Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Giải pháp tăng nguồn thu dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)

Chia sẻ: Dongcoxanh10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Giải pháp tăng nguồn thu dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ thực trạng nguồn thu dịch vụ phi tín dụng tại BIDV. Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nguồn thu dịch vụ phi tín dụng tại BIDV. Đánh giá các chính sách và giải pháp nhằm tăng nguồn thu dịch vụ phi tín dụng tại BIDV. Đề xuất các giải pháp nhằm tăng nguồn thu dịch vụ phi tín dụng tại BIDV.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Giải pháp tăng nguồn thu dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng GIẢI PHÁP TĂNG NGUỒN THU DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM (BIDV) Họ và tên sinh viên : Nguyễn Ngọc Lan Mã sinh viên : Khóa – Lớp : TCNH26A Người hướng dẫn : PGS,TS. Bùi Anh Tuấn HÀ NỘI, NĂM 2021
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn của tôi với đề tài “Giải pháp tăng nguồn thu dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)” là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu của luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào trước đây. Hà Nội, ngày tháng năm 2021 Tác giả Nguyễn Ngọc Lan
ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình từ các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Nhân đây, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc lòng biết ơn chân thành đến các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Ngoại thương, Khoa Sau đại học của trường cùng tập thể các thầy cô giáo, những người đã trang bị kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường. Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Bùi Anh Tuấn người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài. Do thời gian nghiên cứu và kiến thức còn hạn chế, luận văn được hoàn thiện không thể tránh khỏi những sơ suất thiếu sót, tác giả rất mong nhận được những ý kiến của các thầy cô giáo cùng các bạn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2021 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Ngọc Lan
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ .................................................................. vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................... vii TÓM TẮT LUẬN VĂN ........................................................................................ viii MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................1 2. Tổng quan các nghiên cứu về đề tài ................................................................2 2.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................2 2.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam................................................................3 3. Mục tiêu nghiên cứu .........................................................................................6 3.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát ....................................................................6 3.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể .........................................................................6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................6 4.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................6 4.2. Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................6 5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................6 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu .....................................................................6 5.2. Phương pháp phân tích ...............................................................................7 6. Kết cấu luận văn ...............................................................................................8 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TĂNG NGUỒN THU DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .........................................................9 1.1. Dịch vụ phi tín dụng của Ngân hàng thương mại .......................................9 1.1.1. Khái niệm..................................................................................................9 1.1.2. Các loại hình Dịch vụ phi tín dụng ..........................................................9 1.2. Nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng .................................................................13 1.2.1. Khái niệm................................................................................................13 1.2.2. Phân loại nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng .............................................14 1.2.3. Vai trò của nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng ...........................................16 1.2.4. Các nhân tố tác động đến nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng ....................17
