Phương pháp tính toán chỉ số chất lượng không khí (AQI)

TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG<br /> TRUNG TÂM QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP TÍNH TOÁN CHỈ SỐ CHẤT<br /> LƯỢNG KHÔNG KHÍ (AQI)<br /> <br /> Hà Nội, 2011<br /> <br /> Ụ<br /> <br /> Ụ<br /> <br /> LỜI NÓI ĐẦU ................................................................................................... 2<br /> Chương I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ<br /> (AQI) ................................................................................................................. 3<br /> 1.1 Khái niệm................................................................................................. 3<br /> 1.2 Giới thiệu về AQI ..................................................................................... 3<br /> Chương II. PHƯƠNG PHÁP TÍNH TOÁN AQI C ỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN<br /> THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM................................................................................ 4<br /> 2.1 Phương pháp tính toán AQI c ủa một số nước trên thế giới ....................... 4<br /> 2.2 Phương pháp tính toán AQI tại Việt Nam............................................... 25<br /> 2.3 Đánh giá các phương pháp tính toán AQI trên th ế giới và Việt Nam ...... 26<br /> Chương III. ĐỀ XUẤT AQI CHO VIỆT NAM................................................ 28<br /> 3.1 Tính toán AQI h theo giờ ........................... Error! Bookmark not define d.<br /> 3.2 Tính toán AQI d theo ngày......................... Error! Bookmark not defined.<br /> 3.3 Tiêu chuẩn chất lượng không khí của Việt Nam ..... Error! Bookmark not<br /> defined.<br /> Chương IV. TÍNH TOÁN TH Ử NGHIỆM AQI.............................................. 28<br /> 4.1 Tính toán thử nghiệm AQI cho số liệu tại Hà Nội .................................. 32<br /> 4.2 Kết quả tính toán thử nghiệm AQI tại Đà Nẵng...................................... 36<br /> KẾT LUẬN...................................................................................................... 41<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 43<br /> <br /> 1<br /> <br /> LỜI NÓI ĐẦU<br /> Cùng với quá trình phát triển của nền kinh tế, chất lượng không khí tại Việt Nam,<br /> đặc biệt là tại các đô thị lớn ngày càng suy giảm. Chất lượng không khí là lại một yếu<br /> tố ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, vì vậy theo dõi diễn biến chất lượng<br /> không khí, cảnh báo kịp thời cho cộng đồng là một yêu cầu rất cần thiết.<br /> Trên thế giới, rất nhiều quốc gia đã thực hiện công bố chất lượng không khí theo<br /> thời gian thực cho cộng đồng. Để thực hiện được điều này thì các quốc gia đó phải xây<br /> dựng được mạng lưới quan trắc không khí khá hoàn ch ỉnh trên toàn lãnh thổ. Được sự<br /> quan tâm đầu tư của nhà nước cho công tác bảo vệ môi trường, mạng lưới quan trắc<br /> không khí tự động liên tục đã và đang được mở rộng. Đây là một điều kiện quan trọng<br /> để có thể cung cấp thông tin về AQI cho cộng đồng.<br /> Thông qua nghiên cứu các phương pháp tính toán AQI đang đư ợc áp dụng trên<br /> thế giới và Việt Nam, phương pháp tính toán AQI áp d ụng cho số liệu của mạng lưới<br /> quan trắc không khí quốc gia đã được đề xuất. Từ phương pháp tính toán AQI đư ợc đề<br /> xuất, trong thời gian tới thông tin về AQI sẽ được công bố cho cộng đồng dưới nhiều<br /> hình thức khác nhau.