Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi A1 trường mầm non Yên Thọ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi A1 trường mầm non Yên Thọ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1" nhằm tìm hiểu tầm quan trọng và nội dung của việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp; nghiên cứu thực tế việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1; từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm giúp trẻ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1 đạt hiệu quả cao.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi A1 trường mầm non Yên Thọ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NHƯ THANH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5-6 TUỔI A1 TRƯỜNG MẦM NON YÊN THỌ CHUẨN BỊ SẴN SÀNG VÀO LỚP 1 Người thực hiện: Nguyễn Thị Loan Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non Yên Thọ SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HÓA NĂM 2022
Mục lục Mục lục.........................................................................................................................................................1 1. MỞ ĐẦU..................................................................................................................................................1 1.1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................................................1 1.2. Mục đích của việc nghiên cứu............................................................................................................2 1.3. Đối tượng nghiên cứu.........................................................................................................................2 1.4. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................................................2 2. NỘI DUNG...............................................................................................................................................2 2.1. Cơ sở lý luận.......................................................................................................................................2 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.................................................................................5 2.3.1. Giải pháp 1: Tổ chức thực hiện tốt chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi .........................5 2.3.2. Giải pháp 2: Giúp trẻ chuẩn bị về thể chất......................................................................................6 2.3.3. Giải pháp 3: Giúp trẻ chuẩn bị về mặt tình cảm và quan hệ xã hội ...............................................8 2.3.4. Giải pháp 4: Giúp trẻ chuẩn bị về mặt ngôn ngữ và giao tiếp ........................................................9 2.3.5. Giải pháp 5: Giúp trẻ chuẩn bị về mặt phát triển nhận thức .........................................................10 2.3.6. Giải pháp 6: Giúp trẻ chuẩn bị một số kỹ năng cần thiết của hoạt động học tập ........................11 2.3.7. Giải pháp 7: Khơi gợi lòng mong muốn được đến trường qua hoạt động tham quan trường tiểu học.............................................................................................................................................................14 2.3.8. Giải pháp 8: Phối kết hợp với phụ huynh để chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1 .....................16 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.................................................................................................................................................18 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ........................................................................................................................19 3.1. Kết luận..............................................................................................................................................19 3.2. Kiến nghị............................................................................................................................................20
1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết trong mỗi giai đoạn phát triển của trẻ đều mang những đặc điểm đặc trưng phù hợp với từng lứa tuổi, chuyển từ giai đoạn này sang giai đoạn khác là sự chuyển biến khá rõ rệt, sự phát triển của giai đoạn này vừa là kết quả của giai đoạn trước đó vừa là tiền đề cho sự phát triển của giai đoạn tiếp theo. Nếu trẻ được phát triển tốt ở giai đoạn này là sự sẵn sàng để đón nhận giai đoạn tiếp theo, ở các giai đoạn luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Đối với ngành giáo dục sự chuyển biến rõ nét nhất cần chuẩn bị tâm lý đó chính là sự vượt cấp từ cấp học mầm non lên các cấp học phổ thông mà lứa tuổi mầm non là lứa tuổi đầu tiên cần vượt cấp chính là khối mẫu giáo 5-6 tuổi đó là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ. Hoạt động chủ đạo của trẻ không còn là hoạt động vui chơi như trường Mầm non, mà thay vào đó là hoạt động học tập, thế giới xung quanh trẻ dường như đang có một sự thay đổi, tất cả đều mới lạ: Trường lớp mới, thầy cô mới, bạn bè mới, phương pháp học tập mới,...và cả những nội quy học tập mà trẻ chưa thật sự ý thức được. Thêm vào đó, trẻ phải lĩnh hội một lượng lớn kiến thức vừa mới vừa trừu tượng. Tất cả đều là thử thách đối với trẻ. Không ai phủ nhận việc cần phải chuẩn bị cho trẻ trước khi vào học lớp 1. Công việc chuẩn bị ấy là một trong những mục tiêu, nhiệm vụ và cũng là nội dung của Giáo dục mầm non. Việc chuẩn bị cho trẻ trước khi đi học ở trường phổ thông bao gồm nhiệm vụ phát triển toàn diện cho trẻ về trí lực, thể lực, thẩm mỹ, giao tiếp ứng xử xã hội và chuẩn bị chuyên biệt hơn cho việc lĩnh hội các tri thức, kỹ năng của các môn học mà trẻ sẽ phải học ở lớp 1, cấp 1. Trong những năm gần đây, khi điều kiện kinh tế phát triển, sự quan tâm, đầu tư của nhiều bậc phụ huynh chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 lại càng mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn. Đó là một biểu hiện thực sự đáng mừng. Tuy nhiên, chuẩn bị những gì cho trẻ, đầu tư như thế nào cho đúng cái trẻ cần khi bước vào lớp 1 lại là vấn đề đang rất cần trao đổi, định hướng. Thực tế cho thấy rất nhiều vị phụ huynh vì quá lo lắng, quá nóng vội nên đã “sắm sửa” cho trẻ những “hành trang” không cần thiết, thậm chí rất sai lệch. Có thể kể ra một số sai lầm các bậc phụ huynh thường mắc phải như: Cho trẻ vào lớp 1 chưa đúng tuổi, nhiều phụ huynh vì quá nôn nóng, lo lắng đã bắt con học trước chương trình lớp 1thậm chí cả các tài liệu tham khảo, nâng cao! Chính vì vậy khi bước vào lớp 1 trẻ sẽ rất nhàm chán, mất hứng thú, chủ quan, không tập trung ngay khi các con phải học những bài học đầu tiên mà không có gì mới mẻ, thích thú. Đó là chưa kể nhiều vị phụ huynh chưa nắm được kĩ thuật tập viết đã cho con cầm bút bi, bút mực viết quá sớm, cầm bút sai (kĩ thuật và khoảng cách) từ đầu sẽ trở thành cố tật hết sức khó khắc phục, chắc chắn sẽ dẫn đến viết chậm, viết xấu và ngại viết. Lứa tuổi mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo. Thông qua hoạt động vui chơi, trẻ phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, thẩm mĩ…qua đó nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Nhưng lên lớp 1 học tập lại là hoạt động chủ đạo. Vậy làm thế nào để trẻ có một kiến thức, một hành trang vững vàng để trẻ mạnh dạn tự tin, sẵn sàng bước vào một môi trường mới không
