Luận văn tiến sỹ kinh tế: Quá trình phát triển DN vừa và nhỏ ngoài quốc doanh ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997-2003 - Thực trạng, kinh nghiệm, giải pháp

Chia sẻ: Phạm Kim Tiên | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:187

Thêm vào BST

Báo xấu

177
lượt xem 64
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'luận văn tiến sỹ kinh tế: quá trình phát triển dn vừa và nhỏ ngoài quốc doanh ở tỉnh bắc ninh giai đoạn 1997-2003 - thực trạng, kinh nghiệm, giải pháp', luận văn - báo cáo, thạc sĩ - tiến sĩ - cao học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn tiến sỹ kinh tế: Quá trình phát triển DN vừa và nhỏ ngoài quốc doanh ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997-2003 - Thực trạng, kinh nghiệm, giải pháp

Al LUẬN VĂN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Qúa trình phát triển DN vừa và nhỏ ngoài quốc doanh ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997 – 2003 – Thực trạng, kinh nghiệm, giải pháp
L I CAM OAN Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t lu n nêu trong lu n án là trung th c, có ngu n g c rõ ràng. Tác gi lu n án M n Bá t
M CL C L I CAM OAN DANH M C CÁC CH VI T T T DANH M C CÁC B NG, BI U, TH U ................................................................................................ 1 L IM CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V PHÁT TRI N DOANH NGHI P V A VÀ NH NGOÀI QU C DOANH ...............6 1.1. Cơ s lý lu n v DN v a và nh ngoài qu c doanh ............................. 6 1.2. Kinh nghi m phát tri n DN v a và nh m t s nư c......................... 22 CHƯƠNG 2: TH C TR NG PHÁT TRI N DOANH NGHI P V A VÀ NH NGOÀI QU C DOANH T NH B C NINH GIAI N NAY ........................................................... 47 O N 1997 2.1. Khái quát v i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i c a t nh B c Ninh nh hư ng n s phát tri n doanh ngi p v a và nh ngoài qu c doanh ..... 47 2.2. Chính sách và gi i pháp c a nhà nư c và a phương v phát tri n DN v a và nh ngoài qu c doanh ..................................................... 50 2.3. Th c tr ng phát tri n c a DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh th i kỳ 1997 n nay......................................................... 82 2.4. ánh giá tác ng c a DN v a và nh i v i s phát tri n kinh t - xã h i t nh B c Ninh ....................................................................... 93 2.5. Bài h c kinh nghi m v phát tri n DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh............................................................................... 114 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯ NG VÀ GI I PHÁP PHÁT TRI N DOANH NGHI P V A VÀ NH NGOÀI QU C DOANH T NH B C NINH TRONG TH I GIAN T I ................... 119 3.1. Phương hư ng và m c tiêu phát tri n DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh...................................................................... 119 3.2. Nh ng gi i pháp nh m thúc y s phát tri n DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh ............................................................. 128 K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................................... 172 DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U C A TÁC GI DANH M C CÁC TÀI LI U THAM KH O
DANH M C CÁC T VI T T T TT VI T T T N I DUNG 1 CCN C m công nghi p 2 CCNLN C m công nghi p làng ngh 3 CNH, H H Công nghi p hóa- Hi n i hóa 4 CTCP Công ty c ph n 5 CTTNHH Công ty trách nhi m h u h n 6 DNNN DN nhà nư c 7 DNTN DN tư nhân 8 DNVVN DN v a và nh 9 HTX H p tác xã 10 UBND y ban nhân dân 11 NCS Nghiên c u sinh
