Luận văn Thạc sĩ Lịch sử Việt Nam: Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:105

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019 là nghiên cứu lịch sử phát triển Giáo dục và Đào tạo của thị xã Tân Uyên từ năm 2014 đến 2019. Nghiên cứu quá trình phát triển Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên dưới nhiều gốc độ: chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước; quá trình phát triển của ngành Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên, trình bày cụ thể những thành tựu đã đạt được, những hạn chế, yếu kém.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Lịch sử Việt Nam: Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT TRẦN TRUNG THIỆN GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG GIAI ĐOẠN 2014 – 2019 CHUYÊN NGÀNH: LỊCH SỬ VIỆT NAM MÃ SỐ: 8229013 LUẬN VĂN THẠC SỸ Bình Dương, 2022
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT TRẦN TRUNG THIỆN GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG GIAI ĐOẠN 2014 – 2019 CHUYÊN NGÀNH: LỊCH SỬ VIỆT NAM MÃ SỐ: 8229013 LUẬN VĂN THẠC SỸ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.NGUYỄN VĂN HIỆP Bình Dương, 2022
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, trích dẫn đầy đủ và chưa từng công bố trong bất kỳ công trình nào khác./. Tác giả luận văn Trần Trung Thiện
ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tác giả đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của Nhà trường, Thầy/Cô và bạn bè. Với tình cảm chân thành, tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến: Ban Giám hiệu Trường Đại học Thủ Dầu Một, các giảng viên, chuyên viên Viện Đào tạo sau Đại học, Khoa Khoa học xã hội và Nhân văn đã tạo điều kiện và giúp đỡ trong suốt quá trình tác giả nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tác giả xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Văn Hiệp – người hướng dẫn khoa học đã tận tình hướng dẫn trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; Ban giám hiệu, quý Thầy/Cô các trường mầm non, trường phổ thông, trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên trên địa bàn thị xã Tân Uyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả khảo sát thu thập số liệu. Xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, anh/chị em đồng nghiệp và tập thể lớp Cao học Lịch sử Việt Nam, khóa 5 đã luôn bên cạnh, động viên và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Bản thân đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn song không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong quý Thầy/Cô chỉ dẫn để luận văn được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn! Tác giả Trần Trung Thiện
iii TÓM TẮT Thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương được thành lập và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/4/2014 theo Nghị quyết số 136/NQ-CP ngày 29/12/2013 của Chính phủ trên cơ sở chia tách huyện Tân Uyên để thành lập thị xã Tân Uyên và huyện Bắc Tân Uyên. Lãnh đạo thị xã Tân Uyên luôn quan tâm lãnh đạo nâng cao chất lượng GD&ĐT. Các ban ngành, đoàn thể thường xuyên phối hợp với ngành GD&ĐT đã tổ chức quản lý, thực hiện hoạt động GD&ĐT của thị xã đạt hiệu quả tốt. Các trường mầm non, trường phổ thông đảm bảo dạy học theo chương trình của Bộ GD&ĐT quy định; tổ chức dạy học theo hướng tích hợp, thường xuyên đổi mới phương pháp giảng. Giai đoạn trước năm 2014, nền giáo dục thị xã Tân Uyên được thực hiện trong một bối cảnh lịch sử có nhiều biến động, vào thời điểm một vài thập niên đầu thế kỷ XX, giữa lúc nền Nho học đã suy tàn, được thay thế bằng nền tân học với phong trào cổ xúy mạnh mẽ chữ Quốc ngữ, và sự bắt đầu áp dụng một hệ thống giáo dục mới tại Miền Nam nằm trong chính sách cai trị chung của thực dân Pháp. Trong thời kỳ đổi mới, giai đoạn 1975 – 1996, mặc dù còn nhiều khó khăn, song giáo dục Tân Uyên vẫn có những chuyển biến tích cực, ngành học mầm non tiếp tục phát triển, các trường tiểu học được tách ra khỏi trường phổ thông cơ sở, nhiều xã, phường, thị trấn được công nhận xóa mù chữ và phổ cập tiểu học, hệ thống trường trung học chuyên nghiệp được sắp xếp lại và nâng cấp, cơ sở vật chất trường lớp được quan tâm hơn trước, số phòng học được xây dựng gấp 2 lần so với năm 1975, các phong trào và hội thi phát triển. Giai đoạn năm 2014 đến năm 2019, được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, ngành GD&ĐT thị xã đã triển khai một cách đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng GD&ĐT trên địa bàn thị xã Tân Uyên, như: đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp giáo dục; chú trọng phát triển mạnh giáo dục dân tộc; đổi mới công tác quản lý giáo dục; tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ sở giáo dục; nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, kỹ thuật trường học; phát triển mạng lưới trường, lớp học và quy mô giáo dục