2 hụt hẫng về tâm lý cũng như có những tố chất sẵn sàng cho việc học lớp 1? Đó là một câu hỏi không chỉ khiến tôi và các bạn đồng nghiệp trăn trở mà đó là câu hỏi cho cả gia đình và xã hội. Là một giáo viên mầm non có tới 5 năm dạy lớp MG 5-6 tuổi và đã trải qua bao nhiêu lớp trẻ 5-6 tuổi cần được chuẩn bị vào lớp 1, song mỗi năm lại có yêu cầu đổi mới hơn, phù hợp hơn, để hòa vào sự quan tâm chung của toàn xã hội và hoàn thành nhiệm vụ mà ngành giao phó, tôi luôn muốn tìm tòi học hỏi để có thể giúp trẻ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1 và mong muốn Phụ huynh hiểu được sự phát triển của con mình luôn phải phù hợp với độ tuổi tránh quá sức trẻ, một mặt là để giúp trẻ hoàn thiện những thành tựu trong suốt thời kỳ Mẫu giáo, mặt khác tích cực chuẩn bị cho trẻ có đủ điều kiện để thích nghi với hoạt động ở trường phổ thông với hoạt động chủ đạo là hoạt động học tập... Nếu không được chuẩn bị tốt cho bước chuyển tiếp này, nhiều trẻ sẽ có những hành vi như; Không thích đi học, không đi vệ sinh ở trường, khóc lóc khi đến trường….Hoạt động sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1 càng cần thiết và quan trọng hơn trong giai đoạn trẻ không thể đến trường thường xuyên do dịch bệnh covid-19. Thực hiện theo chuyên đề mới của bộ giáo dục “Hỗ trợ cha mẹ chuẩn bị tốt cho trẻ 5 tuổi sẵn sàng vào lớp 1” Và trong những năm qua bao lần đúc rút kinh nghiệm cùng với sự đổi mới của ngành giáo dục ,với mong muốn làm sao để trẻ của lớp mình sau khi ra trường có một tâm thế tốt nhất bước vào lớp 1đặc biệt là với tình hình dịch bệnh covid kéo dài tôi đã chọn đề tài "Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi A1 trường mầm non Yên Thọ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1" làm đề tài nghiên cứu và ứng dụng vào thực tiễn. 1.2. Mục đích của việc nghiên cứu + Tìm hiểu tầm quan trọng và nội dung của việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp + Nghiên cứu thực tế việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 + Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm giúp trẻ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1 đạt hiệu quả cao. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Các giải pháp giúp trẻ 5-6 tuổi chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1 1.4. Phương pháp nghiên cứu + Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết: nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho việc chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1. Phương pháp khảo sát thực tế (quan sát, đánh giá chuẩn trẻ 5 tuổi) Phương pháp nghiên cứu và tổng kết kinh nghiệm. 2. NỘI DUNG 2.1. Cơ sở lý luận PGS.TS Nguyễn Bá Minh - Vụ trưởng Vụ GDMN cho biết: Bộ GD&ĐT yêu cầu các địa phương thực hiện kế hoạch nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ theo hướng đảm bảo mục tiêu, kết quả mong đợi quy định tại chương trình GDMN, phù hợp với điều kiện và bối cảnh phòng, chống dịch Covid-19; định hướng việc chuẩn bị cho trẻ em sẵn sàng vào học lớp Một; phối hợp chặt chẽ với phụ huynh thực hiện nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em tại nhà trong thời gian chưa đến trường để tránh dịch và khi đến trường trở lại. Ưu tiên tổ chức các hoạt động giáo dục giúp trẻ đạt những kết quả mong đợi ,đảm bảo cho trẻ mẫu
3 giáo 5 tuổi hoàn thành chương trình GDMN khi kết thúc năm học. Giai đoạn chuyển từ mầm non sang lớp 1 là một bước chuyển lớn đối với trẻ. Việc thay đổi thói quen cũng như môi trường khiến nhiều trẻ bỡ ngỡ và gặp không ít khó khăn khi bước vào lớp 1. Vì vậy để việc chuẩn bị tâm lí và kĩ năng cho trẻ trước khi vào lớp 1 là rất quan trọng. Đối với trẻ em việc đến trường phổ thông được coi là một bước ngoặt quan trọng của cuộc đời. Đó là việc trẻ được chuyển qua một lối sống mới đồng thời trẻ cũng được chuyển qua một vị trí xã hội mới với những điều kiện hoạt động mới và những mối quan hệ mới của một học sinh thực thụ.Vì vậy nội dung chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi sẵn sàng vào lớp một theo chuyên đề mới đã xác định rõ 3 nội dung bao gồm: Trẻ sẵn sàng, nhà trường sẵn sàng, cha mẹ sẵn sàng: Trẻ sẵn sàng + Thể chất: Nghe, nhìn, sức khỏe tốt. Nói mạch lạc - Tự lập (những kĩ năng tự phục vụ), Hợp tác + Trí tuệ: Các kỹ năng nhận thức để đáp ứng các đòi hỏi học đường tập trung Tò mò + Xã hội: Có khả năng liên kết với người lớn, Có khả năng liên kết với các bạn + Tình cảm: Tự kiểm soát (thể hiện cảm xúc),Tự tin, Trách nhiệm, Độc lập, Kiên định dễ dàng xa/tách khỏi cha mẹ Nhà trường sẵn sàng + Môi trường học tập: Thân thiện, hỗ trợ trẻ chuyển tiếp. + Giáo viên: Gần gũi, thân thiện với trẻ, điều chỉnh nội dung/phương pháp dạy học + Hoạt động chuyển tiếp: Có mối liên hệ giữa trường MN- trường TH. Cha mẹ sẵn sàng + Thái độ: Có sự cam kết trách nhiệm hỗ trợ trẻ, khuyến khích trẻ đi học đầy đủ, đúng giờ. + Chuẩn bị cho trẻ:Thói quen tự lập, Góc /không gian học tập cho trẻ + Tham gia cùng trẻ: Các hoạt động hỗ trợ học tập, lắng nghe trẻ chia sẻ về những việc xảy ra ở trường. + Thích ứng: Trẻ ở trường tiểu học, Chế độ sinh hoạt mới của trẻ, Cách hỗ trợ trẻ trong học tập Khi còn ở tuổi mẫu giáo, hoạt động vui chơi đang giữ vai trò chủ đạo. Chơi là một hoạt động mang tính chất thoải mái trong khi chơi trẻ được hoạt động tự do theo ý muốn, trẻ thích thì chơi, không thích thì có thể rút khỏi cuộc chơi một cách nhẹ nhàng nhưng vào lớp 1 trẻ phải thực hiện nhiệm vụ của một học sinh, hoạt động chủ đạo đó là hoạt động mang tính nghiêm túc, có mục đích có tổ chức, chặt chẽ và có kế hoạch theo chương trình do nhà trường quy định mà học sinh phải có trách nhiệm và cố gắng mới đạt được kết quả tốt đẹp, mới chiếm lĩnh được tri thức khoa học. Song cùng với sự phát triển của thực tiễn giáo dục mầm non và việc tiếp cận với khoa học, việc chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo vào tiểu học một cách khoa học có nghĩa là: Trẻ phát triển về trí tuệ, có khả năng điều khiển hành vi của mình (ý chí). Động cơ kích thích học tập, sự phát triển của hứng thú nhận thức, sự thích ứng xã hội của trẻ
4 Từ những cơ sở lý luận này việc khảo sát tìm vấn đề để giúp trẻ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1 là việc thiết yếu và cần thiết. 2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Đầu năm học 2021-2022, khi được Ban giám hiệu tiếp tục phân công dạy lớp 5 tuổi. Với tổng số trẻ là 32 trong đó có 15 cháu nam và 17cháu nữ. Trong quá trình nghiên cứu bước đầu tôi đã thấy được sự thuận lợi và khó khăn sau. a.Thuận lợi - Ban giám hiệu luôn quan tâm đầu tư cơ sở vật chất và chuyên môn, bồi dưỡng phương pháp, đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo mọi điều kiện để giáo viên thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non mới - Giáo viên đứng lớp 5 tuổi đều có trình độ chuyên môn vững vàng, có năng lực sư phạm, yêu nghề mến trẻ luôn tìm tòi sáng tạo trong giảng dạy cũng như làm đồ dùng đồ chơi và thiết kế giáo án điện tử cho các hoạt động. - Bản thân được đào tạo chính quy, có trình độ chuyên môn trên chuẩn, nắm chắc phương pháp tổ chức, hướng dẫn chăm sóc, giáo dục trẻ Theo chương trình GDMN mới. Nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của Bộ GD&ĐT không dạy trước chương trình lớp 1 cho trẻ. - Là một giáo viên có 5 năm dạy lớp 5 tuổi và được đi tiếp thu các chuyên đề do Phòng giáo dục tổ chức và truyền đạt lại cho đồng nghiệp trong đó có các chuyên đề như: “Phổ cập trẻ từ 0-5 tuổi”, “chuẩn trẻ 5 tuổi”, “Hỗ trợ cha mẹ chuẩn bị ch trẻ 5 tuổi sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1”. - Đa số các phụ huynh quan tâm đến tình hình học tập của con em mình, thường xuyên ủng hộ các nguyên vật liệu phục vụ cho việc học tập của trẻ. b.Khó khăn - Yên Thọ là một xã đông dân cư chủ yếu làm nông nghiệp do vậy việc thay đổi suy nghĩ về chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 của một số cha mẹ trẻ mới dừng lại ở việc quan tâm đến "Lượng" mà chưa quan tâm đến "Chất" vì vậy có những cháu 5 tuổi mới đến trường. Các cháu không qua các lớp mẫu giáo Bé và mẫu giáo nhỡ vì vậy việc phát triển về các mặt Đức, Trí , Thể, Mỹ ở trẻ chưa có đồng đều. - Ngay trên địa bàn có một vài giáo viên mở lớp “Hành trang vào lớp 1”dạy cho các cháu 5 tuổi dạy trước chương trình lớp 1, khiến nhiều phụ huynh hoang mang, lo sợ con mình không đi học sẽ không theo kịp bạn. - Một số trẻ chưa có nề nếp học tập, còn nhút nhát rụt rè, chưa biết giữ gìn đồ dùng cá nhân, sách, vở ở lớp - Một số trẻ thể lực yếu hay nghỉ học Trẻ còn nói ngọng, nói tự do - Sự phối hợp cùng cô giáo rèn nề nếp học tập cho trẻ ở nhà còn hạn chế. -Do dịch bệnh covid-19 kéo dài trẻ ít được đến trường. Một số thói quen nề nếp sinh hoạt bị ảnh hưởng. c. Kết quả khảo sát: Tháng 9/2021 Để giúp trẻ hoàn thành chương trình giáo dục mầm non và đạt chuẩn trẻ 5 tuổi và hơn thế nữa là trẻ có các kỹ năng cần thiết và tâm thế vững vàng vào lớp 1 tôi đã khảo sát thực trạng bằng các nội dung sau:
5 Kết quả như sau: Kết quả STT Nội dung khảo sát Số trẻ Chưa Đạt Tỷ lệ Tỷ lệ đạt 1 Trẻ có thể lực tốt 32 20 62,5% 12 37,5% 2 Trẻ có nhận thức tốt 32 17 53% 15 47% 3 Trẻ có ngôn ngữ tốt 32 20 62,5% 12 37.5% Trẻ có kỹ năng cần 4 thiết của hoạt động 32 14 31,2% 18 68,8% học tập Vậy để trẻ được trang bị đầy đủ khả năng, không bỡ ngỡ khi vào lớp 1, không sợ khi bước vào một môi trường mới và trẻ phát triển tốt hơn trong quá trình học tập tôi đã tìm ra một số biện pháp để giúp trẻ sẵn sàng vào lớp 1với tâm thế “Trẻ sẵn sàng, nhà trường sẵn sàng, phụ huynh sẵn sàng” như sau: 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1. Giải pháp 1: Tổ chức thực hiện tốt chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi Thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non, lấy trẻ làm trung tâm trong việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1: Mục tiêu chương trình giáo dục mầm non giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách.Việc thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non, tạo nhiều cơ hội cho trẻ được trải nghiệm, giúp nuôi dưỡng hứng thú, sự chủ động, sáng tạo, các khả năng suy luận, quan sát, nhận xét, biểu đạt, phát huy tính chủ động và sáng tạo của trẻ. Tuy nhiên, việc lấy trẻ làm trung tâm gắn liền với việc lựa chọn nội dung, cách thức tổ chức hoạt động giáo dục cho trẻ nghĩa là nội dung phải phù hợp với nhu cầu, hứng thú, tạo cơ hội để trẻ được trải nghiệm, khám phá và sáng tạo ở độ tuổi và mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ, tạo cơ hội cho trẻ được học bằng nhiều cách, đặc biệt thông qua hoạt động chơi. Để đáp ứng các lĩnh vực phát triển của trẻ 5 tuổi đòi hỏi giáo viên phải thực hiện tốt chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. 2-3 năm trở lại đây việc dạy trẻ và đánh giá theo mục tiêu, kết quả mong đợi trẻ 5 tuổi đang được tiến hành có hiệu quả, trẻ phát triển theo 5 lĩnh vực như: Phát triển thể chất, Phát triển tình cảm và quan hệ xã hội, Phát triển Ngôn ngữ và giao tiếp, Phát triển nhận thức.Phát triển thẩm mỹ. Tôi đã nhận thức rõ tầm quan trọng của việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 do đó đã có những kế hoạch, những việc làm nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao và còn có thể tích cực chuẩn bị cho trẻ vào học phổ thông, nhất là những trẻ mới đến lớp mẫu giáo 5 tuổi. qua những việc làm cụ thể như: Lên kế hoạch chuyên môn theo chủ đề và đưa các chuẩn vào trong các chủ đề đề vừa chăm sóc giáo dục trẻ, vừa tạo tình huống và ghi chép lại những trẻ chưa thực hiện được các mục tiêu, quan sát, ghi chép và đánh giá trẻ bằng phiếu theo dõi và đánh giá trẻ ở từng chủ đề để giúp trẻ hoàn thành các kết quả mong đợi trẻ 5 tuổi bằng các mục tiêu đánh giá trẻ sau mỗi chủ đề. Cho Trẻ làm quen với 29 chữ cái, làm quen với Văn học, Làm quen với các biểu tượng sơ đẳng ban đầu về Toán, làm quen với môi trường xung quanh,
6 thể dục, Làm quen với Âm nhạc và Bé tập tạo hình, Luôn chú ý mở rộng vốn từ cho trẻ, dạy trẻ phát âm đúng và nói đúng ngữ pháp Tập cho trẻ duy trì chú ý trong một thời gian dài và tập khả năng ghi nhớ cho trẻ qua hoạt động hoạt động có chủ định 30 phút (Hoạt động âm nhạc, tạo hình, hoạt động trong góc...) Cho trẻ cảm nhận về màu sắc, hình dạng, hình khối của các sự vật hiện tượng và luyện khả năng nhạy cảm về âm thanh. Luôn tổ chức hoạt động sao cho phát huy tính tích cực của trẻ Rèn luyện cho trẻ cách quan hệ ứng xử với mọi người xung quanh như: Kính trọng lễ phép, đoàn kết thân ái... Hình thành ở trẻ thói quen tự phục vụ, thói quen văn hóa và vệ sinh. Luôn chú ý đến việc phát triển thể lực cho trẻ vì sức khoẻ là cơ sở của mọi hoạt động. Tạo cho trẻ tâm lý hứng thú đến trường, rèn luyện cho trẻ một số kỹ năng hoạt động trí tuệ như khả năng quan sát, phân tích tổng hợp và quá trình nhận thức, cảm giác, tri giác, trí nhớ, tư duy, tưởng tượng, ngôn ngữ và khả năng chú ý có chủ định qua đó hình thành ở trẻ những phẩm chất của ý chí như: tính kiên trì, tính tự giác, tính tổ chức kỷ luật giúp cho trẻ điều khiển hành vi của mình khi tham gia vào các dạng hoạt động và cũng từ đó hình thành ở trẻ những phẩm chất đạo đức như tinh thần tập thể, giúp trẻ hiểu được những chuẩn mực đạo đức trong giao tiếp, trong cuộc sống hàng ngày. 2.3.2. Giải pháp 2: Giúp trẻ chuẩn bị về thể chất Thể chất phát triển tốt tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nhân cách, là một điều kiện quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập của trẻ là tiền đề vật chất giúp cho trẻ phát triển năng lực hoạt động trí tuệ ở trường Tiểu học. Chuẩn bị về mặt thể chất cho trẻ không đơn thuần là sự chuẩn bị về lượng (phát triển chiều cao và trọng lượng cơ thể), mà còn là sự chuẩn bị về chất (năng lực làm việc bền bỉ, dẻo dai, có khả năng chống lại sự mệt mỏi của thần kinh, cơ bắp, độ khéo léo của bàn tay, tính nhanh nhạy của các giác quan). VD: Luyện tập thường xuyên khả năng vận động thô: chạy sức bền, trèo lên xuống thang, đi trên ghế băng. Phát triển vận động tinh, sự khéo léo của đôi bàn tay, các giác quan, tự xỏ quai giày, tự cài nút áo, tự xếp quần áo sau khi thay đồ. Các thói quen này rất có ích cho trẻ hình thành tính độc lập, không phụ thuộc, ỷ lại vào người khác. Ngay từ những ngày đầu trẻ lên lớp mẫu giáo nhà trường đã kết hợp với y tế xã Yên Thọ khám sức khoẻ định kỳ cho trẻ, đồng thời dựa trên kết quả khám biết tình hình bệnh tật của từng trẻ. Trên cơ sở đó phân loại sức khoẻ theo kênh, và phân loại theo bệnh tật của trẻ, tôi theo dõi, ghi kết quả lên bảng sức khoẻ để phụ huynh tiện theo dõi. Trao đổi với phụ huynh về chế độ sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi… Thông qua chủ đề “bản thân” tôi dạy trẻ hiểu được chức năng, sự cần thiết của việc chăm sóc giữ gìn vệ sinh cơ thể, dạy trẻ nhận biết được 4 nhóm thực phẩm, biết được lợi ích của 4 nhóm thực phẩm với sức khỏe của bản thân. Cho trẻ biết lợi ích của việc ăn uống đầy đủ chất, sự cần thiết của việc luyện tập thể dục đối với sức khỏe .
