Mô cơ
lượt xem 13
download
Mô cơ được tạo nên bởi các tế bào cơ (sợi cơ: muscle fiber) có khả năng co – duỗi. Phân loại: Cơ vân, cơ tim, cơ trơn. Nguồn gốc: Trung bì phôi. Khả năng tái tạo mô: Cơ trơn cơ vân cơ tim Hoạt động của mô cơ được điều hòa bởi mô thần kinh: Co cơ vân theo ý muốn, còn sự co cơ tim và cơ trơn có tính tự động. Tế bào khác có khả năng co – duỗi:
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Mô cơ
- MÔ CƠ TS.BS. HOÀNG ANH VŨ 1
- MỤC TIÊU HỌC TẬP 1. Phân biệt được các thành phần trong cấu trúc mô cơ vân 2. Kể tên, vị trí giải phẫu và mô tả được cấu tạo các mô nút của tim 3. Phân biệt được các thành phần trong cấu trúc mô cơ trơn 4. Mô tả được cấu tạo của sợi cơ vân, sợi cơ tim và sợi cơ trơn 2
- ĐẶC ĐIỂM CHUNG • Mô cơ được tạo nên bởi các tế bào cơ (sợi cơ: muscle fiber) có khả năng co – duỗi. • Phân loại: Cơ vân, cơ tim, cơ trơn. • Nguồn gốc: Trung bì phôi. • Khả năng tái tạo mô: Cơ trơn > cơ vân > cơ tim • Hoạt động của mô cơ được điều hòa bởi mô thần kinh: Co cơ vân theo ý muốn, còn sự co cơ tim và cơ trơn có tính tự động. • Tế bào khác có khả năng co – duỗi: Tế bào cơ – biểu mô, tế bào quanh mạch và nguyên bào sợi 3
- MÔ CƠ VÂN • Cơ bám xương, cơ bám da đầu, cơ mặt, cơ lưỡi, cơ ở phần trên thực quản, cơ thắt hậu môn và cơ vận nhãn. • Mô cơ vân được tổ chức thành những bắp cơ: + Cân cơ + Bó cơ + Vách liên kết: Mạch máu, mao mạch bạch huyết và những dây thần kinh. + Sợi cơ hay tế bào cơ. (Hình 1) 4
- MÔ CƠ VÂN • Các mạch và dây thần kinh thường đi vào bắp cơ ở một vị trí trước khi chia nhánh để phân bố sâu vào trong bắp cơ. • Những mao mạch bạch huyết không phân bố tới tận các sợi cơ vân, vì vậy ở mô liên kết quanh các bó nhỏ không thấy mạch bạch huyết • Bản vận động: Những sợi thần kinh có myelin đến tận các sợi cơ (Hình 2) 5
- TẾ BÀO CƠ VÂN (SỢI CƠ VÂN) • Hình trụ, d = 0,01 – 0,1 mm, dài vài cm, có các vi sợi cơ xếp song song với nhau tạo vân ngang • Màng sợi cơ: Màng bào tương và màng đáy. Giữa 2 màng có những tế bào vệ tinh (satellite cell). (Hình 1) • Nhân: Rất nhiều nhân, ít chất nhiễm sắc, nằm ở ngoại vi, sát màng sợi cơ. • Bào tương: Chứa tơ cơ hay vi sợi cơ (myofibril) và các bào quan khác như bộ Golgi, ti thể, lưới nội bào không hạt, hệ thống ống ngang. 6
- TƠ CƠ (VI SỢI CƠ: MYOFIBRIL) • Sợi dài, d = 0,5 – 2 µm • Đoạn sáng (băng I: Isotrope): dài 0,8 µm, chính giữa có vạch Z • Đoạn tối (băng A: Anisotrope): dài 1,5 µm, chính giữa có vạch H, giữa vạch H có thêm vạch M • Đơn vị co cơ (sarcomere, lồng Krause): giữa 2 vạch Z. (Hình 3) 7
- XƠ CƠ (SIÊU SỢI CƠ: MYOFILAMENT) Xơ mảnh (actin): • Ở cả băng I và A nhưng gián đoạn ở vạch H. • Gồm các phân tử F-actin, tropomyosin và troponin Xơ dày (myosin): Chỉ có ở đĩa A Xơ α-actinin của vạch Z, nơi bám của xơ actin Xơ titin: đoạn thẳng nằm trong băng A, đoạn lò xo nằm trong băng I để nối xơ myosin với vạch Z (Hình 3) 8
