Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên rèn kỷ năng sống cho trẻ ở trường mầm non

Chia sẻ: Mucnang999 Mucnang999 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

83
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến là nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ ở trường mầm non và chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào học trường phổ thông và sự phát triển sau này của trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên rèn kỷ năng sống cho trẻ ở trường mầm non

1. PHẦN MỞ ĐẦU 1.2. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết, kỹ năng sống là những kỹ năng cần có cho hành vi lành mạnh cho phép bạn đối mặt với những thách thức của cuộc sống hằng ngày, kỹ năng sống bắt nguồn từ cuộc sống, nhưng không phải chỉ là những kỹ năng để sống mà là công cụ để một người đạt đến thành công trong cuộc sống cá nhân, công việc và cuộc sống xã hội và cách mỗi người sử dụng công cụ ấy sẽ tạo ra sự khác biệt. Kỹ năng sống hiểu theo cách cụ thể hơn là công cụ để tối ưu hóa tính khí của mỗi người, giúp cho họ làm chủ bản thân, biết điều tiết các nhu cầu và nguyện vọng của chính mình và hoạch định con đường đi riêng để đạt đến thành công. Mọi người lớn đều bắt đầu từ những đứa trẻ. Và mọi đứa trẻ đều lớn lên thông qua các trải nghiệm và thích nghi. Khi chúng ta còn nhỏ, chúng ta được trải nghiệm cuộc sống một cách đầy đủ và phóng khoáng, những cú ngã chảy máu, những nồi cơm cháy khét, những trò chơi trận giả… là thứ giúp chúng ta lớn lên, dễ thích nghi, dễ hợp tác và dễ điều chỉnh bản thân. Đối với trẻ Mầm non, chúng ta muốn con trẻ lớn lên trở thành những con người tốt, sống có sức khỏe, bản lĩnh, có đủ phẩm chất và năng lực làm việc, trước hết chúng ta phải nhìn nhận lại bản thân mình trước khi dạy trẻ: bản thân chúng ta cần gì? thiếu gì? dựa vào cái gì để thành công? thì hãy dựa vào đó mà dạy cho những đứa trẻ của chúng ta những điều y như thế. Việc xây dựng kỹ năng sống cho trẻ không gì hơn là tạo cho trẻ có cơ hội để trẻ được trải nghiệm, khám phá, thích nghi và hướng dẫn cho trẻ cách tự thể hiện mình. Có như thế thì chúng ta mới có thể có những người lao động chủ động, tích cực, hòa đồng và đầy đặc biệt như chúng ta hằng mong đợi. Xã hội hiện nay đã và đang làm thay đổi cuộc sống của con người, nhiều vấn đề phức tạp liên tục nảy sinh. Bên cạnh những tác động tích cực, còn có những tác động tiêu cực, gây nguy hại cho con người, đặc biệt là trẻ em. Nếu mỗi người trong đó có trẻ em không có những kiến thức cần thiết để biết lựa chọn những giá trị sống tích cực, không có những năng lực để ứng phó, để vượt qua những thách thức mà hành động theo cảm tính thì rất dễ gặp trở ngại, rủi ro trong cuộc sống. Do đó, việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. 1
Giáo dục kỹ năng sống phải được đo bằng sự vận dụng những kỹ năng đó trong cuộc sống mỗi cá nhân để sống tích cực, sống hạnh phúc, sống có ý nghĩa. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non nhằm giúp trẻ phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách. Cung cấp cho mỗi trẻ những kiến thức cần thiết về kỹ năng sống để các em sống sao cho lành mạnh và có ý nghĩa. Giúp các em hiểu, biến những kiến thức về kỹ năng sống được cung cấp thành hành động cụ thể trong quá trình hoạt động thực tiễn với bản thân, với người khác, với xã hội, ứng phó trước nhiều tình huống, học cách giao tiếp, ứng sử với mọi người, giải quyết mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực. Vì vậy việc hình thành và phát triển kỹ năng sống cần được tiến hành từ bậc học mầm non. “Kỹ năng sống cho trẻ mầm non” chính là một sự chuẩn bị quan trọng nhất, là một nền tảng giúp hình thành nên cách sống tích cực của trẻ. Với những tình huống gần gũi với trẻ như: Giữ vệ sinh cá nhân và bảo vệ thân thể; Nhận biết được những điều an toàn hay nguy hiểm với bản thân; Ứng phó với những tình huống bất ngờ; Ứng xử văn minh, lịch sự… Qua những tình huống này, trẻ sẽ có những kinh nghiệm trong cuộc sống, nhận biết điều gì nên làm và không nên làm. Nhưng thực tế chương trình giáo dục mầm non không có những hoạt động giáo dục kỹ năng sống riêng biệt chỉ lồng ghép giáo dục tích hợp qua các