Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Đổi mới tổ chức và quản lý học sinh, sinh viên diện chính sách tại trường dự bị Đại học TP.HCM

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:86

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Đổi mới tổ chức và quản lý học sinh, sinh viên diện chính sách tại trường dự bị Đại học TP.HCM nêu lên cơ sở lý luận; tổ chức và quản lý học sinh, sinh viên diện chính sách tại trường dự bị Đại học TP.HCM và một số nội dung khác.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Đổi mới tổ chức và quản lý học sinh, sinh viên diện chính sách tại trường dự bị Đại học TP.HCM

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP. HOÀ CHÍ MINH Nguyeãn Thanh Long ÑOÅI MÔÙI TOÅ CHÖÙC VAØ QUAÛN LYÙ HOÏC SINH, SINH VIEÂN DIEÄN CHÍNH SAÙCH TAÏI TRÖÔØNG DÖÏ BÒ ÑAÏI HOÏC TP.HCM Chuyeân ngaønh: QUAÛN LYÙ GIAÙO DUÏC Maõ soá: 60 14 05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ GIAÙO DUÏC HOÏC Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: TS. TRÖÔNG VAÊN SINH Thaønh phoá Hoà Chí Minh – Naêm 2006
LÔØI CAÛM TAÏ Chuùng toâi xin baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc ñeán: - Ban giaùm hieäu, Hoäi ñoàng khoa hoïc, Phoøng khoa hoïc coâng ngheä – sau ñaïi hoïc, Khoa taâm lyù – giaùo duïc, Quyù giaùo sö, Giaûng vieân, Caùn boä, Coâng nhaân vieân Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. - Ban Giaùm hieäu, Caùn boä – Coâng nhaân vieân, Giaûng vieân Tröôøng Döï bò ñaïi hoïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh. - Ñaëc bieät laø Thaày höôùng daãn khoa hoïc: Tieán só Tröông Vaên Sinh. - Caùc baïn cuøng khoùa. Ñaõ taän tình giaûng daïy, höôùng daãn, giuùp ñôõ, goùp yù kieán, cung caáp taøi lieäu vaø taïo nhieàu thuaän lôïi giuùp chuùng toâi hoaøn thaønh luaän vaên naøy. Tp. Hoà Chí Minh, Thaùng 04 naêm 2006
MUÏC LUÏC Trang Trang phuï bìa Lôøi caûm taï Danh muïc caùc chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng Muïc luïc Môû ñaàu .................................................................................................................. 1 Chöông 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CUÛA ÑEÀ TAØI ........................................................... 5 1.1. Moät soá khaùi nieäm cô baûn lieân quan ................................................................. 5 1.1.1. Giaùo duïc, ñaøo taïo, boài döôõng vaø döï bò ñaïi hoïc ........................................... 5 1.1.1.1. Khaùi nieäm "giaùo duïc" ............................................................................ 5 1.1.1.2. Khaùi nieäm "ñaøo taïo" .............................................................................. 5 1.1.1.3. Khaùi nieäm "boài döôõng".......................................................................... 6 1.1.1.4. Khaùi nieäm "döï bò ñaïi hoïc"..................................................................... 6 1.1.2. Toå chöùc, hoaït ñoäng, quaûn lyù vaø quaûn lyù giaùo duïc ....................................... 6 1.1.2.1. Khaùi nieäm "toå chöùc" .............................................................................. 6 1.1.2.2. Khaùi nieäm “hoaït ñoäng".......................................................................... 7 1.1.2.3. Khaùi nieäm "quaûn lyù" .............................................................................. 7 1.1.2.4. Quaûn lyù giaùo duïc .................................................................................... 8 1.2. Quan ñieåm cuûa Ñaûng ta veà phaùt trieån giaùo duïc-ñaøo taïo cho ñoàng baøo caùc daân toäc thieåu soá........................................................................................... 8 1.2.1.Gaén chaët quan ñieåm phaùt trieån giaùo duïc-ñaøo taïo vôùi quan ñieåm vaø chính saùch daân toäc.......................................................................................... 9 1.2.2. Phaùt trieån giaùo duïc daân toäc phaûi gaén boù chaët cheõ .................................... 10 1.2.3. Phaùt trieån giaùo duïc daân toäc phaûi ñöôïc trieån khai treân nhieàu bình dieän,... 12 1.2.4. Phaùt trieån giaùo duïc daân toäc phaûi phuø hôïp vôùi töøng vuøng, töøng daân toäc ... 12 1.3. Vai troø vaø vò trí cuûa Tröôøng Döï bò ñaïi hoïc .................................................. 13 1.3.1. Vai troø cuûa Tröôøng Döï bò ñaïi hoïc .............................................................. 13 1.3.1.1. Tính khaùch quan cuûa söï ra ñôøi caùc tröôøng döï bò ñaïi hoïc ................... 13
