Sáng kiến kinh nghiệm đề tài: Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập

Chia sẻ: Đoàn Anh Tú | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

3.030
lượt xem 516
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm đề tài "Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập" giúp rèn luyện trí nhớ, tính quan sát, kỹ năng phân biệt, so sánh, khả năng bắt trước, trẻ tự do thể hiện mình, phát triển ở trẻ khả năng mạnh dạn, tự tin, chủ động. từ đó hình thành nhân cách của trẻ trên các mặt: Thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, thẩm mỹ và kỹ năng xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm đề tài: Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập

TRƯỜNG MẦM NON HOA HỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập Tên tác giả: Chu Thị Hằng
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 3-4 TUỔI HOẠT ĐỘNG TÍCH CỰC, CHỦ ĐỘNG TRONG GÓC HỌC TẬP I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Cơ sở lý luận: Ở mọi thời đại, mọi quốc gia, dân tộc trẻ em luôn luôn là mối quan tâm hàng đầu. Trẻ em là mầm non của đất nước do đó trẻ cần được hưởng sự giáo dục, dạy dỗ chu đáo của mọi người từ gia đình đến xã hội. Chính vì lẽ đó việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng. Giáo dục nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Chúng ta cũng biết phương châm giáo dục trẻ là ” Học bằng chơi, chơi mà học”, chơi- có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc phát triển cơ thể và tâm sinh lý của trẻ, hoạt động vui chơi vừa rèn luyện trí lực, vừa kích thích trí tò mò, ham hiểu biết về xã hội của trẻ. Trẻ nào cũng thích chơi, ngay từ khi trẻ được mấy tháng tuổi trẻ đã biết chơi rồi cho đến khi trẻ vào nhà trẻ mẫu giáo, thậm chí lên đến bậc tiểu học hay trung học trẻ vẫn thích chơi. bởivì vui chơi là một hoạt động tất yếu của mọi đứa trẻ .Nói một cách khác hoạt động vui chơi là một trong những hoạt động chủ đạo của trẻ đặc biệt là lứa tuổi mầm non, đây là hoạt động quan trọng nhất và có tác động chi phối các hoạt động khác, nó thúc đẩy các quá trình tâm lý diễn ra một cách nhanh chóng và hoàn thiện, cũng qua hoạt động vui chơi, trẻ dần hoàn thiện về nhân cách. Do vậy, giáo viên mầm non cần tạo mọi điều kiện, mọi cơ hội và môi trường tốt để trẻ tham gia vào hoạt động chủ đạo nhằm thúc đẩy quá trình phát triển của trẻ. Trong hoạt động vui chơi, hoạt động góc là một trong những hoạt động quan trọng, ở hoạt động này trẻ được đóng vai trò là một thành viên trong xã hội là một thế giới thu nhỏ, nơi trẻ được thỏa sức sáng tạo và trải nghiệm, Thông qua hoạt động góc trẻ được rèn luyện trí nhớ, tính quan sát, kỹ năng phân biệt so sánh, khả năng bắt trước, cũng qua hoạt động này trẻ được tự do thể hiện mình điều đó giúp phát triển ở trẻ khả năng mạnh dạn, tự tin, chủ động. từ đó hình thành nhân cách của trẻ trên các mặt: Thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, thẩm mỹ và kỹ năng xã hội. 1.2. Cơ sở thực tiễn Trên thực tế để hoạt động góc thực sự trở thành phương tiện quan trọng trong việc hình thành nhân cách trẻ mầm non, cô giáo phải có năng lực sáng tạo trong việc tổ chức môi trường và hướng dẫn hoạt động cho trẻ, tạo điều kiện để trẻ được hoạt động, tìm tòi, trải nghiệm… giúp trẻ được hoạt động theo khả năng và theo mức độ hứng thú của trẻ, không thể gò ép trẻ vào khuôn khổ hay hình thức mang tính áp đặt. Chính vì vậy mà trò chơi là một trong những hoạt động nhớ lâu và nhớ sâu kiến thức hơn. Vì qua trò 1
