Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc" là giúp bản thân nâng cao chuyên môn và các kinh nghiệm trong phương pháp giảng dạy hoạt động âm nhạc; Giúp trẻ hứng thú, yêu thích tham gia các hoạt động âm nhạc; Gây hứng thú để trẻ học tốt môn âm nhạc góp phần nâng cao chất lượng giờ hoạt động âm nhạc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN BA VÌ PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BA VÌ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc Lĩnh vực/ Môn: Giáo dục nhà trẻ Cấp học: Mầm non Tên Tác giả: Trịnh Hồng Dương Tiểu Linh Đơn vị công tác: Trường mầm non Phú Cường Chức vụ: Giáo viên NĂM HỌC 2020-2021 PHẦN THỨ NHẤT:ĐẶT VẤN ĐỀ
2 1.Lý do chọn đề tài: Âm nhạc là nhu cầu cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu đượcđối với đời sống con người, những giai điệu mượt mà vui tươi, những bài hát trong trẻo của các nhạc sỹ như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ. Theo các nhà nghiên cứu trẻ được nghe nhạc cổ điển từ trong bào thai sẽ kích thích sóng điện não giúp não phát triển tăng trí thông minh sau này. Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Như chúng ta đã biết âm nhạc tác động vào con người ngay từ khi còn nằm trong nôi khi được nghe tiếng ru à ơi của mẹ. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu với trẻ. Bởi chính ở đây âm nhạc được coi như 1 phương tiện giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: Ca hát, vận động, nghe hát, múa trẻ chơi âm nhạc. Đặc biệt đối với trẻ 24-36 tháng tuổi, giáo dục âm nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc, dần hình thành trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây là bước khởi đầu giúp trẻ biết lựa chọn và biết cách biểu diễn ở mức độ đơn giản. Chính vì vậy tôi đã suy nghĩ và đưa ra đề tài:"Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng hứng thú tham gia hoạt động Âm nhạc” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục đích nghiên cứu: - Giúp bản thân nâng cao chuyên môn và các kinh nghiệm trong phương pháp giảng dạy hoạt động âm nhạc. - Giúp trẻ hứng thú, yêu thích tham gia các hoạt động âm nhạc. - Gây hứng thú để trẻ học tốt môn âm nhạc góp phần nâng cao chất lượng giờ hoạt động âm nhạc 3. Đối tượng khảo sát, nghiên cứu: - "Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc” - Đối tượng nghiên cứu: 25 cháu. Lớp 24-36 tháng tuổi D2, Trường Mầm Non Phú Cường 4. Biện pháp nghiên cứu:
3 - Thầy cô thay đổi vì một ngôi trường hạnh phúc
4 - Lựa chọn đề tài khi tổ chức hoạt động âm nhạc
5 - Sử dụng nghệ thuật gây hứng thú cho hoạt động âm nhạc.
6 - Sử dụng linh hoạt các trò chơi âm nhạc trong giờ hoạt động âm nhạc
7 - Sử dụng âm nhạc trong mọi hoạt động hàng ngày của trẻ trường mầm non
8 - Phối kết hợp với phụ huynh để giáo dục âm nhạc cho trẻ. 5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu - Trong trường mầm non Phú Cường, nơi tôi đang công tác. - Từ tháng 9 / 2020 đến tháng 4 / 2021.
9 PHẦN THỨ HAI:GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận để giải quyết vấn đề: Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, giúp trẻ có khả năng trải nghiệm những cảm xúc trong quá tŕnh cảm thụ và thể hiện âm nhạc. Âm nhạc còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển tai nghe và khả năng phát triển cảm xúc. Khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận được tính chất, tình cảm của âm nhạc, ảnh hưởng những trạng thái cảm xúc có trong tác phẩm. Đồng thời âm nhạc cũng dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng. Nhịp điệu rắn rỏi của bản hành khúc gợi cho trẻ
