Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Văn học Việt Nam: Chiến tranh và con người trong hai tiểu thuyết Mùa hè giá buốt và Phượng hoàng của Văn Lê

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> -----------------------------------------<br /> <br /> NGUYỄN THỊ NGỌC HÀ<br /> <br /> CHIẾN TRANH VÀ CON NGƯỜI TRONG<br /> HAI TIỂU THUYẾT MÙA HÈ GIÁ BUỐT VÀ<br /> PHƯỢNG HOÀNG CỦA VĂN LÊ<br /> <br /> Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Văn học Việt Nam<br /> Mã số: 60 22 01 21<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Tôn Phương Lan<br /> <br /> Hà Nội - 2016<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CẢM ƠN .................................................................. Error! Bookmark not defined.<br /> MỞ ĐẦU ............................................................................................................................. 5<br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................... 5<br /> 2. Lịch sử vấn đề ........................................................................................... 7<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................ 12<br /> 3.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................ 12<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 12<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 12<br /> 5. Đóng góp của luận văn .......................................................................... 12<br /> 6. Cấu trúc luận văn................................................................................... 14<br /> Chương 1:VĂN LÊ VÀ ĐỀ TÀI CHIẾN TRANH TRONGTIỂU THUYẾT VIỆT<br /> NAM SAU 1975 ............................................................................................................... 15<br /> <br /> 1.1. Đề tài chiến tranh trong văn học Việt Nam sau 1975 ...................... 15<br /> 1.1.1. Bối cảnh lịch sử, xã hội và những yêu cầu cần đổi mới văn học sau<br /> 1975<br /> <br /> 15<br /> <br /> 1.1.1.1. Bối cảnh lịch sử và xã hội ........................................................ 15<br /> 1.1.1.2. Nhu cầu đổi mới lối viết của nhà văn ....................................... 19<br /> 1.1.2. Một số khuynh hướng viết về chiến tranh trong tiểu thyết Việt Nam<br /> sau 1975 .................................................................................................... 21<br /> 1.1.2.1. Khuynh hướng thể hiện con người bị chấn thương và những số<br /> phận bi kịch............................................................................................ 21<br /> 1.1.2.2. Khuynh hướng khám phá người anh hùng lưỡng diện............. 22<br /> 1.1.2.3. Khuynh hướng thể hiện con người đời thường và những vấn đề<br /> thế sự ...................................................................................................... 24<br /> 1.1.3. Những tác giả tiêu biểu cho đề tài viết về chiến tranh Việt Nam sau<br /> 1975<br /> <br /> Error! Bookmark not defined.<br /> <br /> 1.2. Sự nghiệp sáng tác của nhà văn Văn Lê Error! Bookmark not defined.<br /> 1.2.1. Đôi nét về cuộc đời, sự nghiệp của nhà văn Văn Lê ............... Error!<br /> Bookmark not defined.<br /> 1.2.2. Đề tài chiến tranh trong sáng tác của Văn Lê Error! Bookmark not<br /> defined.<br /> 1.2.3. Một vài sơ lược về tiểu thuyết Mùa hè giá buốt và Phượng hoàng<br /> của Văn Lê .................................................. Error! Bookmark not defined.<br /> 1.2.3.1. Sơ lược về tiểu thuyết Mùa hè giá buốt ... Error! Bookmark not<br /> defined.<br /> 1.2.3.2. Sơ lược về tiểu thuyết Phượng hoàng: .... Error! Bookmark not<br /> defined.<br /> Chương 2:HIỆN THỰC CHIẾN TRANH VÀ HÌNH TƯỢNG CON NGƯỜI<br /> TRONG TIỂU THUYẾT MÙA HÈ GIÁ BUỐT VÀ PHƯỢN HOÀNG CỦA VĂN LÊ<br /> .......................................................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> <br /> 2.1. Bức tranh hiện thực về cuộc chiến tranh tàn khốc trong tiểu thuyết<br /> Mùa hè giá buốt và Phượng hoàng............... Error! Bookmark not defined.<br /> 2.1.1. Bản anh hùng ca chiến trường ......... Error! Bookmark not defined.<br /> 2.1.2. Chiến trường khốc liệt và bi tráng.... Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2. Người lính trong tiểu thuyết Mùa hè giá buốt và Phượng hoàng<br /> .......................................