chơi trẻ thấy mình đang được vui chơi thoả thích nhưng thực chất lại là sự tiếp thu, lĩnh hội kiến thức một cách cao nhất. Để những trò chơi phù hợp lại thoả mãn được tâm sinh lý của trẻ, đem đến cho trẻ các kiến thức một cách nhẹ nhàng mà hiệu quả thì các góc chơi phải được hình thành rõ nét, mỗi góc chơi có những đặc điểm và hoạt động khác nhau. Tuy vậy, để có 1 góc chơi thực sự đối với trẻ là một vấn đề yêu cầu giáo viên phải đầu tư nhiều. Và một trong những góc chơi người giáo viên thường gặp nhiều khó khăn trong cách thiết kế môi trường hoạt động và tổ chức các hình thức chơi đó là: Góc học tập. Trong các hoạt động góc thường ngày trẻ thường thích thú với các góc chơi trải nghiệm như Góc chơi bán hàng, gia đình, bế em, xây dựng- lắp ghép mà ít quan tâm và hứng thú đến các trò chơi tĩnh như ở góc toán, văn học chữ cái. Khi trẻ được trải nghiệm qua các trò chơi phân vai trẻ tự tin hơn, tích cực, mạnh dạn, chủ động hơn điều này không thể hiện rõ ở các hoạt động tĩnh. Lý do tôi đặt ra là làm sao để những hoạt động trong góc học tập gây được hứng thú cho trẻ, khiến trẻ hoạt động một cách tích cực, chủ động từ đó trẻ mạnh dạn, tự tin thể hiện mình trong hoạt động ở lớp cũng như trong hoạt động tập thể, trước đám đông và tự xử lý được các tình huống. Đây chính là lý do tôi lựa chọn đề tài “ Một số biện pháp giúp trẻ 3– 4 hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập” và mạnh dạn áp dụng một số biện pháp đó vào thực tiễn chăm sóc - giáo dục trẻ. 2. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu, tìm kiếm biện pháp nhằm giúp trẻ 3– 4 tuổi hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập từ đó đưa ra một số hình thức, biện pháp nhằm giúp trẻ tích cực mạnh dạn tự tin trong hoạt động góc nói riêng và các hoạt động ở trường mầm non nói chung. 3. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp giúp trẻ 3– 4 hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập 4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm. Trẻ lớp mẫu giáo bé C4, trường Mầm non Hoa Hồng Cầu Giấy. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Thực trạng của vấn đề Trong quá trình thực hiện và tìm hiểu tôi nhận thấy có nhiều nguyên nhân khiến trẻ không hứng thú hoạt động trong góc học tập, không chủ động, không phát huy hết khả năng và sự mạnh dạn tự tin của mình, những nguyên nhân nổi bật là: 1.1. Trẻ nhút nhát, sợ hãi, lo âu Có nhiều trẻ mới lần đầu đến trường, hơn nữa ở nhà trẻ ít tiếp xúc với thế giới bên ngoài nên việc đưa trẻ vào một môi trường mới lạ đông người, sinh hoạt thay đổi so với ở nhà là một điều khó khăn đối với trẻ. Điều đó dẫn đến trẻ ít nói, không chia sẻ, cảm thấy cô đơn, thậm chí khóc lóc, sợ sệt. Trẻ con có rất nhiều nỗi sợ hãi vì trí tưởng tượng của trẻ rất phong phú. Một điều nữa là không phải trẻ con là lúc nào cũng vô tư và nhiều niềm vui. Trẻ nhỏ cũng bị strees, nguyên nhân 2
có thể đến từ nhiều phía: từ việc đi học, từ gia đình, bạn bè, từ chính bản thân của trẻ điều đó làm cho trẻ bị thay đổi hành vi trong một thời gian có thể ngắn hoặc lâu dài như: mút tay, tè dầm, nặng hơn là trầm cảm hoặc hung dữ. 1.2. Trẻ sức khỏe yếu, rối loạn hành vi và cảm xúc Thực tế cho thấy nếu trẻ đã ốm yếu thì sự hoạt động tay chân cũng như trí óc sẽ bị ảnh hưởng thậm chí trì trệ, riêng với những trẻ có biểu hiện rối loạn hành vi hay rối loạn cảm xúc ( một dạng của tự kỉ) thì việc tập trung vào một hoạt động sẽ rất khó khăn. Hơn thế nữa những trẻ này hay chọc phá các trẻ khác và gây ảnh hưởng tới các bạn cùng chơi và sản phẩm của các bạn như: phá tan, xô đổ, xé rách, vò nhàu nát… 1.3. Góc chơi không hấp dẫn Trẻ nhỏ dễ bị thu hút bởi thị giác, vì vậy một góc hoạt động lộn xộn không được sắp xếp đẹp, bắt mắt, đồ chơi nhàm chán, số lượng ít, không thay đổi, lặp lại, đồ dùng đồ chơi khó chơi khó cầm nắm cũng khiến trẻ không hứng thú. 2. Thuận lợi, khó khăn 2.1 Thuận lợi - Là trường có bề dày thành tích - Ban giám hiệu nhà trường có trình độ chuyên môn cao và có nhiều kinh nghiệm quản lý, làm việc có khoa học. - Đội ngũ giáo viên trong trường 100% đạt chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình, tâm huyết với nghề. - Trường thường xuyên tổ chức các hoạt động cho giáo viên dự giờ rút kinh nghiệm lẫn nhau trong đó có lưu ý đến việc tổ chức hoạt động góc ở các độ tuổi. - Lớp được BGH nhà trường đầu