LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: “Tìm hiểu chung về phân tích kĩ thuật trên thị trường chứng khoán và logic mờ”

Chia sẻ: Pham Ngoc Linhdan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:58

Thêm vào BST

Báo xấu

159
lượt xem 41
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'luận văn tốt nghiệp đề tài: “tìm hiểu chung về phân tích kĩ thuật trên thị trường chứng khoán và logic mờ”', luận văn - báo cáo, tài chính - kế toán - ngân hàng phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: “Tìm hiểu chung về phân tích kĩ thuật trên thị trường chứng khoán và logic mờ”

1.1.1.1.1.1.1.1 LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “Tìm hi u chung v phân tích kĩ thu t trên th trư ng ch ng khoán và logic m ” i
L i c m ơn Trư c h t, tôi xin ư c chân thành g i l i c m ơn sâu s c t i các th y cô giáo trong trư ng i h c Công Ngh - i h c Qu c Gia Hà N i c bi t t i các th y cô trong khoa Công ngh Thông tin ã t n tình gi ng d y, truy n t cho tôi nh ng ki n th c, nh ng kinh nghi m quý báu trong su t 5 năm h c t p và rèn luy n t i trư ng i h c Công Ngh . Tôi xin ư c g i l i c m ơn n th y Nguy n Hà Nam - Gi ng viên b môn Các H Th ng Thông Tin khoa Công Ngh Thông Tin , trư ng i h c Công Ngh ã nh hư ng và hư ng d n t n tình trong quá trình tôi th c hi n khóa lu n t t nghi p. Tôi cũng xin ư c bày t lòng bi t ơn c a mình t i công ty FTP-IS ã h tr v tôi có th hoàn thành ư c m t tài li u và ki n th c, kinh nghi m chuyên môn tài nghiên c u và nâng cao tính ng d ng c a tài trong th c ti n. Cu i cùng, tôi xin ư c g i l i c m ơn chân thành t i gia ình và b n bè ã ng viên, chăm sóc, óng góp ý ki n và giúp trong quá trình h c t p t i i h c, nghiên c u và hoàn thành khóa lu n t t nghi p. Hà N i, ngày 15 tháng 05 năm 2009 Tr n Bá Nghi p Sinh viên l p K50 – Các H Th ng Thông Tin Khoa Công ngh Thông tin - i h c Công Ngh ii
Tóm t t Th trư ng ch ng khoán là m t i m nóng thu hút s quan tâm r t l n c a m i i tư ng trong xã h i. N u như các nư c trên th gi i, th trư ng ch ng khoán ư c hình thành lâu i thì Vi t Nam, th trư ng này ang d n thu hút s quan tâm c a công chúng. Th c t s hình thành và ho t ng m nh m c a sàn giao d ch HASTC và s giao d ch HOSE là minh ch ng rõ ràng cho i u này. i ôi v i s phát tri n c a th trư ng ch ng khoán là s hình thành và nâng c p áng k c a các công c kĩ thu t ưa ra quy t u tư phù h p. ng d ng trong phân tích và ánh giá nh Trong khóa lu n này, v m t lý thuy t tôi s trình bày t ng quan v Logic m (Fuzzy Logic), các công c h tr và các bư c th c hi n m t h th ng Logic m . Ngoài ra, tôi cũng trình bày v lý thuy t v phân tích k thu t trong ch ng khoán. ph n thí nghi m, tôi s trình bày c th vi c áp d ng Logic m vào vi c xây d ng bài toán d báo tài chính mà c th là d báo trong th trư ng ch ng khoán. Ti p ó, tôi s trình bày quá trình áp d ng tr c ti p s n ph m thu ư c t thí nghi m vào vi c d oán xu th giá c a mã ch ng khoán Công Ty C Ph n u Tư Phát Tri n Công Ngh FPT (mã ch ng khoán là FPT) và ánh giá hi u qu c a chương trình. Cu i cùng là nh hư ng v các ch c năng c n b sung thêm cho chương trình có th s d ng ư c trong th c t . iii
M cl c L im u ................................................................................................................. 1 Chương 1. ................................................................................................................... 3 Tìm hi u chung v phân tích kĩ thu t trên th trư ng ch ng khoán và logic m ... 3 1.1. Lý thuy t kinh t . .............................................................................................. 3 1.1.1. Th trư ng ch ng khoán. ............................................................................ 3 1.1.2. Phương pháp phân tích k thu t................................................................... 4 1.1.3. Lý thuy t dow ........................................................................................ 10 1.2. Lý thuy t máy tính .......................................................................................... 18 1.2.1 Lý thuy t v Logic m . .............................................................................. 18 1.2.2 Công c th c hi n h Logic m . ................................................................. 