Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Rủi ro tín dụng trong cấp tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Rủi ro tín dụng trong cấp tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đánh giá trên cơ sở thực trạng rủi ro tín dụng tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt là tìm ra các tồn tại hạn chế và nguyên nhân để đưa ra các hàm ý chính sách nhằm nâng cao chất lượng tín dụng và hạn chế các nguy cơ về rủi ro tín dụng của chi nhánh VCBHCM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Rủi ro tín dụng trong cấp tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯƠNG QUANG MINH RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CẤP TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số chuyên ngành: 8 34 02 01 Thành Phố Hồ Chí Minh - Năm 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯƠNG QUANG MINH RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CẤP TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số chuyên ngành: 8 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS NGUYỄN THỊ LOAN Thành Phố Hồ Chí Minh - Năm 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: Trương Quang Minh Hiện là sinh viên khóa 23 – Lớp CH23A – Niên Khóa 2021 – 2023 – Trường Đại học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh. Tôi xin cam đoan Luận văn Thạc sĩ Kinh tế “Rủi ro tín dụng trong cấp tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh” là do chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Các số liệu trong luận văn được thu thập từ thực tế có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy, được xử lý trung thực và khách quan. Tôi xin tự chịu trách nhiệm về tính xác thực và tham khảo tài liệu khác. Học viên thực hiện Trương Quang Minh
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô trường Đại học Ngân hàng TP. HCM. Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến PGS. TS Nguyễn Thị Loan, là giảng viên trực tiếp dành thời gian quý báu và tâm huyết để hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn “Rủi ro tín dụng trong cấp tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh” Tôi vô cùng biết ơn quý thầy cô trường Đại học Ngân hàng TP. HCM, đặc biệt là những thầy cô đã tận tình dạy bảo cho tôi suốt thời gian học tập tại trường. Ngoài ra, tôi cũng xin cảm ơn quý anh, chị và ban lãnh đạo Vietcombank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, cũng như quý doanh nghiệp và đối tác... đã tạo điều kiện cho tôi phỏng vấn để có dữ liệu viết luận văn. Mặc dù đã rất cố gắng tập trung để hoàn thành luận văn, tuy nhiên vẫn không tránh khỏi có những thiếu sót trong quá trình thực hiện. Bản thân rất mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp cũng như chỉnh sửa của quý thầy cô để luận văn hoàn chỉnh và có ý nghĩa hơn trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn. Tôi xin chân thành cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, tháng 3 năm 2023 Học viên thực hiện Trương Quang Minh
iii TÓM TẮT LUẬN VĂN 1. Tiêu đề Rủi ro tín dụng trong cấp tín dụng DNNVV tại ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh 2. Tóm tắt Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) là NHTM do Nhà nước sở hữu phần lớn vốn điều lệ. Là một trong những NHTM giữ vai trò chủ lực trong việc thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về cấp tín dụng và các dịch vụ tiền tệ ngân hàng đối với nền kinh tế của đất nước. Trong giai đoạn vừa qua, hoạt động tín dụng doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng trong hoạt động kinh doanh của CN, tuy nhiên chất lượng tín dụng doanh nghiệp của CN vẫn còn nhiều vấn đề cần được đánh giá, phân tích để có các giả pháp khắc phục. Vì vậy, RRTD doanh nghiệp luôn là vấn đề được chú trọng tại Vietcombank Hồ Chí Minh. Chính vì lẽ đó, đề tài “Rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh” được thực hiện. Đề tài đã thu thập thông tin, số liệu thứ cấp nhằm phân tích thực trạng RRTD đối với DNNVV củaVietcombank nói chung, Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh nói riêng. Đề tài đánh giá và phân tích thực trạng RRTD qua phân tích biến động các chỉ tiêu đánh giá rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng đối với DNNVV tại CN giai đoạn 2020 - 2021. Ngoài ra, đề tài còn thực hiện phỏng vấn nhân viên tín dụng để có những đánh giá khách quan, khoa học hơn về những yếu tố ảnh hưởng đến RRTD trong tín dụng tín dụng DNNVV tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh. Từ phân tích dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp, đề tài rút ra kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong RRTD DNNVV nhỏ và vừa của CN. Đây là cơ sở quan trọng để cho nghiên cứu đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm giảm thiểu RRTD trong tín dụng DNNVV của Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh trong thời gian tới phù hợp với định hướng của Vietcombank và Ban Lãnh đạo CN. 3. Từ khóa RRTD, khách hàng doanh nghiệp, ngân hàng thương mại.
