intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp Lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng

Chia sẻ: Dung Hoang | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:36

54
lượt xem
5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm này là giúp trẻ nhớ và thuộc các tác phẩm văn học, nâng cao khả năng đọc, kể diễn cảm, phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ tích lũy và mở rộng vốn từ phong phú, đa dạng, giúp trẻ phát âm đúng, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, là điều kiện tốt cho trẻ học đọc, học viết sau này.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp Lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng

  1. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng                     PHẦN THỨ NHẤT : MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề  Lý do lí luận: Đất nước Việt Nam ta đang dần chuyển sang thời kì thực hiện công  nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước và hội nhập Quốc tế. Và để làm được điều  đó vấn đề năng cao dân trí, đào tạo nhân tài và bồi dưỡng nhân tài đất nước là  vấn đề  được xã hội quan tâm hàng đầu. Đó là bước ngoặt là nhiệm vụ  của  Ngành Giáo dục, dù ở  thời đại nào Giáo dục cũng được đặt lên hàng đầu và   chiếm một vị  trí rất quan trọng trong xã hội. Giáo dục mầm non là bậc học  đầu tiên trong hệ  thống giáo dục quốc dân, giáo dục mầm non thực hiện  nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em từ 3 tháng tuổi đến năm  tuổi. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ  phát triển về thể chất, tình  cảm, ngôn ngữ, tư  duy, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố  đầu tiên   nhân   cách con người mới của trẻ.  Không những thế, theo ý kiến các chuyên gia tại module mầm non thì  các nhà giáo dục đều phải thừa nhận một điều rằng “Cách tiếp cận tốt nhất  để giáo dục trẻ đó là lấy trẻ làm trung tâm là ứng dụng các phương pháp dạy  học tích cực nhằm thúc đẩy sự  phát triển, tính chủ  động, khả  năng tư  duy  phản biện và giải quyết vấn đề của trẻ”.    Đến trường lớp Mầm non và trong chương trình Giáo dục mầm non,  trẻ  không chỉ  được chăm sóc một cách khoa học, mà trẻ   con được học hỏi và  làm quen nhiều lĩnh vực với các môn học khác nhau, dù lĩnh vực hay môn học   nào cũng đều thú vị và chiếm vị trí quan trọng nhất định cho sự phát triển của  trẻ  nhưng trước tiên nếu muốn tiếp thu và thực hiện  tốt  lĩnh vực khác thì  ngôn ngữ nói của trẻ phãi rõ ràng , cụ thể và mạch lạc  bằng nhiều hình thức  thông qua các môn học và các hoạt động; giáo dục mầm  non đã góp phần xây  dựng và giáo dục con người mới ở lứa tuổi ngay từ khi còn thơ ấu. Mà trong  đó làm quen với văn học là một môn học chiếm một vị trí vô cùng quan trọng,   nó không chỉ  giúp trẻ phát triển về mặt thẩm mĩ mà còn kích thích trí tưởng  tượng sáng tạo của trẻ. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học sẽ  giúp trẻ  phát triển trí tưởng tượng, trẻ được hóa thân vào những nhân vật ngộ nghĩnh,  ly kỳ  trong những câu chuyện cổ  tích, hay trẻ  được thể  hiện cảm xúc của  bản thân khi đọc những bài thơ, ca dao, đồng dao qua hoạt động làm quen văn   học  ở lớp, không những vậy trong quá trình cô giáo kể chuyện, đọc thơ  qua   lời kể, ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ của cô đã một phần giúp trẻ phân biệt được   cái tốt, cái xấu, cái thiện, cái ác, từ đó giúp hình thành và phát triển tình cảm                                                                 1                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
  2. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng trong con người trẻ, trẻ biết yêu “cái đẹp”, bảo vệ “cái đẹp”, hướng về “cái  đẹp” trong cuộc sống hàng ngày và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời mới,  chân trời nhận thức cho trẻ. Trẻ  được cảm nhận, đồng điệu với niềm vui,   nỗi buồn của những nhân vật trong truyện, cảm nhận  được vẻ  đẹp thiên  nhiên qua các tác phẩm thơ, ca dao, tục ngữ… Nó còn góp phần tích cực giúp   trẻ hình thành và phát triển kỹ năng, lời nói trong các hoạt động đời sống, mở  rộng hiểu biết của trẻ  về  thế giới xung quanh, giáo dục đạo đức thẩm mỹ  thông qua các tác phẩm văn học. Mặt khác thực hiện giảng dạy tốt bộ  môn  làm quen với văn học còn là điều kiện thuận lợi, tạo tiền đề  cho trẻ học tốt   môn văn học sau này khi học phổ thông.           Thuở thơ ấu không biết từ khi nào những lời ru, câu thơ, câu vè, bài hát  câu chuyện của bà và mẹ ..in sâu trong trí nhớ của mỗi chúng ta. Có lẽ từ khi   còn nằm trong nôi mỗi con người chúng ta đều được nghe lời ru à ơi!! Của  bà của mẹ. Những lời ru ấy đã theo mỗi tuổi thơ đến hết cuộc đời . Văn học  là một loại hình nghệ  thuật, là người bạn không thể  thiếu đối với trẻ  thơ  nhất là lứa tuổi mẫu giáo, Văn học còn giúp trẻ những hiểu biết đầu tiên về  cuộc sống xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và phát triển trí tưởng tượng,  sáng tạo ở trẻ. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến với trẻ rất quan trọng  và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình cho trẻ  tiếp xúc với tác phẩm   văn học phải từ đơn giản đến phức tạp, từ đó giúp trẻ bộc lộ khả năng cảm   thụ văn học của mình. Đồng thời góp phần giúp trẻ phát triển một cách toàn  diện.Các hoạt động ở trường mầm non có ý nghĩa rất lớn đối với trẻ, vì vậy  việc làm thế nào để thu hút được trẻ tích cực tham gia vào hoạt động là rất   cần thiết.  