20 1.2.3 M t s ng d ng c a Logic m . ................................................................. 21 1.2.4 Các y u t xây d ng mô hình Logic m . .................................................... 23 1.2.5 Qui trình ho t ng c a Logic m . ............................................................. 26 1.2.6 Phương pháp xây d ng mô hình. ................................................................ 26 T ng k t ...................................................................... Error! Bookmark not defined. Chương 2. ................................................................................................................. 29 Xây d ng mô hình Logic m và ng d ng trong phân tích k thu t .................... 29 2.1 Xây d ng mô hình ........................................................................................... 29 2.1.1 Các bi n ngôn ng ...................................................................................... 30 2.1.2 Các lu t s d ng trong mô hình .................................................................. 33 2.1.3. G n các lu t vào chương trình ................................................................... 34 2.2 ng d ng c a mô hình. ................................................................................... 34 2.2.1 Ch c năng nh p d li u.......................................................................... 35 Ch c năng xây d ng bi u . ................................................................. 35 2.2.2 Ch c năng xem, xóa bi u 2.2.3 theo mã ch ng khoán. ............................... 35 Ch c năng phân tích ánh giá xu hư ng giá ch ng khoán. ..................... 35 2.2.4 2.2.5 Ch c năng phán oán d a vào k t qu phân tích giá ch ng khoán. ........ 36 T ng k t ...................................................................... Error! Bookmark not defined. Chương 3. ................................................................................................................. 36 Th c nghi m và k t qu .......................................................................................... 36 iv
3.1 Xây d ng chương trình mô ph ng và ch y chương trình. .............................. 36 3.1.1 Cơ s d li u. ............................................................................................. 37 3.1.2 Các ch c năng chính. ................................................................................. 37 3.1.4. Giao di n chương trình và ki m th ch c năng.......................................... 41 3.2 ánh giá và phân tích. .................................................................................... 45 3.2.1 chính xác so v i th c t . ....................................................................... 45 3.2.2 Phân tích và ánh giá. ................................................................................. 47 3.2.3. Nh ng h n ch c a mô hình. ..................................................................... 49 3.2.4. Hư ng phát tri n c a mô hình. .................................................................. 50 T ng k t ...................................................................... Error! Bookmark not defined. K t lu n .................................................................................................................... 52 v
L im u Ngày nay, s bùng n c a th trư ng ch ng khoán thúc y m nh m s ra i và nâng c p c a hàng lo t các công c phân tích kĩ thu t. Nhìn chung, các bi u ch a ng các thông tin h u ích v giá c phi u trong quá kh , hi n t i và d báo tương i chính xác v xu hư ng giá trong tương lai. H th ng phân tích kĩ thu t giúp cho các nhà u tư c p nh t liên t c và phân tích sâu sát giá ch ng khoán t i t ng th i i m và ưa ra nh ng d báo nhanh nh y hơn v i nh ng s thay i t c thì c a giá ch ng khoán.Tuy nhiên, có m t th c t là t i Vi t Nam, m t th trư ng còn quá non tr , các công c phân tích kĩ thu t chưa ư c áp d ng r ng rãi và chưa minh h a ư c các xu hư ng giá v n là y u t c t lõi c a phân tích kĩ thu t. T nh ng th c t nêu trên, tôi nh n th y c n thi t ph i tìm hi u và xây d ng m t công c phân tích kĩ thu t phù h p v i môi trư ng tài chính c a Vi t Nam nói riêng và t o ra thêm m t công c d báo th ng kê i v i th gi i. Trong tài nghiên c u c a mình, tôi t