iv ABSTRACT 1. Title Risks of credit in providing small business credit and at the Ho Chi Minh City branch of the Viet Nam Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade. 2. Abstract Vietcombank Ho Chi Minh City is one of the key branches of Vietcombank, which is state-owned and plays a dominant role in implementing the policies of the government and the Communist Party on credit and banking services for the economy. The study " Risks of credit in providing small business credit and at the Ho Chi Minh City branch of the Viet Nam Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade." collected information and data to analyze the regulations on credit risk management in general and at Vietcombank Ho Chi Minh City in particular, and analyzed the trends in credit risk management indicators in the period of 2020-2021. The study also conducted surveys of credit employees to provide more objective and scientific assesSMEsnts of factors affecting credit risk management in Vietcombank Ho Chi Minh City. Based on the analysis of secondary and primary data, the study found results, limitations and causes of limitations in credit risk management of the branch. This is an important basis for the study to provide recommendations for improving credit risk management of enterprise customers at Vietcombank Ho Chi Minh City 3. Keywords Risk of credits, SMEs, Joint Stock Commercial Bank
v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT Từ viết tắt Cụm từ tiếng Việt VCB/ Vietcombank Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam VCB HCM Ngân hàng TMCP Ngoại thương chi nhánh TP. HCM CN Chi nhánh DN Doanh nghiêp NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại RRTD Rủi ro tín dụng Tp. Thành phố XHTN Xếp hạng tín nhiệm nội bộ DN/DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa DPRR Dự phòng rủi ro PGD Phòng giao dịch HS Hồ sơ NH Ngắn hạn TH Trung hạn DH Dài hạn TSĐB Tài sản đảm bảo/ Tài sản thế chấp
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH Từ viết tắt Cụm từ tiếng Anh Cụm từ tiếng Việt Tập hợp các quy định ngân hàng Basel Basel quốc tế do Ủy ban Basel về Giám sát Ngân hàng (BCBS) đưa ra ATM Automatic Teller Machine Máy rút tiền tự động Small and medium sized SMEs Doanh nghiệp nhỏ và vừa enterprises
vii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................................. iii ABSTRACT ................................................................................................................. iv DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT .............................................................. v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH .............................................................. vi MỤC LỤC ................................................................................................................... vii DANH MỤC BẢNG .................................................................................................... xi DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ............................................................................... xii 1. Lý do chọn đề tài: ................................................................................................... 1 2 Mục tiêu nghiên cứu đề tài. ..................................................................................... 2 2.1 Mục tiêu tổng quát............................................................................................ 2 2.2 Mục tiêu cụ thể ................................................................................................. 3 3. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................................. 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 3 6. Nội dung nghiên cứu .............................................................................................. 4 7. Đóng góp của đề tài ................................................................................................ 4 8. Kết cấu của luận văn .............................................................................................. 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.............................. 7 1.1 Khái quát về tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại ........ 7 1.1.1 Khái niệm tín dụng doanh nghiệp ................................................................. 7 1.1.2 Khái niệm và vai trò của DN nhỏ và vừa ...................................................... 8 1.1.3 Đặc điểm tín dụng của NHTM đối với DNNVV ........................................ 