- XƠ CƠ (SIÊU SỢI CƠ: MYOFILAMENT) Cắt ngang: •Băng I: xơ actin đứng ở đỉnh của những hình lục giác đều •Băng A: mỗi xơ myosin nằm ở tâm của hình lục giác đều này. (Hình 3) 9
- BỘ BA (TRIAD) Lưới nội bào không hạt: •Hệ thống túi và ống bao quanh tơ cơ •Nơi tích trữ Ca++ •Túi tận cùng ở mức ranh giới giữa băng A và I Hệ thống ống ngang hay hệ thống vi quản T •Hệ thống ống nhỏ vây quanh các tơ cơ •Ở ngang mức ranh giới giữa băng A và I Bộ ba (triad) • Gồm ống ngang + 2 túi tận cùng • Đảm bảo cho sự co đồng thời của toàn bộ sợi cơ khi có kích thích tới ngưỡng (Hình 4). 10
- THAY ĐỔI HÌNH THÁI KHI CO CƠ • Xơ actin và xơ myosin không thay đổi chiều dài • Xơ actin trượt sâu về phía vạch M • Hai vạch Z của một đơn vị co cơ chuyển dịch lại gần nhau • Những đoạn sáng thu hẹp kích thước (băng I và vạch H) • Những đoạn tối không thay đổi (băng A) (Hình 5) 11
- MÔ CƠ TIM • Cơ tim là một loại cơ vân đặc biệt: Các vân ngang do sự sắp xếp các xơ actin và xơ myosin tạo thành đơn vị co cơ • Tổ chức thành những lưới sợi cơ: Các tế bào cơ tim nối tiếp nhau bằng các mối liên kết ở đầu sợi cơ và bằng các nhánh nối (Hình 6). • Giữa lưới sợi cơ tim có mô liên kết giàu mạch máu và mô thần kinh. 12
- SỢI CƠ TIM (TẾ BÀO CƠ TIM) Vi thể: • Đường kính 15 µm, dài khoảng 100 µm • Một hay hai nhân, hình trứng, nằm ở trung tâm tế bào, chứa những khối chất nhiễm sắc đậm, hầu như không có khả năng phân chia • Tơ cơ cũng hợp thành bó, với các vân ngang mảnh và mờ hơn ở cơ vân. • Trên mặt cắt dọc, có những vạch ngang sợi cơ nhưng không trên cùng một hàng mà cách đều đặn, gọi là vạch bậc thang 13
- SỢI CƠ TIM (TẾ BÀO CƠ TIM) Siêu vi thể: • Vi quản T: Ít hơn nhưng lớn hơn trong sợi cơ vân, không tạo thành bộ ba mà chỉ là bộ đôi (diad) ngang vạch Z (Hình 7). • Lưới nội bào không hạt kém phát triển hơn so với ở sợi cơ vân • Ty thể trong sợi cơ tim rất phong phú, xếp thành hàng dọc theo chiều dài sợi cơ, chiếm 40% thể tích khối cơ tương (ở cơ vân là 2%) 14
- VẠCH BẬC THANG • Chỉ có ở cơ tim • Là nơi 2 đầu tế bào cơ tim tiếp giáp nhau • Ở phần ngang có các thể liên kết hoặc liên kết bản gắn kết màng hai sợi cơ kế tiếp nhau • Ở phần dọc có mối liên kết khe, là nơi truyền xung động giữa hai tế bào cơ tim (Hình 6) 15
- MÔ NÚT CỦA TIM Phát sinh và dẫn truyền xung động, cho tim co bóp tự động và nhịp nhàng: • Nút xoang (nút xoang – nhĩ hay nút Keith – Flack) • Nút nhĩ thất (nút Tawara) • Bó His • Lưới sợi Purkinje (Hình 8) 16
- NÚT XOANG • Nằm ở bên phải tĩnh mạch chủ trên, sát với tâm nhĩ phải • Là nơi phát nhịp của quả tim (pacemaker) • Tế bào mô nút: hình trụ hoặc đa diện, có nhân lớn nằm giữa tế bào, quanh nhân là một vùng bào tương rộng, không có bào quan • Tơ cơ: Ngoại vi bào tương, kích thước thay đổi và sắp xếp theo các chiều khác nhau, xen kẽ với các ti thể. • Tế bào cơ chuyển tiếp: Ngoại vi của nút xoang 17