p trung tìm hi u v logic m (Fuzzy logic), m t logic m m d o hơn logic thông thư ng (logic Boolean) và thích h p hơn i v i các bài toán ph c t p (bài toán th nào ư c coi là nóng, l nh, m thì logic Boolean không ưa ra k t lu n chính xác ư c). T các nguyên t c c a fuzzy logic xây d ng nên các mô hình, k t h p v i các ki n th c chuyên môn v ch ng khoán ưa ra các d báo v giá ch ng khoán trong tương lai. K t qu thu ư c s là m t h th ng v i tính năng chính là oán nh n và d báo xu hư ng giá ch ng khoán và m t s tính năng khác h tr nhà u tư ch ng khoán. Sau khi xây d ng ư c h th ng, tôi ti n hành th nghi m trên ch s giá ch ng khoán FPT và k t qu th c nghi m ã ch ng minh tính phù h p và chính xác cao c a mô hình trong vi c d báo giá ch ng khoán. Khóa lu n t t nghi p c a tôi ư c chia làm ba ph n chính: Chương I t p trung tìm hi u v phương pháp phân tích kĩ thu t trên th trư ng ch ng khoán và logic m . ây là nh ng cơ s lý thuy t v kinh t và kĩ thu t quan tr ng xây d ng nên h th ng d báo giá ch ng khoán. c bi t, tôi chú tr ng vào tìm hi u chi ti t Logic m cùng các ng d ng ã có trong th c t , các bư c th c hi n m t mô hình logic m và cơ s l a ch n công c th c hi n. Chương II s i sâu vào cách t ch c l p ghép h th ng d báo giá ch ng 1
khoán, c th hóa v quá trình xây d ng mô hình và ưa ra ư c các ch c năng cũng như ng d ng c a mô hình ó trong vi c t o ra m t h th ng d báo giá ch ng khoán trong tương lai. Chương III s báo cáo l i quá trình xây d ng mô hình thí nghi m và ánh giá chính xác so v i th c t c a mô hình v a xây d ng b ng th c nghi m trên mã ch ng ng th i, chương này cũng s ưa ra nh ng d nh và cơ s khoán FPT. phát tri n ti p các ch c năng khác c a chương trình cũng như kh c ph c l i và hoàn thi n l i các ch c năng ã ư c xây d ng c a chương trình. 2
Chương 1. Tìm hi u chung v phân tích kĩ thu t trên th trư ng ch ng khoán và logic m 1.1. Lý thuy t kinh t . 1.1.1. Th trư ng ch ng khoán. nh nghĩa. Th trư ng ch ng khoán là m t th trư ng mà nơi ó ngư i ta mua bán, chuy n như ng, trao i ch ng khoán nh m m c ích ki m l i. Th trư ng ch ng khoán có th là TTCK t p trung ho c phi t p trung. ây là mu n nói n vi c các giao d ch ư c t ch c t p trung Tính t p trung theo m t a i m v t ch t.Hình thái i n hình c a TTCK t p trung là S giao d ch ch ng khoán ( Stock exchange). T i S giao d ch ch ng khoán (SGDCK), các giao d ch ư c t p trung t i m t a i m; các l nh ư c chuy n t i sàn giao d ch và tham gia vào quá trình ghép l nh hình thành nên giá giao d ch. TTCK phi t p trung còn g i là th trư ng OTC (over the counter). Trên th trư ng OTC, các giao d ch ư c ti n hành qua m ng lư i các công ty ch ng khoán phân tán trên kh p qu c gia và ư c n i v i nhau b ng m ng i n t . Giá trên th trư ng này ư c hình thành theo phương th c tho thu n. Ch c năng c a TTCK. • Huy ng v n u tư cho n n kinh t . Khi các nhà u tư mua ch ng khoán do các công ty phát hành, s ti n nhàn r i c a h ư c ưa vào ho t ng s n xu t kinh doanh và qua ó góp ph n m r ng s n xu t xã h i. Thông qua TTCK, Chính ph và chính quy n các a phương cũng huy ng ư c các ngu n v n cho m c ích s d ng và u tư phát tri n h t ng kinh t , ph c v các nhu c u chung c a xã h i. • Cung c p môi trư ng u tư cho công chúng. TTCK cung c p cho công chúng m t3môi trư ng u tư lành m nh v i các cơ
h i l a ch n phong phú. Các lo i ch ng khoán trên th trư ng r t khác nhau v tính r i ro, cho phép các nhà u tư có th l a ch n lo i hàng hoá phù ch t, th i h n và h p v i kh năng, m c tiêu và s thích c a mình. • T o tính thanh kho n cho các ch ng khoán. u tư có th chuy n Nh có TTCK các nhà i các ch ng khoán h s h u thành ti n m t ho c các lo i ch ng khoán khác khi h mu n. Kh năng thanh kho n là m t trong nh ng c tính h p d n c a ch ng khoán i v i ngư i u tư. ây là y u t cho th y tính linh ho t, an toàn c a v n u tư. TTCK ho t ng càng năng ng và có hi u qu thì tính thanh kho n c a các ch ng khoán giao d ch trên th trư ng càng cao. ánh giá ho t ng c a doanh nghi p. • Thông qua ch ng khoán, ho t ng c a các doanh nghi p ư c ph n ánh m t cách t ng h p và chính xác, giúp cho vi c ánh giá và so sánh ho t ng c a doanh nghi p ư c nhanh chóng và thu n ti n, t ó cũng t o ra m t môi trư ng c nh tranh lành m nh nh m nâng cao hi u qu s d ng v n, kích thích áp d ng công ngh m i, c i ti