Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Xây dựng định mức chi ngân sách nhà nước hợp lý trên địa bàn huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:84

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thông qua luận văn này để tìm hiểu rõ việc xây dựng định mức chi theo phân cấp ngân sách tại huyện và đề xuất một số khuyến nghị đến chính quyền địa phương và cấp quản lý để ứng dụng cho huyện Hồng Ngự nhằm quản lý ngân sách tại địa phương tốt hơn trong thời kỳ ổn định ngân sách theo Luật NSNN năm 2015.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Xây dựng định mức chi ngân sách nhà nước hợp lý trên địa bàn huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp

1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ CẨM VÂN XÂY DỰNG ĐỊNH MỨC CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HỢP LÝ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HỒNG NGỰ TỈNH ĐỒNG THÁP LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh - Năm 2019
2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ CẨM VÂN XÂY DỰNG ĐỊNH MỨC CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HỢP LÝ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HỒNG NGỰ TỈNH ĐỒNG THÁP Chuyên ngành: Tài chính công Mã số: 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS VŨ THỊ MINH HẰNG TP. Hồ Chí Minh - Năm 2019
3 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Vũ Thị Minh Hằng. Các số liệu trong luận văn là hoàn toàn trung thực, các tài liệu thông tin được ghi rõ nguồn gốc. Những kết luận được nghiên cứu và trình bày trong luận văn này chưa được công bố trong công trình nào. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Cẩm Vân
4 LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Viện đào tạo sau đại học, Khoa Tài chính công; các thầy, cô giáo trường Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Vũ Thị Minh Hằng đã tận tình hướng dẫn và giúp đở tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các cơ quan, đồng nghiệp . . . đã tạo điều kiện cung cấp số liệu và giúp đỡ, động viên khích lệ tôi trong quá trình thực hiện để hoàn thành luận văn này. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Cẩm Vân
5 MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................. 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 3 4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 3 5. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 4 Chương 1 - Lý luận chung về ngân sách, phân bổ ngân sách và định mức phân bổ ngân sách .................................................................................................. 135 1.1.1. Hệ Thống NSNN ở Việt Nam........................................................... 6 1.2. Xây dựng dự toán NSNN ở huyện. ........................................................ 9 1.2.1. Căn cứ xây dựng dự toán NSNN. .................................................. 10 1.3. Các phương pháp xác định dự toán chi ................................................ 12 1.3.1. Phương pháp tính tổng hợp. ......................................................... 12 1.3.2. Phương pháp tính theo nhóm mục chi (hay còn gọi là lập ngân sách theo kết quả đầu vào). ..................................................................... 13 1.4. Định mức phân bổ dự toán chi NSNN. ................................................ 16 1.4.1. Phương pháp xây dựng định mức chi cho NS huyện. ................... 