quan đến chính sách tiền lƣơng để tăng thu nhập cho cán bộ, nhân viên bệnh viện; (3) Nhóm khuyến nghị nhằm tăng kinh phí cho đầu tƣ cơ sở vật chất, mua sắm tài sản để nâng cao chất lƣợng bệnh viện; (4) Nhóm khuyến nghị tăng trích lập các quỹ nhằm nâng cao chất lƣợng bệnh viện công lập; (5) Nhóm khuyến nghị quản lý tài chính nhằm nâng cao chất lƣợng bệnh viện công lập. Bên cạnh đó, nhiều luận án, luận văn đã triển khai nghiên cứu về vấn đề tự chủ tài chính tại các bệnh viện khác nhƣ: Nghiên cứu “Hoàn thiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện Bạch Mai” của tác giả Nguyễn Thị Thanh Huệ (2015) trình bày khá đầy đủ cơ sở khoa học về chính sách tự chủ tài chính, phân tích thực trạng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện Bạch Mai và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện Bạch Mai. Tác giả Lê Thị Chinh (2016), “Hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Hưng Yên” đã phân tích, đánh giá thực trạng chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Hƣng Yên. Tuy nhiên, tác giả mới chỉ trình bày đƣợc chi tiết phần thu mà chƣa trình bày đƣợc phần chi trong hoạt động của Bệnh viện, dẫn đến tính xác thực của các giải pháp mà tác giả nêu trong luận văn không cao. Nghiên cứu “Thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện Y học cổ truyền trung ương” của tác giả Nguyễn Xuân Tùng (2018) đã tập trung trình bày về cơ sở lý luận thực hiện chính sách tự chủ tài chính; phân tích thực trạng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện Y học cổ truyền trung ƣơng. Trên cơ sở đó, tác giả đƣa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện thực hiện chính sách này tại Bệnh viện Y học cổ truyền trung ƣơng. Tuy nhiên, đến nay chƣa có nghiên cứu nào về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội. 6
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở khoa học về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập và kết quả phân tích thực trạng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cƣờng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt đƣợc mục đích nghiên cứu trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu sau đây: - Hệ thống hóa cơ sở khoa học về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện công lập; xác định các nội dung tự chủ tài chính cần triển khai khi thực hiện chính sách này. - Phân tích và đánh giá thực trạng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, tìm ra những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong quá trình thực hiện chính sách tự chủ tài chính. - Đề xuất giải pháp phù hợp nhằm tăng cƣờng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu là hoạt động thực hiện chính sách tự chủ tài chính. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu về không gian: Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội Phạm vi nghiên cứu về thời gian: số liệu đƣợc thu thập trong giai đoạn từ năm 2016 (khi Chính phủ ban hành Nghị định 16/2015/NĐ-CP) đến năm 2019 và đề ra định hƣớng đến năm 2025 7
Phạm vi nghiên cứu về nội dung: Luận văn tập trung làm rõ những nội dung về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện công lập theo quy định của Nhà nƣớc. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn đƣợc nghiên cứu dựa trên cơ sở vận dụng phƣơng pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin; nền tảng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh cùng với quan điểm, chủ trƣơng của Đảng Cộng sản Việt Nam, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc về cơ chế tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, bệnh viện công lập nói riêng. 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể Phƣơng pháp khảo cứu tài liệu đƣợc sử dụng trong toàn bộ quá trình nghiên cứu đề tài. Trên cơ sở tiếp cận, nghiên cứu các tài liệu thứ cấp...tác giả lựa chọn các tri thức, các số liệu, dẫn chứng về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế, nghiên cứu kinh nghiệm một số đơn vị đã thực hiện hoạt động tự chủ tài chính phù hợp, có tính thời sự trong các tài liệu, sách, báo và các ấn phẩm khác tại các giai đoạn khác nhau, phục vụ cho việc giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. Việc nghiên cứu các tài liệu thứ cấp nhằm cung cấp cơ sở lý luận, những luận cứ khoa học cho việc thực hiện chính sách tự chủ tài chính; đồng thời, cung cấp những cơ sở để đề xuất giải pháp tăng cƣờng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội. Các phƣơng pháp phân tích, thống kê, tổng hợp đƣợc sử dụng để xử lý, liên kết các số liệu thống kê và thông tin thu thập đƣợc nhằm đánh giá công tác thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội qua số liệu thực tế. 8
