Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến Pháp và Luật Hành chính: Phòng, chống bạo lực gia đình đối với Phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Phòng, chống bạo lực gia đình đối với Phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh" nhằm lý luận, pháp lý về phòng, chống bạo lực gia đình để nêu lên những thực trạng về bạo lực gia đình từ đó đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện pháp luật, đảm bảo trong việc thực thi pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến Pháp và Luật Hành chính: Phòng, chống bạo lực gia đình đối với Phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………../……………. ..…./…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THANH HIẾU PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI PHỤ NỮ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 3, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………../……………. ..…./…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THANH HIẾU PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI PHỤ NỮ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 3, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến Pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HỒNG DUYÊN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn hoàn toàn trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2022 Tác giả luận văn Lê Thị Thanh Hiếu
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn thạc sĩ Luật với đề tài: “Phòng, chống bạo lực gia đình đối với Phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh” tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đến: TS. Nguyễn Thị Hồng Duyên đã chỉ bảo, hướng dẫn tận tình, chu đáo trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn; luôn định hướng nội dung, quan tâm và động viên để tạo nên động lực để tác giả nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Lãnh đạo Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại Thành phố Hồ Chí Minh, Phòng Quản lý Đào tạo Sau đại học cùng với các thầy cô giảng viên đã luôn quan tâm, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Cơ quan hành chính ở địa phương: Toàn án nhân dân Quận 3 và Hội LHPN Quận 3 đã hỗ trợ tác giả trong quá trình nghiên cứu và khảo sát thực tiễn. Trân trọng cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2022 Tác giả luận văn Lê Thị Thanh Hiếu
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Cụm từ đầy đủ 1 UBND Ủy ban nhân dân 2 HĐND Hội đồng nhân dân 3 LHPN Liên hiệp phụ nữ 4 CLB KP2-P3 Câu lạc bộ Khu phố 2 – phường 3 5 CNH – HĐH Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa 6 PCBLGĐ Phòng, chống bạo lực gia đình 7 LHQ Liên hợp quốc 8 NHNN Ngân hàng nhà nước 9 NSNN Ngân sách nhà nước 10 BVHTTDL Bộ văn hóa thể thao du lịch 11 SVHTTDL Sở văn hóa thể thao du lịch 12 BĐG Bình đẳng giới 13 BLGĐ Bạo lực gia đình 14 BLĐTBXH – BYT-BCA Bộ lao động thương binh xã hội – Bộ y tế - Bộ công an 15 CHXHCNVN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận văn.......................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................... 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 5 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu luận văn ..................... 6 6. Ý nghĩa về lý luận và thực tiễn của luận văn .......................................... 7 7. Kết cấu luận văn ...................................................................................... 7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ CỦA PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI PHỤ NỮ………………………………………8 1.1 Bạo lực gia đình và bạo lực gia đình đối với phụ nữ ................................. 8 1.1.1 Bạo lực gia đình ................................................................................ 8 1.1.2 Bạo lực gia đình đối với phụ nữ…………………………………….9 1.2. Phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ ......................................... 9 1.2.1 Khái niệm phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ ........................ 9 1.2.2 Trách nhiệm của một số cơ quan tổ chức, cá nhân trong phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ ..................................................................................10 1.2.2.1 Cơ quan Trung Ương trong phòng, chống bạo lực gia đình ........... 