16 1.4.2. Phương pháp xác định định mức chi hợp lý cho NS huyện. ......... 17 Chương 2 - Thực trạng xây dựng định mức chi ngân sách huyện. ................. 21 2.1. Đặc điểm tình hình kinh tế - xã hội huyện Hồng Ngự. ........................ 21 2.1.1 Đặc điểm tự nhiên và xã hội. ......................................................... 21 2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội huyện Hồng Ngự. ................ 22 2.2. Công tác xây dựng định mức chi NSNN của Tỉnh cho Huyện giai đoạn 2017-2018.................................................................................................... 23 2.2.1. Nguyên tắc xây dựng định mức. .................................................... 23 2.2.2. Tiêu chí và định mức phân bổ cho cấp huyện. .............................. 24 2.2.3. Kết quả phân bổ NSNN huyện Hồng Ngự..................................... 29 2.2.4. Đánh giá hệ thống định mức phân bổ chi NSNN huyện Hồng Ngự. ................................................................................................................. 29 2.3.4. Cơ cấu chi ĐTPT và chi thường xuyên trong tổng chi NSNN. ..... 34
6 Chương 3 - Kiến nghị và giải pháp xây dựng định mức chi ngân sách nhà nước hợp lý trên địa bàn huyện Hồng Ngự ..................................................... 37 3.1. Một số kiến nghị xây dựng định mức PBNS huyện. ........................... 37 3.1.1. Định hướng xây dựng định mức chi NSNN giai đoạn 2017-2020.37 3.1.2. Định hướng hoàn thiện các nguyên tắc tiêu chí, định mức phân bổ NSNN. ...................................................................................................... 38 3.2. Giải pháp xây dựng định mức phân bổ NSNN .................................... 41 3.2.1. Đối với định mức phân bổ vốn ĐTPT ........................................... 42 3.2.2. Đối với định mức phân bổ chi thường xuyên ................................ 44 3.3. Những ưu tiên cho phân bổ chi ĐTPT và chi thường xuyên của NSNN giai đoạn 2017-2020 của huyện Hồng Ngự. ............................................... 52 3.3.1. Về vốn ĐTPT. ................................................................................ 52 3.3.2. Về chi thường xuyên. ..................................................................... 54 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 57 1. Kết luận. .................................................................................................. 57 2. Khuyến nghị. ........................................................................................... 58 2.1. Đối với HĐND và UBND tỉnh. ............................................................ 58 2.2. Đối với Sở Tài chính. ........................................................................... 59 2.3. Đối với Sở Kế hoạch và Đầu tư. .......................................................... 59 2.4. Đối với các đơn vị sử dụng ngân sách. ................................................ 60 3. Hạn chế của đề tài nghiên cứu và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo.. 60
7 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ĐBXH Đảm bảo xã hội ĐMPB Định mức phân bổ ĐTPT Đầu tư phát triển GDP Gross Domestic Product (tổng sản phẩm quốc nội) HĐND Hội đồng nhân dân KT-XH Kinh tế xã hội NSĐP Ngân sách địa phương NSNN Ngân sách nhà nước PBNS Phân bổ ngân sách PBDT Phân bổ dự toán PTTH Phát thanh truyền hình QLNN Quản lý nhà nước QLHC Quản lý hành chính TDTT Thể dục thể thao THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản
8 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Sơ đồ, Nội dung Trang Bảng biểu Sơ đồ 1.1 Hệ thống các cấp NSNN ở Việt Nam 5 Sơ đồ 1.2 Quy trình xây dựng dự toán NSNN 12 Bảng 2.1 Hiện trạng dân số năm 2017, 2018 23 Bảng 2.2 Kết quả phân bổ vốn đầu tư năm 2017, 2018 37 Bảng 2.3 Phân bổ dự toán và quyết toán chi thường xuyên 37 Quy mô GDP và tăng trưởng kinh tế theo GDP Bảng 2.4 45 của huyện Cơ cấu chi NSNN huyện Hồng Ngự theo nhiệm Bảng 2.5 vụ chi ĐTPT và chi thường xuyên giai đoạn 47 2017-2018
9 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngân sáchiNhà nước được coi là quỹitiền tệ tập trung, được hình thànhichủ yếu từ các hoạtiđộng kinh tế và dùng để đáp ứng nhu cầu chi tiêuicủa Nhà nước. Trên góciđộ đó, Ngân sáchiNhà nước còn là côngicụ kinh tế thực hiệniviệc phân phối củaixã hội nhằm đáp ứnginhu cầu phát triểnichung của cả nước. Vì vậy trongisự phân phối thìiNgân sách sẽ tác độngiđến thu nhập củaicác chủ thể tronginền kinh tế vàinó kíchithích hoặcikìm hãm các hoạt độngicủa chủ thể này. Ngânisách huyệnivới tư cáchilà một bộ phậnihữu cơ của Ngân sáchiNhà nước, ra đời tồnitại và phát triểnicùng với sự tồn tại và phátitriển của hệithống Ngân sáchiNhà nước. Có chức năngitrung gian giữa cấpiNgân sách trungiương, Ngân sáchicấp tỉnh, huyện thị và Ngân sáchicấp xã, phường,ithị trấn. Thực hiện chức năng quảnilý và phân phốiilại nguồn tàiichính của địa phươnginhận từ Ngân sáchicấp trên hoặc từinguồn thu đượciđiều tiết theo quy địnhiphát sinhitrên địa bànicho hoạt động củaibộ máy quản lýicấp huyện và cấp xã, nên việc phân bổ sử dụngicó hiệu quả ngân sáchinhà nước của quốc gia và của địa phương có ý nghĩaihết sức quan trọngigiúp chính quyềnicác cấp thực hiện tốtimục tiêu phát triển kinh tế xã hội, trong đó việc xây dựng định mức chi phù hợp là hết sức cần thiết. Quá trình phânibổ ngân sách ở Việt Nam đã trãiiqua nhiều thời kỳ theo Luật Ngân sáchiNhà nước song song đó thì Thủ tướngiChính phủ cũng ban hànhiđịnh mức phân bổ dự toánichi ngân sáchinhà nước cho từng thời kỳiổn định ngân sách; cụ thể Quyết địnhisố 139/2003/QĐ-TTgingày 11 thángi7 năm 2003 của Thủ tướng Chính phủ về việciban hành định mức phân bổidự toán chi ngân sách nhà nước năm 2004, Quyết định sối151/2006/QĐ-TTg ngàyi29 tháng 6 năm 2006ivề việc ban hànhiđịnh mức phân bổidự toán chi ngân sách nhà nước năm 2007, Quyết định số 210/2006/QĐ-TTg ngày 12 tháng 9 năm 2006 ban hành các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ chi đầu tư phát triển bằng nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2007 – 2010, Quyết địnhisố 59/2010/QĐ-TTgingày 30 tháng 9 năm 2010, Quyết
10 địnhisố 46/2016/QĐ-TTg ngày 19 thángi10 năm 2016. Với mục tiêuilà đảm bảo tínhicông bằng,ihợp lý, công khaiiminh bạch của ngân sách giữa các vùngimiền có tínhiđến đối tượng được ưu tiên như vùng miền núi, vùng dânitộc thiểu số, vùngikinh tếi- xã hội đặcibiệt khó khăn…; phù hợpivới khả năng câniđối ngânisách nhà nước, đảm bảo nhiệm vụiphát triển kinh tếi-ixã hội, ổn địnhian ninh chính trị,itrật tự anitoàn xãihội ở từng địa phương; góp phần quản lýitài chính sửidụng ngânisách tiết kiệm hiệuiquả hơn. Với những mục tiêu như trên tỉnh Đồng Tháp cũng đã thực hiện phân bổ định mức chi ngân sách đúng theo Luật NSNN và các văn bản bản