Lý do thực tiễn:    Hiện nay trên thực tế  cho thấy nhiều giáo viên còn hạn chế  trong quá   trình tổ chức các hoạt động cho trẻ. Giáo viên còn rập khuôn, áp đặt trẻ thực   hiện theo bài mẫu mà mình đã soạn, chưa tạo được hứng thú cho trẻ, chưa   phát huy được tính tích cực, sáng tạo của trẻ, giáo viên đã thực hiện được   chương trình giáo dục mầm non mới song khi thực hiện giáo dục “Lấy trẻ  làm trung tâm” còn lúng túng, trong cách lựa chọn biện pháp, hình thức tổ  chức các hoạt động sao cho trẻ được tích cực hứng thú, chưa có kinh nghiệm  thực tiễn trong việc tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.  Đa số  còn dạy trẻ  theo hướng lấy giáo viên làm trung tâm, cô hướng dẫn   nhiều, nói nhiều, trẻ  ít được thực hành và trao đổi. Đa số  trẻ  trong giờ  học   còn nhút nhát, khi trả  lời câu hỏi của cô chưa diễn đạt được mạch lạc, trọn  câu… việc trẻ thiếu vốn từ, chưa mạnh dạn trong giao tiếp và ngôn ngữ chưa  phát triển hoàn thiện là một trong những rào cản lớn để  giáo viên cung cấp   kiến thức cho trẻ, nhất là ở hoạt động  làm quen với tác phẩm văn học. Một                                                                  2                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
  3. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng số câu chuyện dài không có kịch tính, trẻ thường khó khăn trong việc nhớ nội   dung câu chuyện, hay nói chuyện riêng, không chú ý nghe hết câu chuyện, đối   với các tác phẩm thơ trẻ mới chỉ đọc qua hình thức đọc thuộc lòng, khả năng   đọc thơ  diễn cảm của trẻ còn hạn chế, đa số  trẻ  ở  địa phương đa số  là trẻ  người đồng bào dân tộc thiểu số  và trẻ  từ  các nơi khác về  tạm trú cùng bố  mẹ  canh tác trên địa bàn xã nên khả  năng giao tiếp vẫn còn nói ngọng, sai   dấu;   cũng   có   một   số   câu   chuyện   giáo   viên   còn   gặp   khó   khăn   trong   việc  chuyển thể sang thể loại đóng kịch, các học liệu cho trẻ sử dụng trong hoạt   động này còn ít dẫn đến kết quả  giờ  học chưa linh hoạt , sáng tạo. Chính vì  vậy để  cải thiện thực trạng trên và nâng cao chất lượng giáo dục làm quen  văn học cho trẻ 5 tuổi?  Việc thay đổi thực trạng này sẽ tác động như thể nào   đến chất lượng phát triển nhận thức và trí tuệ của trẻ hay không? Để có được tiết làm quen văn học cuốn hút trẻ  vào tiết học giáo viên  phải có những đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động vì đồ dùng đồ chơi là một  phần quan trọng không thể thiếu trong các tiết văn học. Giáo viên cần chú ý  về giọng đọc thơ, kể chuyện sao cho diễn cảm, phù hợp với từng nhân vật  trong nội dung câu chuyện. Cùng với sự thay đổi phương pháp dạy học của   các bậc học mầm non là dạy học tích cực và xây dựng môi trường giáo dục   lấy trẻ làm trung tâm nhằm gây hứng thú, thu hút trẻ để trẻ tiếp thu bài một  cách nhẹ nhàng, không gò bó, không áp đặt nhưng lại đạt hiệu quả cao trong  quá trình nhận biết của trẻ. Nhận thấy được tính cần thiết của việc giáo  dục lấy trẻ làm trung tâm trong các hoạt động ở trường mầm non nói chung   và hoạt động làm quen tác phẩm văn học nói riêng. Tôi mạnh dạn chọn đề  tài “Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn làm quen Văn học theo   hướng giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa   Hồng” Đối tượng nghiên cứu: Một số  biện pháp sư  phạm giúp học tốt môn  Làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Phạm vi nghiên cứu: Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn   Làm quen văn học  theo hướng Giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm  tại trường  Mầm non Hoa Hồng. ­ Đối tượng khảo sát: Trẻ  5­6 tuổi lớp lá 3 trường Mầm non Hoa   Hồng. ­Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 03 năm 2019  Theo Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: “Chương trình giáo dục mầm non tốt  là một chương trình lấy trẻ làm trung tâm. Có nghĩa là nó được xây dựng dựa   trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả  năng của trẻ. Chương trình này                                                                 3                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
  4. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng sẽ  tạo cơ  hội cho trẻ  được phát triển toàn diện, không chỉ  chú trọng tới sự  phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng   giao tiếp xã hội của trẻ.”   Đây là bài học mang nhiều lợi ích cho bản thân tôi cũng như  đồng   nghiệp giáo viên trong trường Mầm non Hoa Hồng khi tổ  chức hoạt động  môn làm quen văn học cho trẻ  theo hướng “Lấy trẻ  làm trung tâm ”. Với   mong muốn được đóng góp một số  kinh nghiệm nhỏ  của mình trong quá  trình chăm sóc và giáo dục trẻ nhằm nâng cao chất lương giáo dục nên tôi đã  mạnh dạn chọn đề  tài: “Một số  biện pháp giúp trẻ  5­6 tuổi học tốt môn   làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm  tại  lớp Lá   3 trường Mầm non Hoa Hồng”.  2. Mục tiêu nghiên cứu          * Mục tiêu:         Đề tài được thực hiện với mục tiêu đặt ra là:          ­ Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ theo hướng giáo dục   lấy trẻ làm trung tâm. ­ Phát triển nhận thức, thẩm mỹ của trẻ thông qua lời nói và hành động,  sự  biểu cảm của cô. Mặt khác trẻ  còn biết thể  hiện, cử  chỉ  hành động của  mình qua từng nhân vật của tác phẩm văn học.   ­ Trẻ bộc lộ được tình cảm của mình trước các nhân vật qua nội dung  của bài thơ , câu chuyện; rèn khả năng đọc, kể diễn cảm, luyện tập để  phát  âm đúng tất cả các từ trong tiếng Việt, kể cả các từ khó. Phát triển khả năng   ghi nhớ, tăng khả  năng cảm thụ. Hoạt động làm quen văn học sẽ  rất hứng   thú, gây sự  quan sát chú ý của trẻ thông qua hoạt động học, dạo chơi  ở mọi   lúc mọi nơi... ­ Giúp trẻ nhớ và thuộc các tác phẩm văn học, nâng cao khả năng đọc,  kể diễn cảm, phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ tích lũy và mở rộng vốn từ  phong phú, đa dạng, giúp trẻ  phát âm đúng, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, là  điều kiện tốt cho trẻ học đọc, học viết sau này. ­ Giúp cho trẻ hình thành và phát triển nhân cách, đồng thời trẻ mạnh   dạn hơn, tự tin hơn, có lối ứng xử văn minh trong cuộc sống hàng ngày. * Nhiệm vụ:                                                                4                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