hoạt động trong ngày ở mức đơn giản, giáo viên chưa biết cách tận dụng các cơ hội trong ngày, chưa biết chọn nội dung phù hợp với trẻ …để giáo dục kỷ năng sống cho trẻ nên hiệu quả chưa cao. "Trong mỗi đứa trẻ đều có những tài năng tiềm ẩn. Sự chuẩn bị kỹ càng từ lúc đầu đời chính là chìa khóa thành công cho tương lai mỗi cháu” (Maria Montessori)'' Chính vì những lí do trên tôi chọn đề tài “ Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên rèn kỷ năng sống cho trẻ ở trường mầm non” để nghiên cứu với hy vọng qua đề tài này sẽ góp phần tích cực và có hiệu quả hơn trong việc giáo dục kỹ năng sống ở trường mầm non. * Điểm mới của đề tài Nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ ở trường mầm non và chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào học trường phổ thông và sự phát triển sau này của trẻ. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ có thể tiến hành trong tất cả các hoạt động giáo dục hàng ngày như: vui chơi, học tập, chăm sóc sức khỏe, lao động vừa sức, lễ hội, tham quan...Mỗi hoạt động có ưu thế riêng đối với việc dạy những kỹ năng sống cần thiết với cuộc sống của trẻ. Để có được kỹ năng sống trẻ cần phải có thời gian, trong một quá trình tập luyện thường xuyên với sự hỗ trợ của người lớn và bạn bè. Nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng tư vấn tuyên truyền kiến thức nuôi dạy con theo khoa học với các bậc cha mẹ cho toàn thể đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý của trường. Việc đi sâu lồng ghép dạy kỹ năng sống cho trẻ phù hợp với từng độ tuổi từ lứa tuổi mầm non vô cùng cần thiết và đó cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm học 20182019. 2
Xuất phát từ những vấn đề trên nên bản thân tôi là cán bộ quản lý, tôi suy nghĩ rằng việc dạy kỹ năng sống cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là một việc làm rất cần thiết và cực kỳ quan trọng nên tôi lựa chọn đề tài “ Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng GD kỹ năng sống cho trẻ trong trường mầm non” làm đề tài nghiên cứu. 1.2. Phạm vi áp dụng đề tài. Đề tài “ Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên rèn kỹ năng sống cho trẻ ở trường mầm non” có khả năng ứng dụng ở trường mầm non tôi đang công tác và các trường mầm non trong huyện trong những năm học tiếp theo. 2. PHẦN NỘI DUNG 2.1. Thực trạng. Trẻ em Mầm non là tương lai của đất nước, Đất nước có giàu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm sóc giáo dục trẻ thật tốt ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi Mầm non. Người giáo viên Mầm non ngoài việc hướng dẫn cho trẻ vui chơi, cho ăn, cho ngủ, giáo dục trẻ trở thành những đứa trẻ lễ phép ngoan ngoãn thôi chưa đủ, mà nhiêm vụ của người giáo viên Mầm non còn phải chú trọng đến việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Ngày nay khi xã hội phát triển, trình độ tri thức của trẻ được nâng lên gấp bội, nhưng bên cạnh đó kỹ năng sống của trẻ dường như bị tụt lùi. Điều này càng thể hiện rõ hằng ngày chúng ta dễ dàng bắt gặp được mẹ chăm bẩm từng ly từng tí từ việc vệ sinh cá nhân, mặc quần áo đến việc đút ăn… Những việc làm này vô tình sẽ làm mất dần kỹ năng sống ở trẻ. Từ những thực trạng đó gánh nặng giáo dục ở nhà trường tăng lên gấp bội. Để góp phần giáo dục kỹ năng sống cho trẻ điều quan trọng là chúng ta tạo được môi trường giáo dục cho trẻ. Đối với đứa trẻ kỹ năng sống là rất cần thiết nếu không có kỹ năng sống thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sinh hoạt hàng ngày cho đứa trẻ sau này. Chính vì vậy trong quá trình thực hiện đề tài “ Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên rèn kỹ năng sống cho trẻ ở trường mầm non” bản thân tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau. + Thuận lợi: Cơ sở vật chất nhà trường: Nhà trường được xây dựng kiên cố với 19 phòng học và đủ các phòng chức năng, bếp một chiều, có đầy đủ công trình vệ sinh tự hoại, hàng rào bao quanh, sân bê tông và đồ chơi ngoài trời. Trường có khuôn viên cây xanh, cây cảnh, bồn hoa, thảm cỏ, tạo môi trường Xanh Sạch Đẹp. Trong các lớp học có tương đối đầy đủ đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị phục vụ cho công tác nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ . 3
