Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp hoàn thiện quá trình cổ phần hóa tại Công ty cao su Bình Long thuộc Tập đoàn công nghiệp cao su việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:98

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là vận dụng lý thuyết căn bản về cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước để phát hiện những vấn đề trong quá trình cổ phần hoá tại Công ty Cao su Bình Long; đưa ra những giải pháp giải quyết các vấn đề đã phát hiện nhằm hoàn thiện và đẩy nhanh quá trình CPH tại Công ty Cao su Bình Long.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp hoàn thiện quá trình cổ phần hóa tại Công ty cao su Bình Long thuộc Tập đoàn công nghiệp cao su việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ***---*** PHAN ĐÌNH PHÚC MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUÁ TRÌNH CỔ PHẦN HÓA TẠI CÔNG TY CAO SU BÌNH LONG THUỘC TẬP ĐOÀN CÔNG NGHIỆP CAO SU VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH-NĂM 2009
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ***---*** PHAN ĐÌNH PHÚC MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUÁ TRÌNH CỔ PHẦN HÓA TẠI CÔNG TY CAO SU BÌNH LONG THUỘC TẬP ĐOÀN CÔNG NGHIỆP CAO SU VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ: 60.34.05 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN VĂN DŨNG TP.HỒ CHÍ MINH-NĂM 2009
DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT CBCNV Caùn boä coâng nhaân vieân CPH Coå phaàn hoaù DN Doanh nghieäp DNNN Doanh nghieäp nhaø nöôùc DPR Maõ chöùng khoaùn cuûa coâng ty cao su Ñoàng phuù KTCB Kieán thieát cô baûn SXKD Saûn xuaát kinh doanh TNHH Traùch nhieäm höõu haïn TQ Trung quoác TRC Maõ chöùng khoaùn cuûa coâng ty cao su Taây ninh TTCK Thò tröôøng chöùng khoaùn VN Vieät Nam VRG Taäp ñoaøn coâng nghieäp cao su Vieät Nam WTO Toå chöùc thöông maïi theá giôùi
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Trang Baûng 1.1: Quy moâ, lôïi nhuaän tröôùc thueá 2006-2007 cuûa caùc coâng ty: 20 Baûng 2.1: Moät soá chæ tieâu phaûn aùnh keát quaû, hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa Coâng ty töø naêm 2001 – 2006 27 Bảng 2.2 Kết quả xác định giá trị doanh nghiệp : 38 Baûng 2.3: Toùm taét keát quaû xaùc ñònh giaù trò vöôøn caây cao su khi coå phaàn hoùa caùc ñôn vò : Bình Long, Ñoàng Phuù, Taây Ninh vaø Phöôùc Hoøa: 42 Sô ñoà 2.1: Boä maùy toå chöùc Coâng ty : 24 Biểu ñoà 2.2 Saûn löôïng cao su quy khoâ qua caùc naêm (2001-2006): 29 Biểu ñoà 2.3 Naêng suaát vöôøn caây bình quaân qua caùc naêm (2001-2006) : 30 Biểu ñoà 2.4 Saûn löôïng muû cheá bieán caùc loaïi qua caùc naêm (2001-2006): 31 Biểu ñoà 2.5 Saûn löôïng cao su tieâu thuï qua caùc naêm (2001-2006): 32 Biểu ñoà 2.6 Toång doanh thu qua caùc naêm (2001-2006) : 33 Biểu ñoà 2.7 Söï taêng tröôûng lôïi nhuaän qua caùc naêm (2001-2006) : 34 Biểu ñoà 2.8 Tæ leä vöôït keá hoaïch ñöôïc giao qua caùc naêm (2001-2006) : 34 Biểu ñoà 2.9 Möùc taêng thu nhaäp bình quaân thaùng cuûa CBCNV (2001-2006): 35
MUÏC LUÏC Trang Trang phuï bìa .............................................................................................................................1 Danh muïc caùc chöõ vieát taét .........................................................................................................2 Muïc luïc .......................................................................................................................................3 Danh muïc caùc bieåu ñoà ...............................................................................................................4 PHẦN MỞ ÑAÀU ...................................................................... Error! Bookmark not defined. 1. Lyù do choïn ñeà taøi ............................................................. Error! Bookmark not defined. 2. Muïc ñích nghieân cöùu........................................................ Error! Bookmark not defined. 3. Muïc tieâu nghieân cöùu ........................................................ Error! Bookmark not defined. 4. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi ................. Error! Bookmark not defined. 5. Phöông phaùp nghieân cöùu cuûa ñeà taøi ................................ Error! Bookmark not defined. CHƯƠNG 1: LYÙ LUAÄN VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA CAÙC DNNN . Error! Bookmark not defined. 1.1 Moät soá khaùi nieäm lieân quan........................................... Error! Bookmark not defined. 1.1.1 Coâng ty coå phaàn ...................................................... Error! Bookmark not defined. 1.1.2 Coå phaàn hoùa ............................................................ Error! Bookmark not defined. 1.1.3 Coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc (CPH DNNN)Error! Bookmark not defined. 1.2 Vai troø cuûa CPH DNNN ................................................ Error! Bookmark not defined. 1.3 Tính taát yeáu CPH DNNN............................................... Error! Bookmark not defined. 1.4 Ñaëc ñieåm cuûa Doanh nghieäp cao su aûnh höôûng tôùi coå phaàn hoùa Error! Bookmark not defined. 1.4.1 Doanh nghieäp kinh doanh cao su gaén vôùi quyeàn söû duïng ñaát noâng nghieäp ...Error! Bookmark not defined. 1.4.2 Giaù trò doanh nghieäp kinh doanh cao su gaén vôùi giaù trò vöôøn caâyError! Bookmark not defined. 1.4.3 Chu kyø kinh doanh cao su daøi ................................. Error! Bookmark not defined. 1.4.4 Naêng suaát, chaát löôïng vöôøn caây phuï thuoäc nhieàu yeáu toáError! Bookmark not defined. 1.4.5 Ruûi ro do thieân tai lôùn ............................................. Error! Bookmark not defined. 1.5 Quy trình coå phaàn hoùa.................................................... Error! Bookmark not defined. 1.6 Caùc baøi hoïc kinh nghieäm veà coå phaàn hoùa..................... Error! Bookmark not defined. 1.6.1 Kinh nghieäm coå phaàn hoùa ôû Trung Quoác ............... Error! Bookmark not defined. 1.6.2 Kinh nghieäm coå phaàn hoùa ôû taäp ñoaøn coâng nghieäp cao su Vieät NamError! Bookmark not defined. CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG COÂNG TY CAO SU BÌNH LONG THUOÄC TAÄP ÑOAØN COÂNG NGHIEÄP CAO SU VIEÄT NAM ............................................... Error! Bookmark not defined. 2.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån Coâng ty .................. Error! Bookmark not defined. 2.2 Quy moâ doanh nghieäp .................................................... Error! Bookmark not defined. 2.2.1 Moâ hình toå chöùc ...................................................... Error! Bookmark not defined. 2.2.2 Quy moâ lao ñoäng, ñaát, naêng suaát, saûn löôïng ......... Error! Bookmark not defined. 2.2.3 Voán, doanh thu vaø lôïi nhuaän .................................. Error! Bookmark not defined. 2.3 Hieäu quaû kinh doanh...................................................... Error! Bookmark not defined.
2.4 Moät soá vaán ñeà ñaët ra khi coå phaàn hoùa Coâng ty cao su Bình LongError! Bookmark not defined. 2.4.1 Veà nhaän thöùc ........................................................... Error! Bookmark not defined. 2.4.2 Xöû lyù taøi chính kieåm keâ .......................................... Error! Bookmark not defined. 2.4.3 Xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp ................................ Error! Bookmark not defined. 2.4.4 Baùn coå phaàn öu ñaõi cho CBCNV trong Coâng ty khi CPHError! Bookmark not defined. 2.4.5 Tyû leä voán nhaø nöôùc naém giöõ khi thöïc hieän CPH ... Error! Bookmark not defined. 2.4.6 Quaûn lyù Coâng ty coå phaàn sau CPH......................... Error! Bookmark not defined. CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN TIEÁN TRÌNH COÅ PHAÀN HOÙA COÂNG TY CAO SU BÌNH LONG THUOÄC TAÄP ÑOAØN COÂNG NGHIEÄP CAO SU VIEÄT NAMError! Bookmark not defined. 3.1 Cô sôû xaây döïng caùc giaûi phaùp . ..................................... Error! Bookmark not defined. 3.2.1 Taêng cöôøng tuyeân truyeàn naâng cao nhaän thöùc tính taát yeáu cuûa CPHError! Bookmark not defined. 