tư cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học, đồ chơi... - Trẻ trong lớp có sự phát triển ngôn ngữ khá tốt và thích hoạt động - Nhiều phụ huynh trong lớp quan tâm ủng hộ học liệu và nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi - Các giáo viên trong lớp đều có kinh nghiệm chăm sóc, giáo dục trẻ. Các cô đều nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có khả năng sáng tạo, tổ chức nhiều hình thức trò chơi phong phú, tổ chức cho trẻ chơi hàng ngày. 2.2 Khó khăn 2.2.1.Về phía trường, lớp - Trường được chuyển về cơ sở mới, cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế. - Lớp học có diện tích nhỏ, không có phòng đón hoặc phòng riêng để hoạt động tĩnh. - Các giá đồ chơi đã lâu năm đang bong tróc, lỏng lẻo - Đồ dùng nhiều không có nơi cất giữ dễ bị ẩm mốc, hỏng. 2.2.1. Về phía trẻ - Số trẻ trong lớp tương đối đông so với mặt bằng của lớp - Trong lớp có trẻ kém ngôn ngữ, rối loạn hành vi, khả năng kiềm chế hành vi, cảm xúc kém. 3
- Đa số trẻ trong lớp lần đầu tiên đến trường nên chưa có nền nếp học tập. Tuy cùng một độ tuổi nhưng khả năng hoà nhập không đồng đều. Một số bé còn nhút nhát, một số bé đi học chưa đều, do sức khoẻ hoặc hạn chế về thể chất như bé: An Khánh, Hồng Minh, Lê Bá Đức Minh, Đức Khiêm. Một số trẻ lại quá hiếu động hay đánh bạn như cháu Khoa Nam, Tần Minh Anh, Nguyên Tùng, An Khánh, Minh Thành… nên cũng ảnh hưởng tới việc cung cấp kiến thức trong quá trình học. - Tâm lý trẻ chưa ổn định, ở lứa tuổi này trẻ đang trải qua “Thời kì khủng hoảng tuổi lên ba” tính độc lập bắt đầu xuất hiện ở trẻ, nhu cầu muốn khẳng định mình là rất lớn, trẻ muốn cái gì cũng dành về mình, do đó tính ích kỉ càng có dịp phát triển. - Trẻ đơn thuần là nói và hoạt động theo giáo viên: trẻ chơi gò bó, không theo ý muốn của trẻ, mức độ hứng thú thấp. - Trẻ không hứng thú với các hoạt động tĩnh trong góc học tập, các thao tác chơi đơn giản, lặp lại - Trẻ rất hiếu động, thích chạy nghịch, tìm tòi khám phá nhưng đồ dùng trực quan chưa đáp ứng được nhu cầu của trẻ. 2.2.3. Về phía phụ huynh - Phụ huynh chưa quan tâm đồng đều và một số phụ huynh chưa hiểu hết ý nghĩa quan trọng của việc trẻ sử dụng đồ chơi trong góc học tập nên không ủng hộ những nhiệt tình của giáo viên khi giao nhiệm vụ cho trẻ khi về nhà. 2.2.4. Về giáo viên Dựa trên thực tế thực hiện và tham quan tham khảo các trường tôi thấy một thực trạng như sau: * Việc chuẩn bị môi trường: - Góc chơi không rõ ràng hoặc hình ảnh cho góc chơi chưa tạo ra sự cuốn hút. Chưa có biểu tượng của góc. - Chưa có mảng mở hoạt động cho trẻ trực tiếp chơi hoặc mảng mở khó hoạt động. Đồ dùng sắp theo sự thuận tiện của cô, không phù hợp với góc học tập 4
- Sự sắp xếp đồ dùng nhiều hơn đồ chơi - Các đồ dùng đồ chơi thường được xếp theo sự thuận tiện của cô để dảm bảo cô dễ lấy dễ cất. - Có quá nhiều đồ dùng đồ chơi trong góc hoạt động của trẻ, sắp xếp lộn xộn hoặc quá sơ sài - Góc hoạt động giống nơi cất giữ đồ dùng của cô. Các hộp đồ dùng được bày hết trong góc nhưng trẻ không được mang ra chơi. - Đồ dùng đồ chơi trong góc đa số là do nhà trường cung cấp, thiếu sự sáng tạo và đa dạng Góc học tập là nơi cất giữ đồ dùng hoặc bày biện quá sơ sài * Vai trò của giáo viên - Cô giáo thường tổ chức cho trẻ chơi những trò chơi lặp lại, ít đồ dùng sáng tạo, đồ dùng không thu hút, đồ dùng không biến thành đồ chơi trong mắt trẻ. - Cô thường giao nhiệm vụ cho trẻ để trẻ tự thực hiện mà quên đi quá trình chơi của trẻ rất cần cô bên cạnh. - Nhiều cô coi góc hoạt động tĩnh là nơi để rèn các cháu hiếu động, là nơi để các cháu nghịch của lớp chơi để không làm ảnh hưởng tới lớp. * Nội dung: Các nội dung sơ sài chỉ tập trung vào một vài trò chơi đơn giản: Chơi Logico, bảng chun, ghép tương ứng, lồng hộp nhựa, đọc truyện, ghép tranh.... 2.2.4. Về phía phụ huynh Hầu hết các bậc phụ huynh không quan tâm tới việc chơi góc ở lớp, nhiều phụ huynh không biết đến các hoạt động góc của con và các nội dung chơi của con nên giáo viên cũng khó khăn trong việc chia sẻ với phụ huynh về đò chơi, nội 5
