Quản trị doanh nghiệp

Ch

ươ

ng 4. Ấ

Ổ

Ứ Ả

T CH C S N XU T KINH DOANH TRONG DN

ch c SX trong DN ấ ữ

ch c 4.1. Nh ng v n đ c b n c a t ề ơ ả ủ ổ ứ 4.2. Xác đ nh c c u s n xu t c a DN ấ ủ ơ ấ ả 4.3. T ch c SX v không gian và th i gian ờ ề 4.4. Lo i hình s n xu t và các ph ng pháp t ấ ả ươ ổ ứ

ị ổ ứ ạ SX trong DN

4.1. Nh ng v n đ c b n c a t

ch c SX

ữ

ấ

ề ơ ả ủ ổ ứ trong DN

ề ổ ứ ả ệ

ch y u nh h ng đ n t ch c SX ch c s n xu t trong DN ấ ch c s n xu t h p lý trong DN ấ ợ ưở ủ ổ ứ ả ố ủ ế ả ế ổ ứ

ắ ổ ứ ả

• Nh ng nguyên t c t • Nh ng ch tiêu đánh giá trình đ t ch c s n xu t trong DN ấ ch c SX trong ộ ổ ứ ỉ

• Khái ni m v t • Ý nghĩa c a t • Các nhân t trong DN ữ ữ DN

2.1.1. Khái ni m v t

ề ổ ứ ả

ch c s n xu t ấ

ệ

ấ

ạ ế ố ể ọ

ấ ị ệ

• T ch c các y u t s n xu t là quá trình ho ch ổ ứ đ nh, l a ch n, k t h p và chuy n hoá các y u t ự ị s n xu t theo m t quy trình công ngh nh t đ nh đ ể ấ ả có s n ph m đ u ra. ẩ ế ố ả ế ợ ộ ầ ả

ấ ẽ ữ ứ ộ

ấ

ệ ệ ả

• T ch c s n xu t trong doanh nghi p là s ph i k t ự ố ế li u s n xu t ấ ư ệ ả ụ ả ấ ộ ớ ợ ớ ấ ả ủ ả ậ ệ ấ

ệ ổ ứ ả h p ch t ch gi a s c lao đ ng và t ặ ợ cho phù h p v i yêu c u c a nhi m v s n xu t, ầ ủ quy mô s n xu t và công ngh s n xu t đã xác đ nh ị nh m t o ra c a c i v t ch t cho xã h i v i hi u ạ ằ qu cao. ả

ế ố ữ ầ

ế ố ả ế quan tr ng, c n ọ t, không th thi u đ doanh nghi p ti n hành ế s n xu t là nh ng y u t ế ấ ể ể ệ

• Y u t thi s n xu t ra s n ph m. ả ẩ ả ấ

đ u vào đ ế ố ầ ệ ữ ượ c bi u ể

hi n thông qua hàm s n xu t: Q= F(x • M i quan h gi a các y u t ấ ố ệ ả

Trong đó

ng s n xu t Q: s n l ấ ả ả ượ Xi : các đ u vào ầ

M i quan h kinh t trên th tr ng ố ệ ế ị ườ

Hé g ia ®×nh/DN

TiÒn

Cung

CÇ u

(2)

(1)

ThÞ trê ng yÕu tè S X

ThÞ trêng hµng ho¸/DV

CÇu

TiÒn

Cung

TiÒn

(1)

(2)

(1)

DN

(2)

4.1.2. Ý nghĩa c a t ch c s n xu t h p lý trong ủ ổ ứ ả ấ ợ

• Đ m b o s n xu t di n ra nh p nhàng, tho mãn ả ả

ầ ệ ị ấ ủ

ờ ả ấ

ệ ọ

ệ ử ụ ả ả ấ

ng ễ ấ ả ả nhu c u các y u t s n xu t c a doanh nghi p ế ố ả trong m i th i đi m, m i quá trình s n xu t và ọ ể ọ tình hu ng kinh doanh. ố • Góp ph n quan tr ng vào vi c s d ng có hi u ầ ế ố  gi m chi phí s n xu t và giá SX qu ả y u t thành s n ph m. ẩ ả • Có tác d ng t ố ố ớ ụ t đ i v i vi c b o v môi tr ệ ả ườ ệ

ệ ễ

c a các doanh nghi p (không gây ô nhi m, không ủ gây đ c h i). ộ ạ

4.1.3. M c đích c a t

ch c s n xu t trong

ủ ổ ứ ả

ụ

ấ

DN

: ệ ứ ự ủ ế

Th c hi n 3 ch c năng ch y u sau • Ch c năng k ho ch hoá ạ • Ch c năng th c hi n ệ • Ch c năng ki m tra ự

C c ti u m c d tr ứ ứ ứ ộ ố : So sánh KH và th c hi n ệ ứ ự ữ,

ế ự ể M t s yêu c u c b n đó là: ầ ơ ả ự ể ấ và chu kỳ s n xu t chi phí s n xu t ấ ả ả

4.1.4. Các nhân t

ng đ n

ưở

ế

ch y u nh h ố ủ ế ả ch c SX trong DN

t ổ ứ

ử ụ

ệ ả ấ

• Nguyên, nhiên v t li u DN s d ng ậ ệ • Ti n b khoa h c, k thu t, công ngh s n xu t và ậ ỹ ọ t b máy móc ế ộ thi ế ị

ả ợ

• Chuyên môn hoá và h p tác hoá s n xu t. ấ • Chính sách xây d ng và phát tri n kinh t ế, công ự ể

ngh s n xu t ấ ệ ả

ch c s n xu t trong ữ ấ

4.1.5. Nh ng nguyên t c t ắ ổ ứ ả DN

• K t h p phát tri n chuyên môn hóa v i phát tri n ế ợ ể ể ớ

kinh doanh t ng h p ợ

ị

ổ • Tính cân đ iố • Nguyên t c ắ nh p nhàng • B o đ m s n xu t liên t c ụ ả ấ ả ả