3.2.2 Löïa choïn phöông phaùp phuø hôïp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp Error! Bookmark not defined. 3.2.3 Löïa choïn giaù bình quaân cuûa chu kyø phuø hôïp ............. Error! Bookmark not defined. 3.2.4 Xaùc ñònh giaù trò vöôøn caây cao su loaïi tröø giaù trò thanh lyù vöôøn caâyError! Bookmark not defined. 3.2.5 Xaùc ñònh giaù trò vöôøn caây coù tính giaù trò quyeàn söû duïng ñaát troàng cao suError! Bookmark not defined. 3.2.6 Baùn coå phaàn öu ñaõi cho CBCNV trong Coâng ty khi CPHError! Bookmark not defined. 3.2.7 Giaûm tyû leä voán nhaø nöôùc naém giöõ baét buoäc khi thöïc hieän CPHError! Bookmark not defined. 3.2.8 Nhoùm giaûi phaùp xöû lyù lao ñoäng.................................. Error! Bookmark not defined. Keát luaän ...................................................................................................................................66 Danh muïc caùc taøi lieäu tham khaûo............................................................................................67 Phuï luïc ......................................................................................................................................68 ii
PHẦN MỞ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi Coå phaàn hoùa caùc DNNN laø chuû tröông lôùn, một giaûi phaùp quan troïng cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc trong tieán trình saép xeáp, ñoåi môùi khu vöïc kinh teá quoác doanh. Keå töø khi baét ñaàu thí ñieåm vaøo naêm 1992, tính ñeán nay, keát quaû ñaït ñöôïc trong quaù trình coå phaàn hoùa laø raát lôùn. Qua coå phaàn hoùa, neàn kinh teá ñaõ giaûm bôùt ñöôïc nhöõng DNNN kinh doanh keùm hieäu quaû ñoàng thôøi hình thaønh môùi loaïi hình doanh nghieäp ña hình thöùc sôû höõu, thu huùt voán vaø kinh nghieäm cuûa caùc nhaø ñaàu tö cuõng nhö ngöôøi lao ñoäng vaøo phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh, taïo ñoäng löïc môùi, phaùt huy quyeàn töï chuû kinh doanh, naâng cao hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Nhöõng maët tích cöïc cuûa CPH ñaõ theå hieän roõ nhöng cho ñeán nay toác ñoä thöïc hieän CPH ôû Vieät Nam nhìn chung vaãn coøn chaäm, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ñaët ra. Töø nay ñeán heát naêm 2010 seõ coå phaàn hoùa khoaûng 1.500 doanh nghieäp vaø ñeán cuoái naêm 2010 caû nöôùc chæ coøn 554 doanh nghieäp 100% voán nhaø nöôùc. Trong ñoù coù 26 taäp ñoaøn, toång coâng ty quy moâ lôùn; 178 doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc an ninh, quoác phoøng, saûn xuaát, cung öùng saûn phaåm, dòch vuï thieát yeáu; 200 noâng, laâm tröôøng; 150 doanh nghieäp thaønh vieân caùc taäp ñoaøn, toång coâng ty nhaø nöôùc. Vieäc hoaøn thieän quaù trình CPH taïi Coâng ty Cao su Bình Long thuoäc Taäp ñoaøn Coâng nghieäp Cao su Vieät nam coù yù nghóa quan troïng khoâng chæ vôùi baûn thaân doanh nghieäp maø coøn goùp phaàn vaøo vieäc saép xeáp, ñoåi môùi, phaùt trieån vaø naâng cao hieäu quaû cuûa caùc DNNN. Xuaát phaùt töø tình hình thöïc teá treân, toâi xin choïn ñeà taøi: “Moät soá giải phaùp hoaøn thieän quaù trình coå phaàn hoùa taïi Coâng ty Cao su Bình Long thuoäc Taäp ñoaøn Coâng Trang 1
nghieäp Cao su Vieät Nam” laøm luaän vaên toát nghieäp thaïc só, vôùi mong muoán goùp moät phaàn coâng söùc nhaèm thuùc ñaåy tieán trình CPH caùc ñôn vò thuoäc Taäp ñoaøn Coâng nghieäp Cao su Vieät nam trong thôøi gian tôùi. 2. Muïc ñích nghieân cöùu Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø nhaèm ñaåy nhanh toác ñoä coå phaàn hoaù Coâng ty Cao su Bình Long. 3. Muïc tieâu nghieân cöùu - Vaän duïng lyù thuyeát caên baûn veà coå phaàn hoaù doanh nghieäp nhaø nöôùc ñeå phaùt hieän nhöõng vaán ñeà trong quaù trình coå phaàn hoaù Taïi Coâng ty Cao su Bình Long. - Ñöa ra nhöõng giaûi phaùp giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñaõ phaùt hieän nhaèm hoaøn thieän vaø ñaåy nhanh quaù trình CPH taïi Coâng ty Cao su Bình Long. 4. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø quaù trình CPH Coâng ty Cao su Bình Long thuoäc Taäp ñoaøn Coâng nghieäp Cao su Vieät nam. Ñeà taøi chæ taäp trung vaøo phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng lieân quan ñeán coâng taùc CPH ñeán heát quí 4 naêm 2007. 