10 1.2.2.2 Cơ quan địa phương trong phòng, chống bạo lực gia đình ............. 12 1.2.2.3 Hội LHPN Quận 3 trong công tác phòng, chống bạo lực gia đình . 12 1.2.3 Phương thức phòng chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ…………14 1.2.3.1 Ban hành văn bản pháp luật………………………………………..14 1.2.3.2 Tuyên truyền giáo dục, pháp luật…………………………………..15 1.2.3.3 Tổ chức phát triển kinh tế, xã hội………………………………….16 1.2.3.4 Công tác giám sát, kiểm tra………………………………………..18 1.3 Một số yếu tố tác động đến phòng, chống bạo lực gia đình..................... 18
1.3.1 Một số yếu tố về kinh tế, xã hội ......................................................................18 1.3.2 Yếu tố về Kinh tế ............................................................................. 19 1.3.3 Yếu tố về văn hóa, xã hội ................................................................. 20 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1............................................................................. 22 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI PHỤ NỮ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 3,THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .......................................................................................................... 23 2.1 Thực trạng trách nhiệm của chính quyền địa phương trong phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Min.23 2.1.1. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân trong phòng, chống bạo lực gia đình. ............................................................................................................................................... 23 2.1.2. Trách nhiệm của Hội Liên Hiệp Phụ Nữ Quận 3 ............................. 24 2.2 Thực trạng phương thức phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh ..................................................... 26 2.3 Nhận xét ................................................................................................. 39 2.3.1 Kết quả trong công tác phòng, chống bạo lực gia đình ..................... 39 2.3.2 Ưu điểm ........................................................................................... 42 2.3.3 Hạn chế……………………………………………………………...48 2.3.4 Nguyên nhân………………………………………………………...48 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2............................................................................. 50 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI PHỤ NỮ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 3, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ........................................ 51 3.1 Phương hướng……………………………………………………………51 3.1.1 Thực Trạng phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh ..............................................................................51 3.1.2 Thực trạng phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh xuất phát từ quan điểm của Đảng về phát triển an sinh xã hội bền vững ......................................................................................53
3.1.3 Thực trạng pháp luật về chính sách bảo trợ đối với phụ nữ phù hợp với chương trình hành động quốc gia đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh .............................................................................................................54 3.2 Giải pháp…………………………………………………………………60 3.2.1 Hoàn thiện về pháp luật phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh ......................................................60 3.2.2 Triển khai một số hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh ............................................ 62 3.3 Đánh giá chung…………………………………………………………63 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3............................................................................. 67 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 68