11 1.2 Khái niệm rủi ro trong cấp tín dụng doanh nghiệp ............................................ 12 1.2.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng: ...................................................................... 12 1.2.2 Phân loại rủi ro ............................................................................................ 13 1.2.2.1 Phân loại rủi ro theo nguyên nhân phát sinh rủi ro. ............................. 13 1.2.2.2 Phân loại RRTD theo khả năng trả nợ của DN .................................... 15 1.2.3 Ảnh hưởng rủi ro tín dụng doanh nghiệp đến NHTM................................. 15 1.2.3.1 Tác động đến hoạt động của NH .......................................................... 15 1.2.3.2 Tác động đến nền kinh tế ..................................................................... 16
viii 1.2.4 Các chỉ tiêu đánh giá rủi ro tín dụng doanh nghiệp của NH thương mại. ... 16 1.2.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến RRTD doanh nghiệp của NHTM ................... 19 1.2.5.1 Nhóm nhân tố khách quan từ các yếu tố vĩ mô .................................... 19 1.2.5.2 Nhóm nhân tố đến từ doanh nghiệp ..................................................... 20 1.2.5.3 Nhóm nhân tố chủ quan từ phía NH..................................................... 20 1.3 Giám sát RRTD của ngân hàng thương mại ...................................................... 22 1.3.1 Khái niệm giám sát RRTD của ngân hàng thương mại............................... 22 1.3.2 Nội dung giám sát RRTD của NHTM ........................................................ 23 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................... 26 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................................................................. 27 2.1 Tổng quan về Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam – CN Tp. Hồ Chí Minh ..... 27 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ............................................................... 27 2.1.2 Kết quả kinh doanh của ngân hàng Ngoại thương Việt Nam CN Hồ Chí Minh. .................................................................................................................... 29 2.2 Thực trạng về rủi ro trong hoạt động tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng Ngoại Thương chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh .......................................... 30 2.2.1 Các quy định ngăn ngừa rủi ro hoạt động tín dụng doanh nghiệp của NH Ngoại thương Việt Nam ....................................................................................... 30 2.2.2 Thực trạng triển khai các quy định về rủi ro hoạt động tín dụng doanh nghiệp của NH Ngoại Thương Việt Nam - CN thành phố Hồ Chí Minh. ........... 33 2.2.2.1 Thực trạng triển khai xây dựng kế hoạch định hướng hoạt động hàng năm, trong đó có kiểm soát RRTD ................................................................... 33 2.2.2.2 Thực trạng tuân thú các quy định của chính sách tín dụng đối với từng khoản vay riêng lẻ. ........................................................................................... 34 2.2.2.3 Thực trạng tuân thủ các quy định của chính sách tín dụng đối với danh mục tín dụng ..................................................................................................... 41 2.2.3 Thực trạng rủi ro hoạt động tín dụng DNNVV nhỏ và vừa của NH Ngoại thương Việt Nam - CN Thành phố Hồ Chí Minh. ............................................... 42 2.2.3.1 Tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng DNNVV nhỏ và vừa .................... 42 2.2.3.2 Cơ cấu dư nợ doanh nghiệp SMEs ....................................................... 45 2.2.3.3 Nợ quá hạn trong cho vay DN.............................................................. 50 2.2.3.4 Nợ xấu trong cho vay DN .................................................................... 51 2.2.3.5 Tỉ lệ nợ quá hạn và nợ xấu cho vay DNNVV so với nợ quá hạn và nợ xấu chung toàn CN ........................................................................................... 53 2.2.3.6 Tỉ lệ nợ xấu DN/nợ xấu ........................................................................ 56
