Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Ứng dụng công nghệ thông tin thiết kế bài giảng điện tử, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Hóa học phần lớp 10 (Nâng cao)

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:186

Thêm vào BST

Báo xấu

182
lượt xem 29
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Ứng dụng công nghệ thông tin thiết kế bài giảng điện tử, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Hóa học phần lớp 10 (Nâng cao) là nhằm ứng dụng CNTT để thiết kế bài giảng điện tử; sử dụng PPDHPH nhằm nâng cao chất lượng dạy học Hóa học; giúp HS phát huy tính chủ động sáng tạo trong học tập.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Ứng dụng công nghệ thông tin thiết kế bài giảng điện tử, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Hóa học phần lớp 10 (Nâng cao)

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP. HOÀ CHÍ MINH Nguyeãn Thò Bích Thaûo ÖÙNG DUÏNG COÂNG NGHEÄ THOÂNG TIN THIEÁT KEÁ BAØI GIAÛNG ÑIEÄN TÖÛ, NHAÈM NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG DAÏY VAØ HOÏC BOÄ MOÂN HOÙA HOÏC PHAÀN LÔÙP 10 (NAÂNG CAO) Chuyeân ngaønh : Lí luaän vaø phöông phaùp daïy hoïc moân Hoùa hoïc Maõ soá : 60 14 10 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ GIAÙO DUÏC HOÏC NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC : TS. TRANG THÒ LAÂN Thaønh phoá Hoà Chí Minh - 2008
LÔØI CAÛM ÔN Luaän vaên thaïc só coù yù nghóa raát quan troïng giuùp toâi toång hôïp laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong nhaø tröôøng 2 naêm sau ñaïi hoïc, laø haønh trang höõu ích, thieát thöïc giuùp toâi vöõng böôùc trong söï nghieäp giaùo duïc. Toâi xin caûm ôn söï giuùp ñôõ taän tình cuûa caùc thaày, coâ giaùo khoa Hoùa tröôøng ÑHSP TpHCM, tröôøng ÑHSP Haø Noäi vaø toaøn theå thaày coâ Phoøng Khoa hoïc coâng ngheä vaø sau ñaïi hoïc ñaõ giuùp ñôõ toâi coù ñieàu kieän hoïc taäp toát nhaát. Toâi xin chaân thaønh caûm ôn Tieán só Trang Thò Laân, ngöôøi Coâ ñaõ toaøn taâm, toaøn yù giuùp toâi hoaøn thaønh luaän vaên thaïc só naøy. Xin göûi lôøi caûm ôn chaân thaønh vaø saâu saéc nhaát ñeán taäp theå Ban giaùm hieäu vaø giaùo vieân Hoùa tröôøng THPT chuyeân Traàn Ñaïi Nghóa, giaùo vieân Hoùa caùc tröôøng THPT taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc tænh laân caän ñaõ taïo ñieàu kieän cho toâi hoaøn thaønh phaàn thöïc nghieäm sö phaïm trong luaän vaên toát nghieäp naøy. Cuoái cuøng, toâi xin caûm ôn gia ñình ñaõ luoân ñoäng vieân, khuyeán khích vaø hoã trôï toâi trong suoát thôøi gian toâi theo hoïc chöông trình sau ñaïi hoïc. Moät laàn nöõa toâi xin chaân thaønh caûm ôn, caûm ôn taát caû moïi ngöôøi ñaõ cho toâi coù ñöôïc vò trí nhö ngaøy hoâm nay. Thaønh phoá Hoà Chí Minh Thaùng 7 naêm 2008 Nguyeãn Thò Bích Thaûo
DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU, CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT PP : Phöông phaùp PPDH : Phöông phaùp daïy hoïc PPDHTC : Phöông phaùp daïy hoïc tích cöïc PPDHPH : Phöông phaùp daïy hoïc phöùc hôïp DHHH : Daïy hoïc hoùa hoïc QTDH : Quaù trình daïy hoïc GV : Giaùo vieân SV : Sinh vieân HS : Hoïc sinh CNTT : Coâng ngheä thoâng tin KT – ÑG : Kieåm tra ñaùnh giaù BGÑT : Baøi giaûng ñieän töû GAÑT : Giaùo aùn ñieän töû THPT : Trung hoïc phoå thoâng SGK : Saùch giaùo khoa e : electron Vd : Ví duï KL : Kim loaïi PK : Phi kim HTTH : Heä thoáng tuaàn hoaøn CTTQ : Coâng thöùc toång quaùt CTCT : Coâng thöùc caáu taïo Z : Ñoä aâm ñieän dd : dung dòch ptpö : phöông trình phaûn öùng TN : Thöïc nghieäm ÑC : Ñoái chöùng ÑHSP : Ñaïi hoïc sö phaïm TpHCM : Thaønh phoá Hoà Chí Minh
MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi Thôøi ñaïi “ kinh teá trí thöùc” ñang ngaøy caøng phaùt trieån moät caùch nhanh choùng. Chuùng ta, neáu khoâng muoán tröôït ra khoûi doøng xoaùy ñoù thì loái thoaùt duy nhaát laø xaây döïng moät xaõ hoäi hoïc taäp, moät tinh thaàn töï hoïc, töï hoïc suoát ñôøi. Naêm 2007, Vieät Nam gia nhaäp toå chöùc thöông maïi theá giôùi WTO ñaùnh daáu moät coät moác phaùt trieån ñaát nöôùc quan troïng, ñoàng thôøi môû ra cho chuùng ta nhieàu cô hoäi vaø thaùch thöùc lôùn cuûa thôøi kyø môû cöûa vaø hoäi nhaäp, Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta ñaõ chuû tröông ñoåi môùi saâu saéc treân nhieàu lónh vöïc, nhaát laø giaùo duïc. Ñoåi môùi PPDH ñang laø nhu caàu caáp baùch ñaët ra cho ngaønh giaùo duïc hieän nay. Vieäc ñoåi môùi SGK ñoøi hoûi phaûi coù söï thay ñoåi trong loái giaûng daïy, ñeå chuyeån HS töø theá thuï ñoäng tieáp thu kieán thöùc sang tích cöïc, chuû ñoäng vaø saùng taïo. Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích treân GV phaûi laø ngöôøi tieân phong ñi ñaàu trong ñoåi môùi vaø saùng taïo. GV phaûi xaây döïng moät heä thoáng baøi giaûng coù söï keát hôïp cuûa nhieàu PPDH khaùc nhau nhaèm phaùt huy tính tích cöïc, chuû ñoäng vaø saùng taïo ôû HS. Vôùi nhöõng lyù do treân toâi quyeát ñònh choïn nghieân cöùu ñeà taøi “ÖÙng duïng coâng ngheä thoâng tin vaøo thieát keá baøi giaûng ñieän töû, nhaèm naâng cao chaát löôïng daïy vaø hoïc boä moân hoùa hoïc phaàn lôùp 10 ( Naâng cao)” Toâi hy voïng ñeà taøi nghieân cöùu naøy seõ goùp phaàn naâng cao chaát löôïng daïy vaø hoïc boä moân Hoùa hoïc. 2. Muïc ñích nghieân cöùu - ÖÙng duïng CNTT ñeå thieát keá BGÑT. - Söû duïng PPDHPH nhaèm naâng cao chaát löôïng daïy hoïc boä moân hoùa hoïc. - Giuùp HS phaùt huy tính chuû ñoäng, tích cöïc, saùng taïo trong hoïc taäp. 3. Nhieäm vuï cuûa ñeà taøi - Nghieân cöùu cô sôû lí luaän lieân quan ñeán vaán ñeà.
- Nghieân cöùu chöông trình SGK hoùa lôùp 10 – Naâng cao - Thieát keá BGÑT, Hoùa lôùp 10 – Naâng cao. - Tieán haønh thöïc nghieäm sö phaïm ñeå kieåm chöùng caùc BGÑT ñaõ xaây döïng - Toång keát vaø ruùt kinh nghieäm 4. Khaùch theå vaø ñoái töôïng nghieân cöùu - Khaùch theå nghieân cöùu : Quaù trình daïy vaø hoïc hoùa hoïc ôû tröôøng phoå thoâng - Ñoái töôïng nghieân cöùu : Xaây döïng heä thoáng BGÑT lôùp 10 – Naâng cao 5. Phaïm vi nghieân cöùu BGÑT ñöôïc xaây döïng giôùi haïn trong phaàn hoùa hoïc lôùp 10 – Naâng cao - THPT 6. Phöông phaùp vaø phöông tieän nghieân cöùu - PP toång keát lí luaän - PP ñieàu tra thöïc tieãn - PP phaân tích, toång hôïp - PP thöïc nghieäm sö phaïm - Ñaùnh giaù, xöû lyù keát quaû theo thoáng keâ toaùn hoïc 7. Giaû thuyeát khoa hoïc Neáu thieát keá ñöôïc moät heä thoáng BGÑT coù chaát löôïng seõ goùp phaàn naâng cao hieäu quaû daïy vaø hoïc boä moân Hoùa hoïc ôû tröôøng phoå thoâng.
Chöông 1 : LÒCH SÖÛ VAÁN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU Hình aûnh thaày coâ giaùo “click chuoät” trong lôùp baét ñaàu xuaát hieän trong naêm 2003 vaø hieän nay khaù phoå bieán. Ñaây laø moät böôùc ngoaët quan troïng trong vieäc ñoåi môùi PPDH phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa CNTT. ÔÛ Thaønh phoá Hoà Chí Minh, töø ñaàu naêm hoïc 2004 - 2005, Sôû Giaùo duïc vaø ñaøo taïo ñaõ phaùt ñoäng chöông trình giaûng daïy baèng BGÑT vôùi nhöõng lôùp taäp huaán ñeán taát caû caùc quaän, huyeän. Naêm 2005, Sôû giaùo duïc thaønh phoá trieån khai döï aùn CNTT vôùi kinh phí khoaûng 7 tæ ñoàng. Vieäc laøm naøy ñaõ "ñaùnh ñoäng" ñeán töøng GV, laøm cho moãi ngöôøi töï thaáy phaûi thay ñoåi thoùi quen leân lôùp chæ vôùi phaán traéng baûng ñen, lao vaøo vieäc thieát keá BGÑT baèng phaàn meàm Power Point. Trung taâm Coâng ngheä daïy hoïc thuoäc Vieän Nghieân cöùu giaùo duïc (Tröôøng ÑHSP TpHCM) ñaõ coù coâng raát lôùn trong vieäc lieân tuïc môû caùc lôùp ñaøo taïo GV thöïc hieän BGÑT; Sôû Giaùo duïc caùc tænh Ñoàng Nai, Baø Ròa-Vuõng Taøu, Phoøng Giaùo duïc quaän 3 (TpHCM)... ñeàu coù nhöõng hoaït ñoäng hoã trôï tích cöïc GV trong vieäc ñoåi môùi naøy. Taïi tröôøng ÑHSP TpHCM, ngaøy caøng nhieàu SV quan taâm nghieân cöùu ñeán lónh vöïc naøy. Toâi xin giôùi thieäu (theo trình töï veà thôøi gian) moät soá ñeà taøi gaàn guõi vôùi luaän vaên maø toâi nghieân cöùu. 1.1. Luaän vaên toát nghieäp “ SÖÛ DUÏNG PHAÀN MEÀM POWER POINT TRONG DAÏY HOÏC HOÙA HOÏC LÔÙP 10 ÔÛ TRÖÔØNG THPT ” – naêm 2003 – Taùc giaû : Cöû nhaân Nguyeãn Thuùy Anh Thö – ÑHSP TpHCM - Noäi dung luaän vaên goàm 3 chöông nhö sau: Chöông 1: Cô sôû lí luaän vaø thöïc tieãn cuûa vaán ñeà nghieân cöùu ( töø trang 6 → 64)
