Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu thích hoạt động làm quen với văn học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu thích hoạt động làm quen với văn học" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nâng cao khả năng của trẻ về hoạt động làm quen văn học. Yêu thích hoạt động làm quen với văn học; Giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc, khả năng nghe, hiểu ngôn ngữ; Nâng cao nhận thức của phụ huynh đối với tầm quan trọng của hoạt động và giúp phụ huynh yên tâm về kiến thức của trẻ được trang bị trong trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu thích hoạt động làm quen với văn học

MỤC LỤC STT NỘI DUNG TRANG PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 Lý do chọn đề tài 1 1.1 Cơ sở lý luận 1 1.2 Cơ sở thực tiễn 2 2 Mục đích nghiên cứu 3 3 Đối tượng nghiên cứu 3 4 Đối tượng khảo sát thực 3 nghiệm 5 Các phương pháp thực 3 hiện 6 Phạm vi nghiên cứu và thời 3 gian thực hiện đề tài PHẦN II: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1 Cơ sở lý luận để giải quyết 3 vấn đề 2 Khảo sát thực trạng 4 3 Các biện pháp thực hiện 6 4 Biện pháp thực hiện từng 7 phần 5 Một số kết quả đạt được 18 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1 Kết luận: 20 2 Khuyến nghị: 20 PHẦN IV: TÀI LIỆU THAM KHẢO 1/16
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Tên đề tài: “ Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu thích hoạt động làm quen với văn học” 1. Lý do chọn đề tài. 1.1 Cơ sở lý luận. Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu đào tạo của giáo dục mầm non là :“ Giúp trẻ phát triển về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách”. Nhà sư phạm Xu - khom – linxkin từng nói: “Tuổi thơ của trẻ em không thể thiếu trò chơi, thơ ca, truyện cổ tích... Thiếu những thứ đó trẻ em chỉ là những bông hoa khô héo”. Đúng vậy, không biết từ bao giờ văn học đã gắn bó mật thiết với cuộc sống và trở thành nhu cầu không thể thiếu được trong cuộc sống xã hội. Văn học dành cho trẻ em là nguồn sữa nuôi dưỡng thế giới tinh thần, giúp trẻ có tâm hồn trong sáng, bay bổng giàu tưởng tượng, giàu xúc cảm, ham hoạt động, thích vui chơi, thích có bầu bạn. Vì vậy, văn học thỏa mãn được các nhu cầu của các em nhỏ và phát triển được các mặt “đức - trí - thể - mĩ” cho trẻ, tạo cơ sở hình thành nhân cách cũng như năng khiếu cho trẻ. Việc đưa văn học đến với trẻ mầm non là một việc làm rất quan trọng và cần thiết, vì vậy mà đưa văn học đến với trẻ ta phải nghiên cứu lựa chọn những hoạt động hay phù hợp với từng lứa tuổi với tâm sinh lý của trẻ. Cô giáo biết sử dụng phương pháp, biện pháp khoa học, biết tìm tòi khám phá sáng tạo những phương pháp biện pháp thích hợp đưa thế giới ông bụt, bà tiên đi vào lòng trẻ một cách nhẹ nhàng sinh động. Với mục đích đó, trong những năm gần đây bậc học mầm non đặc biệt coi trọng “lấy trẻ làm trung tâm” đổi mới hình thức dạy học, áp dụng phương pháp dạy học tiên tiến, áp dụng phương pháp dạy học giáo dục “Montessori” và phương pháp “STEAM” để tổ chức phù hợp với từng trẻ. Khuyến khích trẻ hoạt động một cách tích cực, nhằm tạo ra một hướng đi mới đạt hiệu quả cao hơn trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ. Mục đích đáp ứng nhu cầu đổi mới hình thức tổ chức hoạt động, đồng thời qua hoạt động này tạo tiền đề tốt để trẻ phát triển ngôn ngữ, giúp trẻ diễn đạt lưu loát ý của mình, thường xuyên giáo dục trẻ biết yêu thương mọi người xung quanh. Biết yêu cảnh đẹp, yêu thiên 2/16
nhiên, yêu quê hương đất nước...qua đó còn giúp trẻ tự hào, yêu quý hơn và hiểu biết nhiều hơn về kho tàng văn học Việt Nam. Trẻ mầm non không thể cảm nhận được nội dung nghệ thuật của câu chuyện, khi thiếu sự tác động của cô giáo và người lớn xung quanh. Bởi trẻ chưa biết đọc phải nhờ vào sự tổ chức, hướng dẫn của cô giáo qua giọng đọc kể của cô giáo làm cho hoạt động văn học đến với trẻ trở thành nhân tố giúp trẻ phát triển tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ, thẩm mỹ, hình thành nhân cách và giáo dục đạo đức cho trẻ. Các hoạt động văn học nói chung và văn học viết cho trẻ em lứa tuổi mầm non nói riêng như một khung cửa rộng lớn đưa các em tiếp xúc với thế giới bên ngoài.Từ những hoạt động văn học này các em thấy được cả một thế giới bao la cùng với những hình ảnh đẹp đẽ, sinh động. Những hình ảnh văn học tới được với các em là một quá trình lâu dài và bền bỉ. Nó tác động một cách từ từ, nhưng giá trị nhân văn của nó thì có thể tạo nên sức mạnh ảnh hưởng sâu sắc tới sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. 1.2 Cơ sở thực tiễn “Làm quen văn học” là một hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông qua các hoạt động làm quen văn học là loại hình nghệ thuật, đặc sắc, nghệ thuật từ không thể thiếu được trong đời sống con người. Đặc biệt nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống chan hòa trong không khí lời ru “ầu ơ” đầy yêu thương tận tình của mẹ, bà… và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ. Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ, ca dao, chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác độc, phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn… và còn là phương tiện hình thành phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ nhà trẻ thì vốn từ và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp. Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên ở quả, cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông qua hoạt động này trẻ làm tái tạo và sáng tạo thêm những tình tiết của hoạt động văn học một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung của hoạt động thông qua sự 3/16
hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ và đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, kể lại được chuyện. Bản thân tôi là một giáo viên mầm non, tôi rất tâm huyết với nghề dạy trẻ. Tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi. Tôi muốn truyền đạt được nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ làm quen với văn học, mở rộng vốn hiểu biết giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên không bị gò ép phù hợp với nhận thức và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở lứa tuổi này. Chính vì điều đó tôi luôn trăn trở, tìm tòi và sáng tạo ra những phương pháp tốt nhất trong tất cả các hoạt động, đặc biệt là hoạt động làm quen văn học nhằm giúp trẻ học và cảm thụ được tốt hơn các hoạt động văn học để nâng cao chất lượng cho trẻ. Với tất cả các lý do đó tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu thích hoạt động làm quen với văn học” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục đích nghiên cứu. - Nhằm nâng cao khả năng của trẻ về hoạt động làm quen văn học. Yêu thích hoạt động làm quen với văn học. - Giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc, khả năng nghe, hiểu ngôn ngữ. - Nâng cao nhận thức của phụ huynh đối với tầm quan trọng của hoạt động và giúp phụ huynh yên tâm về kiến thức của trẻ được trang bị trong trường. - Giúp giáo viên có định hướng phù hợp trong việc cải tiến phương pháp dạy học nhất là trong hoạt động làm quen văn học. 3. Đối tượng nghiên cứu. “ Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu thích hoạt động làm quen với văn học” 4.Đối tượng khảo sát, thực nghiệm. Lớp nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi trường Mầm non nơi tôi đang công tác:Lớp D3 với tổng số 18 trẻ. 5. Các phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lí luận. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn, điều tra. - Phương pháp quan sát sư phạm. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. - Phương pháp xử lí kết quả nghiên cứu. 6. Phạm vi nghiên cứu và thời gian thực hiện đề tài. - Phạm vi nghiên cứu: Trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi lớp D3. - Thời gian thực hiện nghiên cứu đề tài: Năm học 2022-2023 (Bắt đầu từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023) PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 4/16
1. Cơ sở lý luận để giải quyết vấn đề. Văn học là một hoạt động rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để trẻ nói năng lưu loát. Hoạt động làm quen văn học chỉ ra mức độ, giới hạn của việc cho trẻ tiếp xúc với hoạt động văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hiểu giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú của hoạt động, khơi gợi ở bản thân trẻ sự hứng thú đối với văn học giúp trẻ lĩnh hội cái hay cái đẹp của hoạt động và thể hiện sự cảm nhận nội dung đó qua các hoạt động như: Đọc thơ, kể chuyện, chơi trò chơi, đóng kịch, góp phần hình thành phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Mỗi hoạt động văn học là một thế giới mới của cuộc sống thực tại bao gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diễn tả, truyền đạt trong hình thức đa dạng. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá hiện tượng thiên nhiên ... mà trẻ nhìn thấy được. Văn học cũng nói về sự gần gũi trong môi trường sống của trẻ như gia đình, trường học, thầy cô, bạn bè...Qua các hoạt động văn học giúp trẻ bắt đầu nhận ra xã hội với những mối quan hệ tình cảm gia đình, tình bạn, tình cô cháu.... đó là sự ràng buộc giữa con người với con người. Văn học có thể đề cập tới các lực lượng siêu nhiên như thần linh, như ông bụt, cô tiên, phù thủy... và những phép màu kì lạ. Thông qua hoạt động văn học giúp trẻ nhận thức được thế giới xung quanh. Qua đó giáo dục cho trẻ yêu gia đình, yêu thiên nhiên và con người, giúp trẻ cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong tiếng mẹ đẻ, những hành vi đẹp trong cuộc sống, trẻ biết được những gì nên làm và những gì không nên làm, qua đó rèn luyện những phẩm chất đạo đức tốt đẹp ở trẻ, dần dần hình thành ở trẻ những khái niệm ban đầu về đạo đức như ngoan- hư, tốt – xấu, thật thà- không thật thà …. Ngoài ra văn học còn giúp phát triển trí nhớ, tư duy, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ tạo hứng thú cho trẻ. 2. Kháo sát thực trạng. a. Khảo sát thực tế. - Trong năm học 2022-2023 tôi được phân công chủ nhiệm lớp 24 - 36 tháng tuổi, với 18 trẻ trong đó có 10 trẻ nam và 8 trẻ nữ. Đại đa số bố mẹ các cháu là làm nông nên bước đầu thực hiện tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi: - Được sự quan tâm chỉ đạo của PGD luôn tạo điều kiện bồi dưỡng chuyên môn và tổ chức các buổi chuyên đề kiến tập của Phòng giáo dục Huyện Ba Vì luôn giúp cho giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn như: tập huấn phương pháp giáo dục “STEAM” và phương pháp “Montessori” … - Luôn được sự quan tâm hướng dẫn chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, Ban giám hiệu luôn tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên thực hiện tốt các hoạt động và chú trọng đến giáo dục trẻ nhà trẻ qua các buổi chuyên đề của nhà trường. -Nhà trường có đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ, lớp học đầy đủ ánh sáng cho trẻ tham gia hoạt động học. 5/16
