Phân loại các bệnh truyền nhiễm nhằm trình bày về bệnh truyền nhiễm, quy trình lây nhiễm bệnh, phân loại bệnh truyền nhiễm theo mức độ nguy hiểm của bệnh, phân loại bệnh truyền nhiễm theo đường lây truyền và nhóm các bệnh truyền nhiễm lây qua đường tiêu hóa.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Phân loại các bệnh truyền nhiễm - PGS. TS. Đoàn Huy Hậu
- Phân loại các bệnh
truyền nhiễm
1
- I. Bệnh truyền nhiễm
1.1. ®Þnh nghÜa bÖnh truyÒn nhiÔm
Là bệnh gây ra do nhiễm tác nhân gây bệnh đặc
hiệu hoặc sản phẩm độc tố từ người hoặc súc vật
bị bệnh sang vật chủ cảm thụ một cách trực tiếp
hoặc gián tiếp.
Luật phòng chống bệnh TN: “Bệnh truyền nhiễm
là bệnh lây truyền trực tiếp hoặc gián tiếp từ
người hoặc từ động vật sang người do tác nhân
gây bệnh truyền nhiễm”.
- Bệnh truyền nhiễm cã thÓ ph¸t triÓn thμnh bÖnh l−u
hμnh, thμnh dÞch hoÆc ®¹i dÞch.
- 1.2. ph-¬ng thøc l©y truyÒn.
Ph©n biÖt ph−¬ng thøc l©y truyÒn rÊt quan träng ®Ó lùa chän
biÖn ph¸p can thiÖp.
Lây truyền trực tiếp :
Cã thÓ c¾t ®øt b»ng xö lý nguån bÖnh, ®iÒu trÞ, c¸ch ly...
Lây truyền gián tiếp:
Phßng chèng b»ng nhiÒu c¸ch nh−: n»m mμn, th«ng giã,
®«ng l¹nh thùc phÈm, gi¶m tô tËp ®«ng ng−êi, sö dông
b¬m tiªm v« khuÈn, phun HC diÖt c«n trïng, vÖ sinh an
toμn thùc phÈm...
3
- Quy trình lây nhiễm bệnh
VẬT CHỦ
NGUỒN BỆNH X Khèi cảm thụ, c¶m
T¸c nh©n g©y bÖnh nhiÔm
X X
TRUNG GIAN TRUYỀN 3 Chính
BỆNH
(c«n trïng, ®éng vËt, m«i
tr−êng…)
TỰ NHIÊN: §Þa lý,
thêi tiÕt, khÝ hËu 2 Phụ
XÃ HỘI: Kinh tÕ, v¨n hãa, tËp qu¸n,
§K ch¨m sãc søc kháe.. 4
- II. PH¢N LO¹I BÖNH TRUYÒN NHIÔM theo
møc ®é nguy hiÓm cña bÖnh (LPCBTN)
2.1. BÖnh truyÒn nhiÔm nhóm A
Gồm các bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm
có khả năng lây truyền rất nhanh, phát tán rộng và
tỷ lệ tử vong cao hoặc chưa rõ tác nhân gây bệnh:
Bại liệt; cúm A-H5N1; dịch hạch; đậu mùa; sốt xuất
huyết do vi rút Ebola, Lassa hoặc Marburg; bệnh sốt Tây
sông Nin (West Nile virus-muỗi truyền); bệnh sốt vàng;
bệnh tả; viêm đường hô hấp cấp nặng do vi rút và các
bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mới phát sinh chưa rõ tác
nhân gây bệnh;
5
- 2.2. BÖnh truyÒn nhiÔm nhãm B
Gồm các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có khả
năng lây truyền nhanh và có thể gây tử vong:
Bệnh do vi rút Adeno; HIV/AIDS; bạch hầu; cúm; bệnh
dại; ho gà; lao phổi; do liên cầu lợn ở người; lỵ A-míp;
lỵ trực trùng; quai bị; sốt Dengue, sốt xuất huyết
Dengue; sốt rét; sốt phát ban; sởi; tay-chân-miệng; than;
thủy đậu; thương hàn; uốn ván; Rubeon; viêm gan vi
rút; viêm màng não do não mô cầu; viêm não vi rút;
xoắn khuẩn vàng da; tiêu chảy do vi rút Rota.
6
- 2.3. BÖnh truyÒn nhiÔm nhóm C
Gồm các bệnh truyền nhiễm ít nguy hiểm, khả năng
lây truyền không nhanh:
Bệnh giang mai; các bệnh do giun; lậu; mắt hột; nấm
Candida albicans; phong; bệnh do vi rút Héc-péc; bệnh
sán dây; bệnh sán lá gan; bệnh sán lá phổi; bệnh sán lá
ruột; sốt mò; sốt do Rickettsia; sốt xuất huyết do vi rút
Hanta; bệnh do Trichomonas; bệnh viêm da mụn mủ
truyền nhiễm; bệnh viêm họng, viêm miệng, bệnh viêm
ruột do Giardia và các bệnh truyền nhiễm khác.
