Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực vào giờ đọc - hiểu tác phẩm "Đây thôn vĩ dạ" (Hàn Mặc Tử), "Vội vàng" (Xuân Diệu) ở trường THPT

BỘ GIÁO DỤC V À ĐÀO TẠO<br /> T<br /> 0<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠ I HỌC SƯ PHẠM TP. H Ồ CHÍ M I N H<br /> T<br /> 0<br /> <br /> ĐỖ H U Y SƠN<br /> T<br /> 6<br /> <br /> V ẬN DỤNG MỘT SỚ PHƯƠNG PHÁP<br /> DẠY HỌC TÍCH CỰC VÀO GIỜ ĐỌC - HIỂU TÁC PHẨM<br /> “ĐÂY THÔN VĨ DẠ” ( HÀN M ẶC TỬ), “VỘI VÀNG”<br /> (XUÂN DIỆU) Ở TRƯỜNG THPT<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> C huyên ngành:<br /> T<br /> 2<br /> <br /> LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VĂN<br /> T<br /> 4<br /> <br /> Mã số: 60 14 l 0<br /> T<br /> 3<br /> <br /> L UẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC<br /> T<br /> 4<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOÁ HỌC<br /> T<br /> 6<br /> <br /> TS. NGUYỄN ĐỨC ÂN<br /> T<br /> 6<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh - 2011<br /> T<br /> 1<br /> <br /> 1<br /> T<br /> 6<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> <br /> Tôi xin chân thành cảm ơn thầy Nguyễn Đức Ân trong suốt thời gian qua đã nhiệt<br /> T<br /> 6<br /> <br /> tình hướng dẫn, giúp đỡ rất nhiều để tôi hoàn thành luận văn này.<br /> Tôi xin chân thành cảm ôn quý thầy, cô trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí<br /> T<br /> 6<br /> <br /> Minh đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua.<br /> Xin chân thành cảm ơn Khoá Ngữ văn, Phòng Sau đại học - trường Đại học Sư phạm<br /> T<br /> 6<br /> <br /> thành phố Hồ Chí Minh; các cấp lãnh đạo, Sở GD - ĐT tỉnh Sóc Trăng; các thầy, cô và học<br /> sinh trường THPT Lê Văn Tám; gia đình, bạn bè, . . . đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, nhiệt<br /> tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình đi học và hoàn thành luận văn.<br /> <br /> TÁC GIẢ LUẬN VĂN<br /> T<br /> 0<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. 2<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> MỤC LỤC ........................................................................................................ 3<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN....................... 7<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 8<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: ............................................................................................................................ 8<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ: ............................................................................................................................... 10<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 3.PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: ....................................................................................... 15<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 4.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: .................................................................................................................. 15<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 5.NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: .................................................................................................................. 16<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 6.GIỚI HẠN ĐỀ TÀI: ................................................................................................................................ 16<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 7.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: .......................................................................................................... 16<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 8. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN: ........................................................................................................... 17<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> Chương 1. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIỜ ĐỌC<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> - HIỂU TÁC PHẨM VĂN CHƯƠNG ........................................................ 18<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.1. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC: ......................................................................................... 18<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.1.1. Khái niệm cơ bản: ....................................................................................................................... 18<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.1.1.1.Quan điểm dạy học: .............................................................................................................. 18<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.1.1.2Phương pháp dạy học: ........................................................................................................... 18<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.1.1.3. Hình thức dạy học: .............................................................................................................. 19<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.1.2. Phương pháp dạy học tích cực: ................................................................................................... 19<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.1.2.1. Đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực: .................................................................... 22<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.1.2.2. Mối quan hệ giữa phương pháp dạy học tích cực với quan điểm dạy học lấy học sinh làm<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> trung tâm: ......................................................................................................................................... 24<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.2. MỘT SỐ PP, HÌNH THỨC DẠY HỌC TÍCH CỰC: ......................................................................... 25<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.2.1. Một số phương pháp dạy học tích cực: ....................................................................................... 25<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.2.1.1. Phương pháp đọc sáng tạo: .................................................................................................. 25<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.2.1.2. Phương pháp vấn đáp, đàm thoại: ....................................................................................... 25<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.2.1.4.Phương pháp động não: ........................................................................................................ 27<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.2.1.5.Phương pháp đóng vai: ......................................................................................................... 27<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.2.2. Một số hình thức dạy học tích cực: ............................................................................................. 28<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.2.2.1.Hình thức tổ chức hội thảo: .................................................................................................. 28<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.2.2.2.Hình thức hợp tác, thảo luận nhóm: ..................................................................................... 28<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 1.3. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIỜ ĐỌC -HIỂU TÁC PHẨM VĂN CHƯƠNG<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> Ở TRƯỜNG THPT: ................................................................................................................................... 