hướng dẫn của Bộ ngành Trung ương. Tuy nhiên qua quá trình thực hiệniquản lý chi tại huyện theo quan sát của tác giả thì việc phân bổ định mứcichi ngân sách cho huyện chưa đạtimục tiêuiđề ra, việc phân cấp chưa baoiquát hết cácilĩnh vực chi, chưa phùihợp vớiitình hình phátitriển kinh tếi-ixã hội theo từng thời kỳ ổn định ngân sách nên chưaiđáp ứng đượcinhu cầu chi của huyện. Việc xâyidựng địnhimức chi ngân sáchivẫn dựa trêniyếu tố đầuivào mà chưa tính tới hiệu quảiđầu ra củaicác khoảnichi tiêu, từng thời kỳ ổn định ngân sách công tác phân bổ định mức được lậpitheo phương pháp tăngithêm tỷ lệinhất địnhiso với định mức trước nên chưa gắn kết với việcithực hiện kế hoạchiphát triển kinh tếi-ixã hội của từng địa phương. Huyện Hồng Ngựilà huyệnibiên giới đầu nguồn của tỉnhiĐồng Tháp, sau khi chia tách địa giới hành chính (năm 2009) đến nay huyện có những bước phát triển đáng kể, thu ngân sách năm sau cao hơn năm trước. Nhưng huyện Hồng Ngự vẫn chưa tựicân đối đượcingân sách địa phương, hàng năm điều được trợ cấp từingân sách tỉnh. Vì vậy, việc phânibổ định mức chi ngânisách huyện phù hợp sẽ góp phần phát triển các lĩnh vực kinh tế - xã hội, ổn định an ninh quốc phòng, nhất là tuyến biên giới, đảm bảo nhu cầu hoạtiđộng của cấp uỷ, chính quyềniđịa phương; nhằm tiếp tục hoàn thiện, bổ sung và khắc phục những tồn tại hạn chế trong việc xây dựng định mức chi ngân sách huyện đảm bảo sự công bằng bằng hợp lý tạo tiền đề cho huyện Hồng Ngự phát triển ổn định bền vững. Chính vì vậy tác giả chọn đề tài “Xây dựng định mức chi ngân sách nhà nước hợp lý trên địa bàn huyện Hồng
11 Ngự tỉnh Đồng Tháp” để nghiên cứu, nhằm gópiphần thực hiện tốt kếihoạch phátitriển kinh tế -ixã hội huyện Hồng Ngự đến năm 2020. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Thông qua luận văn này để tìm hiểu rõ việc xây dựngiđịnh mức chi theo phân cấp ngân sách tại huyện và đề xuất một số khuyến nghị đến chính quyềniđịa phương và cấp quản lý để ứng dụng cho huyện Hồng Ngự nhằm quản lýingân sách tại địa phương tốt hơn trong thờiikỳ ổn định ngânisách theo LuậtiNSNN năm 2015. Với mục tiêu trên nhằm trả lời các câu hỏi sau: - Định mức chi NSNN hiện tại có phù hợpivới địa phương chưa? - Địnhimức chi nào giúp cho huyện Hồng Ngự điều hànhingân sách tốtihơn trong thời gian tới? 3. Đối tượng và phạm viinghiên cứu. - Đối tượng nghiên cứuilà việc xây dựng hệithống định mức chi ngânisách huyện Hồng Ngự. - Phạm viinghiên cứu chủiyếu là công tác xâyidựng định mức chi ngân sách. Các giải pháp giúp xây dựng địnhimức phân bổ NSNN huyện hợp lý hơn nhằm thựcihiện tốt mục tiêu phátitriển kinh tếi- xã hội huyện giaiiđoạn 2017-2020. 4. Phương pháp nghiên cứu. - Tài liệu được lấy từ niênigiám thống kê của Chi cục Thốngikê huyện Hồng Ngư, báo cáo đánh giá việc xây dựng định mức phân bổ chi thường xuyên và chi đầu tư của SởiTài chính và Sở Kế hoạchiĐầu tư, Báo cáo đánh giá tình hình kinh tế - xã hội huyện Hồng Ngự giai đoạn giai đoạn 2016-2020; các Quyết địnhicủa Thủ tướng Chính phủivề định mức chi; các Nghịiquyết của HĐND, quyết định củaiUBND tỉnh Đồng Tháp về định mứciphân bổ chi đầu tư và chi thường xuyên của tỉnh. Trên cơ sở những dữ liệu thông tin đã thu thập, tác giả tiến hành tổngihợp, phânitích, đánhigiá các ưu nhược điểm, so sánh giữa lý luận với kinh nghiệm thực tiễn; kế thừa có chọn lọc những công trình nghiên cứu khoa học để phục vụ cho đốiitượng nghiênicứu của đề tài.