Chöông 2 : Söû duïng Power point trong giaûng daïy hoùa lôùp 10. Phaàn naøy taùc giaû ñeà caäp ñeán nhöõng noäi dung chính sau : (töø trang 67 → 96) . Caùc böôùc thöïc hieän moät baøi giaûng treân Power point . Vaän duïng vaøo vieäc soaïn moät soá giaùo aùn trong chöông trình hoùa 10 . ÖÙng duïng caùc khaû naêng cuûa Power point taïo hình aûnh minh hoïa cho baøi hoïc Chöông 3 : Thöïc nghieäm sö phaïm ( töø trang 100 → 105 ) Öu ñieåm - Cô sôû lí luaän cuûa luaän vaên khaù chi tieát, roõ raøng, boá cuïc chaët cheõ - Laø moät taøi lieäu giuùp SV, GV tìm hieåu veà phaàn meàm Power point deã daøng. Luaän vaên höôùng daãn raát roõ caùc böôùc ñeå soaïn thaûo moät BGÑT vôùi nhieàu tieän ích ñeå taïo hình aûnh minh hoïa cho baøi daïy nhö taïo hoaït caûnh thí nghieäm, söï xen phuû obitan… - Luaän vaên söu taäp hình aûnh, phim thí nghieäm ñeå GV ñöa vaøo baøi daïy cuï theå. - Ñieàu tra thöïc traïng söû duïng caùc kyõ naêng daïy hoïc cuûa SV cho keát quaû toát. - Taùc giaû thöïc nghieäm 1 BGÑT ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû, tìm ra nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên vaø ñeà xuaát bieän phaùp khaéc phuïc. Nhöôïc ñieåm - Cô sôû lí luaän cuûa luaän vaên chöa noùi roõ nhöõng öu, nhöôïc ñieåm cuûa BGÑT, nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên maø SV hoaëc GV gaëp phaûi khi thieát keá baøi giaûng. - Luaän vaên chæ coù 2 giaùo aùn minh hoïa - Daïy thöïc nghieäm 1 BGÑT laø quaù ít ñeå coù soá lieäu keát luaän. - Caùc hình aûnh minh hoïa, töï thieát keá coøn quaù ít 1.2. Luaän vaên thaïc só: “ ÖÙNG DUÏNG CNTT VAØ TRUYEÀN THOÂNG ÑEÅ NAÂNG CAO TÍNH TÍCH CÖÏC NHAÄN THÖÙC MOÂN HOÙA HOÏC ÔÛ TRÖÔØNG THPT” – 2004 – Taùc giaû Thaïc só Nguyeãn Thanh Thuûy – ÑHSP Haø Noäi
- Ñaây laø moät taøi lieäu hay, GV coù theå tham khaûo ñeå höôùng daãn HS hoïc taäp theo PPDH môùi cuûa Intel, chöông trình daïy hoïc cho töông lai. - Noäi dung luaän vaên goàm 3 chöông : Chöông 1: Toång quan veà lí luaän vaø thöïc tieãn (töø trang 4 → 29 ) Chöông 2: Söû duïng phoái hôïp moät soá phaàn meàm daïy hoïc vôùi maùy vi tính ñeå xaây döïng hoà sô daïy hoïc ôû chöông trình hoùa hoïc THPT. Phaàn naøy goàm nhöõng noäi dung chính sau : ( töø trang 30 → 110) . Neâu nguyeân taéc xaây döïng hoà sô daïy hoïc . Noäi dung moät boä hoà sô daïy hoïc . Moät soá boä hoà sô daïy hoïc : Nöôùc vaø nöôùc oxi giaø, H2S vaø SO2, Ozon vaø thuûng taàng ozon, Cao su Chöông 3: Thöïc nghieäm sö phaïm (töø trang 110 → 119) Öu ñieåm - Taùc giaû xaây döïng toång quan veà lí luaän vaø thöïc tieãn khaù chi tieát - Neâu ñöôïc söï caàn thieát phaûi öùng duïng CNTT vaøo DHHH, CNTT aùp duïng nhö theá naøo trong PPDH theo döï aùn. - Xaây döïng PPDH theo döï aùn cho nhieàu noäi dung cuûa chöông trình hoùa THPT - HS laøm quen vôùi PP hoïc theo döï aùn ôû 4 baøi vôùi noäi dung baøi khaù phong phuù, nhieàu tö lieäu vaø hình aûnh lieân quan ñeán baøi hoïc. - Sau moãi chöông ñeàu coù toång keát – ruùt ra nhaän xeùt - Taùc giaû tieán haønh nghieân cöùu vaø cho keát quaû “ öùng duïng CNTT vaø truyeàn thoâng ñeå naâng cao tính tích cöïc nhaän thöùc moân hoùa cho HS ôû tröôøng THPT” laø caàn thieát, khaû thi vaø coù taùc duïng naâng cao chaát löôïng daïy vaø hoïc moân hoùa hoïc ôû tröôøng THPT. Nhöôïc ñieåm - Trình baøy luaän vaên chöa logic, côõ chöõ to, nhoû khoâng thoáng nhaát.
