intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Luận văn: Thiết kế tiến trình hoạt động dạy học các kiến thức phần “Sự chuyển thể của các chất ” (SGK Vật lí 10 cơ bản) theo hƣớng phát huy tính tích cực, tự lực nhận thức của học sinh

Chia sẻ: Qsczaxewd Qsczaxewd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:149

Thêm vào BST
Báo xấu
89
lượt xem 20
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiện nay, đất nước ta đang bước vào thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, thời kì mở cửa, hội nhập quốc tế. Để có thể tiến kịp và hội nhập được với thế giới thì việc giáo dục và đổi mới giáo dục vẫn luôn là quốc sách hàng đầu mà Đảng và Nhà nước ta đã xác định. Luật giáo dục sưa đôi ngày 14 tháng 6 năm 2005 của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã xác định: “Mục tiêu giáo dục phô thông la giup hoc sinh phát triển toàn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Thiết kế tiến trình hoạt động dạy học các kiến thức phần “Sự chuyển thể của các chất ” (SGK Vật lí 10 cơ bản) theo hƣớng phát huy tính tích cực, tự lực nhận thức của học sinh

  1. ĐAI HOC THAI NGUYÊN ̣ ̣ ́ TRƢƠNG ĐAI HOC SƢ PHAM ̀ ̣ ̣ ̣ NGUYÊN THÊ GIANG ̃ ́ THIÊT KÊ TIÊN TRÌ NH HOAT ĐÔNG DAY HOC CAC ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ KIÊN THƢC PHÂN “SƢ CHUYÊN THÊ CUA CAC CHÂT” ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ́ (SGK VÂT LÍ 10 CƠ BAN) THEO HƢƠNG PHAT HUY TÍ NH ̣ ̉ ́ ́ TÍCH CỰC, TƢ LƢC NHÂN THƢC CUA HOC SINH ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ LUÂN VĂN THAC SĨ KHOA HOC GIAO DUC ̣ ̣ ̣ ́ ̣ THÁI NGUYÊN – 2010 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  2. ĐAI HOC THAI NGUYÊN ̣ ̣ ́ TRƢƠNG ĐAI HOC SƢ PHAM ̀ ̣ ̣ ̣ NGUYÊN THÊ GIANG ̃ ́ THIÊT KẾ TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CÁC ́ KIÊN THƢC PHÂN “SƢ CHUYÊN THÊ CUA CAC CHÂT” ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ́ (SGK VÂT LÍ 10 CƠ BAN) THEO HƢƠNG PHAT HUY TÍ NH ̣ ̉ ́ ́ TÍCH CỰC, TƢ LƢC NHÂN THƢC CUA HOC SINH ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ Chuyên nganh : Lí luận và phƣơng pháp dạy học Vât lí ̀ ̣ Mã sô: 60.14.10 ́ LUÂN VĂN THAC SĨ KHOA HOC GIAO DUC ̣ ̣ ̣ ́ ̣ NGƢƠI HƢƠNG DÂN KHOA HOC : PGS.TS. ĐỖ HƢƠNG TRÀ ̀ ́ ̃ ̣ THÁI NGUYÊN – 2010 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  3. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang LƠI CAM ƠN ̀ ̉ Tôi xin bay to long biêt ơn sâu săc tơi cô giao PGS .TS. Đỗ Hƣơng Trà ̀ ̉̀ ́ ́ ́ ́ đa tân tình dạy dỗ, hƣơng dân va đông viên tôi trong qua trì nh thƣc hiên đê ̣̃ ́ ̃ ̣̀ ́ ̣ ̣ ̀ tài. Tôi xin trân trong cam ơn cac thây cô giao trong khoa Vât lí , khoa Sau ̣ ̉ ́ ̀ ́ ̣ đai hoc – Trƣơng ĐHSP Thai Nguyên , cùng toàn thể các thầy cô giáo tham ̣ ̣ ̀ ́ gia gian g day đa day dô tôi trƣơng thanh trong suôt thơi gian hoc tâp tai ̉ ̣ ̣̃ ̃ ̉ ̀ ́ ̀ ̣̣ ̣ trƣơng, đa tao điêu kiên va đong gop nhƣng y kiên quy bau giup tôi hoan ̀ ̣̃ ̀ ̣ ̀́ ́ ̃ ́́ ́́ ́ ̀ thành luận văn . Tôi xin gƣi lơi chân thanh cam ơn đên Ban giam hiêu ̉̀ ̀ ̉ ́ ́ ̣ , các thầy cô giáo giảng dạy bộ môn Vật lí trƣờng THPT Đại Đồng – Lạc Sơn – Hòa Bình, cùng các thầy cô giáo tham gia cộng tác đã nhiệt tình tạo điều kiện , giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực nghiệm sƣ phạm. Cuôi cung, tôi xin gƣi lơi cảm ơn tới gia đình và bạn bè tôi đã luôn tạo ́ ̀ ̉̀ mọi điều kiện , đông viên va giup đơ tôi trong suôt thơi gian hoc tâp va thƣc ̣ ̀ ́ ̃ ́ ̀ ̣̣ ̀ ̣ hiên đê tai. ̣ ̀̀ Thái Nguyên, tháng 08 năm 2010 Tác giả Nguyên Thê Giang ̃ ́
  4. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang MỤC LỤC MƠ ĐÂU ....................................................................................................... 1 ̉ ̀ CHƢƠNG 1: CƠ SƠ LÍ LUÂN ..................................................................... 5 ̉ ̣ 1.1. TÔNG QUAN ......................................................................................... 5 ̉ 1.2. Bản chất hoạt động dạy học ................................................................... 8 1.2.1. Bản chất hoạt động dạy ........................................................................ 8 1.2.2. Bản chất hoạt động học ........................................................................ 9 1.2.2.1. Đặc điểm của hoạt động học .............................................................. 9 1.2.2.2. Câu truc cua hoat đông hoc .............................................................. 10 ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ 1.2.3. Sƣ tƣơng tac trong hê day hoc ............................................................ 11 ̣ ́ ̣̣ ̣ 1.2.4. Tính tích cực , tƣ lƣc nhân thƣc ........................................................... 12 ̣̣ ̣ ́ 1.2.4.1. Tính tích cực nhận thức ................................................................... 