iv 1.3. Tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng ........................................................20 1.3.1. Khái niệm................................................................................................20 1.3.2. Các biện pháp để tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng .........................20 1.3.3. Các tiêu chí đánh giá tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng ..................21 1.3.4. Rủi ro khi tăng thu từ Dịch vụ phi tín dụng ...........................................23 1.4. Kinh nghiệm tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng của một số ngân hàng và bài học cho Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ................24 1.4.1. Kinh nghiệm tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng của các Ngân hàng 24 1.4.2. Bài học cho Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ............27 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TĂNG NGUỒN THU DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM ..............30 2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ..........30 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của BIDV ........................................30 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của BIDV .......................................................................32 2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của BIDV............................................35 2.2. Nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam .....................................................................................................37 2.2.1. Các Dịch vụ phi tín dụng của BIDV .......................................................37 2.2.2. Các nhân tố tác động đến nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng tại BIDV ....38 2.2.3. Nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng tại BIDV ..............................................44 2.2.4. Doanh thu, chi phí và lợi nhuận từ hoạt động Dịch vụ phi tín dụng của BIDV .................................................................................................................51 2.2.5. Các chính sách và giải pháp Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam đã triển khai nhằm tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng trong thời gian qua …………………………………………………………………………...55 2.3. Đánh giá thực trạng tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam .............................................................57 2.3.1. Kết quả đạt được ....................................................................................57 2.3.2. Một số hạn chế .......................................................................................61 2.3.3. Nguyên nhân của một số hạn chế ...........................................................63 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................66
v CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG NGUỒN THU DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM ..............67 3.1. Định hướng phát triển hoạt động dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam .............................................................67 3.2. Giải pháp tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ..........................................................................69 3.2.1. Hoàn thiện sản phẩm dịch vụ hiện có và phát triển các sản phẩm dịch vụ mới ....................................................................................................................69 3.2.2. Tăng mức độ tin cậy của khách hàng đối với BIDV ..............................70 3.2.3. Nâng cao hoạt động hỗ trợ và chăm sóc khách hàng ............................71 3.2.4. Mở rộng mạng lưới phân phối nhằm tăng khả năng tiếp cận khách hàng đối với DVNH ...................................................................................................71 3.2.5. Tăng cường hoạt động xúc tiến Marketing ............................................73 3.2.6. Phát triển dịch vụ ngân hàng số .............................................................74 3.2.7. Nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn và cải thiện kỹ năng cho nhân viên cung ứng dịch vụ .......................................................................................75 3.2.8. Hoàn thiện chính sách giá linh hoạt ......................................................76 3.2.9. Thực hiện các biện pháp giảm chi..........................................................76 3.2.10. Nâng cao trình độ về năng lực công nghệ............................................77 3.3. Kiến nghị .......................................................................................................78 3.3.1. Kiến nghị với Chính Phủ ........................................................................78 3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước .......................................................79 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................81 KẾT LUẬN ..............................................................................................................82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................1 PHỤ LỤC ...................................................................................................................1
vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ BẢNG BIỂU: Bảng 2.1: Quy mô, tăng trưởng hoạt động của BIDV ..............................................36 Bảng 2.2: Hoạt động kinh doanh ngoại tệ của BIDV ...............................................50 Bảng 2.3: Thu, chi từ hoạt động DVPTD của BIDV giai đoạn năm 2017-2020 ......52 Bảng 2.4: Kết quả thu dịch vụ ròng một số ngân hàng thương mại .........................54 HÌNH VẼ: Hình 2.1. Sơ đồ hệ thống BIDV ................................................................................33 Hình 2.2. Sơ đồ tổ chức BIDV tại Trụ sở chính .......................................................34 Hình 2.3: Tình hình phát triển dịch vụ thẻ tại BIDV thời gian qua ..........................46 Hình 2.4: Cơ cấu tổng thu từ hoạt động DVPTD của BIDV ....................................51 Hình 2.5: Tỷ trọng lợi nhuận từ DVPTD /LNTT......................................................53 Hình 2.6: Tăng trưởng thu từ hoạt động DVPTD của BIDV giai đoạn 2017-2020 .54
vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Việt BIDV Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Việt Nam DVPTD Dịch vụ phi tín dụng NHTM Ngân hàng thương mại DVNH Dịch vụ ngân hàng KH Khách hàng TMCP Thương mại cổ phần TNNL Thu nhập ngoài lãi TCTD Tổ chức tín dụng SPDV Sản phẩm dịch vụ
viii TÓM TẮT LUẬN VĂN Các ngân hàng hiện nay đều quan tâm và tập trung định hướng phát triển hoạt động kinh doanh vào DVPTD. Điều này dẫn đến mức độ cạnh tranh khốc liệt trên thị trường giữa các ngân hàng. Trong những năm qua BIDV đã có nhiều nỗ lực trong việc tăng cường mở rộng phát triển DVPTD với kết quả thu nhập luôn có sự tăng trưởng qua các năm. Tuy vậy, với tiềm lực sẵn có của mình, kết quả kinh doanh từ DVPTD của BIDV thời gian qua vẫn chưa tương xứng. Thông qua việc nghiên cứu thực trạng tăng nguồn thu từ DVPTD của BIDV giai đoạn 2017–2020, cộng thêm việc phân tích, đánh giá khả năng, chiến lược cạnh tranh của BIDV so với các TCTD khác cũng như xem xét thêm các yếu tố tác động, quan điểm từ kết quả khảo sát ý kiến khách hàng về các sản phẩm, dịch vụ của BIDV, chỉ ra những tồn tại, hạn chế cùng nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận từ DVPTD của BIDV. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất 10 nhóm giải pháp cụ thể, đồng bộ, bao gồm: Hoàn thiện các sản phẩm dịch vụ hiện có, Nâng cao hoạt động hỗ trợ và chăm sóc khách hàng, Mở rộng mạng lưới, Tăng cường hoạt động xúc tiến Marketing, Phát triển dịch vụ ngân hàng số, Nâng cao mức độ hài lòng của Khách hàng, Thực hiện các biện pháp giảm chi, Nâng cao năng lực về công nghệ, nhằm nâng cao hơn nữa nguồn thu từ dịch vụ của BIDV trong thời gian tới.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm qua, theo hướng trở thành tập đoàn tài chính – ngân hàng, phấn đấu trở thành ngân hàng bán lẻ hàng đầu ở Việt Nam, BIDV đã nổ lực sáng tạo đổi mới, đa dạng hóa sản phẩm cả về số lượng và kênh phân phối, mở rộng đối tác. Với lợi thế về mạng lưới, nhiều sản phẩm dịch vụ của BIDV đã khẳng định ưu thế cạnh tranh. Tổng thu dịch vụ tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước, bình quân 10%/năm. Tại BIDV, tỷ lệ thu nhập của hoạt động tín dụng chiếm tỷ trọng bình quân 90% trong cơ cấu thu nhập. Hoạt động tín dụng chi phối rất lớn tổng thu nhập của ngân hàng. Tuy vậy, tỷ lệ thu nhập phi tín dụng đang có chiều hướng gia tăng. Ban lãnh đạo BIDV đã xây dựng cụ thể các chỉ tiêu thu dịch vụ và thường xuyên kiểm soát tỷ trọng thu dịch vụ phi tín dụng (DVPTD) trong tổng lợi nhuận ngân hàng. Tuy nhiên do nhiều lý do khách quan lẫn chủ quan, các kế hoạch còn tồn tại nhiều bất cập, phương án phát triển chưa đồng bộ và hiệu quả chưa cao, trong khi mạng lưới là thế mạnh nhưng dịch vụ chưa đáp ứng nhu cầu của các nhóm đối tượng như người có thu nhập thấp, người dân ở vùng sâu, vùng xa. Quy mô của từng dịch vụ ngân hàng còn nhỏ, chất lượng dịch vụ chưa cao, hoạt động marketing còn hạn chế nên số lượng khách hàng tiếp cận và sử dụng dịch còn ít. Đối tượng sử dụng thẻ thanh toán chủ yếu vẫn là tầng lớp công chức tại thành phố. Séc thanh toán, chuyển khoản, thanh toán điện tử… còn hạn chế. Phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt chưa thực sự tiện ích và chưa tiếp cận được với khách hàng. Thị trường sản phẩm dịch vụ tại Việt Nam đầy tiềm năng nhưng chưa được khai thác một cách triệt để, cần hoàn thiện, sớm có lối đi đúng đắn để chiếm lĩnh thị phần, phát huy khả năng cạnh tranh, giúp nâng cao hiệu quả kinh doanh, phát triển kịp thời với xu thế. Phát triển dịch vụ phải xuất phát từ nhu cầu của khách hàng, cung cấp cái khách hàng cần, không phải cung cấp cái ngân hàng có, chiến lược kinh doanh cần được nghiên cứu, đánh giá nhu cầu hiện tại và xu hướng phát triển nhu cầu của khách hàng trong tương lai.