7 Ngoài việc thực hiện tốt chế độ dinh dưỡng cho trẻ ở lớp cần quan tâm đến việc rèn luyện thể chất cho trẻ một cách hợp lý như: Tổ chức cho trẻ thực hiện các nội dung phát triển vận động qua giờ học thể dục ở lớp, giờ tập thể dục buổi sáng, tổ chức các trò chơi vận động, trò chơi dân gian,..… Tôi luôn quan tâm đến việc rèn luyện sức khoẻ cho trẻ. Khi rèn luyện thể lực cho trẻ tôi thực hiện ở mọi lúc mọi nơi, phù hợp với đặc điểm sinh lý trẻ, gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ và kết hợp giữa vận động và nghỉ ngơi, chú ý tính vừa sức. VD: Rèn luyện qua giờ thể dục sáng: Tổ chức thường xuyên theo thời gian nhà trường qui định từ 8h – 8h15. Trẻ được khởi động, tập đầy đủ các động tác: Hô hấp, tay, chân, bụng, bật. Các động tác được thay đổi theo tuần để giúp trẻ được tập đầy đủ với các động tác và phát triển toàn diện các nhóm cơ. Rèn luyện qua giờ thể dục: Ngay từ đầu năm học thực hiện theo sự chỉ đạo của Sở Giáo dục và đào tạo, Trường mầm non Yên Thọ và căn cứ vào chuyên đề “Phát triển vận động” căn cứ vào các mục tiêu phát triển trẻ 5 tuổi phần phát triển thể chất, tôi đã cùng các đồng nghiệp khối mẫu giáo 5-6 tuổi nghiên cứu, lựa chọn, sắp xếp các vận động cơ bản đưa vào chương trình và sắp xếp theo nguyên tắc cho trẻ thực hiện đi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp Lựa chọn các nội dung trong chương trình và sắp xếp để đưa vào hoạt động học có chủ định, sao cho mỗi chủ đề đều phải thực hiện đầy đủ các nội dung của vận động cơ bản bao gồm các vận động: đi, chạy, bò (trườn), tung, ném, bắt và bật nhảy. Rèn luyện qua các trò chơi vận động: Khi tham gia trò chơi trẻ phải vận động toàn bộ cơ thể của mình, dồn hết khả năng để dành kết quả cao nhất. Tôi đã lựa chọn các trò chơi dân gian vừa khuyến khích trẻ hoạt động rèn thể lực vừa làm phong phú thêm kho tàng trò chơi dân gian cho trẻ: “kéo co”, “cướp cờ”, “tiếp sức”,”mèo đuổi chuột”.,”Rồng rắn lên mây”, “nhảy lò cò”, “thả đỉa ba ba.”…
8 + Về chế độ ăn uống: cần phải cho trẻ ăn uống điều độ. Nên cho trẻ ăn các loại thức ăn mềm, dễ tiêu hóa và chia vào những bữa chính để tránh cho trẻ ăn vặt; đa dạng hoá bữa ăn với nhiều loại thực phẩm khác nhau thay đổi cách chế biến và cho trẻ ăn những loại thức ăn trẻ thích để khuyến khích trẻ ăn được nhiều; cho trẻ uống nhiều nước, nước ép quả tươi và ăn thêm quả chín để cung cấp thêm các vitamin, đặc biệt là vitamin A và vitamin giúp tăng sức đề kháng cho trẻ. + Phòng chống dịch bệnh cho trẻ: Nhiều dịch bệnh nguy hiểm nhất là lây qua đường hô hấp, dễ lây lan khi tiếp xúc với mọi người, bởi vậy, khi dịch bệnh xảy ra thực hiên nghiêm túc quy định 5k của Bộ y tế , trẻ có thói quen vệ sinh sạch sẽ, đeo khẩu trang khi tiếp xúc đông người trong những thời điểm dịch bệnh là biện pháp tốt nhất để tránh lây lan trong cộng đồng. Để trẻ có thể tiếp thu nội dung kiến thức này, tôi đã tích hợp trên tiết học, thông qua các trò chơi. Qua đó trẻ sẽ có thêm những kiến thức về dịch bệnh, biết những triệu chứng khi mắc bệnh, biết được sự nguy hiểm của dịch bệnh để có ý thức tự bảo vệ sức khỏe của bản thân, và trẻ cũng phần nào nhắc nhở cha mẹ và gia đình của trẻ về các dịch bệnh mà trẻ đã được tìm hiểu. Tiêm phòng đầy đủ các mũi vacxin phòng ngừa các bệnh theo chương trình tiêm chủng mở rộng, cũng như khuyến khích trẻ tiêm phòng covid-19 cho trẻ 5 tuổi. 2.3.3. Giải pháp 3: Giúp trẻ chuẩn bị về mặt tình cảm và quan hệ xã hội Sự phát triển các mặt tình cảm - xã hội là tiền đề quan trọng cho việc học và phát triển toàn diện nhân cách của trẻ. - Giáo dục cho trẻ thể hiện sự nhận thức về bản thân như đặt các câu hỏi để kích thích trẻ biểu lộ những suy nghĩ, cảm xúc của mình thông qua tranh ảnh, hình vẽ, thơ, Truyện. VD: Trong giờ Văn học Truyện “Quả bầu tiên” nên đặt câu hỏi Con Thấy cậu bé trong truyện có đáng được hưởng quả bầu tiên không? Vì sao? Hay: + Theo con thì lão nhà giàu là người như thế nào? - Khuyến khích trẻ tự tổ chức các trò chơi đặc biệt là trò chơi phân vai theo chủ đề. Giúp trẻ tự lựa chọn và tham gia các hoạt động chơi nhằm phát triển tính tự tin, tự lực và sáng tạo của trẻ, giúp trẻ tin tưởng vào khả năng của bản thân - Giáo dục trẻ có thói quen tự phục vụ bản thân. (Rửa tay, lau mặt, đi giày, mặc quần áo…) - Giáo dục trẻ ý thức chấp hành nội qui, qui định ở trường, lớp học, những nơi công cộng, chấp hành luật an toàn giao thông và bảo vệ môi trường. VD: Không vứt rác ra sân trường và trong lớp học và nơi công cộng… - Giúp trẻ thể hiện sự hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh - Giáo dục trẻ ý thức và thái độ cư xử phù hợp đối với người thân trong gia đình như ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em, chú, bác,….. (chào hỏi, ngoan ngoãn, nghe lời…). - Giáo dục trẻ tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, cô giáo và những
9 người lớn khác trong trường mầm non (Thân thiện, nhường nhịn, lễ phép…) - Giúp trẻ có hiểu biết và thực hành an toàn cá nhân, trẻ biết thể hiện cảm xúc, trẻ có các hành vi thích hợp trong ứng xử xã hội, VD: Tổ chức cho trẻ chơi trò chơi gạch chéo hành vi sai hoặc tô hành vi đúng… Trẻ thể hiện sự tôn trọng người khác, đồng thời giúp trẻ có những biểu tượng chính xác về trường phổ thông, về các mối quan hệ giữa bạn bè, cô giáo từ đó kích thích lòng mong mỏi, háo hức được đến trường học tập của trẻ. 2.3.4. Giải pháp 4: Giúp trẻ chuẩn bị về mặt ngôn ngữ và giao tiếp Ngôn ngữ vừa là phương tiện, vừa là điều kiện để con người hoạt động và giao lưu. Trong hoạt động học tập, ngôn ngữ vừa là công cụ để tư duy, lĩnh hội tri thức, vừa nói lên khả năng trí tuệ của con người. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi vừa giúp cho việc phát triển trí tuệ của trẻ, vừa là công cụ để tư duy. Vì vậy việc chuẩn bị cho trẻ sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hàng ngày là việc quan trọng nhất để chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Trẻ có ngôn ngữ mạch lạc phát triển tốt, thì đồng thời các quá trình tâm lý như tư duy, tưởng tượng, trí nhớ, tri giác…của trẻ cũng phát triển tốt. Ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch rèn luyện và phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách thường xuyên, liên tục ở mọi lúc, mọi nơi, mọi hoạt động như: Thông qua trò chuyện, giao tiếp thường ngày, thông qua các hoạt động học tập nhất là hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học: đọc thơ, đồng dao, kể lại chuyện… nhằm cung cấp cho trẻ vốn từ phong phú về thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ nói mạch lạc. Tạo điều kiện cho trẻ diễn đạt một cách rõ ràng nguyện vọng của mình, uốn nắn kịp thời ngôn ngữ của trẻ. Trong mọi hoạt động học tập, vui chơi tôi luôn tạo mọi điều kiện, khuyến khích trẻ lớp mình phát biểu ý kiến của bản thân trẻ. Khuyến khích trẻ trao đổi, giao tiếp với các bạn cùng lớp, cùng nhóm. Tạo các tình huống để trẻ được thảo luận với nhau. Luôn động viên trẻ mạnh dạn, tự tin. Thông qua hoạt động làm quen văn học tôi luôn chú trọng việc cung cấp từ mới, giải thích các từ khó cho trẻ trong các bài thơ, câu chuyện và đặt các câu hỏi mở giúp trẻ hiểu sâu hơn về nội dung của những bài thơ, câu chuyện đó và diễn đạt mạch lạc ngôn ngữ của mình Sau khi trẻ đã nắm được nội dung câu chuyện, cô giáo hướng dẫn và cho trẻ kể lại nội dung chuyện cô vừa kể, tập cho trẻ kể chuyện sáng tạo qua tranh,... Ngoài ra, tôi còn tổ chức các hoạt động cho trẻ đóng vai các nhân vật trong truyện, thể hiện các lời thoại của nhân vật từ đó giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc, phong phú, thể hiện cảm xúc, tình cảm trong lời nói giúp trẻ giao tiếp tự tin hơn trong cuộc sống. Thông qua hoạt động làm quen chữ cái tôi luôn luôn chú ý cách rèn cho trẻ phát âm chuẩn, chính xác, dạy trẻ cách ghi nhớ, miêu tả đặc điểm, cấu tạo của các chữ cái. Thông qua các giờ chơi hoạt động góc tôi luôn rèn cho trẻ có kỹ năng tự thỏa thuận, phân vai chơi với nhau. Dạy trẻ giao tiếp giữa các vai chơi với nhau
10 và giữa các góc chơi với nhau. Hình ảnh trẻ hoạt động góc Dạy trẻ cách giao tiếp văn minh lịch sự với bạn bè, với người lớn, người thân trong gia đình. Chú ý nghe trẻ nói và diễn đạt từ đó phát hiện ra những câu, từ trẻ sai để sửa cho trẻ kịp thời Đối với trẻ 5 tuổi để giúp ích cho việc học tốt môn tiếng Việt ở lớp một tôi đã tổ chức các hoạt động nghe - nói như cho trẻ phát âm các chữ cái, nghe và hiểu nghĩa của từ, thể hiện cử chỉ, điệu bộ, nét mặt phù hợp với yêu cầu, hoàn cảnh giao tiếp. Trong mọi hoạt động học tập, vui chơi tôi luôn tạo mọi điều kiện, khuyến khích trẻ lớp mình phát biểu ý kiến của bản thân trẻ. Khuyến khích trẻ trao đổi, giao tiếp với các bạn cùng lớp, cùng nhóm. Tạo các tình huống để trẻ được thảo luận với nhau. Luôn động viên trẻ mạnh dạn, tự tin. Bên cạnh đó chuẩn bị cho việc đọc - viết như cho trẻ tiếp xúc với chữ viết trong môi trường xung quanh, nhận dạng và phát âm các chữ cái, tô chữ cái, từ, xem và nghe đọc các loại sách. Cho trẻ làm quen với cách đọc: hướng đọc, từ phải sang trái, từ dòng trên xuống dòng dưới, “đọc” truyện qua các tranh vẽ, đọc phải diễn cảm, các tranh vẽ phải đẹp và to, chữ viết rõ ràng, to, chữ sử dụng trong sách là chữ in thường, nhất là qua chuyên đề nói chuẩn, viết chuẩn tiếng phổ thông trong trường học thì việc sửa lỗi phát âm cho trẻ cũng được tôi quan tâm qua đó mở rộng vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết diễn đạt một cách rõ ràng, mạch lạc, không nói ngọng, nói lắp, nói lí nhí. 2.3.5. Giải pháp 5: Giúp trẻ chuẩn bị về mặt phát triển nhận thức Giáo dục mầm non có một ý nghĩa quan trọng đối với việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học cũng như tập cho trẻ làm quen với những sinh hoạt gần gũi với hoạt động học tập. Tôi thường xuyên giúp trẻ rèn luyện về các thao tác trí tuệ, có sự hiểu biết vể bản thân, gia đình, môi trường xung quanh và môi trường xã hội, các biểu tượng định hướng về thời gian, không gian đồng thời có kỹ năng thực hiện hoạt động trí óc như suy luận, biết so sánh, phân tích, tổng hợp,…. Nhận thức ở đây là những hiểu biết nhất định của trẻ về các sự vật, hiện tượng xung quanh như nắng, mưa, nóng, lạnh, thứ bậc trong gia đình, được thực hiện thông qua các hoạt động như: hoạt động học tập (qua các tiết học: Làm quen với môi trường xung quanh, làm quen với toán…). Trẻ cần đạt được những yêu cầu của các môn học, hoạt động. Đó chính là hành trang và là vốn hiểu biết rất cần thiết để trẻ bước vào lớp 1 tự tin và vững vàng.
11 Kỹ năng hoạt động trí óc là những hành động trí óc đơn giản như so sánh sự giống nhau hay khác nhau của 2 hay nhiều sự vật, hiện tượng, đối chiếu về kích thước hỏi và thử trả lời, đếm,...Trẻ mẫu giáo lớn rất hay đặt ra các câu hỏi, câu hỏi của trẻ không chỉ đơn giản ở các dạng như “ai”, “ cái gì”, “ở đâu” mà còn hỏi các dạng như: “tại sao”, “như thế nào”, “sao lại thế”. Do đó tôi đã tìm hiểu nắm bắt những khó khăn và hạn chế của trẻ để có sự tác động kịp thời uốn nắn, phù hợp với trẻ. Khả năng định hướng không gian và thời gian là một biểu hiện của sự phát triển trí tuệ, trẻ biết xác định không gian trên, dưới, trước, sau, phải, trái và thời gian như Sáng, trưa, chiều, tối, hôm qua, hôm nay,... Phát triển các biểu tượng ban đầu về Toán (Số, hình học, không gian, thời gian…) để giúp trẻ những hận thức đầu tiên về toán học và chuẩn bị cho trẻ vào học môn toán ở trường Phổ thông Phát triển khả năng tư duy và sáng tạo để chuẩn bị cho trẻ đi học như: sự tò mò ham hiểu biết, khả năng suy luận sáng tạo…Là điều kiện cần thiết để trẻ tiếp thu, lĩnh hội chương trình học tập ở trường phổ thông. 2.3.6. Giải pháp 6: Giúp trẻ chuẩn bị một số kỹ năng cần thiết của hoạt động học tập Dạy trẻ tính tự lập Khi bước vào lớp 1 trẻ bước vào một môi trường mới nơi cô giáo không theo sát trẻ cả ngày. Trẻ phải tự lập, tự biết quan tâm đến bản thân mình, biết giữ gìn sức khoẻ, biết khi nào cần cởi áo, lúc nào cần rửa tay, biết cách tự đi vệ sinh…Khả năng tự lập giúp trẻ nhanh chóng hòa nhập với tập thể lớp, trẻ luôn ý thức được công việc của mình và giải quyết công việc đó một cách chủ động sáng tạo. Tôi luôn gần gũi nhắc nhở, tạo cho trẻ có thói quen biết nói ra những điều mình mong muốn, động viên khen ngợi trẻ kịp thời khi cháu có những hành động mang tính tự lập.Tổ chức các trò chơi giúp trẻ phát huy tính tích cực chủ động. Qua các giờ học tôi đưa ra các tình huống, các đoạn clip ngắn, các hình ảnh đúng, sai (sưu tầm trên mạng) yêu cầu trẻ nhận xét đưa ra các phương án trả lời hay, đúng nhất. Trong các hoạt động khác (hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều ) tôi cho trẻ tự lựa chọn và tham gia các hoạt động chơi nhằm phát triển tính tự lập tự tin và khả năng sáng tạo của trẻ. Rèn khả năng lao động tự phục vụ cũng được tôi chú ý. Từ những việc nhỏ nhất như tự cất dép, cất ghế, cất sách vở đồ dùng cá nhân, tự mặc áo quần …tôi đều để trẻ tự làm. Hàng ngày, hàng tuần đều có lịch trực nhật, lao động để trẻ có ý thức hoạt động lao động tập thể. Hình ảnh trẻ tự mặc áo,quần