DANH M C CÁC B NG B ng 2.1. T ng s n ph m n i a t nh B c Ninh (theo giá so sánh năm 1994)...48 B ng 2.2. Phân b các làng ngh trên a bàn t nh B c Ninh ........................49 B ng 2.3. S DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh ....................83 B ng 2.4. S DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh theo quy mô lao ng năm 2007................................................................86 B ng 2.5. Doanh thu c a các DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh...87 B ng 2.6. L i nhu n c a các DN B c Ninh theo khu v c s h u .................89 B ng 2.7. K t qu n p ngân sách c a DN B c Ninh năm 2007 ...................90 B ng 2.8. Thu nh p bình quân c a ngư i lao ng trong các DN t nh B c Ninh t 2003-2007 ..............................................................92
DANH M C CÁC BI U , SƠ 2.1. T tr ng lo i hình DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh Bi u B c Ninh...............................................................................83 2.2. Cơ c u theo ngành kinh t c a các DN v a và nh ngoài Bi u qu c doanh t nh B c Ninh năm 2007 .....................................84 2.3. T tr ng DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh Bi u theo quy mô v n năm 2007 ..................................................85 2.4. Doanh thu bình quân 1 DN v a và nh ngoài qu c doanh.....88 Bi u 2.5. T tr ng t ng s n ph m phân theo ngành kinh t c a các Bi u DN v a và nh ngoài qu c doanh B c Ninh.........................95
1 L IM U 1. Tính c p thi t c a tài Chuy n sang kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa, chính sách phát tri n kinh t nhi u thành ph n là m t ch trương khoa h c mang tính chi n lư c c a ng và Nhà nư c nh m phát huy m i ngu n l c xã h i cho s n xu t. V i chính sách này, các DN v a và nh (DNVVN) ngoài qu c doanh ngày càng có vai trò quan tr ng và có nhi u óng góp tích c c vào s tăng trư ng tri n kinh t c a t nư c. Nhìn chung, các lo i hình DNVVN nư c ta trong ó có các DNVVN ngoài qu c doanh chi m t i g n 96% t ng s các DN (DN) ã t o vi c làm cho g n n a s lao ng trong các DN nói chung và óng góp áng k vào kim ng ch xu t kh u c a t nư c. Th c t , các DNVVN ngoài qu c doanh ã kh ng nh vai trò tích c c c a mình vào quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá (CNH, H H) và làm a d ng hoá n n kinh t th trư ng nư c ta. Tuy nhiên, trong phát tri n kinh t th trư ng và gia nh p WTO ã t o không ít nh ng thách th c i v i s phát tri n c a các DNVVN ngoài qu c doanh nư c ta hi n nay. Th c t ó cho th y, các DNVVN ngoài qu c doanh phát tri n c n thi t ph i có s thay i m nh m không ch t phía nhà nư c, mà còn òi h i có s thay i cơ b n t chính các ho t ng c a DNVVN ngoài qu c doanh nâng cao năng l c c nh tranh nh m phát tri n m nh m các DNVVN ngoài qu c doanh trong xu th i m i kinh t c a t nư c. Th i gian qua t nh B c Ninh, các DNVVN ngoài qu c doanh có s gia tăng nhanh chóng v s lư ng, s m r ng v qui mô ho t ng và ã óng góp tích c c vào s tăng trư ng kinh t c a a phương. Tuy nhiên, ho t ng c a các DN này v n còn nhi u khó khăn d n n tình tr ng: s n xu t kinh doanh thi u n nh, mang n ng tính t phát, qui mô nh , hi u qu kinh
