Một số ý kiến về nội dung và phương pháp của chế độ báo cáo, điều tra thủy sản

Mét sè ý kiÕn vÒ néi dung vµ ph­¬ng ph¸p cña<br /> chÕ ®é b¸o c¸o, ®iÒu tra thuû s¶n<br /> Hoµng V¨n Dôc<br /> Côc Thèng kª Thanh Ho¸<br /> Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh Thuû s¶n vÒ th«ng tin cña ngµnh thuû s¶n cßn nh÷ng<br /> ®· cã nh÷ng b­íc t¨ng tr­ëng kh¸ nhanh, h¹n chÕ nªn viÖc ®Çu t­ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn<br /> kh«ng chØ ®¬n thuÇn t¨ng vÒ sè l­îng mµ thiÕt nh­ kinh phÝ,... cho tæng ®iÒu tra vµ<br /> còng t¨ng c¶ vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm. C¬ ®iÒu tra ®Þnh kú cßn ë møc khiªm tèn, nªn<br /> cÊu cña nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao c¸c th«ng tin cña tæng ®iÒu tra cßn nhiÒu<br /> ngµy cµng t¨ng ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng s¶n h¹n chÕ c¶ vÒ tÝnh toµn diÖn vµ chÊt l­îng<br /> phÈm nu«i trång, tõng b­íc ®¶m b¶o nhu cña c¸c th«ng tin.<br /> cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña c¸c tÇng<br /> Qua thùc tÕ ¸p dông chÕ ®é b¸o c¸o,<br /> líp d©n c­ vµ ®¸p øng nhu cÇu xuÊt khÈu. V×<br /> ®iÒu tra thuû s¶n cña Tæng côc thÊy vÉn cßn<br /> vËy nhiÖm vô n¾m c¸c th«ng tin vÒ s¶n xuÊt<br /> nh÷ng ®iÓm cÇn ®­îc hoµn thiÖn:<br /> thuû s¶n ngµy cµng trë nªn quan träng.<br /> Nh÷ng n¨m qua c«ng t¸c thu thËp sè liÖu vÒ 1. VÒ chØ tiªu diÖn tÝch nu«i thuû s¶n<br /> ho¹t ®éng cña ngµnh thuû s¶n ®· ®­îc Tæng a. Ph¹m vi thu thËp sè liÖu<br /> côc Thèng kª c¶i tiÕn nhiÒu lÇn c¶ vÒ néi<br /> Tr­íc hÕt cÇn ®­a ra kh¸i niÖm, ph©n<br /> dung vµ ph­¬ng ph¸p thu thËp vµ thùc tÕ ®·<br /> ®Þnh râ tõng lo¹i diÖn tÝch nu«i, ph¹m vi thu<br /> gióp c¸c ®Þa ph­¬ng ®¸nh gi¸ ®­îc s¶n<br /> thËp sè liÖu. HiÖn nay mét sè diÖn tÝch thùc<br /> l­îng khai th¸c, nu«i trång t­¬ng ®èi s¸t víi<br /> tÕ ®· nu«i nh­ng ch­a ®­îc quy ®Þnh râ rµng<br /> thùc tÕ. HiÖn nay viÖc thu thËp th«ng tin vÒ<br /> nh­ mét sè lo¹i diÖn tÝch d­íi ®©y:<br /> s¶n xuÊt thuû s¶n d­íi hai h×nh thøc:<br /> DiÖn tÝch mét vô lóa, mét vô nu«i thuû<br /> Tæng ®iÒu tra theo chu kú 5 n¨m mét<br /> s¶n, phÇn diÖn tÝch nµy vÒ nguyªn t¾c ®·<br /> lÇn ®Ó thu thËp nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n vÒ c¬<br /> tÝnh vµo diÖn tÝch trång trät (diÖn tÝch ®Êt<br /> së s¶n xuÊt, lao ®éng, ph­¬ng tiÖn, diÖn tÝch trång c©y hµng n¨m, nÕu tÝnh vµo diÖn tÝch<br /> nu«i c¸c lo¹i thuû s¶n,... phôc vô cho viÖc nu«i thuû s¶n sÏ tÝnh trïng) hiÖn nay m«<br /> ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ngµnh thuû s¶n, ®ång h×nh nµy t­¬ng ®èi phæ biÕn vµ s¶n l­îng<br /> thêi lµm c¬ së cho viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn thuû