quá trình hình thành và phương pháp điều trị bệnh đái tháo đường trong y học p6

Chia sẻ: Vanthi Bichtram | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nồng độ thể ceton khi đó tăng rất nhiều so với sự sử dụng va tăng nhanh huyết t ơng đến 100 th ờng d ới 5mg % sau 12 giờ nhịn đói). + Thể ceton gồm chủ yếu acid acetic la acid mạnh sẽ gây độc toan biến d ỡng. L ợng dự trữ kiềm HCO3 – trong máu sẽ giảm va khi khả năng bù trừ bị v ợt quá pH máu sẽ giảm. + Bệnh nhân sẽ có nhịp thở sâu Kussmaul để tăng thải CO2. Tăng thải các acid cetonic qua thận d ới thể muối...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: quá trình hình thành và phương pháp điều trị bệnh đái tháo đường trong y học p6

ng êi th êng nã cã thÓ øc chÕ sù ly gi¶i m« mì, cã lÏ do kÝch thÝch sù tiÕt insulin. Sù øc chÕ ly gi¶i m« mì nay kh«ng cã trong t×nh tr¹ng nhiÔm ceton acid. Nång ®é thÓ ceton khi ®ã t¨ng rÊt nhiÒu so víi sù sö dông va t¨ng nhanh huyÕt t ¬ng ®Õn 100 300mg% (b×nh th êng d íi 5mg % sau 12 giê nhÞn ®ãi). + ThÓ ceton gåm chñ yÕu acid hydroxybutyric va acid aceto acetic la acid m¹nh sÏ g©y ®éc toan biÕn d ìng. L îng dù tr÷ kiÒm HCO3 – trong m¸u sÏ gi¶m va khi kh¶ n¨ng bï trõ bÞ v ît qu¸ pH m¸u sÏ gi¶m. + BÖnh nh©n sÏ cã nhÞp thë s©u Kussmaul ®Ó t¨ng th¶i CO2. T¨ng th¶i c¸c acid cetonic qua thËn d íi thÓ muèi natri va kali. §éc toan nÆng cã
thÓ ® a ®Õn trôy tim m¹ch do gi¶m co bãp c¬ tim, gi¶m tr ¬ng lùc m¹ch m¸u, gi¶m sù c¶m thô cña c¬ tim víi catecholamin néi sinh. Tho¸i biÕn chÊt ®¹m va t¨ng acid amin trong m¸u: + Gi¶m insulin va t¨ng c¸c hormon chèng insulin trong huyÕt t ¬ng. ThÝ dô cortisol sÏ gia t¨ng sù tho¸i biÕn chÊt ®¹m. + Thñy ph©n ®¹m ë c¬: alanin (acid amin chÝnh cña sù t©n sinh ® êng) tõ c¬ dån ®Õn gan. C¬ gi¶m thu n¹p c¸c acid amin cã nh¸nh (valin, leucin, isoleucin). Sù tho¸i biÕn ®¹m nay lam K + tõ néi bao ra ngo¹i bao nhiÒu. 345 Copyright@Ministry Of Health b. Nguyªn nh©n g©y biÕn chøng h«n mª Trªn bÖnh nh©n thiÕu insulin tuyÖt ®èi: x¶y ra ë tiÓu ® êng trÎ trªn 83%
tr êng hîp khi bÖnh nh©n th×nh l×nh ngõng insulin. Trªn bÖnh nh©n thiÕu insulin t ¬ng ®èi: khi cã mét trong nh÷ng nguyªn nh©n sau ®©y thªm vao: + NhiÔm trïng (50% tr êng hîp): nhiÔm trïng h« hÊp trªn (tai, miÖng) ¸p xe miÖng, viªm phæi, viªm ®ai bÓ thËn cÊp, viªm ® êng mËt, nhiÔm trïng huyÕt. + Nhåi m¸u c¬ tim. + Viªm tôy cÊp, thñng d¹ day t¸ trang. + Thai kú (t¨ng nhu cÇu insulin tõ th¸ng thø t ). + C êng gi¸p tr¹ng. + Mæ. + ChÊn th ¬ng (c¬ thÓ hay tinh thÇn). C¸c tr êng hîp trªn ®Òu lam t¨ng cortisol, glucagon, catecholamin.
