Nghiên cứu và phát triển nguồn gen khoai lang chịu mặn cho vùng nhiễm mặn tại Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

72
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tác động tiêu cực của cơn bão số 7 năm 2005 đã gây ra một diện tích đất nông nghiệp bị nhiễm mặn lớn trong huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Điều này đòi hỏi các giải pháp đồng bộ cho nông nghiệp nghiên cứu phát triển và kế hoạch trong tương lai. Một trong những giải pháp được đề cập là đa dạng hóa cây trồng, nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Sử dụng giống cây trồng năng chống thích hợp và khí hậu là một trong những hoạt động, hiệu quả và chi phí thấp phương pháp. Nó sẽ trở thành...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu và phát triển nguồn gen khoai lang chịu mặn cho vùng nhiễm mặn tại Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa

NGHIÊN C U VÀ PHÁT TRI N NGU N GEN KHOAI LANG CH U M N CHO VÙNG NHI M M N T I H U L C, T NH THANH HOÁ Nguy n Văn Kiên, Nguy n Th Thuý H ng, Hoàng Th Nga, Trương Th Hoà, Lê Văn Tú, Tr n Th Thu Hoài, Nguy n Th Ng c Hu , Mai Th ch Hoành Summary Evaluation and development on salinity-toleranted sweet potato germplasm for saline infected land areas in Hau Loc, Thanh Hoa The negative impact of storm No 7 in 2005 caused an saline infected agricultural large land areas in Hau Loc district, Thanh Hoa province. This requires synchronous solutions for agriculture development study and planning in the future. One of mentioned solutions is to diversify plants and increase efficiency of land use. Use of appropriate and climatic proofed plant varieties is one of active, efficient and low cost methods. It will become true to have crops adapted to salinity, used for multi- purposes and accustomed to production practice by local farmers. Sweet potato crop is one of crops cultivated for a long time by farmers in delta and coastal areas in Vietnam. The results of primary experiments in Lab showed that there are 6 sweet potato varieties tolerated to salinity environment (0,5-1%) but only 2 sweet potato varieties selected after trial experiments in field and measured the salinity concentration in land is 0,16-0,22%. However, need of more time and budget to continue research and broaden the production of these sweet potato varieties. Keywords: salinity tolerance, storm, saline infected land, mentioned solution, sweet potato I. §Æt vÊn ®Ò G m 30 m u gi ng khoai lang ư c xác nh nh GIS (H thông tin a lý) Tính ch ng ch u và thích nghi c a cây trong t p oàn khoai lang (530 gi ng) ang tr ng v i các i u ki n ngo i c nh kh c ư c b o t n t i Ngân hàng gen cây tr ng nghi t là m t trong nh ng nhân t quan Qu c gia. tr ng giúp cho cây tr ng có kh năng phân b r ng và cũng liên quan n s phân b 2. Phương pháp nghiên c u c a con ngư i trong nh ng bu i sơ khai t i Bư c 1: ánh giá nhanh tính ch u m n: nh ng khu v c có i u ki n khí h u và t Theo phương pháp ánh giá nhanh c a CIP ai b t l i như sa m c và ng p m n... c (Trung tâm Khoai tây qu c t ). bi t là s bi n i khí h u ang ngày càng Căn c vào hi n tư ng thNm th u và làm cho m t di n tích l n t nông nghi p m t nư c c a t bào trong dung d ch mu i b nhi m m n. Do v y, vi c nghiên c u d n n s m t nư c, héo sinh lý c a cây và ch n t o ư c nh ng cây tr ng có kh năng so sánh s phát tri n c a cây trong giai ch u m n là h t s c c n thi t nh m kh c o n này. ph c nh ng h n ch này và nghiên c u c a Cách ti n hành: chúng tôi ã l a ch n cây khoai lang làm i tư ng nghiên c u chính. + C t dây khoai lang có dài t 25 - 30 cm. II. VËt liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu + t trong dung d ch mu i có n ng 0,5-1% và i ch ng- nư c c t ( t dây 1. V t li u nghiên c u ng p nư c 1/3 và m i n ng 5 dây, l p l i 3 l n).