iv hợp lý; thực hiện tinh giản bộ máy biên chế; bố trí, sắp xếp lại chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên... Quy mô GD&ĐT của thị xã Tân Uyên cũng liên tục được mở rộng, nâng chất, trình độ dân trí ngày càng nâng cao, các điều kiện bảo đảm giáo dục được tăng cường. Đặc biệt, công tác xã hội hóa giáo dục ngày càng phát triển, góp phần thực hiện tốt mục tiêu và chương trình GD&ĐT, tạo sự công bằng trong GD&ĐT, tạo điều kiện cho mọi người được học tập thường xuyên, học tập suốt đời, cả thị xã là một xã hội học tập. Thành tựu lớn nhất trong GD&ĐT mà thị xã đạt được là đáp ứng được nhu cầu học tập của nhân dân toàn thị xã, nhất là ở một địa phương luôn có biến động lớn về dân số. Được sự quan tâm của Thị ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam thị xã Tân Uyên và sự đồng tâm hiệp lực của các thầy cô giáo, cũng như sự đồng tình ủng hộ của nhân dân tại địa phương, thị xã đã trở thành một trong những điển hình về phong trào giáo dục toàn diện. Trong suốt những năm qua, thị xã Tân Uyên luôn đạt danh hiệu lá cờ đầu về giáo dục ở Bình Dương. Việc đầu tư xây dựng trường học, đặc biệt là trường chuẩn quốc gia luôn được quan tâm một cách triệt để. Từ xuất phát điểm ban đầu với cơ sở vật chất rất nghèo nàn, đến nay thị xã đã có một hệ thống trường lớp hoàn chỉnh, tiếp cận nền giáo dục hiện đại, đáp ứng được mong mỏi bao lâu nay của nhân dân trên toàn thị xã. Giai đoạn 2020 – 2025, thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế, ngành GD&ĐT thị xã Tân Uyên đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá theo hướng tăng cường thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn; chú trọng nội dung giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống; tăng cường công tác thanh tra, kiểm định đánh giá chất lượng giáo dục của các cấp quản lý giáo dục. Chú trọng công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu trên cơ sở bảo đảm giáo dục toàn diện. Đa dạng hóa phương thức đào tạo đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0; thực hiện tốt công tác phân luồng học sinh sau THCS và THPT, đáp ứng nhu cầu nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực.
v MỤC LỤC Trang Lời Cam đoan ............................................................................................................. ……i Lời Cảm ơn ................................................................................................................. ……ii Tóm tắt ........................................................................................................................ ……iii Mục lục ....................................................................................................................... ……v Danh mục các bảng..................................................................................................... ……vii Danh mục các hình ..................................................................................................... ……vii Danh mục các chữ viết tắt .......................................................................................... ……ix MỞ ĐẦU .................................................................................................................... ……1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................... ……1 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................. ……3 3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................................................... ……3 4. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................. ……6 5. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... ……7 6. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ ……7 7. Đóng góp của luận văn ........................................................................................... ……7 8. Cấu trúc luận văn .................................................................................................... ……8 Chương 1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội, giáo dục và đào tạo thị xã Tân Uyên trước năm 2014 ......................................................................................................... …….9 1.1. Đặc điểm tự nhiên ............................................................................................... …….9 1.1.1. Vị trí địa lí......................................................................................................... …….9 1.1.2. Đặc điểm về tài nguyên tự nhiên. ..................................................................... …….10 1.1.3. Địa lý hành chính. ............................................................................................. …….14 1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội .................................................................................... …….17 1.2.1. Đặc điểm về kinh tế. ......................................................................................... …….17 1.2.2. Đặc điểm dân cư ............................................................................................... …….18 1.2.3. Đặc điểm về xã hội ........................................................................................... …….20 1.3. Tình hình Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên trước năm 2014 ...................... …….22 1.3.1. Thời kỳ trước 1975. .......................................................................................... …….22 1.3.2. Thời kỳ từ năm 1975 đến năm 1996................................................................. …….23 1.3.3. Thời kỳ từ năm 1997 đến trước năm 2014 . ..................................................... …….24 1.3.4. Những thành tựu và hạn chế của GD&ĐT thị xã Tân Uyên trước năm 2014. …….25 Chương 2. Quá trình phát triển giáo dục và đào tạo thị xã Tân Uyên giai đoạn 2014 - 2019 ............................................................................................................................ …….28 2.1. Chủ trương phát triển giáo dục và đào tạo. ......................................................... …….28
vi 2.2. Tình hình phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2014 - 2019. ........................ …….31 2.2.1. Giáo dục mầm non ............................................................................................ …….31 2.2.2. Giáo dục phổ thông........................................................................................... …….35 2.2.3. Giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên .............................................. …….45 2.2.4. Công tác xã hội hóa giáo dục ........................................................................... …….47 2.2.5. Công tác giáo dục cộng đồng. . ........................................................................ …….48 2.2.6. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên. .................................................................. …….49 2.2.7. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học ........................................................................ …….57 2.3. Đánh giá chung .................................................................................................... …….61 Chương 3. Định hướng phát triển giáo dục và đào tạo thị xã Tân Uyên giai đoạn 2020 - 2025 ............................................................................................................................ ..........64 3.1. Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo của Đảng ........................................... ……..64 3.2. Định hướng phát triển giáo dục và đào tạo thị xã Tân Uyên giai đoạn 2020-2025 .................................................................................................................................... ……..65 3.2. Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo thị xã Tân Uyên, giai đoạn 2020 – 2025. ...................................................................................................... …….69 Kết luận....................................................................................................................... …….74 Tài liệu tham khảo ...................................................................................................... …….76 Phụ lục