12 5. Kết cấuicủa luận văn Ngoài phầnimở đầu, kết luận và khuyến nghị, nội dungiluận văn gồm các chương sau: Chương 1: Lý luậnichung về NSNN, phân bổ chi NSNN, định mức chi ngân sách. Chương 2: Thực trạng xây dựng định mức chiingân sách huyện Hồng Ngự. Chương 3: Kiến nghị và giải pháp xây dựngiđịnh mức chi NSNN hợp lý trên địa bàn huyện Hồng Ngự
13 Chương 1 - Lý luận chung về ngân sách, phân bổ ngân sách và định mức phân bổ ngân sách 1.1. Tổngiquan về NSNN và ngânisách huyện. 1.1.1. Hệ ThốngiNSNN ở Việt Nam. - Hệ thốngiNSNN là tổngithể các cấpingân sách, có mối quan hệ gắn bó và phụ thuộc lẫn nhau trongiquá trình thực hiện nhiệmivụ thu chi của mỗiicấp ngân sách. - Theo Điều 6 Nghị định số 163/2016/NĐ-CPingày 21ithángi12 nămi2016 về hướng dẫn LuậtiNSNN nămi2015 thì hệ thốngiNSNN bao gồm: + Ngânisách nhà nước gồm ngân sáchitrung ương và ngânisách địa phương. + Ngânisách địa phương gồm ngânisách của các cấp chínhiquyền địa phương, trong đó: Ngânisách tỉnh, thành phốitrực thuộc trung ương (gọi chungilà ngânisách tỉnh), bao gồm ngânisách cấp tỉnh và ngânisách của các huyện, iquận,ithị xã,ithành phốithuộc tỉnh,ithành phốithuộc thành phố trựcithuộc trung ương; Ngânisách huyện, quận,ithịixã, thành phốithuộc tỉnh, thànhiphố thuộc thànhiphố trựcithuộc trung ương (gọi chung là ngânisách huyện), bao gồm ngânisách cấpihuyện và ngânisách của các xã, phường, thịitrấn; Ngânisách các xã, phường, thịitrấn (gọi chung là ngânisách cấp xã). Sơ đồ 1.1: Hệ thống các cấp NSNN ở Việt Nam NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VIỆT NAM Ngânisách Trung ương Ngân sách địa phương Ngân sách cấp tỉnh, Thành phố thuộc Trung ương NS huyện (huyện, quận, thành phố thược tỉnh) NS xã (xã, phường, thị trấn)
14 1.1.2. Ngân sách huyện trong hệ thống ngân sách. 1.1.2.1. Khái niệm về ngân sách huyện. Ngân sách huyện là quỹ tiền tệ tập trung của huyện được hình thành bằng các nguồnithu, nhằm đảm bảo các nhiệmivụ chi trong phạmivi của huyện theo phân cấp ngân sách. Là một bộ phận của ngân sách nhà nước, ngân sách huyện là cấp ngân sách của chính quyền cơ sở do Uỷ ban nhân dân huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh xây dựng, quản lý và sử dụng; do Hội đồnginhân dân huyện quyếtiđịnh và giámisát quá trình tổichức thực hiện.iNgân sách huyện được xây dựng trên cơisở các nguồn thu của huyện theo phân cấp (kể cả nguồn trợicấp của ngânisách cấp trên) và chỉ thực hiện các côngiviệc thuộc chứcinăng, nhiệmivụ của chínhiquyền địa phương theo quy định. 1.1.2.2. Đặciđiểm của ngânisách huyện. - Ngân sáchihuyện là cấpingân sách trungigian giữa ngânisách tỉnh, huyện, xã; chủ yếu là cấp thực hiện nhiệmivụ thu, chi do cấp tỉnh giao. Đây là cấp “nối tiếp” giữa ngânisách cấp tỉnh và ngânisách cấp xã. - Nguồn thu của ngânisách huyện do Hội đồnginhân dân tỉnhiphân cấp dựa trên cơ sở quy định pháp luật, bao gồm nguồn thu từ các khoản ngânisách được hưởng 100%, các khoảnithu phân chia theo tỷilệ %; thu bổ sungitừ ngân sáchicấp trên và các khoản thuikhác theo Luật. Nguồn thu ngân sách huyện bao gồm nguồn thu của ngân sách cấp huyện và ngân sách cấp xã và có sự khác biệt giữa các tỉnh trong tỷ lệ được hưởng của ngân sách huyện. - Nhiệm vụichi của ngân sáchihuyện do Hội đồng nhân dânitỉnh phân cấp dựa trên cơ sở được quy định tạiiĐiều 38 LuậtiNSNN năm 2015. - Thực hiện chi ngân sách huyện theo nguyên tắcichi không được vượt quá thu. Điều này khác với ngân sáchicấp tỉnh và ngân sáchitrung ương (có thể vay nợ để bù đắp thâmihụt ngân sách).