- Lớp có 02 giáo viên đều có trình độ trên chuẩn, cán bộ giáo viên, đồng nghiệp luôn giúp đỡ nhiệt tình trong công việc, giáo viên nhiệt tình với công việc luôn yêu nghề, mến trẻ, được phụ huynh tin yêu, quý mến. - Nhà trường tổ chức các chuyên đề tập huấn cho giáo viên dự và trao đổi, học hỏi và trau dồi kinh nghiệm. - Trẻ ở lớp đa số trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, mạnh dạn. Không có trẻ khuyết tật. - Số trẻ trong lớp không quá đông, thuận tiện trong công tác chăm sóc, giáo dục và kết nối với trẻ - phụ huynh. - Các bậc phụ huynh quan tâm kết hợp với cô giáo thường xuyên trao đổi với giáo viên trực tiếp cũng như qua tin nhắn zalo, facebook... để trao đổi về tình hình của các con ở lớp cũng như ở nhà. - Bản thân tôi đạt giáo viên dạy giỏi cấp trường, và trong năm học vừa qua tôi được tham gia cuộc thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện với “Hoạt động làm quen văn học". - Tôi luôn cố gắng học hỏi, áp dụng sưu tầm thiết kế video, môi trường học tập để trẻ có hứng thú trong các hoạt động học, tham khảo sách báo, Internet thông tin đại chúng để tìm ra các phương pháp hướng dẫn trẻ phù hợp. * Khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi trên, tôi cũng còn gặp không ít khó khăn: - Là năm đầu tiên trẻ đến trường nên trẻ còn quấy khóc, số trẻ trong lớp chủ yếu là học sinh nông thôn vì thế trẻ chưa thực sự mạnh dạn, chưa có các kỹ năng trong học tập cũng như kiến thức ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế dẫn đến khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với hoạt động văn học. - Phụ huynh còn coi nhẹ tầm quan trọng của việc cung cấp kiến thức cho trẻ nhất là đối với trẻ nhà trẻ. Vì các bậc phụ huynh chỉ coi trọng việc chăm sóc trẻ là chính còn việc học nhiều phụ huynh còn phó mặc không quan trọng nhiều khi trẻ còn ở lứa tuổi nhà trẻ. b. Khảo sát thực tế trước khi thực hiện đề tài: - Sau khi tìm hiểu về những khó khăn trên tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng của trẻ lớp tôi và cho ra kết quả khảo sát chất lượng đầu năm như sau: 6/16
Kết quả khảo sát thực tế đầu năm Đạt Chưa đạt MỤC STT Tỉ lệ TIÊU Số trẻ Số trẻ % (%) 1 Trẻ nhớ tên bài thơ, câu chuyện 4 /18 22 14/18 78 2 Hiểu nội dung thơ, truyện 5/18 28 13/18 72 3 Khả năng đọc thuộc thơ, đồng dao, ca 5/18 22 13/18 72 dao * Qua việc khảo sát thực tế đầu năm của trẻ tôi nhận thấy: - Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên đó là: - Do ở độ tuổi này đặc điểm tâm sinh lý, nhận thức của trẻ chưa ổn định. - Đồ dùng trực quan còn ít, chưa thẩm mĩ và giá trị sử dụng chưa cao. -Trẻ chưa mạnh dạn tự tin trong giao tiếp. - Nhận thức phụ huynh không đồng đều, một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc cho con làm quen với hoạt động văn học. * Tôi đã tìm ra nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên như sau: - Độ tuổi nhà trẻ còn còn nhỏ, đặc điểm tâm sinh lý của trẻ chưa ổn định nên giáo viên cần phối kết hợp với phụ huynh quan tâm hơn đến trẻ. - Giáo viên cần tạo ra môi trường hoạt động tự do cho trẻ, tạo điều kiện trẻ có thể khám phá, tự thể hiện và tạo cho trẻ tâm thế thoải mái khi tham gia hoạt động. Từ kết quả trên tôi suy nghĩ và tìm ra: “Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu thích hoạt động làm quen với văn học” 3.Các biện pháp thực hiện 3.1. Biện pháp 1: Lựa chọn các hoạt động văn học có nội dung phù hợp lứa tuổi và nhận thức của trẻ. 3.2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường văn học, môi trường học tập cho trẻ. 3.3. Biện pháp 3: Linh hoạt trong việc tổ chức hoạt động làm quen văn học một cách có hiệu quả. 3.4. Biện pháp 4: Tích hợp hoạt động làm quen với văn học vào các hoạt động khác và ở mọi lúc, mọi nơi. 7/16
3.5. Biện pháp 5: Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh việc cho trẻ làm quen với văn học. 3.6. Biện pháp 6: Ứng dụng vào phương pháp giáo dục STEAM và phương pháp “Montessori” 4. Biện pháp từng phần. 4.1. Biện pháp 1: Lựa chọn các hoạt động văn học có nội dung phù hợp lứa tuổi và nhận thức của trẻ. Đây là biện pháp rất quan trọng góp phần không nhỏ vào việc giúp cho trẻ lĩnh hội tốt nội dung của hoạt động và yêu thích hoạt động văn học hơn. Như chúng ta đã biết hoạt động chủ đạo của trẻ nhà trẻ là hoạt động vui chơi. Thật vậy! trẻ nhà trẻ “học mà chơi – chơi mà học” thông qua hoạt động vui chơi giúp trẻ hình thành nhân cách trong cuộc sống. Thông qua các hoạt động văn học giúp trẻ phát triển toàn diện trên 4 lĩnh vực. Đối với trẻ 24-36 tháng do trẻ còn nhỏ, ngôn ngữ của trẻ cũng chưa thành thạo, một số cháu còn nói chưa ràng, nói ngọng, nói lắp, nên khi lựa chọn các hoạt động có nội dung ngắn gọn, rõ ràng. Sự ngắn gọn, rõ ràng không chỉ thể hiện ở các hoạt động mà còn thể hiện sâu trong cả câu, từ. Trẻ rất thích các hoạt động vui nhộn, không thích những hoạt động có nội dung buồn, sợ hãi. Do vậy khi lựa chọn hoạt động để dạy trẻ tôi thường lựa chọn những nội dung vui nhộn đơn giản dễ hiểu để trẻ dễ cảm nhận. * Đối với việc lựa chọn các câu chuyện: Làm thế nào để trẻ tiếp thu được nội dung của hoạt động một cách tốt nhất, trước hết tôi lựa chọn những câu chuyện có nội dung phù hợp với trẻ 24-36 tháng tuổi không quá dài. Bên cạnh đó những câu chuyện lời đối thoại của các nhân vật dí dỏm, ngộ nghĩnh và hấp dẫn đối với trẻ. Ví dụ: Với chủ đề sự kiện “ Cây và những bông hoa đẹp” để giúp trẻ biết yêu quý và bảo vệ cây xanh tôi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Cây táo” để giúp trẻ biết quá trình lớn của cây. Hay đến chủ đề sự kiên “Những con vật đáng yêu” tôi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Đôi bạn tốt” Khi tôi kể trẻ vô cùng thích thú bởi sự kết hợp giữa nội dung và câu đối thoại trong chuyện rất hay và ngắn gọn, trẻ dễ hiểu. Qua câu chuyện còn giáo dục trẻ biết giúp đỡ bạn khi gặp khó khăn. Hình ảnh 1: Sile truyện cây táo * Đối với hoạt động thơ: Tôi cũng chọn những bài thơ có nội dung đơn giản, rõ ràng, dễ hiểu, gắn liền với cuộc sống hàng ngày của trẻ. Điều đó rất phù hợp với sự phát triển về 8/16