c. TriÖu chøng l©m sang va cËn l©m sang Thêi kú nhiÔm ceton: + NÕu ch a biÕt bÖnh nh©n cã tiÓu ® êng, hái bÖnh sö sÏ cã gay nhanh, 2 3 ngay nay kÐm ¨n, n«n, tiÓu nhiÒu, uèng nhiÒu, mÖt. + Trong n íc tiÓu: ® êng niÖu > 20g/l, cã ceton trong n íc tiÓu. + M¸u: t¨ng ® êng huyÕt, gi¶m dù tr÷ kiÒm 18 < HCO3 – < 25mEq/l, pH m¸u b×nh th êng. NÕu ®iÒu trÞ ®óng, diÔn tiÕn tèt rÊt nhanh. NÕu ®· biÕt cã bÖnh tiÓu ® êng, theo dâi n íc tiÓu thÊy b¾t ®Çu cã nhiÔm ceton, sÏ t¨ng nhiÒu insulin nhanh cho ®Õn khi hÕt ceton trong n íc tiÓu. NÕu kh«ng hÕt, cho bÖnh nh©n nhËp viÖn. Thêi kú nhiÔm ceton acid nÆng (thêi kú ®éc toan biÕn d ìng do nhiÔm
ceton nÆng): + Rèi lo¹n tri gi¸c, l¬ m¬, h«n mª. + Thë s©u nhÞp Kussmaul. + H¬i thë cã mïi ceton. + DÊu kiÖt n íc ngo¹i va néi tÕ bao: da kh«, m¾t hâm s©u, tÜnh m¹ch cæ xÑp, h¹ ¸p huyÕt, gi¶m c©n, kh« niªm m¹c miÖng, gi¶m tr ¬ng lùc nh·n cÇu, nÕu cã kÝch xóc nªn t×m sang th ¬ng néi t¹ng nh nhåi m¸u c¬ tim, viªm tôy cÊp. 346 Copyright@Ministry Of Health + N«n möa, ®au bông. + NhiÖt ®é h¹ d íi 360C. + Khi kh¸m nªn hái: tr êng hîp xuÊt hiÖn c¸c triÖu chøng, thêi ®iÓm xuÊt hiÖn va ®é trÇm träng cña triÖu chøng n«n, ®i ngoai, c¸c thuèc
dïng tr íc khi nhËp viÖn nh lîi tiÓu, corticoid chó ý ph¸t hiÖn dÊu chøng rèi lo¹n n íc ®iÖn gi¶i va h¹ K + m¸u. + TriÖu chøng cËn l©m sang (thö ngay t¹i gi êng bÖnh): Trong n íc tiÓu: glucose niÖu > 20g/l; ceton n íc tiÓu (+) m¹nh. Trong huyÕt t ¬ng: ceton m¸u (4+) víi huyÕt t ¬ng ch a hßa tan, cetones m¸u (2+) víi huyÕt t ¬ng ®· hßa tan. C¸c xÐt nghiÖm kh¸c. pH m¸u < 7,20; dù tr÷ kiÒm HCO3 < 10mEq/l. ThÓ ceton m¸u 100 300mg%. Glucose huyÕt t¨ng < 6g/l. NÕu > 6g/l ph¶i nghi ngê bÖnh nh©n ®· truyÒn glucose hoÆc cã suy thËn. K+ m¸u r íc khi ®iÒu trÞ cã thÓ b×nh th êng t¨ng hoÆc gi¶m. Dï sao bÖnh nh©n vÉn mÊt K +. NÕu K+ m¸u gi¶m th× sù mÊt
K+ rÊt trÇm träng, ta cÇn ®iÒu trÞ ngay tõ ®Çu. Na+ cã thÓ b×nh th êng, t¨ng hoÆc gi¶m. Dung tÝch hång cÇu, ®¹m huyÕt t¨ng do gi¶m thÓ tÝch huyÕt t ¬ng Urª huyÕt t¨ng, mét phÇn do tho¸i biÕn chÊt ®¹m, cã thÓ do suy thËn chøc n¨ng. d. DiÔn tiÕn Theo dâi diÔn tiÕn: + Mçi giê: nhÞp thë, nhÞp tim, ¸p huyÕt, n íc tiÓu, ® êng niÖu, ceton niÖu. + §o ®iÖn tim (ECG). + Mçi 4 giê: pH m¸u, HCO3 – m¸u, ® êng huyÕt, ion ®å. Theo dâi biÕn chøng: + Trong nh÷ng giê ®Çu tiªn bÖnh nh©n cã thÓ bÞ trôy tim m¹ch, nhiÔm toan