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2.1. Những gương mặt người lính trong cuộc chiến..... Error! Bookmark<br /> not defined.<br /> 2.2.2. Những phẩm chất cao đẹp của người lính trong chiến tranh . Error!<br /> Bookmark not defined.<br /> 2.2.2.1. Lòng dũng cảm ......................... Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2.2.2. Sự thông minh và sáng tạo trong chiến đấu .. Error! Bookmark<br /> not defined.<br /> <br /> 2.2.3. Tình yêu trong chiến tranh ............... Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2.4. Những suy ngẫm sâu xa của con người về cuộc chiến tranh .. Error!<br /> Bookmark not defined.<br /> 2.2.4.1. Người lính nghĩ về chiến tranh . Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2.4.2. Nhân dân nghĩ về chiến tranh ... Error! Bookmark not defined.<br /> Chương 3:NGHỆ THUẬT THỂ HIỆN BỨC TRANH CUỘC CHIẾN TRANH VÀ<br /> CHÂN DUNG CON NGƯỜI TRONG TIỂU THUYẾT MÙA HÈ GIÁ BUỐT VÀ<br /> PHƯỢNG HOÀNG CỦA VĂN LÊ ................................ Error! Bookmark not defined.<br /> <br /> 3.1. Nghệ thuật tổ chức kết cấu ..................... Error! Bookmark not defined.<br /> 3.1.1. Kết cấu hình tượng nhân vật............. Error! Bookmark not defined.<br /> 3.1.2. Kết cấu tiểu thuyết phóng sự............. Error! Bookmark not defined.<br /> 3.2. Nghệ thuật xây dựng nhân vật............... Error! Bookmark not defined.<br /> 3.2.1. Nghệ thuật thể hiện tính cách nhân vật trong từng hoàn cảnh cụ thể<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> 3.2.2. Nghệ thuật xây dựng nhân vật mang tính cách thuần nhất ..... Error!<br /> Bookmark not defined.<br /> 3.2.3. Nghệ thuật xây dựng nhân vật đa tính cách trong Mùa hè giá buốt<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> 3.3. Giọng điệu trần thuật ............................. Error! Bookmark not defined.<br /> 3.3.1. Giọng điệu trần thuật khách quan bi hùng ..... Error! Bookmark not<br /> defined.<br /> 3.3.2. Giọng điệu sử thi trang trọng mà trữ tình ...... Error! Bookmark not<br /> defined.<br /> KẾT LUẬN ...................................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 25<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Từ sau khi giành được chính quyền vào năm 1945, dân tộc ta luôn phải<br /> đương đầu với những cường quốc như Pháp, Mỹ và Trung Quốc để bảo vệ chủ<br /> quyền và nền độc lập của Tổ quốc. Trong bối cảnh đó, chiến tranh cách mạng luôn<br /> là nguồn cảm hứng sáng tạo của nhiều văn nghệ sỹ. Bởi vậy, đề tài chiến tranh đã<br /> trở thành một trong những đề tài lớn của nền văn học cách mạng. Trong nền văn<br /> học nước ta từ sau 1945, những nhà văn tiêu biểu nhất cũng chính là những nhà<br /> văn có tác phẩm xuất sắc nhất viết về cách mạng và chiến tranh, như Nguyễn Đình<br /> Thi với Vỡ bờ, Mặt trận trên cao, Anh Đức với Một chuyện chép ở bệnh viện, Hòn<br /> Đất, Phan Tứ với Mẫn và tôi, Nguyễn Thi với Người mẹ cầm súng, Những đứa con<br /> của đất, Nguyễn Minh Châu với Cửa sông, Dấu chân người lính, Cỏ lau, Nguyễn<br /> Trọng Oánh với Đất trắng, Nguyên Ngọc với Đất nước đứng lên, Bảo Ninh với<br /> Nỗi buồn chiến tranh, Chu Lai với Ăn mày dĩ vãng, Khúc bi tráng cuối cùng,<br /> Khuất Quang Thụy với Trong cơn gió lốc, Nguyễn Trí Huân với Chim én bay,…<br /> Sáng tác của các nhà văn về đề tài chiến tranh đã làm phong phú, sinh động diện<br /> mạo của nền văn học đương đại. Bốn mươi năm đã qua, giờ đây đề tài này vẫn<br /> được tiếp tục cả ở những nhà văn thuộc thế hệ mới như Nguyễn Đình Tú với Xác<br /> phàm, Nguyễn Xuân Thủy với Biển xanh màu lá… Trong số các thể loại văn học,<br /> tiểu thuyết với khả năng chứa đựng, phản ánh phạm vi đời sống một cách rộng lớn<br /> đã trở thành thể loại được các nhà văn lựa chọn nhiều. Các tiểu thuyết viết về chiến<br /> tranh đã thực sự giúp bạn đọc hiểu sâu sắc hơn về cuộc chiến tranh đã qua của dân<br /> tộc như trong bài Tiểu thuyết về chiến tranh – nhìn từ hôm nay, nhà nghiên cứu<br /> Phong Lê đã nhìn nhận “đề tài chiến tranh là một đề tài không bao giờ cũ. Và nếu<br /> chú ý đến sự xuất hiện khá dồn dập của tiểu thuyết chỉ trong dăm năm, và với sự<br /> tiếp tục của đội ngũ viết, ta có thể thấy cái kho kí ức về chiến tranh không bao giờ<br /> vơi cạn và đang được chuyển dần cho thế hệ sau”.<br /> 5<br /> <br />