10 niềm vui, hào hứng phấn khởi. Từng câu nhạc có giai điệu liền bậc lên xuống liên tiếp theo ngữ điệu nói tự nhiên của trẻ sẽ như những lời thủ thỉ nhắc nhở trẻ một hành vi lễ giáo phù hợp. Khi trẻ còn nhỏ đặc biệt là ở lứa tuổi nhà trẻ 24-36 tháng trẻ đã biết thể hiển hứng thú với âm nhạc qua những vận động đơn giản có khi chỉ là sự lắng nghe, dậm chân,vỗ tay, trẻ hát được một vài câu hát trong một bài hát quen thuộc nào đó mà trẻ từng nghe. Do hoàn cảnh sống có những điều kiện tiếp xúc với âm nhạc và khả năng bẩm sinh của từng trẻ mà có sự phân hoá rất rõ nét về khả năng âm nhạc của trẻ, lòng yêu thích âm nhạc của các cháu ở mức độ khác nhau có trẻ yêu nhạc đến say mê, lại có trẻ rất thờ ơ mỗi khi tiếng nhạc vang lên. Vì thế cho nên giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. 2. Khảo sát thực trạng: - Từ đầu năm học, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp nhà trẻ D2, với sĩ số là 25 cháu trong đó: nam 12 cháu, nữ 13 cháu. - Lớp có 4 cô đều đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn. 2.1. Thuận lợi Được sự quan tâm, giúp đỡ của Phòng giáo dục đào tạo huyện Ba Vì , UBND xã Phú Cường, Ban giám hiệu và đồng nghiệp trong trường; với trường lớp sạch sẽ, thoáng mát, đầy đủ đồ dùng dạy học, rất thuận lợi cho việc nâng cao trình độ chuyên môn cũng như phương pháp, kỹ năng giảng dạy Giáo viên nắm được chương trình giáo dục mầm non. Là một giáo viên trẻ có trình độ chuyên môn vững vàng, trình độ tin học, nhiệt tình trong công việc, hết lòng thương yêu trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao trong việc chăm sóc giáo dục trẻ, hiểu tâm sinh lý của trẻ lứa tuổi mầm non .Lớp được các bậc phụ huynh quan tâm, tin tưởng gửi con. Lớp tôi dạy được trường quan tâm, giúp đỡ cả về tinh thần lẫn cơ sở vật chất phục vụ cho công tác giảng dạy hoạt động giáo dục âm nhạc. Cộng thêm vào đó là sự giúp đỡ của đồng nghiệp, sự hỗ trợ của phụ huynh trong việc thu nhặt nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi. 2.2. Khó khăn Qua thời gian công tác, làm nhiệm vụ giảng dạy lớp 24-36 tháng tôi đã có điều kiện để quan sát, theo dõi và nắm bắt được nhu cầu khả năng của trẻ đối với hoạt động âm nhạc tuy nhiên còn gặp nhiều hạn chế như: - Giáo viên còn hạn chế trong việc sử dụng, kết hợp các dụng cụ âm nhạc.
11 -Trẻ hát chưa đúng giai điệu, tiết tấu. Chưa biết cách lấy hơi, sự chính xác , đồng đều khi hát tập thể. -Ở hoạt động nghe hát trẻ còn hạn chế trong việc cảm nhận sắc thái thể hiện trong âm nhạc. -Trẻ còn thụ động, ít có sự tự tin mạnh dạn và cũng ít có nhu cầu hứng thú được tham gia hoạt động giáo dục âm nhạc nên trẻ chưa phát huy được hết tính tích cực của mình khi tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc. - Phụ huynh của các cháu đa số làm nghề nông, buôn bán nên ít nhiều chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của trẻ. 2.3. Khảo sát chất lượng đầu năm: + Thực trạng: Qua khảo sát đánh giá đầu năm trên trẻ tôi thấy việc dạy cho trẻ biết cảm nhận cái đẹp và hứng thú tham gia vào bộ môn tạo hình là một vấn đề tôi phải đầu tư suy nghĩ. (Minh chứng 1: Bảng khảo sát đầu năm) - Về phía giáo viên: Trong thực tế ở trường mầm non nhiều giáo viên còn chưa lấy trẻ làm trung tâm, chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp và hình thức dạy trẻ,...dạy trẻ trên hình thức một chiều. - Về phía phụ huynh: Mặc dù quan tâm đến con nhưng đa số phụ huynh còn mải công việc xem nhẹ bậc học mầm non, ít giành thời gian cho con, phần lớn đều ỉ lại cho ông bà và người thân như anh chị dạy em, vì vậy việc trao đổi phối hợp chăm sóc giáo dục trẻ giữa giáo viên và phụ huynh còn gặp nhiều khó khăn. Từ những nguyên nhân đã nêu trên với kinh nghiệm thực tế và tâm huyết của tôi, dưới góc độ là một giáo viên mầm non, tôi mạnh dạn đưa ra “ Một số biên pháp giúp trẻ 24 – 36 tháng tuổi hứng thú tham gia hoạt động Âm nhạc”. 