15 - Ngân sách huyện do chính quyền huyện (Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân) tổ chức quản lý gắn với nhiệm vụ thu, chi để thực hiệnichức năng, nhiệm vụ của chínhiquyền địa phương. 1.1.2.3. Vai tròicủa ngân sách huyện trong hệ thống NSNN và trong phát triểnikinh tế - xã hội trên địa bàn. Ngân sách huyện có vai trò bảo đảm chức năng quản lý nhà nước về quốc phòng an ninh, giữ vững và ổn định chính trị, tạo công bằng xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần bảo vệ môi trường: - Ngân sách huyện bảoiđảm thực hiện vai trò quản lý của Nhà nước, bảo vệ an ninhitrật tự của huyện: Là một cấpichính quyền, huyện cũngitổ chức ra cho mình mộtihệ thống các cơiquan, đoàn thểihành chính nhằm thựcihiện các chức năng quản lý của Nhà nước. Điều đóicũng có nghĩailà để cho các cơiquan, đoàn thể đó hoạtiđộng được cần phải có mộtiquỹ tài chính tậpitrung cho nó - đóichính là ngân sáchihuyện. Mặc dù khôngilớn mạnh như ngân sáchiTrung ương nhưng ngân sáchihuyện cũng tạoicho mình một vịithế nhất định nhằm chủiđộng trong việc thựcihiện chứcinăng Nhà nước ở địa phương. Tùy theo phạmivi địa lý, tình hìnhikinh tế -ixã hội trênitừng huyện mà nhuicầu đảmibảo này khácinhau. Trong các chứcinăng của Nhà nước thì chức năng đảmibảo an ninhitrật tự, quốciphòng đóng vaiitrò đặc biệt quanitrọng. Đây là côngicụ quyềnilực của Nhà nước, nhằm bảoivệ ý chí của Nhà nước, tạo điềuikiện an toàn để huyện phátitriển mọi mặt. Để đảmibảo cho chức năng đặcibiệt này, ngân sáchihuyện cần phảiicó kế hoạchicụ thể, chiitiết, có các khoản dựiphòng hợp lý. - Ngân sách nhà nước huyện là công cụ quan trọng của chính quyền cấp huyện trong việc ổn định và phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn; Để thựcihiện tốt chiến lược kinh tế - tàiichính của địa phương huyện cầniphải sửidụng các côngicụ sẵnicó củaimình để điềuitiết, định hướng. Một tronginhững công cụ đắcilực là ngânisách. Huyện phải cănicứ vào thếimạnh của địa phương mình để định hướng, hình thànhicơ cấu kinhitế, kíchithích phátitriển. Đồngithời, huyệniphải đảm bảo
16 kinh phí, vốniđầu tư, hỗ trợivề cơisở hạ tầng, tạo môi trường thuậnilợi cho các doanhinghiệp hoạtiđộng. - Định hướng phát triển sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ổn định và phát triển bền vững; - Ngân sáchicấp huyện với vai trò kiểm tra ngân sách gắn chặt với quyềnilực Nhà nước, nhất là quyềnilực của hệithống hànhichính Nhà nước; - Thông quaingân sách, kiểmitra quáitrình phátitriển kinh tếiquốc dân, cũng như cácingành, các đơnivị sản xuất kinhidoanh nhằm thúciđẩy, phátihiện, khaiithác tiềminăng kinh tế, kiểmitra bảo vệ tàiisản quốc gia, tàiisản Nhà nước. 1.1.2.3. Nhiệm vụichi của ngânisách huyện. Nhiệm vụ chi của ngân sách huyện cũng giống các nhiệm vụ chi của ngânisách địa phương nói chung và ngân sách tỉnh nói riêng, nhưng ngânisách huyện khác với ngân sách tỉnh là không có nhiệm vụ chi bổisung quỹ dựitrữ tàiichính địa phương vì ngân sách huyện hoạt động trên nguyên tắc cân đối thu - chi, chỉ được chi trong phạm vi nguồn thu và dự toán đầuinăm đượciHĐND huyện quyết nghị. Ngân sách huyện chủ yếu được phân loại thành hai nhiệm vụ chi cơ bản là chi đầu tưiphát triển và chi thườngixuyên, cụ thể: - Chi đầuitư phátitriển bao gồm: + Chiiđầu tư xây dựng các côngitrình kết cấu hạitầng kinhitế - xãihội theo phânicấp của tỉnh. + Chi bổ sung quỹ phát triển đất cấp huyện từ nguồn thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và các nguồn các theo quyiđịnh của nhà nước. - Chi thường xuyên bao gồm: + Chi sự nghiệpigiáo dục, đàoitạo + Chi sự nghiệp văn hóaithông tin, phát thanh, thể dụcithể thao do cấp huyện quản lý. + Chi đảm bảoixã hội + Chi sự nghiệp môi trường do cấp huyện quảnilý. + Các hoạtiđộng sự nghiệp kinhitế do cấp huyện quản lý.