2 Hiện chưa có công trình nào tại BIDV nghiên cứu về vấn đề DVPTD, phân tích điểm mạnh, điểm yếu của các dịch vụ ngân hàng đang triển khai so với các ngân hàng khác trên thị trường, việc mở rộng các DVPTD tại BIDV có những cơ hội, thách thức nào, các yếu tố ảnh hưởng đến nguồn thu dịch vụ ra sao để từ đó đề ra mục tiêu và các giải pháp phát triển các DVPTD. Đó chính là lý do vì sao đề tài: “Giải pháp tăng thu dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam” được đặt ra. 2. Tổng quan các nghiên cứu về đề tài 2.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài Liên quan đến các nghiên cứu đánh giá thực trạng và dự báo sự phát triển của DVPTD trong thời gian gần đây, có một số nghiên cứu chính: Wahyun Yuwana Hidayat, Makoto Kakinaka, Hiroaki iyamoto (2012): Nhóm tác giả đã nghiên cứu về mối quan hệ giữa rủi ro NH và TNNL của hệ thống NH ở Ấn Độ giai đoạn 2002-2008. Phân tích đã cho thấy bằng chứng rõ ràng rằng tác động của HĐ DVPTD đến rủi ro NH phụ thuộc rất lớn vào qui mô tài sản của NH. Cụ thể, TN từ DVPTD thấp liên quan đến rủi ro cho các NH có qui mô tài sản nhỏ. Ngược lại, mức độ thu TN từ DVPTD cao liên quan đến rủi ro cho các NH có qui mô tài sản lớn.. Phát hiện này cho thấy cần bãi bỏ qui định khuyến khích các NH tham gia nhiều hơn vào các HĐDVPTD có thể ảnh hưởng xấu đến hệ thống NH nói chung mà các NH có qui mô tài sản lớn đang đóng góp vai trò quan trọng ở Ấn Độ. Chien – Chiang Lee, Shih- Jui Yang, Chi-Hung Chang (2014): Nghiên cứu từ 967 Ngân hàng TMCP ở Châu Á, nhóm tác giả đưa ra kết luận: Hoạt động phi tín dụng của các ngân hàng Châu Á làm giảm rủi ro nhưng không làm tăng lợi nhuận. Hoạt động phi tín dụng giảm, lợi nhuận và rủi ro tăng lên với những ngân hàng tập trung nhiều vào tiết kiệm. Mặt khác nhóm tác giả nhận thấy DVPTD làm tăng nguy cơ rủi ro ở các nước có thu nhập cao và giảm rủi ro ở các nước có thu nhập trung bình hoặc thấp. Cuối cùng tác giả đưa ra kết luận TNNL bị tác động bởi lĩnh vực HĐ chuyên sâu của ngân hàng và mức thu nhập quốc gia.
3 2.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam Phạm Anh Thủy (2013): Nghiên cứu tổng hợp lý luận cơ bản về dịch vụ phi tín dụng của các NHTM, nêu lên một số bài học kinh nghiệm trong phát triển DV PTD của các quốc gia khác, qua đó tổng hợp thành tám bài học kinh nghiệm có giái trị tham khảo đối với Việt Nam. Tác giả đánh giá thực trạng phát triển PTD thông qua hai chỉ tiêu định tính và định lương . Kết quả nghiên cứu về chất lượng DV PTD tác động đên sự hài lòng của KH thông qua đánh giá bằng thang đo hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích EFA và kiểm định mô hình nghiên cứu bằng phấn tích hồi quy bội. Trên cơ sở phát triển DV PTD tại Việt Nam, tác giả khái quát chiến lược phát triển DV NH của các NHTM đến năm 2015 và tầm nhìn đến 2020. Phan Thị Linh(2015), thực trạng những cơ hội và thách thức trong phát triển DVPTD của các NHTM. Từ đó nghiên cứu một cách cụ thể về thực trạng phát triển DV PTD của các NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2013 -2015, đánh giá sự phát triển DVPD thông qua các chỉ tiêu cụ thể và các nhân tố tác động, chỉ ra những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân. Tác giả đã sử dụng hàm hồi quy để đánh giá và chứng minh CP đầu tư của DVPTD có mối quan hệ với lợi nhuận của ngân hàng cụ thể Nếu CP đầu tư vào DVPTD là 30% thì lợi nhuận đạt được sẽ là 34 %. Nguyễn Thu Giang (2017), “Giải pháp tăng thu từ hoạt động phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam”, luận văn thạc sỹ Đại học Kinh tế quốc dân. Luận văn đã hướng tới mục tiêu nghiên cứu giải pháp tăng thu từ hoạt động phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam. Những nghiên cứu này cho thấy những DVPTD tại các Ngân hàng thương mại nói chung và của Vietcombank nói riêng. Giải pháp tăng thu phí từ các hoạt động phi tín dụng tại Vietcombank. Trần Thị Thanh Thủy (2018), “Chất lượng dịch vụ ngân hàng của các ngân hàng thương mại Việt Nam” luận văn thạc sỹ Học Viện Tài Chính. Luận văn đã nghiên cứu xây dựng khung lý thuyết về chất lượng dịch vụ tại NHTM; (ii) Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng chất lượng dịch vụ tại NHTM Việt Nam; (iii) Đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ của các NHTM Việt Nam