s¶n hµng n¨m kh«ng nhá, nÕu dïng<br /> l­îc, x©y dùng kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch phï s¶n l­îng nu«i chung chia cho diÖn tÝch nu«i<br /> hîp thóc ®Èy ngµnh thuû s¶n ph¸t triÓn,... chuyªn kh«ng ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt kinh<br /> KÕt qu¶ tæng ®iÒu tra cßn lµm c¨n cø ®Ó lËp tÕ cña hiÖn t­îng, n¨ng suÊt nu«i, ®©y cßn<br /> dµn chän mÉu cho mét sè chØ tiªu quan lµ mét trong nh÷ng thµnh qu¶ vÒ chuyÓn<br /> träng trong s¶n xuÊt thuû s¶n nh­ s¶n l­îng dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña tõng ®Þa ph­¬ng, gi¸<br /> thuû s¶n khai th¸c, nu«i trång hµng n¨m... trÞ thuû s¶n thu ®­îc cao h¬n gi¸ trÞ lóa, diÖn<br /> tÝch nµy l©u nay ch­a tÝnh. Theo chóng t«i<br /> Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña lo¹i h×nh nµy nªn xÕp vµo mét nhãm diÖn<br /> n­íc ta do nhËn thøc cña c¸c cÊp c¸c ngµnh tÝch nu«i thuû s¶n riªng, võa ph¶n ¶nh ®­îc<br /> <br /> 26 Th«ng tin Khoa häc Thèng kª - sè chuyªn san thèng kª ®Þa ph­¬ng 2006<br /> kÕt qu¶ s¶n xuÊt l¹i kh«ng trïng l¾p vÒ chØ ®ång thêi c¶ hai ph­¬ng ph¸p: §iÒu tra toµn<br /> tiªu ®Êt ®ai. diÖn vµ ®iÒu tra chän mÉu.<br /> DiÖn tÝch nu«i thuû s¶n trªn c¸t, sè diÖn - §iÒu tra toµn diÖn ®èi víi c¸c chØ tiªu:<br /> tÝch nµy ®· ®­îc tÝnh vµo ®Êt chuyªn dïng, Hé, khÈu, lao ®éng, diÖn tÝch nu«i theo c¸c<br /> nÕu tÝnh sÏ trïng vÒ diÖn tÝch ®Êt, trong thùc h×nh thøc vµ mÆt n­íc nu«i, sè l­îng vµ<br /> tÕ ®Ó cã diÖn tÝch nu«i thuû s¶n trªn c¸t møc c«ng suÊt cña c¸c lo¹i tµu thuyÒn, sè lång<br /> ®Çu t­ rÊt lín, n¨ng suÊt nu«i cao. V× vËy nu«i,... (DiÖn tÝch nu«i vµ sè l­îng tµu<br /> theo chóng t«i lo¹i h×nh nµy còng ®­îc tÝnh thuyÒn khai th¸c cßn lµ dµn mÉu phôc vô<br /> thµnh chØ tiªu riªng võa dÔ theo dâi võa cho c«ng t¸c chän mÉu ®iÒu tra s¶n l­îng).<br /> kh«ng bÞ trïng vÒ diÖn tÝch.<br /> - §iÒu tra mÉu vÒ s¶n l­îng nu«i vµ<br /> DiÖn tÝch c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, thuû khai th¸c.<br /> ®iÖn thùc tÕ cã nu«i thuû s¶n, nh­ng phÇn<br /> diÖn tÝch nµy còng ®· ®­îc tÝnh vµo ®Êt §èi víi ®iÒu tra s¶n l­îng khai th¸c ¸p<br /> chuyªn dïng, ®Ó tiÖn cho viÖc theo dâi theo dông chän mÉu cÊp II (chän hé ®¹i diÖn).<br /> chóng t«i còng nªn t¸ch thµnh chØ tiªu riªng. Tõ thùc tiÔn trong qu¸ tr×nh chØ ®¹o,<br /> DiÖn tÝch ao trong d©n c­ th­êng lµ nhá thùc hiÖn ®iÒu tra thuû s¶n ngoµi quèc<br /> lÎ, nh­ng t­¬ng ®èi phæ biÕn nªn diÖn tÝch doanh cña nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho thÊy<br /> lín ®· ®­îc tÝnh vµo ®Êt thæ c­, nÕu tÝnh vµo c«ng suÊt cña tµu cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn<br /> diÖn tÝch nu«i thuû s¶n sÏ trïng, v× vËy còng s¶n