7
- iii. Phân loại bệnh truyền nhiễm
theo đường lây truyền
Bèn nhãm bÖnh truyÒn nhiÔm c¬ b¶n:
1. Nhãm c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm ®−êng ruét - ®−êng tiªu
ho¸ (nhiÔm khuÈn qua thøc ¨n).
2. Nhãm c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm ®−êng h« hÊp (nhiÔm
khuÈn b»ng giät n−íc bät).
3. Nhãm c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm ®−êng m¸u.
4. Nhãm c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm ®−êng da, niªm m¹c
(nhiÔm khuÈn qua tiÕp xóc).
* Cã t¸c gi¶ nªu nhãm thứ 5: c¸c bÖnh TN cã nhiÒu ®−êng
l©y truyÒn, nh−ng vÉn n»m trong 4 nhãm trªn
- 3.1. Nhóm các bệnh truyền nhiễm lây
qua đường tiêu hóa
1) Nguån bÖnh:
- Ng−êi bÖnh.
- Ng−êi lμnh mang t¸c nh©n g©y bÖnh (t¶, th−¬ng hμn, lþ trùc
khuÈn, b¹i liÖt…).
- BÖnh cã ë sóc vËt (sóc vËt gËm nhÊm & chã mÌo lîn mang
xo¾n khuÈn Leptospira, giun xo¾n, Êu trïng s¸n lîn…).
2) Đ−êng truyÒn: Qua måm (n−íc uèng, thøc ¨n).
- 3) C¸c bÖnh: DÞch t¶, th−¬ng hμn, nhiÔm ®éc vi khuÈn do
thøc ¨n, bÖnh lþ (amid, trùc khuÈn) viªm gan do virut A,
b¹i liÖt do virus polio, c¸c bÖnh giun (®òa, tãc, mãc, má,
l−¬n, kim, giun so¾n), các bÖnh s¸n (s¸n l¸ gan nhá, s¸n l¸
gan lín, s¸n l¸ phæi, Êu trïng s¸n lîn, s¸n d©y…). BÖnh
sèt lμn sãng, bÖnh leptospira, giun s¸n bß… .
10
- 4) Biện pháp can thiệp phòng bệnh.
- Víi nguån truyÒn nhiÔm:
+ ChÈn ®o¸n sím.
+ C¸ch ly (dÞch t¶, th−¬ng hμn..).
+ ĐiÒu trÞ ®Æc hiÖu sím.
- Víi ®−êng truyÒn bÖnh:
+ TÈy uÕ c¸c ph−¬ng tiÖn vËt dông cña ng−êi bÖnh.
+ Xö lý chÊt th¶i mang t¸c nh©n g©y bÖnh truyÒn nhiÔm
(dÞch t¶, th−¬ng hμn, lþ trùc khuÈn…).
+ Xö lý ph©n hîp vÖ sinh (c¸c bÖnh giun s¸n…). VÖ sinh
m«i tr−êng, diÖt ruåi.
11
- - B¶o vÖ khèi c¶m thô:
+ ¡n thøc ¨n ®· nÊu chÝn, uèng n−íc ®· ®un s«i.
+ VÖ sinh c¸ nh©n (röa tay sau khi đi vÖ sinh và tr−íc
khi ¨n, tốt nhất là rửa tay bằng xà phòng).
+ VÖ sinh an toμn thùc phÈm.
+ Vacxin: TAB (Typhi-ParaA-ParaB) T.hμn vμ phã
T.hμn A&B; Sabin (b¹i liÖt);
+ Hãa d−îc dù phßng: T¶
12
- 3.2. Nhóm các bệnh truyền nhiễm
lây qua đường hô hấp
1) Nguån bÖnh:
- Ng−êi bÖnh.
- Ng−êi lμnh mang t¸c nh©n g©y bÖnh (sëi, ... )
- BÖnh cã ë mét sè cÇm thó (vi rót cóm A: lîn, chim, gμ
vÞt…).
2) §−êng truyÒn: ®−êng h« hÊp
T¸c nh©n g©y bÖnh c− tró ë ®−êng h« hÊp, b¾n ra theo chÊt
bμi tiÕt ®−êng h« hÊp, miÖng.
L©y truyÒn trùc tiÕp qua n−íc bät.
L©y truyÒn gi¸n tiÕp qua kh«ng khÝ, vËt dông, h¹t bôi...
- 3) C¸c bÖnh:
ĐËu mïa, b¹ch hÇu, ho gμ, sëi, viªm mμng n·o tñy ph¸t
dÞch, cóm, thuû ®Ëu, quai bÞ, lao, viªm ®−êng h« hÊp cÊp
tÝnh nÆng do vi rót…
4) BiÖn ph¸p can thiÖp, phßng bÖnh.