4 Đỗ Thanh Sơn (2016), “Phát triển dịch vụ phi tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế” luận văn thạc sỹ Đại học Thương Mại. Luận văn đã nghiên cứu khuôn khổ lý thuyết về phát triển DVPTD trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, và áp dụng vào thực tiễn hoạt động của hệ thống Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam, đo lường chất lượng DVPTD và tác động của nó đến sự hài lòng của khách hàng sử dụng DVPTD tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam. Nguyễn Thị Hồng Yến (2015), “Phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam” luận văn thạc sỹ Đại học Thương Mại. Luận văn đã hệ thống hóa và làm rõ hơn các vấn đề có liên quan đến phát triển dịch vụ điện tử tại ngân hàng thương mại, trong đó tập trung vào nội dung, chỉ tiêu đánh giá và nhân tố ảnh hưởng đến phát triển DVNH điện tử tại NHTM. Trên cơ sở phân tích thực trạng rút ra những nhận xét, đánh giá về phát triển dịch vụ DVNH điện tử tại BIDV; Đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển DVNH điện tử tại BIDV; Tô Khánh Toàn (2016), “Phát triển dịch vụ thanh toán tại ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam” luận văn thạc sỹ Học viện Tài Chính. Luận văn đã nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ thanh toán, cũng như phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ dừng lại ở góc độ phát triển dịch vụ thanh toán thông qua phương pháp nghiên cứu định tính. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chưa đánh giá tác động bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế đến lĩnh vực tài chính ngân hàng nói chung và dịch vụ thanh toán tại ngân hàng thương mại nói riêng. Lê Công (2016), “Giải pháp phát triển dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Quân đội” luận văn thạc sỹ Đại học Thăng Long. Luận văn đã nghiên cứu những vấn đề lý luận về phát triển DVPTD của ngân hàng thương mại. Trên cơ sở các số liệu báo cáo kết quả kinh doanh, các số liệu thống kê và các khảo sát được thực hiện tại Ngân hàng TMCP Quân đội, tác giả Lê Công đã đánh giá thực trạng DVPTD
5 của Ngân hàng TMCP Quân đội trong giai đoạn 2013-2015, đánh giá được ưu nhược, những thành công và hạn chế của một NHTM, từ đó đề xuất những giải pháp phát triển phù hợp với tiềm lực, với đặc thù và với thực trạng DVPTD hiện nay tại MBbank. Theo nghiên cứu của tác giả, và từ tổng quan nghiên cứu các công trình khoa học từ nước ngoài và trong nước, có thể nhận xét chung như sau: Các công trình ngoài nước: chủ yếu nhằm làm rõ vai trò và đóng góp của DVPTD hoặc những dịch vụ riêng lẻ trong DVPTD; những nhân tố tác động và xu hướng phát triển DVPTD trong bối cảnh các ngân hàng ngày càng hội nhập sâu rộng kinh tế thế giới; nhưng chưa có khung lý thuyết toàn diện về phát triển DVPTD trước làn sóng số hóa hoạt động ngân hàng. Các công trình trong nước: Các nghiên cứu về DVPTD khá nhiều, trong đó các nghiên cứu đã đưa ra được các khái niệm về DVPTD, các nhân tố ảnh hưởng và tác động để từ đó đánh giá thực trạng phát triển DVPTD trong hệ thống ngân hàng Việt Nam hoặc một hệ thống ngân hàng cụ thể. Ngoài ra, một số luận văn đã đặt việc phát triển dịch vụ này trong điều kiện cạnh tranh tự do hay hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, chưa có một luận văn nào nghiên cứu về nguồn thu DVPTD tại một ngân hàng trước làn sóng số hóa hoạt động ngân hàng, trong đó gồm cả tác động mới của sự canh tranh mạnh mẽ về tốc đố số hóa dưới ảnh hưởng của cuộc cách mạng công nghệ 4.0. Trên giác độ lý thuyết, luận văn sẽ phân tích và làm rõ những nội dung cốt lõi của nguồn thu DVPTD của