5. Phöông phaùp nghieân cöùu cuûa ñeà taøi - Caùc nguoàn thoâng tin Thoâng tin thöù caáp: luaän vaên söû duïng caùc thoâng tin thöù caáp töø saùch, baùo, taïp chí, website, caùc baùo caùo ñöôïc coâng boá cuûa caùc coâng ty. Thoâng tin sô caáp: taùc giaû ñieàu tra thoâng tin vaø phoûng vaán tröïc tieáp nhöõng ngöôøi lieân quan trong quaù trình CPH. - Caùc phöông phaùp tieáp caän: luaän vaên söû duïng toång hôïp caùc phöông phaùp tieáp caän. Khi ñaùnh giaù quaù trình CPH thì söû duïng phöông phaùp tieáp caän caù bieät, lòch söû, Trang 2
keát hôïp phöông phaùp tieáp caän ñònh tính vaø ñònh löôïng khi phaân tích caùc quaù trình vaø ñaùnh giaù taøi saûn ñeå ñònh giaù. - Phöông phaùp xöû lyù thoâng tin: luaän vaên söû duïng caùc phöông phaùp moâ hình hoùa, phaân tích nhaân quaû, thoáng keâ moâ taû. Keát hôïp söû duïng phöông phaùp cuûa caùc moân khoa hoïc: Quaûn Trò Chieán Löôïc, Quaûn Trò Taøi Chính, Quaûn Trò Nhaân Söï, Lyù Thuyeát Taøi Chính Tieàn Teä… Trang 3
CHƯƠNG 1: LYÙ LUAÄN VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA CAÙC DNNN 1.1 Moät soá khaùi nieäm lieân quan 1.1.1 Coâng ty coå phaàn Coâng ty coå phaàn laø doanh nghieäp trong ñoù: - Voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn. - Coå ñoâng coù theå laø toå chöùc, caù nhaân, soá löôïng coå ñoâng toái thieåu laø ba vaø khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña. - Coå ñoâng chæ chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï vaø nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa doanh nghieäp trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo doanh nghieäp. - Coå ñoâng coù quyeàn töï do chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc tröø tröôøng hôïp quy ñònh taïi khoaûn 3 ñieàu 81 vaø khoaûn 5 ñieàu 84 cuûa Luaät doanh nghieäp naêm 2005. Coâng ty coå phaàn coù tö caùch phaùp nhaân keå töø ngaøy ñöôïc caáp Giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh. Coâng ty coå phaàn coù quyeàn phaùt haønh chöùng khoaùn caùc loaïi ñeå huy ñoäng voán. 1.1.2 Coå phaàn hoùa Coå phaàn hoùa (CPH) laø moät quaù trình chuyeån ñoåi voán sôû höõu cuûa doanh nghieäp sang hình thöùc coå phaàn, nhö hình thöùc chuyeån ñoåi doanh nghieäp töø DNNN-sôû höõu nhaø nöôùc, Coâng ty TNHH-sôû höõu caù nhaân hoaëc cuûa moät soá thaønh vieân sang Coâng ty CP nhaèm muïc ñích ña daïng hoùa sôû höõu cuûa doanh nghieäp. Trang 4
1.1.3 Coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc (CPH DNNN) Coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc laø bieän phaùp chuyeån DNNN sang coâng ty sôû höõu hoãn hôïp nhieàu thaønh phaàn, nhaèm huy ñoäng roäng raõi caùc nguoàn voán cho ñaàu tö, phaùt trieån SXKD, thuùc ñaåy quaù trình xöû lyù, khaéc phuïc nhöõng toàn taïi cuûa DNNN, taïo ñieàu kieän cho ngöôøi lao ñoäng thöïc söï laøm chuû doanh nghieäp vaø naâng cao hieäu quaû hoïat ñoäng, ñoàng thôøi phuïc vuï nhu caàu chuyeån dòch cô caáu laïi neàn kinh teá hôïp lyù ñeå phaùt trieån. CPH caùc DNNN veà thöïc chaát laø moät quaù trình, goàm 2 giai ñoaïn: Giai ñoaïn 1: Voán hoùa DNNN döôùi hình thöùc CP. Giai ñoaïn 2: Baùn moät phaàn hoaëc toaøn boä voán cuûa Nhaø nöôùc cho caùc caù nhaân, hay caùc phaùp nhaân khaùc. Nhö vaäy, CPH caùc DNNN laø moät bieän phaùp chuyeån ñoåi hình thöùc sôû höõu trong DNNN, töø sôû höõu duy nhaát laø Nhaø nöôùc sang sôû höõu cuûa caùc coå ñoâng (Nhaø nöôùc coù theå vaãn tham gia vôùi tö caùch coå ñoâng hoaëc khoâng tham gia), ñoàng thôøi chuyeån DNNN sang Coâng ty CP, toå chöùc hoaït ñoäng theo quy ñònh trong Luaät doanh nghieäp. CPH caùc DNNN laø xu höôùng chung phoå bieán treân theá giôùi, nhaát laø ôû caùc nöôùc ñang chuyeån töø neàn kinh teá chæ huy taäp trung sang neàn kinh teá thò tröôøng. 1.2 Vai troø cuûa CPH DNNN - Tạo thị trường vốn, thuùc ñaåy quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa TTCK nhaèm töøng böôùc hoaøn thieän thò tröôøng voán ña daïng vaø phong phuù ôû nöôùc ta. Vieäc baùn CP cho ngöôøi nöôùc ngoaøi seõ taïo ñieàu kieän quoác teá hoùa doanh nghieäp, giuùp neàn kinh teá nöôùc ta nhanh choùng tieáp caän vôùi kinh teá theá giôùi. Trang 5