31<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> Chương 2.DẠY HỌC "ĐÂY THÔN VĨ DẠ" (HÀN MẶC TỦ), "VỘI<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> VÀNG" (XUÂN DIỆU) THEO PHƯƠNG PHÁP TÍCH CỰC ................ 34<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1. THƠ TRỮ TÌNH: ................................................................................................................................ 34<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.1. Đặc trưng của tác phàm trữ tình: ................................................................................................. 34<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.1.1. Tác phẩm trữ tình biểu hiện trực tiếp thể giới chủ quan của con người: ............................. 34<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.1.2. Tác phẩm trữ tình phản ánh thể giới khách quan nhằm biểu hiện thể giới chủ quan:.......... 35<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.1.3.Tình cảm điển hình trong tác phẩm trữ tình: ........................................................................ 36<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.1.4.Nhân vật trữ tình trong tác phàm trữ tình: ............................................................................ 36<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.1.5. Lời văn trong tác phẩm trữ tình: .......................................................................................... 37<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.2. Đặc trưng của thơ trữ tình: .......................................................................................................... 37<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.3. Các thể loại thơ trữ tình: ............................................................................................................. 40<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.3.1. Thơ trữ tình dân gian: .......................................................................................................... 40<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.3.2. Thơ trữ tình tác giả: ............................................................................................................. 41<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.2.TÌNH HÌNH DẠY VÀ HỌC THƠ TRỮ TÌNH THEO PPDH TÍCH CỰC TRONG TRƯỜNG THPT<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> TẠI HUYỆN NGÃ NĂM, TỈNH SÓC TRĂNG: ....................................................................................... 44<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.2.1. Khảo sát tình hình dạy và học văn theo PPDH tích cực:............................................................. 44<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.2.2. Nguyên nhân: .............................................................................................................................. 44<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.2.2.1. Dạy học văn: ........................................................................................................................ 44<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.2.2.2. Dạy thơ trữ tình: .................................................................................................................. 47<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.VẬN DỤNG PPDH TÍCH CỰC VÀO GIỜ ĐỌC - HIỂU THƠ TRỮ TÌNH HIỆN ĐẠI TRONG<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> TRƯỜNG THPT: ....................................................................................................................................... 48<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.1. Những lưu ý khi dạy thơ trữ tình: ............................................................................................... 49<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.1.1.Phân tích tiêu đề bài thơ và giọng điệu chủ đạo của tác phẩm: ............................................ 49<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.1.2.Đọc và quan sát bước đầu để nắm chắc bài thơ: ................................................................... 49<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.1.3.Xác định chủ đề bài thơ: ....................................................................................................... 49<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.3.4.Xác định hình tượng thơ và âm điệu chủ đạo: ...................................................................... 49<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.1.3.5.Nghiên cứu các cáp độ hình tượng của bài thơ:.................................................................... 50<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.2. Áp dụng các phương pháp dạy học tích cực vào giờ đọc - hiểu thơ trữ tình hiện đại trong trường<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> THPT: ................................................................................................................................................... 51<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.2.1.Đọc sáng tạo: ........................................................................................................................ 51<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.2.2.Phát hiện và giải quyết vấn đề: ............................................................................................. 52<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.2.3.Vấn đáp, đàm thoại: .............................................................................................................. 52<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.2.4.Hợp tác, thảo luận nhóm: ..................................................................................................... 53<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.3.2.5. Thuyết trình: ........................................................................................................................ 54<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.4. VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC VÀO GIỜ ĐỌC - HIỂU TÁC PHẨM "VỘI<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> VÀNG" CỦA XUÂN DIỆU VÀ "ĐÂY THÔN VĨ DẠ" CỦA HÀN MẶC TỬ: ...................................... 55<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.4.1. Vị trí của "Vội vàng" và "Đây thôn Vĩ Dạ" trong cấu trúc chương trình Ngữ văn THPT: ......... 55<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 2.4.2. Giảng dạy "Vội vàng" của Xuân Diệu và "Đây thôn Vĩ Dạ" của Hàn Mặc Tử theo PPDH tích<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> cực: ....................................................................................................................................................... 56<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ....................................................................... 62<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 3.1. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM: ............................................................................................................. 62<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 3.1.1.Mục đích thực nghiệm: ................................................................................................................ 62<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> 3.1.2.Địa bàn, đối tượng thực nghiệm sư phạm: ................................................................................... 62<br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br /> T<br /> 0<br /> 8<br /> <br />