2 doanh th p, công ngh l c h u, ngu n nhân l c y u…T nh ng khó khăn c a DNVVN ngoài qu c doanh, v n t ra là làm gì các DN này phát tri n và có nh ng óng góp tích c c vào s phát tri n kinh t - xã h i c a a phương. ó là v n mà các c p lãnh o a phương r t quan tâm. Xu t phát t th c ti n ó, nghiên c u sinh (NCS) ch n tài “Quá trình phát tri n DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh giai o n t 1997- 2003 - Th c tr ng, kinh nghi m và gi i pháp” làm n i dung nghiên c u. 2. T ng quan Nghiên c u v DNVVN ngoài qu c doanh ã thu hút ư c s quan tâm c a nhi u h c gi , các nhà ho ch nh chính sách trong nh ng năm g n ây. M t s công trình ã công b như: TS. Ph m Thuý H ng v i tài “Chi n lư c c nh tranh cho các DN v a và nh Vi t Nam hi n nay” (Nhà xu t b n chính tr qu c gia năm 2004) ã phân tích th c tr ng chi n lư c canh tranh c a các DNVVN Vi t Nam, ra các gi i pháp, ki n ngh cho các DNVVN trong quá trình h i nh p kinh t qu c t . GS.TS. Nguy n ình Hương v i tác ph m “Gi i pháp phát tri n DNVVN Vi t Nam”, (Nhà xu t b n chính tr qu c gia năm 2002) cũng ã ưa ra nh ng v n cơ b n v phát tri n các DNVVN trong n n kinh t th trư ng, phân tích th c tr ng, nh hư ng và nh ng gi i pháp phát tri n DNVVN Vi t Nam hi n nay. GS. TS. Nguy n Cúc ã th ng kê, phân tích th c tr ng các chính sách h tr DNVVN, t ó có xu t m t s i u ki n phát tri n DNVVN Vi t Nam trong n i dung cu n sách “ i m i cơ ch và chính sách h tr phát tri n DNVVN Vi t Nam” ( Nhà xu t b n chính tr qu c gia năm 2000). Trong lu n án Ti n sĩ kinh t “Tác ng c a các chính sách i u ti t kinh t vĩ mô c a chính ph n s phát tri n c a DNVVN Vi t Nam”, TS. Tr n Th
3 Vân Hoa có m t s gi i pháp nâng cao tác ng tích c c c a các chính sách sau khi phân tích nh ng v n lý lu n v DNVVN, vai trò c a Chính ph i v i s phát tri n các DNVVN và ánh giá, nh n xét v nh ng tác ng ó. NCS. Chu Th Thu v i lu n án Ti n sĩ kinh t “M t s gi i pháp nâng cao hi u qu ho t ng kinh doanh c a DNVVN Vi t Nam” l i i sâu vào nghiên c u nh ng v n bên trong ho t ng c a DN phát tri n các DN b ng cách nâng cao hi u qu s d ng v n, ti t ki m chi phí, tăng doanh thu. N i dung cu n sách “M t s gi i pháp hoàn thi n qu n lý nhà nư c i v i DN” c a TS. Trang Th Tuy t (Nhà xu t b n chính tr qu c gia năm 2006) ã h th ng hoá cơ s lý lu n v qu n lý nhà nư c i v i các lo i hình DN, phân tích tri t th c tr ng ho t ng c a các lo i hình DN nư c ta hi n nay và xu t các gi i pháp hoàn thi n nh m áp ng yêu c u im i nư c ta trong tình hình hi n nay. TS. Ph m Văn H ng v i lu n án Ti n sĩ kinh t “Phát tri n DNVVN Vi t Nam trong quá trình h i nh p qu c t ” i sâu phân tích lý lu n v DNVVN, kinh nghi m v phát tri n DNVVN m t s nư c, cơ h i và thách th c c a các DNVVN, ra m t s gi i pháp phát tri n DNVVN Vi t Nam trong quá trình h i nh p kinh t qu c t . Ngoài ra còn có nhi u bài nghiên c u ăng trên các t p chí, các bài tham lu n t i h i th o trong nư c và qu c t cp n s phát tri n c a các DNVVN v i nhi u n i dung khác nhau. Nhìn chung, các công trình nghiên c u v DNVVN, trong ó có DNVVN ngoài qu c doanh ã xem xét nhi u khía c nh v môi trư ng kinh doanh, hoàn thi n cơ ch chính sách, nâng cao năng l c c nh tranh.v.v. Nh ng v n ó có ý nghĩa c v lý lu n và th c ti n i v i phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh. Tuy nhiên, hi n nay chưa có m t công trình nào nghiên c u v tình hình phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c
4 Ninh t khi tái l p t nh (1997), v n có ý nghĩa c p thi t trong công tác nh hư ng và qu n lý v i lo i hình DN này. 3. M c ích nghiên c u - Lu n án nghiên c u s phát tri n c a các DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c Ninh th y ư c th c tr ng v i nh ng thành công và h n ch nh m tìm ra nh ng gi i pháp thúc y s phát tri n c a nó trong phát tri n kinh t th trư ng và góp ph n y nhanh CNH, H H. - Lu n án xu t m t s gi i pháp c th nh m ti p t c thúc y s phát tri n các DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c Ninh trong phát tri n kinh t a phương hi n nay. 4. i tư ng, ph m vi nghiên c u - i tư ng nghiên c u c a lu n án là quá trình phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh ho t ng theo Lu t DN (tr các H p tác xã, h kinh doanh cá th theo quy nh t i Ngh nh s 88/2006/N -CP ngày 29 tháng 8 năm 2006 c a Chính ph v ăng ký kinh doanh) t nh B c Ninh. - Ph m vi nghiên c u: + V n i dung: Nh ng chính sách c a nhà nư c và a phương tác ng n s phát tri n c a DNVVN ngoài qu c doanh, ho t ng c a DNVVN ngoài qu c doanh và nh ng óng góp c a nó i v i s phát tri n kinh t - xã h ic a a phương. + Th i gian nghiên c u t năm 1997 (năm tái l p t nh B c Ninh) n nay. ng th i nh ng kinh nghi m v phát tri n DNVVN c a m t s nư c trên th gi i cũng ư c nghiên c u góp ph n làm rõ hơn nh ng v n v phát tri n DNVVN nư c ta, trong ó có t nh B c Ninh. 5. Phương pháp nghiên c u Trong nghiên c u, lu n án s d ng các phương pháp như phương pháp duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s , phương pháp l ch s k t h p v i
5 phương pháp logic, ng th i còn s d ng các phương pháp phân tích, t ng h p, th ng kê. Nghiên c u s phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh, NCS còn kh o sát, tham v n ý ki n c a các nhà DN, các nhà ho ch nh chính sách, các chuyên gia trong nghiên c u lĩnh v c phát tri n DNVVN trong ó có DNVVN ngoài qu c doanh. 6. óng góp m i v khoa h c c a lu n án - Làm rõ th c tr ng phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh mt a phương c th là t nh B c Ninh, nh m tìm ra nh ng gi i pháp ti p t c phát tri n các DN này cho phù h p v i i u ki n y m nh công nghi p hoá và phát tri n kinh t th trư ng. - xu t các gi i pháp c th th c hi n các gi i pháp ó i v i phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c Ninh hi n nay. 7. K t c u c a lu n án Ngoài l i m u, k t lu n, danh m c các b ng, bi u, các ch vi t t t, các tài li u tham kh o, k t c u c a lu n án g m 3 chương: Chương 1: Cơ s lý lu n và th c ti n v phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh. Chương 2: Th c tr ng phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c Ninh giai o n 1997 n nay. Chương 3: Phương hư ng và gi i pháp phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c Ninh th i gian t i.
6 CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V PHÁT TRI N DOANH NGHI P V A VÀ NH NGOÀI QU C DOANH 1.1. CƠ S LÝ LU N V DOANH NGHI P V A VÀ NH NGOÀI QU C DOANH 1.1.1. Khái ni m DN v a và nh ngoài qu c doanh 1.1.1.1. Khái ni m DN v a và nh DN là t ch c kinh t có tên riêng, có tài s n, có tr s giao d ch n nh, ư c ăng ký kinh doanh theo quy nh c a pháp lu t nh m m c ích th c hi n các ho t ng kinh doanh. Nói n DNVVN là nói n cách phân lo i DN d a trên quy mô c a các DN. Vi c phân lo i DNVVN ph thu c vào lo i tiêu th c phân lo i quy mô DN. i m khác bi t cơ b n trong khái ni m DNVVN gi a các nư c là vi c l a ch n các tiêu th c ánh giá quy mô DN và lư ng hoá các tiêu th c y thông qua nh ng tiêu chu n c th . M t s tiêu th c chung, ph bi n nh t thư ng ư c s d ng trên th gi i là: S lao ng thư ng xuyên, v n s n xu t, doanh thu, l i nhu n, giá tr gia tăng. Khái ni m chung nh t v DNVVN có n i dung như sau: DNVVN là nh ng cơ s s n xu t - kinh doanh có tư cách pháp nhân kinh doanh vì m c ích l i nhu n, có quy mô DN trong nh ng gi i h n nh t nh tính theo các tiêu th c v n, lao ng, doanh thu, giá tr gia tăng thu ư c trong t ng th i kỳ theo quy nh c a t ng qu c gia. Tiêu th c v s lao ng và v n ph n ánh quy mô s d ng các y u t u vào, còn tiêu th c v doanh thu, l i nhu n và giá tr gia tăng l i ánh giá quy mô theo k t qu u ra. M i tiêu th c có nh ng m t tích c c và h n ch riêng. Như v y, phân lo i DNVVN có th dùng các y u t u vào ho c các y u t u ra c a DN, ho c là s k t h p c a c hai lo i y u t ó.