vii DANH MỤC CÁC BẢNG STT Nội dung Trang Bảng 1.1. Diện tích các nhóm đất ở thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình 1 11 Dương Bảng 1.2: Dân số và biến động dân số của Thị xã Tân Uyên tính 2 18 đến ngày 31/12/2014 Bảng 2.1. Số trường, số lớp, số phòng học, số giáo viên (GV) 3 ngành GD mầm non thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 31 2014 - 2019 Bảng 2.2. Số trường, số lớp, số phòng học, số giáo viên ngành 4 học mầm non thị xã Tân Uyên so sánh với toàn tỉnh Bình Dương 34 giai đoạn 2014 - 2019 Bảng 2.3. Số trường, số lớp, số phòng học, số giáo viên tiểu học 5 35 thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019 Bảng 2.4. Số trường, số lớp, số phòng học, số giáo viên bậc 6 38 THCS thị xã Tân Uyên,tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019 Bảng 2.5. Số trường, số lớp, số phòng học, số giáo viên THPT thị 7 41 xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019 Bảng 2.6. Số trường, số lớp, số phòng học, số giáo viên phổ thông 8 thị xã Tân Uyên so sánh với tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 41 2019 Bảng 2.7. Kết quả xếp loại hạnh kiểm HS THPT thị xã Tân Uyên, 9 43 tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019 Bảng 2.8. Kết quả xếp loại học lực HS THPT thị xã Tân Uyên, 10 43 tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019 Bảng 2.9. Số trung tâm, số lớp, số phòng học, số giáo viên GD 11 thường xuyên - Kỹ thuật hướng nghiệp thị xã Tân Uyên, tỉnh 46 Bình Dương giai đoạn năm 2014 đến năm 2019 Bảng 2.10. Số lượng giáo viên thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương 12 50 từ năm 2014 đến 2019 Bảng 2.11. Tỉ lệ giáo viên/học sinh các cấp của thị xã Tân Uyên 13 51 giai đoạn 2014 – 2019 Bảng 2.12. Trình độ đào tạo của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên 14 53 thị xã Tân Uyên năm 2019
viii DANH MỤC CÁC HÌNH STT Nội dung Trang 1 Hình 1.1. Bản đồ hành chính thị xã Tân Uyên 10 Hình 1.2. Tỷ lệ % các nhóm đất trên địa bàn thị xã Tân Uyên, 2 12 tỉnh Bình Dương 3 Hình 1.3. Trường học miền Nam trước năm 1975 23 Hình 2.1. Tỉ lệ học sinh tốt nghiệp THPT thị xã Tân Uyên và 4 tỉnh Bình Dương giai đoạn năm 2014 đến năm 2019 44
ix DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCH Ban chấp hành CBQL Cán bộ quản lý GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GDNN Giáo dục nghề nghiệp GDTX Giáo dục thường xuyên GV Giáo viên MN Mầm non MG Mẫu giáo PCGD Phổ cập giáo dục PHHS Phụ huynh học sinh QL Quản lý TH Tiểu học THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Ủy ban nhân dân
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghiên cứu quá trình phát triển giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) của mỗi vùng, mỗi khu vực là mô tả quá trình tổ chức hoạt động giáo dục, như cách tổ chức hệ thống trường lớp, phương pháp dạy học, quá trình truyền thụ kinh nghiệm của xã hội, hình thức tổ chức dạy học, đánh giá chất lượng giáo dục; đồng thời, nghiên cứu quan điểm tư tưởng, lý luận giáo dục của loài người thông qua nghiên cứu quan điểm của đội ngũ nhà giáo; hoạt động giáo dục ngày càng đa dạng, sự phát triển lý luận giáo dục ngày càng phong phú, phức tạp ở từng giai đoạn lịch sử nhất định (Nghiêm Đình Vỳ, Nguyễn Đắc Hưng, 2002). Kết quả nghiên cứu lịch sử phát triển GD&ĐT sẽ làm cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý lãnh đạo, các nhà quản lý giáo dục, các nhà hoạch định chính sách xây dựng, ban hành những chiến lược, chính sách, nghị quyết, những giải pháp phát triển GD&ĐT phù hợp với xu thế phát triển xã hội. Nghị quyết 29-NQ/TW của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT đã xác định: “Giáo dục và Đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội”. “Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội" (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2013). Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã xác định mục tiêu: Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2014). GD&ĐT có vai trò cực kỳ quan trọng đối với cá nhân trong sự hình thành nhân cách, phát triển trí tuệ, tinh thần, tâm hồn, vì vậy, giáo dục và đào tạo thực sự phải thể hiện hết vai trò của mình trên cơ sở thỏa mãn các mục tiêu đã xác định. Cụ thể: giáo dục,