n s n ph m. • T o môi trư ng giúp Chính ph th c hi n các chính sách kinh t vĩ mô. Các ch báo c a TTCK ph n ánh ng thái c a n n kinh t m t cách nh y bén và chính xác. Giá các ch ng khoán tăng lên cho th y u tư ang m r ng, n n kinh t tăng trư ng; ngư c l i giá ch ng khoán gi m s cho th y các d u hi u tiêu c c c a n n kinh t . Vì th , TTCK ư c g i là phong vũ bi u c a n n kinh t và là m t công c quan tr ng giúp Chính ph th c hi n các chính sách kinh t vĩ mô. Thông qua TTCK, Chính ph có th mua và bán trái phi u Chính ph t o ra ngu n thu bù p thâm h t ngân sách và qu n lý l m phát. Ngoài ra, Chính ph cũng có th s d ng m t s chính sách, bi n pháp tác ng vào TTCK nh m nh hư ng u tư m b o cho s phát tri n cân i c a n n kinh t . 1.1.2. Phương pháp phân tích k thu t. nh nghĩa. Phân tích k thu t là vi c s d ng các mô hình toán h c ( th , bi n i mi n, xác su t th ng kê,…) d a trên d li u thu th p v th trư ng trong quá kh và hi n t i ch ra tr ng thái c a th trư ng t i th i i m xác nh, thông thư ng là nh n nh xu hư ng th trư ng ang lên, xu ng hay “d p d nh” ho c nh n nh tương quan l c 4
lư ng gi a s tăng và s gi m giá. Phân tích k thu t không ý n các ch s tài chính, tình hình phát tri n hay các thông tin v th trư ng v doanh nghi p mà ch chú tr ng vào t p các d li u v giá c , kh i lư ng… c a c phi u thu th p ư c t i các phiên giao d ch trong quá kh . Chính vì ch d a vào t p d li u ã t n t i trên th trư ng, t c là các thông tin trong d oán tương lai giá c c a c quá kh - phân tích k thu t không ph i là công c phi u. Nh ng k t lu n thu ư c t các bi n pháp phân tích k thu t ch th tr ng thái c a th trư ng ã x y ra trong quá kh ; th i i m rút ra k t lu n v tr ng thái c a th trư ng luôn luôn i sau so v i s ki n ã x y ra. Kho ng th i gian chênh l ch ó g i là tr . Xét ví d v m t phương pháp phân tích k thu t s d ng trung bình ng. Giá CK trong 5 phiên n ngày 18/05/2007 c a Công ty c ph n nh a ng Nai – Mã CK DNP. B ng 1: Ví d v th ng kê ch ng khoán Ngày Giá Thay i % thay i Kh i lư ng 76.000 2.000 2,7% 56,350 18/05 74.000 2.000 2,78% 36.190 17/05 72.000 -3.500 -4.64% 43.350 16/05 75.500 3.500 4,86% 30.550 15/05 72.000 3.000 4,35% 52.750 14/05 V y giá tr trung bình ng trong 5 phiên c a DNP vào ngày 18/05/2007 là (76.000 + 74.000 + 72.000 + 75.500 + 72.000) / 5 = 73.900 ưc T p h p các giá trung bình ng c a DNP trong các ngày khác nhau s ư ng trung bình ng giá trong 5 phiên c a DNP. 5
Hình 1: Bi u k thu t ch ng khoán trong th c t B ng m t thư ng quan sát ư ng trung bình ng có th nh n nh r ng xu th c a DNP n th i i m ngày 18/05/2007 là tăng giá, li u sau ngày 18/05/2007 giá CP c a DNP có ti p t c tăng không? ây chính là nhi m v c a vi c phân tích k thu t. Các khái ni m cơ b n trong phân tích k thu t. im o chi u • Có i m o chi u lên và o chi u xu ng, trong trư ng h p xu th c a giá ch ng khoán ang tăng xu t hi n i m o chi u mà t i ó giá ch ng khoán i xu ng thì g i là i m o chi u lên. Ngư c l i khi giá ch ng khoán ang xu ng mà xu t hi n i m o chi u mà t i ó giá ch ng khoán i lên thì g i là i m o chi u xu ng. • Phân kỳ. Phân kỳ óng vai trò phát sinh các tín hi u mua và bán ho c gi vai trò là m t c nh báo v s thay i xu th . Có 2 lo i phân kỳ là phân kỳ dương và phân kỳ âm. Phân kỳ dương là phân kỳ mà giá tr c a phân tích tăng nhưng giá c a ch ng khoán ang có xu hư ng gi m; phân kỳ dương báo hi u v s thay i xu hư ng s p t i c a giá là tăng giá. 6
Hình 2: Phân kỳ dương Ngu n: www.bsc.com.vn Phân kỳ âm là phân kỳ mà giá tr c a phân tích gi m nhưng giá c a ch ng khoán tăng; phân kỳ âm báo hi u v s thay i xu th s p t i s là gi m giá. i u này không có nghĩa là t i th i i m mà nhà u tư nhìn th y chu kỳ dương ho c chu kỳ âm thì xu th giá s thay i trong tương lai g n, r t khó xác nh khi nào s thay i xu th s x y ra. Vì v y không th ra quy t nh mua ho c bán ch d a vào phân kỳ mà ph i s d ng v i vai trò c ng c b tr v i các tín hi u khác. • Siêu mua /Siêu bán. Siêu mua và siêu bán là hai ngư ng giá tr c a phân tích. M i giá tr n m trên ngư ng siêu mua thì t i ó nó th hi n giá CP tăng. M i giá tr n m dư i ngư ng siêu bán là giá CP gi m. Phân tích vi c xuyên phá các ngư ng giá tr này nh m ch ra khi giá CP ang bi n ng d p d nh nh m ch ra xu th s p t i c a giá CP s là tăng giá hay gi m giá. Trong trư ng h p giá CP bi n ng có xu th , s d ng các ngư ng siêu mua ho c siêu bán thư ng hay cho tín hi u không phù h p n u vi c mua và bán i ngư c l i xu th c a th trư ng. Tuy nhiên v n có th s d ng các tín hi u mua ho c bán khi giá tr siêu mua ho c siêu bán b xuyên phá nhưng ph i thu n theo xu th chung th trư ng mà không ư c i ngư c l i. C th n u có tín hi u mua và bi n ng là tăng thì có th mua, n u có tín hi u bán và bi n ng là gi m thì có th bán; xu th càng m nh m thì tín hi u càng áng tin c y. 7