Ngân hàng thương mại. Trên giác độ thực tiễn, luận văn sẽ đi sâu nghiên cứu thực trạng nguồn thu DVPTD tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam trong giai đoạn 03 năm từ năm 2018 đến nay trước làn sóng số hóa các hoạt động ngân hàng tại Việt Nam và trên thế giới, đây là giai đoạn và đặt trong bối cảnh mà các nghiên cứu gần đây về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chưa đề cập. Từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm tăng nguồn thu DVPTD của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam trước trước làn sóng số hóa các hoạt động ngân hàng.
6 3. Mục tiêu nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề ra giải pháp nhằm tăng nguồn thu DVPTD tại BIDV giai đoạn từ nay đến 2025. 3.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể Để đạt được mục tiêu nghiên cứu ở trên luận văn thực hiện các nhiệm vụ cụ thể sau: - Làm rõ thực trạng nguồn thu DVPTD tại BIDV. - Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nguồn thu DVPTD tại BIDV - Đánh giá các chính sách và giải pháp nhằm tăng nguồn thu DVPTD tại BIDV - Đề xuất các giải pháp nhằm tăng nguồn thu DVPTD tại BIDV. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu, phân tích nguồn thu DVPTD tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Việt Nam và các yếu tố ảnh hưởng đến nguồn thu phi từ đó đi sâu vào phân tích thực trạng kết hợp với so sánh sự tăng trưởng và tỷ trọng đóng góp thu nhập từ hoạt động DVPTD trong thu nhập của hoạt động kinh doanh toàn ngân hàng của Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Việt Nam. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Không gian nghiên cứu: Nghiên cứu nguồn thu phi tín dụng trong toàn hệ thống Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Việt Nam. Thời gian nghiên cứu: số liệu phục vụ nghiên cứu được thu thập từ năm 2018-2020. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu
7 * Dữ liệu thứ cấp Dữ liệu thứ cấp là những dữ liệu được sưu tập sẵn, được các website hay tờ báo uy tín công bố, kiến thức trong giáo trình về lĩnh vực nghiên cứu. Ngoài ra dữ liệu thứ cấp được lấy từ các báo cáo hoạt động kinh doanh tại BIDV giai đoạn 2017-2020. * Dữ liệu sơ cấp Dữ liệu sơ cấp là những dữ liệu tự thu thập trực tiếp từ đối tượng nghiên cứu. Đây là những dữ liệu gốc chưa được xử lý. Dữ liệu sơ cấp giúp người nghiên cứu đi sâu vào đối tượng nghiên cứu, phát hiện quan hệ tương quan trong đối tượng nghiên cứu. Đánh giá các yếu tố tác động đến nguồn thu DVPTD tại BIDV em tiến hành phỏng vấn trực tiếp 10 chuyên gia là cán bộ có nhiều năm công tác và đang đảm nhận những vị trí quan trọng tại BIDV. 5.2. Phương pháp phân tích Phương pháp mô tả: Nhằm thực hiện mô tả các dữ liệu định tính như lịch sử hình thành, cơ cấu bộ máy tổ chức, các hoạt động kinh doanh của BIDV và một số giải pháp nhằm gia tăng tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ của ngân hàng. Phương pháp thống kê: Nhằm thực hiện thống kê các dữ liệu định lượng như dư nợ tín dụng, doanh thu, chi phí, lợi nhuận của BIDV. Phương pháp so sánh: Tác giả tiến hành so sánh theo chiều dọc: So sánh doanh thu, chi phí và lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh và hoạt động dịch vụ của BIDV, tỷ trọng từ hoạt động dịch vụ của BIDV qua các năm để cho thấy được xu hướng tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh và hoạt động dịch vụ của BIDV. Ngoài ra, tác giả sử dụng phương pháp so sánh theo chiều ngang để so sánh tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ của BIDV so với các ngân hàng khác nhằm có cơ sở để đưa ra nhận định một cách khách quan
8 6. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục các chữ viết tắt, danh mục bảng, hình vẽ, biểu đồ, tài liệu tham khảo, luận văn được chia thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Việt Nam. Chương 3: Giải pháp tăng nguồn thu Dịch vụ phi tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Việt Nam.