- Taùc giaû chæ lieät keâ moät soá phaàn meàm öùng duïng tin hoïc söû duïng trong ñeà taøi, chöa coù phaàn toång quan caùch söû duïng. - BGÑT coù nhieàu slide ghi chöõ quaù nhieàu, ít tranh aûnh minh hoïa - Hình aûnh, baûn tin khoâng bieát roõ nguoàn laø cuûa GV hay HS. Baøi baùo caùo cuûa HS, chöa thaáy söï phaân coâng caùc thaønh vieân trong nhoùm. - Noäi dung goàm 4 baøi nhöng trong luaän vaên taùc giaû chæ trình baøy 2 baøi tieâu bieåu, 2 baøi coøn laïi neân naèm trong phuï luïc ñeå ñoäc giaû cuøng tham khaûo. 1.3. Luaän vaên toát nghieäp: “ SÖÛ DUÏNG HÌNH AÛNH, MOÂ HÌNH, PHIM THÍ NGHIEÄM, PHIM TÖ LIEÄU TRONG THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN ÑIEÄN TÖÛ TREÂN POWER POINT” – 2006 – Taùc giaû Nguyeãn Thanh Hieàn – ÑHSP TpHCM - Luaän vaên coù nhieàu tranh aûnh, thí nghieäm hay veà chöông Oxi – löu huyønh chöông trình hoùa lôùp 10 - naâng cao. SV, GV coù theå öùng duïng caùc BGÑT vaøo thöïc teá giaûng daïy. - Luaän vaên goàm nhöõng noäi dung chính sau: Chöông 1: Cô sôû lí luaän cuûa ñeà taøi (töø trang 8 → 27) Chöông 2: Thieát keá GAÑT. Goàm nhöõng noäi dung chính : (töø trang 28 → 79) . Nguyeân taéc thöïc hieän GAÑT treân phaàn meàm Power point . Phim vaø hình aûnh minh hoïa söû duïng trong GAÑT chöông Oxi, löu huyønh . Vaän duïng soaïn moät soá GAÑT treân Power point chöông VI . Öu, nhöôïc ñieåm khi söû duïng GAÑT . Nhöõng ñieåm caàn löu yù khi söû duïng GAÑT Chöông 3: Thöïc nghieäm sö phaïm ( töø trang 84 → 86) Öu ñieåm - Nghieân cöùu phaàn cô sôû lí luaän PPDH vaø baøi leân lôùp hôïp logic, ñaày ñuû. - Taùc giaû söu taàm nhieàu hình aûnh, phim thí nghieäm minh hoïa cho baøi hoïc. - Neâu ñöôïc nhöõng tieän lôïi cuûa Power point khi soaïn GAÑT - Xaây döïng ñöôïc nguyeân taéc thieát keá GAÑT treân Powerpoint
- Taùc giaû tieán haønh ñieàu tra vieäc söû duïng GAÑT ôû tröôøng THPT vaø ñaùnh giaù cuûa HS khi hoïc baèng GAÑT. Keát quaû thöïc nghieäm tìm ra nhöõng öu, khuyeát ñieåm GAÑT vaø neâu bieän phaùp khaéc phuïc. Nhöôïc ñieåm - Luaän vaên vaãn söû duïng cuïm töø GAÑT neân thay laø BGÑT - Phaàn öu, nhöôïc ñieåm cuûa GAÑT neân ñeå trong phaàn cô sôû lí luaän - Trong caùc baøi giaûng, taùc giaû coù raát ít hình aûnh hay moâ phoûng do taùc giaû töï thieát keá, chuû yeáu söû duïng caùc thí nghieäm, hình aûnh coù saün - Giaùo aùn chöa chia thaønh caùc hoaït ñoäng cuï theå ( vaãn theo caùch thieát keá cuõ maëc duø naêm 2006 ñaõ thöïc hieän chöông trình môùi ) 1.4. Luaän vaên toát nghieäp: “ ÖÙNG DUÏNG CNTT ÑEÅ THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG BGÑT VAØ TÌM KIEÁM CAÙC TÖ LIEÄU HOÃ TRÔÏ VIEÄC ÑOÅI MÔÙI PPDH MOÂN HOÙA HOÏC LÔÙP 10 THPT”–Naêm 2007–Taùc giaû Phaïm Baûo Toaøn – ÑHSP TpHCM - Luaän vaên hay, nhieàu tö lieäu, hình aûnh, moâ phoûng vaø phim thí nghieäm ôû 3 chöông 1, 2, 3 chöông trình hoùa 10 – cô baûn, raát höõu ích, GV coù theå öùng duïng. - Luaän vaên goàm nhöõng noäi dung chính sau: Chöông 1: Cô sôû lí luaän vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi (töø trang 4 → 44) Chöông 2 : Söû duïng heä thoáng BGÑT vaø caùc tö lieäu hoã trôï ñoåi môùi PPDH chöông 1, 2, 3 SGK hoùa 10 – Cô baûn. Goàm noäi dung chính: (töø trang 49 → 84) . Tìm hieåu chung veà BGÑT . Tìm hieåu phaàn meàm Power point . Moät soá phöông tieän kyõ thuaät phuïc vuï thieát keá vaø giaûng daïy baèng BGÑT . Heä thoáng caùc BGÑT chöông 1, 2, 3 Chöông 3: Thöïc nghieäm sö phaïm (töø trang 87 → 91) Öu ñieåm - Tìm hieåu cô sôû lí luaän PPDH vaø thöïc tieãn khaù chi tieát, ñaày ñuû vaø logic.