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Có một nơi để về, đó là nhà. Có những người để yêu thương, đó là gia đình. Có được cả hai, đó là hạnh phúc”. Ngày nay, phụ nữ thực sự được tôn trọng, được đánh giá ngang hàng với nam giới trong công việc cũng như mọi mặt của cuộc sống. Đề tài được chọn xây dựng từ những lý do sau: Một là, Xuất phát từ vai trò của người phụ nữ trong gia đình: thực tế phụ nữ đã thực sự tiến bộ vượt bậc, trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội đều có sự xuất hiện của phụ nữ. Phụ nữ bao giờ cũng chấp nhận hy sinh, thiệt thòi về mình, chính vì thế phụ nữ luôn tự giác làm mọi việc. Mong muốn được sẻ chia công việc là ý nguyện của tất cả chị em phụ nữ. Tuy sự bình đẳng, trong gia đình đã tiến bộ hơn rất nhiều nhưng cũng chỉ là tương đối, bởi không ít chị em, phụ nữ vẫn phải cam chịu, sự bất công trong gia đình. Hai là, vai trò của phòng, chống bạo lực gia đình: từ các văn bản hay chính sách thực hiện về công tác PCBLGĐ trên địa bàn Quận 3, đã được triển khai thực hiện nhiều ở cơ sở còn thiếu tập trung trong công tác triển khai. Trong cuộc sống, ta có thể dễ dàng nhìn thấy ngoài xã hội kia sẽ bắt gặp tình trạng bạo lực gia đình đối với phụ nữ với nhiều dạng hình thức bạo lực. Dấu hiệu bạo lực gia đình ngày càng gia tăng rất nhiều ở phụ nữ, khi bị chồng đánh mà không dám lên tiếng thậm chí không dám báo cơ quan chức năng để được hỗ trợ. Trừ khi bị đánh ngoài đường nguy hiểm đến tính mạng, thì người đi đường sẽ hỗ trợ báo cơ quan chức năng để được can thiệp và giúp đỡ nạn nhân. Trong đó số liệu cho thấy Quận 3 có nguy cơ rất lớn bị bạo lực gia đình ở dạng không khai báo thông tin từ phía nạn nhân. Ba là, xuất phát từ thực tiễn về phòng, chống bạo lực gia đình trên địa bàn Quận 3: Quận 3 là trong những quận trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, có đối tượng phụ nữ là nạn nhân của bạo lực gia đình tương đối thấp của thành 1
phố vì đa số người dân trên địa bàn quận là công nhân viên chức nhà nước, lực lượng tri thức chiếm tỉ lệ rất cao. Hiện nay, trên địa bàn Quận 3 có 53.839 hộ, trong đó số phụ nữ là 102.846 người. Trong thời gian qua, cùng với cả nước và Thành phố Hồ Chí Minh nói chung, Quận 3 đã tập trung nguồn lực và tâm huyết vào tuyên truyền, chính sách để giúp đỡ đối với phụ nữ là nạn nhân của bạo lực gia đình, có nghị lực sống tích cực, vươn lên trong cuộc sống. Trong tiến trình đô thị hóa Quận 3, cũng gặp không ít khó khăn thách thức tình trạng dân nhập cư cao, sự tác động tiêu cực, mặt trái của nền kinh tế thị trường làm cho tình hình an ninh, trật tự và các tệ nạn xã hội ngày càng diễn biến phức tạp. Hiện nay, các công trình tiếp cận nghiên cứu lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình được tiếp cận bình diện về xã hội học, chính sách, lao động thương binh xã hội, khá phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, căn cứ vào kết quả khảo sát của các nguồn tư liệu có thể nhận thấy đề tài về phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3 vẫn còn khan hiếm. Đó là lý do tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài này. 2. Tình hình nghiên cứu Triển khai hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ là vấn đề thật sự cần thiết nhất là trong giai đoạn hiện nay. Các biện pháp ngăn ngừa, hạn chế làm tác động đến đối tượng yếu thế trong xã hội đó là phụ nữ góp phần đảm bảo công bằng cho sự phát triển xã hội. Trong những năm qua, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, các bài viết, tài liệu đề cập đến vấn đề an sinh xã hội, bảo trợ đối với phụ nữ bị bạo hành cùng với hoạt động thực thi pháp luật. Để thực hiện đề tài luận văn tác giả đã nhìn nhận và phân loại các nguồn tài liệu thành các nhóm như sau: Thứ nhất: tiếp cận góc độ xã hội học về phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ Bạo lực trong gia đình không còn xa lạ với người phụ nữ nhưng hiện nay 2