ư ng trung bình. • ư ng trung bình là ngư ng trung bình giá tr c a phân tích. N u s xuyên phá là vư t ngư ng trung bình, th tr n i chi u nghiêng ph n th ng v phe bán c phi u. Ngư c l i n u s xuyên phá là xu ng dư i ngư ng trung bình i u ó có nghĩa th tr n i chi u nghiêng ph n th ng v phe mua c phi u. • Tín hi u mua và bán. ưa ra các quy t nh mua và bán h p lý, c n có m t s tín hi u khác nhau b tr l n nhau nh m tăng cư ng chính xác c a các tín hi u và gi m thi u r i ro i m i m i quy t nh. Các d u hi u sau ư c s d ng báo hi n vi c mua ho c bán: ng t dư i vư t qua ngư ng siêu mua r i quay tr N u giá tr c a máy dao l i xu ng dư i ngư ng này, ng th i xu th giá là i xu ng ho c bi n ng d p d nh. i u ó c nh báo th trư ng s chuy n sang xu th gi m giá ho c ang giai o n u c a xu th gi m giá. ây là tín hi u bán ra. ng t dư i vư t qua ngư ng siêu bán r i quay tr l i N u giá tr c a máy dao lên trên ngư ng này, ng th i xu th giá là i lên ho c bi n ng d p d nh. i u ó c nh báo th trư ng s chuy n sang xu th tăng giá ho c ang giai o n u c a xu th tăng giá. ây là tín hi u mua vào. N u xu th giá ang tăng m nh, khi giá tr c a máy dao ng vư t qua ngư ng siêu mua có nghĩa là ang giai o n u c a xu th tăng giá và s ti p t c tăng. ây là tín hi u mua vào. N u xu th giá ang gi m m nh, khi giá tr c a máy dao ng vư t qua ngư ng siêu bán có nghĩa là ang giai o n u c a xu th gi m giá và s ti p t c gi m, ây là tín hi u bán ra. N u giá tr máy dao ng ang dư i ngư ng siêu bán nhưng có s xu t hi n c a phân kỳ dương thì ó là tín hi u mua vào. Chú ý tính thu n theo xu th : n u th trư ng tr ng thái d p d nh ho c xu th là tăng ho c gi m nh thì có th mua, n u th trư ng tr ng thai gi m m nh thì tín hi u này không áng tin. N u giá tr máy dao ng ang trên ngư ng siêu mua nhưng có s xu t hi n c a phân kỳ âm thì ó là tín hi u bán ra. Chú ý tính thu n theo xu th : n u th trư ng tr ng thái d p d nh ho c xu th là gi m ho c tăng nh thì có th bán, n u th trư ng tr ng thái tăng m nh thì tín hi u này không áng tin. ng tăng vư t qua giá tr trung bình và có s xu t hi n N u giá tr máy dao 8
c a phân kỳ dương và xu th giá i lên thì ó là tín hi u mua vào. N u giá tr máy dao ng gi m xu ng xuyên qua giá tr trung bình và có s xu t hi n c a phân kỳ âm và xu th giá i xu ng thì ó là tín hi u bán ra. Ví d : xét ví d v s d ng ngư ng trung bình c a phân tích MACD iv i ch ng ch qu VF1. Hình 3: Bi u giúp nh n bi t các d u hi u o chi u Ngu n: www.bsc.com.vn Th i i m s (1), (5) là th i i m giai o n u c a xu th tăng giá m nh, ngư ng siêu mua b xuyên phá, thu n theo xu th c a th trư ng, ây là lúc nên mua vào. Th i i m s (2), (3), (4) là th i i m mà giá CP ã vư t t dư i ngư ng siêu bán lên trên. T i các th i i m này còn có s xu t hi n c a phân kỳ dương, ây là tín hi u tăng cư ng chính xác c n theo dõi thêm xu th lúc ó c a th trư ng. T i mua vào. th i i m s (2), v dài h n giá CP ang theo xu th gi m, nhưng trong ng n h n 5 ngày thì t i th i i m ó giá ang tăng, n u tuân theo xu th ng n h n thì có th mua vào nhưng ph i bán ngay ra khi có th vì s tăng giá ch là ng n h n. T i th i i m s (3) và s (4) cho th y nh ng d u hi u ch c ch n hơn vì bi n ng lúc ó là d p d nh, các tín hi u kh ng nh nên mua vào vì tin tư ng s lên giá trong tương lai. Th i i m s (6) là th i i m nên bán ra vì ngư ng siêu bán ã b xuyên phá trong xu th bi n ng gi m giá m nh c a th trư ng. Vi c bán ra th i i m này nh m m c ích i s h i ph c l i c a th trư ng ti p t c mua vào. gi m l , ch 9
