Luận văn Thạc sỹ Khoa học kinh tế: Phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế

MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu là vấn đề được đề cập từ khi Việt Nam<br /> bắt đầu tiến hành đổi mới và mở cửa kinh tế năm 1986. Tuy vậy phải đến những<br /> năm đầu thế kỷ 21, khi toàn cầu hóa trở nên sâu rộng, Việt Nam tăng cường hội<br /> nhập kinh tế quốc tế, phát triển sản xuất hàng hóa nói chung và sản xuất nông sản<br /> <br /> Ế<br /> <br /> xuất khẩu nói riêng trở thành động lực cho tăng trưởng kinh tế, góp phần chuyển<br /> <br /> U<br /> <br /> dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động và việc làm trong nông thôn. Chiến lược phát<br /> <br /> ́H<br /> <br /> triển kinh tế- xã hội của đất nước giai đoạn 2011-2020, Đảng ta đã xác định: "Khai<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> thác lợi thế của nền nông nghiệp nhiệt đới để phát triển sản xuất với năng suất,<br /> chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh cao. Tăng nhanh sản lượng và kim<br /> ngạch xuất khẩu nông sản, nâng cao thu nhập và đời sống nhân. "Đại hội Đảng bộ<br /> <br /> H<br /> <br /> tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2010-2015 đưa ra chỉ tiêu phấn đấu<br /> <br /> IN<br /> <br /> đến 2015 tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh đạt 650-700 triệu USD, gắn với giải<br /> <br /> K<br /> <br /> pháp“ Chủ động lộ trình hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế. Xây dựng chiến lựơc<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> xuất khẩu các sản phẩm chủ lực. Tập trung sản phẩm đang có sức cạnh tranh, có<br /> <br /> O<br /> <br /> thị trường tiêu thụ, nhất là các sản phẩm xuất khẩu…” [13]<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> Phong Điền là huyện nằm phía Bắc của tỉnh Thừa Thiên Huế, lao động nông<br /> nghiệp chiếm 70%. Qua 25 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, đặc biệt<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> trong những năm gần đây, cơ cấu kinh tế của huyện có nhiều chuyển biến tích cực<br /> theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Sản xuất nông nghiệp của huyện có bước<br /> phát triển và mang tính toàn diện; tiềm năng, lợị thế của của các vùng được khai<br /> thác, đã hình thành các vùng chuyên canh sản xuất cây, con hướng vào xuất khẩu<br /> mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế,<br /> chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết việc làm cho người lao động, nâng cao thu<br /> nhập cho người dân.<br /> Tuy nhiên, so với yêu cầu phát triển và hội nhập kinh tế thế giới hiện nay, phát<br /> triển sản xuất nông sản xuất khẩu trên địa bàn của huyện đang đứng trước những<br /> <br /> 1<br /> <br /> khó khăn, thách thức. Quy mô sản xuất nông sản xuất khẩu còn nhỏ, chưa tạo ra<br /> khối lượng hàng hóa lớn. Việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất<br /> và trình độ thâm canh có mặt còn hạn chế; chất lượng sản phẩm nông sản xuất khẩu<br /> có mặt chưa đáp ứng với yêu cầu của thị trường thế giới, chưa có sự gắn kết giữa<br /> khâu sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, xuất khẩu thô là chủ yếu. Việc khai<br /> thác, sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên để sản xuất nông sản xuất khẩu và công<br /> tác bảo vệ môi trường có mặt còn bất cập.