12 1.2.4.2. Tính tự lực nhận thức ....................................................................... 15 1.2.5. Biên phap phat huy tí nh tí ch cƣc , tƣ lƣc.............................................. 15 ̣ ́ ́ ̣ ̣̣ 1.2.5.1. Các biện pháp phát huy tính tích cực ............................................... 15 1.2.5.2. Các biện pháp phát huy tính tự lực ................................................... 17 1.3. Tô chƣc tì nh huông vân đê trong day hoc ............................................ 19 ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̣ 1.3.1. Khái niệm “Vấn đề” và “Tì nh huông vân đê” ..................................... 19 ́ ́ ̀ 1.3.2. Điêu kiên cân cua viêc ta o tì nh huông vân đê va viêc đị nh hƣơng hanh ̀ ̣ ̀ ̉ ̣̣ ́ ́ ̣̀̀ ́ ̀ đông tì m toi giai quyêt vân đê ...................................................................... 21 ̣ ̀ ̉ ́́ ̀ 1.3.3. Tiên trì nh day hoc giai quyêt vân đê ................................................... 22 ́ ̣ ̣ ̉ ́́ ̀ 1.4. Tô chƣc day hoc giai quyêt vân đê băng phƣơng phap day hoc goc .... 24 ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ́́ ̀̀ ́ ̣ ̣ ́ 1.4.1. Khái niệm dạy học theo góc ............................................................... 25 1.4.2. Quy trì nh day hoc theo goc ................................................................. 28 ̣ ̣ ́ 1.4.2.1. Chọn nội dung , không gian lơp hoc phu hơp ................................... 28 ́ ̣ ̣̀ 1.4.2.2. Thiêt kê kê hoach bai hoc ................................................................ 28 ́́́ ̣ ̣̀ 1.4.2.3. Tô chƣc day hoc theo goc ................................................................ 30 ̉ ́ ̣ ̣ ́
  5. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang 1.5. Thiêt kê tiên trì nh hoat đông day hoc vât lí .......................................... 33 ́́́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ KÊT LUÂN CHƢƠNG 1 ............................................................................. 37 ́ ̣ CHƢƠNG 2: THIÊT KÊ TIÊN TRÌ NH HOAT ĐÔNG DAY HOC CAC ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ KIÊN THƢC PHÂN “SƢ CHUYÊN THÊ CUA CAC CHÂT” ................... 38 ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ́ 2.1. Điêu tra tì nh hì nh day va hoc cac kiên thƣc phân “Sƣ chuyên thê cua ̀ ̣ ̣̀ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉̉ các chất” (SGK Vât lí 10 cơ ban) ở các trƣờng phổ thông ......................... 38 ̣ ̉ 2.1.1. Mục đích điều tra ................................................................................ 38 2.1.2. Kêt qua điêu tra .................................................................................. 38 ́ ̉̀ 2.1.3. Đê xuât giai phap ................................................................................ 40 ̀ ́ ̉ ́ 2.2. Phân tí ch nôi dung va vị trí cac kiên thƣc phân “Sƣ chuyên thê cua cac ̣ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉̉ ́ chât” (SGK Vât lí 10 cơ ban)....................................................................... 41 ́ ̣ ̉ 2.2.1. Nôi dung kiên thƣc ............................................................................. 41 ̣ ́ ́ 2.2.1.1. Nôi dung kiên thƣc khoa hoc cac kiên thƣc phân “Sƣ chuyên thê cua ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉̉ các chất” ....................................................................................................... 41 2.2.1.2. Nôi dung cac kiên thƣc phân “Sƣ chuyên thê cua cac chât” trong ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉̉ ́ ́ chƣơng trì nh Vât lí p hô thông ....................................................................... 50 ̣ ̉ 2.2.2. Vị trí và vai trò các kiến thức phần “Sự chuyển thể của các chất” trong chƣơng trì nh Vât lí THPT ............................................................................ 55 ̣ 2.3. Sơ đô logic nôi dung kiên thƣc phân “Sƣ chuyên thê cua cac chât” ... 57 ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉̉ ́ ́ 2.4. Thiêt kê tiên trì nh hoat đông day hoc cac kiên thƣc phân “Sƣ chuyên ́́́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ thê cua cac chât” ......................................................................................... 58 ̉̉ ́ ́ 2.4.1. Bài: Sƣ chuyên thê cua cac chât (tiêt 1) .............................................. 58 ̣ ̉ ̉̉ ́ ́ ́ 2.4.2. Bài: Sƣ chuyên thê cua cac chât (tiêt 2) .............................................. 73 ̣ ̉ ̉̉ ́ ́ ́ 2.4.3. Bài: Độ ẩm của không khí .................................................................. 87 KÊT LUÂN CHƢƠNG 2 ............................................................................. 98 ́ ̣ CHƢƠNG 3: THƢC NGHIÊM SƢ PHAM ............................................... 100 ̣ ̣ ̣ 3.1. Mục đích của thực nghiệm sƣ phạm .................................................. 100