l­îng khai th¸c, nh÷ng tµu cã c«ng suÊt<br /> nªn cã chØ tiªu riªng ®Ó theo dâi. lín s¶n l­îng khai th¸c ®­îc nhiÒu h¬n vµ<br /> b. Thêi gian thu thËp sè liÖu nu«i trång æn ®Þnh h¬n. V× vËy chän mÉu cÊp 2 nªn<br /> chän theo nhãm c«ng suÊt tµu, ®èi víi tµu<br /> Nu«i trång thuû s¶n gåm nhiÒu h×nh khai th¸c xa bê nh÷ng ®¬n vÞ cã d­íi 100 tµu<br /> thøc nu«i, th©m canh, b¸n th©m canh, qu¶ng nªn ®iÒu tra toµn bé, tõ 100 ®Õn 150 tµu<br /> canh c¶i tiÕn, qu¶ng canh. Mçi h×nh thøc ®iÒu tra 50%,... v×:<br /> nu«i cã ph­¬ng thøc thu ho¹ch riªng:<br />  Nhãm tµu cã c«ng suÊt d­íi 33 cv chØ<br /> - H×nh thøc nu«i c«ng nghiÖp víi quy<br /> khai th¸c ®­îc vïng ven biÓn, s¶n l­îng Ýt,<br /> m« diÖn tÝch võa vµ nhá th× th­êng thu<br /> chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng cao.<br /> ho¹ch mét lÇn.<br />  Nhãm tõ 33cv ®Õn 57 cv th­êng khai<br /> - C¸c h×nh thøc nu«i b¸n th©m canh víi<br /> th¸c æn ®Þnh ®­îc ë vïng gi÷a kh¬i gi÷a léng.<br /> qui m« diÖn tÝch lín, nu«i qu¶ng canh c¶i tiÕn,<br /> nu«i qu¶ng canh, thËm chÝ nu«i trªn diÖn tÝch  Nhãm trªn 57 ®Õn d­íi 90 cv phÇn lín<br /> n­íc ngät dï diÖn tÝch nhá còng thu ho¹ch khai th¸c xa bê.<br /> nhiÒu lÇn. V× vËy trong chØ tiªu diÖn tÝch chØ<br />  Nhãm trªn 90cv khai th¸c xa bê.<br /> nªn ®iÒu tra mét, hoÆc hai lÇn trong n¨m.<br /> Tõ viÖc chia nhãm trªn, nªn c¨n cø vµo<br /> 2. §èi víi ®iÒu tra<br /> sè l­îng tµu cña tõng nhãm ®Ó ph©n bæ mÉu<br /> Do tÝnh phøc t¹p cña ngµnh thuû s¶n, hîp lý cho tõng nhãm, ch¼ng h¹n nhãm tµu cã<br /> ®iÒu tra thuû s¶n hµng n¨m nªn sö dông c«ng suÊt d­íi 33cv khai th¸c gÇn bê, s¶n<br /> <br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc Thèng kª - Sè chuyªn san thèng kª ®Þa ph­¬ng 2006 27<br /> l­îng b×nh qu©n tµu kh«ng nhiÒu, mÆt kh¸c ®é tµu cïng nhãm c«ng suÊt nhiÒu l¹i ®iÒu tra Ýt<br /> chªnh lÖch s¶n l­îng ®¸nh b¾t cña c¸c tµu vµ ng­îc l¹i nªn khi suy réng kh«ng ®¶m<br /> kh«ng lín nªn chØ cÇn tû lÖ võa ph¶i,... b¶o ®é tin cËy.<br /> NÕu chän mÉu cÊp 2 nh­ l©u nay (chän Trªn ®©y lµ mét sè ý kiÕn vÒ ph­¬ng ¸n<br /> theo chñ tÇu) khi ®Õn ®iÒu tra mÆc dï cã ®iÒu tra thuû s¶n ngoµi quèc doanh ®­îc rót<br /> ®iÒu tra c«ng suÊt cña tµu, nh­ng cã hé chØ ra tõ qu¸ tr×nh thùc hiÖn cña Côc Thèng kª<br /> cã 1 tµu, cã hé l¹i cã tíi hai, ba tµu vµ c«ng<br /> Thanh Ho¸, rÊt mong Tæng côc Thèng kª<br /> suÊt cña c¸c tµu kh«ng gièng nhau, thËm chÝ<br /> hoµn thiÖn ph­¬ng ¸n cã kh¶ n¨ng thùc thi,<br /> cã sù chªnh lÖch lín vµ nh­ vËy tÝnh ®¹i<br /> gióp c¸c tØnh thùc hiÖn tèt h¬n chÕ ®é b¸o<br /> diÖn cña chñ tÇu kh«ng cao. Khi chän mÉu<br /> chØ chän hé cã tµu mµ kh«ng biÕt ë nhãm c¸o cña ngµnh thuû s¶n, phôc vô tèt nhÊt<br /> c«ng suÊt nµo sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mét sè c¸c yªu cÇu cña l·nh ®¹o c¸c cÊp<br /> <br /> <br /> MéT Sè ý KIÕN VÒ ph­¬ng ph¸p thu thËp... (tiÕp theo trang 5)<br /> <br /> Theo chóng t«i trong thêi gian tíi cÇn VÒ thêi kú ®iÒu tra: §èi víi c©y l©u n¨m<br /> nghiªn cøu x©y dùng ph­¬ng ¸n ®iÒu tra nhiÒu n­íc tiÕn hµnh theo n¨m d­¬ng lÞch,<br /> diÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l­îng c©y ¨n qu¶ tuy vËy cßn mét sè c©y n¨m n«ng nghiÖp<br /> theo h­íng cô thÓ ho¸ cho tõng ph­¬ng thøc kh«ng trïng khíp víi n¨m d­ong lÞch, cÇn<br /> trång th©m canh, qu¶ng canh; cho mét sè quy ®Þnh râ nÕu s¶n l­îng ®­îc thu ho¹ch<br /> lo¹i c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n hoÆc ®­îc trång víi phÇn lín (kho¶ng 3/4 s¶n l­îng thu ho¹ch<br /> qui m« lín s¶n xuÊt hµng ho¸ ë nh÷ng vïng, trong n¨m d­¬ng lÞch nµo) th× ®­îc thèng kª<br /> miÒn kh¸c nhau. toµn bé vµo n¨m ®ã, 1/4 s¶n l­îng thu<br /> ho¹ch vµo n¨m sau ®­îc ­íc tÝnh vµo n¨m<br /> Tr­íc hÕt, trong ®Þa bµn mçi huyÖn cÇn<br /> b¸o c¸o, sau khi thu ho¹ch chÝnh thøc sÏ<br /> tËp trung vµo ®iÒu tra nh÷ng c©y cã quy m«<br /> ®iÒu chØnh theo s¶n l­îng thùc thu.<br /> lín, cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, ®èi víi nh÷ng c©y<br /> ¨n qu¶ ®Æc s¶n cña ®Þa ph­¬ng, ®Ó suy réng §èi víi phiÕu ®iÒu tra cÇn thiÕt kÕ t¸ch<br /> s¶n l­îng chÝnh x¸c ph¶i thu thËp diÖn tÝch riªng n¨ng suÊt, s¶n l­îng thùc tÕ thu ho¹ch<br /> trong ®é tuæi cho s¶n phÈm chi tiÕt theo c¸c thµnh bèn bé phËn: Thu trªn diÖn tÝch trång<br /> nhãm n¨m tuæi cña c©y, tõ ®ã tiÕn hµnh ®iÒu tËp trung, thu trªn diÖn tÝch c©y trång ph©n<br /> tra n¨ng suÊt theo tõng lo¹i nhãm tuæi, lµm t¸n, thu trªn diÖn tÝch cho s¶n phÈm vµ thu<br /> c¬ së suy réng s¶n l­îng c©y ¨n qu¶ mét bãi trªn diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ ®ang trong thêi<br /> c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc. VÒ tiªu thøc chän kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n<br /> mÉu ®iÒu tra n¨ng suÊt ph¶i c¨n cø vµo diÖn Tµi liÖu tham kh¶o<br /> tÝch c©y ¨n qu¶ cho s¶n phÈm; vÒ s¶n l­îng 1. ChÕ ®é b¸o c¸o thèng kª n«ng, l©m nghiÖp vµ<br /> thu bãi cÇn ®iÒu tra thªm mét sè diÖn tÝch thuû s¶n sè 657/Q§-TCTK ngµy 2 th¸ng 10 n¨m 2002<br /> ®ang trong thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n ®Ó tr¸nh 2. Vô N«ng, L©m nghiÖp vµ Thuû s¶n, B¸o c¸o<br /> bá sãt s¶n l­îng s¶n phÈm c©y ¨n qu¶ nãi kÕt qu¶ ®Ò tµi c¶i tiÕn chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª n«ng,<br /> chung trªn ®Þa bµn. l©m nghiÖp vµ thuû s¶n<br /> <br /> <br /> 28 Th«ng tin Khoa häc Thèng kª - sè chuyªn san thèng kª ®Þa ph­¬ng 2006<br />