dung chơi, các nguyên liệu làm đồ chơi và hướng dẫn con chơi ở trường cũng như ở nhà. Bản thân tôi, sau nhiều năm giảng dạy, Tôi cũng đã từng mắc những lỗi ở trên và thấy góc học tập thật đơn điệu, tẻ nhạt. Tôi cũng từ chỗ bắt đầu tìm hiểu về góc rồi tìm hiểu sâu, mày mò,quan sát trẻ, được BGH nhà trường, các cán bộ của PGD dự giờ góp ý, đi tham quan học hỏi các trường bạn rồi rút kinh nghiệm cho bản thân, mặc dù đã có một số kinh nghiệm nhưng góc học tập vẫn là một ''mối quan tâm'' lớn của tôi khi tổ chức hoạt động góc cho trẻ. Từ những nguyên nhân trên và từ thực tế đã áp dụng tại nhóm lớp của mình, tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp nhằm kích thích trẻ lứa tuổi mẫu giáo bé hoạt động tốt ở góc học tập. 3. Biện pháp 3.1. Biện pháp 1: Giáo viên trực tiếp lên kế hoạch cụ thể cho góc hoạt động Giáo viên phải là người lập kế hoạch, thường xuyên hướng dẫn, quan sát trẻ hoạt động, việc thường xuyên quan sát và điều tra thực tiễn giúp cho giáo viên nhìn nhận chính xác được về thực tiễn của lớp mình từ đó đưa các hoạt động điều chỉnh đến từng cá nhân trẻ bởi vì mỗi trẻ có khả năng sử dụng đồ dùng đồ chơi khác nhau. Có trẻ vào nhóm chơi, ôm đồ chơi nhưng lại rất nhanh chán không tập trung ở góc mình chơi, chơi với đồ chơi mình đã chọn mà hay đi dạo nhiều góc chơi khác nhau. Tôi thường xuyên tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ và nắm bắt được tâm tư, suy nghĩ, nguyện vọng của trẻ đặc biệt là góc học tập. Việc sắp xếp phân bổ đồ dùng đồ chơi trong góc học tập cần khoa học, trang trí đẹp mắt làm bắt mắt trẻ. Nội dung chơi còn chưa phong phú, hạn chế nên trẻ thường chơi lặp đi lặp lại. Việc quan sát trẻ sử dụng đồ chơi được theo dõi thường xuyên vào các giờ hoạt động để ghi lại thật cụ thể những trẻ nào thích chơi ở những góc nào, với những đồ chơi gì, trẻ không thích chơi nguyên nhân tại sao? STT Tên trẻ HĐ chơi Góc Thích Không Nguyên Khắc chơi thích nhân phục 1 Đức Anh Lồng Góc + Hộpto quá Làm hộp toán hộp nhỏ hơn Ngoài ra cô cần theo dõi những trẻ nào chơi tốt, trẻ nào chưa tốt, trẻ nào có khả năng hướng dẫn các bạn để ghép trẻ chơi trong nhóm cho phù hợp. 3.2. Biện pháp 2: Làm tốt và có khoa học công tác chuẩn bị. 3.2.1. Chuẩn bị không gian hoạt động Trên thực tế, muốn cho trẻ hoạt động tích cực, thoải mái thì phải có không gian, tôi thường thấy góc học tập thường có diện tích nhỏ hẹp, tận dụng một góc khuất nào đó và dưới áp lực của số lượng đồ dùng đồ chơi của lớp góc học tập thường một được dùng để chứa rất nhiều đồ đạc, sách vở. Ở lớp của tôi lớp học không có phòng đón trẻ mà là một phòng chính như một lớp tiểu học. Tôi chọn 6
phía cuối của lớp học để làm góc học tập và ngăn cách với các góc khác bằng giá đồ chơi nhưng vẫn đảm bảo đủ ánh sáng cho trẻ hoạt động. Tôi chia không gian đó thành Góc đọc sách và Góc học toán. Vì trong điều kiện lớp chật tôi không có góc Khám phá khoa học và môi trường riêng nên tôi tạo một góc nhỏ phía trước góc học toán cho trẻ được chơi với các trò chơi khám phá môi trường xung quanh. Tùy theo nội dung hoạt động tôi kê bàn hoặc trải chiếu để tạo khoảng cách chơi hoặc ngăn bằng hàng rào giữa hai góc. Không gian hoạt động của góc học tập Không gian hoạt động Góc văn học 7