ngôn ngữ của trẻ và hơn nữa phù hợp với đặc điểm tâm lý của trẻ vì câu thơ ngắn trẻ sẽ dễ thuộc, dễ nhớ. Các bài thơ thường gắn liền với lối vần, vè dân gian. Dạng phổ biến là thơ ba từ, bốn từ, thơ lục bát. Cùng với việc sử dụng những câu thơ ngắn là sự kết hợp biến hóa của những hình ảnh, vần điệu, nhịp điệu làm cho bài thơ sinh động, vui tươi, có sức lôi cuốn và hấp dẫn. Chọn những bài thơ cho trẻ nhà trẻ rất cần chọn lọc về nội dung, giản dị, trong sáng, dễ hiểu, khơi gợi kích thích trí nhớ, tư duy của trẻ. Ví dụ: Tôi chọn bài thơ: “Hoa kết trái” “Hoa cà tim tím Hoa huệ trắng tinh Hoa nhài xinh xinh Đua nhau cùng nở”. Bằng những câu thơ ngắn gọn giàu hình ảnh nhà thơ đã miêu tả được đặc điểm của các loài hoa. Những câu thơ trong bài thơ ngắn gọn (4 từ) nên trẻ rất dễ đọc và hứng thú đọc bài thơ này. Qua việc lựa chọn các hoạt động văn học phù hợp với trẻ nhà trẻ có vai trò rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình nhận thức cũng như lĩnh hội nội dung của hoạt động mà giáo viên lựa chọn để đưa vào kế hoạch cho từng tháng, cả năm. 4.2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường văn học, môi trường học tập cho trẻ. Đối với trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ nhà trẻ là lứa tuổi thích tìm hiểu và khám phá thế giới xung quanh, trẻ thích theo sự cảm nhận của mình và nhiều khi là do bản năng của trẻ. Nắm bắt được đặc điểm tâm lí của trẻ tôi luôn gần gũi và tìm hiểu tính cách của trẻ, từ đó sẽ tạo điều kiện giúp trẻ phát huy được những khả năng của mình. Để trẻ có thể phát huy và sáng tạo trong các giờ học, tôi đã tạo ra môi trường để trẻ chủ động tích cực tham gia hoạt động làm quen văn học đúng theo tâm lí của lứa tuổi, để trẻ học một cách tự nhiên hứng thú theo phương trâm: “Học mà chơi, chơi mà học”. Chính vì vậy việc tạo môi trường để trẻ được học tập và vui chơi là việc làm cần thiết. Tôi tận dụng triệt để diện tích phòng học chính vì vậy ngay từ đầu năm học, khi trang trí lớp tôi lựa chọn một góc văn học phù hợp với không gian của lớp, ở một vị trí thuận tiện nhất cho trẻ hoạt động để trẻ thoải mái chơi và học không gò bó giúp ngôn ngữ được phát triển một cách tốt nhất. Hình ảnh 2: Góc bé yêu kể chuyện. 9/16
Việc tạo góc mở cho trẻ hoạt động là rất cần thiết và cũng là nơi trẻ rất yêu thích. Trẻ được hoá thân với những vai chơi, những câu chuyện trẻ được học, được làm quen với các quyển sách tranh truyện, trẻ được mở sách để khám phá các hình vẽ trong tranh và được thỏa sức kể chuyện sáng tạo với từng hình ảnh phong phú của những cuốn tranh truyện. Không chỉ dừng lại ở những quyển tranh truyện mà trẻ còn được chơi với những con rối do cô sưu tầm và tự tạo. Với những hình ảnh, những con rối ngộ nghĩnh sinh động và sự bố trí sắp xếp hợp lý sẽ thu hút được trẻ khi tham gia vào góc. Như vậy, việc tạo môi trường trước hết là làm cho môi trường lớp đẹp, phong phú hấp dẫn, mặt khác kích thích sự chú ý, phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, diễn đạt ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. Hơn nữa, môi trường đó có thể do cô và cháu cùng làm, qua đó giúp trẻ mạnh dạn, tự tin. trẻ có cơ hội được trải nghiệm góp phần to lớn trong quá trình cho trẻ làm quen với hoạt động văn học. 4.3. Biện pháp 3: Linh hoạt trong việc tổ chức hoạt động làm quen văn học một cách có hiệu quả. Đây là một biện pháp đặc biệt quan trọng, là chiếc cầu nối để giúp trẻ lĩnh hội tốt nội dung của các hoạt động văn học. Bởi đây là nền tảng là tiền đề để giáo dục trẻ về mọi mặt và cũng là để đưa trẻ đến với văn học một cách nhẹ nhàng, đạt hiệu quả nhất. * Tạo tâm thế thoải mái cho trẻ khi vào tiết học Như chúng ta đã biết, trong một hoạt động văn học, khi đã chuẩn bị đầy đủ đồ dùng thì giáo viên luôn tìm tòi, suy nghĩ cách vào bài như thế nào để gây hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động một cách tự nguyện, thoải mái. Mỗi một hoạt động tôi luôn suy nghĩ vào bài với nhiều hình thức khác nhau để tạo cho trẻ những điều bất ngờ, cho trẻ hát một bài hát, một câu đố hay kết hợp sử dụng các con rối hoặc cô đóng vai là một nhân vật, một bông hoa hay một cô tiên để tạo hứng thú dẫn dắt trẻ vào bài một cách thoải mái. Ví dụ: “Con gì đuôi ngắn tai dài Mắt hồng lông mượt có tài nhảy nhanh”. Đố biết con gì?. Với câu đố này giúp trẻ suy nghĩ trả lời, cô giáo giới thiệu vào câu chuyện “Thỏ ngoan” Cho trẻ làm quen các nhân vật trong câu chuyện. Ví dụ: Tôi cho trẻ chơi bắt chước tiếng kêu của các con vật, con gà con kêu như thế nào?Tiếng kêu của con vịt con ra sao? Trẻ hứng thú tham gia chơi cùng bạn, cùng cô, tôi sẽ giới thiệu vào câu truyện “Đôi bạn tốt” . 10/16