17 + Chi quốc phòngian ninh và trậtitự an toàn xã hội. + Chi hoạt động quảnilý nhà nước cấp huyện. + Hoạtiđộng của các cơ quan Mặt trậniTổ quốc ViệtiNam, Đoàn Thanhiniên cộng sản HồiChí Minh, Hội cựuichiến binh, Hội Liênihiệp phụ nữ, Hội Nôngidân Việt Nam cấp huyện. + Hỗ trợ các tổichức xã hội, xã hội - nghềinghiệp cấp huyện + Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật. + Chi bổ sung cho Ngân sách xã 1.2. Xây dựng dựitoán NSNN ở huyện. Đối với quáitrình ngân sách củaimỗi quốc gia, xây dựng dựitoán ngânisách nhà nước là khâu đầuitiên tạo tiềniđề, cơ sở choicác khâu tiếpitheo của quáitrình ngânisách nhà nước. Đây là giaiiđoạn xây dựng và quyếtiđịnh dự toán thu,ichi ngânisách của Nhà nước trong thờiihạn một năm. Pháp luật Việt Nam hiệnihành đã quyiđịnh một số cănicứ làm cơisở xây dựng dựitoán ngân sáchikhoa học, phùihợp với thựcitiễn, đảmibảo cho việc tổichức thực hiện ngânisách nhà nước và quyếtitoán ngânisách nhà nước hiệuiquả hơn. 1.2.1. Căn cứ xâyidựng dự toán NSNN. - Thứ nhất, căn cứ vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và bảo đảm quốc phòng, an ninh để lập dự toán cho từng ngành và các xã. Do mỗi đơn vị thựcihiện nhiệm vụ khác nhau nên số tính dự toán cũng khác nhau nhằm đápiứng nhu cầu hoạt động của từng đơn vị nhất là các xã vùng biên giới. - Thứ hai, cănicứ vào chínhisách, chế độ thuingân sách; định mứciphân bổingân sách, chếiđộ, tiêu chuẩn địnhimức chi ngânisách do HĐND tỉnh quyiđịnh. Đó làinhững quyiphạm phápiluật định ra những chuẩnimực pháp lý để cơiquan nhàinước có thẩmiquyền tiến hành phùihợp với nhiệmivụ, quyềnihạn của mình. Tuyinhiên, các quan hệ xãihội không ngừng biếniđổi nên nhiều trường hợp các định mức chi không còn phùihợp để điểuichỉnh; vì thế, cầnicó sự sửaiđổi, bổisung cần thiết đốiivới những quy định này, nhưng phải sửa đổi bổ sung trước thời điểm lập
18 dự toán NSNN hàng năm, tránh trường hợp phải bổ sungidự toán do ban hành sau khi giao dự toán. Đối với các khoảnichi trong dựitoán ngân sách, về nguyên tắc phải được xáciđịnh trên cơisở mục tiêu phát triển kinhitế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh. 1.2.2. Quy trình xây dựng dự toán NSNN ở huyện. Căn cứ Nghị định 163/2016/NĐ-CP, việc xây dựng dự toán NSNN gồm 3 bước sau: + Bước 1, Hướng dẫn lập dự toán NSNN: Căn cứ Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch & Đầu tư sẽ hướng dẫn các địa phương lập dự toán. + Bước 2, Lập dựitoán NSNN: Căn cứ vào hướng dẫn lập dựitoán, các đơnivị sử dụngingân sách tiến hành lập dự toán gửi Phòng Tàiichính - Kế hoạch tổng hợp trình UBND huyện gửi SởiTài chính và Sở Kếihoạch & Đầu tư tổng hợp trình UBND tỉnh thông qua HĐND tỉnh. + Bước 3, Quyết định, phânibổ và giaoidự toán NSNN: Căn cứ dự toán do UBND tỉnh trình HĐND tỉnh thống nhất thì Ban hành Nghị quyết phê duyệt dự toán NSNN địa phương, căn cứ Nghị quyết UBND tỉnh ban hành quyết định giao dự toán cho từng huyện, trên cơisở dự toán được giao huyện phânibổ trình HĐND huyện phê chuẩn và ban hành quyết định giao dự toán cho các đơn vị sử dụng NSNN và UBND các xã, thị trấn.
