quá trình hình thành và phương pháp điều trị bệnh đái tháo đường trong y học p2

Chia sẻ: Vanthi Bichtram | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

78
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

IFG va IGT la những yếu tố nguy cơ cho đái tháo đường typ 2 do mối quan hệ của chúng với sự kháng insulin va bản thân chúng không liên quan trực tiếp đến biến chứng tim mạch trong đái tháo đường nhưng nó giữ vai trò yếu tố nguy cơ do sự phối hợp mối liên quan giữa các rối loạn nay va hội chứng kháng insulin như đã nói trên. 1.5. Quan niệm của y học cổ truyền về bệnh ĐTĐ Để ngăn chặn đái tháo đường, điều quan trọng la phát hiện các rối loạn dung...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: quá trình hình thành và phương pháp điều trị bệnh đái tháo đường trong y học p2

cña møc b×nh thưêng. 330 Copyright@Ministry Of Health IFG va IGT la nh÷ng yÕu tè nguy c¬ cho ®¸i th¸o ®ưêng typ 2 do mèi quan hÖ cña chóng víi sù kh¸ng insulin va b¶n th©n chóng kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn biÕn chøng tim m¹ch trong ®¸i th¸o ®ưêng nhưng nã gi÷ vai trß yÕu tè nguy c¬ do sù phèi hîp mèi liªn quan gi÷a c¸c rèi lo¹n nay va héi chøng kh¸ng insulin như ®· nãi trªn. 1.5. Quan niÖm cña y häc cæ truyÒn vÒ bÖnh §T§ §Ó ng¨n chÆn ®¸i th¸o ®ưêng, ®iÒu quan träng la ph¸t hiÖn c¸c rèi lo¹n dung n¹p glucose va bÐo ph× ®Ó chÈn ®o¸n sím va cã quyÕt ®Þnh ®iÒu trÞ phï hîp
Trong y v¨n cña y häc cæ truyÒn (YHCT) kh«ng cã bÖnh danh ®¸i th¸o ®ưêng nhưng nh÷ng triÖu chøng l©m sang cña ®¸i th¸o ®ưêng như: kh¸t nưíc nhiÒu, uèng nhiÒu, tiÓu nhiÒu, c¶m gi¸c ®ãi, thÌm ¨n, gÇy, tª b× dÞ c¶m ngoai da, mê m¾t…, còng ®ưîc YHCT m« t¶ trong mét sè chøng tr¹ng như tiªu kh¸t, hư lao, ma méc..v..v.. 1.5.1. Chøng tiªu kh¸t Theo mét sè tư liÖu như: s¸ch Néi kinh, Tè vÊn chư¬ng kú bÖnh luËn: “¡n nhiÒu chÊt bÐo ngät sinh mËp ph×, chÊt bÐo sinh néi nhiÖt, chÊt ngät g©y trung m·n, khÝ trao lªn sinh chøng tiªu kh¸t”. S¸ch Ngo¹i ®ai bÝ yÕu nªu: “Kh¸t ma uèng nhiÒu nưíc, tiÓu nhiÒu, nưíc tiÓu ngät la do thËn hư sinh chøng tiªu
kh¸t”. Ngoai ra còng s¸ch Ngo¹i ®ai bÝ yÕu khi nãi ®Õn nguyªn nh©n cßn nªu: “Can khÝ uÊt kÕt, uÊt trÖ sinh nhiÖt, hãa t¸o, thư¬ng ©m sinh ra miÖng kh¸t, uèng nhiÒu, hay ®ãi”. C¸c y gia ®êi §ưêng Trung Quèc cßn nhÊn m¹nh thªm: “T×nh chÝ thÊt ®iÒu, ¨n nhiÒu chÊt bÐo ngät… tÝch nhiÖt, thư¬ng ©m sinh chøng tiªu kh¸t, néi nhiÖt hãa háa tiÕp tôc thiªu ®èt ch©n ©m lam cho kh¸t nhiÒu, ¨n nhiÒu, gÇy nhiÒu, tiÓu nhiÒu nưíc tiÓu ngät la chøng tiªu kh¸t”. Như vËy trªn c¸c biÓu hiÖn l©m sang triÖu chøng cña §T§ còng biÓu hiÖn tư¬ng tù như m« t¶ trong chøng tiªu kh¸t cña YHCT, tuy nhiªn khi bÖnh nh©n cã ®Çy ®ñ triÖu chøng cña tiªu kh¸t chưa h¼n la cã t¨ng ®ưêng trong m¸u hay bÖnh §T§.