ix 2.3 Kết quả phỏng vấn về thực trạng RRTD trong cho vay DNNVV tại Vietcombank chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh .................................................... 56 2.3.1 Về chính sách tín dụng ................................................................................ 58 2.3.2 Về quy trình tín dụng .................................................................................. 60 2.3.3 Về nhân viên tín dụng ................................................................................. 63 2.3.4 Về hoạt động kiểm tra giám sát nội bộ........................................................ 65 2.3.5 Về hệ thống công nghệ thông tin ................................................................ 66 2.3.6 Đánh giá tổng thể kết quả phỏng vấn .......................................................... 68 2.4 Đánh giá chung về rủi ro hoạt động tín dụng DNNVV của ngân hàng Ngoại thương Việt Nam - CN thành phố Hồ Chí Minh ...................................................... 70 2.4.1 Những kết quả đạt được .............................................................................. 70 2.4.2 Những tồn tại hạn chế ................................................................................. 72 2.4.3 Nguyên nhân của những tồn tại hạn chế ..................................................... 72 2.4.3.1 Những nguyên nhân khách quan .......................................................... 72 2.4.3.2 Nguyên nhân chủ quan ......................................................................... 73 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................... 76 CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DNNVV NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ....................................................... 77 3.1 Mục tiêu giảm thiếu rủi ro tín dụng doanh nghiệp tại ngân hàng Ngoại Thương Việt Nam - chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh. ...................................................... 77 3.2. Giải pháp nhằm góp phần hạn chế RRTD doanh nghiệp tại ngân hàng Ngoại thương Việt Nam - CN thành phố Hồ Chí Minh ...................................................... 79 3.2.1 Chuyên môn hoá nhân sự ............................................................................ 79 3.2.2 Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng doanh nghiệp .............................. 80 3.2.2.1 Đa dạng nguồn thông tin thu thập ........................................................ 80 3.2.2.2 Nâng cao chất lượng thẩm định doanh nghiệp ..................................... 80 3.2.2.3 Nâng cao chất lượng và cải thiện quy trình định giá tài sản bảo đảm .. 81 3.2.3 Thiết lập cơ chế khen thưởng, phát triển đào tạo đối với cán bộ nhân viên.82 3.3 Một số đề xuất, kiến nghị đối với Vietcombank hội sở ..................................... 84 3.3.1 Xác định rõ chiến lược kinh doanh ......................................................... 84 3.3.2 Hoàn thiện chính sách tín dụng ............................................................... 84 3.3.3 Phát triển HTXHTN nội bộ. .................................................................... 85 3.3.4 Liên tục cập nhật tiến đến hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin ...... 85 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................... 86 KẾT LUẬN CHUNG ................................................................................................. 87
x TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ i Tài liệu tham khảo tiếng Việt ...................................................................................... i Tài liệu tham khảo tiếng Anh .................................................................................... iv PHỤ LỤC ...................................................................................................................... v PHỤ LỤC 1 ................................................................................................................ v PHỤ LỤC 2 ............................................................................................................. xii
xi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng Ngoại thương Việt Nam CN Hồ Chí Minh giai đoạn 2019-2021 .............................................................................. 29 Bảng 2.2: Kết quả kiểm tra tại Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh giai đoạn 2018- 2021 .............................................................................................................................. 35 Bảng 2.3: Kết quả số lượng hồ sơ đề nghị vay vốn DNVVN tại VCB Tp. HCM. ...... 38 Bảng 2.4: Kết quả kiểm tra hồ sơ cấp tín dụng tại Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh ...................................................................................................................................... 