7 Vi c s d ng các tiêu th c phân lo i DNVVN các nư c trên th gi i có nh ng c i m ch y u sau: - Các nư c dùng các tiêu th c khác nhau. Trong s các tiêu th c ó, hai tiêu th c ư c s d ng nhi u nh t ph n l n các nư c là quy mô v n và lao ng. Tiêu th c u ra ư c ít nư c s d ng hơn. - S lư ng tiêu th c s d ng phân lo i cũng không gi ng nhau. Có nư c ch dùng m t tiêu th c nhưng cũng có nhi u nư c s d ng ng th i hai ho c nhi u tiêu th c phân lo i DNVVN. Lư ng hoá các tiêu th c này thành các tiêu chu n gi i h n c th các nư c khác nhau không gi ng nhau. l n c a các tiêu chu n gi i h n ph thu c vào trình , hoàn c nh, i u ki n phát tri n kinh t , nh hư ng chính sách và kh năng tr giúp cho các DNVVN c a m i nư c. i u này làm cho s lư ng các DNVVN có th r t l n ho c nh tuỳ theo gi i h n l n kh i lư ng v n và lao ng s d ng m i nư c. - Khái ni m DNVVN mang tính tương i, nó thay i theo t ng giai o n phát tri n kinh t - xã h i nh t nh và ph thu c vào: + Trình phát tri n kinh t - xã h i c a t ng nư c. Thông thư ng các nư c có trình phát tri n cao thì gi i h n quy nh ch tiêu quy mô l n hơn so v i các nư c có trình phát tri n th p. Ch ng h n Nh t B n, các DN khu v c s n xu t ph i có s v n dư i 1 tri u USD và dư i 300 lao ng; trong thương m i, d ch v có v n dư i 300.000 USD và dư i 100 lao ng thì u thu c DNVVN. ài Loan theo quy nh hi n nay trong ngành xây d ng các DN có v n dư i 1,4 tri u USD, lao ng dư i 300 ngư i; trong công nghi p khai khoáng các DN có v n dư i 1,4 tri u USD, 500 lao ng và trong thương m i, d ch v có doanh s dư i 1,4 tri u USD và dư i 50 lao ng là nh ng DNVVN. S thay i quy nh này th hi n kh năng thích ng nhanh c a cơ ch chính sách qu n lý c a nhà nư c i v i khu v c
8 DNVVN dư i tác ng c a s phát tri n kinh t - xã h i và môi trư ng bên ngoài. [37, tr.10]. + Các gi i h n tiêu chu n này còn ư c quy nh trong nh ng th i kỳ c th và có s thay i theo th i gian cho phù h p v i trình phát tri n kinh t - xã h i c a t ng giai o n. Ch ng h n ài Loan trong 30 năm qua ã có sáu l n thay i quy nh gi i h n các tiêu th c phân lo i DNVVN. + Gi i h n ch tiêu l n c a các DNVVN ư c quy nh khác nhau theo nh ng ngành ngh khác nhau. a ph n các nư c có s phân bi t quy mô các tiêu th c v n, lao ng s d ng riêng cho nh ng ngành ngh , lĩnh v c như s n xu t công nghi p, thương m i ho c d ch v . Tuy v y, v n có m t s ít các nư c dùng chung m t tiêu th c cho t t c các ngành. - T ng th i kỳ, các tiêu th c và tiêu chu n gi i h n l i có s thay i cho phù h p v i ư ng l i, chính sách, chi n lư c và kh năng h tr c a m i qu c gia. Nh ng tiêu th c phân lo i DN v a và nh ư c dùng làm căn c thi t l p nh ng chính sách phát tri n, h tr DN v a và nh c a các chính ph . Vi c xác nh gi i h n các tiêu th c này là cơ s xác nh cơ ch qu n lý v i nh ng chính sách ưu tiên thích h p và xây d ng cơ c u t ch c, qu n lý có hi u qu i v i h th ng DN này. T nh ng phân tích khái ni m chung v DNVNN, các tiêu th c và gi i h n tiêu chu n, tiêu th c ư c s d ng trong phân lo i DNVVN trên th gi i k t h p v i i u ki n c th , nh ng c i m riêng bi t v quan i m phát tri n kinh t nhi u thành ph n và các chính sách, quy nh phát tri n kinh t c a nư c ta, khái ni m DNVVN ư c quy nh rõ trong Ngh nh s 90/2001/N -CP ngày 23.11.2001 c a Chính ph như sau: “DNVVN là các cơ s s n xu t, kinh doanh c l p ã ăng ký kinh doanh theo pháp lu t hi n hành, có v n ăng ký không quá 10 t ng ho c s lao ng trung bình hàng năm không quá 300 ngư i”.