Trường mầm non tôi đang công tác được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương, phòng giáo dục & đào tạo Lệ Thủy và sự phối hợp chặt chẽ của phụ huynh học sinh. 100% CBGV đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn. Giáo viên nhiệt tình, yêu nghề, yêu trẻ có ý thức tự học, tự rèn nâng cao trình độ về mọi mặt. Trường đạt chuẩn quốc gia , cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ tương đối đầy đủ. Đa số phụ huynh và nhân dân trên địa bàn có mức sống ổn định nên luôn cùng phối hợp với nhà trường chăm sóc và giáo dục trẻ. * Khó khăn Kinh phí hỗ trợ cho hoạt động chuyên môn còn hạn hẹp, kinh phí chi cho công tác tuyên truyền kiến thức giáo dục các bậc cha mẹ còn hạn chế . Tranh ảnh, panô, áp phích về công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ còn ít Nhận thức của một số phụ huynh và giáo viên về công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ còn hạn chế cho nên nội dung và phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ còn hạn chế . Một số ít người lớn xung quanh trẻ chưa thực sự gương mẫu cho trẻ noi theo * Khảo sát thực tiễn Qua khảo sát điều tra 39 giáo viên, 60 phụ huynh của 2 lớp mẫu giáo 5 tuổi ở trường nhận thức về công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non cụ thể như sau: Giáo viên Phụ huynh Tổng số : 39 Tổng số : 60 Mức độ Số lượng % Số lượng % Rất quan trọng 7 18 08 13 Quan trọng 9 23 12 20 Bình thường 19 59 35 58 Không quan trọng 0 0 05 9 Qua kết quả điều tra ở bảng trên cho thấy: việc nhận thức về tầm quan trọng của việc giáo dục kỷ năng sống cho trẻ đa số giáo viên và phụ huynh quan tâm Qua khảo sát một số kỹ năng sống ở 30 trẻ của lớp mẫu giáo 4 tuổi (Thời điểm tháng 9 năm 2018) kết quả như sau : Hệ thống Trẻ trả lời câu Trẻ trả lời Trẻ không TT câu hỏi đàm thoại hỏi đúng câu hỏi sai trả lời Số trẻ % Số trẻ % Số trẻ % 01 Con có biết những nguyên nhân 21 70 7 32,3 02 6,7 4
gây ô nhiễm nguồn nước là gì? Làm thế nào để bảo vệ nguồn 02 24 80 4 13,3 01 3,3 nước sạch ? 03 Trồng cây xanh để làm gì ? 26 86,6 4 13,3 0 0 Điều gì sẽ sảy ra khi mọi người 04 27 90 01 3,3 0 0 không bỏ rác vào thùng rác Khi thấy bạn khạc, nhổ bừa bãi 05 24 80 02 6,6 04 13,3 cháu sẽ làm gì ? Nguyên nhân các phương tiện 06 giao thông làm ô nhiễm môi 23 76,6 04 13,3 03 10 trường là gì ? Cháu xem tranh và gạch bỏ 07 những hành vi sai về bảo vệ môi 27 90 2 6,6 01 3,3 trường ở trường mầm non Cháu đã làm gì? để bảo vệ môi 8 trường của lớp, của trường sạch 26 86,6 03 10 01 3,3 sẽ ? Qua kết quả khảo sát ban đầu cho thấy t hực trạng việc dạy trẻ kỹ năng sống ở trường mầm non chưa được sự chỉ đạo cụ thể ban giám hiệu nhà trường và giáo viên trong toàn trường. Nhà trường chỉ tập trung chỉ đạo việc dạy trẻ theo chương trình giáo dục mầm non mới chưa coi trọng việc dạy trẻ kỹ năng sống cho học sinh nên việc chỉ đạo giáo viên còn chung chung về nội dung cũng như các hình thức và phương pháp dạy trẻ, đa số giáo viên còn mơ hồ trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, chủ yếu dạy trẻ theo chương trình với các chủ đề trong năm, việc lồng ghép giáo dục kỷ năng sống cho học sinh giáo viên còn lúng túng hoặc nội dung giáo dục chưa cụ thể và 60% giáo viên cho rằng việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là bình thường chỉ có 40% giáo viên cho rằng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là quan trọng. Lập kế hoạch giáo dục kỹ năng sống tích hợp theo chủ đề trong năm học chưa linh hoạt và điều kiện thực tế nhà trường. Kỹ năng sống của học sinh còn nghèo nàn đa số trẻ còn chưa biết cách ứng xử với các tình huống bất thường xảy ra cũng như chưa biết cách giao tiếp ứng xử có văn hóa với người thân và mọi người trong xã hội. Phụ huynh nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy kỹ năng sống cho con nhưng chưa thường xuyên phối hợp với giáo viên chủ nhiệm để cùng thống nhất giáo dục kỹ năng sống cho con về nội dung cũng như phương pháp. Một số phụ huynh chưa biết nội dung sẽ dạy gì và dạy như thế nào, đối với trẻ các kĩ năng sống còn hạn chế qua việc ứng sử giao tiếp, chưa biết cách cảm thông chia sẻ hợp tác với các bạn với người lớn hoặc kỹ năng tự phục vụ hay tự bảo vệ bản thân chưa biết cách. 5