- Neâu nhöõng xu höôùng ñoåi môùi PPDH ñaëc bieät laø öùng duïng CNTT. - Taùc giaû giôùi thieäu toát caùc phaàn meàm hoùa hoïc öùng duïng soaïn BGÑT. - Coù tö lieäu hoã trôï caùc chöông 1, 2, 3 ñöôïc thieát keá, bieân soaïn nhö moät trang web thu nhoû raát hay, goàm nhieàu chöông muïc nhö: BGÑT, baøi ñoïc theâm, thö giaõn, lòch söû hoùa hoïc, ñoá vui hoùa hoïc, thí nghieäm vui hoùa hoïc …… - Tìm hieåu thöïc traïng söû duïng BGÑT vaøo giaûng daïy cuûa GV taïi huyeän Taân Uyeân tænh Bình Döông cho keát quaû GV ít öùng duïng CNTT vaøo giaûng daïy, chuû yeáu vaãn theo PP truyeàn thoáng baûng ñen, phaán traéng. Nhöôïc ñieåm - Caùch trình baøy luaän vaên: canh doøng, leà chöa thoáng nhaát. - Trong BGÑT nhieàu slide coù chöùa quaù nhieàu noäi dung laø chöõ. - Taùc giaû chöa chia nhoùm cho HS nghieân cöùu, thaûo luaän. - BGÑT khoâng coù slide neâu caáu truùc, noäi dung baøi hoïc. - Taùc giaû daïy thöïc nghieäm duy nhaát coù 1 BGÑT laø quaù ít. Nhaän xeùt chung Qua moät soá luaän vaên neâu treân toâi nhaän thaáy caùc taùc giaû ñeàu coù nhöõng ñieåm chung thoáng nhaát nhö sau: . ÖÙùng duïng CNTT vaøo DHHH laø xu höôùng taát yeáu ñoåi môùi PPDH. . Phaàn meàm power point laø thieát thöïc, höõu ích vaø tieän lôïi ñeå GV soaïn BGÑT . Thöïc nghieäm ñieàu tra cho keát quaû HS raát thích thuù khi hoïc theo PP môùi. - Caùc taùc giaû ñeàu coù ñeà xuaát chung ñoái vôùi ngaønh giaùo duïc nhö sau : . Ñaàu tö cô sôû vaät chaát ñeå GV coù theå giaûng daïy BGÑT toát . Môû nhieàu lôùp boãi döôõng nhaèm naâng cao trình ñoä tin hoïc cho GV. Vì ña soá caùc ñeà taøi treân laø luaän vaên toát nghieäp ñaïi hoïc neân noäi dung nghieân cöùu chæ goàm vaøi baøi hay toái ña laø ba chöông neân coøn töông ñoái ít. Tuy nhieân, caùc ñeà taøi nghieân cöùu ñeàu goùp phaàn thieát thöïc vaøo ñònh höôùng ñoåi môùi PPDH trong giai ñoaïn hieän nay.
Chöông 2 : CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN 2.1. Phöông phaùp daïy hoïc [14] 2.1.1. Phöông phaùp daïy hoïc laø gì ? Coù theå neâu ôû ñaây 1 ñònh nghóa ñaùng löu yù: - PPDH laø caùch thöùc laøm vieäc cuûa thaày, cuûa troø trong söï phoái hôïp thoáng nhaát vaø döôùi söï chæ ñaïo cuûa thaày, nhaèm laøm cho troø töï giaùc, tích cöïc, töï löïc ñaït tôùi muïc ñích daïy hoïc. 2.1.2. Khaùi nieäm phöông phaùp daïy hoïc hoùa hoïc PPDH hoùa hoïc coù theå hieåu laø caùch thöùc hoaït ñoäng coäng taùc coù muïc ñích giöõa thaày vaø troø, trong ñoù thoáng nhaát söï ñieàu khieån cuûa thaày vôùi söï bò ñieàu kieån – töï ñieàu khieån cuûa troø, nhaèm laøm cho troø chieám lónh khaùi nieäm hoùa hoïc. 2.1.3. Caáu truùc cuûa phöông phaùp daïy hoïc hoùa hoïc Phöông phaùp daïy hoïc hoùa hoïc Phöông phaùp daïy Phöông phaùp hoïc P truyeàn ñaït P lónh hoäi P ñieàu khieån P töï ñieàu khieån 2.2. Moät soá phöông phaùp daïy hoïc truyeàn thoáng theo höôùng daïy hoïc tích cöïc [18] Aùp duïng PPDHTC khoâng coù nghóa laø gaït boû caùc PPDH truyeàn thoáng. Nhöõng PP thuyeát trình, giaûng giaûi, bieãu dieãn caùc phöông tieän tröïc quan minh hoïa cho lôøi giaûng … vaãn raát caàn thieát trong QTDH. Do ñoù caàn keá thöøa, phaùt trieån caùc maët tích cöïc trong heä thoáng caùc PPDH ñaõ quen thuoäc, ñoàng thôøi caàn hoïc hoûi, vaän duïng
moät soá PPDH môùi, phuø hôïp hoaøn caûnh, ñieàu kieän daïy vaø hoïc ôû nöôùc ta ñeå tieán leân moät caùch vöõng chaéc. 2.2.1. Vaán ñaùp tìm toøi ( ñaøm thoaïi Ôrixtic) Khaùi nieäm Laø PP maø GV laø ngöôøi toå chöùc trao ñoåi yù kieán – keå caû tranh luaän giöõa GV vôùi HS, giöõa HS vôùi HS, thoâng qua ñoù HS naém ñöôïc tri thöùc môùi. Ñaëc ñieåm - Heä thoáng caâu hoûi GV neâu ra giöõ vai troø chæ ñaïo, quyeát ñònh chaát löôïng lónh hoäi kieán thöùc cuûa HS. Traät töï logic caùc caâu hoûi höôùng daãn HS töøng böôùc phaùt hieän ra baûn chaát cuûa söï vaät, hieän töôïng, kích thích tính tích cöïc tìm toøi, söï ham muoán hieåu bieát ôû HS. - GV laø ngöôøi toå chöùc söï tìm toøi, coøn HS laø ngöôøi töï löïc phaùt hieän kieán thöùc môùi. Khi keát thuùc cuoäc ñaøm thoaïi HS coù ñöôïc nieàm vui cuûa söï khaùm phaù. HS vöøa naém ñöôïc kieán thöùc môùi, vöøa naém ñöôïc PP nhaän thöùc vaø phaùt trieån tö duy. Löu yù - GV caàn bieát vaän duïng caùc yù kieán cuûa HS ñeå boå sung, chænh lí, keát luaän vaán ñeà nghieân cöùu. Nhö vaäy HS seõ höùng thuù, töï tin hôn vì thaáy trong keát luaän cuûa thaày coù phaàn ñoùng goùp yù kieán cuûa mình. - Söï daãn daét theo PP naøy maát nhieàu thôøi gian hôn so vôùi PP thuyeát trình, nhöng kieán thöùc HS lónh hoäi ñöôïc seõ chaén chaén hôn raát nhieàu. Theo höôùng daïy hoïc tích cöïc, GV coù theå chia nhoû caùc caâu hoûi thaønh töøng chuû ñeà, phaùt cho töøng nhoùm HS trong lôùp nghieân cöùu, sau ñoù thaûo luaän trong giôø hoïc, laøm cho HSø höùng thuù hôn. 2.2.2. Daïy hoïc neâu vaán ñeà Ñaëc tröng cuûa phöông phaùp Neùt ñaëc tröng cuûa daïy hoïc neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà laø söï lónh hoäi kieán thöùc dieãn ra thoâng qua quaù trình giaûi quyeát vaán ñeà. Caáu truùc cuûa phöông phaùp
Caáu truùc moät baøi hoïc (moät phaàn baøi hoïc) theo PPDH neâu vaán ñeà goàm caùc böôùc a. Ñaët vaán ñeà Xaây döïng baøi toaùn nhaän thöùc : - Taïo tình huoáng coù vaán ñeà. - Phaùt hieän vaø nhaän daïng vaán ñeà naûy sinh. - Phaùt bieåu vaán ñeà caàn giaûi quyeát. b. Giaûi quyeát vaán ñeà ñaët ra - Ñeà xuaát caùc giaû thuyeát. - Laäp keá hoaïch giaûi quyeát vaán ñeà (theo giaû thuyeát ñaët ra) - Thöïc hieän keá hoaïch giaûi. c. Keát luaän - Thaûo luaän keát quaû vaø ñaùnh giaù. - Khaúng ñònh hay baùc boû giaû thuyeát ñaõ neâu. - Phaùt bieåu keát luaän. - Ñeà xuaát vaán ñeà môùi. Löu yù - Khaâu quan troïng cuûa PP naøy laø taïo tình huoáng coù vaán ñeà, ñieàu chöa bieát laø yeáu toá trung taâm gaây ra söï höùng thuù nhaän thöùc cuûa HS. Trong DHHH, GV coù theå söû duïng thí nghieäm hoùa hoïc, baøi taäp neâu vaán ñeà ñeå taïo tình huoáng coù vaán ñeà. Ví duï : Khi hoïc veà baøi ozon GV coù theå söû duïng PP neâu vaàn ñeà: . Taïi sao Ozon naëng hôn Oxi nhöng laïi ôû treân cao ? . Thuûng taàng ozon aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán ñôøi soáng cuûa con ngöôøi ? - AÙp duïng PPDH neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà caàn chuù yù löïa choïn hình thöùc, möùc ñoä cho phuø hôïp vôùi khaû naêng nhaän thöùc cuûa HS vaø noäi dung cuï theå cuûa moãi baøi. - Caùc möùc ñoä cuûa daïy hoïc neâu vaán ñeà : . GV neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà.
. GV neâu vaán ñeà vaø toå chöùc cho HS tham gia giaûi quyeát vaán ñeà. . GV neâu vaán ñeà vaø gôïi yù cho HS ñeà xuaát caùch giaûi quyeát vaán ñeà. . GV cung caáp thoâng tin, taïo tình huoáng ñeå HS phaùt hieän, giaûi quyeát vaán ñeà. . HS töï phaùt hieän vaán ñeà, töï löïc giaûi quyeát vaán ñeà vaø ñaùnh giaù. Nhö vaäy tuøy trình ñoä nhaän thöùc cuûa HS maø GV aùp duïng möùc ñoä cho phuø hôïp. 2.2.3. Daïy hoïc theo phöông phaùp hoïc taäp hôïp taùc theo nhoùm nhoû [17],[18] Noäi dung Laø hình thöùc toå chöùc daïy hoïc trong ñoù quaù trình nhaän thöùc ñöôïc tieán haønh thoâng qua hoaït ñoäng cuûa HS trong nhoùm, theo moät keá hoaïch ñöôïc GV giao phoù. Daïy hoïc coäng taùc trong nhoùm nhoû coù theå tieán haønh trong baøi leân lôùp hoaëc ngoaøi baøi leân lôùp. YÙ nghóa - Veà phía GV : GV ñaõ hoaït ñoäng hoùa ngöôøi hoïc - Veà phía ngöôøi hoïc : Trong quaù trình tham gia caùc hoaït ñoäng, ngöôøi hoïc chuû ñoäng tieáp thu kieán thöùc, kó naêng. Coù theå trao ñoåi, hoã trôï nhau trong quaù trình khaùm phaù kieán thöùc môùi. Coù theå ñaùnh giaù hoaëc töï ñaùnh giaù laãn nhau veà kieán thöùc ñuùng hay sai. Caáu truùc QTDH theo nhoùm Giaùo vieân Hoïc sinh Höôùng daãn HS töï nghieân cöùu  Töï nghieân cöùu caù nhaân Toå chöùc thaûo luaän nhoùm  Hôïp taùc vôùi baïn trong nhoùm Toå chöùc thaûo luaän lôùp  Hôïp taùc vôùi caùc baïn trong lôùp Keát luaän ñaùnh giaù  Töï ñaùnh giaù, tự ñieàu chænh