Không gian của góc toán 3.2.2. Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi Đã là một góc chơi là phải có đồ chơi. Góc học tập là góc hoạt động mà qua đó trẻ có thể củng cố lại kiến thức mà trẻ đã lĩnh hội qua các giờ hoạt động chung, Mặt khác, ở góc chơi này trẻ có thể chơi các trò chơi nhằm phát triển trí tuệ. Bởi vậy góc học tập chỉ thực sự có hiệu quả khi có đồ dùng, đồ chơi. Việc chuẩn bị đồ dùng cũng là một vấn đề mà giáo viên hết sức quan tâm. Trước đây, góc học tập thường theo khuôn mẫu là đồ dùng đồ chơi sắp xếp nhiều- là nơi cất đồ dùng học toán, các quyển tranh truyện,....Góc có diện tích nhỏ, đồ chơi chủ yếu là các hột hạt hoặc lô tô. Ngày nay, theo từng chủ điểm đồ dùng lại thay đổi khác nhau. Để chuẩn bị cho từng chủ đề tôi thường lên kế hoạch trước các trò chơi cho trẻ chơi ở từng chủ đề đó để chuẩn bị. Tuỳ theo từng chủ đề nhưng đồ chơi ở góc học tập thường được chia theo các nhóm sau: - Đồ chơi với môn toán học: Các loại hình dạng với nhiều màu sắc, nhiều chất liệu như giấy, vải, nhựa, xốp. Các hột hạt loại to, các mô hình cây cao thấp khác nhau, Logico, bộ đồ dùng “ Con học giỏi”, các bức tranh để nối, vẽ, tô màu, các loại lồng hộp, bộ sưu tập.. - Đồ chơi với môn MTXQ: Lô tô, ghép tranh, nhận xét đặc điểm đúng sai của các con vật, bảng phân loại, phân biệt, bộ sưu tập về con vật, cây đôminô, lorico, bảng chỉ môi trường hoạt động của đối tượng. Kính lúp, các loại vỏ ốc vỏ sò cho trẻ trải nghiệm. Bộ sưu tập nhóm, bộ sưu tập cá nhân, tranh nối, vẽ... 8
Một số đồ dùng chuẩn bị cho các hoạt động của góc Toán và MTXQ - Đồ chơi với môn văn học: Sử dụng các bức tranh rời, các con rối, mô hình cảnh vật để trẻ tạo cảnh khi chơi, trẻ tự kể chuyện theo tranh, tập diễn rối... Một số dùng góc Văn học Việc chuẩn bị đồ dùng tôi đã có kế hoạch từ trước, trong đó việc kết hợp với phụ huynh của trẻ để cùng chuẩn bị cũng rất cần thiết vì phụ huynh sẽ hiểu hơn về các hoạt động của con ở lớp, hiểu hơn về đồ dùng các con chơi, hiểu hơn về góc chơi. Thông báo với phụ huynh về nội dung chủ đề, phụ huynh ủng hộ các tranh ảnh hoặc đồ dùng không sử dụng nữa mà phù hợp với lớp học. Một số đồ dùng đồ chơi gợi ý khi chuẩn bị để áp dụng cho các chủ đề: - Sưu tầm các hộp bánh kẹo đủ hình dạng để học về hình dạng - Sưu tầm các loại lá cây, hột hạt để học về xếp tương ứng, số lượng. Cũng về tương ứng ta có thể lấy đồ dùng của góc nấu ăn, bán hàng để chơi. VD: Xếp bát với thìa, đĩa; quả với giỏ, ... để cho trẻ liên kết các góc chơi và áp dụng khi sử dụng. 9
- Chuẩn bị các bài vẽ về “ Nối...” để trẻ học về nối đối tượng này với một đối tượng khác. VD: Nối đồ vật giống nhau, nối môi trường hoạt động cho các PTGT, các con vật; nối thức ăn cho con vật... - Chuẩn bị các miếng ghép tranh để ghép thành đối tượng một cách hoàn chỉnh. VD: Các loại quả được cắt làm 2-3 mảnh; các con vật có các bộ phận dời như đuôi, chân, ...để trẻ ghép. - Chuẩn bị các quyển sưu tập các nhân, sưu tập theo tổ khuyến khích trẻ sưu tập các đồ dùng. - Chuẩn bị đồ chơi có sẵn như: Logico, bảng chun, bộ Con học giỏi... - Các loại cây, củ, PTGT tô màu cắt dời để gắt dấp dính. Kết quả thu được từ những đồ dùng đồ chơi đó tôi cho trẻ thực hiện ngay các hoạt động như: - Làm bộ sưu tập về động vật đối với các bức tranh con vật mà phụ huynh và học sinh mang đến. - “Tiệm sách Nhi Đồng” đối với đợt quyên góp ủng hộ tranh truyện cho lớp. - Cô giáo cắt vải thành hình tam giác, hình vuông và đơm khuy, thùa khuyết ở các mảnh vải đó để cho trẻ chơi ghép tương ứng 1-1. Cứ một hình vuông lại đóng cúc với một hình tam giác tạo thành ngôi nhà. Hoạt động này còn giúp trẻ phát triển vận động tinh của cơ tay và ngón tay. Một điều mà giáo viên cần lưu ý là việc lựa chọn đồ dùng, đồ chơi đề đưa vào góc học tập, đó là đồ chơi giúp đạt được mục đích giáo dục Nhiều giáo viên mắc một lỗi là ôm đồm, nếu đồ dùng đồ chơi được ủng hộ nhiều hơn dự tính thì cô giáo cần cân nhắc và chọn lọc ra các đồ chơi phù hợp với chủ đề và hoạt động trong góc. Chính vì vậy, nếu cô cảm thấy đồ chơi đó không thực sự có tác dụng thì không nên đưa vào, tránh tình trạng biến góc học tập thành nơi cất giữ đồ dùng của góc. Những đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt hoạt động ở góc chơi này thực sự phải là đồ dùng đồ chơi có tính an toàn bền và đa dạng thì mới kích thích được hoạt động của trẻ. 3.3. Biện pháp 3: Thực hiện hiệu quả việc bài trí sắp xếp đồ dùng, đồ chơi. Muốn cho trẻ hoạt động tốt ở góc học tập thì việc sắp xếp đồ chơi ở góc học tập