- Huy động nguồn vốn nhàn rỗi. Huy ñoäng caùc nguoàn voán trong xaõ hoäi, bao goàm voán cuûa caù nhaân, caùc toå chöùc kinh teá - xaõ hoäi trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, taïo theâm coâng aên vieäc laøm, taêng söùc caïnh tranh, môû roäng quy moâ hoaït ñoäng doanh nghieäp. - Taïo ñieàu kieän môû roäng hoaït ñoäng vaø phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn. Neáu tieán trình CPH dieãn ra moät caùch maïnh meõ seõ taïo nhieàu haøng hoùa cho TTCK. Ngöôïc laïi, TTCK caøng phaùt trieån, giao dòch treân TTCK caøng soâi ñoäng thì caøng taïo ñoäng löïc thuùc ñaåy CPH. - Tạo việc làm, điều kiện để người lao động làm chủ doanh nghiệp thực sự. Taïo ñieàu kieän cho ngöôøi lao ñoäng coù CP vaø nhöõng ngöôøi goùp voán ñöôïc laøm chuû thaät söï laø ñoäng löïc phaùt trieån doanh nghieäp. Ngöôøi lao ñoäng ñöôïc tham gia vaøo quaù trình quaûn lyù vaø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. - Tăng hiệu quả đầu tư cho nền kinh tế nhờ tăng hiệu quả kinh doanh các DN. Laønh maïnh hoùa neàn taøi chính quoác gia laø nhöõng nhieäm vuï caáp baùch cuûa ñaát nöôùc hieän nay. CPH seõ giuùp nhaø nöôùc ruùt bôùt voán ñaàu tö töø DNNN, giaûm bôùt gaùnh naëng do phaûi taøi trôï cho khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc quaù lôùn nhöng laøm aên keùm hieäu quaû ñeå ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc caàn thieát cho neàn kinh teá maø khoâng haáp daãn ñaàu tö tö nhaân. - Naâng cao tính naêng ñoäng vaø töï chuû trong hoaït ñoäng SXKD cuûa doanh nghieäp, haïn cheá nhöõng can thieäp tröïc tieáp cuûa Nhaø nöôùc vaøo coâng vieäc cuûa doanh nghieäp, goùp phaàn naâng cao naêng suaát lao ñoäng, haï giaù thaønh saûn phaåm vaø taêng khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc. - Laønh maïnh hoùa moâi tröôøng kinh doanh, taïo moâi tröôøng hoaït ñoäng bình ñaúng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, ñöa hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaøo khuoân khoå phaùp luaät vaø Trang 6
chòu söï chi phoái cuûa thò tröôøng, töø ñoù naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa töøng doanh nghieäp noùi rieâng vaø toaøn boä neàn kinh teá ñaát nöôùc noùi chung. - Naâng cao hieäu löïc quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc treân lónh vöïc kinh teá, chính trò xaõ hoäi. Töø ñoù, Nhaø nöôùc taäp trung giaûi quyeát caùc chính saùch xaõ hoäi vaø phuùc lôïi coâng coäng, thöïc hieän caùc chöông trình kinh teá lôùn vaø mang tính troïng ñieåm cuûa quoác gia, nhaèm taïo ra moät keát caáu cô sôû haï taàng toát ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. 1.3 Tính taát yeáu CPH DNNN Khu vöïc hoùa vaø toaøn caàu hoùa laø xu theá phaùt trieån taát yeáu cuûa neàn kinh teá theá giôùi. Vieäc gia nhaäp caùc toå chöùc kinh teá cuûa khu vöïc vaø theá giôùi laø mong muoán cuûa haàu heát caùc quoác gia treân theá giôùi. Xu theá hoäi nhaäp naøy taïo cô hoäi caïnh tranh bình ñaúng cho taát caû caùc doanh nghieäp, song noù cuõng ñaët caùc doanh nghieäp vaøo cuoäc chôi khaéc nghieät vôùi quy luaät “maïnh thaéng, yeáu thua”. Haøng raøo thueá quan maø caùc Chính phuû caùc nöôùc ñöôïc söû duïng ñeå baûo veä saûn phaåm do doanh nghieäp trong nöôùc ñaõ giaùm daàn theo tieán trình hoäi nhaäp. Vì vaäy, bieän phaùp duy nhaát ñeå caùc doanh nghieäp khoâng bò loaïi khoûi “cuoäc chôi” laø phaûi taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh ñeå chieám lónh vaø taïo theá ñöùng treân thò tröôøng. Maët khaùc caùc DNNN coù nhöõng haïn cheá maø chæ coù quaù trình coå phaàn hoaù, bieán noù thaønh doanh nghieäp ña sôû höõu môùi coù theå loaïi ñi nhöõng haïn cheá mang tính coá höõu cuûa noù. Nhöõng haïn cheá laø: (1) DNNN chuû yeáu thöïc hieän söù meänh theo chöùc naêng ñöôïc ñònh tröôùc vì vaäy khoù thöïc hieän chieán löôïc ña daïng hoùa hay hoäi nhaäp doïc khi coù cô hoäi; (2)Haàu heát caùc DNNN coù coâng ngheä thieát bò saûn xuaát laïc haäu. Theo Tieán só Leâ Baù Xuaân coù 76% maùy moùc thieát bò vaø daây chuyeàn saûn xuaát cuûa caùc doanh nghieäp trong nöôùc thuoäc theá heä nhöõng naêm 50 – 60 cuûa theá kyû tröôùc, 75% thieát bò ñaõ heát khaáu hao vaø 50% ñoà taân trang. Thieát bò hieän ñaïi chæ coù 10%, trung bình 38% coøn laïc Trang 7