Vd: Nhoùm HS nghieân cöùu aûnh höôûng CM, t0 ñeán toác ñoä cuûa phaûn öùng hoùa hoïc. Hoaït ñoäng cuûa nhoùm HS coù theå laø: Caùc thaønh vieân Nhieäm vuï Nhoùm tröôûng Phaân coâng, ñieàu khieån Laáy 2 coác ñöïng 25ml dd H2SO4 0,1M. Cho vaøo Thaønh vieân 1 coác 1 25ml dd Na2S2O3 0,1M vaø coác 2: 10ml dd Na2S2O3 0,1M + 15ml nöôùc caát Laáy 2 coác ñöïng 25ml dd H2SO4 0,1M. Cho vaøo Thaønh vieân 2 coác 1 25ml dd Na2S2O3 0,1M ( t0 thöôøng) coác 2: 25ml dd Na2S2O3 0,1M ( ôû 500C) Quan saùt, moâ taû hieän töôïng xaûy ra ôû caùc thí Caùc thaønh vieân khaùc nghieäm. Giaûi thích vaø ruùt ra keát luaän Ghi cheùp keát quaû baùo caùo cuûa caùc thaønh vieân vaø Thö kí keát quaû thaûo luaän nhoùm Chæ ñaïo thaûo luaän. Ruùt ra keát luaän chung. Baùo Nhoùm tröôûng caùo keát quaû cuûa nhoùm Haïn cheá cuûa phöông phaùp - Daïy hoïc coäng taùc trong nhoùm nhoû trong baøi leân lôùp thöôøng phuø hôïp vôùi baøi leân lôùp coù kieán thöùc caàn hoïc ngaén, baøi luyeän taäp, baøi thöïc haønh hoùa maø noäi dung goàm moät soá thí nghieäm nhoû, keát quaû thí nghieäm nhanh. - Tuy nhieân trong xu höôùng toaøn caàu hoùa xuaát hieän nhu caàu hôïp taùc xuyeân quoác gia thì naêng löïc hôïp taùc thöïc söï trôû thaønh muïc tieâu ñaøo taïo cuûa ngaønh giaùo duïc vaø nhaø tröôøng do ñoù GV cuõng phaûi coá gaéng taän duïng PPDHTC naøy. 2.3. Moät soá thöû nghieäm ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc ôû Vieät Nam
2.3.1. Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc nhu caàu böùc baùch cuûa giaùo duïc Vieät Nam hieän nay Chuùng ta ñang ôû thôøi kì coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Thöïc teá vaøi naêm gaàn ñaây ngaønh giaùo duïc ñang coù nhieàu bieán chuyeån raát ñaùng khích leä nhö thay ñoåi quy cheá thi cöû, hình thöùc kieåm tra ñaùnh giaù hay ñoåi môùi noäi dung SGK … Ñaëc bieät vieäc öùng duïng CNTT ñöôïc nhieàu GV aùp duïng nhaèm naâng cao chaát löôïng giaûng daïy vaø caûi tieán PPDH. Tuy nhieân nhöõng bieåu hieän tích cöïc treân chöa ñoàng ñeàu, chöa lieân tuïc vaø chaát löôïng chöa cao do nhieàu nguyeân nhaân: - Phaàn ñoâng GV vaãn quen loái daïy cuõ, thoâng baùo kieán thöùc saùch vôû. - Kieán thöùc veà tin hoïc caên baûn vaø ngoaïi ngöõ cuûa GV coøn haïn cheá. - Cô sôû vaät chaát, phöông tieän daïy hoïc chöa ñaùp öùng nhu caàu thöïc tieãn. - Vieäc giaûng daïy coù öùng duïng CNTT phaàn lôùn GV töï maøy moø tìm hieåu neân raát toán thôøi gian maø hieäu quaû laïi khoâng töông xöùng. Ñoåi môùi PPDH phaûi nhìn nhaän laø moät nhu caàu böùc baùch, moät nhaân toá quan troïng quyeát ñònh ñeán söï thaønh coâng cuûa söï nghieäp giaùo duïc Vieät Nam hieän nay. Laâu nay chuùng ta thöôøng hay noùi nguyeân nhaân cuûa söï keùm phaùt trieån laø do tính thuï ñoäng cuûa HS, nhöng xeùt cho cuøng ñoù laïi laø traùch nhieäm cuûa ngöôøi GV. Chuùng ta phaûi töï thay ñoåi chính mình, thay ñoåi trong loái truyeàn thuï kieán thöùc cuõ vaø caû PP sö phaïm , phaûi laøm sao cho caùc em hoaït ñoäng thaät nhieàu, ñaët caùc em vaøo tình huoáng coù vaán ñeà ñeå chính caùc em töï giaûi quyeát. Ñaõ ñeán luùc ñoäi nguõ GV caàn quyeát taâm haønh ñoäng ñoåi môùi PPDH thoâng qua phöông tieän giaûng daïy môùi – öùng duïng CNTT - ñeå coù theå baét kòp neàn giaùo duïc caùc nöôùc treân theá giôùi. Ngöôøi GV caàn phaûi naém vöõng caùc PPDH hieän ñaïi ôû trong nöôùc vaø caû treân theá giôùi, nhöõng phöông höôùng hoaøn thieän PPDH hoùa hoïc ôû nöôùc ta ñeå coù theå ñònh höôùng ñuùng caùch thöùc, vaän duïng caùc PPDH truyeàn thoáng laøm cho chuùng trôû thaønh caùc PPDHTC ñoàng thôøi cuõng coù theå ñeà xuaát caûi tieán PPDH.
