Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Sử dụng phương tiện trực quan trong dạy học Hóa học lớp 11 theo hướng dạy học tích cực

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> Lê Thị Kim Văn<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh – 2012<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> Lê Thị Kim Văn<br /> <br /> SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN TRỰC QUAN<br /> TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC LỚP 11<br /> THEO HƯỚNG DẠY HỌC TÍCH CỰC<br /> Chuyên ngành<br /> Mã số<br /> <br /> : Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Hóa học<br /> : 60 14 10<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> PGS.TS. ĐẶNG THỊ OANH<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh - 2012<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Lời đầu tiên tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Trịnh Văn<br /> Biều cùng các thầy cô khoa Hoá học trường Đại học Sư phạm<br /> thành phố Hồ Chí Minh và trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã<br /> giúp tôi có thêm nhiều kiến thức và kỹ năng sư phạm trong suốt<br /> khoá học.<br /> Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến phòng Khoa học Công nghệ<br /> và Sau đại học - trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí<br /> Minh đã tạo điều kiện thuận lợi để luận văn được hoàn thành<br /> đúng tiến độ.<br /> Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS<br /> Đặng Thị Oanh- người đã hướng dẫn, dìu dắt, động viên tôi<br /> trong suốt quá trình làm luận văn.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học<br /> sinh các trường trung học phổ thông Trần Quốc Tuấn, Nghĩa<br /> Hành I, Nghĩa Hành II, Chuyên Lê Khiết Quảng Ngãi cùng các<br /> anh chị em đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực<br /> nghiệm sư phạm.<br /> Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình đã nhiệt<br /> tình động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên<br /> cứu.<br /> Tác giả<br /> Lê Thị Kim Văn<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang phụ bìa<br /> Lời cảm ơn<br /> Mục lục<br /> Danh mục các chữ viết tắt<br /> Danh mục các bảng<br /> Danh mục các hình<br /> <br /> MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1<br /> Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ..................................... 4<br /> 1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ...............................................................................4<br /> 1.1.1. Các luận văn nghiên cứu về dạy học tích cực ............................................4<br /> 1.1.2. Các luận văn, khóa luận tốt nghiệp nghiên cứu về PTTQ ..........................5<br /> 1.2. Dạy học tích cực...............................................................................................5<br /> 1.2.1. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học ................................................5<br /> 1.2.2. Tính tích cực trong học tập .........................................................................6<br /> 1.2.3. Khái niệm phương pháp dạy học tích cực ..................................................7<br /> 1.2.4. Bốn đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực .....................................9<br /> 1.2.5. Sự khác nhau giữa dạy học tích cực và dạy học thụ động .......................10<br /> 1.3. Một số phương pháp dạy học tích cực ở trường phổ thông ...........................12<br /> 1.3.1. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................12<br /> 1.3.2. Phương pháp trực quan .............................................................................13<br /> 1.3.3. Phương pháp sử dụng bài tập hóa học ......................................................18<br /> 1.3.4. Đàm thoại Ơrixtic .....................................................................................20<br /> 1.3.5. Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề .....................................................21<br /> 1.4. Phương tiện trực quan trong dạy học hóa học ...............................................22<br /> 1.4.1. Khái niệm .................................................................................................23<br /> 1.4.2. Phân loại phương tiện trực quan...............................................................23<br /> 1.4.3. Vai trò của phương tiện trực quan trong dạy học hóa học .......................27<br /> 1.4.4. Yêu cầu sư phạm của phương tiện trực quan trong dạy học hóa học.......30<br /> 1.4.5. Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan trong dạy học hóa học ......32<br /> 1.5. Thực trạng sử dụng PPDH tích cực và PTTQ trong dạy học hóa học lớp 11 35<br /> TÓM TẮT CHƯƠNG 1 .........................................................................................39<br /> Chương 2: SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN TRỰC QUAN TRONG DẠY HỌC PHẦN<br /> HIĐROCACBON THEO HƯỚNG DẠY HỌC TÍCH CỰC....................................... 40<br /> 2.1. Giới thiệu tổng quan phần hiđrocacbon lớp 11 ..............................................40<br /> 2.1.1. Vị trí ..........................................................................................................40<br /> 2.1.2. Mục tiêu ....................................................................................................41<br /> 2.1.3. Đặc điểm cấu trúc chung của các bài phần hiđrocacbon ..........................43<br /> 2.1.4. Một số điểm lưu ý khi dạy học phần hiđrocacbon ...................................45<br /> 2.2. Hệ thống phương tiện trực quan trong dạy học hóa học phần hiđrocacbon ..50<br /> 2.2.1. Căn cứ để xác định, lựa chọn phương tiện trực quan ...............................50<br /> 2.2.2. Danh mục thiết bị dạy học tối thiểu môn hóa học phần hiđrocacbon ......51<br /> 2.3. Nguyên tắc và quy trình tổng quát sử dụng PTTQ trong DHHH THPT .......72<br /> <br /> 2.3.1. Nguyên tắc chung khi sử dụng PTTQ trong dạy học hóa học THPT ......72<br /> 2.3.2. Quy trình sử dụng PTTQ trong dạy học hóa học THPT ..........................73<br /> 2.4. Sử dụng một số PTTQ trong dạy học phần hiđrocacbon ...............................77<br /> 2.4.1. Sử dụng mô hình.......................................................................................77<br /> 2.4.2. Sử dụng tranh ảnh, hình vẽ .......................................................................86<br /> 2.4.3. Sử dụng thí nghiệm hóa học .....................................................................93<br /> 2.4.4. Sử dụng sơ đồ, biểu bảng .........................................................................99<br /> 2.5. Một số giáo án thực nghiệm .........................................................................109<br /> 2.5.1. Giáo án bài Ankan (lưu CD) ..................................................................109<br /> 2.5.2. Giáo án bài Anken (lưu CD) ..................................................................109<br /> 2.5.3. Giáo án bài Benzen và ankylbenzen (lưu CD) .......................................109<br /> 2.5.4. Giáo án bài Ankin ...................................................................................109<br /> TÓM TẮT CHƯƠNG 2 .................................................................................................... 121<br /> Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ....................................................................... 122<br /> 3.1. Mục đích và nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm ..............................................122<br /> 3.1.1. Mục đích .................................................................................................122<br /> 3.1.2. Nhiệm vụ ................................................................................................122<br /> 3.2. Nội dung thực nghiệm sư phạm ...................................................................123<br /> 3.2.1. Đối tượng thực nghiệm ...........................................................................123<br /> 3.2.2. Hoạch định trường THPT và giáo viên thực nghiệm .............................123<br /> 3.2.3. Trao đổi với giáo viên lên lớp ................................................................123<br /> 3.2.4. Tiến trình thực nghiệm ...........................................................................124<br /> 3.2.5. Kết thúc thực nghiệm .............................................................................124<br /> 3.3. Kết quả thực nghiệm sư phạm .....................................................................127<br /> 3.3.1. Kết quả thực nghiệm...............................................................................127<br /> 3.3.2. Phân tích kết quả thực nghiệm ...............................................................136<br /> TÓM TẮT CHƯƠNG 3 .................................................................................................... 137<br /> KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................................... 139<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 143<br /> PHỤ LỤC<br /> <br />