haäu vaø raát laïc haäu laø 52%. Trong soá 10% thieát bò hieän ñaïi thì caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc chieám moät tyû leä raát nhoû phaàn lôùn thuoäc caùc doanh nghieäp tö nhaân, caùc coâng ty vaø taäp ñoaøn lôùn. Do ñoù khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc saûn phaåm haøng hoùa thuoäc caùc DNNN trong neàn kinh teá thò tröôøng laø raát thaáp. (3)Tinh thaàn vaø thaùi ñoä laøm vieäc cuûa CBCNV trong caùc DNNN chöa cao, chöa phaùt huy ñöôïc naêng löïc vaø tính saùng taïo cuûa moãi caù nhaân, söùc maïnh ñoaøn keát taäp theå. Do chöa gaén ñöôïc quyeàn lôïi saùt söôøn cuûa CBCNV vôùi quyeàn lôïi cuûa doanh nghieäp maët khaùc cuõng do cheá ñoä ñaõi ngoä chöa thoûa ñaùng cuûa caùc DNNN vôùi CBCNV. (4)Töø keát quaû cuûa ba yeáu toá treân daãn ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc DNNN laø raát thaáp (coù moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc coøn phaûi buø loã) so vôùi caùc doanh nghieäp ñaõ CPH vaø caùc doanh nghieäp tö nhaân. Moãi ñoàng voán chæ taïo ra 2,3 ñoàng doanh thu vaø 0,1 ñoàng lôïi nhuaän. Taøi saûn coá ñònh trong caùc DNNN chieám töø 70-80% nhöng chæ cung caáp ñöôïc 44% toång saûn phaåm xaõ hoäi. Nhieàu chuyeân gia kinh teá cho raèng vôùi thöïc traïng naøy, caùc DNNN khoâng ñuû söùc caïnh tranh khi VN gia nhaäp WTO. Vì vaäy, ñeå taïo ñöôïc choã ñöùng treân thò tröôøng, VN caàn phaûi caûi caùch DNNN ñeå tìm ra con ñöôøng môùi cho söï phaùt trieån. Nhieàu giaûi phaùp ñaõ ñöôïc ñöa ra nhö taùi cô caáu laïi voán; saùp nhaäp caùc doanh nghieäp coù voán nhoû; lieân doanh, lieân keát vôùi nöôùc ngoaøi. Song nhöõng giaûi phaùp naøy vaãn chöa taïo ñöôïc söï thay ñoåi cô baûn veà chaát, hieäu quaû SXKD cuûa ña soá doanh nghieäp vaãn thaáp, söùc caïnh tranh yeáu, chöa coù söï chuyeån ñoåi mang tính böôùc ngoaët. Tröôùc thöïc traïng naøy, Nhaø nöôùc ñaõ ñöa ra giaûi phaùp quan troïng ñeå caûi caùch DNNN laø chuyeån caùc DNNN thaønh Coâng ty CP, ñaây laø giaûi phaùp phuø hôïp vôùi tình hình vaø xu theá chung hieän nay nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng, goùp phaàn taêng söùc caïnh tranh vaø khaû naêng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa caùc doanh nghieäp VN. Trang 8
Thöïc tieãn thöïc hieän thí ñieåm coå phaàn hoaù 11 coâng ty tröôùc khi coù nghò ñònh 44/CP cho thaáy: (1)Khaû naêng huy ñoäng voán taêng leân roõ reät. Tröôùc khi CPH, toång voán nhaø nöôùc cuûa 11 doanh nghieäp naøy laø 26,3 tyû ñoàng, voán ñieàu leä khi chuyeån thaønh Coâng ty CP laø 75,1 tyû ñoàng, taêng 2,8 laàn. Hôn nöõa, sau töø 1 ñeán 3 naêm ñi vaøo hoaït ñoäng, caùc Coâng ty CP ñaõ boå sung voán töø lôïi nhuaän sau thueá laø 157 tyû ñoàng, taêng gaáp 2,1 laàn voán ñieàu leä ban ñaàu. (2)Vaán ñeà vieäc laøm vaø thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng cuõng ñöôïc thöïc hieän khaù thaønh coâng. Soá lao ñoäng sau khi CPH laø 4.263 ngöôøi, taêng 1.113 ngöôøi (+35%). (3) Hieäu quaû hoaït ñoäng SXKD cuûa caùc Coâng ty CP cuõng taêng leân roõ reät: doanh thu taêng 3,1 laàn, lôïi nhuaän taêng 6,2 laàn, noäp ngaân saùch taêng 6,3 laàn, tyû suaát lôïi nhuaän treân voán chuû sôû höõu taêng töø 27% leân 52,5%. Thu nhaäp coå töùc treân voán goùp bình quaân ñaït töø 2-3% / thaùng. Maët khaùc, quaù trình coå phaàn hoùa cuõng ñöa laïi nhöõng lôïi ích thieát thöïc. (1)Huy ñoäng caùc nguoàn voán nhaøn roãi trong xaõ hoäi; (2)Laønh maïnh hoaù neàn taøi chính quoác gia nhôø nguoàn voán thu ñöôïc töø quaù trình coå phaàn hoùa, goùp phaàn thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù kinh teá cuûa Nhaø nöôùc. 