Hình ảnh 3: Trẻ bắt trước tiếng kêu con vật. Như vậy là tôi đã dẫn dắt trẻ tới câu chuyện một cách rất nhẹ nhàng và tôi thấy trẻ rất hào hứng tham gia vào hoạt động. Tạo hứng thú cho trẻ ngay từ đầu, đóng vai trò hết sức quan trọng, để trẻ luôn có hứng thú với hoạt động thì giáo viên luôn phải có sự linh hoạt sáng tạo, sự mới lạ hấp dẫn. * Diễn tả trạng thái nhân vật qua giọng kể, giọng đọc diễn cảm, xúc tích. Trẻ cảm thụ ngôn ngữ nghệ thuật bằng cách nghe cô đọc thơ, kể chuyện. Do vậy tôi luôn sử dụng mọi sắc thái giọng kể của mình làm phương tiện để đọc, kể biểu cảm khác nhau làm cho hoạt động cất lên tiếng nói, một bức tranh muôn màu hấp dẫn đối với trẻ. Do vậy khi muốn trình bày một hoạt động tôi luôn tìm hiểu, suy nghĩ và nghiên cứu hoạt động để hiểu được ý nghĩa mà tác giả muốn gửi vào hoạt động. Tôi luôn phân biệt giữa giọng đọc và giọng kể, cố gắng nhập tâm vào hoạt động để truyền tải tới người nghe tất cả những thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua giọng đọc, giọng kể diễn cảm, sắc thái khuôn mặt, cử chỉ điệu bộ, ánh mắt…. Với giờ kể chuyện: Ngữ điệu giọng kể là một yếu tố vô cùng quan trọng vì nó là phương tiện của việc truyền tải nghệ thuật của giọng kết hợp với cử chỉ nét mặt. Ví dụ: Truyện “Thỏ con không vâng lời” Giọng Bác gấu : Hiền từ, trầm ấm Giọng thỏ mẹ: Hiền từ, nhẹ nhàng Giọng thỏ con: Nhí nhảnh đáng yêu Giọng của bươm bướm: Nhí nhảnh hồn nhiên Giọng của thỏ con với Bác gấu : Đầu tiên thì buồn sau đó chuyển sang hơi ngập ngừng sợ hãi vì quên mất đường về nhà. Dạy trẻ đọc thơ: Khi dạy trẻ đọc thơ cũng vậy trước hết cần phải đọc đúng, đọc hay, thể hiện được mối quan hệ xúc cảm và sự hiểu biết của mình với hoạt động, hướng việc đọc vào trẻ để tăng sức truyền cảm gây ấn tượng thính giác bằng giọng đọc. Qua giọng đọc của cô thể hiện rõ thái độ, tình cảm hay những cung bậc xúc cảm của hoạt động. Ví dụ: Với bài thơ: “Yêu mẹ". - Tôi đọc cho trẻ nghe lần 1 đọc diễn cảm, thể hiện giọng điệu của bài thơ kết hợp với nhạc nhẹ và rối tay. 11/16
Để tiết học không bị nhàm chán tôi thay đổi hình thức. - Lần 2: Tôi đọc kết hợp với hình ảnh trên màn chiếu. + Tôi sử dụng rối một cách liên hoàn và có khoa học, tôi luôn chú ý kết hợp giọng điệu của bài thơ và làm điệu bộ, cử chỉ, tính cách của con rối. + Với nhân vật mẹ: "Biểu hiện tình cảm của người mẹ dành cho con”. +Với nhân vật con: “Thể hiện sự biết ơn của con dành cho mẹ”. Muốn đạt được kết quả cũng như thu hút được trẻ đến với mỗi hoạt động văn học một cách say sưa nhất. Tôi luôn cố gắng thể hiện tốt giọng đọc diễn cảm nhất phù hợp với mỗi nhân vật trong từng hoạt động. * Sử dụng tranh minh họa. Tranh minh họa là loại hình gần gũi nhất trong việc cho trẻ làm quen với hoạt động văn học trong trường mầm non. Trong khi nghe đọc, kể, trẻ được tiếp nhận thế giới hiện thực bằng tai và mắt. Tranh minh họa đã làm cụ thể hóa chính xác các hình tượng biểu thị các lời nói giúp trẻ hiểu đầy đủ toàn diện và sâu sắc với hoạt động hơn. Với những hình ảnh minh họa đẹp, sáng tạo của cô sẽ đem đến sự hứng thú và giúp trẻ ngày càng yêu thích hoạt động văn học thông qua các bức tranh minh họa đầy nghệ thuật của cô giáo. Ví dụ :Khi tôi dạy trẻ bài thơ: “ Yêu mẹ”. Hình ảnh 4:Tranh minh họa” bài thơ Yêu mẹ”. Tôi sử dụng tranh minh họa khi đọc thơ cho trẻ nghe, với hình ảnh mẹ đi làm từ sáng sớm, sau đó chuyển tranh mẹ thổi cơm, và cuối cùng là tranh em bé được mẹ thơm đã làm cho trẻ tò mò thích thú và trẻ rất nhanh thuộc bài thơ. * Làm và sử dụng đồ dùng trực quan, sử dụng hoạt cảnh rối. - Làm và sử dụng đồ dùng trực quan: Như chúng ta đã biết các nhân vật sinh động và hấp dẫn hơn nếu được xuất hiện dưới dạng những con rối ngộ nghĩnh. Để giúp trẻ hiểu được sâu sắc các hoạt động và hứng thú, giáo viên cần linh hoạt trong việc sử dụng rối. Tôi có thể cho những chú rối làm người kể chuyện để thu hút sự chú ý của trẻ. Đặc biệt là với những câu chuyện, bài thơ được sử dụng rối thì thật sự làm trẻ hứng thú. Để sử dụng rối có hiệu quả tôi còn chuẩn bị thêm sa bàn, sân khấu rối, làm nền cho những chú rối bước lên sân khấu làm nghệ sĩ. Khi điều khiển rối phải chú ý làm cử chỉ, điệu bộ, tính cách của con rối. Ví dụ: Để làm được rối vải, tôi sử dụng vải, bông dây cước, que để tạo thành con rối bông... và để sử dụng diễn rối phù hợp với từng nội dung của câu chuyện, 12/16
bài thơ. Những con rối biết cử động cùng lời nói rất thu hút lôi cuốn trẻ. Ngoài ra tôi còn dùng những miếng vải vụn, bông, len…để tạo thành những con rối tay rất ngộ nghĩnh Bằng các chất liệu khác nhau với bàn tay khéo léo tôi tạo ra những con rối ngộ nghĩnh, đáng yêu đưa chúng vào thế giới văn học. Từ đó trẻ được hòa mình trong thế giới ấy cùng những nhân vật, đáng yêu, ngộ nghĩnh. Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện ”Đôi bạn tốt” tôi đã làm hình nhân vật bằng dạ màu trông rất ngộ nghĩnh đáng yêu. Cắt tỉa những bông hoa, cây xanh rất đẹp mắt....để sử dụng trong lúc kể chuyện. Ví dụ: Câu chuyện “Thỏ ngoan”. Tôi làm sân khấu và làm nhân vật bằng rối dẹp và dùng mega trong thả xuống. Hình ảnh 5: Sân khấu rối kịch thỏ ngoan. - Sử dụng hoạt cảnh rối - Bên cạnh việc sử dụng đồ dùng trực quan thì tôi còn luôn tìm tòi, sáng tạo với các hình thức khác nhau để tạo được cái mới, sự thay đổi không để trẻ bị nhàm chán với những hình thức quen thuộc. - Tôi tạo hình các nhân vật, tạo cảnh theo nội dung của từng câu chuyện, những nhân vật có nội dung hư cấu như bà tiên, ông bụt hay từ hiện tượng tự nhiên như ông mặt trời, cô mây, chị gió thì tôi sẽ sử dụng bằng dòng dọc để điều khiển nhân vật hạ từ trên cao xuống. Với việc sử dụng các nhân vật như vậy đã tạo được sự bất ngờ, lôi cuốn trẻ đến với giờ học. Trẻ cảm thấy yêu thích và chú ý lắng nghe cô kể chuyện một cách say sưa nhất. * Trẻ tập đóng kịch theo sự hướng dẫn của cô: Là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể. Qua hoạt động đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu chuyện, làm sống lại tâm trạng, hành động ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong truyện, đồng thời trẻ biết thể hiện tình cảm và đánh giá các nhân vật trong truyện. Khi đóng kịch trẻ dễ dàng nắm được nội dung, ý nghĩa của hoạt động, nắm được tính liên tục của câu chuyện, điều này góp phần đẩy mạnh sự phát triển tư duy, cảm thụ hoạt động một cách sâu sắc ở trẻ. Để đạt được điều đó thì trước khi cho trẻ đóng kịch giáo viên phải cho trẻ ôn lại nội dung câu chuyện và đàm thoại với trẻ về nội dung. Giúp trẻ hiểu sâu hơn về nội dung chuyện và lời thoại của các nhân vật trong truyện. Để từ đó trẻ biết thể hiện những sắc thái khác nhau về ngữ điệu, tính cách tâm trạng của các nhân vật trong truyện. Qua đó trẻ khắc hoạ được tính cách nhân vật. Để trẻ nhớ được ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong truyện đóng kịch thì trước hết cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng vai theo tổ hoặc nhóm. 13/16