40 Bảng 2.5: Cơ cấu dư nợ cho vay của Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh .................. 45 Bảng 2.6: Cơ cấu dư nợ DN theo kì hạn của VCBHCM giai đoạn 2018 – 2021......... 46 Bảng 2.7: Kết quả phỏng vấn về chính sách tín dụng của Vietcombank ..................... 59 Bảng 2.8: Kết quả phỏng vấn về quy trình tín dụng của Vietcombank ....................... 61 Bảng 2.9: Kết quả phỏng vấn về nhân viên tín dụng của Vietcombank CN Tp. HCM 64 Bảng 2.10: Kết quả phỏng vấn về hoạt động kiểm tra giám sát của Vietcombank CN. Hồ Chí Minh................................................................................................................. 65 Bảng 2.11: Kết quả phỏng vấn về hoạt động công nghệ thông tin của VCBHCM...... 67 Bảng 2.12: Kết quả phỏng vấn về đánh giá chung về RRTD doanh nghiệp tại của VCBHCM..................................................................................................................... 69 Bảng 3.1: Các chỉ tiêu kế hoạch chủ yếu của ngân hàng VCBHCM 2025 .................. 77
xii DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Phân loại các loại rủi ro tín dụng ................................................................ 14 Biểu đồ 2.1: Tốc độ tăng trưởng dư nợ DN của Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh. 43 Biểu đồ 2.2: Cơ cấu dư nợ DN theo ngành của Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh .. 48 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu dư nợ DN theo TSĐB của Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh . 49 Biểu đồ 2.4: Nợ quá hạn DN Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh .............................. 50 Biểu đồ 2.5: Tỉ lệ nợ xấu trong cho vay của Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh ...... 52 Biểu đồ 2.6: Tỉ lệ nợ quá hạn DN/ dư nợ quá hạn chung của Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh ...................................................................................................................... 53 Biểu đồ 2.7: Tỉ lệ nợ xấu DN/nợ quá hạn DN của Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh ...................................................................................................................................... 55 Biểu đồ 2.8: Tỉ lệ nợ xấu DN/nợ xấu của Vietcombank CN Tp. Hồ Chí Minh ........... 56
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Trong hoạt động ngân hàng, nghiệp vụ tín dụng là hoạt động kinh doanh truyền thống và cũng đồng thời là lĩnh vực mang lại nhiều lợi nhuận nhất. Tuy nhiên, đây lại là nghiệp vụ luôn tiềm ẩn rủi ro, bởi cho vay trong hiện tại nhưng lại thu nợ trong tương lai, mặt khác RRTD còn do rất nhiều nguyên nhân khác như hệ thống thông tin chưa đầy đủ và không rõ ràng minh bạch, hoạt động đo lường, dự báo và nhận biết RRTD chưa được đảm bảo, hệ thống hoạt động nhằm xử lý RRTD chưa hiệu quả, nghiệp vụ quản trị rủi ro của cán bộ ngân hàng còn nhiều hạn chế, tính chuyên nghiệp của cán bộ ngân hàng chưa cao… Qua đó, những lý do quan trọng mà tác giả dựa trên để quyết định lựa chọn đề tài nghiên cứu “Rủi ro tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam CN Thành phố Hồ Chí Minh” được thể hiện ở các nội dung cụ thể như sau: Thứ nhất: RRTD là một trong những vấn đề khó khăn phức tạp mà tất cả các NHTM phải đương đầu để ngăn ngừa hạn chế rủi ro mặc dù về mặt nguyên tắc tín dụng và RRTD luôn là hai mặt của vấn đề, là vấn đề tất yếu khách quan, luôn đi đôi với hoạt động tín dụng, đồng thời lại rất khó nhận ra do sự phức tạp và đa dạng, đồng thời rủi ro tín nếu như không kiểm soát hiệu quả sẽ dẫn đến những thiệt hại, thất thoát về vốn, thu nhập và ngay cả uy tín của NHTM. Thứ hai: Kiểm soát và hạn chế tối đa RRTD sẽ đem lại những lợi ích cho ngân hàng như (i) Tiết giảm chi phí xử lý qua đó/ ngược lại sẽ nâng cao được thu nhập, bảo toàn vốn cho NHTM; (ii) Tạo niềm tin cho DN gửi tiền và nhà đầu tư; (3) Tạo tiền đề để mở rộng thị trường và tăng uy tín, vị thế, hình ảnh, thị phần cho NHTM. Thứ ba: Ngăn ngừa hạn chế RRTD có hiệu quả sẽ đem lại lợi ích không những cho bản thân NHTM đó mà còn cho cả nền kinh tế. Do vốn chủ sở hữu so với tổng tài sản của NHTM là rất nhỏ nên chỉ cần một tỉ lệ nhỏ danh mục cho vay có vấn đề sẽ ảnh huởng lập tức đến sự an toàn trong hoạt động của ngân hàng đó, thậm chí hậu