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Chương I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ<br /> (AQI)<br /> 1.1 Khái niệm<br /> Chỉ số chất lượng không khí AQI là chỉ số đại diện cho nồng độ của một nhóm<br /> các chất ô nhiễm gồm CO, NO x, SO2, O3 và bụi, nhằm cho biết tình trạng chất lượng<br /> không khí và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe con người.<br /> 1.2 Giới thiệu về AQI<br /> Hiện nay trên thế giới rất nhiều quốc gia đã xây dựng phương pháp tính toán và<br /> công bố AQI cho cộng đồng. Phương pháp tính toán AQI khá đa d ạng, tuy nhiên các<br /> phương pháp đều có những nguyên tắc chung sau:<br /> a. Các thông số dùng để tính AQI<br /> Ở hầu hết các quốc gia các thông số sau được sử dụng để tính toán AQI:<br /> O3 trung bình 1h và 8h<br /> CO trung bình 1h và 8h<br /> SO2 trung bình 1h và 24h<br /> NO2 trung bình 1h và 24h<br /> TSP, PM-10, PM-2,5 trung bình 1h và 24h<br /> b. Tính toán AQI<br /> AQI được tính toán cho từng thông số. Mỗi thông số sẽ xác định được một giá trị<br /> AQI cụ thể, giá trị AQI cuối cùng là giá trị lớn nhất trong các giá trị AQI của mỗi<br /> thông số. (ở đây không dùng phương pháp tính giá tr ị trung bình vì chỉ cần có một<br /> thông số vượt quá ngưỡng cho phép là có thể kết luận môi trường đã bị ô nhiễm và có<br /> ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng.)<br /> c. Các khoảng giá trị AQI và cảnh báo cho cộng đồng<br /> Cần phải xác định các khoảng giá trị AQI khác nhau ứng với các cảnh báo khác<br /> nhau cho cộng đồng. Khi giá trị AQI nằm trong một khoảng nào đó, thì thông điệp<br /> cảnh báo cho cộng đồng ứng với khoảng giá trị đó sẽ được đưa ra.<br /> <br /> 3<br /> <br /> Chương II. PHƯƠNG PHÁP TÍNH TOÁN AQI C ỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN<br /> THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM<br /> 2.1 Phương pháp tính toán AQI c ủa một số nước trên thế giới<br /> 2.1.1 Hoa Kỳ<br /> Hoa kỳ là quốc gia có mạng lưới quan trắc môi trường nói chung, mạng lưới<br /> quan trắc không khí nói riêng rất hoàn chỉnh và đồng bộ. Đây là cơ sở để xây dựng các<br /> loại chỉ số, chỉ thị và đưa ra các cảnh báo kịp thời về hiện trạng và diễn biến của các<br /> thành phần môi trường. Chất lượng không khí của Hoa Kỳ đã được công bố theo thời<br /> gian thực trên hầu khắp lãnh thổ. AQI được tính toán từ các thông số CO, O3, NO2,<br /> SO2, PM-10, PM-2,5 và có thang đo từ 0 – 500. Cụ thể các mức AQI và ý nghĩa của<br /> các mức được cho trong bảng sau:<br /> Bảng: Các mức AQI tại Hoa Kỳ<br /> Khoảng giá trị AQI<br /> <br /> Cảnh báo cho cộng đồng về chất lượng môi trường<br /> <br /> 0 - 50<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> 51 - 100<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> 101 - 150<br /> <br /> Ảnh hưởng xấu đến nhóm nhạy cảm<br /> <br /> 151 - 200<br /> <br /> Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe<br /> <br /> 201 - 300<br /> <br /> Ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe<br /> <br /> 301 - 500<br /> <br /> Nguy hiểm<br /> <br /> Công thức tính toán chỉ số chất lượng không khí từng thông số (AQI phụ) của Hoa Kỳ<br /> như sau:<br /> <br /> Ip<br /> <br /> I Hi I L 0<br /> Cp<br /> BPHi BPL 0<br /> <br /> BPL 0<br /> <br /> I L0<br /> <br /> Trong đó:<br /> Ip: Chỉ số chất lượng môi trường môi trường không khí của chất ô nhiễm p<br /> Cp: Nồng độ của chất ô nhiễm p<br /> BPHi: Chỉ số trên của Cp<br /> BPH0: Chỉ số dưới của Cp<br /> <br /> 4<br /> <br />