Quan niÖm bÖnh tiªu kh¸t la do ©m hư va t¸o nhiÖt, hai nguyªn nh©n nay t¸c ®éng nh©n qu¶ víi nhau lam tiªu hao t©n dÞch ë phÕ vÞ va ©m tinh ë thËn. Tuú thuéc vao c¬ ®Þa, vao nguyªn nh©n va c¸c yÕu tè thuËn lîi kh¸c cã thÓ g©y bÖnh ë thưîng tiªu trung tiªu hoÆc h¹ tiªu ma c¸c biÓu hiÖn triÖu chøng theo YHCT như ®· nªu trªn cã thÓ gÆp trong c¶ ®¸i th¸o ®ưêng va ®¸i th¸o nh¹t... Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn bÖnh tËt, ngưêi xưa còng cho la bÖnh thưêng hay chuyÓn biÕn, cÇn ph¶i biÕt ®Ó phßng ch÷a cÈn thËn. Trư¬ng Träng C¶nh tõng nªu bÖnh tiªu kh¸t cã thÓ chuyÕn biÕn thanh chøng phÕ nuy. Chư bÖnh 331
Copyright@Ministry Of Health nguyªn hËu luËn còng nãi bÖnh cã thÓ ph¸t ra ho¹i thư hoÆc lì ngoai da hoÆc phï thòng. Lưu Ha Gian th× cho r»ng phÇn nhiÒu kiªm thªm ®iÕc, l·ng tai, mê m¾t, mï, môn lë, r«m sÈy, ch©n tay bÞ tª liÖt... 1.5.2. Chøng hư lao Do nhiÒu nguyªn nh©n như tiªn thiªn bÊt tóc, ¨n uèng kh«ng chõng mùc, lao t©m, lao lùc qu¸ ®é... lam tæn h¹i ©m dư¬ng, khÝ huyÕt; ©m hư sinh néi nhiÖt, nhiÖt tÝch hãa háa l¹i thư¬ng ©m sinh ra c¸c chøng kh¸t nưíc, nãng n¶y bøt røt, gÇy rèc, da kh« tª b×, miÖng lưìi lì... 1.5.3. Chøng ma méc ư Ma méc (tª b×) la da ë chi thÓ hoÆc ë mét bé phËn nao ®ã trªn c¬ thÓ kh«ng cã c¶m gi¸c n÷a. BÖnh chia lam 2 møc:
+ Tª (ma) la møc ®é nhÑ la c¬ phu bÊt nh©n (da c¬ kh«ng nhËn biÕt ®ưîc c¶m gi¸c), song cã lóc còng c¶m thÊy ®ưîc do khÝ lưu hanh. + B× (méc) møc ®é nÆng la kh«ng biÕt ®au ngøa, do ch©n khÝ kh«ng ®Õn n¬i ®ã ®ưîc. §©y la mét biÓu hiÖn cña rèi lo¹n c¶m gi¸c cña y häc hiÖn ®¹i. ư VÒ nguyªn nh©n g©y ra chøng ma méc: bÖnh l©u ngay cã vÖ khÝ bÞ thư¬ng phong, dinh huyÕt bÞ thư¬ng han, c¬ nhôc bÞ thư¬ng thÊp råi ®Õn khÝ hư kh«ng vËn hanh tèt hoÆc khÝ trÖ g©y bÕ t¾c, hoÆc khÝ huyÕt hư da c¬ kh«ng ®ưîc nu«i dưìng tèt, hoÆc cã huyÕt chÕt ë trong m¹ch, hoÆc háa nhiÖt tÝch tô sinh ®êm, hoÆc ®êm thÊp trÖ g©y khÝ hư huyÕt trÖ.v..v...