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn góp phần hệ thống hóa, bổ sung cơ sở khoa học về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập; làm rõ các khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Các giải pháp đề xuất có thể đƣợc xem xét và vận dụng vào thực tiễn nhằm đảm bảo thực hiện có hiệu quả chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội. Luận văn có thể đƣợc sử dụng nhƣ tài liệu tham khảo trong việc nghiên cứu và học tập chuyên ngành chính sách công, đặc biệt là trong lĩnh vực thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chƣơng nội dung chính nhƣ sau: Chƣơng 1. Cơ sở khoa học về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập Chƣơng 2. Thực trạng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội Chƣơng 3. Định hƣớng và giải pháp tăng cƣờng thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, thành phố Hà Nội 9
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN CÔNG LẬP 1.1. Khái quát chung về chính sách tự chủ tài chính tại bệnh viện công lập 1.1.1. Chính sách công 1.1.1.1. Khái niệm chính sách công Chính sách công là công cụ quan trọng trong hoạt động chính trị của nhà nƣớc. Chính sách công thƣờng đƣợc hiểu là những hành động ứng xử của Nhà nƣớc với các vấn đề phát sinh trong đời sống cộng đồng, đƣợc thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau nhằm thúc đẩy xã hội phát triển. Theo đó, “Chính sách công là một tập hợp các quyết định chính trị có liên quan nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ thể với giải pháp và công cụ thực hiện nhằm giải quyết các vấn đề của xã hội theo mục tiêu đã xác định của đảng chính trị cầm quyền” [18, tr.9-11]. Ở Việt Nam, thuật ngữ chính sách công cũng đƣợc nhiều nhà nghiên cứu xem xét dƣới các góc độ khác nhau. Chính sách công là kết quả các quyết định của nhà nƣớc nhằm duy trì tình trạng xã hội hoặc giải quyết “các vấn đề của xã hội” theo mục tiêu tổng thể của Đảng đã vạch ra từ trƣớc. Chính sách công ở Việt Nam có thể hiểu là một tập hợp các quyết định có liên quan để “lựa chọn” mục tiêu và những giải pháp, công cụ chính sách nhằm giải quyết các vấn đề chính sách theo mục tiêu tổng thể đã xác định của đảng chính trị cầm quyền. Nhƣ vậy, có thể định nghĩa “Chính sách công là cách thức hành động do Nhà nƣớc lựa chọn và đƣợc các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền ban hành để giải quyết một vấn đề phát sinh trong một giai đoạn nhất định, định hƣớng 10
cho xã hội phát triển một cách thống nhất theo mong muốn của Nhà nƣớc” [18, tr.21]. 1.1.1.2. Kết cấu chính sách công Kết cấu của chính sách công bao gồm hai bộ phận hợp thành và thống nhất với nhau, đó là: mục tiêu và giải pháp chính sách công. Mối quan hệ giữa hai bộ phận là mối quan hệ lôgic giữa mục đích và phƣơng tiện, giữa nguyên nhân và kết quả. Mục tiêu chính sách công là những giá trị hoặc kết quả mà nhà nƣớc mong muốn đạt đƣợc thông qua thực hiện các giải pháp chính sách. Mục tiêu chính sách công thể hiện ý chí của nhà nƣớc trong việc giải quyết một vấn đề công. Mục tiêu chính sách công cũng phản ánh thái độ của nhà nƣớc trƣớc một vấn đề công, thái độ đó có thể tích cực hoặc tiêu cực. Hơn nữa, trong xã hội dân chủ, mục tiêu chính sách công phải thể hiện đƣợc ý chí và nguyện vọng của nhân dân trong việc giải quyết các vấn đề công. Mục tiêu chính sách công đƣợc thể hiện ở nhiều cấp độ khác nhau, từ mục tiêu chung đến mục tiêu cụ thể, từ định tính đến định lƣợng. Thông thƣờng, mục tiêu chính sách công ban đầu hay còn gọi là mục tiêu chung mang yếu tố định tính, tức là đƣợc thể hiện dƣới dạng ngôn từ thay vì đƣợc thể hiện dƣới dạng các con số. Nhƣng mục tiêu chung này lại đƣợc cụ thể hóa thành các mục tiêu ở cấp độ cụ thể hơn hay còn gọi là chỉ tiêu. Các mục tiêu cụ thể phản ánh những khía cạnh cụ thể của mục tiêu chung cho một giai đoạn thời gian nhất định, phù hợp với điều kiện thực thi cụ thể. Trên cơ sở mục tiêu chính sách công, nhà nƣớc xác định các giải pháp thích hợp để đạt đƣợc các mục tiêu đó. Nói cách khác, giải pháp chính sách công phải thích hợp với mục tiêu chính sách công. Tuy nhiên, mục tiêu chính sách công đƣợc thể hiện ở nhiều cấp độ khác nhau, từ mục tiêu chung đến mục tiêu cụ thể. Vì vậy, các giải pháp cũng đi từ giải pháp chung đến giải 11