9 i u ki n nh lư ng là có s lao ng trung bình dư i 300 lao ng và s v n ăng ký dư i 10 t ng. Các tiêu chí này là tương i phù h p v i i u ki n kinh t - xã h i c a Vi t Nam hi n nay. Vi c s d ng c hai tiêu chí trên s khuy n khích các DN v a s d ng nhi u lao ng l i v a t p trung tích t v n phát tri n. S d ng m t tiêu chí lao ng xác nh DNVVN ng nghĩa v i vi c t t c các DN dù có v n kinh doanh l n hay nh u ư c hư ng các chính sách ưu ãi c a Chính ph dành cho các DNVVN. i u ó s không h n ch các DN u tư v n l n kinh doanh trong lúc v n mu n hư ng ưu ãi t các chính sách danh cho DNVVN. Tương t như v y, n u s d ng tiêu chí v n kinh doanh thì các DN s d ng nhi u lao ng cũng v n ư c hư ng l i t các chính sách phát tri n DNVVN. Vì v y, vi c xác nh DNVVN c n d a trên c hai tiêu chí là v n ăng ký và s lao ng thư ng xuyên trung bình hàng năm c a DN. 1.1.1.2. Các lo i hình DN v a và nh Căn c pháp lý xác nh các lo i hình DN trong n n kinh t nư c ta là lu t DN năm 2005, có hi u l c thi hành t 01/7/2006 theo lu t DN năm 2005 thì các lo i hình DN g m: - Công ty trách nhi m h u h n: Công ty trách nhi m h u h n (TNHH) là DN, trong ó thành viên có th là t ch c, cá nhân, s lư ng thành viên không vư t quá 50. Thành viên ch u trách nhi m v các kho n n và nghĩa v tài s n khác c a DN trong ph m vi s v n cam k t góp vào DN. Ph n v n góp c a các thành viên ch ư c chuy n như ng theo quy nh t i i u 43, 44 và 45 c a lu t DN. - Công ty trách nhi m h u h n (TNHH) m t thành viên: Công ty trách nhi m h u h n m t thành viên là DN do m t t ch c ho c m t cá nhân làm ch s h u (sau ây g i là ch s h u công ty); ch s h u công ty ch u trách
10 nhi m v các kho n n và nghĩa v tài s n khác c a công ty trong ph m vi s v n i u l c a công ty. - Công ty c ph n (CTCP): Công ty c ph n là DN trong ó v n i u l ư c chia thành nhi u ph n b ng nhau g i là c ph n; c ông có th là t ch c, cá nhân; s lư ng c ông t i thi u là ba và không h n ch s lư ng t i a. C ông ch trách nhi m v các kho n n và nghĩa v tài s n khác c a DN trong ph m vi s v n ã góp vào DN. C ông có quy n t do chuy n như ng c ph n c a mình cho ngư i khác. - Công ty h p danh (CTHD) : Công ty h p danh là DN, trong ó ph i có ít nh t hai thành viên là ch s h u chung c a công ty, cùng nhau kinh doanh dư i m t tên chung g i là thành viên h p danh; ngoài các thành viên h p danh còn có th có nh ng thành viên góp v n. Thành viên h p danh ph i là cá nhân, ch u trách nhi m v các kho n n c a công ty trong ph m vi s v n ã góp vào công ty. - DN tư nhân (DNTN): DN tư nhân là DN do m t cá nhân làm ch và t ch u trách nhi m b ng toàn b tài s n c a mình v m i ho t ng c a DN. 1.1.1.3. Khái ni m v DN v a và nh ngoài qu c doanh Nói n DNVVN ngoài qu c doanh là phân bi t v i DN nhà nư c (DNNN), như v y th c ch t ây là cp nvn s h u. DNVVN ngoài qu c doanh là nh ng DN d a trên s h u tư nhân v tư li u s n xu t, trong ó bao g m các hình th c s h u các nhân, s h u t p th , s h u gia ình và s h u h n h p. DNVVN ngoài qu c doanh có th ư c hi u là cơ s s n xu t kinh doanh c l p ã ăng ký kinh doanh theo pháp lu t hi n hành, có v n ăng ký không quá 10 t ng ho c s lao ng trung bình hàng năm không quá 300 ngư i và không n m trong khu v c nhà nư c.