3.Các biện pháp thực hiện: 3.1. Biện pháp 1: Thầy cô thay đổi vì một môi trường hạnh phúc. Trong thời gian gần đây, từ khóa “Trường mầm non hạnh phúc” được quan tâm hơn bao giờ hết. Những động thái này cho thấy xã hội đang ngày càng nhận thức được tầm quan trọng của “trường học hạnh phúc” trong việc giáo dục trẻ toàn diện về cả trí tuệ, thể chất và nhân cách. Liệu trẻ có thực sự được yêu thương, được giáo dục một cách chuẩn mực khi đến trường? Liệu trẻ có được thoải mái, vui vẻ, hòa đồng cùng giáo viên và các bạn khi đến lớp? Làm sao để có môi trường học tập, vui chơi đủ tốt giúp trẻ phát triển toàn diện? Để học sinh hạnh phúc thì việc đầu tiên cần làm đó chính là thầy cô chúng ta phải thay đổi, tại sao tôi lại nói như vậy vì từ trước tới giờ chúng ta vẫn đang
12 sống và làm việc theo lối mòn cũ, theo những nguyên tắc cứng nhắc mà chưa có sự lắng nghe, thấu hiểu, đồng cảm ở trong những tiết học nói chung và trong lớp học nói riêng. Chính vì vậy Thầy cô chúng ta phải thay đổi, thay đổi ngay trong cách ứng sử, cách giao tiếp với học sinh, tiếp đến là phải thay đổi trong cách nhìn nhận sự việc, phải biết bình tĩnh lắng nghe, đặt mình vào vị trí của trẻ thơ để đưa ra cách giải quyết vấn đề. Khiến cho trẻ cảm thấy niềm tin của trẻ được đặt đúng chỗ. Theo quan điểm của riêng tôi thì thầy cô chúng ta nên: Học tập và hiểu biết sâu hơn về tâm lý học sinh của mình, luôn thấu hiểu,gần gũi, tôn trọng trẻ và từ đó yêu thương trẻ hơn, biết chuyển hóa cảm xúc từ tiêu cực thành tích cực, hãy cho trẻ cơ hội sửa sai, không áp đặt trẻ. Như vậy chắc chắn chúng ta sẽ có được một môi trường giáo dục hạnh phúc dành cho trẻ. Trẻ hạnh phúc cô nhất định sẽ hạnh phúc. (Minh chứng 2: Hình ảnh trẻ biểu diễn cùng cô) 3.2. Biện pháp 2: Lựa chọn đề tài khi tổ chức hoạt động âm nhạc Để nâng cao chất lượng giúp trẻ cảm thụ và học tốt Hoạt động âm nhạc thì mỗi giáo viên nắm chắc các phương pháp giảng dạy của từng loại tiết xác định đứng nội dung trọng tâm từng loại tiết của hoạt động mà còn cần vận dụng một cách linh hoạt sáng tạo để giờ học đạt kết quả cao.Trong khi tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ tôi đã tìm ra một số biện pháp, hình thức để giúp trẻ hứng thú khi hoạt động âm nhạc. Là người giáo viên cần luôn cập nhật các định hướng đổi mới trong việc tổ chức các hoạt động âm nhạc cho trẻ theo nguyên tắc đồng tâm phát triển và định hướng “ Lấy trẻ làm trung tâm”. Giáo viên cần có khả năng quan sát và đánh giá để giúp trẻ phát triển khả năng của mình. Giáo viên cần hiểu biết về hướng lựa chọn bài hát để dạy các cháu phù hợp và tạo tiền đề cho sự phát triển khả năng âm nhạc của lứa tuổi và đáp ứng được nhu cầu hứng thú âm nhạc của trẻ. Tôi đã lựa chọn và sưu tầm các bài hát trên mạng, trên sách báo chủ yếu lựa chọn cho trẻ các bài hát đơn giản, ngắn gọn mô tả những đồ dùng, vật dụng, môi trường gần gũi với trẻ, những hành động phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Dạy hát: các bài hát có nội dung theo các chủ đề giáo dục: chủ đề bản thân, gia đình, giao thông, thế giới động vật, thể giới thực vật…Ngôn ngữ bài hát phải đơn giản, dễ hiểu chọn những bài hát có một lời. Về âm nhạc: cần có hình tượng rõ ràng được thể hiện qua lời ca. Âm điệu và nhịp điệu dễ nhớ( nhịp 2/4), dễ hát. Hình tượng của lời ca phải trong sáng, gần gũi với trẻ để trẻ có thể kết hợp với vận động một cách dễ dàng. Lựa chọn bài hát có lời ca – giai điệu mang ý nghĩa