2 đào tạo phát triển toàn diện cho người học về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo; hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho người học tiếp tục học chương trình giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp hoặc trang bị những kiến thức kỹ năng tham gia lao động, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương được thành lập và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/4/2014 theo Nghị quyết số 136/NQ-CP ngày 29/12/2013 của Chính phủ trên cơ sở chia tách huyện Tân Uyên để thành lập thị xã Tân Uyên và huyện Bắc Tân Uyên (Chính phủ, 1996). Trong năm 2019, tình hình kinh tế - xã hội của thị xã vẫn giữ được ổn định và có nhiều chuyển biến tích cực theo đúng định hướng. Sản xuất công nghiệp, nông nghiệp tiếp tục phát triển; các dự án đầu tư mới được bố trí theo đúng quy hoạch và ngành nghề. Tạo nhiều cơ hội thuận lợi để thu hút đầu tư trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp triển khai các dự án được phê duyệt. Chất lượng dạy và học tiếp tục được cải thiện và đi vào chiều sâu; công tác phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi và THCS được giữ vững; đội ngũ giáo viên đảm bảo về số lượng, trình độ năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, đồng bộ về cơ cấu; cơ sở vật chất được tập trung đầu tư thực hiện, gắn với đẩy mạnh xã hội hóa để đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị và trường lớp theo hướng đồng bộ, chuẩn hóa (Chi cục Thống kê thị xã Tân Uyên, 2019). Tuy nhiện, GD&ĐT thị xã Tân uyên cũng còn những hạn chế nhất định. Tổng số trường chưa đạt chuẩn quốc gia còn nhiều, chiếm 63,9%, (từng loại trường chưa đạt chuẩn như sau: mầm non 7/11, tiểu học 6/14, trung học cơ sở 8/8, trung học phổ thông 2/3 trường), (Số trường đạt chuẩn: mầm non 04, tiểu học 08, trung học cơ sở 0, trung học phổ thông 01 trường). Cơ sở vật chất một số trường đang xuống cấp, không có phòng bộ môn và các công trình phụ; nhà công vụ phục vụ cho giáo viên ở xa còn thiếu và xuống cấp, chưa sửa chữa kịp thời. Hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng hiệu quả chưa cao. Một số trường tiểu học đã đạt chuẩn nhưng do phải nhận học sinh nhập cư nên không thể tiếp tục duy trì dạy hai buổi trong một ngày (Uyên Hưng, Thái Hòa, Tân Phước Khánh), công tác tái kiểm tra công nhận chuẩn ở các địa phương này không thể thực hiện được. (Thị ủy Tân Uyên, 2014). Nghiên cứu lịch sử phát triển GD&ĐT thị xã Tân Uyên, kể từ khi thành lập thị
3 xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019, nhằm đánh giá toàn diện những kết quả đạt được ngành GD&ĐT, bao gồm những thành tựu cũng như những mặt hạn chế của GD&ĐT thị xã; đồng thời đề xuất những giải pháp phát triển GD&ĐT thị xã Tân Uyên trong giai đoạn tiếp theo nhằm đáp ứng với nhu cầu phát triển xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi chiến lược phát triển GD&ĐT tỉnh Bình Dương. Với những lý do nêu trên, tác giả chọn đề tài “Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019” làm chủ đề nghiên cứu của luận văn. 2. Mục đích nghiên cứu. Mục đích nghiên cứu của đề tài GD&ĐT thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019 là nghiên cứu lịch sử phát triển GD&ĐT của thị xã Tân Uyên từ năm 2014 đến 2019. Nghiên cứu quá trình phát triển GD&ĐT thị xã Tân Uyên dưới nhiều gốc độ: chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước; quá trình phát triển của ngành GD&ĐT thị xã Tân Uyên, trình bày cụ thể những thành tựu đã đạt được, những hạn chế, yếu kém. 3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc Việt Nam, GD&ĐT đã tồn tại, phát triển cùng với sự tồn tại và phát triển của dân tộc và luôn đóng vai trò quan trọng như một trụ cột cơ bản của việc xây dựng và vun đắp cho nền văn hiến lâu đời của đất nước (Phạm Minh Hạc, 1998). GD&ĐT thực hiện vai trò đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, xây dựng đội ngũ lao động có trình độ chuyên môn, tay nghề cao. GD&ĐT phát huy năng lực nội sinh “đi tắt, đón đầu” rút ngắn thời gian công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Việt Nam khẳng định GD&ĐT cùng với khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là điều kiện phấn đấu để đến năm 2020 Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp. Quá trình phát triển của đất nước, Đảng, Nhà nước, Chính phủ Việt Nam luôn quan tâm, xác định rõ tầm quan trọng của việc GD&ĐT. Bởi đây là lĩnh vực, nền tảng góp phần hình thành, tạo nên nhân cách chuẩn mực cho mỗi công dân, đào tạo nên những người lao động có trình độ nghề, năng động, sáng tạo, là tiền đề cho sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Nghiên cứu về GD&ĐT là lĩnh vực được nhiều nhà khoa học, cơ quan quan tâm đầu tư nghiên cứu (Nguyễn Hữu Diệu, 2019). Trong những năm qua, có nhiều công trình nghiên cứu, báo cáo tổng quan về GD&ĐT ở nhiều cấp độ khác