  5. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng  Đề tài được thực hiện với nhiệm vụ đặt ra là:   ­ Tìm hiểu về đặc điểm phát triển ngôn ngữ  của trẻ mầm non. Trong  thực tế vì sao chất lượng giáo dục môn làm quen ăn học mà trẻ lĩnh hội chưa  cao? Tại sao chưa phát huy hết khả năng, tiềm thức của mỗi đứa trẻ? Trong   thực tế trẻ còn học dưới hình thức cũ, trẻ học còn bị chi phối nhiều của giáo  viên, trẻ chưa được phát huy đúng hướng lấy trẻ làm trung tâm qua môn học,   nghĩa là trẻ chưa thể hiện được hết khả năng, nhu cầu và hứng thú trong các   hoạt động học. Giáo viên cần phải xây dựng kế hoạch giảng dạy và lựa chọn  hình thức tổ chức hoạt động linh hoạt nhưng đảm bảo tính vừa sức nhằm lấy   trẻ làm trung tâm thì mới mang lại hiệu quả, sát với thực tế, phù hợp với tình  hình nhận thức của trẻ trong lớp theo từng độ tuổi. ­ Hình thành cho trẻ  những kĩ năng đọc thơ, kể  chuyện diễn cảm;  Phát  triển khả năng giao tiếp hàng ngày giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và trẻ với  mọi người xung quanh.  Lựa chọn nội dung, xác định mục tiêu và đổi mới  trong hình thức tổ  chức hoạt động, nhằm lôi cuốn sự  tham gia tích cực của   trẻ  nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại trường lớp mầm non qua môn  làm quen Văn học. ­ Dạy trẻ phát âm chính xác ngôn ngữ tiếng Việt; luyện cho trẻ kĩ năng  nghe, hiểu, đọc thơ  hay kể  lại câu truyện, các sự  việc, trong cuộc sống và  trong sinh hoạt hằng ngày của trẻ một cách linh hoạt.                   Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lí luận của vấn đề Trong lý luận dạy và học có những quan niệm khác nhau về  vai trò  của nhà giáo dục và vai trò của học sinh, nhưng quy tụ  lại có hai hướng:   Hoạt động lấy giáo viên làm trung tâm hoặc hoạt động lấy học sinh làm  trung tâm, những năm gần đây các tài liệu giáo dục và dạy học ở nước ngoài   và trong nước thường nói tới việc cần thiết phải chuyển từ dạy học lấy giáo   viên làm trung tâm sang dạy học lấy học trẻ  làm trung  tâm, đây là một xu  hướng tất yếu của nền giáo dục mà chúng ta nên áp dụng và đổi mới. Vậy trong công tác giảng dạy học người giáo viên luôn quan tâm  trước hết đến việc hoàn thành trách nhiệm của mình là truyền thụ  tới trẻ  cho hết nội dung quy định trong chương trình, cố gắng làm cho mọi học sinh   hiểu và nhớ  những lời cô dạy. Cũng từ  đó hình thành kiểu học thụ  động,  thiên về ghi nhớ, ít chịu suy nghĩ. Để khắc phục tình trạng đó, cần phát huy  tính tích cực chủ động học tập của trẻ, quan tâm đến nhu cầu khả năng của                                                                 5                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
  6. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng mỗi cá nhân trẻ  trong tập thể  lớp. Các phương pháp “Dạy học tích cực”,   “Lấy người học làm trung tâm” đã đưa lại hiệu quả cao .Tiếp tục thực hiện  Kế  hoạch số  56/KH­BGDĐT ngày 25/01/2017 của Bộ  GDĐT về  việc triển   khai chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn  2016 – 2020, Bộ GDĐT tổ chức hội thảo sơ kết 02 năm triển khai thực hiện  chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Tổ chức cuộc  thi “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm trong các cơ  sở  giáo dục mầm non”. Tiếp tục thực hiện Quyết định số  1008/QĐ­TTG ngày 2/6/2016 của  Thủ  tướng Chính phủ  phê duyệt Đề  án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ  mầm non”  Thực hiện có hiệu quả  Chương trình Giáo dục mầm non mới, chú  trọng vào việc phát  triển  ngôn ngữ  cho trẻ  trong công tác giáo dục nhằm  nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ  về  đổi mới phương pháp giáo dục; “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm” củng cố, phát triển số  lượng và chất lượng  ở  trường mầm  non. Hoạt động làm quen văn học giúp cho trẻ hình thành và phát triển ngôn  ngữ  là phương tiện hình thành đạo đức cho trẻ  biết yêu ghét rõ ràng. Làm  quen văn học còn hình thành cho trẻ  lòng yêu thiên nhiên, Tổ  quốc, tình yêu  thương con người rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh   hoạt tập thể  đó là tính tổ  chức kỷ  luật tự  chủ  mạnh dạn trước mọi người.   Dạy trẻ làm quen văn học còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, giúp   trẻ phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng, củng cố kiến thức trẻ qua học tập vui   chơi. Không những thế văn học còn là nguồn sữa mẹ  nuôi dưỡng, phát triển   tâm hồn cho trẻ, truyền cho các cháu vẻ  đẹp truyền thống của cha ông, lòng  nhân ái thuỷ  chung tính công bằng, yêu lẽ  phải, đức cần cù chăm chỉ, yêu  nước thương nòi tự  tin, lạc quan, yêu đời. Văn học là phương tiện, là mục  đích để thực hiện quá trình giáo dục, đào tạo. Cho trẻ  làm quen với tác phẩm văn học là chúng ta đã góp phần mở  rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát   triển ngôn ngữ, phát triển  ở  trẻ  kĩ năng đọc và kể  truyện…những điều này  vai trò rất lớn trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Đặc   biệt hoạt động  Làm quen với tác phẩm văn học là hoạt động giúp trẻ  phát  triển ngôn ngữ  và là một trong những nhiệm vụ  quan trọng nhất  ở  trường   Mầm non. Hoạt động này không những nhằm giúp trẻ  hình thành và phát   triển các năng lực ngôn ngữ như nghe, nói, đọc và tiền viết mà còn giúp trẻ  phát triển khả  năng tư  duy, nhận thức, tình cảm thông qua các bài thơ  câu  chuyện. Vì vậy trẻ nói năng mạch lạc, hứng thú với các tác phẩm văn học là                                                                 6                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
