Phân tich đoạn thơ “Không học được tiên ông phép ngủ…đến hết bài” trong bài thơ Sa hành đoản ca của Cao Bá Quát

VĂN MẪU LỚP 11<br /> PHÂN TÍCH ĐOẠN THƠ “KHÔNG HỌC ĐƯỢC TIÊN ÔNG PHÉP<br /> NGỦ…ĐẾN HẾT BÀI” TRONG BÀI THƠ SA HÀNH ĐOẢN CA CỦA CAO<br /> BÁ QUÁT<br /> Đây là những câu thơ nói về hình ảnh khác, những con người khác, được đặt trên<br /> nền cảnh của bức tranh bãi cát dài và người đi trên cát dài, nhằm thể hiện một tâm sự,<br /> một tâm trạng khác của tác giả.<br /> Đối lập với hình ảnh cô độc, trơ trọi của người đi tìm chân lí trên con đường mờ<br /> mịt, gian khổ là hình ảnh của đông đảo phường danh lợi đang tất tả ngược xuôi trong<br /> dường đời để mưu sinh, để tranh giành quyền lợi để hưởng thụ rượu ngon, thịt béo, để<br /> say sưa quên đi trách nhiệm cuộc đời. Tác giả chua xót nhận thấy người tỉnh thì ít, kẻ say<br /> thì nhiều và giống nhau, có ai cùng mình đi trên con đường cát bụi mờ mịt kia?<br /> Trong lòng tác giả hiện lên một khối mâu thuẫn lớn. Ông rất khinh bỉ những<br /> phường danh lợi tầm thường kia, nhưng ông cũng chợt nhận ra sự cô độc của mình. Phải<br /> chăng con đường mà ông dấn thân vào, lí tưởng mà ông đang theo đuổi và tìm kiếm là<br /> điều vô ích, chẳng ai thèm để ý quan tâm? Ông không có người ủng hộ, đồng cảm, đồng<br /> hành. Nỗi niềm ấy làm xao xác lòng ông, bóp chặt trái tim ông, giục ông trở về với hiện<br /> tại vô vị, cay đắng.<br /> Người đi trên cát dài bổng nhiên dừng lại. Nỗi băn khoăn choán đầy tâm hồn. Và<br /> lần đầu tiên, người ấy đã phân vân tự hỏi, vậy là thế nào có nên đi tiếp hay từ bỏ nó, biết<br /> tính với nó sao đây? Nếu đi tiếp cũng không biết phải đi thế nào. Bởi vì, đường phẳng lì<br /> mờ mịt - đường ghê sợ thì nhiều. Có lẽ đã đến bước đường cùng? Nỗi bế tắc và tuyệt<br /> vọng phủ trùm lên cả người đi, cả bải cát dài. Người đi chi còn có thể cất lên tiếng hát về<br /> con đường cùng của mình.<br /> Trong cô độc, tuyệt vọng, người đi chỉ còn biết đứng lại trên bãi cát dài, vừa bất<br /> lực, vừa nuối tiếc. Bất lực vì không thể đi tiếp được, cũng chưa thể hay không thể quyết<br /> định sẽ làm gì dây. Trở thành phường danh lợi? Không được rồi. Đi hay ở ẩn ở núi phía<br /> Bắc, ờ biển phía Nam, độc thiện kì thân, giữ riêng mình trong sạch giữa cuộc đời ô trọc?<br /> Cũng không thể được. Nuối tiếc vì con đường gian khổ, mờ mịt nhưng đẹp đẽ quá, cao<br /> quý quá, đáng sống quá. Thì đành đứng chôn chân trên bãi cát. Đó là cả một khối mâu<br /> thuẫn lớn đè nặng lên tâm hồn tác giả.<br /> Trong tác phẩm, chúng ta thấy Cao Bá Quát đã sử dụng các đại từ nhân xưng khác<br /> nhau như khách, quân, ngã. Tất cả đều để chỉ bản thân tác giả.<br /> <br /> Tác giả muốn đặt mình vào các vị trí khác nhau để có cách khác nhau bộc lộ tâm<br /> trạng của chính mình trong tâm trạng mâu thuẫn.<br /> Trong bài ca, hình tượng người đi trên bãi cát dài được tác giả thể hiện không đơn<br /> nhất mà đa chiều. Khi thi được miêu tả như một khách thể, khi lại như một người đối<br /> thoại, khi lại như một chú thể tự thể hiện. Thậm chí có khi tác giả cho ẩn chủ thể. Mục<br /> đích là nhằm có những trình bày khác nhau về tâm trạng, thái độ khi đứng trước các hoàn<br /> cảnh khác nhau. Hay để trình bày những suy nghĩ khác nhau của người đi trên bãi cát dài<br /> - tác giả trước những vấn đề bức bối đặt ra.<br /> Tác phẩm đã thể hiện những mâu thuẫn tư tưởng hết sức sâu sắc và tiêu biểu của<br /> thời đại lúc bấy giờ một cách nghệ thuật. Đó là xung đột giữa khát vọng sống cao đẹp với<br /> hiện thực đen tối, mờ mịt; giữa tinh thần xông pha, hỉ xả và lí tưởng của kẻ sĩ với thói đời<br /> cầu an hưởng lạc của người đời và những khó khăn gian khổ trên con đường đi tìm chân<br /> lí.<br /> Chủ đề tác phẩm là ca ngợi, những con người hi sinh quên mình vì lí tưởng, đề cao<br /> phẩm chất và trách nhiệm cao quý của kẻ sĩ đối với cuộc sống; đồng thời bộc lộ sự hoang<br /> mang, tuyệt vọng của con người không tìm ra lối đi.<br /> Bài ca khắc họa hình tượng cô độc, nhỏ nhoi nhưng lại hết sức kì vĩ của con người<br /> vừa quả quyết vừa tuyệt vọng trên con đường đi tìm chân lí đầy gian truân, mờ mịt. Lời<br /> ca vừa có âm thanh hết sức bi tráng, vừa mang những âm điệu hết sức u buồn. Nó chứa<br /> đựng sự phản kháng âm thầm đối với trật tự hiện hành, cảnh báo một sự thay đổi tất yếu<br /> trong tương lai.<br /> <br />