là một vấn đề mà tôi luôn luôn suy nghĩ sao cho sự sắp xếp phù hợp với nội dung của chủ đề, chủ điểm có thể giúp trẻ dễ dàng sử dụng chúng cho hoạt động tích cực, chủ động, độc lập của mình. Đồ dùng đồ chơi không những đa dạng mà phải nhiều về số lượng để trẻ không tranh giành nhau. Có thể chủng loại mỗi hôm chỉ 2-3 loại đồ chơi nhưng phải đảm bảo đủ cho số lượng trẻ chơi trong góc nếu là đồ chơi cá nhân. Thực tế tại lớp học của tôi cho thấy với giá đồ chơi cao hơn trẻ, giá đang thời kì bong tróc tôi đã sử dụng việc đặt các lọ đồ dùng của cô ở phía trên, đồ chơi đựng vào các rổ màu sắc sặc sỡ nhằm át đi vẻ cũ kỹ của chiếc giá đồ chơi. Lớp học cũng nên gần gũi như gia đình. Nếu cô giáo bài trí góc chơi ấm áp và ấp cúng như gia đình của trẻ trẻ sẽ hứng thú với góc chơi ấy rất nhiều. Ví như tại góc đọc sách cô đặt những chiếc thảm ngồi cho trẻ ngồi, đặt vào đó vài con thú bông mềm 10
mại, khoảng ngăn cách giữa các góc nên đặt vài chậu hoa nhỏ đảm bảo an toàn, vệ sinh hoặc một cái cây cao hơn đầu trẻ ở trong một góc khuất khiến trẻ như ngồi dưới tán của cây đó. Trước hết, căn cứ vào thực tế của lớp tôi sắp xếp đồ chơi góc học tập cơ bản thành 3 nhóm: Toán, Văn học, Môi trường xung quanh. Ở từng nhóm đồ chơi cũng được sắp xếp khác nhau. Ví dụ: - Nhóm toán: đồ dùng thường để trên giá với các ngăn nhỏ khác nhau trẻ dễ thấy, dễ sử dụng. + - Nhóm môi trường xung quanh: sử dụng nhiều giỏ có tay xách đựng các loại hột hạt, lô tô và thường để trực tiếp ở dưới để trẻ có thể quan sát được và chơi ngay với hệ thống các bảng phân loại. - Nhóm văn học: Có giá tranh truyện luôn sắp xếp gọn gàng, đẹp mắt. Đồ chơi là tranh ảnh nhỏ, tranh truyện tô màu có thể để luôn trên bàn (vở tập tô, bút...) để trẻ ngồi ngay ở đó để hoạt động. Ngoài ra góc tranh truyện tôi để thêm các mô hình cảnh vật để trẻ có thể tạo cảnh để đóng kịch, diễn rối, đọc thơ. Tại mỗi góc tôi thường đặt bàn cho trẻ ngồi chơi trên bàn hoặc đọc sách truyện trên bàn tránh gù lưng trẻ và đảm bảo khoảng cách cho mắt. 11
Sắp xếp trong góc văn học Với một không gian tuy còn nhỏ và hẹp nhưng tôi cũng đã bố trí đồ chơi để cho trẻ được hoạt động theo nhóm hoặc cá nhân một cách phù hợp. VD: Chọn góc khuất hơn để các đồ chơi hoạt động cá nhân và góc chính giữa để các đổ chơi cho hoạt động nhóm. Ngoài việc chuẩn bị đồ chơi phù hợp thì việc sắp xếp, bày biện đồ chơi cũng góp phần quan trọng tới việc thu hút trẻ chơi. Đồ chơi đôi khi không khéo sẽ làm giảm hấp dẫn đối với trẻ, cô giáo cần lưu ý xem những loại đồ chơi nào để với nhau sẽ đẹp mắt và kích thích trẻ. VD: Để nhằm mục đích cho trẻ ôn luyện về hình dạng, tôi đã xếp rất nhiều những đồ chơi với các loại hình khác nhau tạo thành các mô hình ngôi nhà, con lật đật... để thu hút sự chú ý của trẻ. Treo các bức tranh được làm từ các hình hình học cho góc toán, tranh các nhân vật hoạt hình, nàng tiên cho góc văn học. Đồ chơi phải được sắp xếp vừa tầm mắt của trẻ đặt trong các hộp hay rổ có kí hiệu để trẻ dễ tự sử dụng được và dễ sắp xếp lại sau khi chơi. Một cách tốt nhất để giới thiệu được đồ chơi phục vụ cho các trò chơi ở góc học tập là cô giáo nên cho trẻ ngoài việc cùng cô làm đồ chơi thì trẻ còn có thể tự bàn bạc để đưa ra cách sắp xếp đồ chơi phù hợp, trên cơ sở gợi ý của cô. Cô giáo nên có những chỗ để cố định từng loại đồ dùng, đồ chơi bằng cách cô dán ký hiệu vào giá đồ chơi hoặc giỏ đựng đồ chơi. VD: Phân loại đồ dùng bằng các hộp sữa tận dụng đã được dán màu bên ngoài để phân biệt. Hoặc các rổ nhựa đỏ nhỏ hơn thì đựng hột hạt, còn những rổ xanh to hơn đựng lô tô, các giỏ mây thì đựng thẻ hoặc hình dạng các loại... Cô hướng dẫn trẻ dùng hộp nhựa trong dễ nhìn để đựng sỏi, còn các con cá ngựa thì dùng lưới mang buộc lại treo lên tường, vừa đẹp mắt lại tiết kiệm diện tích sử dụng. 12