1.4 Ñaëc ñieåm cuûa Doanh nghieäp cao su aûnh höôûng tôùi coå phaàn hoùa 1.4.1 Doanh nghieäp kinh doanh cao su gaén vôùi quyeàn söû duïng ñaát noâng nghieäp Taøi saûn laø vöôøn caây cao su ñöôïc hình thaønh töø khi vöôøn caây keát thuùc giai ñoaïn ñaàu tö cho ñeán khi chuyeån sang thôøi kyø kinh doanh. Taát caû giaù trò ñaàu tö ñöôïc chuyeån thaønh giaù trò cuûa taøi saûn. Ñaây laø giaù trò cuûa taøi saûn treân ñaát. Giaù trò taøi saûn vöôøn caây cao su chæ theå hieän khi noù gaén lieàn vôùi ñaát ñai. Thöïc teá khi giao dòch treân thò tröôøng thì giaù trò vöôøn caây cao su ñöôïc tính bao goàm caû giaù trò quyeàn söû duïng ñaát, vì noù cuøng vôùi taøi saûn vöôøn caây ñaõ taïo neân giaù trò giao dòch mua baùn cuûa vöôøn caây cao su. Trang 9
Nhö vaäy giaù trò cuûa vöôøn caây cao su treân thò tröôøng ñöôïc xaùc ñònh bôûi giaù trò quyeàn söû duïng ñaát vaø nhöõng giaù trò ñaàu tö taøi saûn treân ñaát. Xaùc ñònh ñuùng giaù trò vöôøn caây laøm cô sôû ñeå ñöa ra moät möùc giaù thích hôïp ñoái vôùi phaàn voán nhaø nöôùc trong doanh nghieäp ñeå ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn deã daøng thöông löôïng möùc giaù cuoái cuøng thoâng qua ñaáu giaù coå phaàn. Khi xaùc ñònh giaù caû vöôøn caây, ngoaøi vieäc xaùc ñònh giaù trò baèng tieàn cuûa taøi saûn (theo suaát ñaøu tö coøn laïi), doanh nghieäp coøn phaûi caân nhaéc taát caû caùc yeáu toá khaùc coù lieân quan nhö: khaû naêng taøi chính, ñoäng cô hay caùc lôïi ích ñaëc bieät cuûa ngöôøi mua, ngöôøi baùn phuø hôïp vôùi thò tröôøng taïi thôøi ñieåm giao dòch. - Giaù trò vöôøn caây cao su ñöôïc hieåu bao goàm 2 boä phaän caáu thaønh ñoù laø giaù trò taøi saûn treân ñaát (suaát ñaàu tö/ha coøn laïi) vaø “giaù trò ñaát” coù theå laø quyeàn söû duïng ñaát hoaëc giaù trò quyeàn thueâ ñaát troàng cao su theo qui ñònh hieän haønh. 1.4.2 Giaù trò doanh nghieäp kinh doanh cao su gaén vôùi giaù trò vöôøn caây Trong taøi saûn cuûa Coâng ty cao su Bình long vöôøn caây cao su chieám tyû troïng 90% treân toång taøi saûn do ñoù vöôøn caây cao su quyeát ñònh giaù trò doanh nghieäp. Vöôøn caây cao su töø khi troàng môùi, chaêm soùc thôøi kyø kieán thieát cô baûn keùo daøi 7 naêm, chu kyø khai thaùc 20 naêm, thôøi gian thu hoài voán chaäm. Theo döï baùo, nhu caàu cao su thieân nhieân trong nöôùc vaø treân theá giôùi taêng laøm giaù baùn cao su taêng cao, lôïi nhuaän cao, haáp daãn, khoaûng töø 12 trieäu ñeán 15 trieäu ñoàng moät taán, löông cuûa CBCNV cao so vôùi maët baèng chung, ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng ñöôïc caûi thieän ñaùng keå, maët khaùc vöôøn caây cao su ñeán thôøi kyø thanh lyù, giaù trò thu hoài lôùn hôn giaù trò ñaàu tö ban ñaàu, do ñoù giaù trò doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo giaù trò vöôøn caây cao su laø chuû yeáu. Vì vaäy vieäc ñònh giaù chính xaùc vöôøn caây cao su coù yù nghóa heát söùc quan troïng ñeán vieäc Trang 10
ñònh giaù, giaù trò taøi saûn cuûa doanh nghieäp khi thöïc hieän coå phaàn hoùa doanh nghieäp kinh doanh cao su. 1.4.3 Chu kyø kinh doanh cao su daøi Kinh doanh cao su thieân nhieân mang ñaëc ñieåm cuûa saûn xuaát noâng nghieäp noùi chung, saûn xuaát mang tính sinh hoïc. Mặt khác, kinh doanh cao su thieân nhieân coøn coù nhöõng ñaëc ñieåm kinh teá kyõ thuaät rieâng ảnh hưởng tới xác định giaù trò vöôøn caây ñeå CPH. Caây cao su laø loaïi caây coâng nghieäp coù chu kyø kinh doanh daøi, 7 năm trồng kiến thiết cơ bản và khai thác từ 20 tới 25 năm. Chu kỳ kinh doanh dài sẽ chịu ảnh hưởng biến động của nhiều yếu tố: lạm phát, tỷ giá, giá cả thị trường yếu tố đầu vào và đầu ra. Theo một số nghiên cứu, chu kỳ giá cao su thế giới khoảng 10 năm. 5 năm gần đây giá cao su thế giới ở giai đoạn cao. Trước năm 2000, giá cao su xuất khẩu khoảng 1000- 1100USD/tấn. Có những giai đoạn khủng khoảng, giá cao su chỉ 600USD/tấn, không ít người đã chặt bỏ vườn cao su đang khai thác trong giai đoạn này. CPH DNNN là bán 1 phần hay toàn bộ giá trị DN cho những người sở hữu mới. Người mua cổ phần về bản chất là mua lợi ích kỳ vọng trong tương lai, mà lợi ích này phụ thuộc vào nhiều yếu tố của môi trường, hàm chứa nhiều rủi ro. Sẽ thật khó khăn khi