<br /> <br /> Ế<br /> <br /> Từ thực tiễn phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu trong những năm qua trên<br /> <br /> U<br /> <br /> địa bàn của huyện, đang đặt ra nhiều vấn đề đáng quan tâm và sự cần thiết phải có<br /> <br /> ́H<br /> <br /> các công trình nghiên cứu nhằm đánh giá một cách nghiêm túc những kết quả đạt<br /> được, những hạn chế, yếu kém và đặc biệt tìm ra các nguyên nhân để có các giải<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> pháp tích cực nhằm tiếp tục đẩy mạnh phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu có<br /> chất lượng, đáp ứng yêu cầu thị trường nông sản của thế giới. Qua nghiên cứu, tìm<br /> <br /> H<br /> <br /> hiểu đến nay đã nhiều công trình nghiên cứu về lĩnh vực xuất khẩu nông sản trên<br /> <br /> IN<br /> <br /> phạm vi của tỉnh và cả nước như "Chính sách xuất khẩu nông sản Việt Nam: Lí luận<br /> <br /> K<br /> <br /> và thực tiễn" của Tiến sĩ Trịnh Thị Ái Hoa; Bài viết: "Phát triển xuất khẩu nông sản<br /> theo hướng bền vững" của tác giả Ngô Đức Thanh đăng trên Tạp chí Cộng sản số<br /> <br /> O<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> 19 (211) năm 2010. Riêng đối với địa bàn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế<br /> cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu về lĩnh vực sản xuất nông sản xuất<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> khẩu; với lí do đó bản thân chọn Đề tài: “Phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế” làm luận văn Thạc sĩ của mình.<br /> 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài :<br /> 2.1. Mục tiêu<br /> <br /> Đánh giá thực trạng sản xuất nông sản xuất khẩu của hộ gia đình và các doanh<br /> nghiệp trên địa bàn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, từ đó đưa ra những định<br /> hướng, giải pháp nhằm phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu, khai thác tốt tiềm năng,<br /> lợi thế của huyện trên lĩnh vực nông nghiệp.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2.2. Nhiệm vụ<br /> - Hệ thống hóa các vấn đề lí luận và thực tiễn về phát triển sản xuất nông sản<br /> xuất khẩu.<br /> - Đánh giá thực trạng phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu ở huyện Phong<br /> Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> - Đề xuất phương hướng và giải pháp để đẩy mạnh phát triển sản xuất nông<br /> sản xuất khẩu ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> <br /> Ế<br /> <br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> U<br /> <br /> * Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động sản xuất nông sản xuất khẩu của các hộ<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> * Phạm vi và nội dung nghiên cứu:<br /> <br /> ́H<br /> <br /> gia đình và các doanh nghiệp trên địa bàn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế<br /> <br /> +Về nội dung: Nghiên cứu hộ gia đình, các doanh nghiệp sản xuất một số mặt<br /> <br /> H<br /> <br /> hàng nông sản xuất khẩu chủ yếu: sắn, cao su, gỗ nguyên liệu và nuôi tôm xuất<br /> <br /> IN<br /> <br /> khẩu.<br /> <br /> Đề tài không đi sâu nghiên cứu những vấn đề kỹ thuật trong sản xuất nông<br /> <br /> K<br /> <br /> nghiệp và hạch toán chi tiết mang tính quản trị mà tập trung nghiên cứu quá trình tổ<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> chức sản xuất, quản lí và những nhân tố tác động đến phát triển sản xuất nông sản<br /> <br /> O<br /> <br /> xuất khẩu trên địa bàn huyện.<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> +Về thời gian: Thực trạng sản xuất nông sản xuất khẩu giai đoạn 2006 – 2010;<br /> phương hướng, giải pháp đẩy mạnh phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu đến năm<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> 2015, định hướng đến 2020.<br /> +Về không gian: Nghiên cứu hoạt động phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu<br /> <br /> ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu<br /> - Phương pháp duy vật biện chứng.<br /> - Phương pháp duy vật lịch sử.<br /> - Ngoài phương pháp chung, luận văn còn sử dụng phương pháp thống kê mô<br /> tả, phân tích; tổng hợp phương pháp thu thập thông tin, số liệu sơ cấp và số liệu thứ<br /> <br /> 3<br /> <br /> cấp và phương pháp chuyên gia nhằm tham khảo ý kiến của những người trực tiếp<br /> quản lí ở các doanh nghiệp, các hộ gia đình, các cơ quan quản lí Nhà nước có liên<br /> quan như: Phòng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, Phòng Tài chính- Kế hoạch,<br /> Phòng Tài nguyên- Môi trường huyện. Tiến hành điều tra lấy ý kiến của các hộ gia<br /> đình, các doanh nghiệp và chuyên gia trên lĩnh vực nông nghiệp để thu thập số liệu<br /> sơ cấp.