Chuẩn bị tốt đồ dùng đồ chơi và sắp xếp hợp lý đồ dùng đồ chơi trong góc học tập khác hẳn với các góc chơi khác nên cô giáo cũng cần phải xác định được cách tiếp cận sao cho hợp lý nhằm giúp trẻ nâng cao hiệu quả của giờ chơi. Nếu sự chuẩn bị môi trường tốt cộng với sự hướng dẫn của cô hợp lý thì trẻ được lôi cuốn tích cực vào các hoạt động khám phá, học tập mà không chán. VD: Hướng dẫn trẻ chơi ghép tranh từ những miếng ghép nhỏ thành bức tranh hoàn chỉnh thì cô nên giao nhiệm vụ cho trẻ để trẻ từ mày mò bàn bạc và tự ghép, cô đóng vai trò là người kiểm tra. Hoặc cho hai đội thi đua giống như hình thức thi đua trong trò chơi trên truyền hình. Trẻ cùng ghép tranh MTXQ 13
Cô hướng dẫn trẻ chơi bộ ghép hình Còn với loại trò chơi học tập: gôlicô thì loại này trẻ chỉ được thấy khi ở trường mầm non, là loại trò chơi tương đối khó và ''trí tuệ''. Nếu cô không hướng dẫn thì trẻ khó có thể chơi được nên cô có thể dạy trẻ ngay. Với những trò chơi, đồ chơi đơn giản thì cô có thể hướng dẫn nhanh theo tập thể nhóm trẻ... VD: Chơi ghép tương ứng, phân loại, chơi lô tô, chơi ghép ảnh, ghép hình... Trẻ ôn cách ghép tương ứng, xếp hình dạng Còn với những trò chơi khó, kỹ năng phức tạp hay trò chơi áp dụng nhiều tính năng khác nhau thì cô nên dạy cho một vài trẻ nhanh nhẹn thuần thục để cùng cô hướng dẫn bạn cùng chơi. Không chỉ hướng dẫn trẻ chơi đơn thuần với đồ chơi mà trong khi hướng dẫn tuỳ từng loại đồ chơi khác nhau cô có thể hỏi trẻ xem 14
ngoài cách chơi mà cô hướng dẫn ra thì trẻ còn phát hiện ra xem có cách chơi nào khác không? Khi hướng dẫn trẻ chơi cô giáo cần lưu ý tác động đúng lúc, đúng thời điểm để tránh làm trẻ mất hứng thú. Để giúp trẻ hoạt động tốt ở góc học tập thì ngoài việc tổ chức tốt về môi trường hoạt động, giáo viên cần phải có sự hướng dẫn, tác động hợp lý. Đây là những hoạt động không thể thiếu trong việc tạo một góc học tập có hiệu quả. 3.4. Biện pháp 4: Cùng trẻ tạo đồ chơi và chơi với đồ chơi tự tạo Thực tế cho thấy trẻ con rất hứng thú với các thành quả lao động của mình và thấy hãnh diện về sản phẩm mình tạo ra. Bên cạnh đó việc tạo ra các đồ dùng tự tạo từ các nguyên vật liệu thiên nhiên hoặc các phế liệu có sẵn sẽ làm phong phú hơn kho đồ dùng đồ chơi cho trẻ gây hứng thú, bất ngờ, tiện dụng lại dễ làm, tiết kiệm cho cô và trẻ. Nguyên vật liệu để làm đồ chơi có thể là vỏ hộp các tông, vỏ hộp sữa, ống hút, vỏ sò, tăm bông, lon bia, hoặc chỉ đơn giản là giấy và lá cây… 3.4.1 Tạo đồ chơi bằng nguyên liệu giấy - Dùng giấy để gấp các hình dạng với các loại kích thước, màu sắc khác nhau - Dùng giấy để gấp thuyền, bông hoa, mũ ca-no, máy ảnh,… Để tạo thêm hứng thú cho trẻ cô có thể giao nhiệm vụ cho trẻ vveef nhà chuẩn bị để ngày mai đến lớp thực hiện hoặc thực hiện ngay ở nhà nhờ bố mẹ giúp đỡ để hôm sau mang đến lớp hoạt động. Cô hướng dẫn trẻ gấp thuyền 3.4.2. Tạo đồ chơi bằng vải vụn Cô cắt vải thành các bộ phận của một đối tượng nào đó rồi hơ lửa xung quanh cho không tuột sợi vải, ví dụ như cái cây, các hình hình học sau đó cô thùa khuyết vào một mảnh và đơm cúc vào mảnh còn lại. Cứ như thế cho hết các mảnh 15
theo dự kiến của cô. Khi chơi trẻ phải đóng cúc các hình theo yêu cầu của cô để tạo ra chiếc ô tô, cái thuyền, ngôi nhà, cái cây…. 3.4.3 Tạo đồ chơi bằng nguyên liệu thiên nhiên Trẻ luyện xếp tương ứng bằng lá cây nhặt ở sân trường Đây là loại đồ chơi dễ kiếm nhất, trẻ thích thú nhất và kinh tế nhất. Trong giờ hoạt động ngoài trời cô có thể giao nhiệm vụ cho trẻ nhặt lá cây, cành khô, quả khô…dùng trong một số trò chơi học tập: tập đếm, ghép hình, xếp hình,tạo nhóm theo số lượng nhiều hơn hoặc ít hơn… Cô cũng có thể giao cho trẻ mang ở nhà đến lớp cho đồ chơi thêm đa dạng, phong phú lại kích thích hứng thú của trẻ. 3.4.4. Làm bộ sưu tập Tùy theo chủ đề, tùy theo bài học cô cho trẻ làm những bộ sưu tập cá nhân và sưu tập theo nhóm. Khi làm bộ sưu tập cô hướng dẫn trẻ và cho trẻ làm theo cá nhân thì 3-4 cá nhân một bàn, nếu làm nhóm một nhóm khoảng 3 trẻ. Việc cho trẻ làm bộ sưu tập này khiến trẻ được củng cố sâu hơn về kiến thức trong hoạt động học, rèn luyện các kĩ năng tạo hình, biết hợp tác và phân chia công việc khi làm theo nhóm. Trên thực tế trẻ con ở lớp tôi thích làm bộ sưu tập, trẻ thích được mang hình ảnh bố mẹ tìm cho ở nhà mang đến lớp cắt cắt dán dán và so sánh bình phẩm, mỗi một trẻ đều biết nâng niu quyển sưu tập của mình và trẻ còn thích thú hơn khi được cô giáo cho mang về khoe với bố mẹ và giao cho nhiệm vụ cùng bố mẹ làm một, hai trang về một chủ đề nào đó. 16