Trước những khó khăn đó bản thân tôi băn khoăn suy nghĩ đưa ra các giải pháp tốt nhất để chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở trường mầm non. 2.2. Các giải pháp Trong quá trình nghiên cứu đề tài và qua thực tế, tôi đã thực hiện các biện pháp chung để giải quyết vấn đề như sau: * Giải pháp 1. Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên để nâng cao nhân thức cho giáo viên về yêu cầu, mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non. Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên về giáo dục kỹ năng sống: Thông qua các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn, xây dựng các tiết học mẫu lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên dự và rút kinh nghiệm. Xây dựng giáo viên điểm và lớp điểm cho toàn trường học tập, bồi dưỡng giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên qua thao kỷ năng sống cho trẻ mầm non. Thông qua các hình thức bồi dưỡng này để giúp cho giáo viên nhận thức đúng đắn về: Yêu cầu Nội dung Hình thức cũng như phương pháp giáo dục trẻ kỹ năng sống để áp dụng vào dạy trẻ kỹ năng sống hàng ngày đạt hiệu quả cao. * Giải pháp 2. Chỉ đạo giáo viên lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày cụ thể như: Thông qua giờ đón và trả trẻ: Cô trò chuyện hoặc kể cho trẻ nghe các câu chuyện thông qua đó giáo dục và khắc sâu các kỹ năng sống cho trẻ: Ví dụ : Cô hỏi trẻ kỹ năng ứng xử: Hôm qua nghỉ ở nhà con làm gì? Ở nhà chơi như thế nào là an toàn nhất? Khi đi thăm người ốm cùng bố mẹ con phải như thế nào? Kể cho trẻ nghe các câu chuyện mang tính giáo dục kỹ năng sống như: Tích Chu, ba cô gái , bác gấu đen và 2 chú Thỏ ….. Thông qua hoạt động ngoài trời: Thông qua hoạt động này chỉ đạo giáo viên bằng các đối tượng trẻ được quan sát, cô tận dụng các cơ hội để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Ví dụ : Khi cho trẻ thăm quan khu di tích lịch sử giáo viên phải dạy cho trẻ biết tri ân các anh hùng liệt sĩ, không vứt rác thải các nơi công cộng, không ngắt lá bẻ cành cây các khu vui chơi, khu di tích … Thông qua hoạt động vui chơi: Trẻ mầm non chơi mà học Học bằng chơi . Hoạt động vui chơi mang tính tích hợp cao trong giáo dục trẻ. Hoạt động chơi được tổ chức đáp ứng nhu cầu của trẻ, đồng thời tích hợp nội dung giáo dục, trong đó có nội dung giáo dục kỷ năng sống nên giáo viên lồng ghép giáo dục các kỹ năng sống thông qua nội dung từng trò chơi đặc biệt là các trò chơi phân vai . Vi dụ : Trò chơi bác sĩ: qua trò chơi này cô giáo dạy trẻ biết cảm thông chia sẻ với người ốm, với người thiệt thòi … Thông qua hoạt động lao động vệ sinh: Giáo dục trẻ đi đại tiện, tiểu tiện đúng chỗ và khi đi xong biết dội nước, các đồ dùng vệ sinh được dùng để ngăn điều này giúp trẻ tự khẳng định mình, nhận thức được khả năng của mình, 6
góp phần tham gia vào lao động thực sự của người lớn và các bạn cùng tuổi nhằm bảo vệ môi trường và trường mầm non sạch, đẹp . . . Lao động chăm sóc vật nuôi, cây trồng: đây chính là những việc làm tốt cho môi trường, ngoài ra còn hình thành lòng tự hào ở trẻ khi được góp công sức của mình vào việc làm cho môi trường xanh Sạch đẹp thông qua các hoạt động này Giáo viên giáo dục trẻ các kỹ năng tự phục vụ bản thân, kỹ năng biết bảo vệ bản thân khi có nguy hiểm. Ví dụ: Khi trẻ trong phòng vệ sinh sàn nhà thường rất trơn thì phải làm như thế nào? Hoạt động vệ sinh: Dọn đồ chơi, dọn dẹp chỗ chơi, lau bụi bẩn, rửa đồ chơi, dội nước sau khi đi vệ sinh khi đi vệ sinh, vứt rác vào đúng nơi quy định, không hò hét, nói to, không nhổ nước bọt ở những nơi đông người, biết chăm sóc bảo vệ cây cối, các con vật quanh nơi mình ở. Thực hiện đúng lịch vệ sinh. Trẻ biết phân loại rác, sống tiết kiệm: Giữ gìn đồ chơi, đồ dùng, tiết kiệm điện, nước trong sinh hoạt ở lớp và ở nhà: Tắt điện, hoặc nhắc người lớn tắt điện, tắt quạt khi không sử dụng, dùng chậu, cốc lấy nước không đẻ vòi nước chảy liên tục khi đánh răng, rửa mặt. . . Biết cùng cô làm đồ dùng, đồ chơi từ các nguyên vật liệu phế thải, biết giữ gìn quần áo, tay chân sạch sẽ, trẻ tham gia quét dọn sân trường. * Giải pháp 3: Chỉ đạo giáo viên lập kế hoạch giáo dục kỹ năng sống và tích hợp các nội dung hoạt