  7. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng một trong những nhiệm vụ  giáo dục mầm non có  ảnh hưởng lớn đến việc  giáo dục và phát triển ngôn ngữ cho trẻ.         Với mong muốn mang những điều tốt đẹp nhất đến cho trẻ thông qua   các hoạt động ở trường nói chung và các tác phẩm văn học nói riêng, là một  giáo viên mầm non khi lên kế  hoạch tôi đã lựa chọn các tác phẩm văn học  phù hợp với lứa tuổi của trẻ và tình hình thực tế của đơn vị mình nhằm cung  cấp những kiến thức mới cho trẻ  giúp nâng cao chất lượng dạy và học tại  trường lớp mầm non theo hướng “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm  trung tâm”. Đây cũng là nhiệm vụ  trọng tâm của một người giáo viên mầm  non trong giai đoạn mới hiện nay. II. Thực trạng vấn đề  ­ Thực hiện kế hoạch của Bộ giáo dục, năm học 2018­2019 là năm học   tiếp tục hưởng  ứng và thực hiện nghiêm túc có hiệu quả  chuyên đề  “Xây  dựng  môi  trường  giáo dục  lấy trẻ  làm trung tâm  trong trường mầm non”.  Riêng đối với trẻ  5 tuổi sẽ  phải chuẩn bị  kỹ  hơn về  mọi mặt để  trẻ  bước  tiếp vào một môi trường hoàn toàn mới lạ  đó là môi trường của trường tiểu   học. Nhưng trẻ lại gặp khó khăn trong phát triển ngôn ngữ  nói chung và quá   trình làm quen với tác phẩm văn học nói riêng. Chính vì vậy nhiệm vụ  của  người giáo viên mầm non không chỉ  giúp trẻ  chiếm lĩnh được những kiến   thức, những kĩ năng ở  trường mầm non mà còn cần phải tạo cho trẻ có một   tâm thế vững vàng, mạnh dạn, tự tin, sẵn sàng bước vào lớp một một cách tốt  nhất.  Kết quả  khảo sát cuối năm học 2018­2019 được thống kê cụ  thể  như  sau:  Năm học 2018­2019. Với tổng số học sinh 5­6 tuổi là 25 cháu; trong đó  nữ 12; dân tộc 20; nữ dân tộc 10. Khi chưa áp dụng sáng kiến Đạt Chưa đạt Nội dung Số   trẻ  Tỉ   lệ  Số   trẻ  Tỉ lệ % đạt % chưa đạt Trẻ   nói   rõ   ràng,  8/25 32 17/25 68 mạch lạc Trẻ   đọc   thơ,   kể  7/25 28 18/25 72 chuyện diễn cảm Trẻ   biết   kể   truyện  6/25 24 19/25 76                                                                7                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
  8. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng sáng tạo. Trẻ diễn đạt ý tốt 6/25 24 19/25 76           Thực tế trong giảng dạy cho trẻ 5­6 tuổi trong tr ường mầm non hi ện   nay còn nhiều vấn đề cần khắc phục như: Sự am hiểu tính cách độ tuổi từng  trẻ, cách xây dựng kế hoạch, lựa chọn chỉ số, lối dẫn dắt lôi cuốn trẻ, đa số  còn dạy trẻ theo hướng lấy giáo viên làm trung tâm, cô hướng dẫn nhiều, nói   nhiều, trẻ ít được thực hành, trao đổi, một phần cũng do đồ  dùng đồ  chơi ít,   chưa đầy đủ để trẻ hoạt động. Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học hiện nay chưa mang lại kết   quả như mong muốn, những biện pháp đã sử dụng trước đây như dạy trẻ làm  quen văn học thông qua các hoạt động, tích hợp lồng ghép…chưa đạt hiệu  quả  cao. 94,6% trẻ  đều là con em nông dân dân tộc Êđê nên ít được sự  quan  tâm, chăm sóc, bồi dưỡng của bố mẹ, trẻ còn nhút nhát, khả năng nhận thức   còn kém công tác phối kết hợp của giáo viên với phụ huynh trong việc cho trẻ  làm quen với văn học còn có nhiều hạn chế.  Cơ sở vật chất không đảm bảo,   chưa đáp ứng được yêu cầu của ngành, đồ dùng đồ chơi chưa đảm bảo chưa  đầy đủ, đồ dùng phục vụ môn văn học còn hạn chế nên việc học tập của các   cháu chưa đảm bảo. Khi làm đồ  dùng đồ  chơi, giáo viên hạn chế  về  năng  khiếu thẩm mỹ. Trong lớp còn một số  trẻ  học yếu nên việc nhận thức còn   hạn chế. Đa số  giáo viên nắm vững nội dung, phương pháp và chương trình   dạy song việc vận dụng các phương pháp, thủ pháp vào trong các tiết học để  các tiết học đạt hiệu quả còn chưa cao, nhiều giáo viên đã chú ý làm thế nào  để  nâng cao chất lượng của giờ  học nhưng do một số  yếu tố  chủ  quan và  khách quan nên kết quả  dạy tiết học còn  ở  nhiều mức độ  khác nhau, có cô  giáo có khả năng về vẽ tranh nhưng khả năng về ngôn ngữ và năng khiếu sư  phạm lại còn hạn chế Trang thiết bị  dạy học của nhà trường còn thiếu thốn: ví dụ  như  nhà   trường chưa có máy chiếu hoặc ti vi màn hình lớn để kết nối với máy tính để  áp dụng công nghệ  thông tin vào trong tiết dạy.  Những yếu tố  khách quan  khác làm cho thực trạng của đề tài còn tồn tại nhiều hạn chế.  Để  tháo gỡ  khó khăn này, tôi đã chọn phương pháp giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm, thiết kế  môi trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm và cách   lập kế hoạch trên quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.Vì vậy đòi hỏi   giáo viên phải có trình độ  chuyên môn cao, sáng tạo, năng động trong giảng  dạy để trẻ đạt được kết quả tốt nhất khi cho trẻ tự khám phá tìm tòi cái mới  trong mọi hoạt động ,để chất lượng giáo dục được nâng cao bản thân cô và  trẻ  cần phải cố  gắng hơn trong quá trình thực hiện chương trình giáo dục  mầm non                                                                8                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