nó là mối quan tâm lớn của các cấp, các ngành trong công tác phòng, chống bạo lực gia đình. Nó được xã hội thừa nhận mang tính bình đẳng và dân quyền. Sách “Gia đình Việt Nam và vai trò phụ nữ trong giai đoạn hiện nay” Dương Thị Minh (2004) là một công trình nghiên cứu khoa học vừa có hệ thống, vừa có chiều sâu về gia đình Việt nam và mối quan hệ giữa gia đình và vai trò của người phụ nữ. Đây là những nội dung bổ ích, thiết thực góp phần nâng cao nhận thức cho mọi thành viên trong xã hội về gia đình, vai trò của người phụ nữ trong xây dựng gia đình và phát triển xã hội. TS. Lê Thị Quý và cộng sự (2007) phát hành cuốn sách "Bạo lực gia đình một sự sai lệch hệ giá trị". Đây là kết quả của công trình nghiên cứu thực tiễn tại ba tỉnh: Thái Bình, Phú Thọ và Thành phố Hà Nội. Cuốn sách đã chỉ ra rằng bạo lực gia đình là một sự lệch chuẩn về mặt đạo đức xã hội, về những giá trị của thời đại mà chúng ta đang đề cao. [4] Như vậy: Tiếp cận góc độ xã hội học về phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ. Các công trình nghiên cứu trên thế giới và các công trình nghiên cứu trong nước, điều cho chúng ta thấy cái nhìn khách quan về phòng, chống bạo lực gia đình. Công trình nghiên cứu chỉ dừng lại ở thực trạng, giải pháp cũng như không có công trình nào nghiên cứu nêu lên mô hình giúp đỡ cho nạn nhân bị bạo lực gia đình trên góc độ xã hội học. Thứ hai: tiếp cận với góc độ khoa học Quản lý công về phòng, chống bạo lực gia đình Nguyễn Kim Quý (2012), “Quản lý nhà nước về phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Thành phố Hà Nội”, Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công. Tác giả tập trung làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về bạo lực gia đình và quản lý nhà nước về phòng, chống bạo lực gia đình tại Thành phố Hà Nội. Đồng thời, kiến nghị các giải pháp để loại trừ hành vi bạo lực gia đình này trong xã hội [24] 3
Như vậy: Tiếp cận khoa học về quản lý công, trong hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình trong các nghiên cứu này đều hướng đến giải quyết tình trạng bạo lực gia đình, để giúp cho những phụ nữ bị tổn thương có động lực lao động. Giúp cho đối tượng dễ bị tổn thương là phụ nữ, tiếp cận được với các chính sách bảo trợ cho phụ nữ. Thứ 3: tiếp cận góc độ luật học về phòng, chống bạo lực gia đình Tiếp cận góc độ luật học thì việc nghiên cứu cho thấy bạo lực gia đình hiện nay rất phổ biến, người phụ nữ chọn cách im lặng và chấp nhận bạo lực trong chính ngôi nhà của mình. Tác động của việc bạo hành thật sự rất nghiêm trọng, dẫn đến rất nhiều hệ lụy về sau, cần sự giúp đỡ của công đồng trong xã hội trong việc trình báo nếu phát hiện bạo lực gia đình đến cơ quan chức năng. Cần có những chiến lược để ngăn chặn cũng như đối phó với nạn bạo lực gia đình. Ngô Thị Hường (2006), “Bạo lực gia đình – Một hình thức thể hiện sự bất bình đẳng nam nữ”. Tạp chí Luật học cho thấy về thực trạng, nguyên nhân và hậu quả của bạo lực gia đình ở Việt Nam. Đưa ra giải pháp về pháp luật đối với việc ngăn chặn, hạn chế bạo lực gia đình ở Việt Nam. Như vậy: từ những công trình trên đã có một số kiến thức nhất định, thông tin cơ bản về phòng, chống bạo lực gia đình. Nếu có đi sâu phân tích thì chỉ dừng lại ở phạm vi tìm hiểu. Vì vậy, luận văn này được tác giả nghiên cứu, đánh giá thực trạng và vai trò phòng, chống bạo lực gia đình đối với Phụ nữ là thật sự cần thiết. Tóm lại: Thông qua những nguồn tài liệu nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn, nhận thấy chưa có đề tài nghiên cứu nào về phòng, chống bạo lực gia đình đối với Phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích nghiên cứu Dựa trên cơ sở lý luận, pháp lý về phòng, chống bạo lực gia đình để nêu lên 4
những thực trạng về bạo lực gia đình từ đó đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện pháp luật, đảm bảo trong việc thực thi pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Phân tích đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế, những vấn đề đặt ra trong hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3 hiện nay. Trong triển khai thực hiện, xuất hiện nhiều hạn chế cũng như bất cập, chưa thật sự phù hợp với đời sống xã hội hiện nay. Trong công tác ngăn chặn và bảo vệ nạn nhân bị bạo lực gia đình thì còn những hạn chế trong nhận thức chưa được làm rõ, dẫn đến cách hiểu khác nhau trong quá trình thực hiện phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu: Tiếp cận nghiên cứu phòng, chống bạo lực gia đình đã trở thành đối tượng nghiên cứu, của nhiều lĩnh vực khác nhau như xã hội học, lao động thương binh xã hội, quản lý nhà nước. Đối tượng nghiên cứu luận văn phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ nói chung và tại địa bàn Quận 3 nói riêng có nhiều cách tiếp cận khoa học khác nhau. Tuy nhiên, căn cứ mục đích, nghiên cứu luận văn tiếp cận đối tượng nghiên cứu với góc độ khoa học, luật học do đó đối tượng nghiên cứu của đề tài là “phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3”. 4.2 Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn nghiên cứu phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ để đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật trên địa bàn Quận 3. 5