13 giáo dục nhẹ nhàng, đảm bảo tính nghệ thuật khi dạy trẻ. Các bài được chọn phải đa dạng và phù hợp về chủ đề, phù hợp với ngôn ngữ và tâm sinh lý của trẻ. Ví dụ 1 : Dạy hát: Một con vịt, cá vàng bơi, cháu đi mẫu giáo, cháu yêu bà, em tập lái ô tô , đi xe đạp,.......... Nghe hát: So với việc chọn bài để dạy trẻ hát thì chọn cho các cháu nghe có phạm vi rộng rãi hơn. Khi nghe đàn hoặc nghe một bài hát nào đó, trẻ thường quan tâm trước hết là bài hát kể về điều gì và trí nhớ âm nhạc dựa vào sự phù hợp của bài hát với sở thích và năng lực cảm thụ âm nhạc của trẻ. Vì vậy, trừ nhạc không lời, những bài hát cho trẻ nghe tôi thường chọn những bài hát phản ánh những vấn đề mà trẻ có thể hiểu được. Đối với trẻ 24-36 tháng những bài hát cho trẻ nghe tôi thường chọn những bài hát về người thân, các bài dân ca quen thuộc, các bài hát mẫu giáo. Tương tự như lựa chọn các bài dạy trẻ hát, chọn các bài cho trẻ nghe dựa theo các chủ đề giáo dục. Ví dụ 2 : Nghe hát : Cả nhà thương nhau, ba ngọn nến lung linh, kìa con kiến, bánh chưng xanh, lý con cua, chú voi con, em đi chơi thuyền, bạn ơi có biết,..... Vận động theo nhạc: Với các bài vận động theo nhạc giáo viên sẽ chọn những bài dạy hát cho trẻ. Khi lựa chọn bài cho trẻ vậ động theo nhạc giáo viên cần chọn các bài hát có lời ca, giai điệu vui nhộn để trẻ hứng thú thể hiện các đông tác minh họa cho bài hát. Giáo viên hướng dẫn trẻ các động tác minh họa đơn giản phù hợp với lứa tuổi nhà trẻ Ví dụ 3: Vận động: Con gà trống, bé và hoa, lời chào buổi sáng, rửa mặt như mèo, con chim hót trên cành cây,...... (Minh chứng 3: Hình ảnh trẻ biểu diễn ở góc âm nhạc) 3.3. Biện pháp 3: Sử dụng nghệ thuật gây hứng thúcho hoạt động âm nhạc. *Tạo môi trường Có thể nói kích thích đầu tiên để trẻ tích cực tham gia một hoạt động nào đó, không chỉ nói riêng đến hoạt động âm nhạc thì môi trường hoạt động, các trò chơi, đồ dùng được đặt lên hàng đầu. Bởi vì trẻ có một đặc điểm đặc trưng là “Học mà chơi, chơi mà học”. Ví dụ 1: Khi thực hiện các hoạt động Âm nhạc nói riêng hay các hoạt động khác theo một chủ đề nhất định. Chẳng hạn, chủ đề “Tết và mùa xuân” cần chú ý trang trí lớp học cho thật sinh động theo chủ đề giáo dục (Minh chứng 4: Hình ảnh trang trí khung cảnh, sự kiện Tết và mùa xuân) Tôi luôn bố trí sắp xếp, tạo khung cảnh hấp dẫn như: xếp dán hình ảnh trẻ hát múa, nốt nhạc, sân khấu… đẹp mắt, rồi tạo ra nhiều đồ dùng âm nhạc phong phú với nhiều nguyên vật liệu khác nhau( song loan, tre, chai lọ, hộp sữa chua, vải…): trống, thanh gõ, kèn, đàn organ, trang phục múa, gùi bông, hoa múa, mũ
14 chóp, mũ âm nhạc ….Bố trí sắp xếp đồ dùng gọn gàng sao cho phù hợp. Không những vậy tôi còn làm góc mở âm nhạc cho trẻ hoạt động trong giờ hoạt động góc. Làm những dụng cụ âm nhạc bằng xốp để cho trẻ gắn lên khi trẻ chơi. *Sử dụng các phương tiện mạng internet, đàn organ, ti vi, loa đài, công nghệ thông tin Việc sử dụng các phương tiện công nghệ hiện đại, công nghệ thông tin trong giờ hoạt động âm nhạc rất cần thiết. Trong bất cứ một loại tiết nào của hoạt động âm nhạc mà không sử dụng các phương tiện truyền thông thì tiết học đó đạt kết không cao như giờ dạy hát cho trẻ mà không có nhạc đệm thì trẻ sẽ không cảm nhận được hết giai diệu, tính chất, sắc thái…của bài hát.Khi cho trẻ nghe hát tôi sử dụng các đĩa nhạc ghi lại bài hát để cho trẻ nghe tạo cho trẻ hứng thú khi nghe bài hát mà không bị lặp lại nhiều lần khi chỉ nghe cô hát. Ví dụ 2: Khi cho trẻ nghe bài hát “ Bánh