1.3.1.2. Söï ra ñôøi cuûa caùc tröôøng döï bò ñaïi hoïc laø moät trong nhöõng hình thöùc goùp phaàn cuûng coá khoái ñaïi ñoaøn keát toaøn daân ................................... 14 1.3.1.3.Vai troø cuûa tröôøng döï bò ñaïi hoïc .......................................................... 15 a) Vai troø cuûa Tröôøng Döï bò ñaïi hoïc noùi chung........................................... 15 b) Vai troø cuûa Tröôøng Döï bò ñaïi hoïc Tp. Hoà Chí Minh ñoái vôùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long ................................................................................ 16 1.3.2. Vò trí cuûa tröôøng döï bò ñaïi hoïc trong heä thoáng giaùo duïc quoác daân Vieät Nam ..................................................................................................... 18 Chöông 2: TOÅ CHÖÙC VAØ QUAÛN LYÙ ÑAØO TAÏO CUÛA TRÖÔØNG DÖÏ BÒ ÑAÏI HOÏC THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH THÔØI GIAN QUA ................. 22 2.1. Toång quan veà Tröôøng Döï bò ñaïi hoïc TP.HCM ............................................ 22 2.1.1. Quaù trình thaønh laäp tröôøng Döï bò Ñaïi hoïc Tp.HCM ................................. 22 2.1.2.Chöùc naêng vaø nhieäm vuï cuûa tröôøng Döï bò Ñaïi hoïc TP.HCM.................... 22 2.1.2.1. Chöùc naêng............................................................................................. 22 2.1.2.2. Nhieäm vuï .............................................................................................. 23 2.1.3. Toå chöùc cuûa tröôøng Döï bò Ñaïi hoïc TP.HCM ............................................. 23 2.2. Hoaït ñoäng ñaøo taïo cuûa Tröôøng Döï bò ñaïi hoïc Tp.HCM thôøi gian qua..... 24 2.2.1. Hoaït ñoäng tuyeån sinh.................................................................................. 24 2.2.2. Hoaït ñoäng ñaøo taïo ...................................................................................... 27 2.2.2.1. Toå chöùc lôùp hoïc.................................................................................... 27 2.2.2.2. Chöông trình hoïc .................................................................................. 27 2.2.2.3. Noäi dung hoïc taäp vaø phöông phaùp cung caáp kieán thöùc cho sinh vieân 28 2.2.2.4. Phöông phaùp ñaùng giaù hoïc sinh – sinh vieân ........................................ 28 2.2.3. Ñaùnh giaù ...................................................................................................... 29 2.2.3.1. Moät soá keát quaû ..................................................................................... 29 2.2.3.2. Moät soá toàn taïi ....................................................................................... 30 2.2.3.3. Nguyeân nhaân cuûa toàn taïi ..................................................................... 32 a) Nguyeân nhaân khaùch quan ............................................................... 32 b) Nguyeân nhaân chuû quan ................................................................... 32 2.3. Coâng taùc quaûn lyù ñaøo taïo cuûa Tröôøng Döï bò Ñaïi hoïc Tp. Hoà Chí Minh
thôøi gian qua ..................................................................................................... 32 2.3.1. Nhaän thöùc cuûa tröôøng veà traùch nhieäm cuûa mình ....................................... 32 2.3.2. Xaây döïng vaø trieån khai noäi dung, chöông trình vaø phöông phaùp ñaøo taïo 32 2.3.3. Vieäc boá trí, saép xeáp caùn boä, GV quaûn lyù vaø ñaøo taïo cho HS dieän chính saùch.............................................................................................................. 34 2.3.4. Thieát laäp quan heä chaët cheõ giöõa tröôøng DBÑH vôùi caùc ñòa phöông vaø caùc tröôøng THCN, CÑ, ÑH ............................................................................... 34 2.3.5. Ñaùnh giaù veà toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo.................................................... 35 2.3.5.1. Moät soá keát quaû ..................................................................................... 35 a) Veà toå chöùc ............................................................................................... 35 b) Toå chöùc giaûng daïy vaø hoïc taäp ................................................................ 35 2.3.5.2. Moät soá toàn taïi ....................................................................................... 