- Về Không gian: Luận văn nghiên cứu trên địa bàn Quận 3 - Thời gian: Luận văn được nghiên cứu từ năm 2017 đến năm 2022. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu luận văn 5.1 Phương pháp luận Luận văn được thực hiện, trên cơ sở áp dụng các phương pháp thống kê, so sánh nhằm đánh giá hoạt động về phòng chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ thông qua các phương pháp thống kê, so sánh và phương pháp nghiên cứu tài liệu và số vụ bạo lực gia đình trên địa bàn quận 3, nhằm đánh giá thực trạng phòng, chống bạo lực gia đình trong thời gian qua. 5.2 Phương pháp nghiên cứu Phương pháp thống kê: sử dụng phương pháp này, trước hết để chỉ ra số liệu bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3. Qua từng năm, thống kê hệ thống các văn bản xử phạt vi phạm hành chính về luật phòng, chống bạo lực gia đình, qua đó khẳng định phòng, chống bạo lực gia đình đối với Phụ nữ cần được hỗ trợ, bảo vệ, giúp đỡ. Phương pháp so sánh: sử dụng phương pháp này, để làm rõ tác dụng chỉ đạo của Đảng và nhà nước ta về phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, qua sự chênh lệch về số liệu phòng, chống bạo lực gia đình đối với Phụ nữ trong từng năm. Từ đó, là cơ sở để hỗ trợ, giúp đỡ, chăm lo cho nạn nhân khi có bạo hành xảy ra, phù hợp với thực tiễn. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thu nhập, nghiên cứu tài liệu từ nguồn khác nhau, chủ yếu là nguồn tài liệu từ UBND Quận 3, Phòng văn hóa thông tin Quận 3, Hội LHPN Quận 3 có liên quan đến đối tượng nghiên cứu của luận văn. Đồng thời, tài liệu còn được thu thập qua mạng Internet và chọn lọc ra những nguồn đáng tin cậy để có những thông tin phù hợp với đề tài. 6. Ý nghĩa về lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1 Ý nghĩa về lý luận 6
Hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình, quan điểm của Đảng, Nhà nước về phòng, chống bạo lực gia đình, sự cần thiết của hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ phụ nữ khi bị bạo hành và làm rõ nội dung, chính sách liên quan đến luật phòng chống, bạo lực gia đình, để từ đó có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm, trong hoạt động thực thi pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình hiện nay. 6.2 Ý nghĩa về thực tiễn Trên cơ sở đánh giá, thực tiễn hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ, làm rõ thực trạng thực thi pháp luật và chỉ ra những mặt làm được, chưa làm được, nguyên nhân chủ quan, nguyên nhân khách quan trong hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được thiết kế thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận pháp lý của phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ Chương 2: Thực trạng phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh Chương 3: Phương hướng và giải pháp tăng cường phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ trên địa bàn Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh 7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ CỦA PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI PHỤ NỮ 1.1 Bạo lực gia đình và bạo lực gia đình đối với phụ nữ 1.1.1 Bạo lực gia đình Trong xã hội hình thức bạo lực được biểu hiện ở nhiều dạng, thông thường các chủ thể hay dùng bạo lực để xử lý những mâu thuẫn trong quan hệ xã hội. Việc dùng bạo lực được thực hiện trên các yếu tố: mục đích, đối tượng thực hiện bạo lực và nạn nhân của việc sử dụng. Bạo lực là vấn đề tiêu cực nếu xã hội không tồn tại giai cấp bóc lột và chiến tranh. Bạo lực gia đình là một hiện tượng tiêu cực, phá vỡ sự phát triển lành mạnh và ý nghĩa của gia đình. Hiện nay vấn nạn này mang tính toàn cầu và để lại nhiều hậu quả trong xã hội, cho bản thân chính các thành viên trong gia đình nhất là đối tượng trẻ em. Hiện tượng này xảy ra không chỉ ở những nơi có điều kiện kinh tế thấp, cuộc sống lạc hậu mà còn xảy ra ở các đô thị, nơi có trình độ phát triển cao hơn khu vực nông thôn, miền núi. Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau nhìn nhận về vấn đề này:  Dưới góc độ giới: Mặc dù tồn tại lâu nhưng trong pháp luật quốc tế lại mới được đề cập. Trong thời gian gần đây, vấn đề bình đẳng giới đã được quan tâm nhưng xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, nạn bạo lực đối với phụ nữ vẫn xảy ra mang tính thường xuyên với những từng suất khác nhau. Xét dưới nhiều khía cạnh thì bạo lực gia đình được nhìn nhận không giống nhau, tựu chung lại là: một dạng cụ thể của bạo lực xã hội, dùng bạo lực để giải quyết vấn đề. Trong khái niệm bạo lực gia đình cần giải thích rõ những hành vi gây bạo lực gia đình là hành vi của ai, đối tượng gây bạo lực gia đình 8
là ai, để dễ nhận biết các hành vi của bạo lực khác. 1.1.2 Bạo lực gia đình đối với phụ nữ Bạo lực gia đình không phải vấn đề mang tính địa phương mà là vấn nạn toàn cầu ở đâu cũng có, từ các nước nghèo, đang phát triển cho tới giàu có, phát triển cao độ. Trong xã hội Việt Nam, có không ít người nhận thức được và hành động đúng đắn. Tuy vậy, vẫn còn rất hạn chế, trong những năm gần đây vấn đề bạo hành đối với phụ nữ trong gia đình, vấn đề ly hôn và ly thân ngày càng có xu hướng tăng lên. Bên cạnh những nguyên nhân chủ quan còn có nguyên nhân khách quan, trong tâm trí một bộ phần đàn ông, chuyện phụ nữ bị đánh đập gần như chuyện bình thường, và bản thân người đàn ông đánh vợ cũng không thấy gì là tội lỗi. Thậm chí người chồng đánh vợ của mình vì một lý do ngớ ngẩn, đó là để thể hiện mình là người đàn ông thực sự để tỏ vẻ mạnh mẽ chững chạc trước bạn bè, chứng tỏ mình là người nắm quyền trong gia đình. Bản thân người phụ nữ họ nhìn nhận không tốt về mình, họ cảm thấy mình thấp kém lại phụ thuộc về kinh tế, nên tỏ vẻ cam chịu và thậm chí việc bị bạo hành đối với họ là chuyện bình thường và từ đó làm cho người chồng của mình lầm tưởng việc đánh đập vợ con là chuyện tất yếu. Một trong những nhân tố không thể thiếu, nó quyết định tới sự bền vững của gia đình đó là mặt về kinh tế - xã hội, áp lực của công việc, sự bươn chải ngoài xã hội đã gây cho họ một sức ép, đó cũng chính là nguyên nhân khách quan gây ảnh hưởng đến vấn nạn của bạo hành. Hơn nữa trong thời đại ngày nay, với biết bao sự biến chuyển, đất nước mở cửa, khoa học kỹ thuật và công nghệ phát triển như vũ bão, sự hội nhập của các nền văn hóa trên thế giới. 1.2. Phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ 1.2.1 Khái niệm phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ Bạo lực gia đình là một vấn đề gây bức xúc trong dư luận, gần đây nhiều 9
vụ việc xuất hiện những hành vi bạo lực gia đình có mức độ gây hại nghiêm trọng, diễn biến phức tạp, tinh vi, khó lường và khó xử lý bằng những quy định hiện hành. Do đó, những quy định được đặt ra nhằm phòng tránh các hành vi bạo lực gia đình đồng thời có những biện pháp cụ thể để điều chỉnh quan hệ xã hội, định hướng lại hành vi của con người theo những chuẩn mực chung và đúng quy định của pháp luật. Mục đích chính của những văn bản trên là nhằm nâng cao về mặt nhận thức về Luật HNGĐ, BĐG, PCBLGĐ nhằm ngăn chặn các tệ nạn xã hội và làm cho gia đình không có bạo lực. Để phòng chống BLGĐ, các văn bản có liên quan điều chỉnh vấn đề này gồm: Bộ luật Hình sự 2105, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em 2004; Luật HNGĐ 2014, Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, Luật BĐG 2006..., và cơ bản là Luật Phòng, chống BLGĐ năm 2007 và các văn bản hướng dẫn chính là cơ sở pháp lý nền tảng ngăn chặn hành vi BLGĐ [13] Như vậy: “Pháp luật phòng, chống BLGĐ là chính là tổng thể các quy phạm pháp luật được Nhà nước ban hành nhằm chấn chỉnh các quan hệ xã hội có liên quan tới hành vi bạo lực giữa các thành viên trong gia đình, nhằm bảo vệ các quyền và nghĩa vụ hợp pháp của họ, tạo môi trường cần thiết để xây dựng gia đình bình đẳng, hạnh phúc, văn minh, góp phần ổn định trật tự xã hội, thực hiện các mục tiêu về quyền con người, quyền công dân theo những chủ trương, đường lối chung đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận”. [13] 1.2.2 Trách nhiệm của một số cơ quan tổ chức, cá nhân trong phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ 1.2.2.1 Trách nhiệm cơ quan trung ương trong phòng, chống bạo lực gia đình Theo Chương IV gồm 11 điều, từ Ðiều 31 đến Ðiều 41 Luật phòng, chống bạo lực gia đình 2007 quy định trách nhiệm của gia đình trong phòng, chống 10