+ Quan sát và ánh giá theo thang i m o nhi m m n c a t th i kỳ c a lá, thân và r so v i i ch ng sau 1 tr ng và thu ho ch. ngày, 5 ngày, 9 ngày và 15 ngày. Bư c 2: Th nghi m t i vùng sinh thái III. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn nhi m m n. 1. K t qu đánh giá nhanh các gi ng Các gi ng ch u m n ã ánh giá trong ch u m n trong phòng thí nghi m phòng thí nghi m s ư c th nghi m ánh Căn c trên s li u thu th p và i u tra giá t i khu v c nhi m m n huy n H u L c, ngu n gen khoai lang ang b o t n và t nh Thanh Hóa. phân b a lý, chúng tôi ã ch n 30 gi ng Thí nghi m ư c b trí 3 l n l p l i, phân b t i các khu v c ng b ng ven m i ô 50m2 và có ch n hai gi ng c a a bi n ho c g n bi n ánh giá nhanh tính phương làm i ch ng. ch u m n. Vi c ánh giá và l a ch n có s tham gia c a ngư i dân và theo hư ng mô t c a IPGRI S đăng ký TT Tên gi ng Ngân hàng gen 1 Tru i sa gi y 10834 2 Khoai ba tai 10856 3 Khoai bí đ 10616 4 Khoai cao s n 10753 5 Dương ng c (Khoai lang) 10647 6 Không tên 1 10911 7 Khoai lang mu ng 10881 8 Hà lam tr ng ng n 10649 9 Lang g o 4 10650 10 Gi ng khoai tr ng 10861 11 Khoai bí đư ng 10862 12 Khoai lang đ 1 10664 13 Khoai lang Đ long Khánh 10665 14 Chim n i rang 10829 15 Không tên 2 10882 16 Dây lá nhuy n 10865 17 Khoai 5 t n 10800 18 Khoai rau ram 10843 19 Tr i sa đ 10830 20 Khoai lá me 10866 21 C c i tròn 10868 22 Đà l t Cam l 10847 23 Đà n ng (Bình quý) 10846 24 Khoai lang dâu 2 10928 25 Khoai lang t u bang 10699 26 Khoai langđ 2 10869 27 Khoai như ng c 10870 28 Khoai s a 10755 29 Khoai ría 10801 30 Khoai voi 10825
Hình 1: B n phân b ngu n gen khoai lang ư c thu th p t i Vi t am và Danh sách các ngu n gen ư c ch n ánh giá tính ch u m n Danh sách c a 30 gi ng khoai lang 1.1. K t qu th tính ch u m n c a ư c ch n g m các gi ng phân b t i các 30 gi ng khoai lang t nh ven bi n 3 mi n B c, Trung, Nam c a Vi t Nam như Thanh Hóa, Ngh An, T 30 ngu n gen khoai lang ch u m n Hà Tĩnh, Qu ng Nam (Qu ng Nam à ư c ch n, ã ti n hành ánh giá nhanh N ng cũ), B n Tre... và m t s gi ng o tính ch u m n theo phương pháp c a CIP và Vân n, H i Phòng. k t qu ư c trình bày b ng 1: B ng 1. K t qu ánh giá nhanh trong phòng thí nghi m v tính ch u m n c a 30 gi ng khoai lang ư c ch n S đăng ký Kh i lư ng c a r sau 15 ngày (thang đi m) TT Tên gi ng ngân hàng Đ i ch ng gen NaCl 0,5% NaCl 1% H20 1 Tru i sa gi y 10834 9 7 5 2 Khoai ba tai 10856 9 7 5 3 Khoai bí đ 10616 9 0 0 4 Khoai cao s n 10753 9 7 5 5 Dương ng c 10647 9 3 1 6 Khoai lang 10911 9 3 1 7 Khoai lang mu ng 10881 9 3 1 8 Hà lam tr ng ng n 10649 9 0 0 9 Lang g o 4 10650 9 3 1 10 Gi ng khoai tr ng 10861 9 3 1 11 Khoai bí đư ng 10862 9 1 0 12 