38 2.3.5.3. Nguyeân nhaân cuûa toàn taïi ..................................................................... 39 Chöông 3: ÑOÅI MÔÙI TOÅ CHÖÙC VAØ QUAÛN LYÙ ÑAØO TAÏO HOÏC SINH, SINH VIEÂN DIEÄN CHÍNH SAÙCH ÔÛ TRÖÔØNG DÖÏ BÒ ÑAÏI HOÏC THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH....................................................................................................... 43 3.1. Cô sôû ñeå xaây döïng giaûi phaùp ............................................................................. 43 3.1.1. Cô sôû lyù luaän ............................................................................................... 43 3.1.1.1. Taàm quan troïng cuûa vaán ñeà daân toäc vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho caùc daân toäc trong coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc .......... 43 3.1.1.2. Quan ñieåm cuûa Ñaûng ta veà daân toäc vaø phaùt trieån giaùo duïc-ñaøo taïo cho vuøng daân toäc ...................................................................................................... 44 a) Quan ñieåm cuûa Ñaûng ta veà daân toäc ............................................................. 44 b) Quan ñieåm cuûa Ñaûng ta veà phaùt trieån giaùo duïc-ñaøo taïo cho vuøng daân toäc . 44 3.1.2. Cô sôû phaùp lyù .............................................................................................. 48 3.1.3. Cô sôû thöïc tieãn ............................................................................................ 49 3.2. Moät soá nguyeân taéc vaø yeâu caàu khi xaây döïng caùc giaûi phaùp ............................ 49 3.2.1. Moät soá nguyeân taéc ...................................................................................... 49 3.2.1.1. Nguyeân taéc 1 ........................................................................................ 49 3.2.1.2. Nguyeân taéc 2 ........................................................................................ 51 3.2.1.3. Nguyeân taéc 3 ........................................................................................ 52
3.2.2. Moät soá yeâu caàu ........................................................................................... 53 3.2.2.1. Caùc giaûi phaùp taïo ñöôïc söï thoáng nhaát vaø hoã trôï cho nhau................. 53 3.2.2.2. Coù tính khaû thi trong giai ñoaïn saép tôùi ................................................ 54 3.3. Moät soá giaûi phaùp ............................................................................................... 54 3.3.1. Nhoùm giaûi phaùp ñoåi môùi veà toå chöùc .......................................................... 54 3.3.1.1. Ñoåi môùi veà toå chöùc boä maùy cuûa tröôøng DBÑH TP.HCM.................. 54 3.3.1.2. Ñoåi môùi toå chöùc tuyeån sinh ................................................................. 55 3.3.1.3. Ñoåi môùi coâng taùc toå chöùc ñaøo taïo ....................................................... 59 a) Ñoåi môùi veà chöông trình vaø noäi dung ñaøo taïo....................................... 60 b) Ñoåi môùi veà boá trí ñoäi nguõ giaûng vieân ñeå giaûng daïy nhöõng noäi dung ñaøo taïo ..................................................................................................... 62 3.3.1.4. Ñoåi môùi phöông thöùc chuyeån giao hoïc sinh heä DBÑH cho caùc tröôøng trung hoïc chuyeân nghieäp, cao ñaúng, ñaïi hoïc ..................................... 62 3.3.2. Nhoùm giaûi phaùp ñoåi môùi veà quaûn lyù .......................................................... 64 3.3.2.1. Ñoåi môùi veà phaân caáp quaûn lyù, taïo cho tröôøng DBÑH chuû ñoäng trong coâng taùc ñaøo taïo .................................................................................. 65 3.3.2.2. Taêng cöôøng traùch nhieäm vaø söï phoái hôïp giöõa caùc cô quan vaø ñôn vò höõu quan ñoái vôùi coâng taùc ñaøo taïo hoïc sinh heä DBÑH..................... 66 3.4. Moät soá ñeà xuaát, kieán nghò ............................................................................... 70 3.4.1. Hoäi ñoàng daân toäc cuûa Quoác hoäi vaø UÛy ban daân toäc cuûa chính phuû.......... 70 3.4.2. Vôùi Boä Giaùo duïc vaø ñaøo taïo ...................................................................... 70 3.4.3. Vôùi chính quyeàn ñòa phöông trong vuøng tuyeån sinh.................................. 71 3.4.4. Vôùi caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng, Trung hoïc chuyeân nghieäp ................ 71 Keát luaän .................................................................................................................... 73 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT CNH, HÑH : Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa CÑ : Cao ñaúng DTNT : Daân toäc noäi truù DBÑH : Döï bò ñaïi hoïc DBÑH.TP.HCM : Döï bò ñaïi hoïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh ÑH : Ñaïi hoïc KT-XH : Kinh teá xaõ hoäi KH-KT : Khoa hoïc kyõ thuaät QLNN : Quaûn lyù Nhaø nöôùc THCN : Trung hoïc chuyeân nghieäp THPT : Trung hoïc phoå thoâng THCS : Trung hoïc cô sôû TP.HCM : Thaønh phoá Hoà Chí Minh UBND : UÛy ban nhaân daân