bạo lực gia đình như sau: Một là, Luật quy định Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về phòng, chống bạo lực gia đình. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về phòng, chống bạo lực gia đình. Theo đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có trách nhiệm xây dựng và trình cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền văn bản quy phạm pháp luật, chương trình, kế hoạch về phòng, chống bạo lực gia đình. Chủ trì, phối hợp các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật, chương trình, kế hoạch về phòng, chống bạo lực gia đình. Hướng dẫn thực hiện hoạt động tư vấn về gia đình ở cơ sở; việc thành lập, giải thể cơ sở tư vấn về phòng, chống bạo lực gia đình, cơ sở hỗ trợ nạn nhân bạo lực gia đình. Chủ trì phối hợp các cơ quan, tổ chức có liên quan ban hành và tổ chức thực hiện quy định về bồi dưỡng cán bộ làm công tác phòng, chống bạo lực gia đình. Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình. Thực hiện hợp tác quốc tế về phòng, chống bạo lực gia đình. Chủ trì, hướng dẫn công tác tổng hợp, phân tích về tình hình phòng, chống bạo lực gia đình; chỉ đạo thực hiện chế độ báo cáo thống kê về phòng, chống bạo lực gia đình; chỉ đạo tổng kết kinh nghiệm thực tiễn, nhân rộng các mô hình phòng, chống bạo lực gia đình. Chủ trì, phối hợp các cơ quan có liên quan trong việc biên tập, cung cấp thông tin về phòng, chống bạo lực gia đình. Hai là, Luật đã quy định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, đoàn thể liên quan chủ yếu đến vấn đề này, nhất là vai trò của Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và Bộ Y tế. Theo quy định của Luật, Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam có trách nhiệm tuyên truyền, giáo dục, khuyến khích, động viên hội viên và nhân dân 11
chấp hành pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình, hôn nhân và gia đình, bình đẳng giới; phòng, chống ma túy, mại dâm và các tệ nạn xã hội khác. Ba là, Luật quy định hằng năm UBND cấp xã phải báo cáo trước HÐND cùng cấp về tình hình và kết quả phòng, chống bạo lực gia đình tại địa phương. Như vậy, quy định này chỉ giới hạn báo cáo hằng năm ở cấp xã, vì đây là nơi nắm rõ nhất tình hình bạo lực gia đình và có biện pháp can thiệp kịp thời nhất, đồng thời cũng là nơi mang đặc trưng văn hóa cộng đồng, dòng họ, làng xã của Việt Nam. Do đó, thúc đẩy hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình ở cấp xã sẽ có hiệu quả trong việc củng cố gia đình Việt Nam. Còn việc báo cáo về tình hình bạo lực gia đình trước HÐND các cấp hay báo cáo Quốc hội áp dụng như các vấn đề khác thuộc lĩnh vực quản lý Nhà nước mà hiện nay UBND các cấp và Chính phủ vẫn thực hiện. 1.2.2.2 Trách nhiệm của cá nhân trong phòng, chống bạo lực gia đình Trách nhiệm này nhằm điều chỉnh các cá nhân thực hiện những hành vi của mình sao cho phù hợp với ý chí của nhà nước, nhằm đảm bảo xây dựng cuộc sống ổn định, an toàn trật tự, văn minh và phát triển. Bạo lực gia đình xảy ra thường xuyên và mang tính chất khép kín, chính vì vậy, cá nhân trong phạm vi điều kiện, hoàn cảnh có trách nhiệm kịp thời ngăn chặn hành vi bạo lực gia đình như can ngăn, khuyên nhủ và thông báo cho cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền để chấm dứt hành vi bạo lực, bảo vệ nạn nhân bạo lực gia đình thoát khỏi sự hung hãn, mất kiểm soát của người thực hiện hành vi bạo lực gia đình. 1.2.2.3 Trách nhiệm của gia đình trong phòng, chống bạo lực gia đình Theo Điều 32 Luật phòng, chống bạo lực gia đình 2007 quy định trách nhiệm của gia đình trong phòng, chống bạo lực gia đình như sau: Thứ nhất: Giáo dục, nhắc nhở thành viên gia đình thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình, hôn nhân và gia đình, bình đẳng 12