Khoai lang đ 10664 9 3 1 13 Khoai lang Đ Long Khánh 10665 9 3 1 14 Chim n i rang 10829 9 0 0 15 Khoai lang 10882 9 7 5 16 Dây lá nhuy n 10865 9 0 0 17 Khoai 5 t n 10800 9 0 0 18 Khoai rau ram 10843 9 0 0 19 Tr i sa đ 10830 9 0 0 20 Khoai lá me 10866 9 0 0 21 C c i tròn 10868 9 0 0 22 Đà l t Cam l 10847 9 3 1 23 Đà n ng (Bình quý) 10846 9 3 1 24 Khoai lang dâu 2 10928 9 3 1 25 Khoai lang t u bang 10699 9 3 1 26 Khoai lang đ 10869 9 1 0 27 Khoai như ng c 10870 9 3 1 28 Khoai s a 10755 9 0 0 29 Khoai ría 10801 9 0 0
S đăng ký Kh i lư ng c a r sau 15 ngày (thang đi m) TT Tên gi ng ngân hàng Đ i ch ng gen NaCl 0,5% NaCl 1% H20 30 Khoai voi 10825 9 7 5 Ghi chú: Thang i m: 9-1 và 0. i m 9: R phát tri n t t; i m 7: R phát tri n khá; i m 5: R phát tri n trung bình: i m 3: R phát tri n y u; i m 1: R phát tri n kém. I m 0: Không ra r , cây ch t. K t qu ánh giá nhanh trong phòng kh năng ch u ư c n ng mu i 0,5%, thí nghi m v tính ch u m n c a 30 gi ng 1% và ghi nh n thang i m 7 và 3 so khoai lang ư c ch n cho th y có 2 nhóm. v i i ch ng. Các gi ng còn l i th hi n Nhóm không ch u m n: R và thân lá tính ch ng ch u kém ho c không ch u không phát tri n trong dung d ch mu i. ư c các n ng mu i 0,5% và 1% so Nhóm ch u m n: R và thân lá v n phát v i i ch ng ch ng là nư c. Danh sách 6 tri n ch m trong dung d ch mu i. Các k t gi ng khoai lang này ư c trình bày trong qu ánh giá nhanh cho th y 6 gi ng có B ng 2. B ng 2. Danh sách sáu gi ng khoai lang ch u m n ư c xác nh trong phòng thí nghi m TT Tên gi ng S đăng ký Nơi phân b 1 Tru i sa gi y 10834 Thăng Bình, Qu ng Nam 2 Khoai ba tai 10856 M Cày, B n Tre 3 Khoai rau răm 10843 Thăng Bình, Qu ng Nam 4 Khoai cao s n 10753 Xuyên M c, Bà R a - Vũng Tàu 5 Khoai voi 10825 Kỳ Anh, Hà Tĩnh 6 Khoai lang 10882 1.2. M t s đ c đi m c a 6 gi ng t i vùng sinh thái nhi m m n t i H u L c, Thanh Hóa khoai lang ch u m n T k t qu ánh giá 6 gi ng ch u m n 2.1. Nhân gi ng khoai lang ch u m n trên, chúng tôi ti p t c chia làm 2 nhóm v i Sáu gi ng khoai lang ch u m n sau khi các c i m c th sau: ư c ánh giá trong phòng thí nghi m ã Nhóm I: G m lá và thân có màu xanh, ư c em nhân gi ng t i H u L c, Thanh s phân nhánh c a r t l thu n v i n ng Hóa. mu i. Các gi ng khoai cao s n, khoai K t qu nhân gi ng cho th y 6 gi ng voi, khoai ba tai này v n phát tri n bình thư ng và ti p Nhóm II: G m thân lá có s c ho c vi n t c ư c em tr ng th nghi m và ánh tím, s phân nhánh c a r th p t l ngh ch giá t tháng 9 năm 2010. i u này ư c v i n ng mu i. Các gi ng khoai lang, th hi n qua t l s ng c a các gi ng tru i sa gi y, khoai rau răm. ư c nhân là 95%-97% và không có bi u hi n b t thư ng v hình thái c a màu s c 2. K t qu nhân gi ng và tr ng th thân lá. nghi m các gi ng khoai lang ch u m n