ữ

ỉ

ộ ổ

4.1.5. Nh ng ch tiêu đánh giá trình đ t ch c SX trong DN

ứ

ạ ộ

ạ ộ 1. H s th i gian ho t đ ng ệ ố ờ • H sệ ố th i gian ho t đ ng ờ • Th i gian ho t đ ng ạ ộ : ờ

ủ

t b , máy móc (trong

– Th i gian lao đ ng c a công nhân ộ – Th i gian ho t đ ng c a thi ủ ạ ộ ng h p s n xu t t ấ ự ộ

ờ ờ tr ợ ả ườ • H s ệ ố th i gian ho t đ ng ế ị đ ng hoá). ạ ộ  1: liên t c ụ SX ờ

Th i gian

ờ

ho t ạ đ ngộ (gi

)ờ

=

Th i gian

ho t đ ng c a quá trình SX

ờ

ủ

H s th i gian ệ ố ờ ho t đ ng ạ ộ

ạ ộ (gi

)ờ

ữ

ỉ

ộ ổ

4.1.5. Nh ng ch tiêu đánh giá trình đ t ch c SX trong DN

ứ

ộ

2. H s s n xu t đ ng b ấ ồ • DN SX s n ph m g m nhi u chi ti ồ ẩ ệ ố ả ả ề ế t, nhi u b ộ ề

ph nậ • H s ồ ộ  1 : SX c a ủ DN di n ra m t ễ ộ

ệ ố SX đ ng b ố

ị ủ

ề ộ

cách cân đ i nh p nhàng (đ u đ n) ị ặ Th i gian lao đ ng (ho c giá tr ) c a thành ặ ờ ph mẩ

=

ổ

ố ờ

ặ

H s ệ ố SX đ ng ồ bộ

ị ổ ng) th c hi n trong m i th i kỳ

s n l ả ượ

ự

ỗ

ờ

T ng s th i gian lao đ ng (ho c giá tr t ng ộ ệ (tháng, quý, năm)

4.2. Xác đ nh c c u s n xu t c a DN ơ ấ ả

ấ ủ

ị

ấ

4.2.1. Quá trình s n xu t trong DN ả a/ Khái ni mệ

ộ

- Theo nghĩa r ng, quá trình SX trong DN là toàn b ộ quá trình s n xu t - kinh doanh c a DN ủ ấ ả

ẹ

ụ ồ ị ộ

ế ế ạ ả ờ ế ợ ẩ ặ ộ

- Theo nghĩa h p, quá trình SX trong DN là quá trình ch bi n, khai thác, gia công ph c h i giá tr m t lo i s n ph m nh k t h p m t cách ch t ch , h p ẽ ợ lý các y u t c b n c a s n xu t. ế ố ơ ả ủ ả ấ

4.2.1. Quá trình s n xu t trong DN ả

ấ

trong quá trình SX trong DN

ỹ ộ ằ

v t ch t - k thu t c a s n xu t: s tác ủ ứ ụ ấ ự ng lao đ ng b ng ộ t đ t o ra c a c i v t ủ ả ậ ậ ủ ả ố ượ ế ể ạ ầ ộ

Hai y u t ế ố • Y u t ấ ế ố ậ đ ng c a s c lao đ ng lên đ i t ộ các công c lao đ ng c n thi ch t cho xã h i. ộ

ế - xã h i c a s n xu t: m i quan h s n ấ ộ ủ ả

ố ệ ệ ả ủ ạ ộ

xu t, quá trình lao đ ng sáng t o và hi p tác c a ng i lao đ ng. ấ • M t kinh t ặ ấ ườ ộ

4.2.2. Xác đ nh c c u SX c a DN

ơ ấ

ủ

ị

ấ ộ ổ

ậ ả ữ ụ ụ ả ự ứ

ấ ố ề ố

a) Khái ni mệ C c u s n xu t là t ng h p các b ph n s n xu t ấ ợ ơ ấ ả và ph c v s n xu t, hình th c xây d ng nh ng b ộ ph n y, s phân b v không gian và m i liên h ệ gi a các b ph n v i nhau. ậ ấ ữ ậ ớ ự ộ

4.2.2. Xác đ nh c c u SX c a DN

ơ ấ

ủ

ị

b) Vai trò • C c u s n xu t cho doanh nghi p th y rõ hình ấ

ấ ơ ấ ả ứ ổ ứ ủ ấ

ụ ữ ấ

ộ ấ ặ ộ

ng lao đ ng trong quá ể ố ượ

ệ th c t ch c c a quá trình s n xu t, tính ch t phân ả ấ công lao đ ng gi a các b ph n s n xu t và ph c ậ ả ộ v s n xu t, đ c đi m c a s k t h p lao đ ng v i ớ ủ ự ế ợ ụ ả li u lao đ ng và đ i t t ộ ộ ư ệ trình s n xu t. ấ ả ấ ơ ấ ả • C c u s n xu t là c s v t ch t - k thu t c a ơ ở ậ ậ ủ ấ ỹ

ơ ở

• C c u s n xu t đ ấ ượ ơ ấ ả t o l p b máy qu n lý doanh nghi p. ả ộ ạ ậ c coi là c s khách quan đ ể ệ

4.2.2. Xác đ nh c c u SX c a DN

ơ ấ

ủ

ị

c) Nguyên t c hình thành c c u t ch c ơ ấ ổ ứ ắ

• Nguyên t c chuyên môn hoá theo s n ph m hay theo ả ắ ẩ

ng lao đ ng đ i t ố ượ ộ

• Nguyên t c chuyên môn hoá theo công ngh ệ ắ

4.2.2. Xác đ nh c c u SX c a DN

ơ ấ

ủ

ị

ơ ấ ổ ứ ả ấ ch c s n xu t ộ ấ

ụ

Các b ph n s n xu t trong c c u t ậ ả • B ph n s n xu t chính ấ ậ ả • B ph n s n xu t ph ậ ả ấ • B ph n SX phù tr ợ ậ • B ph n ph c v s n xu t ấ ụ ụ ả ậ ộ ộ ộ ộ

4.2.2. Xác đ nh c c u SX c a DN

ơ ấ

ủ

ị

ấ ấ ả

ệ

ưở ưở ơ

ệ

ệ Các c p s n xu t trong doanh nghi p • Doanh nghi p - Phân x ng - ngành - N i làm vi c ơ • Doanh nghi p - Phân x ng - N i làm vi c ệ • Doanh nghi p - Ngành - N i làm vi c ơ • Doanh nghi p - N i làm vi c ệ ơ ệ ệ ệ ệ

4.2.2. Xác đ nh c c u SX c a DN

ơ ấ

ủ

ị

ưở

nh h ố ả ặ ạ ng s n ả

Các nhân t ấ ng đ n c c u s n xu t ế ơ ấ ả • Ch ng lo i, đ c đi m k t c u và ch t l ấ ượ ế ấ ể ủ ph m ẩ ủ ng và tính c lý hoá c a ơ ố ượ ủ

• Ch ng lo i, kh i l nguyên v t li u ạ ậ ệ

ế ị

• Máy móc, thi • Trình đ chuyên môn hoá, hi p tác hoá c a doanh t b công ngh ệ ệ ủ

ộ nghi p ệ

4.2.2. Xác đ nh c c u SX c a DN

ơ ấ

ủ

ị

ướ ấ ng hoàn thi n c c u s n xu t

ệ ơ ấ ả ắ ứ

ắ ậ ả ng h ọ ộ

ế ệ ộ

i quy t quan h cân đ i gi a các b ph n s n ữ ố ậ ả ấ ộ ớ

Ph ươ • L a ch n đúng đ n nguyên t c (hình th c) xây ự d ng b ph n s n xu t ấ ự • Gi ả ậ ả xu t chính v i các b ph n s n xu t phù tr và ợ ấ ph c vụ ụ

• Coi tr ng b trí m t b ng s n xu t ấ ặ ằ ả ố ọ

4.3. T ch c SX v không gian và th i gian

ổ ứ

ờ

ề

4.3.1. T ch c SX v không gian ổ ứ ề

c hình thành theo nguyên ả ệ ố ấ ượ

c hình thành theo nguyên ệ ố ả

ẩ

c hình thành theo nguyên ả

• H th ng s n xu t đ t c chuyên môn hoá công ngh : ệ ắ • H th ng s n xu t đ ấ ượ t c chuyên môn hoá s n ph m ả ắ • H th ng s n xu t đ ấ ượ ệ ố t c h n h p ợ ắ ỗ

4.3. T ch c SX v không gian và th i gian

ổ ứ

ờ

ề

ấ ả ệ

a) H th ng s n xu t theo chuyên môn hoá công ngh • Áp d ng khi doanh nghi p SX ít SP v i quy trình ệ ệ ố ụ ớ

ệ

•

công ngh gia công chúng khác nhau. Ư ể – Có kh năng thích ng cao v i s bi n đ ng v ề ớ ự ế ứ ộ

ả ẩ

ả ơ u đi m ả th tr ị ườ ệ

ố ậ ỹ

– Vi c qu n lý k thu t chuyên môn đ n gi n vì tính th ng nh t v chuyên môn k thu t trong m t phân x ưở ộ

ng s n ph m. ậ ỹ ả ấ ề ng s n xu t; ả – Công nhân thao tác c đ nh m t lo i thi ấ ố ị t b ế ị ạ

ộ i cho vi c nâng cao k năng chuyên môn ỹ ệ

thu n l ậ ợ c a h . ủ ọ

4.3. T ch c SX v không gian và th i gian

ổ ứ

ờ

ề

• Nh

– S n ph m l u chuy n dài trong quá trình s n ả ng ươ ể ẩ

c đi m ể ượ ể ả ẩ xu t, l u chuy n NVL, bán thành ph m t ấ ư đ i nhi u. ề ố

ờ ẩ ừ ợ ả

ấ ấ ả

ể

ụ – S h p tác, qua l ị ả ữ ơ

– Th i gian ng ng, đ i s n ph m trong quá trình s n xu t tăng, kéo dài th i kỳ s n xu t, tăng s ố ờ ả ng bán thành ph m và đây cũng là đi m b l ị ượ chi m d ng v n nhi u nh t. ấ ố ế ự ợ ườ ấ ạ ế

ệ ả ẩ

ẩ ề i gi a các đ n v s n xu t là ạ ng xuyên khi n công tác qu n lý k ho ch th ế ả tác nghi p s n xu t, qu n lý bán thành ph m tr ở ả ấ nên khá ph c t p. ứ ạ

ả ấ

ộ ả ưở

ấ ị ỉ ượ

ế ưở

• H th ng s n xu t chuyên môn hoá s n ph m ả t nh t đ nh ch đ ng hay ngành đó. ấ ả ẩ

ẩ b) H th ng s n xu t theo nguyên t c CMH s n ph m ắ ệ ố • M i phân x ng hay ngành ch ch t o m t lo i s n ạ ả ỉ ế ạ ỗ c ch bi n trong ph m vi ph m/ti ạ ế ế ẩ phân x ệ ố ườ ấ

ng hình thành các dây chuy n s n xu t khép kín ữ ừ ể ạ ả

ẳ

ề ả ng di chuy n ườ ấ ả ệ

ng c a m t lo i ả ượ ủ ệ ạ ộ

t khá l n. th cho t ng s n ph m t o ra nh ng đ ẩ th ng dòng c a s n ph m trong khi s n xu t. ẩ ủ ả Hình th c này ch thích h p khi doanh nghi p có ỉ ợ ứ nhi m v s n xu t n đ nh, s n l ị ấ ổ ụ ả s n ph m hay chi ti ế ả ẩ ớ

•

ư ệ

ả

ừ

ắ ự s n ph m, ti ế ẩ ả ờ ớ

t ki m ngu n l c ph c v cho SX. ỉ

ả

ấ

ụ ụ ờ ợ ả

t ki m v n.

gia công s n ph m ả kho bán thành ph m, ti

– Có l

i cho vi c s n xu t ra các s n ph m hoàn thi n m t

ợ

u đi m Ư ể – Rút ng n c ly l u chuy n NVL trong quá trình gia công ể ồ ự – Gi m b t th i gian ng ng ngh và ch đ i trong quá trình ẩ  rút ng n chu kỳ s n xu t, gi m t n ắ ồ ệ ẩ ệ ả

ệ

ẩ

ộ

ệ

ậ

ế ấ cách đúng lúc, đúng s l ố ượ ụ ấ

– Thu n ti n cho vi c áp d ng các hình th c t ả

ệ ư ả

ế

ể

ố ả ng và đ ng b . ộ ồ ch c s n ứ ổ ứ ả xu t tiên ti n nh s n xu t dây chuy n, s n xu t theo ấ ấ nhóm... ớ ả

ệ ợ

ị ả

ữ

ố

ệ

ả

ấ

ng và v giá thành t

– Gi m b t m i quan h h p tác gi a các đ n v s n xu t ấ  đ n gi n hoá công tác công tác k ho ch tác nghi p ế ạ s n xu t và công tác kh ng ch s n xu t. ấ ả ề

ế ả ố ề ấ ượ

ệ

ạ

– Nâng cao trách nhi m v ch t l ng.

m i phân x

ưở

ỗ

• Nh

ề ạ

c đi m ể t b cùng lo i phân tán trong nhi u phân ế ị ng khác nhau cho nên qu n lý k thu t tr ậ ở ỹ

ượ – Do thi x ưở ả nên ph c t p và kém hi u qu . ả

ầ ư ể ặ ệ ắ

ng r t l n vì DN s d ng các thi ứ ạ – Chi phí đ u t t b th ế ị ườ

thi ấ ớ chuyên dùng cho t ng lo i s n ph m ừ đ mua s m và l p đ t máy móc ắ t b ế ị ử ụ ẩ ạ ả

c) H th ng s n xu t đ c hình thành theo nguyên t c ấ ượ ả ắ

ệ ố h n h p ợ ỗ

c hình thành theo nguyên t c ả ệ ố ắ

ệ

ộ ố ộ ẽ ồ ổ

ả

i theo nguyên t c chuyên ộ ố ứ ẩ ắ

• H th ng s n xu t đ ấ ượ này, nghĩa là trong m t doanh nghi p, hay trong ộ cùng m t phân x ng s g m m t s b phân t ưở ộ ch c theo nguyên t c chuyên môn hoá theo s n ắ ph m còn m t s khác l ạ môn hoá theo công ngh . ệ

4.3. T ch c SX v không gian và th i gian

ổ ứ

ờ

ề

4.3.2. T ch c SX v th i gian

ổ ứ

ề ờ

ng h

ng rút ng n

ươ

ướ

ắ

c công

ố ợ

ươ

ứ

ướ

• Chu kỳ s n xu t và ph ấ ả chu kỳ s n xu t ấ ả • Nh ng ph ng th c ph i h p các b ữ vi c ệ

Chu kỳ s n xu t và ph

ng h

ng rút ng n

ả

ấ

ươ

ướ

ắ

chu kỳ s n xu t ấ ả ả

ờ ừ ủ ả

ấ

ệ ả ấ ậ ệ ể ả t, b ộ ừ ế ể ấ

ậ ả ẩ ấ ỉ

ị ờ ả

• Khái ni m và ý nghĩa c a chu kỳ s n xu t ấ khi đ a Chu kỳ s n xu t là kho ng th i gian t ư nguyên v t li u vào s n xu t cho đ n khi ch t o ả ế ạ ế ẩ . xong, ki m tra và nh p kho thành ph m ậ Chu kỳ s n xu t có th tính cho t ng chi ti ph n s n xu t hay s n ph m hoàn ch nh. ả Chu kỳ s n xu t đ c tính theo th i gian l ch (chu ờ ấ ượ ả kỳ SX bao g m c th i gian s n xu t và th i gian ấ ả ờ ồ ngh ch đ ). ỉ ế ộ

Chu kỳ s n xu t và…

ấ

ả

Tck= ∑ tcn+ ∑ tkt + ∑ tgd+ ∑ tvn+ ∑ ttn

ổ

ủ

ả

• Tck: t ng th i gian c a chu kỳ s n xu t ấ ờ • Th i gian hoàn thành các b

ướ

ờ

c công ngh theo quá ệ

trình công ngh (tệ cn)

ỹ

ờ ờ

ừ

ậ

ở

ậ kt) • Th i gian ki m tra k thu t (t ể • Th i gian gián đo n do s n ph m d dang ng ng v n ẩ ả ơ

ạ i các n i làm vi c, kho trung gian i t ệ ạ ạ

ừ ữ

ệ

gd)

đ ng, d ng l ộ trong nh ng ngày và ca không làm vi c (t ể

ự

nhiên tác đ ng vào đ i ộ

ố

vc) • Th i gian v n chuy n (t ậ • Th i gian c a các quá trình t ủ ộ

ờ ờ ng lao đ ng (t t ượ

tn)

Vai trò c a chu kỳ s n xu t ấ

ủ

ả

• Chu kỳ s n xu t làm c s cho vi c d tính th i ờ ơ ở ấ ả

ệ ự ế ậ

ả ấ ậ ệ ự ạ ế ộ ỹ

gian th c hi n các đ n hàng, l p k ho ch ti n đ . ộ Chu kỳ s n xu t bi u hi n trình đ k thu t, trình ệ đ t ộ ổ ứ ả ơ ể ch c s n xu t. ấ

ắ

• Chu kỳ s n xu t càng ng n bi u hi n trình đ s ộ ử t b , di n tích s n ả ệ ế ị ả ệ ệ

ể ấ d ng hi u qu các máy móc thi ả ụ xu t. ấ

ng đ n nhu c u v n l u ưở ố ư ế ầ ấ ả

• Chu kỳ s n xu t nh h ả ệ ả ử ụ ố ư ộ

ấ

ả

đ ng và hi u qu s d ng v n l u đ ng trong khâu ộ s n xu t. ả • Chu kỳ s n xu t càng ng n càng nâng cao kh năng ắ ả c a h th ng s n xu t đáp ng v i nh ng thay đ i. ổ 32 ủ ệ ố ấ ả ữ ứ ấ ớ

• Ph ấ ả ươ

ậ

ng rút ng n chu kỳ s n xu t: ắ ướ – C i ti n k thu t, hoàn thi n quy trình hay ệ ỹ ng pháp công ngh , áp d ng k thu t tiên ỹ ậ ụ

ằ ả ủ

ệ ằ

ắ ạ

ng h ả ế ph ệ ươ ti n nh m làm gi m th i gian c a quá trình công ờ ế nhiên b ng quá trình ngh và thay th quá trình t ự ế nhân t o có th i gian ng n h n. ơ ờ ộ ổ ứ ả ch c s n xu t, h n ch và ấ ế ạ

c xoá b th i gian gián đo n ạ ợ ố ợ ướ ự

– Nâng cao trình đ t ỏ ờ – L a ch n h p lý ph ọ ệ ng th c ph i h p các b ươ công vi c nh m rút ng n th i gian công ngh . ệ ắ ứ ờ ằ

b) Ph

c công

ươ

ứ

ướ

ng th c ph i h p các b ố ợ vi cệ

• Ph ng th c ph i h p tu n t ố ợ

, m i chi ti ươ ầ ự

ỗ ộ ệ

c công vi c tr b ế ế ở ướ

ầ ự ứ ươ ng th c ph i h p tu n t Theo ph t ố ợ ứ ế c a lo t ch bi n ph i ch cho toàn b chi ti t c a ờ ả ế ế ạ ủ ế ủ c m i b lo t y ch bi n xong ớ ướ ở ướ ế ế ạ ấ c chuy n sang ch bi n đ c công vi c sau. ệ ể ượ c công vi c s đ Các b c ch bi n m t cách ướ ệ ẽ ượ ế ế ng s n ng th c này, l . Khi áp d ng ph tu n t ả ứ ươ ụ ầ ự n i làm vi c s l n, chi m nhi u ph m d dang ẩ ề ệ ẽ ớ ở ơ ở di n tích s n xu t, th i gian công ngh b kéo dài. ấ ệ ộ ượ ế ệ ị ả ờ

Ph

ng th c ph i h p các b

ươ

ố ợ

ứ

ướ

c công vi c ệ

• Ph .

ờ ượ ứ ẩ

ng th c ph i h p song song ố ợ ươ ả ế ơ

c ch bi n t c ti n hành đ ng th i trên t ồ ộ t c các ế ế ở ấ ả ượ ẩ

ệ

c công vi c c công vi c sau, ệ ể

b ở ướ ướ t c a c lo t. t c Các s n ph m đ ấ ả các n i làm vi c. Nói cách khác trong cùng m t th i ờ ệ đi m, lo t s n ph m đ ạ ả ể c công vi c. b ệ ướ M i chi ti t sau khi hoàn thành ế ỗ c chuy n ngay sang b c đ tr ướ ượ không ph i ch các chi ti ả ế ủ ả ạ ờ

ng pháp

ạ

ấ

ươ

4.4. Lo i hình s n xu t và các ph ả t ch c SX trong DN ổ ứ

ạ ấ

ặ ể

ạ ủ

ng đ n lo i hình SX c a DN ế ch c SX trong DN ổ ứ

4.4.1. Lo i hình s n xu t trong DN ả • Khái ni mệ • Đ c đi m các lo i hình SX trong DN ạ • Các nhân t nh h ố ả 4.4.2. Các ph ươ • Ph ươ • Ph ươ • Ph ươ • Ph ươ ưở ng pháp t ng pháp s n xu t dây chuy n ề ấ ả ng pháp s n xu t theo nhóm ấ ả ng pháp s n xu t đ n chi c ế ấ ơ ả ng pháp s n xu t đúng th i h n (JIT) ờ ạ ấ ả

4.4.1. Lo i hình s n xu t trong DN ả

ạ

ấ

ạ ấ ặ ổ ứ

ấ ạ

a) Khái ni mệ ả ợ ủ ả ộ

ổ ị

ạ ọ

ch c - k thu t Lo i hình s n xu t là đ c tính t ậ ỹ c qui đ nh t ng h p c a s n xu t. Lo i hình SX đ ị ượ ổ b i trình đ chuyên môn hóa c a n i làm vi c, s ở ố ệ ủ ơ ng ch bi n ch ng lo i và tính n đ nh c a đ i t ế ế ủ ố ượ ạ ủ ệ trên n i làm vi c. Lo i hình s n xu t là căn c r t quan tr ng cho ấ công tác qu n lý h th ng s n xu t hi u qu . ả ệ ố ứ ấ ả ả ả ệ ấ

4.4.1. Lo i hình SX trong DN

ạ

nh h ố ả ưở ấ ng đ n lo i hình s n xu t ế ạ

b) Các nhân t ộ ủ ả ệ

ẩ

– Trình đ chuyên môn hóa c a doanh nghi p – M c đ ph c t p c a k t c u s n ph m ứ ộ ứ ạ ủ ế ấ ả – Qui mô s n xu t c a doanh nghi p ệ ấ ủ ả

4.4.1. Lo i hình SX trong DN

ạ

c) Các lo i hình s n xu t trong DN ả

ạ

ấ

ng l n ớ

– Lo i hình SX kh i l ố ượ – Lo i hình SX hàng lo t ạ – Lo i hình SX đ n chi c ế – Lo i hình SX d án ạ ạ ạ ạ ơ ự

4.4.1. Lo i hình SX trong DN

ạ

ạ ệ ớ : Bi u hi n rõ nh t đ c ấ ặ

ng l n ấ

ủ ệ ố – N i làm vi c đ ơ

ỉ ế ặ ẩ

ạ c công vi c nh t đ nh)

– Th • Lo i hình SX kh i l ố ượ ể tính c a h th ng s n xu t liên t c: ả ụ c chuyên môn hoá r t cao (ch ti n ấ ượ ệ t c a s n ph m ho c hành ch bi n m t lo i chi ti ế ủ ả ộ ế ế ch ti n hành m t b ấ ị ệ ộ ướ t b và d ng c chuyên ng s d ng máy móc thi ụ ế ị ử ụ ụ

c b trí theo nguyên t c đ i t ệ ượ ố ắ ố ượ ỉ ế ườ dùng. ơ

c chuyên môn hóa cao. Đ ng đi s n – N i làm vi c đ – Công nhân đ ượ ườ ng. ả

ph m ng n, ít quanh co, s n ph m d dang ít. ẩ ả ắ ở

– K t qu SX đ c h ch toán đ n gi n, chính xác. ả ượ ạ ả ơ ẩ ế

4.4.1. Lo i hình SX trong DN

ạ

• Lo i hình SX hàng lo t ạ

c phân công ch bi n l n l t và ạ ơ

c công vi c ế ế ầ ượ t/b ệ ế ướ ộ ố ạ

N i làm vi c đ ệ ượ theo đ nh kỳ m t s lo i chi ti ị khác nhau. – N u ch ng lo i chi ti ủ ế

ng m i lo i l n ỗ ơ ạ ệ c công vi c phân công ệ ạ ớ  g i ọ

ả

c công vi c qua n i ệ ế ạ

ạ

ấ – N u ch ng lo i chi ti ủ ệ ớ ả

t/b ế ướ cho n i làm vi c ít, s l ố ượ là s n xu t hàng lo t l n. ạ ớ t, b ế ơ ướ làm vi c l n, mà kh i l ng c a m i lo i nh ố ượ ỏ ỗ ủ g i là s n xu t hàng lo t nh . ỏ ạ ấ ạ ằ – Lo i hình s n xu t hàng lo t n m gi a hai lo i ạ ọ ạ ữ ấ

ả ả ấ ạ ả ấ

hình s n xu t trên có th g i là s n xu t hàng lo t ể ọ v a. ừ

4.4.1. Lo i hình SX trong DN

ạ

ể

• Đ c đi m lo i hình SX hàng lo t ạ ạ ơ ệ ấ

ạ ế ế

ặ – Trên các n i làm vi c s n xu t hàng lo t, quá ả trình s n xu t s liên t c khi nó đang ch bi n ụ ả m t lo t chi ti ạ ấ ẽ ế

ộ ờ t nh t đ nh; ấ ị ạ đáng k ể l ỷ ệ

– Th i gian gián đo n SX chi m t trong toàn b th i gian s n xu t.

ế ấ ề ấ ỉ ư

ọ ơ

ộ ờ ả ổ ụ lo i chi ti ả – T m ng ng s n xu t đ đi u ch nh máy móc ể t b , thay đ i d ng c , thu d n n i làm vi c ụ ệ t t này sang lo i chi ti ế ế ể ừ ạ ạ

ạ thi ế ị khi chuy n t khác

ấ

ủ ố

ng SX b nh h  M c đ s d ng máy móc thi ứ ộ ử ụ ị ị ả ưở ừ ạ ở

t b , năng su t lao ế ị đ ng, dòng d ch chuy n liên t c c a các đ i ụ ể ộ t ng b i quá trình t m ng ng ượ SX.

4.4.1. Lo i hình SX trong DN

ạ

ả – N i làm vi c th c hi n ch bi n nhi u lo i chi

• S n xu t đ n chi c ế ấ ơ ự

ế ế

ệ

ề

ệ

ạ

c công vi c khác nhau trong quá trình công ngh ệ

ệ

c ch bi n v i kh i l

t đ ế ượ

ế ế ớ

ố ượ

ng r t ít, ấ

ơ t/b ti ế ướ s n xu t. ấ ả – M i lo i chi ti ạ ỗ ậ

ỉ ộ

ế

– Các n i làm vi c không chuyên môn hóa (b trí theo

th m chí có khi ch m t chi c. ệ

ố

ắ

ệ

ng s d ng máy móc thi

– Th

t b van năng

n i làm

nguyên t c công ngh ). ử ụ

ườ

ế ị

ở ơ

vi cệ

t nhi u ngh . ề

ề

ế

ề

– Công nhân thành th o m t ngh và bi ộ – Th i gian gián đo n l n. – Lo i hình s n xu t đ n chi c có tính linh ho t cao. ả

ạ ạ ớ ấ ơ

ờ ạ

ế

ạ

4.4.1. Lo i hình SX trong DN

ạ

i trong th i gian ng n theo ơ ắ ờ

• Lo i hình SX d án ự – N i làm vi c t n t ệ ồ ạ ệ ủ ạ ộ ơ

quá trình công ngh SX c a m t lo i SP/đ n hàng.

– Máy móc thi t b , công nhân, th ế ị

ườ ệ ế ệ ệ ể ế

ng ph i phân ả công theo công vi c, khi công vi c k t thúc ph i ả i ho c di chuy n đ n các công vi c khác. gi ả ệ ặ ả ử ụ

– Hi u qu s d ng máy móc thi t b th ế ị ườ t b th p, công ế ị ấ ng ph i phân tán ả

ườ

nhân và máy móc thi cho các d án khác nhau ự ng g n v i t ớ ổ ứ ắ ề ch c theo c c u ma tr n đ ể ơ ấ ợ ố ử ụ ậ ồ

– Th t p trung đi u ph i s d ng h p lý các ngu n ậ l cự

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

ng pháp s n xu t dây chuy n ấ ề ả

a/ Ph ươ • Khái ni mệ

t c a ộ ứ ặ

ề ả ệ ủ ả

ượ ặ ộ

ả

ạ ấ ồ ả ng đ i dài ố ươ ờ ị

S n xu t dây chuy n là m t hình th c đ c bi ấ ả ch c h th ng s n xu t chuyên môn hóa s n t ấ ổ ứ ệ ố ph m, đ t k đ s n xu t m t ho c vài lo i c thi ế ế ể ả ẩ ấ s n ph m có quy mô s n xu t l n, có tính ch t đ ng ấ ớ ẩ ả nh t v quy trình công ngh và có quá trình s n ệ ấ ề xu t n đ nh trong kho ng th i gian t ả ấ ổ (5năm, 10 năm...)

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

ch c SX dây chuy n ề ươ

ng pháp t ủ ả ể

c ượ c công ỉ

ự ợ

a) Ph ổ ứ • Đ c đi m c a s n xu t dây chuy n: ề ặ ấ – Quá trình công ngh s n xu t s n ph m đã đ ẩ ấ ả ệ ả nghiên c u t m , phân chia thành nhi u b ề ướ ứ ỉ h p lý nh t vi c s p x p theo trình t ấ ế ệ ượ ng lao đ ng đ ộ ế ế

c c chuyên môn hóa cao c ch bi n đ ng th i trên ồ ề

ệ ắ – N i làm vi c đ ơ – Đ i t ờ ượ ố ượ t c các n i làm vi c c a dây chuy n và đ t ệ ủ ượ ấ ả chuy n t ệ ệ n i làm vi c này đ n n i làm vi c khác ế ơ ể ừ ơ ơ

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

ề ươ

ng pháp t ạ

a) Ph ch c SX dây chuy n ổ ứ • Phân lo i dây chuy n: ề – Dây chuy n c đ nh ề ố ị – Dây chuy n thay đ i ổ ề – Dây chuy n SX liên t c ụ ề – Dây chuy n gián đo n ạ ề

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

ệ ề c a s n xu t dây chuy n ấ

ả ị ệ ấ ơ • Hi u qu kinh t ả – Tăng s n l ả ượ

l ượ

ng ố ượ ả ấ ớ

ắ ẩ ở

ế ủ ả ng s n xu t/đ n v di n tích và s n ả ng/máy móc thi t b ế ị – Rút ng n chu kỳ s n xu t, gi m b t kh i l ả s n ph m d dang ả ấ ơ ở ộ

ụ

ượ ẩ ả

c – Nâng cao năng su t lao đ ng trên c s chuyên môn hóa công nhân, gi m b t công nhân ph ả ng s n ph m đ ẩ ớ c nâng cao do quá trình ệ ượ

– Ch t l ấ ượ t k s n ph m, quá trình công ngh đã đ thi ế ế ả nghiên c u kứ ỹ

– Gi m giá thành s n ph m do s n xu t kh i l ng ố ượ ả ả ẩ ấ

ả l nớ

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

• Bi n pháp nâng cao hi u qu ho t đ ng c a dây ệ ả ạ ộ ủ ệ

chuy n SXề – Nhi m v s n xu t ph i n đ nh, s n ph m ph i ả ả ổ ệ ấ ả ẩ

tiêu chu n hóa và có nhu c u l n.

ồ ụ ả ẩ ẩ ị ầ ớ ợ

ả ph i có tính công ngh cao. – S n ph m ph i có k t c u h p lý, đ ng th i ờ ế ấ ệ

t có tính l p l n cao và có m c ả ả ả – S n ph m, chi ti ẩ ắ ẫ ứ

ế dung sai cho phép.

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

• Công tác qu n lý dây chuy n ả – Nguyên v t li u ph i đ ậ ệ

ề

ế ị ả ị

ố ng t ữ ả ưỡ ố

ề c cung c p cho dây ấ ả ượ chuy n đúng ti n đ , đúng quy cách, tuân theo ộ nh p đi u quy đ nh. Đ m b o cân đ i trên dây ả ệ t máy chuyên, t móc thi ế ị

ch c s a ch a b o d ổ ứ ử t b , tránh s c . ự ố – B trí công nhân đúng tiêu chu n ngh nghi p. ệ ẩ ố

ề ứ ỷ ậ ụ ứ ệ

Giáo d c ý th c trách nhi m, ý th c k lu t. Coi tr ng công tác an toàn lao đ ng.

ộ gìn n i làm vi c ngăn n p, s ch s . Ph c v ụ ụ ắ ọ – Gi ữ ẽ ệ ạ ơ

chu đáo các n i làm vi c. ơ ệ

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

b/ Ph ươ • Khái ni mệ : Ph ch c s n xu t theo nhóm ấ ổ ứ ả ng pháp s n xu t theo nhóm là ấ ả

ng pháp t ươ ả

ươ ệ

ộ ấ c thi ượ ẩ ả

ng pháp s n xu t trong đó quy trình công t k và b trí đ s n ể ả ố ế ế t. Các chi ti t c a ế ủ ế c gia công trên cùng m t l n đi u ề ộ ầ ượ

ng pháp s n xu t theo nhóm áp d ng r ng rãi ph ngh , và máy móc đ xu t m t nhóm s n ph m/chi ti ấ m t nhóm đ ộ ch nh máy . ỉ • Ph ươ ụ ả ộ

ấ ả ạ

ệ t là s n xu t c khí. trong các xí nghi p lo i hình s n xu t hàng lo t, đ c bi ặ ệ ả ấ ạ ấ ơ

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

ổ ứ ả

b/ Ph ươ • Các b c trong ph ng pháp t ướ ch c s n xu t theo nhóm ấ ả ươ

– Phân nhóm các chi ti ừ ế ầ

ế ấ

ệ

ế

nhóm căn c vào k t c u, ph ứ ngh , yêu c u máy móc thi ầ ợ ứ ạ t trong nhóm và có ch a t ng pháp s n xu t theo nhóm ấ t c n ch t o thành t ng ế ạ ng pháp công ươ t b gi ng nhau. ế ị ố t t ng h p cho c nhóm (Chi ti t ả ế ổ t ph c t p nh t trong s các chi ấ ế ứ ấ ả

ọ ượ

ế thi c a ế ố ủ t t ng h p, ợ ạ ế ổ

t t ng h p ố t c các y u t c chi ti ế ổ t t ng h p nhân t o có ợ ế ổ – L a ch n chi ti ọ ự t ng h p là chi ti ợ ổ ti ế nhóm). N u không ch n đ t k m t chi ti ph i t ế ế ộ ả ự đ đi u ki n nh c a chi ti ư ủ ệ ủ ề ợ

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

ổ ứ ả

ng pháp s n xu t theo nhóm c trong ph ng pháp t ướ ch c s n xu t theo nhóm ấ ả ươ ấ

b/ Ph ươ • Các b (ti p)ế – L p quy trình công ngh cho nhóm (th c ch t là ệ ậ ự ấ

cho chi ti t t ng h p đã ch n). ợ ế ổ

ờ

ự c công vi c c a chi ti ệ ủ ợ

ọ – Ti n hành xây d ng đ nh m c th i gian cho các ứ ị t t ng h p. T đó l p ậ ế ổ ừ t trong nhóm b ng t c các chi ti ằ ế ấ ả

ế b ướ đ nh m c cho t ứ ị ph – Thi ụ ồ ắ ố

ươ ế ế máy móc thi ng pháp so sánh. t k , chu n b d ng c , đ gá l p, b trí ẩ ị ụ t b cho toàn nhóm. ế ị

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

• Hi u qu c a s n xu t theo nhóm ệ

ờ ả ủ ả – Gi m b t kh i l ớ ẩ

ả ả ậ ả

ấ ng và th i gian chu n b k ị ỹ ố ượ ấ ự k thu t, k ho ch ti n đ . ộ ế ỹ

– C i ti n t thu t cho s n xu t. Gi m nh công tác xây d ng đ nh m c kinh t ậ ứ ị ả ế ổ ứ ẹ ế ch c lao đ ng, t o đi u ki n chuyên ạ ế ệ ạ ề

ộ

ộ môn hóa công nhân, nâng cao trình đ ngh ề nghi p và năng su t lao đ ng. ệ

ộ máy móc thi t b , đ gá l p, ả ắ

ấ – Gi m chi phí đ u t ầ ư nâng cao h s s d ng máy móc thi ệ ố ử ụ ế ị ồ t b . ế ị

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

ươ

ự

c/ Ph ng pháp s n xu t đ n chi c ả ế • Khái ni mệ : Là ph ch c SX d a ươ ổ ứ trên h th ng s n xu t đ n chi c ế ả ệ ố

ấ ơ ng pháp t ấ ơ

4.4.2. Các ph

ng pháp t

ch c SX

ươ

ổ ứ

• Đ c đi m ể

ặ – Ti n hành s n xu t nhi u lo i SP v i s n l ng ớ ả ượ ề ạ ấ ả

ế nhỏ

ộ

ấ ệ ấ t l p chi ti ế ậ ỗ ơ

ệ ợ

ỹ

ả ấ ặ

ả

ả – N i làm vi c th – Trình đ chuyên môn hóa n i làm vi c r t th p. ơ – Qui trình công ngh không đ c thi ế ượ ệ – Công vi c s đ c giao c th cho m i n i làm ụ ể ệ ẽ ượ vi c phù h p v i k ho ch ti n đ và trên c s ơ ở ộ ế ạ ớ ế các tài li u k thu t ậ ệ – Ki m soát quá trình s n xu t ch t ch t ẽ ạ ơ ả ơ ừ c b trí theo nguyên t c ng đ ườ i n i làm vi c, đ m b o kh năng hoàn thành t ng đ n hàng ượ ố ể ệ ơ ệ ắ

công nghệ