  6. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang 3.2. Nhiêm vu va thơi điêm thƣc nghiêm sƣ pham ................................... 100 ̣ ̣̀ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ 3.3. Đối tƣợng thực nghiệm sƣ phạm........................................................ 101 3.4. Phƣơng phap thƣc nghiêm sƣ pham .................................................. 101 ́ ̣ ̣ ̣ 3.5. Tiên hanh thƣc nghiêm sƣ pham ....................................................... 102 ́ ̀ ̣ ̣ ̣ 3.6. Kêt qua thƣc nghiêm sƣ pham............................................................ 102 ́ ̉ ̣ ̣ ̣ 3.6.1. Tính khả thi của tiến trình dạy học đã soạn thảo ............................... 102 3.6.1.1. Bài: Sƣ chuyên thê cua cac chât (tiêt 1) ......................................... 102 ̣ ̉ ̉̉ ́ ́ ́ 3.6.1.2. Bài: Sƣ chuyên thê cua cac chât (tiêt 2) ......................................... 105 ̣ ̉ ̉̉ ́ ́ ́ 3.6.1.3. Bài: Độ ẩm của không khí ............................................................. 107 3.6.2. Hiêu qua cua tiên trì nh day hoc đôi vơi viêc phat huy tí nh tí ch cƣc ̣ ̉̉ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣ , tƣ ̣ lƣc nhân thƣc cua hoc sinh ......................................................................... 109 ̣ ̣ ́ ̉ ̣ 3.6.3. Sơ bô đanh gia hiêu qua cua tiên trì nh đa soan thao vơi viêc ̣́ ̣́ ̉̉ ́ ̃ ̣ ̉ ́ ̣ năm vƣng ́ ̃ kiên thƣc cua hoc sinh ................................................................................ 111 ́ ́ ̉ ̣ 3.6.3.1. Cách đánh giá , xêp loai .................................................................. 111 ́ ̣ 3.6.3.2. Kêt qua đị nh lƣơng ........................................................................ 113 ́ ̉ ̣ KÊT LUÂN CHƢƠNG 3 ........................................................................... 122 ́ ̣ KÊT LUÂN VA KIÊN NGHỊ .................................................................... 124 ́ ̣ ̀ ́ TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 126 PHỤ LỤC .................................................................................................. 128
  7. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang DANH MUC CAC CHƢ VIÊT TĂT ̣ ́ ̃ ́ ́ Chƣ viết tắt ̃ Nôi dung ̣ ĐC Đối chứng Giáo viên GV Học sinh HS Nhà xuất bản NXB Phƣơng phap day hoc ́ ̣ ̣ PPDH Sách giáo khoa SGK Thƣc nghiêm ̣ ̣ TN Thƣc nghiêm sƣ pham ̣ ̣ ̣ TNSP Tính tích cực nhận thức TTCNT Trung hoc cơ sơ ̣ ̉ THCS Trung học phổ thông THPT
  8. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang MƠ ĐÂU ̉ ̀ 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Hiện nay, đất nƣớc ta đang bƣớc vào thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc, thời kì mở cửa, hội nhập quốc tế. Để có thể tiến kịp và hội nhập đƣợc với thế giới thì việc giáo dục và đổi mới giáo dục vẫn luôn là quốc sách hàng đầu mà Đảng và Nhà nƣớc ta đã xác định. Luật giáo dục sƣa đôi ngày 14 ̉ ̉ tháng 6 năm 2005 của nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã xác định: “Mục tiêu giáo dục phô thông la giup hoc sinh phát triển toàn diện vê ̉ ̀ ́ ̣ ̀ đạo đức, trí thức, sức khoẻ, thẩm my va cac kĩ năng cơ ban , phát triển năng ̃̀́ ̉ lưc ca nhân , tính năng động và sáng tạo , hình thành nhân cách con người ̣ ́ Viêt Nam xa hôi chu nghĩ a, xây dưng tư cach va trach nhiêm công dân; chuân ̣ ̣̃ ̉ ̣ ́ ̀́ ̣ ̉ bị cho học sinh tiêp tuc hoc lên hoăc đi vao cuôc sông lao đông , tham gia xây ̣́ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ dưng va bao vê Tô quôc” [10]. ̣ ̀̉ ̣̉ ́ Trong thông báo kết luận của Bộ chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết TW II (khoá VIII), phƣơng hƣơng phat triên giao duc đên năm ́ ́ ̉ ́ ̣ ́ 2020, ngày 15 tháng 4 năm 2009 cũng đã chỉ rõ: “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học, khắc phục cơ bản lối truyền thụ một chiều. Phát huy phương pháp dạy học tích cực, sáng tạo, hợp tác; giảm thời gian giảng giải lý thuyết, tăng thời gian tự học, tự tìm hiểu cho học sinh…” [14]. Với tình hình hiện tại và yêu cầu cấp thiết đó thì ngành giáo dục nƣớc ta đã có những đổi mới về mục tiêu giáo dục, về chƣơng trình SGK và đặc biệt là về PPDH thông qua việc thiết kế, tổ chức các hoạt động dạy học và những đổi mới đó đã mang lại hiệu quả nhất định trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục đã đề ra. Tuy nhiên, từ thực tế nghiên cứu cho thấy việc đổi mới PPDH vẫn chƣa đƣợc áp dụng một cách triệt để và còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân do SGK vừa đƣợc thay mới, giáo viên chƣa có nhiều thời gian để làm quen nên vẫn còn nhiều lúng túng trong thiết kế, tổ chức tiến trình hoạt động dạy 1 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  9. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang học; nhiều GV vẫn còn đang quen với các phƣơng pháp dạy học truyền thống, nên việc thực hiện đổi mới phƣơng pháp cho phù hợp với nội dung kiến thức cũng nhƣ để phát huy đƣợc tính tích cực , tự lực nhận thức của HS đòi hỏi nhiều sự đầu tƣ công sức và cần có nhiều thời gian; việc sử dụng các phƣơng tiện dạy học của GV vẫn còn nhiều hạn chế do trƣớc đây đa phần các GV phải dạy chay…Những vấn đề này có ảnh hƣởng đáng kể đến việc phát huy tính tích cực, tự lực nhận thức của học sinh. Hơn thế nữa nhiều HS còn chƣa bỏ đƣợc thói quen ỉ lại vào GV, chƣa có ý thức hợp tác với GV, hơp tac với ̣ ́ những HS khác trong quá trình lĩnh hội kiên thức. Mặt khác, năng lực tƣ duy ́ của học sinh là không đồng đều, điều này gây nhiều khó khăn cho giáo viên trong việc tổ chức hoạt động dạy học. Các kiến thức về “Sự chuyển thể của các chất ” trong chƣơng trình SGK Vật lý 10 cơ bản là những kiến thức hay và khó, nó gắn với nhiều các hiện tƣợng trong tự nhiên, trong kĩ thuật và trong thực tế cuộc sống (nhƣ sự thay đổi về thời tiết; sự tạo thành mây, thành sƣơng mù; việc ứng dụng trong sản xuất muối nhờ sự bay hơi, việc đúc các chi tiết máy, luyện kim nhờ sự nóng chảy và đông đặc…). Tuy nhiên các kiến thức về “Sự chuyển thể của các chât” vẫn chƣa đƣợc nhiều sự quan tâm của GV và HS, hơn thế nữa nó lại là ́ những kiến thức và những hiện tƣợng hết sức phức tạp, điều này gây nhiều khó khăn trong việc tổ chức hoạt động dạy học cũng nhƣ trong quá trình tiếp thu kiên thức của học sinh . ́ Trong quá trình dạy học nói chung và dạy học Vật lí nói riêng, việc thiết kế tiến trình hoạt động dạy học nhƣ thế nào để có thể phát huy tốt tính tích cực, tự lực cũng nhƣ sự phát triển tƣ duy của học sinh là một vấn đề hết sức quan trọng. Với những lý do trên tôi chọn đề tài nghiên cứu: 2 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  10. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang “Thiết kế tiến trình hoạt động dạy học các kiến thức ph ần “Sự chuyển thể của các chất ” (SGK Vật lí 10 cơ bản) theo hƣớng phát huy tính tích cực, tự lực nhận thức của học sinh”. 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nghiên cứu thiết kế tiến trình hoạt động dạy học các kiến thức phần “Sự chuyển thể của các chất ” (SGK Vật lí 10 cơ bản) theo hƣớng phát huy tính tích cực, tự lực nhận thức của học sinh. 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HS ở một số trƣờng THPT Tỉnh Hòa Bình trong tiến trình dạy học môt sô kiến thức phần “Sự chuyển thể ̣́ của các chất” theo chƣơng trình SGK Vật lí 10 cơ bản. 4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC Nếu vận dụng cơ sở lí luận dạy học về tổ chức hoạt động nhận thức của học sinh trong tiên trì nh giải quyết vấn đề thì sẽ thiết kế đƣợc tiến trình dạy ́ học nội dung kiến thức phần “Sự chuyển thể của các chất ” theo hƣớng phát huy tính tích cực, tự lực nhận thức của học sinh trong học tập. 5. NHIÊM VU NGHIÊN CƢU ̣ ̣ ́ - Nghiên cứu cơ sở lí luận về hoạt động dạy học theo quan điểm hiện đại. - Nghiên cứu cơ sở lí luận về hoạt động nhận thức và tính tích cực, tự lực nhận thức của học sinh. - Nghiên cứu cơ sở lí luận về tiên trì nh dạy học giải quyết vấn đề. ́ - Nghiên cứu cơ sở lí luận về thiết kế tiến trình hoạt động dạy học. - Điều tra thực trạng dạy học các kiến thức phần “Sự chuyển thể của các chât” theo chƣơng trình SGK Vật lí 10 cơ bản. ́ - Phân tích nội dung kiến thức và thiết kế tiến trình dạy học các kiến thức phần “Sự chuyển thể của các chất ” theo chƣơng trình SGK Vật lí 10 cơ bản theo phƣơng án của đề tài. 3 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  11. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang - Thực nghiệm sƣ phạm. 6. PHƢƠNG PHAP NGHIÊN CƢU ́ ́ - Phƣơng pháp nghiên cứu lí luận. - Phƣơng pháp điều tra, khảo sát tình hình dạy học các kiến thức phần “Sự chuyển thể của các chất” SGK Vật lí 10 cơ bản. - Phƣơng pháp thực nghiệm. - Phƣơng pháp thống kê toán học. 7. NHƢNG ĐONG GOP CUA ĐÊ TAI ̃ ́ ́ ̉ ̀ ̀ - Góp phần hệ thống hoá cơ sở lí luận của việc tổ chức hoạt động dạy học Vật lí ở trƣờng phổ thông theo hƣớng tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh. - Đề xuất một số biện pháp tổ chức hoạt động dạy học theo hƣơng phát ́ huy tính tích cực nhận thức của học sinh qua việc thiết kế tiến trình hoạt động dạy học cụ thể các kiến thức phần “Sự chuyển thể của các chất ” SGK Vật lí 10 cơ bản. 8. CÂU TRUC LUÂN VĂN ́ ́ ̣ Ngoài phần mở đầu và phần kết luận , luân văn gôm ba chƣơng : ̣ ̀ Chƣơng 1: Cơ sơ lí luân ̉ ̣ Chƣơng 2: Thiêt kê tiên trì nh hoạt động dạy học các kiến thức phần “Sự ́́́ chuyên thê cua cac chât” ̉ ̉̉ ́ ́ Chƣơng 3: Thƣc nghiêm sƣ pham ̣ ̣ ̣ 4 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  12. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang CHƢƠNG 1 CƠ SƠ LÍ LUÂN ̉ ̣ 1.1. TÔNG QUAN ̉ Trong thơi đai ma khoa hoc kĩ thuât , tri thƣc cua nhân loai phat triên nhƣ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̉ vũ bão , để có thể hội nhập thì con ngƣời phải đƣợc trang bị đầy đủ những tri thƣc, kĩ năng cần thiết . Vây nên , nên mong cua no la giao duc va hiên đai hoa ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́̀ ́ ̣ ̣̀ ̣́ giáo dục luôn luôn là tâm điểm , thu hut sƣ chu y , quan tâm cua toan nh ân loai , ̣́ ́́ ̉ ̀ ̣ đăc biêt la sƣ quan tâm cua cac nha giao duc . Vơi nên giao duc cua Viêt Nam ̣ ̣̣̀ ̉ ́ ̀́ ̣ ́̀ ́ ̣ ̉ ̣ ta cung không phai la môt ngoai lê , trên con đƣơng hiên đai hoa giao duc , đa ̃ ̣̉̀ ̣̣ ̀ ̣ ̣́ ́ ̣ ̃ có nhiều quan điểm đổi mới phƣơng pháp dạy học , song co thê noi sƣ đị nh ́ ̣̉́ hƣơng chung cho viêc đôi mơi phƣơng phap day hoc la : PPDH phai phat huy ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̣̀ ̉ ́ tính tích cực , tư giac , chủ động , tư duy sang tao cua ngươi hoc ; bôi dương ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̣ ̀ ̃ cho ngươi hoc năng lưc tư hoc , khả năng thực hành , lòng say mê hoc tâp va y ̀ ̣ ̣ ̣̣ ̣̣ ̀́ chí vươn lên [10]. Suy cho cung , viêc đôi mơi PPDH cung la đê thƣc hiên nhiêm vu ̀ ̣ ̉ ́ ̃ ̣̀̉ ̣ ̣ ̣ , mục tiêu day hoc . Mục tiêu của dạy học hiện đại không chỉ dừng lại ở việc truyền ̣ ̣ thụ cho học sinh những kiến thức , kĩ năng, kinh nghiêm ma loai ngƣơi đa tí ch ̣ ̀̀ ̀ ̃ lũy đƣợc , mà phải tạo ra những con ngƣời Việt Nam phát triển toàn diện , nhƣng con ngƣơi lao đông mơi co trí tuê , có nhân cách , năng đông sang tao va ̃ ̀ ̣ ́́ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ sƣ cân thiêt la cân quan tâm đ ến việc bồi dƣỡng cho học sinh phƣơng pháp ̣̀ ́̀̀ mơi, cách giải quyết vấn đề mới phù hợp với thực tiễn ́ , bôi dƣơng cho ho ̀ ̃ ̣ năng lƣc sang tao . Dạy học Vật lí cũng là để góp phần thực hiện mục tiêu nói ̣ ́ ̣ trên. Măt khac , quan điê m cua day hoc hiên đai không chỉ quan tâm đên nôi ̣ ́ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ dung kiên thƣc , đến kết quả học sinh cần đạt đƣợc sau khi học , mà còn quan ́ ́ tâm, chú trọng đến cả quá trình hoạt động học tập . Ở đây , mục tiêu của dạy học hiện đại còn q uan tâm đên y thƣc , thái độ , sƣ tí ch cƣc , chủ động sáng tạo ́́ ́ ̣ ̣ 5 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  13. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang của học sinh trong quá trình xây dựng , chiêm lĩ nh tri thƣc , và đó cũng chính ́ ́ là những yếu tố đảm bảo cho việc học tập của học sinh đạt kết quả mong muôn . Các phƣơng phap day hoc hiên đai cân quan tâm đên viêc phat huy ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̣̀ ́ ̣ ́ môt cach tí ch cƣc , hiêu qua nhƣng tiêu chí đo cua muc tiêu day hoc . ̣́ ̣ ̣ ̉ ̃ ́̉ ̣ ̣ ̣ Vân dung nhƣng quan điêm cua day hoc hiên đai ̣ ̣ ̃ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ , trong day hoc Vât lí ̣ ̣ ̣ nói riêng đã có nhiề u công trì nh nghiên cƣu khoa hoc vê day hoc ra đơi va đa ́ ̣ ̣̀ ̣ ̀̀̃ tạo đƣợc sự chuyển biến đáng kể trong dạy học , có thể kể tới những công trình tiêu biểu nhƣ : “Pham Hƣu Tong (2001), Lí luận dạy học Vật lí ở trường Trung học ̣ ̃ ̀ , NXB Giao duc” . ́ ̣ “Nguyên Đƣc Thâm , Nguyên Ngoc Hƣng (2008), Tô chưc hoat đông ̃ ́ ̃ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ nhân thưc cho hoc sinh trong day hoc Vât lí ơ trương phô thông ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ , NXB Đai ̣ học Quốc Gia Hà Nội ” . “Thai Duy Tuyên (1999), Nhưng vân đê cơ ban cua giao dục học hiện ́ ̃ ́ ̀ ̉ ̉ ́ đai, NXB Giao duc” . ̣ ́ ̣ Và đặc biệt là công trình nghiên cứu của tác giả Phạm Hữu Tòng (2004): “Day hoc Vât lí ơ trương phô thông theo đị nh hương phat triên hoat đông hoc ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ tích cực , tư chu , sáng tạo và tư duy khoa hoc , NXB Đai hoc Sư pham” đa ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̃ vạch rõ cơ sở định hƣớng cho việc tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh trong viêc thiêt kê , tô chƣc tiên trì nh hoat đông hoc tâp tƣng đơn vị kiên thƣc ̣ ́́ ̉ ́ ́ ̣̣ ̣̣ ̀ ́ ́ cụ thể . Riêng đôi vơi cac kiê n thƣc phân “Sƣ chuyên thê cua cac chât” trong ́ ́́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉̉ ́ ́ chƣơng trì nh SGK Vât lí lơp 10, đây la phân kiên thƣc liên thông gop phân hê ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̣ thông hoa , hoàn thiện nội dung , mục tiêu của dạy học Vật lí ở trƣờng phổ ́ ́ thông . Phân nôi dung kiê n thƣc nay đƣơc đƣa thêm vao theo quy đị nh cua ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ chƣơng trì nh mơi cua chƣơng trì nh Vât lí phô thông , tiêp cân theo hai hƣơng : ́̉ ̣ ̉ ́ ̣ ́ hiên tƣơng luân va cơ chê vi mô . Đo la phân kiên thƣc hay va kho , có nhiều ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ́̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ 6 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  14. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang ứng dụng trong khoa học , trong san xuât va trong thƣc tiên cuôc sông . Song ̉ ́̀ ̣ ̃ ̣ ́ phân cac kiên thƣc vê “Sƣ chuyên thê cua cac chât” vân chƣa nhân đƣơc ̀ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉̉ ́ ́ ̃ ̣ ̣ nhiêu sƣ quan tâm cua cac giao viên trong viêc nghiên cƣu ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ , tìm hiểu về nội dung, cũng nhƣ việc đổi mơi phƣơng phap , xây dƣng tiên trì nh hoat đông day ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ học theo định hƣớng của lí luận dạy học hiện đại . Tuy nhiên , cũng đã có một sô đê tai khoa hoc nghiên cƣu vê vân đê nay , có thể kể đến nhƣ : ́̀̀ ̣ ́ ̀́ ̀̀ “Nguyên Thị Phƣơng Dung (2009), Tô chưc day hoc dư an môt sô kiên ̃ ̉ ́ ̣ ̣ ̣́ ̣́́ thưc chương “Chât răn va chât long . Sư chuyên thê” SGK Vât lí 10 cơ ban , ́ ́́ ̀ ́̉ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ Luân văn thac sĩ khoa hoc giao duc , Đai hoc Sƣ pham Ha Nôi” . ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̣̣ ̣ ̣̀ “Nguyên Diêu Linh (2004), Soạn thảo hệ thống bài tập thí nghiệm và bài ̃ ̣ tâp đô thị nhăm ôn tâp , củng cố và kiểm tra – đanh gia kiên thưc hoc sinh khi ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ́́ ́ ̣ học phần “Sự chuyển trạng thái” ở lớp 10 THPT thí điêm , Luân văn thac sĩ ̉ ̣ ̣ khoa hoc giao duc , Đai hoc Sƣ pham Ha Nô i”. ̣ ́ ̣ ̣̣ ̣ ̣̀ “Đông Thị Hoa (2007), Vân dung lí thuyêt kiên tao trong day hoc môt sô ̀ ̣ ̣ ́ ̣́ ̣ ̣ ̣́ kiên thưc vê “Chât long” va “Sư chuyên thê” nhăm nâng cao chât lương năm ́ ́ ̀ ́̉ ̀ ̣ ̉ ̉ ̀ ́ ̣ ́ vưng kiên thưc cua hoc sinh cac trương PTDTNT , Luân văn thac sĩ khoa ho c ̃ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ giáo dục , Đai hoc Sƣ pham Thai Nguyên” . ̣̣ ̣ ́ Các công trình kể trên đã có những thành công nhất định trong việc đổi mơi PPDH , cũng nhƣ việc tích cực hóa hoạt động nhận thức của HS ́ , góp phân hê thông hoa cơ sơ cua lí luân d ̀ ̣́ ́ ̉̉ ̣ ạy học hiện đại . Tuy nhiên , các công trình này mới chỉ nghiên cứu một phần , môt măt kiên thƣc nao đo trong nôi ̣ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣ dung cac kiên thƣc vê “Sƣ chuyên thê cua cac chât” đê vân dung vao viêc ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉̉ ́ ́ ̣̉ ̣ ̀ ̣ hiên đai hoa cac PPDH . Còn có rấ t í t cac đê tai quan tâm , nghiên cƣu vê viêc ̣ ̣́ ́ ́ ̀̀ ́ ̣̀ thiêt kê tiên trì nh hoat đông day hoc cac kiên thƣc vê “Sƣ chuyên thê cua cac ́́́ ̣̣ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉̉ ́ chât” theo hƣơng phat huy tí nh tí ch cƣc , tƣ lƣc nhân thƣc cua hoc sinh . Vì vậy ́ ́ ́ ̣ ̣̣ ̣ ́ ̉ ̣ chúng tôi quyế t đị nh triên khai nghiên cƣu vê vân đê nay . ̉ ́ ̀́ ̀̀ 7 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  15. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang 1.2. BẢN CHẤT HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Dạy học là một hoạt động sƣ phạm toàn diện , có mục đích của GV và HS trong sƣ tƣơng tac thông nhât biên chƣng cua ba thanh phân trong hê day ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̣̣ học bao gồm GV , HS va tƣ liêu hoat đông day hoc ̀ ̣ ̣̣ ̣ ̣ . Nó là một dạng hoạt động đặc trƣng của loài ngƣời nhằm truyền lại cho thế hệ sau những kinh nghiệm xã hội mà loài ngƣời đã tích luỹ đƣợc, biến chúng thành vốn liếng kinh nghiệm và phẩm chất, năng lực của cá nhân ngƣời học. Hoạt động dạy học bao gồm hai hoạt động liên quan, tác động qua lại với nhau: hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh. Hai hoạt động này đều có một mục đích cuối cùng là làm cho học sinh lĩnh hội đƣợc nội dung kiên thƣc bai học, đồng thời phát triển đƣợc tƣ duy, nhân ́ ́ ̀ cách, đao đƣc , năng lực của mình. Quá trình dạy học xảy ra rất phức tạp và ̣ ́ đa dạng, trong đó sự phối hợp hoạt động giữa giáo viên và học sinh có vai trò quyết định. 1.2.1. BẢN CHẤT HOẠT ĐỘNG DẠY Mục đích của hoạt động dạy là làm cho HS lĩnh hội đƣợc kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm xã hội, đồng thời hình thành và phát triển ở họ phâm ̉ chât va năng lƣc . ́̀ ̣ Nhƣ ta đã biết, học sinh thực hiện đƣợc mục đích đó bằng hoạt động, thông qua hoat đôn g ma đat đƣơc kêt qua . Nhƣ vậy, hoạt động dạ y ̣̣ ̣̀ ̣ ́ ̉ của giáo viên là tổ chức, hƣớng dẫn, tạo điều kiện thuân lơi cho HS thực hiện ̣̣ thành công và hiệu quả các hành động học của họ. Dạy vật lí không phải là giảng giải, minh họa cho học sinh hiểu ý nghĩa của những khái niệm, định luật vật lí, uốn nắn họ thực hiện đúng những kĩ năng của nhà nghiên cứu vật lí, nhồi nhét vào đầu học sinh những kinh nghiệm xã hội đã đƣợc đúc kết hoàn chỉnh, nhƣ quan niệm cổ truyền về dạy học. Theo quan điểm hiện đại, dạy vật lí là tổ chức, hƣớng dẫn cho học sinh 8 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  16. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang thực hiện các hành động nhận thức vật lí nhƣ đã nói ở trên, để họ tái tạo đƣợc kiến thức, kinh nghiệm xã hội và biến chúng thành vốn liếng của mình, đồng thời làm biến đổi bản thân học sinh, hình thành và phát triể n những phẩm chất năng lực của họ. 1.2.2. BẢN CHẤT HOẠT ĐỘNG HỌC 1.2.2.1. Đặc điểm của hoạt động học Hoạt động học là một hoạt động đặc thù của con ngƣời nhằm tiếp thu những tri thức, kĩ năng, kinh nghiệm mà loài ngƣời đã tích lũy đƣợc, đồng thời phát triên những phẩm chất năng lực của ngƣời học. ̉ Việc tiếp thu những tri thức, kĩ năng, kinh nghiệ m nhằm sử dụng chúng trong hoạt động thực tiễn của mình. Cách tốt nhất để hiểu là làm. Cách tốt nhất để nắm vững đƣợc (hiểu và sử dụng đƣợc) những tri thức, kĩ năng, kinh nghiệ m là ngƣời học tái tạo ra chúng. Nhƣ vậy, ngƣời học không phải là tiếp thu kiên thƣc một cách thụ động, dƣới dạng đã đúc kết một cách ́ ́ cô đọng, chuyển trực tiếp từ GV, từ sách vở, tài liệu vào óc mình mà phải thông qua hoạt động tự lực của bản thân mà ngƣơi hoc tái tạo lại chúng, ̀ ̣ chiếm lĩnh chúng. Hoạt động học làm biến đổi chính bản thân chủ thể là ngƣời học . Nhơ ̀ có hoạt động học mà xảy ra sự biến đổi trong bản thân học sinh , sản phẩm của hoạt động học là nhƣng biên đôi trong chí nh ban thân chu thê trong qua ̃ ́ ̉ ̉ ̉̉ ́ trình thực hiện hoạt động . Học trong hoạt động , học bằng hoạt động . Nhƣng ̃ tri thƣc , kĩ năng , kinh nghiêm ma ngƣơi hoc tai tao không co gì mơi đôi vơi ́ ̣ ̀ ̀ ̣̣́ ́ ́ ́ ́ nhân loai , nhƣng nhƣng biên đôi ơ ban thân ngƣơi hoc , sƣ hì nh thanh phâm ̣ ̃ ́ ̉̉̉ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ chât va năng lƣc ơ ngƣơi hoc thƣc sƣ la nhƣng thanh tƣu mơi , chúng sẽ giúp ́̀ ̣̉ ̀ ̣ ̣ ̣̀ ̃ ̀ ̣ ́ cho ngƣơi hoc sau nay sang tao ra đƣơc nhƣng gia trị mơi . ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̃ ́ ́ Trong hoc tâp vât lí , những định luật vật lí , kĩ năng sử dụng các máy đo , ̣̣ ̣ kinh nghiêm tiên hanh cac thí nghiêm vât lí đêu la nhƣng điêu đa biêt , HS tai ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̀̀ ̃ ̀ ̃́ ́ 9 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  17. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang tạo lại chúng để biến thành vốn liếng của bản thân mình , chƣ không đem lai ́ ̣ điêu gì mơi mẻ cho kho tàng kiến thức vật lí . Nhƣng vơi ban thân HS , thông ̀ ́ ́ ̉ qua hoat đông tai tao kiên thƣc đo ma trƣơng thanh lên . ̣̣ ̣́ ́ ́ ́̀ ̉ ̀ 1.2.2.2. Câu truc của hoạt động học ́ ́ Theo lí thuyêt hoat đông , hoạt động học có cấu trúc gồm nhiều thà ́ ̣̣ nh phân co quan hê tac đô ng lân nhau (Hình 1.1). ̀ ́ ̣́ ̣ ̃ Hoạt động Động cơ Mục đích Hành động Điêu kiên , ̀ ̣ Thao tac ́ phƣơng tiêṇ Hình 1.1: Câu truc tâm lí cua hoat đông [4] ́ ́ ̉ ̣ ̣ Môt bên la đông cơ , mục đích , điêu kiên , phƣơng tiên , bên kia la hoat ̣ ̣̀ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ đông, hành độ ng, thao tac . Động cơ học tập kích thích sự tự giác , tích cực , ̣ ́ thúc đẩy sự hình thành và duy trì , phát triển hoạt động học , đƣa đên kêt qua ́ ́ ̉ cuôi cung la thoa man đƣơc long khat khao mong ƣơc cua ngƣơi hoc ́̀ ̀̉ ̃ ̣̀ ́ ́ ̉ ̀ ̣ . Muôn ́ thỏa mãn những động cơ ấy , phải thực hiện lần lƣợt những hành động để đạt đƣơc nhƣng muc đí ch cu thê . Cuôi cung , môi hanh đông đƣơc thƣc hiên bơi ̣ ̃ ̣ ̣̉ ́̀ ̃̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ nhiêu thao tac săp xêp theo môt trì nh tƣ nhât đị nh , ứng với mỗi thao tác trong ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ nhƣng điêu kiên cu thê la nhƣng phƣơng tiên , công cu thí ch hơp . ̃ ̀ ̣ ̣ ̉̀ ̃ ̣ ̣ ̣ Động cơ học tập có thể đƣợc kích thích , hình thành từ những kích thích bên ngoai ngƣơi hoc . Nhƣng quan trong nhât , có khả năng thƣờng xuyên ̀ ̀ ̣ ̣ ́ đƣơc cung c ố và phát triển , có hiệu quả bền vững là sự kích thích bên trong ̣ ̉ băng mâu thuân nhân thƣc , mâu thuân giƣa nhiêm vu mơi cân giai quyêt va ̀ ̃ ̣ ́ ̃ ̃ ̣ ̣ ́̀ ̉ ́̀ 10 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  18. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang khả năng hạn chế hiện có của học sinh , cân co môt sƣ cô găng vƣơn lên tì m ̀ ́ ̣̣́́ kiêm môt giai phap mơi , xây dƣng môt kiên thƣc mơi : đông cơ tƣ hoan thiên ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ mình . 