2 quả sẽ khôn lường có thể dẫn đến sự tồn vong của ngân hàng ấy. RRTD đặc biệt lớn đối với những khoản vay của DN do những khoản vay này thường có giá trị lớn. Trong thời đại kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay, các NHTM hoạt động liên kết chặt chẽ với nhau, nếu có vấn đề gì xảy ra tại NHTM gây rủi ro trong hoạt động thì tùy từng mức độ hậu quả sẽ lập tức sẽ gây ảnh hưởng chuỗi dây chuyền đến các ngân hàng khác, thậm chí đến sự an toàn ổn định của cả hệ thống. Thứ tư: Các DNNVV phát triển cạnh tranh, hoạt động mạnh mẽ, đóng góp một phần lớn cho sự phát triển của nền kinh tế đất nước. Đây là loại hình DN đang được nhà nước đặc biệt quan tâm, tạo điều kiện phát triển. Với những đặc điểm riêng về quy mô, cách thức hoạt động,… Các DNNVV đồng thời cũng đang là định hướng đầu tư của Vietcombank. Thời gian qua và hiện nay, khối DNNVV được Vietcombank tập trung phát triển nghiên cứu và trở thành đối tượng khách hàng được chú trọng. CN Vietcombank Hồ Chí Minh ngày càng mở rộng cấp tín dụng đối với DNNVV, những rủi ro trong cấp tín dụng cũng là một điều tất yếu đối với đối tượng khách hàng này, và sẽ có khả năng gây tác động xấu đến hoạt động tín dụng của toàn CN nếu hoạt động này không được kiểm soát có hiệu quả. Vì vậy đbên cạnh với việc mở rộng đầu tư tín dụng cho các DNNVV, CN rất cần thiết phải thiết lập các phương án hợp lý để hạn chế tối đa rủi ro có thể phát sinh. Xuất phát từ thực tế đó, tác giả chọn đề tài “ RỦI RO TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG VIETCOMBANK CHI NHÁNH TP. HỒ CHÍ MINH” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp thạc sĩ của mình. 2 Mục tiêu nghiên cứu đề tài. 2.1 Mục tiêu tổng quát Đánh giá trên cơ sở thực trạng RRTD tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt là tìm ra các tồn tại hạn chế và nguyên nhân để đưa ra các hàm ý chính sách nhằm nâng cao chất lượng tín dụng và hạn chế các nguy cơ về rủi ro tín dụng của chi nhánh VCBHCM.
3 2.2 Mục tiêu cụ thể - Qua bảng số liệu thứ cấp thu thập từ nhân viên liên quan đến quy trình rủi ro tín dụng của chi nhánh, nhận biết được các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại giai đoạn 2017-2021. - Đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế RRTD đối với DNNVV tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh. 3. Câu hỏi nghiên cứu Đề tài phải trả lời được các câu hỏi sau: - Thực trạng RRTD đối với DNNVV tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh như thế nào? Tập trung vào việc đánh giá những hạn chế và nguyên nhân trong việc kiểm soát và giảm thiểu RRTD? - Cần có những giải pháp gì để hạn chế RRTD đối với khách hàng DNNVV tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: RRTD đối với DNNVV tại Vietcombank CN Tp. HCM. - Đối tượng phỏng vấn: Cán bộ nhân viên có liên quan tới quy trình quản lý RRTD tại ngân hàng Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh. - Phạm vi nghiên cứu: Về thời gian: giai đoạn 2018-2021. Về không gian: Tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thống kê: Thu thập dữ liệu sơ cấp, thứ cấp liên quan đến RRTD tại VCB theo chuỗi quy trình từ các báo cáo nội bộ, báo cáo của các cơ quan quản lý Nhà nước và thực tế tại CN để thu thập thông tin dữ liệu cho việc nghiên cứu của luận văn.
4 - Phương pháp so sánh, phương pháp phân tích, phân tích tổng hợp: Thông qua việc thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp dữ liệu, số liệu, các báo cáo thống kê của VCB, đánh giá phân tích thực trạng RRTD và phòng ngừa và giảm thiểu tối đa RRTD tại VCB giai đoạn 2017 - 2021. - Phương pháp phỏng vấn bằng bảng hỏi: Phát phiếu phỏng vấn thực trạng kiểm soát RRTD tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh. 6. Nội dung nghiên cứu Trên cơ sở lý luận tại chương 1, tác giả Phân tích thực trạng RRTD đối với DNNVV tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh, đánh giá kết quả đạt được và đi sâu hơn vào các tồn tại hạn chế, từ đó chỉ ra nguyên nhân khách quan và chủ quan của những tồn tại hạn chế trong quản lý RRTD đối với DNNVV tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh. Từ các phân tích đánh giá trên, tác giả đề xuất các giải pháp và những kiến nghị đề xuất với các cơ quan quản lý và hội sở nhằm hạn chế RRTD với DNNVV tại Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh. 7. Đóng góp của đề tài - Về cơ sở lý thuyết Tổng quan đầy đủ các nội dung liên quan đến RRTD, quản trị RRTD tại NHTM. - Về thực tiễn Cung cấp các bằng chứng thực nghiệm như dữ liệu, số liệu thu thập được từ các báo cáo của Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh, phân tích các dữ liệu tổng hợp từ các dữ liệu thu thập từ bảng phỏng vấn của tác giả, từ đó phân tích và rút ra ý kiến về thực trạng giám sát RRTD của CN, qua đó, phân tích và đánh giá. Đề xuất tham khảo những ý kiến của tác giả để góp phần xây dựng cải thiện chất lượng quản lý RRTD nói chung và RRTD đối với DNNVV nói riêng.