Ví dụ: Trong truyện “Nhổ củ cải” cho trẻ tổ 1 làm ông, bà, cháu gái. Tổ 2 làm nhân vật chó, nhân vật mèo, tổ 3 làm nhân vật chuột nhắt và củ cải, trẻ tự thể hiện hành động, điệu bộ của nhân vật cho quen và thành thạo. Sau đó phân vai cho từng trẻ theo vai của các nhân vật trong truyện và cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật trong truyện mà trẻ sẽ đóng. Lúc này cô giáo là người dẫn chuyện và trẻ tự diễn theo nội dung câu chuyện. Khi trẻ diễn xong nên cho trẻ tự nói cảm nhận về vai diễn của mình, của bạn, từ đó trẻ xác định được thái độ của trẻ đối với nhân vật trong truyện là yêu hay ghét. * Ứng dụng công nghệ thông tin một cách hiệu quả Không chỉ làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo tôi còn đưa công nghệ thông tin vào các hoạt động văn học trên lớp. Hình ảnh những nhân vật ngộ nghĩnh, những bông hoa biết cử động đủ màu sắc hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của học sinh vì được chủ động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng. Để cho trẻ làm quen với hoạt động văn học dù là thơ hay truyện. Muốn đạt kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học, đồ dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ trước đây giáo viên thường sử dụng tranh minh họa làm đồ dùng chính trong hoạt động cho trẻ làm quen với hoạt động văn học. Song với hình thức đổi mới hiện nay, thời đại công nghệ thông tin nên việc ứng dụng công nghệ thông tin mang lại kết quả rất cao. Biện pháp này luôn gây sự chú ý tò mò cho trẻ. Ví dụ: Trong giờ họat động kể chuyện “Thỏ ngoan” thay vì phương pháp dạy truyền thống sẽ không gây hứng thú cho trẻ và việc cô ứng dụng công nghệ thông tin những hình ảnh đẹp sống động được cô sử dụng các hiệu ứng sẽ hiện ra làm cho trẻ rất hứng thú trong giờ học. Lần 1 thay vì kể chuyện kết hợp cử chỉ, điệu bộ. Cô cho trẻ nghe cô kể chuyện thông qua video do chính cô thực hiện. Khi trẻ được nhìn thấy cô giáo của mình trên tivi, trẻ rất hào hứng. Lần 2, cô đọc thơ thông qua sile câu chuyện. Trẻ được nhìn thấy hình ảnh của bác Gấu, Thỏ và Cáo đang chuyển động, trẻ hứng thú. Hình 6:Hình ảnh sile câu chuyện thỏ ngoan. . Hoạt động làm quen văn học của cô sẽ đạt hiệu quả cao. Tôi sử dụng phần mềm thiết kế các trò chơi tương tác. Việc này vừa kích thích trẻ hoạt động, vừa tạo được hứng thú cho trẻ. Ví dụ: Khi dạy hoạt động thơ “Con mèo”. Tôi cho trẻ chơi trò chơi “Ô cửa bí mật”. Thông qua trò chơi, trẻ được tích hợp nhận biết về màu sắc, hình dạng và phát huy trí tưởng tượng thông qua câu đố mà cô hỏi trẻ. 14/16
Vì vậy giáo viên nên đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy để mang lại kết quả cao. Đơn giản là các hình ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp đã gây sự chú ý của trẻ. Như vậy có thể nói việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen với văn học là rất cần thiết, bởi nó đem lại cho trẻ những điều mới lạ về thế giới xung quanh mà trẻ luôn muốn được tìm hiểu và khám phá. * Thu âm giọng kể, giọng đọc của cô lồng vào video câu chuyện, bài thơ. Thu âm giọng của cô vào với video của câu chuyện, bài thơ là một hình thức giúp trẻ vẫn cảm nhận được giọng kể, giọng đọc truyền cảm của cô và kết hợp với việc trẻ được xem video về câu chuyện, bài thơ với những hình ảnh động phong phú, thu hút được sự chú ý của trẻ. 4.4 Biện pháp 4: Lồng ghép văn học khi cho trẻ làm quen với các hoạt động học khác: Giáo dục trẻ ở mọi lúc, mọi nơi là biện pháp không thể thiếu được đối với các hoạt động học đặc biệt là hoạt động làm quen văn học nên tôi đã tích hợp vào hoạt động cũng như các hoạt động vui chơi. Qua đó trẻ có hứng thú khi tham gia vào các hoạt động. Với lời đọc thơ, kể truyện diễn cảm, hấp dẫn đã làm rung động người nghe nhưng biết cách tích hợp các hoạt động khác còn hay hơn vì nó làm thay đổi không khí, làm thay đổi trạng thái bằng những lời ca, lời đối thoại, những câu đố, những bài đồng dao, ca dao hay một số trò chơi xen lẫn. * Hoạt động tạo hình: Đối với hoạt động tạo hình tôi thường sử dụng các hoạt động văn học như các bài đồng dao, ca dao, câu đố để mở bài, gây hứng thú cho trẻ đồng thời cung cấp thêm kiến thức phục vụ cho bài trẻ tô màu, vẽ, xé dán hay nặn. Với đề tài: "Vẽ mưa" tôi tạo hứng thú cho trẻ bằng cách đọc câu đố : ”Cũng gọi là hạt Không cầm được đâu Làm nên ao sâu Làm nên hồ rộng” Trẻ nghe câu đố và tư duy, tưởng tượng ra hình dáng của hạt mưa và đưa ra câu trả lời của mình. Từ đó tôi dẫn dắt trẻ vào bài dạy nhẹ nhàng mà vẫn thu hút trẻ. * Hoạt động thể chất: Tôi thường lồng các bài thơ, đồng dao có nhịp điệu vần, dễ thuộc vào phần: “Trò chơi vận động” để tạo sự hứng thú cho trẻ trong hoạt động đồng thời phát triển ngôn ngữ cho trẻ. 15/16