- MÔ CƠ TRƠN • Thành các tạng rỗng, thành mạch • Có khả năng tái tạo khi bị tổn thương • Những sợi cơ trơn họp lại thành từng bó hoặc từng lớp • Hầu hết các tạng rỗng, có hai lớp cơ trơn: Những sợi của lớp trong xếp theo hướng vòng, lớp ngoài theo hướng dọc (Hình 9) • Dạ dày và đoạn dưới niệu quản: Lớp thứ ba gồm những sợi chạy chéo, nằm ở phía trong lớp vòng 18
- SỢI CƠ TRƠN (TẾ BÀO CƠ TRƠN) • Thường có hình thoi, chiều dài khác nhau tùy mỗi cơ quan (thành mạch máu: khoảng 20 µm, tử cung mang thai: dài tới 500 µm) • Một nhân hình trứng hoặc hình que gẫy khúc, ở phần phình ra giữa sợi cơ, có 1 -2 hạt nhân • Xơ actin, xơ myosin và xơ trung gian + Xơ actin: Troponin được thay bằng calmodulin + Xơ trung gian: Desmin và vimentin • Thể đặc: Cấu trúc nhỏ, hình thoi, đậm màu, rải rác trong cơ tương và sát màng bào tương, thành phần chính là các xơ α-actinin (Hình 10) 19
- Hình 1: Tổ chức của mô cơ vân 20
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Bài giảng Mô cơ - BS. Trần Kim Thương
35 p | 196 | 33
-
Bài giảng Mô phôi: Mô cơ
10 p | 265 | 25
-
Bài giảng: Mô cơ
13 p | 148 | 16
-
Bài giảng Ứng dụng của siêu âm doppler mô cơ tim
56 p | 116 | 12
-
Bài giảng Tế bào - Mô cơ thể người - Lê Hồng Thịnh
27 p | 99 | 11
-
Nghiên cứu chỉ số mỡ cơ thể và mỡ nội tạng trên đối tượng nữ ăn chay trường
7 p | 55 | 5
-
Khảo sát tình hình viêm phổi bệnh nhân sau mổ có thở máy tại khoa phẫu thuật gây mê hồi sức- Bệnh viện Nhân Dân Gia Định
12 p | 60 | 4
-
Nghiên cứu ảnh hưởng của chế độ ăn trường chay trên chỉ số mỡ cơ thể và mức mỡ nội tạng
7 p | 27 | 3
-
Nhân một trường hợp bướu mỡ-cơ trơn-mạch máu ở gan
5 p | 11 | 3
-
Nghiên cứu chỉ số sức căng dọc thất trái bằng siêu âm đánh dấu mô cơ tim ở bệnh nhân suy tim mạn tính
5 p | 11 | 3
-
Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị bệnh nhân sốt mò có biến chứng tim mạch điều trị tại Bệnh viện Quân y 87 từ tháng 07/2008 – 12/2013
7 p | 31 | 3
-
Siêu âm đánh dấu mô cơ tim: Nguyên lý hoạt động và ứng dụng lâm sàng
5 p | 16 | 3
-
Nghiên cứu chức năng thất trái bằng siêu âm đánh dấu mô cơ tim trên bệnh nhân tăng huyết áp và đái tháo đường type 2 có phân số tống máu bảo tồn
31 p | 84 | 3
-
Nghiên cứu ứng dụng siêu âm - doppler mô cơ tim trong đánh giá chức năng thất tráI ở người bình thường
8 p | 44 | 2
-
Nghiên cứu sự biến đổi các chỉ số doppler mô cơ tim ở bệnh nhân ung thư điều trị anthracyclin
9 p | 37 | 1
-
Nghiên cứu khối mỡ cơ thể của thanh niên 19 - 25 tuổi
11 p | 47 | 1
-
Hiệu quả khoét chóp bằng vòng điện các tổn thương tân sinh trong biểu mô cổ tử cung độ II & III
7 p | 47 | 0
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn