1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Sa sút trí tuệ (SSTT) hiện là nguyên nhân đứng hàng thứ 7
gây tử vong, nguyên nhân chính gây tàn tật và mất tự chủ ở người
cao tuổi (NCT)1. Theo ước tính, số lượng người mắc SSTT trên thế
giới sẽ tăng từ 57,4 triệu người năm 2019 lên đến 152,8 triệu vào
năm 2050. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến những người bệnh
SSTT mà cả người chăm sóc, gia đình, cộng đồng, xã hội và làm gia
tăng gánh nặng tài chính cho hệ thống y tế. Việt Nam không phải là
một ngoại lệ đối với xu hướng sức khỏe toàn cầu khi mà xu hướng
già hóa được dự báo là tăng nhanh nhất trong khu vực2. Theo Tổng
điều tra dân số và nhà ở năm 2019, dân số NCT ở Việt Nam năm
2019 là 11,41 triệu (chiếm 11,86% tổng dân số), dự báo con số này là
31,69 triệu người (chiếm 27,11% tổng dân số) vào năm 2069.
Hiện nay, vẫn chưa có loại thuốc nào có thể chữa khỏi SSTT
mà chỉ có thể giúp làm chậm tiến triển của bệnh và giảm một số triệu
chứng. Bên cạnh đó, can thiệp bằng thuốc lại có nhiều tác dụng phụ
và chi phí tốn kém, vì vậy, việc nghiên cứu về các biện pháp điều trị
không dùng thuốc trong SSTT trở nên cấp thiết hơn3-5. Hiện nay,
nhiều mô hình luyện tập ngăn ngừa sự tiến triển của SSTT đã được
xây dựng và phát triển6. Một trong số đó, đã công bố kết quả có ưu
điểm: không tốn kém, dễ dàng được quản lý, được tiêu chuẩn hóa và
không yêu cầu nhân viên được đào tạo chuyên sâu giúp ứng dụng
rộng rãi ở cấp độ cộng đồng7. Chương trình bao gồm tập luyện thể
lực, rèn luyện nhận thức và giáo dục về SSTT - thói quen lối sống.
Ở một nước có mức thu nhập thấp và trung bình, hệ thống y tế
ở Việt Nam còn chưa phát triển toàn diện, khả năng chẩn đoán và can
thiệp điều trị, nhất là can thiệp không dùng thuốc đối với SSTT còn
hạn chế8. Vì lý do này, chúng tôi thực hiện đề tài “Thực trạng sa sút
trí tuệ ở ngƣời cao tuổi và hiệu quả can thiệp không dùng thuốc
tại Hải Dƣơng” với 2 mục tiêu:
1. Phân tích đặc điểm người bệnh sa sút trí tuệ ở hai huyện
Thanh Miện và Gia Lộc, tỉnh Hải Dương năm 2021-2022.
2. Đánh giá kết quả cải thiện chất lượng cuộc sống của người
bệnh sa sút trí tuệ trong nhóm nghiên cứu được can thiệp bằng mô
hình không dùng thuốc.