- Víi nguån truyÒn nhiÔm:
+ ChÈn ®o¸n sím.
+ C¸ch ly bÖnh nh©n (ĐËu mïa, b¹ch hÇu, sëi, cóm, viªm
®−êng h« hÊp cÊp tÝnh nÆng do vi rót…
+ ĐiÒu trÞ ®Æc hiÖu sím.
14
- - Víi ®−êng truyÒn bÖnh:
+ TÈy uÕ c¸c vËt dông cña ng−êi bÖnh.
+ Xö lý chÊt th¶i mang t¸c nh©n g©y bÖnh T.nhiÔm.
+ VÖ sinh m«i tr−êng.
- B¶o vÖ khèi c¶m thô:
+ Đeo khÈu trang.
+ VÖ sinh c¸ nh©n (röa tay trưíc khi ¨n).
+ Tiªm vacxin (cóm, sëi, b¹ch hÇu ); huyÕt thanh (cóm, sëi,
b¹ch hÇu, ho gμ); chñng ®Ëu –vacxin (®Ëu mïa).
15
- 3.3. Nhóm các bệnh truyền nhiễm
lây qua đường máu
1) Nguån bÖnh:
M¸u ng−êi, m¸u ®éng vËt chøa t¸c nh©n g©y bÖnh
- Ng−êi bÖnh.
- Sóc vËt bÞ bÖnh: (dÞch h¹ch, sèt ph¸t ban-chuét; viªm n·o
nhËt b¶n-chim vμ loμi gËm nhÊm).
2) §−êng truyÒn:
§a sè liªn quan chÆt chÏ víi trung gian truyÒn bÖnh (m«i
giíi truyÒn bÖnh).
C¸c bÖnh cã c¸c vector truyÒn bÖnh kh¸c nhau: Sèt rÐt, sèt
xuÊt huyÕt, sèt vμng, sèt t©y s«ng Nile… (do muçi truyÒn);
dÞch h¹ch (bä chÐt), sèt ph¸t ban (chÊy rËn)...
- 3) C¸c bÖnh:
Sèt ph¸t ban Rickettsia, sèt håi quy, giun chØ, viªm n·o NB,
dÞch h¹ch, sèt dengue vμ sèt xuÊt huyÕt dengue, sèt rÐt,
viªm gan B, sèt vμng, sèt do ve truyÒn, HIV/AIDS.
4) BiÖn ph¸p can thiÖp, phßng bÖnh.
- Víi nguån truyÒn nhiÔm:
+ ChÈn ®o¸n sím.
+ §iÒu trÞ ®Æc hiÖu sím.
+ C¸ch ly (sèt ph¸t ban Rickettsia do chÊy rËn)
17
- - Víi ®−êng truyÒn bÖnh:
+ Sö dông ho¸ chÊt diÖt trung gian truyÒn bÖnh (phun
kh«ng gian, phun tån l−u, tÈm mμn vμ rÌm...).
+ VÖ sinh m«i tr−êng.
+ Xö lý quÇn ¸o cña ng−êi bÖnh (Sèt ph¸t ban).
+ DiÖt chuét…
- B¶o vÖ khèi c¶m thô:
Ngñ mμn, c¸c biÖn ph¸p gi¶m tiÕp xóc ng−êi-muçi kh¸c.
Tiªm vacxin (dÞch h¹ch, viªm n·o…).
18
- 3.4. Nhóm các bệnh truyền nhiễm
lây qua đường niêm mạc, da
1) Nguån bÖnh:
T¸c nh©n g©y bÖnh c− tró trªn bÒ mÆt da, niªm m¹c.
- Ng−êi bÖnh.
- Sóc vËt bÞ bÖnh: chã-mÌo d¹i; tr©u, bß, cõu-bÖnh than; loμi
gËm nhÊm-Leishmania (®¬n bμo); gia sóc-lë måm long
mãng…).
2) Đ−êng truyÒn:
- Cã thÓ l©y truyÒn trùc tiÕp qua ®−êng t×nh dôc, vÕt c¾n.
- L©y truyÒn gi¸n tiÕp qua vËt dông quÇn ¸o ch¨n mμn, kh¨n
19
mÆt, b¸t ®òa...
- 3) C¸c bÖnh: HIV/AIDS, hoa liÔu, nÊm, ghÎ, uèn v¸n,
bÖnh than, bÖnh d¹i, lë måm long mãng, bÖnh
leishmania.
4) BiÖn ph¸p can thiÖp, phßng bÖnh.
- Víi nguån truyÒn nhiÔm:
+ ChÈn ®o¸n sím.
+ ĐiÒu trÞ ®Æc hiÖu sím.
20
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