12 Rèn trẻ tính mạnh dạn tự tin Mạnh dạn tự tin là tiền đề quan trọng cho việc học và phát triển toàn diện nhân cách của trẻ. Chính việc phát triển tính tự tin, tự trọng, thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập; khả năng tập trung, chấp hành những qui định chung và sự chỉ dẫn của người lớn (phù hợp với lứa tuổi của trẻ) là vô cùng thiết yếu giúp trẻ học tập tốt ở trường phổ thông sau này. Khi trẻ tự tin vào chính bản thân mình, trẻ sẽ học được cách chủ động độc lập trong việc thực hiện các nhiệm vụ đến cùng. Vì vậy hãy để trẻ tự làm và người lớn chúng ta là người khích lệ trẻ. - Giáo viên , Phụ huynh cần gần gũi trò chuyện với trẻ, là một bạn chơi của trẻ, hướng dẫn cho trẻ biết các kỹ năng qua các trò chơi. Hướng dẫn trẻ phụ giúp một số việc phù hợp như: Gấp quần áo giúp mẹ, khi gấp quần áo cho trẻ cài cúc áo, quần, kéo phéc- mơ -tuya; xếp đồ chơi sau khi chơi xong; lau dọn bàn ghế, nhặt rau, quét nhà… với hoạt động này giúp cho trẻ có các kỹ năng lao động, tự phục vụ và phát triển các kỹ năng vận động tinh hình thành các thói quen ngăn nắp gọn gàng và giúp trẻ phát triển nhận thức. Bên cạnh đó các phụ huynh cũng cần phải lắng nghe con nhiều hơn, khuyến khích, động viên để bé được nói ra những điều mong muốn qua đó rèn luyện kỹ năng giao tiếp và sự tự tin cho trẻ. Dạy trẻ một số kỹ năng chuẩn bị cho hoạt động học đọc – học viết Thông qua hoạt động học mà chơi ở trường mầm non, hiện nay việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực trong các bậc học đã giúp trẻ chuyển hoạt động chủ đạo từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập một cách thuận lợi. Để đạt được những hiệu quả trên giáo viên mầm non cần tạo điều kiện cho trẻ rèn luyện một số kỹ năng cơ bản của hoạt động học tập như: việc sắp xếp bàn ghế, cách cầm bút, cầm sách, mở sách, tư thế ngồi đúng,… giúp trẻ thích ứng với hoạt động mới. Cho trẻ làm quen với chữ cái trong các hoạt động giáo dục theo chương trình chăm sóc - giáo dục mầm non. Dạy cho trẻ cách phát âm chuẩn các chữ cái (chữ hoa, chữ in, chữ thường) Như vậy trẻ đỡ bỡ ngỡ hơn khi tiếp cận với sách lớp 1. Dạy trẻ cách đọc các từ, câu đơn giản như: hướng dẫn trẻ đọc tên trẻ trong bảng danh sách lớp, gọi tên một số đồ vật được ghi trên những đồ dùng cá nhân, bảng chữ ghi tên đồ vật thường dùng (như bút chì, giấy, góc sách ..) VD: Tập cầm sách khi đọc, giở sách và ngồi đọc đúng tư thế Cho trẻ làm quen cách đọc từ, câu đơn giản như hướng dẫn trẻ đọc tên trẻ, gọi tên một số đồ vật ghi trên đồ dùng cá nhân.Tôi đọc sách cho trẻ nghe thường xuyên, sử dụng các giờ như dạo chơi ngoài trời, trước giờ ăn,….Khi trẻ nghe và nhìn cách cô đọc sách trẻ có thể học được những kiến thức từ nội dung sách, cách sử dụng sách và nguyên tắc đọc, hướng dẫn trẻ ý thức giữ gìn và bảo vệ sách. Tôi lựa chọn những sách có hình ảnh sinh động ngoài bìa nhằm gây hứng thú cho trẻ đối với sách. Trẻ nhận ra các từ mới trong truyện, mong muốn được đọc truyện. Thông qua việc đọc sách trẻ khám phá các ký hiệu và mẫu chữ khác nhau, kích thích sự tò mò tìm hiểu các từ và chữ.
13 Ảnh Trẻ và cô hoạt động trong góc thư viện -Dạy cho trẻ nhận biết 29 chữ cái và 10 chữ số thông qua thẻ chữ cái hoặc các hình ảnh có từ kèm theo . Khi hướng dẫn trẻ, phụ huynh không nên nôn nóng, ép trẻ phải nhận biết, đọc được chữ nhiều khi mới cho trẻ làm quen. Cần nhất là phải kiên trì lặp đi lặp lại mỗi ngày một ít chữ vì trẻ nhỏ tính chú ý còn hạn chế chóng nhớ lại mau quên -Khi ở mẫu giáo các bé chủ yếu được vui chơi nên khi chuyển sang ngồi học tập nghiêm túc thì sẽ rất khó tập trung. Vì vậy, phụ huynh phải kiên trì, giao cho con những việc cần sự kiên nhẫn thông qua các trò chơi, yêu cầu trẻ hoàn thành đúng theo thời gian quy định và sẽ được thưởng khi giành chiến thắng. Phát triển kỹ năng viết: Các nhà khoa học đã khẳng định “Những vận động bằng tay của trẻ càng khéo léo, càng phong phú bao nhiêu càng dễ hình thành các thao tác trí tuệ bấy nhiêu”. Vì vậy cho trẻ làm quen với chữ viết để chuẩn bị tốt về mặt kiến thức, kỹ năng cho trẻ vào lớp 1, đảm bảo trẻ có những kỹ năng cần thiết như biết cách cầm bút, cầm sách, mở sách, tư thế ngồi đúng..giúp trẻ thích ứng với môi trường học tập mới, tránh được những bỡ ngỡ ban đầu những cảm giác sợ sệt, thiếu tự tin. Chương trình mẫu giáo 5-6 tuổi trẻ được tập tô dấu chấm mờ trên dòng kẻ ngang qua giờ làm quen chữ viết ,thông qua đó giáo viên dạy trẻ cách ngồi, cách cầm bút và cách tô, viết từ trên xuống dưới, từ trái qua phải trên dòng kẻ ngang và viết hết dòng thứ nhất mới xuống dòng thứ 2… Ảnh Cô giáo hướng dẫn trẻ làm quen chữ viết
14 Tạo môi trường học tập giúp trẻ làm quen với chữ viết một cách tự nhiên .Việc tạo môi trường trong trường mầm non rất quan trọng đòi hỏi giáo viên cần phải tổ chức môi trường chữ viết trong lớp phong phú để trẻ được “tắm mình trong chữ viết” và giúp trẻ làm quen chữ với chữ cái một cách tự nhiên. Đó là các góc chơi trong lớp như góc sách, góc thư viện tại nhà hay tại trường. Ở những góc chơi này tôi bày các loại sách báo và vật liệu như sau: Tranh ảnh về thế giới xung quanh như: con người, nghề nghiệp, thế giới động vật, thế giới thực vật,… dưới các tranh ảnh có chữ viết to. Sách, tranh truyện với các lại giấy bìa, tốt, bền, ít trang, nội dung đơn giản, màu sắc đẹp, chữ to,…các bài thơ ngắn, các câu chuyện có nội dung lặp đi lặp lại để trẻ dễ nhớ, dễ thuộc. Có các dụng cụ để trẻ có thể làm sách như kéo, hồ, giấy, bấm giấy, kim bấm, băng keo, bìa … Giáo viên tổ chức các “tiết học” để giúp trẻ hình thành các kỹ năng sử dụng sách vở, bút, cặp,… làm quen với những thao tác “đọc và viết” như biết cầm sách đúng, biết “đọc” từ trên xuống, từ trái sang phải; hướng dẫn trẻ biết sử dụng kí hiệu gần giống với chữ viết tức là “tiền chữ viết” để ký tên hay ghi lại bài thơ trẻ thích, hình thành động cơ đi học cho trẻ.Hình thành ở trẻ các chức năng tâm lý cần thiết của người học sinh bằng cách giao nhiệm vụ vừa sức, tạo tình huống để trẻ tư duy, biết so sánh, lập luận... Chuẩn bị về mặt tinh thần Được chuẩn bị tốt về mặt tinh thần đối với trẻ cũng rất quan trọng. Trẻ có một tinh thần tốt, luôn luôn vui vẻ, thích thú trong mọi công việc, và đặc biệt là luôn vươn tới, luôn mong mỏi mình sẽ được đi học lớp 1 đó là một điều rất tốt. Chương trình chăm sóc - giáo dục mầm non hiện nay phương pháp dạy học tích cực đã giúp trẻ chuyển hoạt động chủ đạo từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập một cách thuận lợi. Khi ở trường mầm non, trẻ được các cô giáo chăm sóc chu đáo trong mọi hoạt động, trẻ hoàn toàn phụ thuộc vào cô. Còn khi vào lớp 1, trẻ phải tự lập hoàn toàn từ cách học, tự cất giữ đồ dùng học tập, tự soạn bài theo thời khóa biểu, chuẩn bị đồ dùng học tập cách ăn uống, vệ sinh, đánh răng, rửa mặt. Cho nên ngay từ khi trẻ ở trường mầm non cô giáo phải chuẩn bị cho trẻ tâm lý sẵn sàng với những kiến thức và kỹ năng biết cần thiết cho hoạt động học tập. Trong giờ hoạt động chiều ở cuối năm học, tôi bố trí sắp xếp bàn ghế cho trẻ ngồi học, cho trẻ tiếp xúc và làm quen sách, bút, cặp, thước, bảng, phấn… cô làm mẫu, hướng dẫn trẻ cách sử dụng các dụng cụ học tập đó và uốn nắn trực tiếp cho trẻ. Ngoài ra cần chuẩn bị cho trẻ từ trường mầm non kỹ năng tụ phục vụ bản thân như tự rửa tay, lau mặt, trải chiếu, kê bàn, đánh răng, sau khi đi đại tiện, tiểu tiện. Những điều này tưởng chừng rất nhỏ nhưng vô cùng cần thiết vì khi trẻ đã được cô dạy, đã có kỹ năng thì trẻ sẽ không bị luống cuống, sợ sệt, thiếu tự tin khi vào lớp 1. 2.3.7. Giải pháp 7: Khơi gợi lòng mong muốn được đến trường qua hoạt động tham quan trường tiểu học ( Biện pháp này đã được BGH nhà trường Xem xét và chấp thuận ,Tôi sẽ áp dụng giải pháp này cho học sinh khi thực hiện chủ đề Trường Tiểu học vào Tháng 5 /2022)