ư C¬ chÕ sinh bÖnh: tª b× cã liªn quan ®Õn dinh vÖ khÝ huyÕt. Néi kinh viÕt: dinh khÝ ma hư th× da kh«ng cã c¶m gi¸c, vÖ khÝ hư th× kh«ng vËn ®éng ®ưîc (dinh khÝ hư t¾c bÊt nh·n, vÖ khÝ hư t¾c bÊt dông). 2. NGUYªN NH©N Va BÖNH SINH CñA §¸I TH¸O §ưêNG 2.1. Nguyªn nh©n 2.1.1. §¸i th¸o ®ưêng typ 1 ư Nguyªn nh©n kh«ng râ: mét sè trưêng hîp §T§ typ 1 kh«ng cã nguyªn nh©n, bÖnh nh©n nay bÞ thiÕu insulin trÇm träng va dÔ bÞ nhiÔm ceton acid nhưng kh«ng cã b»ng chøng tù miÔn. ư Nguyªn nh©n di truyÒn: thÓ bÖnh nay cã yÕu tè di truyÒn rÊt râ, thiÕu c¸c yÕu tè tù miÔn víi tÕ bao beta, kh«ng kÕt hîp víi nhãm HLA, bÖnh nh©n cã lóc cÇn insulin ®Ó sèng sãt cã lóc kh«ng.
Ngoai ra sù thiÕu sãt acid amin (acid aspartic) ë vÞ trÝ 57 cña chuçi DQ dÔ m¾c bÖnh §T§ typ 1 h¬n nh÷ng ngưêi cã acid amin nay. 332 Copyright@Ministry Of Health ư YÕu tè thuËn lîi ph¸t ®éng bÖnh: + C¸c yÕu tè m«i trưêng cã t¸c ®éng khëi ®éng ho¹t tÝnh miÔn dÞch g©y bÖnh cã thÓ la nhiÔm virus (Coxackie B, quai bÞ..), nhiÔm trïng, hoÆc mét kh¸ng thÓ néi sinh do c¸c tæn thư¬ng m« do ®éc chÊt (như thuèc diÖt chuét). + Stress. 2.1.2. §¸i th¸o ®ưêng typ 2 ư ¶nh hưëng cña di truyÒn va m«i trưêng: ¶nh hưëng cña yÕu tè di truyÒn
lªn bao thai rÊt m¹nh, dùa trªn c¸c quan s¸t sau + Tû lÖ anh chÞ em sinh ®«i cïng trøng cïng bÞ §T§ typ 2 la 90 ư 100%. + BÖnh nh©n §T§ typ 2 thưêng cã liªn hÖ trùc hÖ cïng bÞ §T§. + Cã sù kh¸c nhau rÊt nhiÒu vÒ tû lÖ m¾c bÖnh §T§ gi÷a c¸c chñng téc, c¸c s¾c d©n kh¸c nhau. + MËp ph× va thiÕu vËn ®éng la 2 yÕu tè quan träng ¶nh hưëng ®Õn tû lÖ cao cña bÖnh §T§ typ 2 ë d©n thanh thÞ va d©n nhËp cư vao c¸c nưíc ph¸t triÓn. + ¡n nhiÒu mì nhÊt la mì b·o hßa cña ®éng vËt. ư ¶nh hưëng cña sù ph¸t triÓn lóc ë bao thai va thêi niªn thiÕu: + C¸c bao thai n»m trong m«i trưêng chuyÓn hãa cña mÑ bÞ §T§ hoÆc §T§ trong thai kú còng kÝch thÝch sù trưëng thanh cña tÕ bao beta va