4 nhau: của Bộ GD&ĐT, của tỉnh Bình Dương và của thị xã Tân Uyên. Nhiều luận án, luận văn nghiên cứu về GD&ĐT của tỉnh Bình Dương và vùng Đông Nam bộ (Nguyễn Văn Hiệp, 2020). Tuy nhiên các công trình nghiên cứu về GD&ĐT ở tỉnh Bình Dương các tác giả chỉ đề cập một góc độ nhỏ của ngành GD&ĐT ở địa phương mà chưa có công trình nào đánh giá tổng thể ngành giáo dục của thị xã Tân Uyên, từ khi Tân Uyên trở thành thị xã đến nay một cách toàn diện. Những công trình nghiên cứu mang tính vĩ mô; một số nghị quyết, văn bản chính sách có tính chiến lược: Bộ giáo dục và đào tạo (1996), Các chủ trương đổi mới giáo dục - đào tạo trong mười năm (1986 -1996); Bộ giáo dục và đào tạo (1996), Tổng kết đánh giá mười năm đổi mới giáo dục - đào tạo (1986 - 1996); Bộ giáo dục và đào tạo (1995), Các định hướng chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo từ nay đến năm 2020; Bộ giáo dục và đào tạo (2013), Chiến lược phát triển giáo dục trong thế kỷ XXI kinh nghiệm của các quốc gia, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội; Phạm văn Giạng (2003), Lịch sử giản lược hơn 1000 năm nền giáo dục Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội; Phạm Minh Hạc (1998), Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng cửa thế kỷ XXI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội; Nguyễn Đắc Hưng, Phan Xuân Dũng (2003), Nhân tài trong chiến lược phát triển quốc gia, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội; Nguyễn Cảnh Toàn (2002), Bàn về giáo dục Việt Nam, Nxb Lao Động, Hà Nội; Nghiêm Đình Vỳ, Nguyễn Đắc Hưng (2002), Phát triển giáo dục và đào tạo nhân tài, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội; Bùi Minh Hiền (2008), Lịch sử Giáo dục Việt Nam, Nxb Đại học sư phạm, Hà Nội...Những tài liệu trên đã đánh giá về quá trình xây dựng, phát triển của ngành GD&ĐT trong thời kỳ đổi mới đất nước, trong đó, tài liệu dành phần lớn trình bày chủ trương, đường lối để đưa giáo dục phát triển ở mỗi giai đoạn cụ thể. (Nguyễn Văn Hiệp, 2020). Những công trình có liên quan đến tình hình GD&ĐT tỉnh Bình Dương: Cục Thống kê tỉnh Bình Dương đã xuất bản sách Niên giám Thống kê Bình Dương từ năm 2015 đến năm 2019; ấn phẩm “Bình Dương - 20 năm xây dựng và Phát triển” (2017) đã thống kê số liệu của tất cả các ngành, các hoạt động của tỉnh Bình Dương, trong đó cũng thống kê số liệu liên quan đến ngành GD&ĐT Bình Dương nói chung và thị xã Tân Uyên nói riêng. Sở GD&ĐT Bình Dương cũng có các báo cáo tổng kết hàng năm, báo cáo tổng kết theo từng giai đoạn, kỷ yếu thi đua... có đề cập riêng ngành GD&ĐT, như
5 công trình Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương, 40 năm xây dựng và phát triển (1975 - 2015) do Sở GD&ĐT tỉnh Bình Dương biên soạn đã lưu giữ những tư liệu quý giá của ngành GD&ĐT tỉnh nhà trong 40 năm qua, ghi lại công lao đóng góp cho sự nghiệp GD&ĐT của Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh, cùng các thế hệ nhà giáo qua các thời kỳ, đồng thời tài liệu này cũng nhằm để giáo dục lòng tự hào và tinh thần tôn sư trọng đạo cho các thế hệ trẻ. (Sở GD&ĐT Bình Dương, 2015). Báo cáo tổng kết năm học từ 2014- 2015 đến 2018-2019, trong các báo cáo tổng kết năm học này Sở GD&ĐT Bình Dương đã nêu lên những kết quả đạt được và những mặt tồn tại, hạn chế và phương hướng hoạt động tiếp theo của ngành GD&ĐT Bình Dương; một số luận văn thạc sĩ như Trần Văn Hai (2006), Xây dựng kế hoạch phát triển giáo dục trung học phổ thông tỉnh Bình Dương giai đoạn 2006 - 2010”, công trình này đã đánh giá về thực trạng giáo dục trung học phổ thông tỉnh Bình Dương và đề ra các giải pháp phát triển giáo dục trung học phổ thông ở Bình Dương từ 2006 đến 2010; Nguyễn Thị Minh Tâm (2014), Thực trạng quản lý công tác xã hội hóa giáo dục mầm non của các phòng giáo dục và đào tạo tỉnh Bình Dương”, công trình này đã đánh giá thực trạng Xã hội hóa ngành GD mầm non của các phòng GD&ĐT thành phố, thị xã, huyện thuộc tỉnh Bình Dương, đề xuất một số biện pháp quản lý công tác xã hội hóa ngành GDMN để tăng cường công tác xã hội hóa ngành GDMN của