15 Tăng cường tổ chức các hoạt động trải nghiệm như đóng vai theo chủ đề trường Tiểu học; tổ chức các hoạt động tập thể, hoạt động đông người,hun đúc dần ở trẻ ý thức tập thể, ý thức cộng đồng. Tạo cho trẻ nhiều cơ hội giao tiếp với những người xung quanh .Tổ chức trong các hoạt động nghệ thuật mà trẻ yêu thích như hoạt động tạo hình, múa hát, đọc thơ, kể chuyện,… mang đậm màu sắc của trường Tiểu học. Hình thành ở trẻ lòng mong mỏi, ham muốn được đi học, được trở thành học sinh của trường Tiểu học.Trong quá trình giáo dục, tôi sẽ khơi gợi ở trẻ lòng mong mỏi, háo hức được đi học. Qua các hoạt động vui chơi, học tập, lao động, trò chuyện với trẻ về sự hiểu biết của trẻ về các nghề, hỏi cháu lớn lên con thích làm nghề gì: Bác sỹ, cô giáo, kỹ sư…và nhấn mạnh với trẻ muốn làm được những nghề đó các con phải đi học. VD: Thông qua chủ đề “ Trường tiểu học” cô cho trẻ làm quen với đồ dùng, sách vở, bàn ghế, các hoạt động ở tiểu học: như chào cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp, các môn học… Qua đó cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu về nơi mà trẻ sẽ học tập sắp tới. Tạo hình: tôi cho trẻ vẽ các đồ dùng học tập ở lớp 1 như vở, sách, bút, thước kẻ, tẩy, hộp bút…Cho trẻ sưu tầm tranh ảnh về trường tiểu học để cùng cô trang trí lớp và dán vào vở. Khám phá khoa học: Tôi cung cấp cho trẻ một số kiến thức về trường tiểu học như khi học tiểu học các con sẽ được học các môn học như Tiếng Việt, Tự nhiên xã hội, Toán, Tiếng Việt ….các môn học đó không giống như ở trường mầm non, các con sẽ được biết thêm nhiều điều bổ ích, các con sẽ được học cùng trường với các anh các chị lớp trên, sẽ có nhiều bạn hơn,… Hoạt động giáo dục âm nhạc, Văn học: Tôi cho trẻ làm quen với trường tiểu học qua các câu truyện các bài thơ, bài hát như “Bé vào lớp 1”, “Chào lớp 1”, “Lớp chúng mình” , “Em yêu trường em”. Qua đó giúp trẻ hiểu và gần gũi hơn với trường tiểu học và lớp 1. Ngoài ra tôi vun đắp tình yêu, niềm vui thích đi học lớp 1 cho trẻ giúp trẻ nhận thấy sự cần thiết của việc học ở lớp 1 qua các hoạt động hàng ngày. VD: Nếu con ngoan sẽ được lên lớp 1. Muốn trở thành những người tài giỏi như bố mẹ thì các con cần đi học. Khi trẻ làm được việc tốt, trả lời đúng câu hỏi thì cô động viên, khen ngợi trẻ. Qua trò chơi đóng vai có chủ đề, qua tham quan lớp học ở trường Tiểu học, tôi giúp trẻ hiểu biết về trường Tiểu học, về nhiệm vụ của học sinh lớp 1. Ngoài việc trò chuyện, trao đổi, đàm thoại, xem tranh, hình ảnh về ngôi trường trẻ được học khi vào lớp 1, sẽ không có gì thiết thực hơn là cho trẻ trực tiếp đến thăm quan trường tiểu học, để giúp trẻ không bị hoang mang, bỡ ngỡ, lo sợ Tổ chức cho trẻ đi tham quan và làm quen với học sinh, giáo viên lớp 1, làm quen với môi trường học tập của học sinh ở trường Tiểu học, tạo điều kiện cho trẻ gần gũi nhau, hiểu biết hoạt động của nhau, giới thiệu cho trẻ biết các phòng, lớp học, sân chơi ở trường Tiểu học, mối quan hệ xã hội trong trường Tiểu học, những yêu cầu của nhà trường. Qua những hoạt động này các cháu được làm quen, tiếp xúc với các hoạt động ở trường Tiểu học, với quan hệ xã hội và nhiệm vụ của mỗi cá nhân trong trường...dần dần hình thành ở các cháu
16 tâm lý muốn được học tập ở trường Tiểu học. 2.3.8. Giải pháp 8: Phối kết hợp với phụ huynh để chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1 Thời điểm bắt đầu vào lớp 1 là một giai đoạn chuyển biến rất lớn từ môi trường vui chơi là chính sang giai đoạn học là chính. Sự thay đổi này dễ tác động đến tâm lý, nếu không được gia đình chuẩn bị chu đáo rất dễ tạo cho các cháu cảm giác chán nản, lo sợ ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài cho cả quá trình tiếp nhận kiến thức về sau. Trẻ học tốt trong năm đầu tiên ở trường Tiểu học có ảnh hưởng tích cực cho những năm học sau đó, và sự chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 không chỉ là việc của cô mà còn là của gia đình trẻ. Nắm được tình hình và lòng mong mỏi của phụ huynh, với thực tế của chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non phù hợp với độ tuổi ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch phối hợp với phụ huynh để chăm sóc, giáo dục trẻ, chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Nội dung này tôi đã trao đổi trực tiếp với phụ huynh trong kỳ họp phụ huynh lần thứ nhất, Trao đổi, thống nhất với phụ huynh về mục tiêu, nội dung, phương pháp, biện pháp, hình thức chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1.Giải thích cho phụ huynh hiểu tầm quan trọng việc cho trẻ 5- 6 tuổi chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Sự chuẩn bị này cần tập trung vào các mặt: thể chất, dinh dưỡng, nhận thức, ngôn ngữ, cảm xúc, quan hệ xã hội, động cơ học tập. Việc chuẩn bị này không phải tập trung vào kỹ năng học (tập viết, tập đọc, tập làm toán) như phụ huynh vẫn nghĩ mà là phát triển các chức năng tâm lý đảm bảo cho việc học .Việc quan trọng hơn cả là mong phụ huynh phối hợp để trẻ hoàn thành tốt chương trình mẫu giáo 5 tuổi, một chương trình đã được nghiên cứu kỹ và áp dụng cho chương trình giáo dục mầm non trong đó đã chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1. Trong cuộc họp phụ huynh tôi có giới thiệu với phụ huynh về Kế hoạch chương trình học của trẻ, một số môn học mà trẻ sẽ học, tôi cũng giới thiệu với phụ huynh về các mục tiêu, kết quả mong đợi quy định tại chương trình GDMN, của các lĩnh vực mà trẻ 5 tuổi cần đạt được để phụ huynh biết rằng nếu con mình đạt được các mục tiêu đó và hoàn thành các môn học ở MG 5 tuổi thì có nghĩa là con đã sẵn sàng vào lớp 1. Tôi còn lên kế hoạch trao đổi với phụ huynh hằng tuần và hàng tháng, trao đổi về việc học tập của trẻ tôi sẽ trao đổi với phụ huynh về những mục tiêu trong chủ đề mà trẻ cần đạt hay là những mục tiêu mà trẻ chưa đạt và đưa cho phụ huynh bản đánh giá khảo sát để cùng đánh giá trẻ, cuối mỗi chủ đề những cháu nào chưa đạt mục tiêu nào tôi trao đổi với phụ huynh cùng giúp trẻ hoàn thành . Để phụ huynh hiểu rõ hơn về việc học của con mình tôi xin ý kiến của BGH để mời phụ huynh đến dự để con mình học như thế nào, vào trong các hội thi, các giờ thao giảng. cuối năm học học năm nào nhà trường cũng tổ chức hội thi “ Bé khỏe- bé ngoan” để đánh giá trẻ, phụ huynh đến dự sẽ thấy được rằng con cháu mình đã chuẩn bị sẵn sàng bước vào lớp 1. Qua đó yêu cầu Phụ huynh kết hợp để biết cách dạy trẻ phát âm 29 chữ cái trong chương trình mẫu giáo, cách làm quen với các mẫu chữ in thường, viết thường, in hoa.Trong giai đoạn cuối mẫu giáo lớn, vai trò của phụ huynh đặc biệt quan trọng trong việc phối hợp với Nhà Trường giúp chăm sóc và chuẩn bị