giáo dục trẻ kỹ năng sống vào các chủ đề giáo dục trong năm học. Căn cứ vào mục đích yêu cầu cầu và nội dung của chủ đề để lựa chọn nội dung giáo dục kỹ năng sống tích hợp một cách hợp lý và lập kế hoạc cụ thể chi tiết các kĩ năng sống lồng ghép phù hợp vào chủ đề Các nội dung giáo dục kỹ năng sống được cụ thể hoá vào các chủ đề như sau: + Đối với chủ đề : Trường mầm non, bản thân, gia đình, Trường tiểu học Hiểu môi trường trường mầm non bao gồm: Các phòng nhóm, sân vườn, cống rãnh, các đồ dùng của lớp và của các nhân, các đồ dùng của lớp và của cá nhân cô và trẻ, đồ chơi… Phân biệt môi trường sạch và bẩn ở trường mầm non và gia đình : Môi trường sạch (Ngăn nắp, đủ ánh sáng, không có bụi, khói, mùi hôi, nấm mốc, tiếng ồn, nhiều cây xanh). Môi trường bị ô nhiễm (các đồ dùng sắp xếp không ngăn nắp, bụi bẩn, môi trường bị ô nhiễm bởi rác, nước thải sinh hoạt của người lớn và trẻ, tiếng ồn, các hoá chất, phân người và vật nuôi) Xây dựng môi trường bằng hành vi phù hợp: (Vứt rác đúng nơi quy định, không khạc nhổ bừa bãi, mạng nhện, lau bụi các đồ dùng, lau bụi cửa sổ, sắp xếp các đồ dùng ngăn nắp, yêu quý, giữ gìn, bảo vệ chăm sóc đồ dùng các nhân và đồ dùng gia đình và trường mầm non, chăm sóc các con vật nuôi và các cây trồng ở gia đình và trường mầm non: lau lá, tưới nước, xới đất. . .) 7
Lao động hàng ngày: Trực nhật phòng ăn, góc thiên nhiên, chuẩn bị giờ học. . Biết quý trọng và giữ gìn đồ dùng, đồ chơi và áo quần sạch sẽ và dùng lâu bền Các hoạt động giải trí bằng những phương tiện khác nhau và mỗi người cần chú ý bảo vệ chúng khi sử dụng. Có ý thức tiết kiệm nước trong sinh hoạt hàng ngày. Trẻ biết suy nghĩ và giải quyết vấn đề trong cuộc sống có liên quan đến bảo vệ môi trường: điều gì sẽ sảy ra không bỏ rác vào thùng rác, ra khỏi phòng phải tắt, rửa tay trước khi ăn, ăn chín, uống chín, đeo khẩu trang khi đi ngoài đường, khi ngửi thấy mùi lạ không ăn, không uống, không uống nước pha nhiều phẩm màu. . . Không cho trẻ chơi các thứ độc hại ( hoá chất, các đồ dẽ vỡ, sách , truyện tranh và đồ chơi phản tác dụng giáo dục. . . ) Giáo dục trẻ biết cách ứng xử với người lớn , biết cách xưng hô phù hợp với từng đối tượng: Ông bà, bố , mẹ cô giáo , bạn bè . dạy trẻ nghe và trả lời điện thoại + Đối với chủ đề: Nghề nghiệp Giáo dục trẻ biết trong xã hội có nhiều nghề , nghề nào cũng cao quý giúp ích cho xã hội thông qua giáo dục trẻ kỹ năng giao tiếp và kỹ năng chia sẻ Liên hệ một số nghề gần gũi xung quanh trẻ có thể làm gì để và giúp đỡ các bác công nhân đỡ vất vả. Ví dụ: trẻ và mọi người không vứt rác, không phóng uế bừa bãi để người công nhân quét dọn đường phố đường phố đỡ vất vả hơn. + Chủ đề: Tết và mùa xuân Giáo dục trẻ kỷ năng giao tiếp và ứng sử có văn hóa qua việc thăm hỏi chúc tết, giáo lục trẻ các lễ nghi, truyền thống văn hóa, đi chùa, đi chơi công viên không ngắt hoa, lá, bẻ cành. Dạy trẻ biết tự bảo vệ bản thân khi đi chơi : Đường trơn, mưa, gió, an toàn giao thông + Chủ đề : Các hiện tượng tự nhiên Giáo dục trẻ kỷ năng tự bảo vệ bản thân: khi đi dưới trời mưa, trời nắng, khi có sấm sét có bão , biết chia sẻ, cảm thông với người khác khi bị tai nạn , thiên tai, Gió, tác dụng của gió mạnh ( gió mạnh làm cho đường phố bụi có hại cho sức khoẻ con người, làm bẩn nhà cửa, đồ dùng. Gió mạnh, Bão có thể làm đổ cây cối nhà cửa, các công trình xây dựng, các phương tiện giao thông đi lại khó khăn. Các cách phòng tránh gió: Đội mũ, bịt khăn khi đi đường, mặc ấm khi có gió rét, khi có giông bão phải đòng kín cửa. Tác hại của nắng, mặt trời: Nắng gay gắt làm cho con người, con vật khó chịu, nắng nhiều có thể làm cho cháy da. Nắng nóng quá làm cho cây bị héo, trẻ em mắc một số bệnh nguy hiểm như: Sốt cao, viêm não... Con người ra nắng lâu dể bị cảm nắng, đau đầu. Những biện pháp chống nắng: Con người ra đường đội mũ, nón, bịt khăn che mặt, mặc áo chống nắng, đi găng tay, không ở ngoài trời lâu, trồng nhiều cây xanh lấy bóng mát 8