chưng xanh” của tác giả Vũ Hoàng. Cô kết hợp cho trẻ nghe qua video nhạc trẻ chăm chú lắng nghe và trẻ còn thích thú minh hoạ bài hát. Ví dụ 3: Sử dụng đàn organ để dạy trẻ hát. Trẻ sẽ hứng thú lắng nghe giai điệu của bái hát để hát sao cho đúng nhạc. Với mỗi lần trẻ hát theo cả lớp, tổ, nhóm, cá nhân trẻ giáo viên mở đàn cho trẻ hát theo nhạc. (Minh chứng 5: Hình ảnh giáo viên sử dụng đàn organ trong giờ dạy hát) Ngoài ra tôi còn vận dụng những ưu điểm của công nghệ thông tin để đưa vào hoạt động âm nhạc như soạn bài bằng phần mềm PowerPoint vừa kết hợp được những hình ảnh minh hoạ cho bài hát mà mình dạy hát hoặc nghe hát vừa lồng được những bài hát mà trẻ nghe hát, vận động theo nhạc chỉ trong một bài soạn sử dụng phần mềm PowerPoint. *Linh hoạt hình thức tổ chức Về hình thức tổ chức cô có thể linh hoạt trong việc chọn thứ tự hoạt động , sử dụng đa dạng các cách hát khác nhau không chỉ là hát đúng nhạc, đúng lời mà trẻ còn được tiếp cận những cách hát khác như : hát đệm, hát nối tiếp, đọc rap, hát rock, kết hợp rối chân để trẻ hứng thú hơn trong tiết dạy Ví dụ 4: Tổ chức hoạt động nghe hát bài “ Kìa con kiến”: + Giáo viên trang trí hoạt cảnh bầu trời xanh, cây cối, tổ kiến và những chú kiến được làm từ vải dạ + Ổn định tổ chức cô đọc 1 bài “ Vè con kiến” theo phong cách đọc Ráp, cô phụ mặc trang con kiến bò ra để gây hứng thú cho trẻ
15 + Nghe hát: cô hát cho trẻ nghe lần 1 bằng đàn organ, lần 2 cô hát theo cách hát rock , lần 3 cô và trẻ hưởng ứng theo giai điệu của bài hát, lần 4 trẻ xem diễn múa rối chân trên nền nhạc bái hát “ Kìa con kiến”. (Minh chứng 6: Múa rối trên nền nhạc) *Sử dụng đồ dùng trực quan Qua thực tế giảng dạy và tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí, nhận thức của trẻ từ 24- >36 tháng tuổi là lối tư duy trực quan hình tượng, nên khi dẵn dắt trẻ vào giới thiệu bài hát để dạy trẻ hát hay bài nghe hát tôi sử dụng lời giới thiệu ngắn gọn kết hợp với phương tiện trực quan, đồ chơi hình ảnh, tranh ảnh câu đố, gắn với nội dung bài hát để giới thiệu khơi gợi trí tưởng tượng và sự hình dung của trẻ. Ví dụ 5: Khi dạy trẻ hát bài hát “ Một con vịt” cô có thể dùng câu đố “ Con gì chân ngắn Mà lại có màng Mỏ bẹt màu vàng Hay kêu cạp cạp?” Cô cho trẻ đoán tên con vật, đưa hình ảnh con vịt cho trẻ quan sát sau đó giới thiệu tên bài hát mà cô dạy trẻ Ví dụ 6: Với tiết dạy hát “ Em đi chơi thuyền ”cô làm mô hình chiếc thuyền, cô chèo thuyền đi ra tạo sự bất ngờ và hứng thúcho trẻ. (Minh chứng 7: Hình ảnh cô chèo thuyền) 3.4. Biện pháp 4: Sử dụng linh hoạt các trò chơi âm nhạc trong giờ hoạt động âm nhạc: Hiện nay, trò chơi âm nhạc được coi là một trong các hình thức vận động theo nhạc của chương trình giáo dục âm nhạc Mầm non. Nó có vai trò quan trọng giúp trẻ luyện tai nghe nhạc, củng cố ca hát, tạo cảm giác nhịp điệu, phát triển năng khiếu âm nhạc. Mỗi loại trò chơi đều có ý nghĩa giúp trẻ phát triển trí tuệ, tạo cho trẻ có phản xạ nhanh, nhậy, có tác dụng trong việc củng cố và tiếp thu những nội dung giáo dục. Đặc biệt trò chơi âm nhạc còn rèn luyện cho trẻ các kĩ năng nghe nhạc. Ví dụ 1: Tôi cho trẻ chơi trò chơi “Tai ai tinh” chủ để động vật: trên màn hình có hình ảnh các con vật, trẻ thích con vật nào sẽ chỉ con đó, đằng sau mỗi con vật là âm thanh của 1 nhạc cụ âm nhạc, trẻ phải đoán tên nhạc cụ đó, đoán đúng trẻ lên lấy nhạc cụ và gõ theo yêu cầu của cô. Đối với những bài dạy trẻ hát một cách thích thú, tự nhiên. Trẻ hát thuộc lời các bài hát, biết nghe nhạc dạo và bắt vào giai điệu. Trẻ biết hát cùng nhau bắt đầu và kết thúc bài hát. Qua đó trẻ còn có thể vừa hát vừa kết hợp với vận động nhịp nhàng theo giai điệu của bài hát kết hợp với các dụng cụ âm nhạc. Trẻ làm được