11 i tư ng ư c xác nh là DNVVN ngoài qu c doanh bao g m các DN thành l p và ho t ng theo lu t DN; các HTX thành l p và ho t ng theo lu t HTX; các h kinh doanh cá th ăng ký theo Ngh nh 88/2006/N -CP c a Chính ph v ăng ký kinh doanh. 1.1.2. c i m c a DN v a và nh ngoài qu c doanh Các DNVVN ngoài qu c doanh là DN có quy mô v n nh và ph n l n ho t ng trong lĩnh v c thương m i, d ch v s d ng nhi u lao ng, DNVVN ngoài qu c doanh có nh ng c i m khác bi t so v i DN khác trong quá trình hình thành và phát tri n. - Các DNVVN ngoài qu c doanh d ho t ng V i s lư ng v n nh , s lao ng không nhi u, i u ki n làm vi c ơn gi n t o cho các DNVVN ngoài qu c doanh có th ti n hành ho t ng ngay sau khi có k ho ch kinh doanh. Vi c t o ngu n v n kinh doanh là m t khó khăn l n i v i các DNVVN ngoài qu c doanh nhưng do vòng quay v n nhanh có th huy ng ư c v n t nhi u ngu n khác nhau. - Các DNVVN ngoài qu c doanh d năng ng Do quy mô ho t ng nh nên các DNVVN ngoài qu c doanh r t linh ho t và d thích ng v i s thay i c a môi trư ng kinh doanh, t ód dàng tìm ki m th trư ng khi th y vi c kinh doanh thu n l i ho c nhanh chóng rút kh i th trư ng khi th y công vi c kinh doanh tr nên khó khăn. i u này r t quan tr ng i v i n n kinh t ang phát tri n như nư c ta. - T p trung nhi u t i các làng ngh DNVVN ngoài qu c doanh có thu n l i trong vi c khai thác và s d ng có hi u qu nh ng ngu n l c u vào như lao ng, tài nguyên hay v n t i ch c a các a phương, nh t là t i các làng ngh truy n th ng. Bên c nh ó, các DNVVN ngoài qu c doanh còn có nhi u l i th hơn các DN l n trong vi c n m b t k p th i nhu c u và th hi u thư ng xuyên thay
12 i c a ngư i tiêu dùng, qua ó t o ra nhi u lo i s n ph m thư ng xuyên v i m u mã p áp ng ngày càng t t hơn nhu c u c a ngư i tiêu dùng. - Có l i th s d ng lao ng DNVVN ngoài qu c doanh có nh ng tác ng tích c c trong vi c t o ra vi c làm cũng như nâng cao i s ng v t ch t và tinh th n cho dân cư t i a phương, duy trì, b o v các giá tr văn hoá truy n th ng, giãn kho ng cách gi a ngư i giàu và ngư i nghèo, gi m s phân bi t gi a thành th và nông thôn. - DNVVN ngoài qu c doanh v n ít, thi u ngu n l c th c hi n nh ng ý tư ng kinh doanh l n, các d án u tư l n, thư ng b y u th trong m i quan h v i ngân hàng. Nhi u DNVVN ngoài qu c doanh b ph thu c nhi u vào DN l n trong quá trình phát tri n như v thương hi u, th trư ng, công ngh , tài chính… - DNVVN ngoài qu c doanh ch u r i ro trong kinh doanh do ph n l n các DN trình văn hoá, trình qu n lý kinh doanh th p. 1.1.3. Vai trò c a DN v a và nh ngoài qu c doanh i v i s phát tri n kinh t - xã h i DNVVN ngoài qu c doanh có vai trò r t quan tr ng trong vi c thúc y s phát tri n n n kinh t m i nư c. Trong b i c nh c nh tranh toàn c u gay g t như hi n nay, các nư c u chú ý h tr các DNVVN ngoài qu c doanh nh m huy ng t i a các ngu n l c phát tri n n n công nghi p, tăng s c c nh tranh cho s n ph m. Hi n nay, trên h u h t các nư c, DNVVN ngoài qu c doanh óng vai trò quan tr ng chi ph i r t l n n công cu c phát tri n kinh t , xã h i. Các DNVVN ngoài qu c doanh có kh năng t o ra nhi u vi c làm v i chi phí th p, cung c p cho xã h i m t kh i lư ng áng k hàng hoá và d ch v làm tăng GDP cho n n kinh t , tăng cư ng k năng qu n lý, i m i công ngh , góp ph n gi m chênh l ch v thu nh p, xoá ói nghèo, tăng ngu n ti t ki m và u tư c a dân cư a phương làm cho n n kinh t năng