t¨ng sinh ®¶o tôy. + ¡n thøc ¨n hÊp thô nhanh va uèng nhiÒu nưíc ngät, Ýt vËn ®éng. 2.2. C¬ chÕ bÖnh sinh 2.2.1. BÖnh sinh ®¸i th¸o ®ưêng typ 1 Khi c¸c triÖu chøng l©m sang xuÊt hiÖn th× ®a sè tÕ bao tuyÕn tôy ®· bÞ ph¸ hñy. C¬ chÕ bÖnh sinh liªn quan ®Õn yÕu tè nguy c¬ nhiÔm virus như virus quai bÞ, sëi, Cosackie B4. Qu¸ tr×nh viªm nhiÔm tÕ bao tuyÕn tôy cã diÔn tiÕn như sau: khëi ®Çu ph¶i cã gen nhËy c¶m; sau ®ã, sù nhiÔm virus cã tÝnh c¸ch ph¸t ®éng g©y bÖnh. NhiÔm virus sÏ g©y mét t×nh tr¹ng viªm tuyÕn tôy (insulitis), qu¸ tr×nh nay sÏ ho¹t hãa tÕ bao lympho T va th©m nhiÔm tiÓu ®¶o cña tuyÕn tôy. C¸c tÕ
bao lympho T ®ưîc ho¹t hãa sÏ lam thay ®æi bÒ mÆt cña tÕ bao tuyÕn tôy, lam nã trë thanh vËt l¹ ®èi víi hÖ thèng miÔn dÞch c¬ thÓ. Ngay lËp tøc sÏ xuÊt 333 Copyright@Ministry Of Health hiÖn ®¸p øng miÔn dÞch qua trung gian tÕ bao. C¸c kh¸ng thÓ ®éc tÕ bao nay sÏ ®ưîc t¹o thanh va ph¸ hñy tÕ bao beta tuyÕn tôy. Như vËy, c¬ chÕ bÖnh sinh cña ®¸i th¸o ®ưêng typ 1 liªn quan ®Õn hÖ thèng kh¸ng nguyªn HLA, –DR3, –DR4, –B8, –B15. Kh¸ng nguyªn B8 rÊt ®¸ng chó ý v× liªn quan nhiÒu ®Õn c¸c bÖnh tù miÔn như Basedow, suy thưîng thËn, bÖnh nhưîc c¬. Ngưêi ta còng m« t¶ kh¸ng thÓ chèng mang tÕ bao trªn ngưêi bÞ ®¸i th¸o
®ưêng thÓ trÎ nhưng kh«ng râ chÝnh nh÷ng kh¸ng thÓ tù miÔn nay sinh ra bÖnh hay nã chØ sinh ra do kh¸ng nguyªn xuÊt hiÖn tõ tôy t¹ng bÞ viªm. 2.2.2. BÖnh sinh ®¸i th¸o ®ưêng typ 2 Ngưêi ta nhËn thÊy r»ng cã 3 rèi lo¹n cïng song song tån t¹i trong c¬ chÕ bÖnh sinh cña ®¸i th¸o ®ưêng typ 2 la: ư Rèi lo¹n tiÕt insulin. ư Sù kh¸ng insulin ë m« ®Ých. ư Sù t¨ng s¶n xuÊt glucose c¬ b¶n ë t¹i gan. Trªn ngưêi b×nh thưêng, duy tr× h»ng ®Þnh vÒ glucose tuú thuéc vao sù tiÕt insulin, sù thu n¹p insulin ë m« ngo¹i vi va øc chÕ sù s¶n xuÊt insulin tõ gan va ruét. Sau khi ¨n, glucose sÏ t¨ng lªn trong m¸u va tôy sÏ t¨ng tiÕt insulin, c¸c