2.2. K t qu đánh giá các gi ng T s li u thu ho ch và k t qu l a khoai lang ch u m n cùng v i s tham ch n, ánh giá v i s tham gia c a ngư i gia c a ngư i dân dân ã thu ư c k t qu sau:
B ng 3. ăng su t các gi ng khoai lang và l a ch n c a ngư i dân Năng su t thân lá Năng su t c T ng sinh kh i T l ngư i dân STT Tên gi ng (t n/ha) (t n/ha) (t n/ha) l a ch n (%) 1 Đ i ch ng 1 (khoai vàng) 6,40 15,10 21,50 100 2 đ i ch ng 2 (khoai B ) 8,30 11,10 19,40 85 3 Khoai lang 7,00 13,10 20,20 85 4 Khoai cao s n 8,70 13,90 22,70 100 5 Khoai voi 8,30 14,70 22,90 100 6 Tru i sa gi y 8,10 12,10 20,20 80 7 Khoai ba tai 5,70 7,30 13,10 20 8 Khoai rau ram 6,00 7,00 13,00 20 Trung bình 7,31 11,79 19,13 Ghi chú: T ng s ngư i tham gia ánh giá là 20 ngư i
T k t qu trên, ch n ư c 2 gi ng khoai lang t 6 gi ng tr ng th nghi m. Gi ng Khoai cao s n có năng su t thân c 13,9 t n/ha và năng su t thân lá 8,7 t n/ha; gi ng khoai Voi có năng su t c 14,7 t n/ha và năng su t thân lá 8,3 t n/ha. N ng mu i trong t t i th i i m tr ng và thu ho ch là 0,16 và 0,22%. IV. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ 1. K t lu n Bư c u ã xác nh ư c 2 gi ng có kh năng ch u m n cho vùng H u L c, t nh Thanh Hóa là gi ng Khoai cao s n và khoai Voi. 2. Đ ngh Do th i gian th c hi n nghiên c u trong m t năm nên hoàn thi n ư c k thu t canh tác và m r ng ra s n xu t các ngu n gen khoai lang ch u m n. Do ó ngh cho phép ti p t c th c hi n ghiên c u và m r ng s n xu t các ngu n gen khoai lang ch u m n cho các khu v c ven bi n mi n Trung. TÀI LI U THAM KH O 1. A. Michele Stanca, Ignacio Romagosa, Kazuyoshi Takeda, Tomas Lundborg, Valeria Terzi, Luigi Cattivelli. (2003). Chapter 9 Diversity in abiotic stress tolerances. Developments in Plant Genetics and Breeding, Volume 7, pp. 179-199. 2. Dasgupta M, Sahoo MR, Kole PC, et al.(2008). Evaluation of orange-fleshed sweet potato (Ipomoea batatas L.) genotypes for salt tolerance through shoot apex culture under in vitro NaCl mediated salinity stress conditions. Plant cell tissue and organ culture. Volume: 94 Issue: 2, pp. 161-170. 3. Huaman Z, Aguilar C, Ortiz R.(1999). Selecting a Peruvian sweetpotato core collection on the basis of morphological, eco-geographical, and disease and pest reaction data. Theoretical and applied genetics. Volume: 98 Issue: 5, pp. 840-844. 4. I Shainberg, GJ Levy.(2004). SALINATION PROCESSES. Encyclopedia of Soils in the Environment, pp. 429-435. 5. Jian-Kang Zhu.(2001). Plant salt tolerance. Trends in Plant Science, Volume 6, Issue 2, 1 February, pp. 66-71. Ngư i ph n bi n TS. Ph m Xuân Liêm