BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
==========
NGUYỄN ÁNH NGỌC
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG
VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA
CƯỜNG TUYẾN CẬN GIÁP
Ngành/Chuyên ngành: Ngoại khoa/Ngoại lồng ngực
Mã số: 9720104
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
HÀ NỘI - 2024
Công trình được hoàn thành tại:
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Trần Ngọc Lương
2. PGS.TS. Mai Văn Viện
Phản biện 1:
Phản biện 2:
Phản biện 3:
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Viện họp tại:
Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108.
Vào hồi giờ, ngày tháng năm 2023
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Quốc gia Việt Nam
2. Thư viện Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Cường tuyến cận giáp là bệnh lý do tăng quá mức parathyroid
hormone (PTH) của tuyến cận giáp do u hay quá sản các tuyến cận
giáp gây ra. Cường tuyến cận giáp bao gồm cường tuyến cận giáp
nguyên phát, cường tuyến cận giáp thứ phát, cường tuyến cận giáp
tam phát.
Tần suất mắc cường tuyến cận giáp trong dân số Mỹ là
28/100.000 người hàng năm. Trong khi đó cường tuyến cận giáp thứ
phát gặp tỉ lệ 40 - 80% với bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn cuối
nhưng còn chưa được chẩn đoán và điều trị cho đến khi có những
triệu chứng lâm sàng nặng.
Điều trị cường tuyến cận giáp hiện nay bao gồm điều trị nội
khoa và ngoại khoa. Cường cận giáp nguyên phát và cường cận giáp
tam phát thì phẫu thuật là tối ưu. Trong khi cường cận giáp thứ phát
thì chỉ định phẫu thuật cần thiết trong một số trường hợp. Điều trị
ngoại khoa bệnh cường tuyến cận giáp hiện nay có nhiều phương
pháp nhưng chỉ định và quy trình phẫu thuật còn chưa thống nhất.
Ở Việt Nam, đến nay có một số nghiên cứu về bệnh cường
tuyến cận giáp nhưng còn chưa hệ thống do số bệnh nhân ít. Vì vậy
chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm
sàng và kết quả điều trị ngoại khoa cường tuyến cận giáp” nhằm 2
mục tiêu:
- Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng ở bệnh
nhân cường tuyến cận giáp được điều trị phẫu thuật.
- Đánh giá kết quả phẫu thuật điều trị cường tuyến cận giáp
tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương.
2
ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN
Đây là công trình nghiên cứu một cách có hệ thống đầu tiên ở
Việt nam về điều trị ngoại khoa bệnh cường tuyến cận giáp, kết quả
nghiên cứu đã có đóng góp tốt cho chuyên ngành ngoại khoa nói
chung và nội tiết nói riêng về cơ sở lý luận và thực tiễn:
- Xác định và đánh giá được các đặc điểm lâm sàng, cận lâm
sàng trong chẩn đoán bệnh cường tuyến cận giáp, đặc biệt phân tích
và so sánh những đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng khác biệt giữa
các nhóm cường tuyến cận giáp nguyên phát, cường tuyến cận giáp
thứ phát và cường tuyến cận giáp tam phát được chỉ định điều trị
ngoại khoa tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương.
- Đánh giá được kết quả điều trị ngoại khoa bệnh cường tuyến
cận giáp với các nhóm cường tuyến cận giáp nguyên phát, cường
tuyến cận giáp thứ phát và cường tuyến cận giáp tam phát bằng phẫu
thuật mổ mở cắt tuyến cận giáp.
CẤU TRÚC LUẬN ÁN
Luận án gồm 136 trang, trong đó: đặt vấn đề 2 trang, tổng
quan 35 trang, đối tượng và phương pháp nghiên cứu 26 trang, kết
quả nghiên cứu 35 trang, bàn luận 35 trang, kết luận 2 trang, khuyến
nghị 1 trang. Luận án có 47 bảng, 7 biểu đồ, 10 hình và 1 sơ đồ. Tài
liệu tham khảo gồm 134 tài liệu: 14 tài liệu tiếng Việt, 120 tài liệu
tiếng Anh.
3
Chương 1
TỔNG QUAN
1.1. Phôi thai học, giải phẫu và sinh lý tuyến cận giáp
1.1.1. Phôi thai học
1.1.2. Giải phẫu tuyến cận giáp
1.1.2.1. Giải phẫu
Tuyến cận giáp là những tuyến nội tiết nhỏ dẹt, hình bầu
dục, màu vàng nâu, nằm ở bờ sau của thuỳ tuyến giáp và trong bao
tuyến. Tuyến cận giáp phụ thường nằm trong tuyến ức, hoặc trong
mô liên kết và mô mỡ quanh tuyến chiếm gần 5%.
1.1.2.2. Mạch máu và bạch huyết của tuyến cận giáp
1.1.2.3. Thần kinh của tuyến cận giáp
1.1.3. Giải phẫu ứng dụng thành phần liên quan tuyến cận giáp
1.1.3.1. Tuyến giáp
1.1.3.2. Thần kinh thanh quản quặt ngược: mốc để tìm TCG và
ngược lại.
1.1.3.3. Tuyến ức
1.1.4. Chức năng sinh lý tuyến cận giáp
1.1.4.1. Chức năng: Các tuyến cận giáp giúp điều chỉnh mức canxi
trong máu. Tuyến cận giáp tiết ra parathyroid hormone (PTH). PTH
chọn các cơ quan đích: thận, ruột và xương.
1.1.4.2. Điều hòa bài tiết PTH: do nồng độ canxi máu chi phối.
1.2. Chẩn đoán và điều trị cường tuyến cận giáp
1.2.1. Cường tuyến cận giáp nguyên phát (primary
hyperparathyroidism)
1.2.1.1. Triệu chứng lâm sàng
- Triệu chứng xương: Đau các xương dài, gãy xương tự nhiên, …
- Triệu chứng ở thận: Sỏi thận. Nhiễm canxi thận.