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Trang Baûng 2.1 Phaân boá theo ñòa phöông 25 Baûng 2.2 Phaân boá theo daân toäc 25 Baûng 2.3 Keát quaû vaøo ÑH, CÑ, THCN, töø 2001-2005 36 Baûng 2.4 Vaøo caùc tröôøng Y Döôïc TP.HCM, Caàn Thô, Taây Nguyeân 37 Baûng 2.5 Vaøo caùc Tröôøng Sö Phaïm 37 Baûng 2.6 Vaøo Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch khoa 37
Caùc ñòa phöông Boä Giaùo duïc-Ñaøo taïo Tröôøng Caùc tröôøng Döï bò Ñaïi hoïc THCN, CÑ, ÑH c Giai ñoaïn tuyeån sinh ( giai ñoaïn tieàn DBÑH) e Giai ñoaïn chuyeån giao ( giai ñoaïn haäu DBÑH) Hoïc sinh daân toäc
-1- MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi: 1.1. Moät trong nhöõng quan ñieåm cuûa Ñaûng ta veà caùc daân toäc laø bình ñaúng giöõa caùc daân toäc. Bình ñaúng daân toäc trong quan ñieåm cuûa Ñaûng ta ñöôïc theå hieän qua 5 maët sau: Kinh teá, chính trò, vaên hoaù, xaõ hoäi vaø cô hoäi phaùt trieån. Söï ra ñôøi moät loaït tröôøng daân toäc noäi truù vaø caùc tröôøng Döï Bò Ñaïi Hoïc Daân Toäc laø moät trong nhöõng hình thöùc (bieän phaùp) nhaèm goùp phaàn thöïc hieän quan ñieåm treân ñaây cuûa Ñaûng. 1.2. Khaùc vôùi caùc tröôøng Daân toäc noäi truù, caùc tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc coù chöùc naêng vaø nhieäm vuï boài döôõng vaø naâng cao cho hoïc sinh caùc daân toäc ít ngöôøi, hoïc sinh caùc vuøng saâu, vuøng xa, ñaëc bieät khoù khaên veà kieán thöùc vaên hoaù phoå thoâng ñeå caùc em coù ñuû ñieàu kieän theo hoïc caùc tröôøng cao ñaúng vaø ñaïi hoïc. Coù theå coi Tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc nhö ''loø'' ñaøo taïo tieàn Cao Ñaúng vaø Ñaïi hoïc cho hoïc sinh daân toäc. Do ñoù keát quaû ñaøo taïo cuûa caùc tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc seõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán vieäc ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc coù trình ñoä chuyeân moân cao cho caùc daân toäc ít ngöôøi, cho caùc vuøng saâu, vuøng xa, vuøng ñaëc bieät khoù khaên - nhöõng vuøng luoân luoân gaëp khoù khaên trong phaùt trieån giaùo duïc vaø ñaøo taïo noùi chung, trong vieäc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc noùi rieâng phuïc vuï cho coâng cuoäc coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ôû caùc ñòa phöông. 1.3. Nhö nhieàu Tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc trong caû nöôùc, thôøi gian qua, beân caïnh nhieàu thaønh töïu ñaõ ñöôïc ghi nhaän, Tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh coøn coù nhöõng haïn cheá, toàn taïi xung quanh vieäc ñaøo taïo hoïc sinh daân toäc.
-2- Coù nhieàu nguyeân nhaân ñöa ñeán nhöõng haïn cheá, toàn taïi aáy, trong ñoù coù nguyeân nhaân veà toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo. Ñeå nhanh choùng ñaøo taïo ñöôïc moät ñoäi nguõ lao ñoäng coù trình ñoä cao cho caùc daân toäc, cho caùc vuøng saâu, vuøng xa trong giai ñoaïn saép tôùi, ñaõ ñeán luùc caàn phaûi ñoåi môùi toaøn dieän veà tö duy, veà toå chöùc, quaûn lyù vaø coâng taùc ñaøo taïo,… Treân tinh thaàn aáy, chuùng toâi löïa choïn ñeà taøi "ÑOÅI MÔÙI TOÅ CHÖÙC VAØ QUAÛN LYÙ HOÏC SINH, SINH VIEÂN DIEÄN CHÍNH SAÙCH TAÏI TRÖÔØNG DÖÏ BÒ ÑAÏI HOÏC TP. HOÀ CHÍ MINH" nhaèm goùp phaàn giaûi quyeát vaán ñeà ñaët ra. 2. Muïc ñích nghieân cöùu: Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø thoâng qua vieäc tìm hieåu, phaân tích ñaùnh giaù khaùch quan quaù trình toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo cuûa tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc TP.HCM thôøi gian qua, töø ñoù, ñeà xuaát caùc giaûi phaùp toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo nhaèm goùp phaàn ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä laø ngöôøi daân toäc ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naâng cao daân trí, ñaøo taïo nhaân löïc cho phaùt trieån kinh teá xaõ – hoäi; goùp phaàn thöïc hieän muïc tieâu coâng baèng xaõ hoäi trong giaùo duïc cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc. 3. Ñoái töôïng nghieân cöùu vaø khaùch theå nghieân cöùu: - Ñoái töôïng nghieân cöùu: toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo taïi tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc TP. Hoà Chí Minh. - Khaùch theå nghieân cöùu: Tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc TP. Hoà Chí Minh. 4. Giôùi haïn phaïm vi nghieân cöùu: Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu veà toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo trong 5 naêm qua vaø ñeà ra caùc giaûi phaùp ñoåi môùi toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo ñeán naêm 2010 taïi Tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc TP.Hoà Chí Minh. 5. Ñoùng goùp cuûa ñeà taøi:
-3- - Veà lyù luaän: goùp phaàn laøm roõ vaán ñeà ñoåi môùi giaùo duïc trong giai ñoaïn môùi - giai ñoaïn coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. - Veà thöïc tieãn: neâu ñöôïc thöïc traïng toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo taïi Tröôøng, töø ñoù ñeà ra ñöôïc giaûi phaùp toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo hoïc sinh Daân toäc taïi Tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc TP.Hoà Chí Minh noùi rieâng caùc tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc Daân toäc noùi chung. 6. Noäi dung vaø phöông phaùp nghieân cöùu: 6.1. Noäi dung nghieân cöùu: Nhö ñaõ giôùi haïn treân ñaây, ôû luaän vaên naøy, chuùng toâi taäp trung nghieân cöùu, tìm hieåu caùc noäi dung cô baûn sau: - Tìm hieåu caùc quan ñieåm, chính saùch cuûa Ñaûng veà giaùo duïc- ñaøo taïo noùi chung cho ñoàng baøo caùc daân toäc noùi rieâng; vai troø vaø vò trí cuûa caùc tröôøng Döï bò Ñaïi hoïc. - Chæ roõ moät caùch khaùch quan veà toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo Hoïc sinh phoå thoâng ôû tröôøng Döï bò Ñaïi hoïc TP. Hoà Chí Minh thôøi gian qua. - Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm ñoåi môùi toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo taïi Tröôøng Döï Bò Ñaïi hoïc TP.Hoà Chí Minh trong thôøi gian tôùi. 6.2. Phöông phaùp nghieân cöùu: 6.2.1. Phöông phaùp luaän: Xuaát phaùt töø quan ñieåm chuû nghóa Maùc - Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh, nhìn nhaän vaán ñeà ñöôïc ñaët ra trong caùc moái quan heä bieän chöùng: vieäc gaén nhaø tröôøng vôùi nhu caàu ñaøo taïo cuûa xaõ hoäi, phuïc vuï nguoàn nhaân löïc cho ñòa phöông, giöõa giaùo duïc- ñaøo taïo noùi chung vaø giaùo duïc - ñaøo taïo vuøng daân toäc noùi rieâng. 6.2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu: ñeå trieån khai nghieân cöùu ñeà taøi, chuùng toâi söû duïng moät soá phöông phaùp sau:
-4- + Phöông phaùp thoáng keâ + Phöông phaùp mieâu taû + Phöông phaùp ñoái chieáu so saùnh (ñaàu vaøo, ñaàu ra, keát quaû taïi caùc tröôøng Ñaïi hoïc). + Phöông phaùp phoûng vaán (qua phieáu ñieàu tra, tröïc tieáp). + Phöông phaùp bieåu ñoà. 7. Keát caáu luaän vaên: Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän vaø taøi lieäu tham khaûo, luaän vaên ñöôïc toå chöùc thaønh 3 chöông: Chöông 1: Cô sôû lyù luaän cuûa ñeà taøi. Chöông 2: Toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo cuûa Tröôøng Döï bò Ñaïi hoïc TP.Hoà Chí Minh thôøi gian qua. Chöông 3: Ñoåi môùi toå chöùc vaø quaûn lyù ñaøo taïo hoïc sinh, sinh vieân dieän chính saùch taïi Tröôøng Döï Bò Ñaïi Hoïc TP. Hoà Chí Minh. ] ^
-5- Chöông 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CUÛA ÑEÀ TAØI 1.1. MOÄT SOÁ KHAÙI NIEÄM COÙ LIEÂN QUAN 1.1.1. Giaùo duïc, ñaøo taïo, boài döôõng vaø döï bò ñaïi hoïc 1.1.1.1. Khaùi nieäm "Giaùo duïc" Trong caùc töø ñieån giaûi thích, thuaät ngöõ "giaùo duïc" ñöôïc hieåu laø quaù trình hoaït ñoäng coù yù thöùc, coù muïc ñích, coù keá hoaïch nhaèm truyeàn cho lôùp ngöôøi môùi nhöõng kinh nghieäm ñaáu tranh vaø saûn xuaát, nhöõng tri thöùc veà töï nhieân, veà xaõ hoäi vaø veà tö duy, ñeå hoï coù theå coù ñuû khaû naêng tham gia vaøo lao ñoäng vaø ñôøi soáng xaõ hoäi" [Vaên Taân: chuû bieân - töø ñieån tieáng Vieät Nxb KHXH, Haø Noäi, 1976, tr.440]. Töø goùc ñoä giaùo duïc hoïc, "giaùo duïc" laø quaù trình trang bò vaø naâng cao kieán thöùc hieåu bieát veà theá giôùi khaùch quan, khoa hoïc, kyõ thuaät, kyõ naêng trong hoaït ñoäng ngheà nghieäp, laø moät trong nhöõng yeáu toá goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi. Giaùo duïc laø moät hoaït ñoäng dieãn ra lieân tuïc trong moät moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, moïi ñôn vò toå chöùc xaõ hoäi nhö gia ñình, nhaø tröôøng, xaõ hoäi, trong ñoù giaùo duïc nhaø tröôøng ñoùng vai troø quyeát ñònh. Laâu nay, trong ñôøi soáng xaõ hoäi Vieät Nam, "giaùo duïc" ñöôïc hieåu theo hai nghóa roäng, heïp khaùc nhau. Theo nghóa roäng, "giaùo duïc ñöôïc hieåu bao goàm giaùo duïc phoå thoâng vaø giaùo duïc sau phoå thoâng (giaùo duïc chuyeân nghieäp, giaùo duïc ñaïi hoïc). Theo nghóa heïp, "giaùo duïc" ñöôïc hieåu chæ laø giaùo duïc phoå thoâng. 