Ví dụ:Trò chơi “Chi chi chành chành”, “Nu na nu nống”, “Kéo cưa lừa xẻ”, “Lộn cầu vồng”. Hình ảnh 7: Trò chơi nu na nu nống. * Hoạt động âm nhạc: Với hoạt động âm nhạc tôi thường xuyên lồng ghép hoạt động văn học vào ví dụ: Khi dạy trẻ hát bài: “ Ếch ộp” Tôi đọc câu đố và đố trẻ biết đó là con gì? “Mắt lồi mồm rộng Sấm động mưa rào Tắm mát rủ nhau Hát bài ộp ộp.. Là con gì?” Bên cạnh việc lồng các hoạt động làm quen với văn học vào các hoạt động học khác thì tôi còn kích thích hứng thú cho trẻ học hoạt động văn học ở mọi lúc, mọi nơi. Bởi đối với trẻ thời gian dành cho hoạt động học là rất ngắn so với các hoạt động khác trong ngày. * Hoạt động đón, trả trẻ: Giúp trẻ cảm nhận được hoạt động văn học tốt nhất trong các giờ đón và trả trẻ tôi thường kể chuyện, đọc thơ cho trẻ nghe, những câu chuyện, bài thơ có những nhân vật nghộ nghĩnh trẻ rất thích thú từ đó gây sự chú ý cho trẻ. Hay tôi cho trẻ chơi các trò chơi dân gian và đọc các bài đồng dao. * Hoạt động ngoài trời: Khi trẻ hoạt động quan sát ngoài trời, những hình ảnh trẻ quan sát được là những hình ảnh sống động trực quan tôi tận dụng luôn và gợi mở hướng trẻ tới các câu chuyện, bài thơ có liên quan tới vật cần quan sát. Ví dụ: Khi cho trẻ ra ngoài sân hoạt động, thời tiết nắng tôi đọc ngay câu thơ trong bài “Nắng”. Khi đó tôi hỏi trẻ câu thơ đó có trong bài thơ gì? thì trẻ nói ngay trong bài thơ “Nắng” và trẻ hứng thú rồi đọc luôn. * Lồng ghép với hoạt động góc Hoạt động góc là một khoảng thời gian tốt để giúp trẻ tiếp cận và yêu thích hoạt động văn học. Tôi chuẩn bị tranh ảnh, sách báo và các quyển truyện, thơ... cho trẻ xem tranh và kể chuyện theo tranh. Từ đó vốn từ của trẻ tăng lên và khả năng diễn đạt của trẻ tốt hơn. Trong giờ hoạt động góc, trẻ xem tranh truyện, kể chuyện theo tranh thì tôi đi bao quát và hỏi trẻ đang đọc gì? Các con có biết đây là hình ảnh trong câu chuyện gì không? Đây là nhân vật nào trong truyện? Nhân vật này là người như 16/16
thế nào? Tôi gợi mở và hướng dẫn trẻ kể lại câu truyện mà tôi đã kể cho trẻ nghe trước đó. Khi làm như vậy trẻ nhớ rất tốt nội dung cũng như từng đoạn hội thoại của các nhân vật trong truyện. Ngoài ra trẻ còn được sử dụng rối tay để kể lại những câu chuyện hay bài thơ mà cô giáo đã kể, đọc cho nghe trong các giờ kể chuyện, đọc thơ hoặc trẻ có thể kể, đọc theo sự sáng tạo của trẻ. -Hình ảnh 8:Cô hướng dẫn trẻ sử dụng rối tay * Hoạt động ăn trưa: Tôi cho trẻ đọc thơ: "Giờ ăn" trước giờ ăn tạo cho trẻ tâm thế vui vẻ trước khi bước vào giờ ăn, qua đó trẻ hiểu được khi ăn không được nói chuyện, không xúc thức ăn sang bát của bạn, ăn hết xuất. * Trong giờ hoạt động chiều: Để giúp trẻ được hòa mình vào với các nhân vật trong truyện và yêu thích các hoạt động văn học hơn nữa thì trong giờ hoạt động chiều tôi sẽ cho trẻ tập đóng kịch. Qua đó giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể. Để đạt được điều đó thì trước khi cho trẻ đóng kịch tôi phải cho trẻ ôn lại nội dung câu truyện và đàm thoại với trẻ về nội dung. Để từ đó trẻ biết thể hiện những sắc thái khác nhau về ngữ điệu, tính cách tâm trạng của các nhân vật trong truyện. Nhằm giúp trẻ phân biệt được giọng điệu lời nói của các nhân vật. Qua đó trẻ khắc hoạ được tính cách nhân vật. * Hoạt động nêu gương: Tôi cho trẻ đọc bài thơ: "Tiêu chuẩn bé ngoan", hay hát bài hát: "Cả tuần đều ngoan". Sau đó tôi mời từng cá nhân trẻ nhận xét về mình, về bạn để trẻ mạnh dạn, tự tin khi đứng trước đám đông và sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp. Từ đó ngôn ngữ của trẻ phát triển mạch lạc hơn. Việc tích hợp các hoạt động khác, các trò chơi, bài hát vào trong hoạt động làm quen văn học sẽ cung cấp thêm một số kiến thức bổ trợ cho câu chuyện, bài thơ sinh động hơn. Đây là hình thức cho trẻ trải nghiệm những gì mình có sẵn và học tập ở cô và bạn, trẻ cảm thấy thoải mái và tự tin hơn. * Việc sửa ngọng cho trẻ: Khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện có rất nhiều trẻ ngọng “N” thành “L” hoặc dấu “ngã” thành “ngá” chữ “C” thành chữ “T”tôi đã kiên trì uốn nắn từng nhóm, cá nhân ở trẻ trên các hoạt động và ở mọi lúc mọi nơi vì vậy mà trẻ không nói lắp, ngọng lớp tôi đã giảm rất nhiều. Ví dụ: khi dạy trẻ chơi trò chơi hoặc đọc bài đồng dao: “Kéo cưa lừa xẻ”, “Nu na nu nống” “Lúa ngô là cô đậu lành”. Tôi thường chú ý đến những trẻ hay nói ngọng để uốn nắn trẻ, giúp trẻ phát âm được chuẩn. 4.5 Biện pháp 5: Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh việc cho trẻ làm quen với văn học: 17/16
*Với phụ huynh Sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong việc dạy trẻ đọc thơ kể chuyện là điều kiện tốt nhất để trẻ phát huy những khả năng cảm nhận và biết đọc kể lại các hoạt động thơ truyện một cách diễn cảm, thể hiện được giọng điệu, tình cảm của các nhân vật. Vì vậy, cha mẹ trẻ cần quan tâm xem chương trình học của trẻ trên lớp là gì để về nhà cha mẹ cùng trẻ ôn lại, hoặc cha mẹ có thể mua cho trẻ các loại sách báo, băng đĩa các bài thơ, câu chuyện phù hợp với trẻ để trẻ được ôn luyện lại các bài thơ câu chuyện mà trẻ đã được học. Vì vậy, tôi đã phối kết hợp với một số hình thức như sau: Qua các buổi họp phụ huynh tôi đưa vào nội dung tuyên truyền về việc dạy trẻ đọc thơ kể chuyện giúp phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của hoạt động từ đó để đưa ra biện pháp cụ thể. Bằng cách cô ghi các nội dung bài thơ câu chuyện ở góc tuyên truyền, nhắc nhở phụ huynh theo dõi và về nhà kiểm tra trẻ qua các nội dung trẻ đã học . Động viên phụ huynh cung cấp sách chuyện tranh ảnh cho trẻ. Hàng ngày giờ đón trả trẻ tôi gặp gỡ trao đổi với phụ huynh về việc tiếp thu trên lớp của trẻ để kết hợp phụ huynh có biện pháp giúp đỡ trẻ, bồi dưỡng cho trẻ. Ví dụ: Cháu Phúc: Đọc bài thơ "Yêu mẹ" thường hay nói ngọng từ "làm" cháu đọc là "Mẹ đi nàm", tôi theo dõi để lúc đón trả trẻ trao đổi với phụ huynh về nhà hướng dẫn trẻ đọc chính xác hơn. Trên các hoạt động tôi đều theo dõi để tìm ra những cái sai của trẻ rồi tìm cách gặp phụ huynh trao đổi, động viên phụ huynh giúp đỡ thêm cho trẻ ở nhà. Đối với trẻ tiếp thu bài tốt, đọc thơ kể chuyện hay, diễn cảm tôi cũng gặp và trao đổi phụ huynh để về nhà bố mẹ động viên khen ngợi trẻ kịp thời. Từ đó, vận động phụ huynh đóng góp nguyên liệu, phế liệu làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động đọc thơ, kể chuyện. Đặc biệt phụ huynh luôn trao đổi thường xuyên với giáo viên chủ nhiệm về tình hình và việc học tập của trẻ để cùng giáo viên tìm ra biện pháp dạy trẻ phù hợp. -Hình ảnh 9: Phụ huynh ủng hộ các nguyên liệu để làm đồ dùng. * Với giáo viên cùng lớp - Ngay từ đầu năm học, sau khi khảo sát kết quả trên trẻ tôi và giáo viên cùng lớp đã vạch ra những phương pháp để cùng nhau giúp trẻ yêu thích hoạt động làm quen văn học. - Cả hai giáo viên cùng kết hợp kiểm tra và lồng ghép văn học cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. 18/16
- Cùng giáo viên trong lớp đổi mới hình thức dạy trẻ sao cho hấp dẫn, nghiên cứu kỹ bài dạy, phối hợp cùng nhau để tổ chức giữa động và tĩnh tạo cho trẻ tâm lý thỏa mái, tránh tình trạng gò ép trẻ. Có thể nói công tác tuyên truyền với các bậc phụ huynh là một việc làm rất quan trọng trong việc cho trẻ làm quen với hoạt động văn học để phát triển ngôn ngữ cho trẻ. 4.6: Biện pháp 6: Ứng dụng phương pháp MONTESSORI và STEAM vào trong hoạt động văn học. Ngoài phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì từ năm học này trường tôi đã được đi tập huấn, chuyên đề để tiếp cận với phương pháp giáo dục mới phương pháp Montessori và STEAM. Phương pháp Montessori tôn trọng đặc điểm, tính riêng biệt của từng trẻ, tạo điều kiện cho trẻ phát triển theo khả năng riêng của mình, khuyến khích trẻ chủ động với môi trường xung quanh, để trẻ tự phát huy khả năng tự học chú trọng vào việc khai thác tiềm năng sẵn có, tạo môi trường, không gian cho trẻ tự trải nghiệm, khám phá. Đây là phương pháp giáo dục thông qua hoạt động trải nghiệm bằng các giác quan. Hiểu được điều đó, nên ngay sau khi được tiếp cận với phương pháp Montessori, tôi đã xây dựng kế hoạch đưa các bài tập Montessori vào trong góc kể chuyện nhằm cung cấp và củng cố thêm kiến thức cho trẻ, các đồ dùng Montessori mà tôi và các cô cùng lớp làm phù hợp với nhận thức của trẻ. Những bộ giáo cụ Montessori mà tôi chuẩn bị được sắp xếp ngăn nắp gọn gàng, có tính thẩm mỹ cao. Ví dụ: Tôi đưa vào góc kể chuyện cho trẻ bài tập “Cách mở trang sách” nhằm giúp trẻ biết cách mở trang sách, yêu thích việc đọc sách. Một số bài tập mà tôi thường xuyên cho trẻ thực hiện ở góc kể chuyện như: “Kể chuyện theo đồ vật”, “Kể chuyện theo tranh”, Hình 10: Trẻ kể chuyện theo hình ảnh. Nếu như phương pháp Montessori tôn trọng đặc điểm, tính riêng biệt của từng trẻ thì phương STEAM sẽ được hoạt động theo nhóm được phân công giúp trẻ có kỹ năng làm việc theo nhóm. Với phương pháp STEAM khi học xong bài thơ con thuyền tôi chuẩn bị đồ cho trẻ để dựng được một chiếc thuyền táo. Cách dựng chiếc thuyền táo sẽ giúp cho trẻ rèn luyện tính tỉ mỉ khéo léo và có thể tự sắp xếp mô hình, từ đó làm cho trí tưởng tượng của trẻ thêm phong phú, và giúp trẻ ghi nhớ và thích thú hơn về bài thơ. Hình ảnh 11: Làm thuyền táo Phương pháp STEAM giúp khơi gợi cảm giác yêu thích việc học hiệu quả. Bởi trẻ không chỉ tiếp thu ghi nhớ kiến thức dễ dàng thông qua thực hành mà trẻ còn được thỏa thích vui chơi cùng các bạn. 5. Một số kết quả đạt được. Sau những biện pháp tôi nghiên cứu và thực hiện trên, qua sự phản hồi của phụ huynh tôi được kết quả như sau: *Đối với giáo viên: 19/16
Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức một giờ hoạt động làm quen hoạt động văn học: - Giáo viên nâng cao được phong cách nghệ thuật lên lớp. - Giáo viên được trau rồi kiến thức, kỹ năng dạy trẻ. - Giáo viên đã rút ra được nhiều kinh nghiệm qua cách dạy trẻ làm quen với các hoạt động văn học. - Tạo môi trường cho trẻ hoạt động ở các góc tốt, đặc biệt là góc kể chuyện. - Giúp cô và trẻ giao tiếp cởi mở, cô có thể hòa mình vào thế giới của trẻ. - Giúp trẻ không gò bó trong các hoạt động học tập, vui chơi, nhưng lại đạt được kết quả cao trong việc truyền thụ kiến thức và các kỹ năng hoạt động của trẻ. * Đối với phụ huynh: - Phụ huynh phối hợp với cô giáo rất nhiệt tình, tích cực và nghiêm túc trong việc trao đổi, chia sẻ, xem video về các phương pháp giáo dục các con để giúp cho các con ngày càng học tập tốt. - Phụ huynh đã làm quen, nắm bắt được các hình thức, phương pháp giúp trẻ học tốt hoạt động làm quen với văn học đạt hiệu quả cao. * Đối với trẻ: - Có tiến bộ rõ rệt trong từng hoạt động - Qua các hoạt động trẻ rất hứng thú tham gia vào các hoạt động học tập, ngôn ngữ của trẻ phát triển hơn so với trước đây. Các cháu đọc thuộc những bài thơ, đồng dao, kể lại được những câu chuyện mà còn rất hồn nhiên, mạnh dạn mê say khi biểu diễn trẻ mạnh dạn khi giao tiếp những câu nói của trẻ đã khác đi rất nhiều so sánh đầu năm, trẻ đã nói được nhiều từ hơn nói được trọn câu, biết dùng từ ngoài sự tưởng tượng. Bảng kết quả khảo sát cuối năm Mục Đầu Cuối năm tiêu năm Đạt Chưa Đạt Chưa đạt đạt Số trẻ Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số trẻ Tỉ lệ Số Tỉ lệ % trẻ % % trẻ % Trẻ nhớ tên bài 4/18 22 14/1 80 18/18 100 0/18 0 thơ, câu truyện 8 Hiểu nội dung 5/18 28 13/1 75 17/18 94 1/18 6 thơ, truyện 8 20/16