19 Sơiđồ 1.2: Quy trình xây dựng dự toán NSNN Bước 1: Hướng dẫn lập dự toán NSNN Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ Bộ Tài chính hướng dẫn và Bộ KH & ĐT hướng dẫn và kiểm tra dựitoán ngân sách kiểm tra dựitoán ngân sách DTNS Các cơ quan ở TW hướng UBND tỉnh hướng dẫn XDDT dẫn XDDT trong phạm vi quả lý, TB số kiểm tra DT QUY UBND huyện, các đơn vị trực thuộc TRÌNH XÂY Bước 2: Lập dự toán NSNN DỰNG DỰ Hội đồngiNhân dân tỉnh TOÁN Ủy baniNhân dân tỉnh NSNN Ở ĐỊA Sở Tài chính Sở KH & ĐT PHƯƠNG UBND huyện Đơn vị sử dụng ngân sách, UBND xã Bước 3: Quyết định, phânibổ và giaoidự toán NSNN HĐND tỉnh UBND tỉnh UBND huyện HĐND huyện Các đơn vị dự toán, UBND xã
20 1.3. Các phương pháp xác định dự toán chi 1.3.1. Phương pháp tính tổng hợp. Là phương pháp mà số dự toán chi cho mỗi đơn vị được xác định căn cứ vào định mức chi được phân bổ bởi cơ quan có thẩmiquyền. Tổng dựitoán chi của từng đơn vị sẽ là số chi của kỳ kế hoạch NSNN (hay còn gọi là kỳ NSNN), cụ thể được diễn tả theo công thức sau: C = ∑𝑛𝑖=1(𝑀𝑖 𝑥 𝐷𝑖) Trong đó: + C là số chi kỳ kế hoạch của NSNN + Mi là định mứcichi tổng hợp dự kiến cho một đối tượng thuộc đơn vị thứ i + Di là số đối tượng bình quân tính định mức thuộc đơn vị thứ i. - Định mức chi NSNN tại địa phương là do Sở Tài chínhiphối hợp với các cơ quanichuyên môn trực thuộc UBNDitỉnh tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành địnhimức chi cho từng thời kỳ ổniđịnh ngân sách trên cơ sở địnhimức kinh tếikỹ thuật, các chế độ chính sách, đặc thùicủa từng địa phương và khả năng nguồn thu của địa phương. - Cơ sở để huyện giao dự toán cho đơn vị dự toán và UBND cấp xã là định mức phân bổ chi theo Nghịiquyết của HĐNDitỉnh. * Ưu điểm: - Dễ soạn lập do có định mức sẵn không cần tính toán nhiều. - Dễ kiểm tra dựitoán của các đơn vị. - Khuyến khích tiết kiệm chi do định mức khoán. * Nhược điểm: - Kết quả đầu ra không cao do định mứcichi theo quy định không có tính linh hoạt. - Gây khóikhăn trong quản lý điềuihành ngân sách vì định mức chi được tính trên cơ sở bình quân nên khó đảm bảo nhiệmivụ chi thực tế.