các phòng GD&ĐT thành phố, thị xã, huyện thuộc tỉnh Bình Dương. Tác giả Nguyễn Thị Hồng (2019), Giáo dục - Đào tạo thị xã Dĩ An từ 1999 đến năm 2015, luận văn đã phân tích cơ sở lý luận về lịch sử hình thành vùng đất Dĩ An, Bình Dương và lịch sử hình thành và phát triển nền giáo dục Dĩ An đến trước lúc tái lập huyện với những khó khăn, thuận lợi, những thành tựu đạt được trong tiến trình xây dựng và phát triển; phân tích những nét chính của giáo dục và đào tạo thị xã Dĩ An từ sau tái lập huyện, chủ trương, đường lối của Đảng trong chính sách phát triển ngành giáo dục của chính quyền địa phương, những thành tựu, hạn chế của ngành giáo dục trong triến trình phát triển từ năm 1999 đến 2010 và giai đoạn từ 2010 đến 2015 (Nguyễn Thị Hồng, 2019)... Một số đề tài nghiên cứu khoa học, luận văn, các công trình nghiên cứu có liên quan đến hoạt động GD&ĐT thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương: Báo cáo tổng kết của phòng GD&ĐT thị xã Tân Uyên từ năm học 2014 - 2015 đến năm học 2018 - 2019; báo
6 cáo phân tích tình hình kinh tế - xã hội thị xã Tân Uyên năm 2019 (Chi cục Thống kê thị xã Tân Uyên) Trong các báo cáo tổng kết hằng năm này phòng GD&ĐT đã nêu lên những kết quả đạt được và những mặt tồn tại, hạn chế và phương hướng hoạt động tiếp theo của ngành GD&ĐT thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; một số luận văn thạc sĩ ngành quản lý giáo dục đã nghiên cứu cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng nhiều góc độ khác nhau về chất lượng quản lý GD&ĐT ở thị xã Tân Uyên, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý GD&ĐT ở thị xã Tân Uyên. Bao gồm: Phạm Thị Dạ Thảo (2019), Biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy và học ở các trường THCS trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; Nguyễn Thị Thanh Trang (2019), Biện pháp quản lý hoạt động tự đánh giá trong kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường mầm non trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; Bùi Thị Tường Vi (2019), Quản lý hoạt động đảm bảo an toàn cho trẻ trong các trường mầm non trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; Bùi Thị Kiều Oanh (2019), Quản lý việc ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường THPT Thị xã Tân Uyên, Tỉnh Bình Dương; Nguyễn Thị Lệ Hằng (2019), Quản lý hoạt động thư viện ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Tân Uyên tỉnh Bình Dương; Bùi Thị Mỹ Duyên (2019), Quản lý hoạt động chăm sóc sức khỏe cho trẻ trong trường mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương;... Nhìn chung các công trình nghiên cứu nêu trên, ít nhiều có đề cập đến quá trình phát triển ngành GD&ĐT thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, song chưa có công trình nghiên cứu một cách toàn diện và có hệ thống về quá trình phát triển ngành GD&ĐT thị xã Tân Uyên từ năm 2014 đến năm 2019. Vì vậy, chúng tôi sẽ tập trung nghiên cứu một cách toàn diện và có hệ thống về quá trình phát triển GD&ĐT thị xã tân Uyên, tỉnh Bình Dương có ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn. Tuy vậy, các công trình nghiên cứu trên, cũng như các bản báo cáo tổng kết, các số liệu thống kê, các báo cáo khoa học, luận văn thạc sỹ ... là nguồn tài liệu quan trọng, làm cơ sở để chúng tôi kế thừa, nghiên cứu, thực hiện đề tài. 4. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu luận văn đã được xác định là giáo dục và đào tạo thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương giai đoạn 2014 - 2019.
7 Luận văn tập trung nghiên cứu sâu các vấn đề về tình hình phát triển GD&ĐT thị xã Tân Uyên giai đoạn 2014 - 2019: Giáo dục mầm non, Giáo dục phổ thông, Giáo dục trung học chuyên nghiệp và dạy nghề, công tác xã hội hóa giáo dục, giáo dục cộng đồng, đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý, xây dựng cơ sở vật chất; đề tài sẽ tiến hành phân tích về những thành tựu và những hạn chế của quá trình phát triển GD&ĐT thị xã Tân Uyên giai đoạn 2014 - 2019, đồng thời vạch ra một số biện pháp để phát huy những thành tựu, khắc phục những mặt còn hạn chế; định hướng phát triển GD&ĐT thị xã Tân Uyên giai đoạn năm 2020 đến năm 2025. 5. Phạm vi nghiên cứu. Về không gian: luận văn nghiên cứu về GD&ĐT trong phạm vi thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Về thời gian: số liệu thu thập, nghiên cứu của luận văn, được tác giả sử dụng trong thời gian từ năm 2014 đến năm 2019. 6. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu đề tài, chúng tôi sử dụng chủ yếu là phương pháp lịch sử và phương pháp lôgic. Phương pháp lịch sử: tác giả sử dụng phương pháp này nhằm xem xét, trình bày quá trình phát triển của lịch sử GD&ĐT thị xã Tân Uyên theo một trình tự liên tục và nhiều mặt, trong mối liên hệ với sự phát triển chung của thị xã Tân Uyên. Phương pháp lôgic: tác giả sử dụng phương pháp này nhằm nghiên cứu, xem xét quá trình phát triển của lịch sử GD&ĐT thị xã Tân Uyên dưới dạng tổng quát, nhằm tìm ra những đặc điểm riêng, khuynh hướng phát triển tất yếu, quy luật vận động của lịch sử ngành GD&ĐT. Tác giả trình bày quá trình phát triển của lịch sử GD&ĐT thị xã Tân Uyên một cách khái quát trong mối quan hệ đúng quy luật xã hội, loại bỏ các chi tiết không cơ bản của quá trình hoạt động ngành GD&ĐT thị xã Tân Uyên. 7. Đóng góp của luận văn Luận văn đã tiến hành nghiên cứu, hệ thống những số liệu, dữ liệu cơ bản, có sự tin cậy nhằm trình bày toàn diện, đầy đủ, cụ thể những giai đoạn phát triển GD&ĐT thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Bên cạnh đó luận văn còn cung cấp hệ thống những tư liệu, luận cứ khoa học cho
8 việc nghiên cứu toàn diện về lịch sử ngành GD&ĐT thị xã Tân Uyên và tỉnh Bình Dương. Kết quả nghiên cứu là cơ sở quan trọng giúp cho Đảng bộ, chính quyền thị xã Tân Uyên và các cơ quan ban ngành xây dựng, đề ra những chính sách, phát triển sự nghiệp GD&ĐT thị xã trong những năm tới. Kết quả nghiên cứu của luận văn còn là nguồn tài liệu quan trọng để các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, giảng viên, sinh viên quan tâm nghiên cứu lịch sử ngành GD&ĐT thị xã Tân Uyên nói riêng và tỉnh Bình Dương nói chung. 8. Cấu trúc luận văn Luận văn gồm: phần Mở đầu; phần Nội dung; phần Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục. Phần Nội dung gồm 3 chương: Chương 1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội, giáo dục và đào tạo thị xã Tân Uyên trước năm 2014. Chương 2. Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên giai đoạn 2014 - 2019. Chương 3. Định hướng phát triển Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên giai đoạn 2020 - 2025.
9 Chương 1 ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TÉ - XÃ HỘI, GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THỊ XÃ TÂN UYÊN TRƯỚC NĂM 2014 1.1. Đặc điểm tự nhiên 1.1.1. Vị trí địa lí. Thị xã Tân Uyên nằm ở phía Đông tỉnh Bình Dương với tọa độ địa lý 106°49’2” kinh Đông và 11°06’31” vĩ độ Bắc, có sông Đồng Nai chảy qua. Phía Đông giáp huyện Bắc Tân Uyên và tỉnh Đồng Nai. Phía Tây giáp thành phố Thủ Dầu Một và thị xã Bến Cát. Phía Nam giáp các thành phố Dĩ An, Thuận An và tỉnh Đồng Nai. Phía Bắc giáp huyện Bắc Tân Uyên. Thị xã Tân Uyên cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 30km đến 40 km, cách ga Sóng Thần 15 km, gần Tân Cảng, cảng Cát Lái, (Thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, 2021). Với diện tích 19.175,72 ha, Thị xã Tân Uyên nối liền với các huyện, thị, thành phố đang phát triển của tỉnh Bình Dương như Thuận An, Dĩ An, thành phố Thủ Dầu Một, Bắc Tân Uyên, Phú Giáo; tiếp giáp với huyện Vĩnh Cữu, tỉnh Đồng Nai. Tài nguyên thiên nhiên không phong phú, đa dạng nhưng với vị trí địa lý đặc biệt, thị xã Tân Uyên trở thành địa bàn quan trọng của tỉnh cả về chính trị, quân sự, kinh tế và văn hóa, xã hội. Trong chiến lược phát triển hệ thống giao thông của vùng Thành phố Hồ Chí Minh, có nhiều tuyến giao thông quan trọng của vùng đi qua địa bàn huyện. Quan trọng nhất là trục giao thông Bắc Nam từ thành phố Hồ Chí Minh - Bình Dương - Bình Phước theo đường ĐT 743 - 741 đi qua huyện Tân Uyên. Đường vành đai tạo lực phát triển công nghiệp Đông Bắc của Vùng thành phố Hồ Chí Minh đi qua huyện, qua cầu Thủ Thiêm kéo dài ra tới cảng biển Vũng Tàu (Thị Vải và Sao Mai). Ngoài ra, thị xã Tân Uyên có mối liên hệ giao thông đối ngoại rất thuận lợi nhờ có các tuyến giao thông thủy bộ của tỉnh, Quốc gia và gần với các đầu mối giao thông như sân bay Tân Sơn Nhất, sân bay Biên Hòa,...Bên cạnh đó, thị xã Tân Uyên nằm bên sông Đồng Nai là nguồn nước cung cấp nước rất quan trọng cho địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và là tuyến có nhiều cảnh quan rất tiềm năng để khai thác phát triển du lịch (Thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, 2021).