Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Sử dụng các phương án giải quyết vấn đề trong dạy học chủ đề "Tích vô hướng của hai vectơ và ứng dụng" ở lớp 10

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> ĐẠI HỌC HUẾ<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM<br /> <br /> ------------------------------ <br /> <br /> HOÀNG THỊ DIỆU LINH<br /> <br /> SỬ DỤNG CÁC PHƯƠNG ÁN<br /> GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRONG DẠY HỌC<br /> CHỦ ĐỀ "TÍCH VÔ HƯỚNG CỦA HAI VECTƠ<br /> VÀ ỨNG DỤNG" Ở LỚP 10<br /> Chuyên ngành: Lí luận và phương pháp dạy học môn Toán<br /> Mã số: 60 14 10<br />  <br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC  <br /> <br /> TS. NGUYỄN THỊ LAN PHƯƠNG <br />  <br />  <br />  <br /> <br /> HUẾ, NĂM 2011<br /> 1 <br /> <br /> MỤC LỤC<br />  <br /> <br /> Trang   <br /> <br /> Trang phụ bìa ....................................................................................................................i <br /> Lời cam đoan....................................................................................................................ii <br /> Lời cảm ơn ......................................................................................................................iii <br /> MỤC LỤC........................................................................................................................ 1 <br /> DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................. 5 <br /> PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 6 <br /> 1.  Lời giới thiệu ............................................................................................................... 6 <br /> 1.1  Nhu cầu nghiên cứu .......................................................................................7 <br /> 1.2  Phát biểu vấn đề nghiên cứu ...........................................................................9 <br /> 2.  Mục đích nghiên cứu ................................................................................................. 10 <br /> 3.  Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................................. 10 <br /> 4.  Phương pháp và công cụ nghiên cứu......................................................................... 10 <br /> 4.1  Phương pháp nghiên cứu ..............................................................................10 <br /> 4.2  Đối tượng tham gia ......................................................................................10 <br /> 4.3  Công cụ nghiên cứu .....................................................................................10 <br /> 5.  Cấu trúc luận văn ....................................................................................................... 10 <br /> CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ................................................... 12 <br /> 1.  Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề..................................................................... 12 <br /> 1.1  Cơ sở triết học, tâm lý học và giáo dục học của dạy học PH và GQVĐ ..........12 <br /> 1.2  Một số khái niệm cơ bản. .............................................................................12 <br /> 1.2.1  Vấn đề.......................................................................................................... 12 <br /> 1.2.2   Tình huống gợi vấn đề................................................................................ 13 <br /> 1.2.3   Giải quyết vấn đề........................................................................................ 14 <br /> 1.3  Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề (PH và GQVĐ) .............14 <br /> 1.3.1  Đặc điểm của phương pháp dạy học PH và GQVĐ. ................................... 15 <br /> 1.3.2  Ưu điểm và hạn chế của phương pháp dạy học PH và GQVĐ. .................. 15 <br /> 1.3.3  Quá trình dạy học PH và GQVĐ................................................................. 16 <br /> 1.3.4   Những hình thức và cấp độ dạy học PH và GQVĐ ................................... 17 <br /> 1.3.5  Các phương án giải quyết vấn đề.................................................................. 18 <br /> <br /> 2 <br /> <br /> 2.  Nội dung kiến thức của chủ đề “Tích vô hướng của hai vectơ và ứng dụng” ở hình <br /> học 10............................................................................................................................. 27 <br /> 2.1  Đặc điểm của chủ đề ....................................................................................27 <br /> 2.2  Mục tiêu chung............................................................................................28 <br /> 2.3  Cấu trúc nội dung ........................................................................................28 <br /> 3.  Thực trạng dạy và học chủ đề “Tích vô hướng của hai vectơ và ứng dụng” ở trường <br /> THPT hiện nay. .............................................................................................................. 29 <br /> 3.1  Thực trạng dạy và học toán nói chung...........................................................29 <br /> 3.2  Tình trạng dạy và học chủ đề “Tích vô hướng của hai vectơ và ứng dụng” .....31 <br /> CHƯƠNG II PHƯƠNG ÁN GIẢI QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ TRONG CHỦ ĐỀ<br /> "TÍCH VÔ HƯỚNG CỦA HAI VECTƠ VÀ ỨNG DỤNG". ....................33 <br /> 1.  