Hạn hán: Cách phòng chống hạn hán: Đào hồ chứa nước, đào mương dẫn nước, khoan giếng, dùng nước tiết kiệm... Mưa: Cách tránh mưa, không chơi đùa dưới mưa, khi đi dưới mưa phải đội mũ, nón, mặc áo mưa, khi trời mưa to sấm sét không đứng gốc cây to, không cầm những vật bằng sắt... Bão lũ: Giáo dục trẻ cách phòng chống bão lũ: Khi có bão phải đóng kín cửa, chặt bớt cành cây to, sau khi mưa lũ cần vệ sinh, để tránh dịch bệnh. Nguyên nhân gây ra lũ lụt: Con người chặt phá rừng làm cho nước chảy nhanh từ rừng về. Cách chống lũ: Trồng cây gây rừng, khơi thông dòng chảy không đổ rác thải xuống ao, hồ, sông...Ngoài việc giáo dục trẻ có kỹ năng tự bảo vệ bản thân thì còn giáo dục trẻ có kỹ năng biết tỏ thái độ với những việc nên làm và việc không nên làm để bảo bệ thiên nhiên tạo môi trường sống an toàn cho mọi người. + Chủ đề thế giới động vật và thực vật Con vật và cây cối có ích cho con người: Thức ăn, thuốc chữa bệnh, làm quần áo, đồ dùng,đồ chơi, giúp con người vận chuyển hàng hoá, là phương tiện giải trí...Cây cối làm giản ô nhiễn môi trường: Giảm bụi, tiếng ồn, chất độc hại, giảm nhiệt độ ngày hè...vì vậy con người cần chăm sóc bảo vệ vật nuôi cây trồng không bẻ hoa, ngắt lá cành cây nơi công cộng. Quan tâm đến động vật: Cho ăn, uống, làm vệ sinh chuồng tạo điều kiện gần giống với thiên nhiên cho động vật nuôi,. . và biết phản đối những người săn bắn thú rừng và động vật quý hiếm. Giáo dục trẻ kỹ năng rửa tay trước khi ăn hoa quả. + Chủ đề phương tiện và luật giao thông Giáo dục trẻ không vứt rác xuống lòng đường, xuống sông khi đi trên các phương tiện giao thông, không chơi dưới lòng đường và đường sắt, kỹ năng tự bảo vệ bản thân khi đi trên các phương tiện giao thông và cách ứng xử có văn hóa khi đi trên các phương tiện giao thông, kỹ năng thực hiện các luật giao thông bắt buộc. + Chủ đề : Quê hương Đất nước – Bác Hồ Dạy trẻ biết địa danh nơi trẻ sống, tình cảm quan hệ hàng xóm, dòng tộc họ hàng, người thân. Di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, ngành nghề truyền thống. Biết cảm thông chia sẻ với mọi người trong cộng đồng. Có ý thức giữ gìn khi thăm quan các khu di tích, các danh lam thắng của quê hương, đất nước. Giáo dục trẻ biết yêu kính Bác Hồ vị lãnh tụ của dân tộc. * Giải pháp 4. Giáo dục trẻ kỹ năng sống thông qua hoạt động lễ hội: Thông qua việc tổ chức lễ hội như: “Hội vui xuân” “Tết trung thu” “Tết thiếu nhi” hình thành ở trẻ các kỹ năng, thái độ hành vi tích cực. Trẻ tự hào về một số điệu múa, bài hát, truyện cổ tích, món ăn truyền thống của từng vùng ở từng ngày lễ. Giáo dục trẻ biết sống chung với người khác, chấp nhận sự khác nhau của mỗi người, chia sẻ, gúp đỡ, sống có quy tắc, tổ chức theo yêu cầu của xã hội, biết bảo vệ, giữ gìn môi trường và địa danh nơi diễn ra lễ hội. Giáo dục 9
trẻ biết yêu quý, bảo vệ duy trì các nghề truyền thống của địa phương. Biết được danh nhân, biết phong tục, lối sống của một số dân tộc, ảnh hưởng của văn hoá đối với môi trường thiên nhiên và cuộc sống con người. Giáo dục trẻ biết ứng phó hợp lý với các tình huống sảy ra trong cuộc sống, biết tự bảo vệ bản thân khi tham gia lễ hội (không chen lấn, xô đẩy bạn, biết chia sẻ nhường nhịn bạn, biết ứng phó khi lạc cha mẹ ở lễ hội) * Giải pháp 5: Thành lập trang Website và sử dụng trang Website : Lập trang Website của nhà trường và thường xuyên truy cập để nắm bắt thông tin đồng thời đưa các nội dung tuyên truyền thông qua trang Website. Tôi đã tự mình xây dựng kế hoạch cho cá nhân là hàng tháng phải có bài tuyên truyền về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, vận động giáo viên đăng ký thành viên và đưa lên các bài viết và các tài liệu liên quan đến giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Đến nay số lượng bài viết, bài đăng và tải lên trên trang Web của trường tương đối phong phú, trong đó có trang về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tôi đã đưa lên những nội dung: Dạy trẻ biết dùng lời cảm ơn, xin lỗi; Dạy trẻ kỹ năng biết chào hỏi lễ phép, dạy trẻ kỹ năng vệ sinh cá nhân, lao động tự phục vụ…. Với các nội dung tương đối phong phú nên được mọi thành viên tham gia đông và tôi thấy đây cũng là biện pháp tuyên truyền có hiệu quả và rộng khắp cho mọi đối tượng. * Giải pháp 6: Chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Việc xây dựng môi trường giáo dục rất quan trọng, góp phần thực hiện đạt các chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Tôi đã chú trọng đến công tác xây dựng