<br /> 5. Ý nghĩa của đề tài<br /> <br /> Ế<br /> <br /> - Đề tài hoàn thành là nguồn tài liệu tham khảo cho các sinh viên và những<br /> <br /> U<br /> <br /> người quan tâm đến việc nghiên cứu sản xuất nông sản xuất khẩu.<br /> <br /> ́H<br /> <br /> - Qua khảo sát, phân tích, đánh giá những thành tựu, hạn chế về sản xuất nông<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> sản xuất khẩu trên địa bàn huyện, đề tài góp phần tìm thêm các giải pháp để tiếp tục<br /> đẩy mạnh phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu có hiệu quả và bền vững.<br /> <br /> H<br /> <br /> 6. Kết cấu đề tài<br /> <br /> IN<br /> <br /> Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài có 3 chương, 20 bảng , 05 phụ lục và 98<br /> <br /> K<br /> <br /> trang.<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> Chương 1: Lí luận và thực tiễn về phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu .<br /> <br /> O<br /> <br /> Chương 2: Thực trạng phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu ở huyện Phong<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> Chương 3: Phương hướng và giải pháp phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> <br /> 4<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT<br /> NÔNG SẢN XUẤT KHẨU<br /> 1.1. Những vấn đề chung về phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu<br /> 1.1.1. Khái niệm<br /> - Nông sản: Trước hết, chúng ta cần phải hiểu rõ quan niệm về nông<br /> <br /> Ế<br /> <br /> nghiệp.Theo Tiến sĩ Nguyễn Từ: nông nghiệp theo nghĩa rộng, bao gồm cả ba nhóm<br /> <br /> U<br /> <br /> ngành: nông nghiệp thuần túy, lâm nghiệp và ngư nghiệp, là ngành có vai trò rất<br /> <br /> ́H<br /> <br /> quan trọng về kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường sinh thái .<br /> <br /> Vậy khái niệm nông sản được hiểu như thế nào?, theo Từ điển kinh tế học hiện<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> đại của David W.Pearce, nông sản được định nghĩa là sản vật, sản phẩm nông<br /> nghiệp nói chung. Khái niệm này phân biệt với khái niệm nông phẩm là sản phẩm<br /> <br /> H<br /> <br /> nông nghiệp đã chế biến thành các mặt hàng [15].<br /> <br /> IN<br /> <br /> - Sản xuất nông sản: Sản xuất theo nghĩa chung nhất đó chính là sự kết hợp<br /> <br /> K<br /> <br /> sức lao động với tư liệu sản xuất (bao gồm: đối tượng lao động như đất đai, nguyên<br /> liệu gỗ, tinh bột sắn để sản xuất ethanol, chế biến thực phẩm …; và công cụ lao<br /> <br /> O<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> động như: máy làm đất, máy xay tinh bột sắn, xay gỗ dăm…) nhằm tạo ra những<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> sản phẩm có ích theo ý định sản xuất của con người.<br /> Vậy, sản xuất nông sản là quá trình con người tác động vào các đối tượng tự<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> nhiên nhằm tạo ra những sản phẩm cây, con có ích cho con người.<br /> - Phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu:<br /> Phát triển sản xuất nông sản là quá trình con người tác động vào các đối tượng<br /> <br /> tự nhiên nhằm tạo ra sản phẩm nông sản tăng về quy mô, số lượng, thay đổi về cơ cấu<br /> và nâng cao về chất lượng, gía trị sản phẩm làm ra trong một thời gian được xác định.<br /> Phát triển sản xuất nông sản xuất khẩu là khái niệm khá rộng, đó là sự gia tăng<br /> về quy mô, sản lượng nông sản một cách ổn định, gắn với việc nâng cao chất lượng<br /> sản phẩm và chuyển dịch cơ cấu sản xuất, xuất khẩu một cách hợp lí, đảm bảo nâng<br /> <br /> 5<br /> <br />