16 các động tác phối hợp đơn giản theo nhịp điệu. Đối với những bài hát nghe: trẻ rất thích được nghe, xem cô hát và hưởng ứng cùng cô bằng các động tác. Trẻ rất thích khi tham gia vào các trò chơi một cách tích cực. Qua đó rèn luyện cho trẻ các thuộc tính về âm nhạc và trí nhớ về âm nhạc như: trẻ nhớ được giai điệu, lời các bài hát quen thuộc. Trẻ đoán ra được tên các bài hát, tên các nhạc cụ âm nhạc. Đối với giáo viên không thấy khó khăn trong việc dạy trẻ hát, nghe hát hoặc chơi trò chơi. Tạo được sự gần gũi giữa cô và trẻ. Ví dụ 2: Tôi cho trẻ chơi trò chơi “ Ngẫu hứng theo nhạc” , cô sẽ chuẩn bị 1 đoạn nhạc giai điệu nhanh , chậm xen kẽ. Trẻ sẽ lắng nghe, cảm nhận giai điệu nhanh chậm của nhạc. Khi nhạc nhanh trẻ thể hiện những động tác nhún nhảy thật nhanh, còn khi nhạc chậm trẻ đung đưa, lắc lư tay nhẹ nhàng, chậm rãi theo giai điệu của nhạc Ví dụ 3: Trò chơi “ Hãy lắng tai nghe” Cô cho trẻ đứng ngồi đội hình vòng tròn . Cô sử dụng dụng cụ âm nhạc xắc xô (hoặc cho 1 trẻ khác), trẻ sẽ lắng nghe tiếng xắc xô. Khi cô vỗ xắc xô chậm trẻ vỗ tay hoặc dậm chân chậm, xắc xô vỗ nhanh trẻ vỗ tay hoặc dậm chân nhanh. (Minh chứng 8: Hình ảnh trẻ chơi trò chơi) Ví dụ 4: Trò chơi “ Tài xế tí hon” , cô chuẩn bị cho trẻ các vòng tròn thể dục trang trí giống vô lăng của ô tô để trẻ đóng vai làm bác tài xế tí hon lái ô tô trên đường . Trẻ sẽ phải lắng nghe nhạc để tham gia giao thông cùng cô. Nhạc chậm trẻ lái xe đi chậm, nhạc nhanh trẻ lái xe nhanh. Trong năm học này tôi đã xây dựng được những trò chơi âm nhạc cho trẻ chơi và đã mang lại những kết quả khả quan: Tôi đã sử dụng trò chơi âm nhạc mầm non hay vào trong tiết dạy thanh tra toàn diện và mang lại hiệu quả cao. Trẻ nhận ra được âm thanh quen thuộc của cuộc sống, âm thanh của các dụng cụ âm nhạc, nhận ra một số bài hát quen thuộc. 3.5. Biện pháp 5: Sử dụng âm nhạc trong mọi hoạt động hàng ngày của trẻ trường mầm non Muốn phát huy tối đa sự tích cực của trẻ khi tham gia hoạt động âm nhạc thì cần tạo nhiều môi trường cho trẻ được tiếp xúc, được thể hiện khả năng, cảm hứng âm nhạc của trẻ trong mọi lúc mọi nơi. Vì thế tôi đã chủ động tổ chức hoạt động giáo dục môn âm nhạc thông qua các hoạt động hằng ngày của trẻ. Thể dục sáng: Vào đầu giờ buổi sáng trẻ tập thể dục thay thế cho lối hô 1 2 3 4 tôi dùng nhạc, lời của các bài hát phù hợp với chủ đề trẻ học để trẻ tập các bài hát theo nhạc, lời bài hát. Tôi cũng kết hợp âm nhạc như để luyện hơi dài cô dạy các cháu vừa giả làm gà gáy vừa hát o ó o …theo bài “Đàn gà con” . Ở đây tôi muốn đưa âm nhạc vào để
17 tăng thêm sự hào hứng, phấn khởi cho trẻ khi tham gia tập thể dục đồng thời cũng nhằm muốn giáo dục cho trẻ phát triển năng lực cảm thụ, khả năng vận động theo nhạc cho trẻ. Trò chuyện sáng: Giờ cô đón trẻ là lúc cần tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường vì các cháu chưa tự giác đi học. Tạm thời rời xa từ những tình cảm âu yếm mà bố mẹ dành cho để trẻ đến trường với cô giáo, bạn bè, trường lớp….lúc này âm nhạc góp phần tác động rất lớn. Hầu hết các trường mầm non mở băng cho trẻ nghe nhạc lúc đến trường. Tôi mở nhạc cho trẻ nghe nhưng tôi lựa chọn những ca khúc trẻ có thể hát theo được và phù hợp với chủ đề. cứng. Hoạt động chủ đích: Tôi đã lựa chọn những bài hát phù hợp với chủ đề, với đề tài đưa ra . Trong hoạt động nhận biết tập nói. Nhằm trau dồi năng lực hoạt động trí tuệ nhận biết cuộc sống xã hội, môi trường xã hội tổ chức cho trẻ gặp gỡ, trò chuyện, giúp đỡ những người gần gũi xung quanh….Làm quen với đồ vật, hiểu ý nghĩa của đồ dùng và đặc điểm của nó. Làmquen với phương tiện giao thông, thế giới thực vật, động vật, hiện tượng thiên nhiên. Để hiểu đúng đắn về đối tượng trẻ phải quan sát tiếp xúc nhiều lần bằng các gác quan. Việc kết hợp âm nhạc trong giờ nhận biết tập nói góp phần tạo cho trẻ có cảm xúc về đối tượng. Ví dụ 1 : Giờ hoạt động khám phá : “Con ong, con bướm”. Tôi cho trẻ hát vận động theo nhạc bài: “Kìa con bướm vàng”. (Minh chứng 9 : Trẻ hát và vận động bài “Kìa con bướm vàng”) Trong giờ tạo hình : Sự tham gia của âm nhạc trong giờ dạy trẻ hoạt động tạo hình đã kích thích sự sáng tạo, gợi mở phát triển trí tưởng tượng khi trẻ tô màu, dán. Hiểu được điều đó nên các tiết học tạo hình tôi thường cho trẻ nghe nhạc không lời hoặc bài hát có nội dung phù hợp với hoạt động của trẻ. Ví dụ 2: Trong hoạt động tạo hình “Tô màu máy bay” tôi cho trẻ nghe bài hát “Anh phi công ơi”, hoặc đề tài “ Dán gà con” tôi cho trẻ nghe bài “Đàn gà con”. Trong giờ làm quen văn học: Tôi dạy trẻ cảm thụ thơ truyện thông qua cách đọc diễn cảm, giải thích nội dung cảm nhận nhịp điệu thơ. Để truyền đạt tới tiếng nói dân tộc, sản phẩm trí tuệ. Giờ ngủ của trẻ: Hát ru là giai đoạn đầu tiên đối với con người từ thưở còn thơ. Người mẹ Việt Nam đề hát cho con nghe những bài hát quen thuộc của quê hưưong. Gửi gắm bao niềm tâm sự sâu sắc, trẻ nhỏ tuy không hiểu hết những điệu thắm thiết. Tác động vào đôi tai tuổi thơ được sự cảm thụ âm nhạc tinh tế. Tổ ấm thứ hai sau gia đình là mái trường nơi trẻ cảm nhận được tình yêu thương từ cô giáo.
18 Hoạt động góc: tôi cũng luôn tìm cách cho trẻ được phát huy tính tích cực của trẻ bằng cách tạo môi trường âm nhạc cho trẻ hoạt động tại góc, cho trẻ được sử dụng tham gia nhiều loại hình âm nhạc tại góc: hát múa, sử dụng dụng cụ âm nhạc, chơi trò chơi, nghe băng đĩa, tranh ảnh có nội dung nói về nghệ thuật hát múa mà trẻ đã học, được biết đến. Hoạt động chiều: đây cũng là một thời gian, thời điểm thích hợp để trẻ được tự do hoạt động giáo dục âm nhạc, ở giờ này trẻ được ôn luyện, được biễu diễn lại các bài hát, bài vận động và trẻ cũng được làm quen với nhiều bài hát mới. Ở giờ này tôi để trẻ được tự do thích tham gia loại hình âm nhạc nào cũng được. Trẻ không chỉ được thể hiện cá nhân, mà tôi còn cho trẻ thể hiện theo hình thức tập thể, nhóm. Điều này càng tăng sự tự tin, mạnh dạn, tạo hứng khởi cho trẻ tham gia 3.6.Biện pháp 6 : Phối kết hợp với phụ huynh để giáo dục âm nhạc cho trẻ. Chúng ta biết rằng việc kết hợp với phụ huynh là việc làm vô cùng quan trọng trong việc chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và giáo dục âm nhạc nói riêng. Khi có sự kết hợp chặt chẽ cô sẽ nắm rõ được tình hình, sở thích, đặc điểm tâm lý của trẻ để từ đó cô có cách dạy trẻ sao cho phù hợp. Để kết hợp với phụ huynh được tốt tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với phụ huynh vào các giờ đón trả trẻ nhằm tìm hiểu và nắm được tình hình sở thích âm nhạc của trẻ. Tôi thường phô tô các bài hát các bản nhạc để cho phụ huynh xem và đồng thời cũng trao đổi với những phụ huynh nhà có nối mạng vào một số các trang web doawload các bài hát, nhạc về cùng dạy trẻ ở nhà. Tuyên truyền, phổ biến, khuyến khích phụ huynh sưu tầm nhạc phù hợp với độ tuổi của trẻ để cho trẻ nghe và dạy trẻ thêm ở nhà. Khuyến khích phụ huynh cùng tham gia văn nghệ để các con thêm mạnh dạn, tự tin. Việc phối kết hợp cùng phụ huynh dạy trẻ về bộ môn giáo dục âm nhạc còn giúp tôi thấy trẻ có tiến bộ rõ rệt. Trẻ hát kết hợp múa, vận động một cách tự nhiên, thể hiện được tình cảm của mình qua các tác phẩm âm nhạc phát huy tính tích cực của trẻ. (Minh chứng 10: Phụ huynh cùng con tham gia văn nghệ) 4. Kết quả đạt được 4.1. Đối với giáo viên: Qua một thời gian nghiên cứu tìm tòi và qua thực tế giảng dạy trên lớp tôi tự rút ra bài học kinh nghiệm cho mình. Muốn tiết học âm nhạc đạt kết quả cao cô giáo cần:
19 + Hát đúng, hát mẫu chính xác, diễn cảm, thể hiện sắc thái, tình cảm của bài hát, hát thuộc bài hát, kết hợp điệu bộ minh hoạ cho bài hát. +Trau dồi kiến thức, đinh hướng đổi mới trong công tác tổ chức hoạt động cho trẻ + Cô phải biết sử dụng đàn trong giờ học và có nhạc cụ + Cô cần làm nhiều đồ dùng sáng tạo đẹp đảm bảo an toàn để, sử dụng các nghệ thuật gây hứng thú một cách hiệu quả để trẻ học âm nhạc thoải mái nhẹ nhàn + Tích hợp vào mọi thời điểm trong ngày của trẻ ở trường để trẻ cảm nhận giai điệu của bài hát, thích tham gia vào các hoạt động âm nhạc. + Sử dụng các trò chơi âm nhạc một cách linh hoạt 4.2. Đối với trẻ: Nhờ việc áp dụng “ Biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng tuổi hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc”. Trẻ lớp tôi đã đạt được những kết quả tiến bộ rõ rệt: (Minh chứng 11: Bảng tổng kết cuối năm) 4.3. Đối với phụ huynh: - Phụ huynh đã có những hiểu biết về kiến thức âm nhạc. - Đã kết hợp với giáo viên cùng thực hiện tốt việc rèn kỹ năng ca hát cho trẻ. - Được sự tin tưởng của phụ huynh khi cho cháu vào học tại lớp. Sẵn sàng ủng hộ và tham gia nhiệt tình cho các cuộc vận động của lớp. PHẦN THỨ BA: KÊT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1.Kết luận: Âm nhạc là một phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm,… Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kì diệu đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi trẻ còn nằm trong nôi, trẻ mầm non dễ xúc cảm vốn ngây thơ trong sáng, nên tiếp xúc âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Là một giáo viên mầm non, tôi luôn nhận thức sâu sắc tầm quan trọng và vai trò trách nhiệm với cái tên : “ Người mẹ hiền thứ hai” của trẻ. Tuy phía trước
20 vẫn còn nhiều khó khăn và thử thách nhưng với lòng yêu nghề mến trẻ luôn có sẵn trong tâm hồn tôi để tôi luôn cất cao lời hát say mê: “ Tôi yêu sao nghề nhà giáo, luôn tươi vui hát bên em thơ” 2. Khuyến nghị: 2.1. Đối với phòng giáo dục: - Phòng giáo dục đào tạo huyện Ba Vì cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận động theo nhạc, tổ chức các lớp dạy đàn, dạy múa cho giáo viên. - Bổ sung thêm một số trang thiết bị phục vụ hoạt động môn âm nhạc như: Đàn organ, dụng cụ gõ đệm, trang phục biểu diễn. 2.2. Đối với nhà trường: Nhà trường cần tổ chức nhiều hơn nữa những giờ kiến tập, những buổi sinh hoạt bồi dưỡng chuyên môn để chị em được trao đổi học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau để có những giờ hoạt động âm nhạc đạt kết quả cao hơn. Trên đây là bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi. Kính mong BGH nhà trường, xem xét và giúp đỡ để bản sáng kiến được hoàn thiện hơn. Tôi xin trân thành cảm ơn! Phú Cường,ngày 05 tháng 05năm 2021 Tác giả Trịnh Hồng Dương Tiểu Linh TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Phạm Thị Hoa Phương pháp giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non, Nhà xuất bản đại học sư phạm. 2. Nguyễn Anh Tuyết Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non, Nhà xuất bản đại học sư phạm, Tại trung tâm in tranh tuyên truyền cổ động. 3. Hoàng Văn Yên Trò chơi âm nhạc cho trẻ mầm non , Nhà xuất bản giáo dục 4. Ảnh do giáo viên tự chụp. 6. Nguồn tư liệu trên mạng internet.