1.1.1.2. Khaùi nieäm "ñaøo taïo" Cuõng theo töø ñieån ñaõ daãn, "ñaøo taïo" ñöôïc hieåu ñôn giaûn laø "gaây döïng, boài döôõng cho thaønh” (tr.342). Nhöng trong giaùo duïc hoïc "ñaøo taïo" laø lónh vöïc
-6- trang bò kieán thöùc, kyõ naêng, kyõ xaûo ñeå hình thaønh chuyeân moân cho ngöôøi lao ñoäng. Caùch hieåu naøy, "ñaøo taïo" laø giaùo duïc sau phoå thoâng. Nhö vaäy, giöõa "giaùo duïc" vaø "ñaøo taïo" coù moái lieân heä maät thieát vôùi nhau, song khoâng hoaøn toaøn ñoàng nhaát vôùi nhau. Ñaây laø hai maët, hai khaâu noái tieáp nhau cuûa moät quaù trình hoaït ñoäng coù muïc ñích chung laø trang bò kieán thöùc (phoå thoâng vaø chuyeân moân saâu), kyõ naêng, kyõ thuaät cho ngöôøi hoïc. 1.1.1.3. Khaùi nieäm "boài döôõng" Gaén vôùi giaùo duïc vaø ñaøo taïo laø "boài döôõng", thoâng thöôøng "boài döôõng" ñöôïc hieåu laø "gìn giöõ vaø taêng theâm söùc khoeû, khaû naêng, ñaïo ñöùc" [töø ñieån ñaõ daãn, tr.107]. Giaùo duïc hoïc hieåu: "boài döôõng" laø quaù trình cung caáp theâm, boå sung theâm treân cô sôû kieán thöùc ñaõ coù. Khi hoaøn taát quaù trình boài döôõng, ngöôøi hoïc ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän (chöùng chæ) veà phaàn kieán thöùc ñaõ ñöôïc boài döôõng. 1.1.1.4. Khaùi nieäm "döï bò ñaïi hoïc" Khaùi nieäm "döï bò" thoâng thöôøng ñöôïc hieåu theo nhieàu nghóa "1. söûa soaïn saün, …, 3. Chöa chính thöùc, ñang ôû thôøi kyø thöû thaùch" [Vaên Taân, töø ñieån ñaõ daãn, tr. 323]. Theo ñoù, "döï bò ñaïi hoïc" laø giai ñoaïn chuaån bò saün (qua ñaøo taïo boài döôõng) nhöõng kieán thöùc, tri thöùc ñeå ngöôøi hoïc coù ñuû ñieàu kieän hoïc ñaïi hoïc. Noùi goïn hôn, noâm na, "döï bò ñaïi hoïc" laø "tieàn ñaïi hoïc". 1.1.2. Toå chöùc, hoaït ñoäng, quaûn lyù vaø quaûn lyù giaùo duïc. 1.1.2.1. Khaùi nieäm "toå chöùc" "Toå chöùc" ñöôïc hieåu töø hai höôùng: Töø höôùng hoaït ñoäng, "toå chöùc" ñöôïc hieåu laø moät quaù trình lieân keát caùc caù theå thaønh moät theå thoáng nhaát hoaëc saép xeáp caùc caù theå trong moät theå thoáng nhaát theo moät kieåu, quy caùch nhaát ñònh: Toå chöùc laïi caùc phoøng ban, Toå chöùc ñaïi hoäi thi ñua.
-7- Töø höôùng keát caáu quan heä, "toå chöùc" laø moät cô quan, moät ñôn vò xaõ hoäi trong ñoù caùc thaønh vieân coù cuøng chöùc naêng, nhieäm vuï. Ví duï: Ñoaøn Thanh nieân Coäng saûn Hoà Chí Minh laø moät toå chöùc cuûa thanh nieân Vieät Nam. Phoøng toå chöùc. "Toå chöùc" ñöôïc duøng trong luaän vaên naøy ñöôïc hieåu theo caû hai höôùng. 1.1.2.2. Khaùi nieäm "hoaït ñoäng". Thoâng thöôøng, "hoaït ñoäng" ñöôïc hieåu laø laøm moät vieäc hay tham gia vaøo moät vieäc naøo ñaáy. Coù hai loaïi hoaït ñoäng: hoaït ñoäng chaân tay vaø hoaït ñoäng trí oùc (hoaït ñoäng nhaän thöùc). Con ngöôøi laø chuû theå lao ñoäng, nhaän thöùc vaø giao löu ñöôïc hình thaønh trong quaù trình hoaït ñoäng. Hoaït ñoäng laøm cho con ngöôøi nhaän thöùc ñöôïc hieän thöïc, kích thích höùng thuù nieàm say meâ saùng taïo vaø laøm naûy sinh nhöõng nhu caàu môùi. 1.1.2.3. Khaùi nieäm "Quaûn lyù". Coù nhieàu caùch hieåu khaùc nhau veà "Quaûn lyù". Moät soá nhaán maïnh maët toå chöùc vaø ñieàu haønh cuûa "Quaûn lyù". Ví duï: Quaûn lyù caùc döï aùn, quaûn lyù nhaø nöôùc. Moät soá nhaán maïnh maët kyõ thuaät cuûa "Quaûn lyù". Ví duï: Quaûn lyù maïng, quaûn lyù Internet. Duø hieåu theo höôùng naøo, "quaûn lyù" laø moät hoaït ñoäng rieâng cuûa con ngöôøi. Noù vöøa laø moät khoa hoïc (khoa hoïc quaûn lyù), vöøa laø moät ngheä thuaät (ngheä thuaät quaûn lyù). Ñaõ noùi ñeán quaûn lyù laø noùi ñeán hoaït ñoäng coù yù thöùc cuûa con ngöôøi nhaèm taùc ñoäng, chæ huy, ñieàu khieån, höôùng daãn caùc söï vaät, hieän töôïng vaø con ngöôøi phaùt trieån phuø hôïp vôùi quy luaät khaùch quan vaø chuû ñònh cuûa ngöôøi quaûn lyù. Trong hoaït ñoäng quaûn lyù coù moái quan heä chaët cheõ giöõa: chuû theå quaûn lyù, khaùch theå quaûn lyù, noäi dung quaûn lyù, muïc ñích quaûn lyù vaø phöông phaùp quaûn lyù.