Phân tích ch ng khoán là m t ngh thu t hơn là m t ngành khoa h c chính xác. Vì v y c n ph i s d ng k t h p nhi u phương pháp khác nhau t n k t qu t t nh t. Th m chí ngay trong cùng m t phương pháp cũng có nhi u cách s d ng khác nhau tùy thu c vào ng c nh c th . Vì v y c n ph i tr i qua rèn luy n ki n th c và t ào t o b n thân t ư c s nh y bén và chính xác mà không m t th c hành phương pháp nào có th t ư c. Vai trò c a phân tích k thu t u tư v i ba ch c năng Phân tích k thu t óng vai trò là công c tr giúp nhà chính: báo ng, xác th c và d oán. • Công c báo ng Phân tích k thu t c nh báo s xuyên phá các ngư ng an toàn và thi t l p nên các ngư ng an toàn m i hay nói cách khác là thi t l p m c giá m i th c s thay vì dao ng quanh m t m c giá cũ. i v i nhà u tư vi c nh n bi t các d u hi u v s thay i m c giá càng s m càng t t giúp cho h s m có hành ng mua vào ho c bán ra k p th i. • Công c xác nh n. M i phương pháp phân tích k thu t ư c s d ng k t h p v i các phương pháp k thu t khác ho c các phương pháp phi k thu t xác nh n v xu th c a giá. Vi c k t h p và b tr l n nhau gi a các phương pháp k thu t khác nhau giúp nhà u tư có ư c k t lu n chính xác và t i ưu hơn. • Công c d oán. u tư s d ng các k t lu n c a phân tích k thu t oán giá c c a tương Nhà d lai v i kỳ v ng v kh năng oán t t hơn. Tuy nhiên như trên ã nói, b n ch t c a phân tích k thu t không ph i là d báo tương lai mà là ch th tr ng thái th trư ng tr ; do ó n u s d ng như m t công c d oán nhà u tư trong quá kh v i m t c n ph i tính n m t xác su t an toàn và ch p nh n r i ro khi d oán là không phù h p. Không ai có th nói trư c tương lai ch b ng thông tin trong quá kh . Tuy nhiên nh có phân tích k thu t, kh năng oán sai do oán ư c h n ch r t nhi u. M i phương pháp k thu t ư c áp d ng s th hi n các vai trò trên v i các ưu như c i m khác nhau. 1.1.3. Lý thuy t dow 10
Tìm hi u chung. Lý thuy t Dow là cơ s u tiên cho m i nghiên c u kĩ thu t trên th trư ng cơ xây d ng cũng như i tư ng nghiên c u c a lý thuy t chính là nh ng bi n ng s c a b n thân th trư ng (th hi n trong ch s trung bình c a th trư ng) và không h d a trên cùng cơ s c a phân tích cơ b n là các th ng kê ho t ng kinh doanh c a doanh nghi p. Tìm hi u v lý thuy t c a Dow, trư c tiên ta ph i nghiên c u n ch s trung bình c a th trư ng. Nhìn chung giá ch ng khoán c a t t c các công ty u cùng lên và xu ng, tuy nhiên m t s c phi u l i chuy n ng theo hư ng ngư c l i xu th chung c a các c phi u khác cho dù là ch trong vài ngày ho c vài tu n. Th c t cho th y khi th trư ng lên giá thì giá c a m t s ch ng khoán tăng nhanh hơn nh ng ch ng khoán khác, còn khi th trư ng xu ng giá thì m t s ch ng khoán gi m giá nhanh chóng trong khi có m t s khác l i tăng lên, nhưng th c t v n ch ng minh r ng h u như t t c các ch ng khoán u dao ng theo cùng m t xu th chung. Nguyên lý quan tr ng c a lý thuy t Dow. Khi nghiên c u lý thuy t Dow có 12 nguyên lý quan tr ng sau: • Ch s bình quân th trư ng ph n ánh t t c . B i vì nó ph n ánh nh ng ho t ng có liên k t v i nhau c a hàng nghìn nhà u tư, g m c nh ng ngư i có kinh nghi m d oán th trư ng gi i nh t, có nh ng thông tin t t nh t v xu hư ng và các s ki n, nh ng gì có th nh n th y trư c và t t c nh ng gì có th nh hư ng n cung và c u c a các lo i ch ng khoán. Th m chí c nh ng thiên tai hay th m h a không d tính ư c thì ngay khi x y ra chúng ã ư c th trư ng ph n ánh ngay vào giá c a các lo i ch ng khoán. • Ba xu th c a th trư ng. Thu t ng th trư ng nh m ch giá ch ng khoán nói chung, dao ng c a th trư ng t o thành các xu th giá, trong ó quan tr ng nh t là các xu th c p 1 (xu th chính hay xu th cơ b n). ây là nh ng bi n ng tăng ho c gi m v i qui mô l n, thư ng kéo dài trong m t ho c nhi u năm và gây ra s tăng hay gi m n 20% giá c a các c phi u. Chuy n ng theo xu th c p 1 s b ng t quãng b i các b i s xen vào c a các dao ng c p 2 theo hư ng i ngh ch - g i là nh ng ph n ng hay i u ch nh c a th trư ng. Nh ng bi n ng này xu t hi n khi xu hư ng c p 1 t m th i vư t quá m c hi n t i c a b n thân nó (g i chung các bi n ng này là các bi n ng trung gian - 11