2.3.2. Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc theo höôùng“ daïy hoïc höôùng vaøo ngöôøi hoïc” hay “ daïy hoïc laáy HS laøm trung taâm” [17], [18] Khaùi nieäm Daïy hoïc laáy HS laøm trung taâm laø ñaët ngöôøi hoïc vaøo vò trí trung taâm cuûa QTDH, chuù troïng ñeán nhöõng phaåm chaát, naêng löïc rieâng cuûa moãi ngöôøi. Hoï vöøa laø chuû theå, vöøa laø muïc ñích cuoái cuøng cuûa QTDH, phaán ñaáu caù theå hoùa QTDH ñeå cho caùc tieàm naêng cuûa moãi caù nhaân ñöôïc phaùt huy toái ña. Öu ñieåm cuûa phöông phaùp - Toân troïng nhu caàu, höùng thuù, khaû naêng vaø lôïi ích cuûa HS. - Chuù troïng boài döôõng reøn luyeän kó naêng thöïc haønh vaän duïng kieán thöùc, naêng löïc giaûi quyeát vaán ñeà hoïc taäp vaø thöïc tieãn höôùng vaøo söï chuaån bò thieát thöïc cho HS hoøa nhaäp vôùi xaõ hoäi. - Coi troïng reøn luyeän HS phöông phaùp töï hoïc, töï khaùm phaù, giaûi quyeát vaán ñeà, phaùt huy söï tìm toøi, tö duy ñoäc laäp, saùng taïo cho HS thoâng qua hoaït ñoäng hoïc taäp. - Khoâng khí lôùp hoïc trôû neân sinh ñoäng, moái quan heä thaày troø thaân maät hôn. Toùm laïi, ñaây laø PPDH tieán boä, laønh maïnh giaûi phoùng naêng löïc saùng taïo HS. Nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp Do quaù chuù troïng söï phaùt trieån caù nhaân töï phaùt, coi nheï vai troø ñònh höôùng trong quaù trình hình thaønh nhaân caùch, coi nheï quan heä xaõ hoäi cuûa con ngöôøi, neân quan ñieåm “ laáy HS laøm trung taâm” ñaõ töø moät yù töôûng nhaân vaên tieán boä trôû thaønh moät lí thuyeát cöïc ñoan maø muïc ñích cao nhaát laø taïo moïi ñieàu kieän ñeå ñaùp öùng nhu caàu, höùng thuù cuûa töøng caù nhaân ngay khi coøn ñi hoïc. Ñoù laø nhöõng khuynh höôùng, tö töôûng xa laï vôùi baûn chaát neàn vaên hoùa giaùo duïc höôùng veà coäng ñoàng, höôùng veà soá ñoâng con ngöôøi lao ñoäng. 2.3.3. Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc theo höôùng “ hoaït ñoäng hoùa ngöôøi hoïc “ [4 ], [17 ], [18 ]
Baûn chaát phöông phaùp Baûn chaát cuûa vieäc ñoåi môùi PPDH theo höôùng hoaït ñoäng hoùa ngöôøi hoïc laø toå chöùc cho ngöôøi hoïc ñöôïc hoïc taäp trong hoaït ñoäng töï giaùc, tích cöïc, saùng taïo cuûa mình, trong ñoù vieäc reøn luyeän phong caùch hoïc taäp saùng taïo laø coát loõi cuûa vieäc ñoåi môùi PP giaùo duïc noùi chung vaø PPDH noùi rieâng. Ñaëc tröng phöông phaùp - Söï hoïc taäp töï giaùc laøm cho HS bieát bieán nhu caàu cuûa xaõ hoäi thaønh nhu caàu noäi taïi cuûa baûn thaân mình. - Söï saùng taïo cuûa HS. Muoán coù tö duy saùng taïo thì phaûi taäp luyeän hoaït ñoäng saùng taïo thoâng qua hoïc taäp, maø neùt ñaëc tröng cuûa saùng taïo laø taïo ra saûn phaåm môùi meû, ñoäc ñaùo, duy nhaát vaø khoâng laëp laïi. Caùch toát nhaát ñeå hình thaønh vaø phaùt trieån naêng löïc nhaän thöùc, naêng löïc saùng taïo cuûa HS laø ñaët hoï vaøo vò trí chuû theå hoaït ñoäng töï löïc, töï giaùc, tích cöïc cuûa baûn thaân maø chieám lónh kieán thöùc, phaùt trieån naêng löïc saùng taïo, hình thaønh quan ñieåm ñaïo ñöùc. Caùc bieän phaùp thöïc hieän Trong DHHH caàn söû duïng caùc bieän phaùp hoaït ñoäng hoùa ngöôøi hoïc nhö: - Khai thaùc neùt ñaëc thuø moân hoïc, taïo ra nhieàu hình thöùc hoaït ñoäng ña daïng phong phuù cuûa HS trong giôø hoïc nhö: . Taêng cöôøng söû duïng thí nghieäm, phöông tieän tröïc quan, phöông tieän daïy hoïc. . Trong giôø hoïc caàn söû duïng phoái hôïp nhieàu hình thöùc hoaït ñoäng cuûa HS nhö: thí nghieäm, döï ñoaùn lí thuyeát, moâ hình hoùa, giaûi thích, thaûo luaän nhoùm… giuùp HS ñöôïc hoaït ñoäng tích cöïc, chuû ñoäng. - Taêng thôøi gian hoaït ñoäng cuûa HS trong giôø hoïc. Hoaït ñoäng cuûa GV chuù troïng ñeán vieäc thieát keá höôùng daãn ñieàu khieån vaøo hoaït ñoäng vaø tö duy cuûa HS khi giaûi quyeát caùc vaán ñeà hoïc taäp thoâng qua hoaït ñoäng caù nhaân hay hoaït ñoäng