9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TĂNG NGUỒN THU DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Dịch vụ phi tín dụng của Ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm về dịch vụ phi tín dụng Trong từ điển thuật ngữ ngân hàng của Nhà xuất bản giáo dục Barron, xuất bản lần thứ 5 (Thomas P.Fitch 2009), DVPTD là các DVNH dựa trên lệ phí không liên quan đến việc mở rộng tín dụng mà ngân hàng cung cấp cho các ngân hàng đại lý hoặc các KH. Theo tài liệu dự án “ khảo sát và đánh giá DVPTD ngân hàng Việt Nam” của tổ chức Deloitte Touche Tohmatsu, DVPTD là bất cứ dịch vụ hoặc sản phẩm nào cung cấp bởi ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính mà không phải là những dịch vụ tín dụng. DVPTD là dịch vụ được ngân hàng cung cấp tới KH đáp ứng nhu cầu về tài chính, tiền tệ của KH nhằm trực tiếp hoặc gián tiếp đem lại cho ngân hàng một khoản thu nhập nhất định, không bao gồm dịch vụ tín dụng. Như vậy, các nghiên cứu trên đều hiểu Dịch vụ phi tín dụng là dịch vụ được NH cung cấp tới khách hàng để đáp ứng nhu cầu về tài chính, tiền tệ của khách hàng nhằm trực tiếp hoặc gián tiếp đem lại cho NH một khoản thu nhập bằng các khoản phí đã xác định thu được từ KH, không bao gồm dịch vụ tín dụng. 1.1.2. Các loại hình dịch vụ phi tín dụng Dịch vụ thanh toán Dịch vụ thanh toán bao gồm dịch vụ thanh toán trong nước và dịch vụ thanh toán quốc tế. Trong đó, Dịch vụ thanh toán trong nước bao gồm các hình thức dịch vụ sau: Thanh toán bằng Ủy nhiệm chi (UNC): là phương thức thanh toán được ngân hàng thực hiện theo UNC của KH bằng cách trích chuyển tiền trên tài khoản TGTT của KH lập UNC sang tài khoản TGTT của bên thụ hưởng.