Bộ sưu tập nhóm Trẻ có thể làm bộ sưu tập bằng cách: sưu tập qua tranh ảnh, sách báo hoặc sưu tập từ thiên nhiên. Cô có thể cho trẻ làm bộ sưu tập cá nhân ở lớp hoặc giao cho trẻ tìm kiếm ở nhà rồi mang đến lớp làm. - Ở chủ đề thực vật, cô cho trẻ sưu tập các loại cây, quả, hạt - Ở chủ đề động vật, cô cho trẻ sưu tập các con vật, phân loại theo môi trường sống… - Chủ đề giao thông cho trẻ sưu tập các phương tiện giao thông đường thủy, đường bộ, đường sắt, đường hàng không. Tranh ảnh các tình huống giao thông. - Khi học về hình dạng, cô cho trẻ tự cắt và dán các hình, sưu tập các đồ dùng đồ chơi có hình dạng giống hình đã học hoặc cho trẻ tự tìm cắt, dán để so sánh độ cao thấp. - Chủ đề nghề nghiệp cô cho trẻ sưu tập tranh ảnh về các nghề. - Chủ đề gia đìnhcho trẻ sưu tập các món ăn, đồ dùng gia đình, quần áo bé trai bé gái. - Chủ đề Nước và mùa hè cho trẻ sưu tầm trang phục mừa hè, trang phục bơi, các loại nước giải khát... Cô không chỉ cho trẻ làm ở lớp mà có thể cho trẻ mang về nhà cùng sưu tầm với bố mẹ theo chủ đề cô đưa ra, việc này giúp trẻ bước đầu có thách nhiệm với công việc và giúp trẻ cùng bố mẹ những khoảng thơi gian gắn bó hơn. 17
Trẻ làm bộ sưu tập cá nhân về chủ đề Thực vật 3.5. Biện pháp 5: Tạo hình thức chơi phong phú 3.5.1. Tổ chức chơi theo nhóm Vì sao trẻ cần chơi theo nhóm trong góc học tập. Là bởi vì bất cứ trò chơi nào nếu trẻ được chơi cùng nhau trẻ không những vui hơn mà qua đó trẻ còn học được rất nhiều điều: Khả năng hợp tác, kĩ năng chia sẻ, khả năng chủ trì, trẻ được quan tâm chia sẻ với nhau từ đó trẻ yêu nhau hơn, biết chia sẻ và học được đức tính nhường nhịn. Đối với góc học tập thì việc chơi nhóm là rất cần thiết bởi vốn dĩ các trò chơi thường khô khan, mang tính chất tĩnh, không thỏa mãn được tính hiếu động của trẻ nên trẻ nhanh chán. chơi cùng nhau trẻ sẽ chơi lâu hơn và có hiệu quả hơn.Làm thế nào để dạy trẻ biết cách chơi trong một nhóm bạn? - Cô giáo cần khuyến khích ở trẻ tính hợp tác, chia sẻ khi cùng bạn tham gia vào những hoạt động chung khác nhau. Điều cơ bản là giúp trẻ có được vai trò nhất định trong các cuộc chơi chung, trong đó trẻ cần giúp nhau để thành công. - Cô giáo tổ chức các nhóm chơi: Cô sẽ giao nhiệm vụ cho từng nhóm chơi, và yêu cầu hoàn thành nhiệm vụ trong khoảng thời gian nhất định. Trẻ sẽ cùng nhau trao đổi, suy nghĩ và cùng tìm ra đáp án. - Đôi khi cô giáo cũng là một thành viên trong nhóm chơi để hướng dẫn trẻ và định hướng cho trẻ như một người bạn lớn của trẻ. - Cho trẻ tự do tìm bạn chơi để kết nhóm với nhau và tự phân công công việc cho các nhóm và trong nhóm với nhau. Để trẻ biết cách sắp xếp và thương lượng khi chơi tập thể. - Cô giáo cần cho trẻ chơi luân phiên các ngày trong tuần, đối với nhóm còn yếu cô cho trẻ chơi 2 đến 3 hôm cùng nhau cho trẻ thành thạo, đồng thời cô giáo sắp xếp bạn khá và yếu cùng chơi một nhóm để có thể giúp đỡ lẫn nhau. 18
Nhóm trẻ chơi góc văn học Trẻ cùng chơi đoàn kết với nhau góc toán 3.5.2. Tổ chức cho trẻ chơi theo hình thức đóng vai Trong khi trẻ chơi theo nhóm cô có thể hướng dẫn trẻ đóng vai trong nhóm chơi như Cô giáo, Lớp trưởng đối với lớp học toán, học kể chuyện, hoặc trẻ hóa thân vào các nhân vật trong truyện để đóng kịch hoặc đơn giản chỉ là trẻ cùng nhau tự đóng kịch theo câu chuyện bịa của mình. Khi trẻ đi vào thế giới tưởng tượng và đóng một vai trong đó, trẻ sẽ được học cách cùng nhau làm việc để tạo ra thế giới kỳ thú này và tạo ra những thứ sẽ 19