5 8. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu bao gồm các nội dung về lý do chọn đề tài, về tính cấp thiết, mục đích nghiên cứu, câu hỏi và phương pháp nghiên cứu, luận văn có kết cấu gồm 3 chương: - Chương 1. Cơ sở lý luận về rủi ro hoạt động tín dụng DNNVV của NHTM Ở chương này, tác giả sẽ đề cập đến một số lý luận chung về hoạt động tín dụng DNNVV của NHTM; Các khái niệm, đặc điểm, vai trò của hoạt động tín dụng NH, RRTD trong tín dụng DNNVV tại NHTM. Những cơ sở lý thuyết này sẽ được tổng hợp để làm cơ sở cho việc phân tích đánh giá thực trạng trong chương 2. Chương này tác giả cũng nêu rõ các tiêu chí đánh giá RRTD doanh nghiệp và đi sâu vào các chỉ tiêu gồm: + Quy mô và tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng DN + Tỉ trọng dư nợ tín dụng DNVVN trên tổng dư nợ + Cơ cấu dư nợ tín dụng Doanh nghiệp vừa và nhỏ + Quy mô và tỉ trọng nợ xấu và quá hạn trong dư nợ DNNVV - Chương 2. Thực trạng RRTD DNNVV tại ngân hàng Vietcombank CN TP. Hồ Chí Minh Ở chương 2, tác giả giới thiệu về CN, các thực trạng, quy định hiện hành liên quan đến quản trị RRTD của Vietcombank và thực trạng các chỉ tiêu đánh giá RRTD của tín dụng DNNVV nhỏ và vừa tại CN. Ngoài ra dựa vào những tiêu chí đánh giá RRTD, tác giả đã phát phiếu phỏng vấn và thu thập thông tin đánh giá kết quả từ toàn bộ nhân viên tín dụng tại CN để đánh giá khách quan RRTD. Chương 2 cũng sẽ đánh giá, hạn chế, nguyên nhân và kết quả đạt được để làm tiền đề cho những giải pháp và đề xuất tại chương 3. Về phần bảng phỏng vấn nhân viên, tác giả dựa trên các chỉ tiêu đánh giá giám sát RRTD và các nguyên tắc giám sát RRTD theo Basel II. Cùng với đó, nhờ vào sự hỗ trợ trao đổi sâu với các cấp lãnh đạo CN để tác giả tiếp tục chỉnh sửa để có thể phù hợp hơn với tính chất là phỏng vấn tín dụng và RRTD DNNVV cùng với những
6 đặc điểm riêng của CN để có được đánh giá khách quan nhất. Bảng phỏng vấn được chia làm 2 phần: (i) Phần thứ nhất là những câu hỏi đưa ra để thu thập những thông tin cơ bản đặc điểm nhân viên tín dụng tham gia phỏng vấn (ii) Phần thứ hai liên quan đến đánh giá của nhân viên tín dụng về các nhân tố ảnh hưởng đến RRTD hoạt động tín dụng DNNVV như về chính sách tín dụng, về quy trình tín dụng, về nhân viên tín dụng, về hoạt động giám sát, về hệ thống công nghệ thông tin và đánh giá tổng thể. - Chương 3. Các giải pháp nhằm giảm thiểu RRTD DNNVV tại ngân hàng Vietcombank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh Chương 3, Tác giả xác định rõ về định hướng để giảm thiểu rủi ro trong hoạt động tín dụng của CN trong giai đoạn tiếp theo. Bên cạnh đó, đề tài sẽ đề xuất một số kiến nghị dành cho hội sở và cơ quan quản lý các cấp cũng như hội sở, khu vực nhằm hỗ trợ tốt hơn cho công tác giảm thiểu RRTD trong cấp tín dụng DNNVV tại CN Hồ Chí Minh trong thời gian tới.