10 Thanh toán bằng Ủy nhiệm thu (UNT): là phương thức thanh toán mà KH lập UNT theo mẫu của ngân hàng để ủy nhiệm ngân hàng thu hộ tiền người mua, người nhận cung ứng hàng hóa, dịch vụ trên cơ sở hợp đồng thương mại giữa hai bên. Thanh toán bằng séc: séc là mệnh lệnh thanh toán vô điều kiện của chủ tài khoản lập dưới dạng văn bản yêu cầu tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán chi trả một số tiền nhất định cho người thụ hưởng bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản từ tài khoản TGTT của người ký phát séc cho người thụ hưởng trên tờ séc hoặc trả theo lệnh của người thụ hưởng hoặc trả cho người xuất trình. Thanh toán bằng thư tín dụng: là hình thức thanh toán trong nước chủ yếu được thực hiện trong các nghiệp vụ kinh doanh xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ. Thanh toán bằng thẻ thanh toán: Thẻ thanh toán do Ngân hàng phát hành bán cho KH sử dụng để trả tiền hàng hóa, dịch vụ, các khoản thanh toán khác, rút tiền mặt tại các Ngân hàng đại lý thanh toán hay các quầy rút tiền tự động. Dịch vụ thanh toán quốc tế Thanh toán quốc tế là quá trình thực hiện các khoản thu chi tiền tệ liên quan đến các mối quan hệ kinh tế, thương mại, và các mối quan hệ phi kinh tế khác giữa các tổ chức, công ty, cá nhân các nước thông qua hoạt động hệ thống ngân hàng có quan hệ đại lý trên toàn thế giới. Trong thanh toán quốc tế hiện nay, thường sử dụng các phương thức thanh toán như: Phương thức thanh toán chuyển tiền:là phương thức thanh toán đơn giản nhất, trong đó một KH (người mua, người trả tiền, người nhập khẩu…) yêu cầu ngân hàng phục vụ chuyển một số tiền nhất định cho người thụ hưởng (người bán, người xuất khẩu, ngươi nhận tiền) ở một địa điểm xác định trong một thời gian nhất định. Phương thức thanh toán nhờ thu: là phương thức thanh toán trong đó công ty xuất khẩu sau khi hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hoặc cung ứng dịch vụ sẽ tiến hành ủy thác cho ngân hàng phục vụ mình, thu hộ tiền từ công ty nhập khẩu dựa trên cơ sở hối
11 phiếu và bộ chứng từ xuất khẩu xuất trình đầy đủ chứng từ theo thỏa thuận. Phương thức thanh toán nhận chứng từ: là phương thức mà nhà nhập khẩu sẽ ký với ngân hàng một bản ghi nhớ gồm 2 phần: (1) mở một tài khoản tín chấp mang tên nhà nhập khẩu cho nhà xuất khẩu hưởng lợi, (2) yêu cầu về bộ chứng từ thanh toán mà nhà xuất khẩu phải xuất trình cho ngân hàng. Nhà nhập khẩu sẽ chuyển tiền vào tài khoản tín chấp. Sau khi nhận được thông báo từ ngân hàng, nhà xuất khẩu sẽ tiến hành giao hàng và thành lập bộ chứng từ thanh toán và thanh toán nếu bộ chứng từ hợp lệ. Phương thức thư tín dụng: là một sự thỏa thuận, trong đó một ngân hàng theo yêu cầu của KH sẽ trả một số tiền nhất định, cho một người thứ ba hoặc chấp nhận hối phiếu do người thứ ba ký phát trong phạm vi số tiền đó, khi người thứ ba xuất trình cho Ngân hàng bộ chứng từ thanh toán phù hợp với những quy định đã đề ra trong thư tín dụng. Phương thức ghi sổ: Người xuất khẩu mở tài khoản để ghi nợ người nhập khẩu yêu cầu người nhập khẩu trả tiền cho người xuất khẩu vào thời điểm xác định trong tương lai.. Dịch vụ kinh doanh ngoại hối Dịch vụ kinh doanh ngoại hối bao gồm dịch vụ kinh doanh ngoại tệ và vàng. Dịch vụ kinh doanh ngoại tệ được các ngân hàng cung cấp với nhiều phương thức giao dịch khác nhau như: giao ngay, hoán đổi, kỳ hạn, quyền chọn, giao sau. Dịch vụ kinh doanh vàng tại các ngân hàng thương mại bao gồm các dịch vụ kinh doanh vàng miếng, kinh doanh vàng tài khoản và kinh doanh quyền chọn vàng. Đồng thời, các dịch vụ đi kèm với kinh doanh vàng cũng rất được ưa chuộng và thông qua việc triển khai các dịch vụ này ngân hàng thu được khoản phí để bổ sung cho nguồn thu phi tín dụng. Các dịch vụ này bao gồm dịch vụ giữ hộ vàng, dịch vụ ngân quỹ vàng, dịch vụ thanh toán vàng, dịch vụ chuyển ngân vàng,… Dịch vụ thẻ