  9. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng Nguyên nhân chủ quan:  Ưu điểm: Là một giáo viên mầm non yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi,  luôn  tìm tòi vận dụng các biện pháp, hình thức đổi mới về  các hoạt động  nhằm lôi cuốn trẻ  tham gia tích cực vào các hoạt động một cách chủ  động.  Thường xuyên tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn và các đợt sinh hoạt  chuyên đề, các hội thi…để học tập và rút kinh nghiệm cho bản thân. Hạn chế: Kinh nghiệm giảng dạy chưa lâu, sự  tích lũy chuyên môn  còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân khách quan: Ưu điểm: Được sự  quan tâm của các cấp  ủy Đảng, chính quyền địa  phương, hội cha mẹ  học sinh và đặc biệt là sự  quan tâm chỉ  đạo của bộ  phận chuyên môn Phòng giáo dục và đào tạo cũng như  Ban lãnh đạo nhà  trường đầu tư  về  cơ  sở  vật chất tương đối đầy đủ, bộ  phận chuyên môn  luôn tạo mọi điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp tập huấn, chuyên đề,  các chị em đồng nghiệp luôn sẵn sàng hỗ trợ giúp đỡ tôi hoàn thành tốt công  tác của mình. Một số cha mẹ học sinh quan tâm đến con em mình, luôn có sự  phối hợp với giáo viên trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ, thường xuyên  ủng hộ nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi cho các cháu.  Hạn chế: Trường Mầm non Hoa Hồng là một trường quốc lập với  nhiệm vụ là thực hiện công tác giáo dục chất lượng ở cấp mầm non . Đơn vị  trường đóng thuộc vùng đặc biệt khó khăn, trình độ  dân trí thấp, chưa đảm  bảo được mức sống cho người dân. Một số  bộ  phận không nhỏ  người dân   chưa có nhận thức đúng mức về vị trí vai trò, tầm quan trọng của việc đưa   trẻ  đến trường đúng độ  tuổi.              Hầu hết các cháu 5 tuổi đến trường  phần đa chưa học qua lớp 3 tuổi, 4 tuổi, các cháu còn bở ngỡ với tất cả các  hoạt động  ở  trường mầm non nói chung hoạt động làm quen với tác phẩm  văn học  nói riêng. Những yếu tố  trên đã  ảnh hưởng không nhỏ  đến thực  trạng,  từ  những gì tích lũy, học hỏi được, qua những kinh nghiệm thực tế  vận dụng nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức cho trẻ làm quen với tác   phẩm văn học qua 3 năm giảng dạy, cộng với việc nhìn nhận rõ thực trạng   khách quan và chủ quan, chỉ rõ ra các nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng  đó.Vì vậy định hướng của bản thân về việc giúp trẻ học tốt môn văn học tại  lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng là tiếp tục vận dụng và phát triển các  biện pháp cũ để phát huy những mặt mạnh, những thành công, những điểm  mới để  tận dụng những thuận lợi của thực trạng  và bổ sung những cái mới  linh hoạt hơn, có hiệu quả hơn. III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề                                                                9                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
  10. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng Lựa chọn các biện pháp, giai phap phù h ̉ ́ ợp  với từng độ  tuổi và tình  hình thực tế  của đơn vị  để giải quyết  một số  vấn đề  khó khăn trong quá  trình giúp trẻ tham gia vào hoạt động làm quen các tác phẩm văn học.  Hình thành  ở  trẻ  các kĩ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ  tiếng Việt rõ  ràng, mạch lạc.   Hình thành cho trẻ kĩ năng đọc thơ, kể truyện diễn cảm, sáng tạo… giúp trẻ học tốt môn văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Trẻ  cảm nhận được những  nội dung và  giá trị  nghệ  thuật trong tác  phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học. Trẻ tham gia hoạt động ngày một chủ động hơn, không áp đặt, không   gò bó, trẻ có thể phát huy được năng lực và tính sáng tạo của bản thân trong   quá trình tham gia vào các hoạt động. Cha mẹ trẻ cảm nhận được sự thay đổi của con mình, từ đó có những  suy nghĩ tích cực hơn trong công tác phối hợp với nhà trường chăm sóc và  giáo dục trẻ. * Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp. ­  Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp tổ chức hoạt  động phù hợp cho trẻ  làm quen với văn học theo hướng lấy trẻ  làm   trung tâm  * Biện pháp1:Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí,  đặc điểm ngôn ngữ  và   hoàn   cảnh   gia   đình   của   trẻ   trong   lớp  để  xây   dựng   kế   hoạch,   lựa   chọn   phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp cho trẻ làm quen với văn học Giáo viên nghiên cứu đặc điểm tâm lí của trẻ, quan tâm đến vai trò  dạy học và có các kế  hoạch cụ  thể  giúp trẻ  tích cực trong các hoạt động   hoạc tập môn làm quen văn học. Như  chúng ta đã biết  mỗi đứa trẻ  là một cá thể  riêng biệt,  trẻ  khác  nhau về  thể  chất, tình cảm, trí tuệ, tâm lý, hoàn cảnh gia đình và văn hóa.  Chính vì thế nhiệm vụ của mỗi giáo viên mầm non là phải lựa chọn nội dung,  xác định mục tiêu và đổi mới trong hình thức tổ  chức hoạt động, nhằm lôi  cuốn sự tham gia tích cực của trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Đặc điểm tâm sinh lý của mỗi đứa trẻ là hoàn toàn khác nhau, mỗi trẻ  có sự hứng thú, cách học và tốc độ tiếp thu kiến thúc khác nhau nhưng chúng  đều có thể thành công nếu được giáo viên hướng dẫn một cách rõ ràng, linh                                                                  10                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  11. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng hoạt trong cách nghỉ, cách nhận thức mà người giáo viên cần truyền đạt. Vì  vậy điều cần thiết là chúng ta phải nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý của  từng trẻ  để từ  đó có kế  hoạch cũng như  biện pháp giáo dục cụ  thể  phù hợp   với đặc điểm phát triển của trẻ. Ngay từ  đầu năm học tôi xác định khă năng nhận thức của trẻ  trong  lớp và phân loại theo từng nhóm, tìm hiểu hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm  sinh lý và ngôn ngữ  của trẻ.  Đối với trẻ, tuy cùng độ  tuổi nhưng sự  phát  triển tâm sinh lý trẻ  sẽ  không đồng đều, có cháu thì nhanh nhẹn, hoạt bát,  nói năng lưu loát và tiếp thu nhanh nhẹn. Trái lại, có trẻ  trong giao tiếp nói   năng chưa biết diễn đạt ý nghĩ của mình rõ ràng bằng ngôn ngữ, thể  hiện   chưa trọn câu, trọn nghĩa. Do vậy, đòi hỏi cô giáo phải hiểu được đặc điểm  tâm lý từng trẻ. Từ  đó xây dựng kế  hoạch và lựa chọn những biện pháp  hướng dẫn, rèn luyện, đề  tài sao cho phù hợp với từng đối tượng. Tôi xây  dựng kế hoạch theo ngày, tuần, tháng mục đích để theo dõi sự  phát triển và  khả năng lĩnh hội kiến thức của trẻ một cách trọn vẹn hơn. Cùng với việc tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý và đặc điểm phát triển   ngôn ngữ của trẻ cô giáo còn chú ý đến hoàn cảnh gia đình của trẻ, bởi gia   đình chính là cái nôi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách con người.   Về hoàn cảnh gia đình: Mỗi trẻ có mỗi hoàn cảnh khác nhau, vì vậy   cô giáo cần có sự  quan tâm, tìm hiểu hoàn cảnh, gia đình của trẻ  để  có sự  lựa chọn  phương pháp giáo dục phù hợp và phối hợp với gia đình trong công   tác chăm sóc và giáo dục trẻ. Sau khi tìm hiểu gia đình trẻ…Nắm được đặc  điểm tâm lý và đặc điểm ngôn ngữ của trẻ, căn cứ vào nhu cầu học tập của  trẻ, những điều kiện sẵn có ở địa phương để lựa chọn các tác phẩm văn học   có nội dung phù hợp.  Chuẩn bị  tốt cho trẻ  về  mặt tâm lý, đổi mới hình thức và phương   pháp giáo dục theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ chủ động,  tự  chủ trong các hoạt động là điều vô cùng quan trọng, trẻ có một tinh thần  tốt, luôn thoải mái, vui vẽ, hứng thú tham gia mọi hoạt động, giải quyết tốt  nhiệm vụ  cô giao, không những vậy trẻ  còn được tự  trải nghiệm và xử  lý  những tình huống xảy ra trong quá trình tham gia hoạt động, trẻ không bị gò   bó, áp đặt…điều này giúp trẻ  có thêm niềm tin khi tham gia vào các hoạt  động nói chung và hoạt động làm quen với tác phẩm văn học nói riêng.  Ví dụ : Với những trẻ thông minh nhanh nhẹn, chỉ bằng lời nói, câu đố,  câu hỏi gợi mở hoặc hình ảnh trên màn hình trẻ đã hiểu ra. Nhưng đối với trẻ  chậm chạp, nhút nhát, cô cần có kế hoạch chuẩn bị những câu hỏi ngắn gọn,   đơn giản, dễ hiểu và dành nhiều thời gian quan tâm đến trẻ  nhiều hơn. Đặc                                                                  11                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  12. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng biệt chú ý đến việc sửa sai đối với những trẻ  đồng bào những trẻ  có hoàn   cảnh khó khăn ít được va chạm với các bạn còn nói ngọng, nói lắp.  *Biện pháp 2: Tìm hiểu về đặc điểm vốn từ của trẻ Vốn từ của trẻ bước đầu còn nghèo nàn trẻ ngại giao tiếp với cô giáo,  với bạn, chưa hiểu nghĩa của câu hoặc của từ… Ví dụ: Có trẻ hay sai dấu ngã nói thành dấu hỏi  (“Mũ” nói thành “mủ”­   “cái mủ”).“Sữa” trẻ  nói thành “sửa” – ( uống sửa). Lại có trẻ  hay ngọng  nguyên âm: L phát âm thành N, S phát âm thành X…. Cô có thể sửa tật của trẻ  bằng cách: cô phát âm câu mẫu nhiều lần những câu có chứa thanh nguyên âm   hay phụ  âm đầu mà trẻ  hay sai, trẻ  thực hành nói theo mẫu của cô. Cho trẻ  phát âm những từ  nói về  đồ  vật, cảnh vật, con vật v.v….có chứa những âm  liên quan đến lỗi của trẻ như: cái mũ, bé ngã, lá xanh, con sâu. Ví dụ: Cô hỏi trẻ con ăn sáng chưa?Trẻ trả lời “chưa”…   Trước những tình huống trên cô giáo giúp trẻ nhận định đâu là câu hỏi  của cô, đâu là câu trẻ cần trả lời, khuyến khích trẻ sử dụng câu có nghĩa, cô  giáo sử  dụng những câu hỏi mở để  kích thích tư  duy của trẻ khi trẻ  trả  lời   cô, hạn chế sử dụng những câu hỏi đóng như: “có­ không”  Với những trẻ  nói năng không lưu loát, một phần do đặc điểm cá tính,  nhưng một phần có lẽ cũng vì vốn từ  của trẻ còn nghèo.  Với những trẻ này,  cô nên rèn luyện và cung cấp vốn từ  cho trẻ  bằng cách tạo cơ  hội cho trẻ  được giao tiếp nhiều với cô, với bạn như: Thường xuyên cho trẻ được trả lời  những câu hỏi từ đơn giản đến phức tạp của cô trong giờ học, giờ chơi. Bên  cạnh đó cần tạo tình huống và điều kiện cho trẻ  được giao tiếp với bạn   thông qua hoạt động vui chơi, học tập, qua  trò chơi phân vai, vận động, dân   gian … từ đây trẻ sẽ nghe bạn đọc, cô đọc và đọc theo. Như vậy sẽ giảm đi  phần nào những lời nói ngọng. *Biện pháp 3: Xây dựng kế  hoạch phù hợp với tình hình thực tế  của   lớp Vào đầu năm học, khi lên kế  hoạch cho chủ  đề  trường mầm non, cô  giáo chọn những bài thơ, câu truyện có nội dung phù hợp với chủ đề, phù hợp  với đặc điểm, nhận thức của trẻ. Thông qua các bài thơ, câu truyện cô giáo  kết hợp luyện tập các bài tập cho trẻ như bài tập phát âm, bài tập nói, bài tập  tai nghe cho trẻ qua hình thức “Học bằng chơi, chơi mà học”. Các chủ đề tiếp  theo cô giáo tiếp tục lựa chọn những tác phẩm văn học với nội dung yêu cầu   cao hơn,  thực hiện và lồng ghép các bài tập phát triển vốn từ cho trẻ.  Ở các                                                                 12                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  13. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng bài tập này lời hướng dẫn của cô cần phải nói rõ ràng, giải thích nghĩa của   từ  khó giúp cho trẻ  hiểu, nhớ  và vận dụng được từ  để  đặt câu. Để  đẩy   mạnh sự phát triển khả năng vận động các cơ quan phát âm cần tập cho trẻ  các bài tập luyện cơ quan phát âm thích hợp, Thiết kế những trò chơi luyện   tai nghe, luyện trí nhớ, những trò chơi giúp trẻ nói đúng ngữ pháp, nói mạch  lạc như: Trò chơi Tôi là ai, bé yêu thơ, bé chọn vai nào, ai nói đúng, truyền   tin… Cho ví dụ: Với truyện “Chú Dê Đen”. Dê trắng là con vật nhút nhát, cô   kể giọng nhỏ, chậm, yếu ớt và ngắt quãng. Dê đen dũng cảm, thông minh, cô   kể với giọng bình tĩnh, cường độ âm thanh mạnh mẽ, thể hiện sự đanh thép.   Giọng Sói thì hách dịch, quát nạt, sau chuyển dần sang lo lắng, ngần ngừ.   Khi kể  nhất thiết phải đảm bảo nội dung cốt chuyện, biết kết hợp hài hoà  ánh mắt, nét mặt, cử  chỉ, điệu bộ  và khéo léo sử  dụng giáo cụ  trực quan.   Thống nhất giữa lời nói và hành động. Đặt câu hỏi để  trẻ  suy nghĩ trả  lời,   hoặc dùng tranh ảnh, mô hình rối để cùng đàm thoại về nội dung cốt truyện.   Câu hỏi phải ngắn gọn, rõ ràng đảm bảo tính hệ  thống và logic từ đầu đến  cuối, câu hỏi từ  dễ  đến khó, kích thích trẻ  tư  duy, câu hỏi mang tính sáng  tạo, không dùng câu hỏi mà trẻ chỉ trả lời có hoặc không ­ Giải pháp 2: Tổ chức các tiết học nhẹ nhàng lôi cuốn trẻ Để  lôi cuốn trẻ  tham gia vào hoạt động học một cách nhẹ  nhàng,  hứng thú trước hết người giáo viên ngoài tình yêu nghề, mến trẻ cần phải có  năng lực sư phạm, có kiến thức, có trình độ chuyên môn vững vàng, có hiểu   biết về  tâm lý trẻ. Đối với trẻ  mầm non “Học mà chơi, chơi mà học” trẻ  làm trung tâm cô chỉ là người hướng dẫn, gợi ý. Tất cả trẻ trong học tập đều  thật sự  thoải mái, không bị  gò bó mà  giáo viên  biết  lựa chọn những biện  pháp tổ  chức thích hợp giúp tất cả  trẻ  đều hứng thú và hoạt động học tập  một cách  tích cực. Nhằm đáp  ứng được những vấn đề  trên bản thân tôi  không ngừng học tập, nghiên cứu tài liệu và sưu tầm những “Nghệ thuật lên  lớp” để  tổ  chức tiết học một cách linh hoạt, sinh động, tạo cơ  hội cho trẻ  được trãi nghiệm, khám phá và  tích cực tham gia vào các hoạt động  giáo   dục và phát triển riêng của trẻ:             *Biện pháp 1: Tổ chức dạy trẻ đọc diễn cảm tác phẩm văn học Để  tiết văn học diễn ra nhẹ  nhàng, cuốn hút trẻ  thì giáo viên lên lớp  cần phải có thủ  thuật dẫn dắt bài học  , muốn truyền thụ một tác phẩm văn  học đến trẻ trước hết giáo viên phải tự rèn luyện và nắm được các thủ thuật   đọc, kể, phải nghiên cứu, phân tích kĩ tác phẩm thì mới sử  dụng đúng giọng                                                                 13                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  14. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng điệu, ngắt nhịp và cường độ ngôn ngữ, âm thanh phù hợp với trẻ, qua bài thơ  cung cấp cho trẻ những nội dung gì, giáo dục trẻ như thế nào?  Ví dụ: Bài thơ “Hoa kết trái”. Bài thơ  ngắt nhịp 2/2, khi đọc diễn cảm  cô nhấn mạnh  ở các tính từ  chỉ  màu sắc như  “Tim tím”, “Vàng vàng”, “Chói  chang”… Trẻ  sẽ  hình dung ra đặc điểm nổi bật của hoa Cà, hoa Mướp, hoa  Lựu và gây  ấn tượng đặc biệt với trẻ  về  những màu sắc  ấy. Trước kia trẻ  mới chỉ  biết đến màu tím, màu vàng, màu đỏ… Nhưng qua bài thơ  trẻ  có  những khái niệm mới về màu sắc màu “Tim tím”, màu “Vàng vàng”, màu “Đỏ  chói chang” là màu như thế nào? Đó là màu đặc trưng của những loại hoa nào,   Trẻ biết những loại hoa nào kết trái, và muốn hoa kết trái thì trẻ không được  làm gì. Khi tổ chức cho trẻ đọc thơ dưới nhiều hình thức: Đọc luân phiên theo  tổ, nhóm, đọc đối đáp giữa các tổ, giữa cô và trẻ, đọc thơ qua tranh minh họa,   tranh chữ, đọc thơ  phối hợp với các động tác minh họa… làm cho tiết học   sinh động. Ngoài ra để thực hiện có hiệu quả các hoạt động cô và trẻ cùng nhau   chuẩn bị đồ  dùng dạy học phù hợp với chủ  đề, sử  dụng những nguyên vật   liệu mở, sẵn có  ở  trường (lớp),  ở  địa phương  điều này theo tôi nghĩ là rất  cần thiết vì nó tạo cho trẻ sự hứn g thú qua những tiết học giúp trẻ nắm bắt   được nội dung bài thơ, câu truyện. Trẻ  biết cách đọc thơ, kể  truyện  cũng  như biết trả lời câu hỏi của cô và chơi trò chơi thành thạo…Điều này đã góp   phần không nhỏ trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ nói riêng và phát   triển toàn diện nói chung thú hơn khi được sử dụng những đồ dùng gần gũi,  thân quen. *Biện pháp 2: Tổ chức dạy trẻ kể chuyện qua tác phẩm văn học:  Hiểu được đặc tính của trẻ, đặc biệt với sự  áp dụng chương trình  lấy trẻ  làm trung tâm  đòi hỏi một giờ  hoạt động phải nhẹ  nhàng và chủ  động trên trẻ  nhiều hơn, trong đó người giáo viên chỉ  là người định hướng  cho trẻ, dẫn dắt trẻ tới nội dung của bài thơ hoặc câu chuyện để trẻ hiểu và   cảm nhận được những bài học ẩn trong mỗi tác phẩm văn học, cô là người  hướng dẫn, gợi ý trẻ  trả  lời những câu hỏi đàm thoại về  nội dung bài thơ,  câu chuyện.  Đối với kể chuyện thì lời kể rõ ràng mạch lạc và diễn cảm (Không nói   ngọng, nói lắp, không dùng từ  địa phương). Chú ý sử  dụng ngôn ngữ, giọng  kể phù hợp với tính cách nhân vật .                                                                14                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  15. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng Ví dụ: Với truyện “Chú Dê Đen”. Dê trắng là con vật nhút nhát, cô kể  giọng nhỏ, chậm, yếu ớt và ngắt quãng. Dê đen dũng cảm, thông minh, cô kể  với giọng bình tĩnh, cường độ  âm thanh mạnh mẽ, thể  hiện sự  đanh thép.  