môi trường nhằm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. VD: Trước mỗi lớp học có bảng tuyên truyền các bậc cha mẹ vớ tiêu đề “Những điều phụ huynh cần biết” trong đó gồm có các nội dung như: Danh sách trẻ, kết quả theo dõi cân đo hàng tháng, định kỳ, kết quả khám sức khỏe, các nội dung tuyên truyền về dịch bệnh, về giáo dục kỹ năng sống theo chủ đề... Các nội dung được trang trí đẹp mắt và nổi bật gây được sự chú ý của các bậc phụ huynh khi đưa đón trẻ. Trong lớp, chỉ đạo giáo viên trang trí các góc mở cho trẻ được trải nghiệm và tham gia hoạt động. Ví dụ mảng tường trên lớp tôi chỉ đạo trang trí các hình ảnh làm nổi bật chủ đề, bên cạnh đó có mảng tường được cắt bằng các ô bóng kính cho trẻ tự ghép các hình ảnh vào... Góc mừng sinh nhật bé, giáo viên trang trí các hoạt tiết biểu tượng cả từng tháng và cho sinh ghép hình ảnh của mình vào. Chỉ đạo tổ chức các buổi biểu diễn văn nghệ vào cuối chủ đề của 10
lớp, tổ chức giao lưu các lớp với nhau, tổ chức mừng sinh nhật một nhóm trẻ ... Qua đó trẻ rất hứng thú và thông qua các hoạt động đó nhằm giáo dục kỷ năng sống cho trẻ một cách rất nhẹ nhàng và có hiệu quả. Đối với các góc khác trong lớp, tôi đã cho giáo viên xây dựng dưới dạng mở để cho trẻ cùng khám phá, trải nghiệm và giúp cô trang trí.... * Giải pháp 7. Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh cùng thống nhất giáo dục trẻ kỹ năng sống Xây dựng mối quan hệ tốt trong sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình là một nhiệm vụ quan trọng của trường mầm non . Giáo viên là người đại diện nhà trường có trách nhiệm trực tiếp thực hiện nhiệm vụ này nhằm tạo ra môi trường giáo dục thuận lợi cho sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Đồng thời giúp nhà trường phát huy được thế mạnh của gia đình trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ em tạo nên sự thống nhất giáo dục trẻ giữa hai lực lượng. Giáo viên cần tuyên truyền với phụ huynh giáo dục trẻ kỹ năng sống trong thời gian trẻ ở nhà bằng các phương pháp trò chuyện, tạo các tình huống giả định, kể các câu chuyện mang tính giáo dục,cách ứng xử với người thân trong gia đình 2.3. Kết quả đạt được: Trong năm học 2018 2019 với các biện pháp chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong nhà trường và đã đạt được những kết quả như sau: Nâng cao nhận thức của các cấp các ngành về công tác giáo dục mầm non. Trình độ nghiệp vụ tay nghề và kỹ năng tư vấn tuyên truyền kiến thức kiến thức nuôi dạy con theo khoa học nói chung và giáo dục kỹ năng sống nói riêng của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý của nhà trường được nâng lên rõ rệt. Nhận thức của phụ huynh về công tác giáo dục mầm non, sự phối hợp chặt chẽ với nhà trường cùng nuôi dưỡng Chăm sóc và giáo duc các cháu cũng như giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ngày càng được nâng cao và duy trì thường xuyên. Phụ huynh rất tin tưởng vào nhà trường sẵn sàng chia sẻ và hợp tác trong mọi hoạt động của nhà trường. Các kỹ năng sống của học sinh toàn trường về xã hội và bản thân được hình thành và nâng cao rõ rệt cụ thể: Qua khảo sát 60 trẻ của 2 lóp 4 tuổi thông qua hệ thống các câu hỏi đàm thoại về nội dung các kỹ năng sống của trẻ mầm non kết quả như sau: Không Đạt yêu Tốt Khá đạt yêu cầu T cầu Nội dung T Số Số Số Số tr % tr % % % trẻ trẻ ẻ ẻ 11
01 Kỹ năng tự bảo vệ bản thân 24 40 18 30 16 27 2 3 02 Kỹ năng giao tiếp với người lớn 27 45 20 33 12 20 1 2 Kỹ năng lao động tự phục vụ bản 03 32 53 18 30 10 17 0 0 thân Kết quả đánh giá trẻ theo bộ chuẩn của bộ giáo dục ban hành: 100% trẻ của trường đạt các chỉ số phát triển. Cơ sở vật chất trang thiết bị, đồ dùng dạy học, đồ chơi nhà trường ngày càng được tăng cường, đáp ứng nhu cầu học tập vui chơi, ăn, ngủ tại trường cho trẻ. Chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ của nhà trường được tăng lên rõ rệt, đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch giao. 3. KẾT LUẬN 3.1. Ý nghĩa. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một việc làm hết sức quan trọng và cần thiết. Điều đó giúp cho trẻ tự tin, chủ động xử lý linh hoạt các tình huống trong cuộc sống, trẻ được bắt đầu làm quen với các kỹ năng như giao tiếp, thích nghi, khám phá thế giới xung quanh, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, kỹ năng tạo niềm vui, tự bảo mình, kỹ năng làm việc nhóm, và kỹ năng tự quyết một số tình huống phù hợp với lứa tuổi. Vì vậy, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong trường mầm non có một ý nghĩa rất lớn trong sự hình thành con người của trẻ sau này. Giáo dục kỷ năng sống cho trẻ mầm non nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, thẩm mĩ và tình cảm xã hội để chuẩn bị tốt cho trẻ vào học trường phổ thông. Mỗi nhóm lớp mỗi học sinh trong trường mầm non được coi như một tế bào của cơ thể nhà trường. Chất lượng chăm sóc và giáo dục của từng trẻ góp phần tạo nên chất lượng giáo dục chung của nhà trường . Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non từng bước nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ chuẩn bị tốt cho trẻ vào học trường phổ thông và sư phát triển sau này của trẻ việc nâng cao trình độ nghiệp vụ tay nghề cho đội ngũ giáo viên trong trường mầm non là rất quan trọng và rất cần thiết vì giáo viên mầm non là chủ thể trực tiếp của quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ, họ là lực lượng chủ yếu, là nhân vật trung tâm thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường vì thế giáo viêm mầm non là nhân tố quyết định trực tiếp chất lượng giáo dục mầm non. Qua nghiên cứu đề tài này tôi thấy đem lại hiệu quả thiết thực trong việc giúp trẻ phát triển toàn diện cuẩn bị tốt cho trẻ về tâm thế để vào học trường 12
phổ thông và sự phát triển sau này của trẻ, đạt mục tiêu giáo dục mầm non, góp phần nâng cao trình độ quản lý, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ quản lý và giáo viên. Tăng cường cơ sở vật chất, làm thay đổi nhận thức của phụ huynh học sinh về giáo dục toàn diện cho trẻ, chất lượng chăm sóc giáo dục của nhà trường được nâng lên rõ rệt tạo niềm tin trong phụ huynh học sinh góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm học và đưa nhà trường từng bước đi lên 3.2. Kiến nghị, đề xuất. Đối với sở GD & ĐT hàng năm cần cấp, phát tài liệu, đồ dùng, tranh ảnh phục vụ cho công tác tuyên truyền kiến thức giáo dục mầm non với các bậc phụ huynh cho các trường mầm non. Uỷ ban nhân dân huyện Lệ Thủy quan tâm đầu tư kinh phí cho các trường mầm non để tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị, đáp ứng công tác chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ theo chương trình giáo dục mầm non mới và yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Phòng giáo dục đào tạo cần tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia các lớp tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ đặc biệt là việc rèn kỹ năng sống cho trẻ mầm non Ban giám hiệu nhà trường tăng cường bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. Tham mưu với các cấp các ngành tăng cường đầu tư kinh phí mua sắm cơ sở vật chất trang thiết bị, đồ dung dạy học và đồ chơi cho trẻ đảm bảo nhu cầu chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ theo hướng hiện đại đáp ứng yêu cầu giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Đối với giáo viên: Yêu nghề có tinh thần đoàn kết và trách nhiệm cao trong công việc. Yêu thương trẻ như chính con em ruột thịt của mình, luôn tự học, tự rèn,nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, làm tốt công tác tuyên truyền kiến thức nuôi dạy con theo khoa học với các bậc phụ huynh và cộng đồng. Đối với phụ huynh học sinh: Quan tâm đến con, phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm lớp với nhà trường cùng thống nhất chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ theo khoa học nói chung và giáo dục trẻ kĩ năng sống nói riêng giúp trẻ phát triển toàn diện để chuẩn bị tốt cho trẻ vào học trường phổ thông. Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ đã giúp tôi đạt được kết quả cao trong việc Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở trường Mầm non. Tôi biết rằng những kinh nghiệm này của cá nhân tôi chưa phải hoàn thiện và khoa học nên tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp cũng như cấp trên để giúp tôi chỉ đạo đội ngũ rèn kỷ năng sống cho trẻ mầm non ngày càng đạt hiệu quả cao hơn. 13