bi n ng c p 2). Nh ng bi n ng c p 2 bao g m nh ng bi n ng giá nh hay g i là nh ng bi n ng hàng ngày và không có ý nghĩa quan tr ng trong Lý thuy t Dow. Xu th c p 1 Như ã nói n ph n trư c, xu th c p 1 là nh ng chuy n ng l n c a giá, bao hàm c th trư ng, thư ng kéo dài hơn 1 năm và có th là trong vài năm. N u như m i t tăng giá liên ti p u t n m c cao hơn m c trư c ó và m i i u ch nh c p 2 u d ng l i m c áy cao hơn m c áy c a l n i u ch nh trư c thì xu th c p 1 lúc này là tăng giá. Còn ngư c l i n u m i bi n ng gi m u làm cho giá xu ng nh ng m c th p hơn còn m i i u ch nh u không làm cho giá tăng lên m nh n m c nh c a nh ng t tăng giá trư c ó thì xu th c p 1 c a th trư ng lúc này là gi m giá. Thông thư ng, v lý thuy t thì xu th c p 1 ch là m t trong 3 lo i xu th mà m t nhà u tư dài h n quan tâm. M c ích c a nhà u tư ó là mua ch ng khoán càng s m càng t t trong m t th trư ng lên giá, v i m t kinh doanh ch ng khoán ng n h n thì nh ng bi n ng c a xu th c p 2 l i có vai trò quan tr ng b i h ki m l i ng ng n h n c a th trư ng. nhu n d a trên nh ng bi n Xu th c p 2 Xu th c p 2 là nh ng i u ch nh có tác ng làm gián o n quá trình v n ng c a giá theo xu th c p 1. Chúng là nh ng t suy gi m t m th i (trung gian) hay còn g i là nh ng i u ch nh xu t hi n các th trư ng tăng giá; ho c nh ng t tăng giá hay còn g i là h i ph c xu t hi n các th trư ng gi m giá. Thư ng thì nh ng bi n ng trung gian này kéo dài t 3 tu n n nhi u tháng. Chúng s kéo ngư c l i kho n 1/3 n 2/3 m c tăng (hay gi m tùy lo i th trư ng) c a giá theo xu th c p 1. Do ó, ch ng h n trong th trư ng tăng giá, n u ch s giá bình quân công nghi p tăng liên t c n nh ho c có gián o n r t nh và m c tăng t n 30 i m, khi ó xu t hi n xu th i u ch nh c p 2, thì ngư i ta có th trông i xu th i u ch nh này có th làm gi m t 10 n 20 i m cho n khi th trư ng l p l i xu th tăng c p 1 ban u c a nó. D u sao cũng c n lưu ý là qui t c gi m 1/3 n 2/3 không ph i là m t lu t l không th phá v mà nó ơn gi n ch là m t nh n xét v kh năng có th x y ra mà h u h t các bi n ng c p 2 u b gi i h n trong m c này. R t nhi u trong s ó ng ng tác ng i m g n v i m c 50% mà r t hi m khi t n m c 1/3. Như v y có 2 tiêu chí nh n nh m t xu th c p 2: T t c nh ng chuy n ng c a giá ngư c hư ng v i xu th c p 1 kéo dài ít nh t 3 tu n và kéo hoàn l i ít nh t 1/3 m c bi n ng th c c a xu th c p 1 (tính t i m k t thúc bi n ng c p 2 12
trư c ó n bi n ng c p 2 này, b qua nh ng dao ng nh ) thì ư c coi là thu c lo i trung gian hay còn g i là bi n ng c p 2. M c dù ã có nh ng tiêu chí xác nh m t xu th c p 2 nhưng v n có nh ng khó khăn trong vi c xác nh th i i m hình thành và th i gian t n t i c a xu th . Xu th nh (Minor). ây là nh ng dao ng trong th i gian ng n (dài t i a 3 tu n, hư ng ch dư i 6 ngày) mà theo như thuy t Dow ã nói n, b n thân chúng không th c s có ý nghĩa nhưng chúng góp ph n t o nên các xu th trung gian. Thông thư ng thì m t bi n ng trung gian dù là m t xu th c p 2 hay là m t ph n c a xu th c p 1 xen gi a hai xu th c p 2 liên ti p, u ư c t o thành t m t dãy g m 3 ho c nhi u hơn nh ng dao ng nh khác nhau. Xu th nh là d ng duy nh t trong 3 lo i xu th có th b “lôi kéo” (b tác ng vào xu th c p 1 và 2 thì c n nh ng giao d ch v i kh i lư ng tác ng). r t l n và i u này h u như là không th . • Bull Market (th trư ng Bull market - th trư ng tăng giá) M t xu th tăng giá cơ b n thư ng bao g m 3 th i kì: T h i kì u tiên là quá trình “tích t ”, trong quá trình này, nh ng nhà u tư có t m nhìn xa s ti n hành xem xét các doanh nghi p, có th vào th i kì này doanh nghi p ang suy thoái nhưng nhà u tư nh n th y kh năng doanh ngi p có th chuy n bi n tình hình thành tăng trư ng nhanh chóng, có th giá c phi u c a nó s tăng trong th i gian t i. ây cũng là th i i m mà c phi u này ang ư c chào bán r t nhi u b i nh ng nhà u tư ang có tâm lý r t chán n n và lo l ng v tình tr ng c a nh m tăng d n giá chào bán c a h khi th trư ng xu t nh ng c phi u c a h và hi n s suy gi m trong kh i lư ng giao d ch. Các b n báo cáo tài chính c a doanh nghi p ó có th không t t th m chí r t t i. Công chúng hoàn toàn c m th y th t v ng khi tham gia vào th trư ng ch ng khoán b i h th y lư ng ti n ã u tư c a h ang gi m giá tr nhanh chóng và có nguy cơ còn gi m n a, vì v y mà h mu n thoát ra kh i th trư ng. Tuy nhiên có th nh n th y m t i u vào cu i giai o n th nh t này là trong ho t ng c a công ty và trong nh ng bi n ng trên th trư ng ã có nh ng bi n chuy n tuy m i ch m c h n ch , b t u xu t hi n nh ng t tăng giá nh . Th i kỳ th 2 là th i kỳ c a s tăng trư ng khá v ng ch c. H at ng c a doanh ngi p ang theo dõi gia tăng m nh cùng v i nh ng kh i s c trong n i b doanh nghi p và doanh thu c a nó cũng tăng d n và b t u thu hút các m i quan tâm trên th trư ng. ây chính là th i kì mang l i nhi u l i nhu n cho các nhà kinh doanh 13