Phương án giải quyết vấn đề trong các tình huống dạy học điển hình...................... 33 <br /> 1.1  Phương án giải quyết vấn đề trong dạy định lý ..............................................33 <br /> 1.1.1   Định lý cosin............................................................................................... 34 <br /> 1.1.2   Định lý sin .................................................................................................. 35 <br /> 1.2  Phương án giải quyết vấn đề trong dạy giải bài toán ......................................36 <br /> 1.2.1    Phương án giải quyết vấn đề trong dạy giải bài toán toán học.................. 37 <br />  <br /> <br /> 1.2.1.1 Giải tam giác ........................................................................................ 37 <br /> <br />  <br /> <br /> 1.2.1.2  Nhận dạng tam giác............................................................................. 41 <br /> <br />  <br /> <br /> 1.2.1.3   Tính giá trị các biểu thức hay chứng minh các hệ thức vectơ, hệ thức <br /> về độ dài, về mối quan hệ giữa các yếu tố của một tam giác........................... 44 <br /> <br /> 1.2.2   Phương án giải quyết vấn đề trong dạy giải bài toán có nội dung thực tiễn.....<br /> .......................................................................................................................... 46 <br />  <br /> <br /> 1.2.2.1   Ứng dụng thực tế của chủ đề.............................................................. 46 <br /> <br />  <br /> <br /> 1.2.2.2  Vai trò của các ứng dụng thực tế của chủ đề này trong dạy học......... 49 <br /> <br /> 2.  Thiết kế kế hoạch bài học theo định hướng GQVĐ để nâng cao hiệu quả dạy và học .<br />  <br /> <br /> ................................................................................................................................... 49 <br /> <br /> 2.1   Cấu trúc khung của kế hoạch dạy học theo định hướng GQVĐ............................ 49 <br /> 2.2   Một số điểm lưu ý khi thiết kế kế hoạch bài học theo định hướng GQVĐ ........... 50 <br /> 2.3   Một số thiết kế kế hoạch bài học có sử dụng các phương án GQVĐ .................... 50 <br /> 2.3.1   Kế hoạch bài học 1: Định lý cosin.................................................................. 50 <br /> 2.3.2   Kế hoạch bài học 2: Định lý sin ..................................................................... 54 <br /> <br /> 3 <br /> <br /> 2.3.3    Kế  hoạch  bài  học  3:  Bài  tập  hệ  thức  lượng  trong  tam  giác  và  giải  tam  giác<br /> <br />  <br /> <br /> ...................................................................................................................59 <br /> <br /> CHƯƠNG III  THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ............................................................ 65 <br /> 1  Mục đích thực nghiệm và phương pháp thực nghiệm ............................................... 65 <br /> 1.1  Mục đích thực nghiệm .................................................................................65 <br /> 1.2  Phương pháp thực nghiệm............................................................................65 <br /> 1.3  Tổ chức thực nghiệm sư phạm. .....................................................................65 <br /> 1.3.1  Tổ chức thực nghiệm sư phạm .................................................................... 65 <br /> 1.3.2   Nội dung thực nghiệm................................................................................ 66 <br /> 2  Kết quả thực nghiệm sư phạm ................................................................................... 67 <br /> 2.1  Nhận xét về tiến trình dạy học ......................................................................67 <br /> 2.2  Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm thông qua bài kiểm tra......................68 <br /> 2.2.1  Kết quả bài kiểm tra .................................................................................... 68 <br /> 2.2.2  Phân tích kết quả bài kiểm tra ..................................................................... 68 <br /> PHẦN KẾT LUẬN .......................................................................................................... 73 <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................ 75 <br /> <br /> 4 <br /> <br /> DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT<br />  <br /> <br /> GD & ĐT  :  Giáo dục và Đào tạo <br /> <br />  <br /> <br /> GQVĐ <br /> <br /> :  Giải quyết vấn đề <br /> <br />  <br /> <br /> GV <br /> <br /> :  Giáo viên <br /> <br />  <br /> <br /> HS <br /> <br /> :  Học sinh <br /> <br />  <br /> <br /> KHBH    :  Kế hoạch bài học <br /> <br />  <br /> <br /> PH <br /> <br />   :  Phát hiện <br /> <br />  <br /> <br /> PPDH <br /> <br />   :  Phương pháp dạy học <br /> <br />  <br /> <br /> THCS <br /> <br />   :  Trung học cơ sở <br /> <br />  <br /> <br /> THPT <br /> <br />   :  Trung học phổ thông <br /> <br />  <br />  <br /> <br />  <br /> <br />  <br />  <br />  <br />  <br />  <br />  <br />  <br />  <br />  <br />  <br />  <br /> <br /> 5 <br /> <br />