nÆng, h¹ K+ m¸u, h¹ ® êng huyÕt nªn ph¶i truyÒn n íc ngay. + Phï n·o bé. + BÖnh nh©n h«n mª nÆng va n»m l©u cã thÓ bÞ xÑp phæi, loÐt da, nhiÔm trïng tiÓu. 347 Copyright@Ministry Of Health 4.2.2. H«n mª do t¨ng ¸p lùc thÈm thÊu m¸u §©y la biÕn chøng cÊp tÝnh th êng x¶y ra trªn bÖnh nh©n bÞ tiÓu ® êng ®øng tuæi kh«ng phô thuéc insulin. BÖnh x¶y ra ë ng êi trung niªn, ng êi gia cã ® êng huyÕt cao kÐo dai kÌm víi t×nh tr¹ng kiÖt n íc ma bÖnh nh©n kh«ng thÓ uèng ®ñ sè n íc cÇn thiÕt ®Ó bï l¹i. BÖnh nh©n th êng sèng mét m×nh, bÞ tai biÕn m¹ch m¸u n·o, tr íc ®ã cã dïng lîi tiÓu, corticoid hoÆc lam thÈm
ph©n phóc m¹c. a. TriÖu chøng l©m sang va cËn l©m sang TriÖu chøng toan ph¸t sÏ kh«ng x¶y ra cho ®Õn khi thÓ tÝch m¸u gi¶m trÇm träng lam gi¶m l îng n íc tiÓu. BÖnh nh©n h«n mª hoÆc rèi lo¹n tri gi¸c. Run c¬, kinh giËt. Cæ h¬i g îng. Cã dÊu kiÖt n íc trÇm träng c¶ néi bao lÉn ngo¹i bao. CËn l©m sang: + Glucose huyÕt > 10g/l. + Na+ m¸u > 150mEq/l. + Cl– m¸u > 110 115mEq/l. + K+ m¸u gi¶m. ¸p lùc thÈm thÊu m¸u t¨ng ®Õn 350 450mobm/l (b×nh th êng 300
mobm/l). Ta cã thÓ tÝnh gÇn ®óng ¸p lùc thÈm thÊu m¸u nh sau: + Na mEq/l x 2 + 5,5 (®èi víi mçi 100mg% glucose huyÕt). + NÕu Na = 160 mEq/l; glucose huyÕt 100mg%. + ¸p lùc thÈm thÊu m¸u sÏ la: 160 x 2 + 5,5 x 1000/100 = 375 mobm/l ThÓ cetones kh«ng cã hay d ¬ng tÝnh Ýt. Dung tÝch hång cÇu t¨ng, ®¹m huyÕt t¨ng. Trong n íc tiÓu: ® êng cao, Na+ thÊp, K+ cao. Tû lÖ tö vong > 50%. 4.2.3. H«n mª do h¹ ® êng huyÕt Th êng do bÖnh nh©n dïng insulin hoÆc sulfamid h¹ ® êng huyÕt qu¸ liÒu. Dïng thuèc ma kh«ng ¨n hoÆc chËm giê ¨n, ho¹t ®éng nhiÒu ngoai ch ¬ng tr×nh. 348 Copyright@Ministry Of Health
a. TriÖu chøng l©m sang va cËn l©m sang TriÖu chøng l©m sang: + H¹ ® êng huyÕt cÊp tÝnh: bÖnh nh©n c¶m thÊy buån n«n, chãng mÆt, nhøc ®Çu, ®æ må h«i, hoa m¾t, nãi ngäng, l¬ m¬, tim ®Ëp nhanh. NÕu cho 10 20g glucose triÖu chøng sÏ hÕt, nÕu kh«ng bÖnh nh©n sÏ ®i vao h«n mª, cã thÓ kÌm theo kinh giËt. + H¹ ® êng huyÕt tõ tõ va nÆng: bÖnh nh©n nhøc ®Çu, rèi lo¹n tri gi¸c, mª mÖt hay ng¸p, ng êi yÕu, nãi khã va nghÜ khã, buån ngñ, ngñ l©u, dÇn dÇn ® a ®Õn mÊt tri gi¸c, h«n mª, nhiÖt ®é c¬ thÓ thÊp. Ngoai ra bÖnh nh©n cã thÓ bÞ giËt c¬, kinh giËt, ®éng kinh, cã nh÷ng c¶m gi¸c kú l¹ hoÆc nh÷ng cö ®éng bÊt th êng nh móa giËt...
CËn l©m sang: glucose huyÕt < 40mg% (< 0,4g/l). b. §iÒu trÞ Tiªm tÜnh m¹ch dung dÞch ® êng u tr ¬ng 30% 50ml (25g) bÖnh nh©n sÏ tØnh l¹i trong gi©y phót, rÊt hiÕm khi tØnh sau 1 giê. HoÆc cã thÓ tiªm glucagon 0,5mg d íi da hoÆc tiªm b¾p, hoÆc tiªm tÜnh m¹ch lÆp l¹i mçi 15 phót. Khi tØnh l¹i cho bÖnh nh©n ¨n ® êng. NÕu h¹ ® êng huyÕt do dïng sulfamid th× cÇn theo dâi l©u ®Õn 3 ngay. Thùc ra la mét biÕn chøng cña ®iÒu trÞ, nÕu bÖnh nh©n ® îc h íng dÉn kü, theo dâi kü, cã thÓ ngõa ® îc biÕn chøng nay. Tuy nhiªn trong tr êng hîp phøc t¹p nh tiÓu ® êng kÕt hîp víi x¬ gan hoÆc trªn bÖnh nh©n suy kiÖt, sinh bÖnh lý häc cña h¹ ® êng huyÕt trë nªn