17 tâm lý, hỗ trợ trẻ từng bước điều chỉnh các thói quen từ bậc Mẫu giáo bằng nhiều cách như: bố mẹ cần tạo cho trẻ thói quen tự lập bằng cách khuyến khích trẻ thực hiện trọn vẹn một vài công việc nhà đơn giản, tự tạo một thời gian biểu học tập - vui chơi và nghiêm túc thực hiện thời gian biểu ấy. Để củng cố tự tin cho trẻ, tôi đã tuyên truyền với phụ huynh cùng trẻ trang trí góc học tập, những việc làm nhỏ này sẽ kích thích hứng thú đến trường của trẻ. Góc học tập có bàn ghế ngồi vừa cho trẻ, không gian thoáng mát; ánh sáng phải đủ để đọc sách. Tủ đựng sách vở gọn gàng, có lịch học tập nghiêm túc. Làm cho trẻ biết kiềm chế dần tính hiếu động, bột phát để chuyển thành tính kỷ luật, nền nếp, chấp hành nội quy học tập. *Phối hợp với phụ huynh chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1 trong thời gian nghỉ dịch Trong bối cảnh đại dịch covid-19 trẻ tạm dừng đến trường nhưng để chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1, nhà trường , giáo viên đã không ngừng các hoạt động phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn cha mẹ trẻ chăm sóc và giáo dục khi trẻ nghỉ tránh dịch tại nhà. Nhằm giúp trẻ hình thành những kỹ năng học tập, làm chủ việc học và những kỹ năng sống thiết yếu: Kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng giao tiếp. Giúp trẻ làm chủ bản thân tốt hơn và đặc biệt là cho trẻ một không gian chuyển tiếp để tự tin hòa nhập trong môi trường mới. Nhận thức được tầm quan trọng của việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1, nắm bắt tinh thần chỉ đạo của các cơ quan quản lý chuyên môn, với quan điểm trẻ dừng đến trường nhưng không dừng học tập. Giáo viên đã thực hiện những hoạt động kết nối giữa nhà trường và gia đình để chuẩn bị các điều kiện sẵn sàng cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 trong điều kiện dịch bệnh do Virút Covid-19 với nhiều biện pháp như: - Nhà trường thường xuyên bồi dưỡng, tập huấn nâng cao kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin; kỹ năng ứng phó dịch bệnh; xây dựng kho dữ liệu về nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ; công tác phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn cha mẹ trẻ chuẩn bị cho trẻ 5 - 6 tuổi sẵn sàng vào lớp Một. - Giáo viên lập kế hoạch cụ thể các hoạt động theo chủ đề và theo từng ngày, lựa chọn nội dung cốt lõi, cần thiết, lõi mà cha mẹ có thể tổ chức cho trẻ hoạt động tại nhà phù hợp với điều kiện của gia đình, nhằm chuẩn bị cho trẻ em sẵn sàng vào học lớp 1 - Tăng cường công tác tuyên truyền về dịch bệnh, tuyên truyền với cha mẹ trẻ về sự cần thiết sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1 và vai trò của cha mẹ trong việc chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1 và nội dung sẵn sàng học đọc, học viết theo hướng liên thông với chương trình tiểu học cho các bậc phụ huynh.Thành lập các nhóm liên hệ, trao đổi thông tin giữa giáo viên, phụ huynh thông qua zalo, facebook… thường xuyên chia sẻ các nội dung và thảo luận các cách thức thực hiện các nội dung cùng cha mẹ trẻ qua nhóm Zalo của lớp. Hướng dẫn và hỗ trợ cha mẹ thực hiện các hoạt động thông qua hình thức bài viết tuyên truyền các video clip, các hội thi nhỏ. Các hoạt động đã được thực hiện như: + Hướng dẫn cha mẹ rèn cho trẻ các thói quen nề nếp sinh hoạt đúng giờ, tự giác thực hiện các hoạt động tự phục vụ…. + Hướng dẫn cha mẹ rèn cho con sự tập trung, hoàn thành 1 công việc
18 trong 1 thời gian nhất định. + Hướng dẫn cha mẹ đọc sách cùng con, rèn cho con kĩ năng học tập với sách và đồ dùng học tập. + Hỗ trợ cha mẹ cho con học đọc, học viết thông qua hoạt động làm quen chữ cái. Cô xây dựng các clip giúp trẻ làm quen hình dáng, cách đọc các chữ cái và các clip hướng dẫn trẻ tập tô, đồ chữ cái… + Hướng dẫn cha mẹ chuẩn bị tâm lý giúp trẻ sẵn sàng vào trường tiểu học thông qua việc xem tranh ảnh, video và trao đổi cùng con về trường tiểu học, những thay đổi trong nền nếp, thói quen, những điều thú vị…Cùng con chuẩn bị những đồ dùng cho việc học tập tại trường tiểu học. + Hướng dẫn cha mẹ chăm sóc dinh dưỡng, thực hiện các hoạt động thể dục phù hợp và phòng bệnh cho trẻ, chuẩn bị tốt thể lực sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1. + Lắng nghe phải hồi của cha mẹ về hoạt động của trẻ, tư vấn cho cha mẹ các giải pháp giúp trẻ hưởng ứng hơn khi tham gia các hoạt động học tập cùng cha mẹ Như vậy, để đạt được mục tiêu giúp trẻ 5 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 đòi hỏi không chỉ là trẻ sẵn sàng mà còn cần có trường học sẵn sàng, gia đình sẵn sàng. Môi trường giáo dục "ba sẵn sàng" sẽ giúp trẻ được chuẩn bị đầy đủ các điều kiện về tâm lý, khả năng học tập, sức khỏe, vật chất... giúp trẻ nhanh chóng thích nghi, hòa nhập tốt và đạt mục tiêu giáo dục trong môi trường mới, làm nền tảng cho sự phát triển nhân cách sau này của mỗi trẻ. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường Qua sự chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1 bằng các biện pháp giúp trẻ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1 nêu ở trên. Tôi đã thu được những kết quả sau: Tháng 3/2022 Kết quả STT Nội dung khảo sát Số trẻ Chưa Đạt Tỷ lệ Tỷ lệ đạt 1 Trẻ có thể lực tốt 32 32 100% 0 0 2 Trẻ có nhận thức tốt 32 31 96,8% 1 3,2% 3 Trẻ có ngôn ngữ tốt 32 30 93,7% 2 6,3% Trẻ có kỹ năng cần 4 thiết của hoạt động 32 29 90,6 3 9,4% học tập * Đối với trẻ: Các cháu trong lớp tôi đều khoẻ mạnh, da dẻ hồng hào, vận động nhanh nhẹn, Kết quả khám sức khoẻ định kì cho thấy 100% trẻ phát triển thể lực bình thường. Trẻ thông minh, nhanh nhẹn, mạnh dạn, hồn nhiên và đạt được kết quả mong đợi cuối độ tuổi . Ngôn ngữ của trẻ phát triển rõ ràng, dễ nghe, dễ hiểu ,trẻ có vốn từ phong phú, diễn đạt mạch lạc.Trẻ nhận biết được và đọc được 29 chữ cái và rất thích được đi học lớp 1. -Trẻ có nề nếp ăn, ngủ, vệ sinh, sinh hoạt tốt. Có ý thức tự phục vụ. Chấp hành tốt các nội quy và quy định chung của trường của lớp. Trẻ có những kỹ năng sống cần thiết. -Trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực tham gia các phong trào văn nghệ thể dục