đòi hỏi một phương pháp ước tính chính xác lợi ích kỳ vọng trong tương lai. Phương án đấu giá công khai sẽ lựa chọn được những người đặt kỳ vọng cao nhất, họ sẽ là người sở hữu DN trong tương lai. 1.4.4 Naêng suaát, chaát löôïng vöôøn caây phuï thuoäc nhieàu yeáu toá Giaù trò vöôøn caây cao su phuï thuoäc raát lôùn vaøo naêng suaát, chaát löôïng vöôøn caây. Do ñoù vieäc xaùc ñònh caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát, chaát löôïng vöôøn caây raát coù yù nghóa trong vieäc xaùc ñònh giaù trò vöôøn caây cao su. Qua quaù trình nghieân cöùu nhaän thaáy naêng suaát, chaát löôïng vöôøn caây cao su phuï thuoäc raát nhieàu vaøo caùc yeáu toá nhö: Trang 11
Gioáng caây, maät ñoä caây, phöông phaùp troàng, loaïi ñaát, khí hậu vaø kyõ thuaät thaâm canh, quy trình khai thaùc vaø tay ngheà cuûa coâng nhaân. Vì vậy, khi xác định giá trị vườn cây cao su phải tính tới những yếu tố khách quan kể trên. 1.4.5 Ruûi ro do thieân tai lôùn Kinh doanh vöôøn caây cao su phuï thuoäc raát nhieàu veà khí haäu thôøi tieát, möa baõo… dieãn bieán cuûa thieân nhieân raát phöùc taïp aûnh höôûng ñeán nhieàu maët trong quaù trình troàng môùi chaêm soùc vaø khai thaùc muû cao su. Khi naéng noùng keùo daøi, cao su troàng môùi ñaït tyû leä soáng khoâng cao, chaêm soùc thôøi kyø KTCB taêng tröôûng keùm, maät ñoä khoâng ñeàu aûnh höôûng raát nhieàu ñeán naêng suaát, saûn löôïng. Naêng suaát thaáp daãn ñeán vieäc kinh doanh khoâng hieäu quaû. Trong muøa thay laù, thôøi tieát khaéc nghieät, söông muoái xuaát hieän laøm beänh phaán traéng phaùt trieån treân caây cao su vaø laøm cho boä laù ruïng nhieàu ñôït raát aûnh höôûng ñeán söï sung söùc cuûa caây, aûnh höôûng ñeán saûn löôïng vöôøn caây. Khí haäu moâi tröôøng thay ñoåi, thöôøng taïo ra côn loác, gioù xoaùy lôùn ñaõ laøm gaõy ñoã caây cao su, treân phaïm vi roäng gaây thieät haïi raát nhieàu ñeán vöôøn caây, thöù nhaát laøm cho maät ñoä vöôøn caây thaáp taïo ra nhöõng vuøng “da beo” aûnh höôûng ñeán quaù trình khai thaùc muû, thöù hai giaù trò caây gaõy ñoå thu hoài thaáp, giaù baùn caây gaõy ñoå chæ baèng ¼ caây ñaáu giaù thanh lyù. 1.5 Quy trình coå phaàn hoùa Quy trình coå phaàn hoùa DNNN ñöôïc thöïc hieän theo thoâng tö soá 146/2007/TT – BTC ngaøy 06/12/2007 cuûa Boä Taøi chính. Quy trình chuyeån doanh nghieäp 100% voán nhaø nöôùc thaønh coâng ty coå phaàn bao goàm caùc coâng vieäc sau: Böôùc 1. Xaây döïng Phöông aùn coå phaàn hoaù Trang 12
1. Thaønh laäp Ban chæ ñaïo coå phaàn hoaù vaø toå giuùp vieäc 2. Chuaån bò hoà sô taøi lieäu Trong thôøi gian toái ña 10 ngaøy laøm vieäc keå töø ngaøy coù quyeát ñònh thaønh laäp Toå giuùp vieäc coå phaàn hoaù, Ban chæ ñaïo coù traùch nhieäm chæ ñaïo Toå giuùp vieäc cuøng vôùi doanh nghieäp tieán haønh. 2.1. Löïa choïn phöông phaùp, hình thöùc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp, löïa choïn thôøi ñieåm xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa doanh nghieäp vaø caùc vaên baûn höôùng daãn coù lieân quan ñeán coå phaàn hoaù. 2.2. Chuaån bò ñaày ñuû caùc taøi lieäu lieân quan ñeán coå phaàn hoùa. 3. Kieåm keâ, xöû lyù nhöõng vaán ñeà veà taøi chính vaø toå chöùc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp Toå giuùp vieäc, doanh nghieäp phoái hôïp vôùi toå chöùc tö vaán (neáu coù) tieán haønh. 4. Caên cöù thôøi ñieåm quyeát ñònh coâng boá giaù trò doanh nghieäp, doanh nghieäp laäp: - Danh saùch ngöôøi lao ñoäng coù teân trong danh saùch thöôøng xuyeân cuûa doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm quyeát ñònh coâng boá giaù trò doanh nghieäp ñeå xaùc ñònh soá coå phaàn döï kieán ngöôøi lao ñoäng ñöôïc mua öu ñaõi. - Laäp danh saùch lao ñoäng thöôøng xuyeân laøm vieäc taïi coâng ty taïi thôøi ñieåm quyeát ñònh coâng boá giaù trò doanh nghieäp, phaân loaïi lao ñoäng theo caùc ñoái töôïng: hôïp ñoàng khoâng xaùc ñònh thôøi haïn, hôïp ñoàng coù thôøi haïn töø 1-3 naêm, danh saùch lao ñoäng doâi dö… 5. Hoaøn taát Phöông aùn coå phaàn hoaù 5.1. Laäp Phöông aùn coå phaàn hoaù 5.2. Hoaøn thieän Phöông aùn coå phaàn hoaù Trang 13