-8- Phöông phaùp quaûn lyù Chuû theå quaûn lyù Muïc ñích quaûn lyù Khaùch theå quaûn lyù Noäi dung quaûn lyù Quaûn lyù coù nhieàu loaïi: quaûn lyù haønh chính nhaø nöôùc (quaûn lyù haønh chính coâng), quaûn lyù laõnh thoå, quaûn lyù lónh vöïc, …. Quaûn lyù giaùo duïc (QLGD) laø loaïi quaûn lyù lónh vöïc. 1.1.2.4. Quaûn lyù giaùo duïc: Quaûn lyù giaùo duïc laø moät loaïi quaûn lyù lónh vöïc maø ñoái töôïng cuûa noù laø caùc quaù trình giaùo duïc vaø moïi ngöôøi gaén vôùi quaù trình naøy. Quaûn lyù giaùo duïc laø moät heä thoáng nhöõng taùc ñoäng (thoâng qua caùc chuû tröông, chính saùch, …) coù muïc ñích, coù keá hoaïch cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc (QLNN) töø Trung öông ñeán ñòa phöông nhaèm phaùt trieån söï nghieäp giaùo duïc phuïc vuï cho coâng cuoäc xaây döïng, baûo veä vaø phaùt trieån ñaát nöôùc. 1.2. QUAN ÑIEÅM CUÛA ÑAÛNG TA VEÀ PHAÙT TRIEÅN GIAÙO DUÏC – ÑAØO TAÏO CHO ÑOÀNG BAØO CAÙC DAÂN TOÄC THIEÅU SOÁ. Caên cöù vaøo : - Nghò quyeát soá 22/NQ-TW ngaøy 27-11-1989 cuûa Boä Chính trò veà moät soá chuû tröông, chính saùch lôùn phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi mieàn nuùi. - Quyeát ñònh soá 72/HÑBT, ngaøy 13-03-1990 cuûa Hoäi ñoàng Boä tröôûng nay laø chính phuû) veà moät soá chuû tröông, chính saùch cuï theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi mieàn nuùi.
-9- - Quyeát ñònh soá 69/CT, ngaøy 04-03-1992 cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng Boä tröôûng (nay 1aø Thuû töôùng chính phuû) veà laäp chöông trình phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi vuøng cao phía Baéc. - Quyeát ñònh soá 611/QÑ , ngaøy 29-06-1985 cuûa Boä tröôûng Boä Giaùo duïc veà vieäc chuyeån loaïi tröôøng thieáu nhi vuøng cao (ôû mieàn Baéc) vaø tröôøng phoå thoâng noäi truù (ôû mieàn Nam) thaønh tröôøng phoå thoâng daân toäc noäi truù. - Quyeát ñònh soá 1450/TCCB, ngaøy 25-06-1991 cuûa Boä tröôûng boä Giaùo duïc & Ñaøo taïo veà vieäc thaønh laäp ban chuû nhieäm chöông trình muïc tieâu VII veà ''Cuûng coá vaø phaùt trieån giaùo duïc mieàn nuùi, vuøng daân toäc ít ngöôøi, vuøng saâu, haûi ñaûo vaø nhöõng vuøng coù nhieàu khoù khaên''. Chæ thò soá 68/CT-TW, ngaøy 18-04-199l cuûa ban Bí thö trung öông Ñaûng veà coâng taùc ôû vuøng ñoàng baøo daân toäc Khmer vaø nhieàu vaên baûn quy phaïm phaùp luaät khaùc cuûa caùc cô quan, toå chöùc ñoaøn theå höõu quan. Coù theå noùi quan ñieåm vaø chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta töïu trung thaønh moät soá ñieåm cô baûn sau ñaây: 1.2.1. Gaén chaët quan ñieåm phaùt trieån giaùo duïc - ñaøo taïo vôùi quan ñieåm vaø chính saùch daân toäc Quan ñieåm daân toäc cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta döïa treân nguyeân taéc cô baûn cuûa chính saùch bình ñaúng ñoaøn keát vaø tình hình ñaëc ñieåm cuûa vaán ñeà daân toäc ôû Vieät Nam. Vaên kieän Ñaïi hoäi VII ñaõ neâu leân moät caùch cuï theå: ''Thöïc hieän chính saùch bình ñaúng, ñoaøn keát, töông trôï giöõa caùc daân toäc, taïo moïi ñieàu kieän ñeå caùc daân toäc phaùt trieån ñi leân con ñöôøng vaên minh, tieán boä, gaén boù maät thieát vôùi söï phaùt trieån chung cuûa coäng ñoàng caùc daân toäc Vieät Nam, toân troïng lôïi ích, truyeàn thoáng vaên hoaù, ngoân ngöõ, taäp quaùn, tín ngöôõng cuûa caùc daân toäc, choáng tö töôûng daân toäc lôùn vaø daân toäc heïp hoøi, kyø thò vaø chia reõ daân toäc. Caùc chính saùch kinh teá