ch ng khoán theo trư ng phái Phân tích k thu t. Th i kì th 3, trong th i kì này th trư ng sôi s c v i nh ng bi n ng c a nó. Công chúng r t háo h c v i t ng bi n ng c a th trư ng. T t c các thông tin tài chính c a doanh nghi p ưa ra u r t t t, giá ch ng khoán tăng cao ngoài s c tư ng tư ng và ang là nh ng v n nóng h i ư c ưa lên trang u c a các t báo ra hàng n th i i m sau kho ng hai năm tính t lúc th trư ng b t u i lên, nh ng ngày. ngư i ít kinh nghi m có th m i cho r ng th trư ng lúc này m i ch c ch n cho l i nhu n c a h và mu n tham gia vào th trư ng. Nhưng th c s thì sau hai năm, giá ã tăng khá cao, câu h i nên t ra vào lúc này là “nên bán c phi u nào? ” ch không còn là “nên mua c phi u nào ? ” n a. Vào cu i th i kì th 3, ngư i ta có th th y n n u cơ tràn lan, kh i lư ng giao d ch v n ti p t c tăng nhưng “air-pocket-stock” xu t hi n ngày càng nhi u, s lư ng c phi u có giá th p nhưng không có giá tr u tư cũng gia tăng và c nh ng t phát hành trái phi u cũng ít d n i. • Bear Market (Th trư ng con g u Bear Market - th trư ng gi m giá) Xu th gi m giá c a th trư ng cũng ư c chia thành ba th i kỳ. Th i kỳ u tiên là th i kỳ “phân b ” (th i kỳ này th c s b t u giai o n cu i c a Bull Market trư c ó). Trong th i kỳ này nh ng nhà u tư có t m nhìn xa u nh n th y r ng doanh thu (và các ch s kinh doanh nói chung) c a nh ng công ty mà h ang n m gi c phi u u ang t m c cao không bình thư ng và h mu n nhanh chóng thoát kh i v th s h u c phi u c a nh ng công ty này. Kh i lư ng giao d ch v n r t cao m c dù ã có nh ng d u hi u c a xu hư ng gi m, công chúng v n r t “năng ng” nhưng cũng b t u có d u hi u lo l ng và cũng không còn nhi u kỳ v ng ki m l i nhu n. Th i kỳ th hai ư c g i là th i kỳ "h n lo n". S lư ng ngư i mua b t u gi m d n và nh ng ngư i bán b t u tr lên v i vã bán i nh ng c phi u mình ang n m gi . Xu th gi m giá b t u tăng m nh làm th giá g n như d c th ng xu ng và kh i lư ng giao d ch t n m c nh i m. Giai o n này ư c g i là h n lo n vì s s t gi m thư ng x y ra r t tr m tr ng th m chí là thái quá v i m c vư t quá c th c tr ng c a các doanh nghi p. Sau giai o n h n lo n có th có giai o n h i ph c th th trư ng (m t d ng xu th c p hai) ho c m t giai o n dao ng ngang c a (các dao ng không có hư ng i lên hay i xu ng mà là dao ng trong m t kho ng nh theo chi u ngang c a th trư ng) trong m t th i gian tương i dài. Giai o n c này th hi n tâm lý chán n n c a m t b ph n nhà u tư, h cũng chính là nh ng 14
ngư i ã c g ng n m gi c phi u qua th i kỳ h n lo n trư c ó ho c cũng có th là nh ng ngư i ã mua c phi u trong th i kỳ ó b i vì lúc ó giá c a c phi u rõ ràng là r hơn r t nhi u so v i trư c ó vài tháng. Thông tin v các doanh nghi p ngày càng x u i. K t thúc giai o n này m i bư c vào th i kỳ th ba. Th i kỳ th ba, xu th i xu ng trên th trư ng ã y u d n, nhưng l i ư c duy trì b i nh ng l nh bán nhi u và liên t c th hi n “n i bu n” và s lo l ng c a nh ng nhà u tư ang r t c n ti n cho nh ng nhu c u riêng c a h . Các c phi u u gi m n m c th p nh t, th m chí g n như m t hoàn toàn giá tr . Nh ng c phi u có ch t lư ng cao h u như không ư c giao d ch vì nh ng ngư i s h u chúng u mu n n m n cùng. giai o n cu i c a Bear Market, như m t k t qu c a toàn b th i kỳ gi gi m giá trư c, c th trư ng ch t p trung vào giao d ch m t s lo i c phi u. Bear Market k t thúc t t c v i nh ng tin x u v các doanh nghi p, v th trư ng m c có th coi là t i t nh t ã th hi n ra và có th n. Hai ư ng ch s bình quân c a th trư ng ph i cùng xác nh n xu • th c a th trư ng. ây là câu h i thư ng xuyên t ra nh t và cũng khó gi i thích nh t iv ih th ng các nguyên lý c a lý thuy t Dow. Tuy nhiên t khi ư c ưa ra cho n nay nó ã ư c th i gian ch ng minh tính úng n và nó v n ư c v n d ng cho n ngày nay và b t kì m t ai ã xem xét nh ng s li u ghi l i thì u không th có ý ki n ph n i v i nguyên lý này. Còn v i nh ng ngư i ít quan tâm hay b qua nguyên lý này thì trong th c t kinh doanh ã và s ph i nhi u l n c m th y ti c nu i. i u nguyên lý này mu n nói n là không th có m t d u hi u chính xác nào v s thay i xu th th trư ng có th ư c kh ng nh ch thông qua xem xét bi n ng c a duy nh t m t lo i n nh ng th trư ng bao g m nhi u ch s bình ch s bình quân ( ây mu n nói quân, ch ng h n như M , như nói ph n u, có hai lo i ch s bình quân). 15