13 ng và hi u qu . M c óng góp vào s phát tri n kinh t qu c gia c a DNVVN ngoài qu c doanh ư c th hi n mc thu hút lao ng, v n, t o ra giá tr gia tăng trong n n kinh t . 1.1.3.1. DN v a và nh ngoài qu c doanh óng góp quan tr ng vào t c tăng trư ng kinh t i v i nh ng nư c mà t c phát tri n kinh t còn th p như Vi t Nam thì GDP do các DNVVN ngoài qu c doanh t o ra hàng năm chi m t tr ng l n, m b o th c hi n nh ng ch tiêu tăng trư ng c a n n kinh t . Gi i quy t công ăn vi c làm c a các DNVVN ngoài qu c doanh là phương ti n hi u qu gi m thi u n n th t nghi p. M c dù s lao ng làm vi c trong m t DNVVN ngoài qu c doanh không nhi u nhưng v i s lư ng l n DNVVN ngoài qu c doanh trong n n kinh t ã t o ra ph n l n công ăn vi c làm cho xã h i. Nhìn chung các nư c, s lư ng DNVVN ngoài qu c doanh chi m kho ng 96% t ng DN trong n n kinh t ; gi i quy t vi c làm cho 2/3 l c lư ng lao ng xã h i [44, tr. 13], t ó góp ph n tăng nhanh thu nh p c a các t ng l p dân cư. Th c t Vi t Nam cho th y, tăng trư ng kinh t t mc cao trong nhi u năm tr l i ây ph n l n do khơi thông, huy ng m i ngu n l c c a các DNVVN ngoài qu c doanh. 1.1.3.2. DN v a và nh ngoài qu c doanh thu hút và khai thác các ngu n l c s n có trong dân cư V n là y u t cơ b n khai thác và ph i h p v i các y u t khác như lao ng, t ai, công ngh và qu n lý t o ra l i nhu n cho DN. V n có vai trò to l n trong vi c u tư trang thi t b , c i ti n công ngh , nâng cao trình tay ngh cho công nhân cũng như trình qu n lý c a ch DN. Tuy nhiên, nhi u DNVVN ngoài qu c doanh ang thi u v n tr m tr ng, m t khác v n nhàn r i trong dân cư còn nhi u nhưng không huy ng ư c.
14 Trong i u ki n chính sách tài chính tín d ng c a Chính ph và các ngân hàng chưa th c s gây ư c ni m tin i v i nh ng ngư i có v n nhàn r i trong các t ng l p dân cư thì nhi u DNVVN ngoài qu c doanh ã ti p xúc tr c ti p v i ngư i dân và huy ng ư c s lư ng v n l n ưa vào kinh doanh. 1.1.3.3. DN v a và nh ngoài qu c doanh cung ng m t kh i lư ng l n s n ph m và lao v , a d ng và phong phú v ch ng lo i V i s lư ng ông o trong n n kinh t , DNVVN ngoài qu c doanh ã t o ra m t s n lư ng, thu nh p áng k cho xã h i, m t khác do tính linh ho t, m m d o, DNVVN ngoài qu c doanh có kh năng áp ng nh ng nhu c u ngày càng a d ng, c áo và phong phú c a ngư i tiêu dùng. Nh ho t ng v i quy mô v a và nh , các DNVVN ngoài qu c doanh có ưu th là chuy n hư ng kinh doanh t nh ng ngành ngh kém hi u qu sang ngành ngh có hi u qu hơn. 1.1.3.4. DN v a và nh ngoài qu c doanh góp ph n chuy n d ch cơ c u kinh t Vi c phát tri n các DNVVN ngoài qu c doanh d n n s chuy n d ch có c u kinh t theo t t c các khía c nh: vùng kinh t , ngành kinh t và thành ph n kinh t . Trư c h t, ó là s thay i có c u kinh t vùng nh s phát tri n c a khu v c nông thôn thông qua phát tri n các ngành công nghi p, ti u th công nghi p và d ch v nông thôn. Các DNVVN ngoài qu c doanh ư c phân b u hơn v lãnh th các vùng nông thôn, ô th , mi n núi, ng b ng. S phát tri n m nh m các DNVVN ngoài qu c doanh còn có tác d ng làm cho cơ c u thành ph n kinh t thay i nh s tăng m nh c a các cơ s kinh t ngoài qu c doanh và vi c s p x p l i các DNNN. S phát tri n các DNVVN ngoài qu c doanh cũng kéo theo s thay i c a cơ c u ngành kinh t thông qua s a d ng hoá các ngành ngh , duy trì, phát tri n các làng ngh truy n th ng.