1.2.3. SƢ TƢƠNG TAC TRONG HÊ DAY HOC ̣ ́ ̣ ̣ ̣ Sƣ tƣơng tac trong hệ dạy học bao gôm ngƣơi day (giáo viên ), ngƣơi hoc ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ (học sinh ) và tƣ liệu hoạt động dạ y ho c (môi trƣơng ) đƣơc mô ta băng sơ đô ̣ ̀ ̣ ̉̀ ̀ nhƣ “Hì nh 1.2”. Đị nh hƣơng ́ Giáo viên Học sinh Liên hê ngƣơc ̣ ̣ Liên hê ngƣơc ̣ ̣ Thí ch ƣng ́ Tô chƣc ̉ ́ Cung câp t ƣ liêu ́ ̣ Tạo tình huống Tƣ liêu hoat ̣ ̣ đông dạy học ̣ (môi trƣơng ) ̀ Hình 1.2: Hê tương tac day hoc [16] ̣ ́ ̣ ̣ Muốn đạt chất lƣợng và hiệu quả cao trong sự vận hành của hệ tƣơng tác dạy học, thì giáo viên cần tổ chức, kiểm tra, định hƣớng hành động của HS theo một chiến lƣợc hợp lý sao cho học sinh tự chủ chiếm lĩnh, xây dựng tri thức cho mình và do đó đồng thời năng lực trí tuệ và nhân cách toàn diện của họ từng bƣớc phát triển. Hành động của GV với tƣ liệu hoạt động dạy học là sự tổ chức tƣ liệu, và qua đó cung cấp tƣ liệu và tạo tình huống cho hoạt động học của học sinh. 11 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  19. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang Tác động trực tiếp của GV tới HS là sự định hƣớng của GV đối với hành động của HS với tƣ liệu, là sự định hƣớng của GV với sự tƣơng tác trao đổi giữa HS với nhau và qua đó đồng thời còn định hƣớng với cả sự cun g cấp những thông tin liên hệ ngƣợc từ phía học sinh cho giáo viên. Đó là thông tin cần thiết cho sự tổ chức và định hƣớng của giáo viên đối với hành động của học sinh. Hành động của học sinh với tƣ liệu hoạt động dạy học là sự thích ứng của học sinh với tình huống học tập, đồng thời là hành động chiếm lĩnh, xây dựng tri thức cho bản thân mình. Sự tƣơng tác đó của học sinh với tƣ liệu đem lại cho giáo viên những thông tin liên hệ ngƣợc cần thiết cho sự chỉ đạo của GV với HS. Tƣơng tác trực tiếp giữa các HS với nhau, và giữa HS với GV là sự trao đổi tranh luận giữa các cá nhân với nhau, nhờ đó từng cá nhân HS tranh thủ sự hỗ trợ xã hội từ phía GV và tập thể HS trong quá trình chiếm lĩnh, xây dựng tri thức. Nhƣ vậy, hoạt động dạy học gồm hoạt động dạy và hoạt động học liên hệ mật thiết biện chứng với nhau, hoạt động của thầy và trò là hai mặt của một hoạt động. Hoạt động dạy học chỉ có thể đạt đƣợc hiệu quả cao , để đạt đƣợc mục tiêu day hoc đê ra , thì vấn đề quan trọng trong quá trình ̣ ̣ ̀ dạy học là phải làm thê nao đê tí ch cƣc hoa hoat đông nhân thƣc cua HS . Trong qua trì nh day hoc ́̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̣ viêc lam cho HS tí ch cƣc , tƣ lƣc chiêm lĩ nh , xây dƣng kiên thƣc la môt trong ̣̀ ̣ ̣̣ ́ ̣ ́ ̣́̀ nhƣng nhiêm vu chu yêu cua ngƣơi thây va nó luôn là tâm điểm của lí luận và ̃ ̣ ̣ ̉́ ̉ ̀ ̀ ̀ thƣc tiên day hoc . ̣ ̃ ̣ ̣ 1.2.4. TÍNH TÍCH CỰC, TƢ LƢC NHÂN THƢC ̣ ̣ ̣ ́ 1.2.4.1. Tính tích cực nhận thức 12 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
  20. Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Giang Tích cực nhận thức là trạng thái hoạt động nhận thức của HS đặc trƣng ở khát vọng học tập, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình nắm kiến thức. TTCNT vƣa la muc đí ch cua hoat đông vƣa la kêt qua cua hoat đông . Có ̣̀̀ ̉ ̣̣ ̀̀́ ̉̉ ̣̣ thê n ói TTCNT là phẩm chất hoạt động của cá nhân . Tính tích cực nhận thức ̉ của HS đòi hỏi phải có những nhân tô : tính lựa chọn , thái độ đối với đối ́ tƣơng nhân thƣc , đề ra cho mình mục đích nhiệm vụ cần giải quyết sau khi đã ̣ ̣ ́ lƣa chon đôi tƣơng , cải tạo đối tƣợng trong hoạt động sau này nhằm giải ̣ ̣ ́ ̣ quyêt vân đê . Hoạt động mà thiếu những nhân tố này thì không thể nói là tích ́́ ̀ cƣc nhân thƣc . ̣ ̣ ́ Tính tích cực của HS có mặt tƣ phat va măt tƣ giac [18]: ̣ ̣̣́̀́ - Măt tƣ phat cua tí nh tí ch cƣc la nhƣng yêu tô tiêm ân ̣̣ ́̉ ̣̀ ̃ ́́̀̉ , bâm sinh thê ̉ ̉ hiên ơ tí nh to m ò, hiêu kì , hiêu đông , linh hoat va sôi nôi trong hanh vi ma ơ ̣̉ ̀ ́ ́ ̣ ̣̀ ̉ ̀ ̀̉ trẻ đều có , trong mƣc đô khac nhau . Cân coi trong yêu tô tƣ phat nay ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̣́ ́̀ , cân ̀ nuôi dƣơng , phát triển chúng trong dạy học . ̃ - Măt tƣ giac cua tí nh tí ch cƣc tƣc ̣̣́ ̉ ̣ ́ là trạng thái tâm lí tính tích cực có mục đích và có đối tƣợng rõ rệt , do đo co hoat đông đê chiêm lĩ nh đôi tƣơng ́́ ̣̣ ̉ ́ ́ ̣ đo. Tính tích cực tự giác thể hiện ở óc quan sát , tính phê phán trong tƣ duy , trí ́ tò mò khoa học .v.v… TTCNT phát sinh không phải chỉ từ nhu cầu nhận thức mà cả từ những nhu câu khac nhƣ nhu câu sinh hoc , nhu câu đao đƣc , thâm mĩ , nhu câu giao ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ lƣu văn hoa… ́ Hạt nhân cơ bản c ủa TTCNT là hoạt động tƣ duy của cá nhân đƣợc tạo nên do sƣ thuc đây cua hê thông nhu câu đa dang . ̣ ́ ̉ ̉ ̣́ ̀ ̣ TTCNT và tính tích cực học tập có liên quan chặt chẽ với nhau , nhƣng không phai la đông nhât . Có một số trƣờng hợp , có thể tích cực học tập thể ̉̀̀ ́ 13 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1244 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2