- 10 - xaõ hoäi phaûi phuø hôïp vôùi ñaëc thuø töøng vuøng vaø caùc daân toäc, nhaát laø caùc daân toäc thieåu soá. Ñi töø quan ñieåm naøy, trong tình hình môùi khi ñaát nöôùc tieáp tuïc ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, thì chính saùch daân toäc taäp trung vaøo phaùt trieån taát caû caùc maët kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi ôû caùc vuøng daân toäc ít ngöôøi, nhaèm naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cho ñoàng baøo caùc daân toäc, xoaù daàn söï caùch bieät vaø cheânh leäch veà möùc soáng giöõa caùc daân toäc ít ngöôøi vôùi nhau, giöõa caùc daân toäc ít ngöôøi vôùi daân toäc Kinh, giöõa mieàn nuùi vôùi mieàn xuoâi. Muïc tieâu cuûa chính saùch daân toäc phaûi ñöôïc quaùn xuyeán trong moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Hieán phaùp 1992 cuõng khaúng ñònh "Nhaø nöôùc thöïc hieän chính saùch phaùt trieån veà moïi maët, töøng böôùc naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa ñoàng baøo caùc daân toäc thieåu soá". Treân cô sôû naøy, phaùt trieån giaùo duïc daân toäc tröôùc heát nhaèm thöïc hieän quan ñieåm daân toäc cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta. Phaùt trieån giaùo duïc daân toäc ñeå naâng cao daân trí cho ñoàng baøo caùc daân toäc vaø thoâng qua giaùo duïc phaùt trieån kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi cho ñoàng baøo, cho mieàn nuùi, vuøng saâu, vuøng xa. Phaùt trieån giaùo duïc coøn nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho ñoàng baøo caùc daân toäc gìn giöõ vaø phaùt trieån nhöõng ñaëc saéc cuûa vaên hoaù daân toäc mình. 1.2.2. Phaùt trieån giaùo duïc daân toäc phaûi gaén boù chaët cheõ trong moái quan heä töông taùc vôùi "Phaùt trieån toaøn dieän caû veà kinh teá, chính trò, vaên hoaù, xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh, trong ñoù troïng taâm laø phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi..." [Nghò quyeát 22/NQ-TW cuûa Boä chính trò]. Quan ñieåm naøy noùi leân raèng, khi phaùt trieån toaøn dieän mieàn nuùi, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc coi vieäc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi laø noäi dung troïng taâm, laø noäi dung ñaàu tieân.
- 11 - Coù phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, coù "quan taâm ñuùng möùc ñeán vieäc giaûi quyeát vaán ñeà xaõ hoäi, caûi thieän ñôøi soáng vaät chaát vaø vaên hoaù cuûa nhaân daân'' thì môùi coù ñieàu kieän phaùt trieån caùc lónh vöïc khaùc. Ngöôïc laïi phaùt trieån giaùo duïc - ñaøo taïo, vaên hoaù, an ninh; quoác phoøng, ... seõ coù taùc duïng tích cöïc vöøa ñaûm baûo vöøa thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, töø ñoù caùc daân toäc ít ngöôøi xaùc laäp ñöôïc quyeàn bình ñaúng cuûa mình. Moái töông taùc naøy ñöôïc xaùc ñònh raát roõ raøng taïi Nghò quyeát 22/NQ-TW cuûa Boä chính trò: ''Ñeå thöïc hieän treân thöïc teá quyeàn bình ñaúng giöõa caùc daân toäc, moät maët, phaùp luaät phaûi ñaûm baûo quyeàn bình ñaúng ñoù, maët khaùc, phaûi coù chính saùch vaø taïo ñieàu kieän ñeå nhaân daân caùc daân toäc mieàn nuùi vöôn leân maïnh meõ, phaùt trieån kinh teá, vaên hoaù, töøng böôùc naâng cao naêng suaát lao ñoäng, naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân”. Nhö vaäy, khi giaûi quyeát chöông trình VII - chöông trình “Cuûng coá vaø phaùt trieån giaùo duïc mieàn nuùi vaø vuøng khoù khaên”, ñoøi hoûi caû hai maët cuûa moät vaán ñeà coù quan heä raøng buoäc vôùi nhau: - Moät laø: Muoán cuûng coá vaø phaùt trieån giaùo duïc - ñaøo taïo phaûi ñaët vaø gaén chöông trình naøy vôùi moät loaït chöông trình kinh teá - xaõ hoäi khaùc (chöông trình ñònh canh ñònh cö, giao ñaát giao röøng; chöông trình giaûi quyeát löông thöïc, phaùt trieån chaên nuoâi, chöông trình chuyeån höôùng caây troàng ôû mieàn nuùi; chöông trình xoaù ñoùi giaûm ngheøo; chöông trình ñaøo taïo, boài döôõng, söû duïng caùn boä coâng taùc ôû vuøng cao, ... do nhieàu ñôn vò höõu quan chuû trì) - Hai laø: Phaûi coù söï phoái hôïp chaët cheõ vaø trieån khai ñoàng boä cuûa caùc ngaønh, caùc ñôn vò höõu quan. Moïi chöông trình kinh teá - xaõ hoäi cho mieàn nuùi, cho ñoàng baøo daân toäc neáu khoâng chuù yù hai maët vöøa neâu thì khoù loøng ñaït keát quaû cao.