Giọng Sói thì hách dịch, quát nạt, sau chuyển dần sang lo lắng, ngần ngừ. Khi  kể  nhất thiết phải đảm bảo nội dung cốt chuyện, biết kết hợp hài hoà ánh   mắt, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ  và khéo léo sử  dụng giáo cụ  trực quan. Thống   nhất giữa lời nói và hành động. Đặt câu hỏi để trẻ suy nghĩ trả lời, hoặc dùng   tranh  ảnh, mô hình để  cùng đàm thoại về  nội dung cốt truyện. Câu hỏi phải  ngắn gọn, rõ ràng đảm bảo tính hệ thống và logic từ đầu đến cuối, câu hỏi từ  dễ đến khó, kích thích trẻ tư duy, câu hỏi mang tính sáng tạo, không dùng câu   hỏi mà trẻ chỉ trả lời có hoặc không. Ví dụ: Với câu truyện “Tích chu”, giáo viên đặt câu hỏi để trẻ tư duy: “Nếu con là cậu bé, con sẽ làm thế nào?” Câu hỏi mang tính sáng tạo: Cho trẻ đặt tên sáng tạo cho bài thơ, câu chuyện. Ví dụ: Trong bài thơ “Tết đang vào nhà” giáo viên đặt câu hỏi cho trẻ  “Con đặt tên khác cho bài thơ này là gì?” Quá trình đàm thoại, cô có thể yêu cầu trẻ thể hiện tính cách nhân vật   bằng ngữ điệu, cử chỉ giống như thể hiện một vai diễn, như vậy đã góp phần  giảm bớt sự  gò bó, căng thẳng, tạo không khí sôi nổi, nhẹ  nhàng, thoải mái   cho phần đàm thoại. Khi trẻ  đã cảm nhận được câu chuyện, sau phần kể  chuyện, để tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện khả năng của mình, cô tổ  chức  cho trẻ kể lại truyện dưới nhiều hình thức:  Ví dụ: Khi tổ  chức hoạt động làm quen văn học, chủ  đề  “Các hiện   tượng tự nhiên” đề tài: Truyện “Giọt nước tí xíu”,cô tổ chức cho trẻ đi đến  vườn cổ tích, sau đó dẫn dắt trẻ vào hoạt động. Để tạo sự hứng thú cho trẻ  cô sử dụng chính góc trang trí của chủ đề  để  kể truyện cho trẻ nghe, lời cô   kể cần phải rõ ràng và thể hiện nổi bật tính cách của từng nhân vật, không   nói ngọng… Khi đặt câu hỏi đàm thoại, cô lựa chọn câu hỏi vừa sức với trẻ,   từ dễ đến khó, động viên khen trẻ khi trẻ trả lời đúng, gợi ý cho trẻ khi trẻ  trả lời chưa đúng, cho trẻ lự  chọn hình thức kể chuyện mà trẻ  thích, không  áp đạt trẻ, luôn khuyến khích sự sáng tạo của trẻ. Trò chơi củng cố cho hoạt  động nhẹ nhàng, linh hoạt nhưng không kém sự lôi cuốn trẻ, đảm bảo tất cả  trẻ trong lớp đều được tham gia.                                                                 15                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  16. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng Cô kể, cháu tham gia, thực hiện bằng cách trả  lời những  đoạn  đối   thoại. Cháu kể  lại truyện hoặc đóng kịch thể  hiện vai các nhân vật với sự  giúp đỡ của cô, với những cháu nhút nhát, chưa mạnh dạn cô động viên, khích  lệ trẻ tham gia vai diễn cùng với các bạn mạnh dạn, tự tin. Cho trẻ kể lại truyện kết hợp minh hoạ tranh. Và dù kể  dưới hình thức nào, cô cũng cần lưu ý việc sửa sai kịp thời   cách phát âm, cách diễn đạt thể hiện các nhân vật của trẻ.  Để tổ  chức tiết học đạt hiệu quả  cao cần đầu tư  cho việc nghiên cứu  tác   phẩm,   để  xác   định  mục   đích   yêu  cầu  của  từng  thể   loại  mà  sử   dụng  phương pháp truyền thụ cho phù hợp.  Ngoài ra, cô nên tham khảo thêm các chương trình dành cho thiếu nhi  như: vườn cổ tích, khoa học và giáo dục… ­ Giải  pháp 3: Tạo môi trường  giáo dục  lấy trẻ  làm trung tâm   trong hoạt động làm quen Văn học Biện pháp 1: Quan tâm đến trẻ và tạo mọi điều kiện để trẻ được học   qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm tòi. Để  trả  lời câu hỏi : “Vì sao cần dạy trẻ  theo hình thức “Lấy trẻ  làm  trung tâm ”?. Vì con người chỉ muốn nghe và làm những gì mà bản thân chưa  biết, trẻ  em cũng vậy, chúng chỉ  tích cực hoạt động khám phá, tìm tòi, thích   học cái chưa thấy và chưa biết. Vậy muốn trẻ  học tập tích cực thì giáo viên không nên dạy trẻ  những   gì trẻ đã biết mà phải dạy cái mà trẻ cần, điều mà trẻ  thích nghe, hoặc giáo   viên cần hỗ trợ cho trẻ thực hiện được ý tưởng mà trẻ  phát minh được. Thế  nên mọi hoạt động phải hướng vào trẻ, nghĩa là lấy trẻ làm trung tâm của quá  trình giáo dục. ̉ ̉ ̣ ̣   Đê thay đôi hiên trang trên, đê tai nghiên c ̀ ̀ ưu nay đa h ́ ̀ ̃ ướng dẫn tôi cách  bố  trí môi trường hoạt động, cách tổ  chức xây dựng các hoạt động cho trẻ  theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.  Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, có  nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động như:  Trải nghiệm: Trẻ  được học qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá  tìm tòi.                                                                 16                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  17. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng Giao tiếp: Chia sẻ với bạn và học từ mọi người. Suy ngẫm: Suy nghĩ và vận dụng những điều đã lĩnh hội áp dụng vào   việc giải quyết vấn đề. Trao đổi: Diễn đạt và chia sẻ  suy nghĩ và nhu cầu khám phá của bản   thân. Giải quyết vấn đề: Tìm ra hướng giải quyết  để  đạt được kết quả  trong quá trình chơi và học. Giáo viên chỉ  là người tạo cơ  hội, hướng dẫn, gợi mở  giúp trẻ  được  chiếm lĩnh tri thức. Đối với nhà giáo dục, việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ  là phương tiện, là điều kiện để phát triển phù hợp với từng trẻ  và từng lứa   tuổi. Đối với phụ huynh và xã hội, quá trình xây dựng môi trường giáo dục   sẽ thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự đóng góp của cộng   đồng xã hội. Và việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là   khâu vô cùng qua trọng. Để xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung   tâm tôi  bám sát các tiêu chí sau: ­ Đảm bảo an toàn về mặt tâm lý cho trẻ  và trẻ  thường xuyên được  giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiết giữa trẻ với trẻ và trẻ với những   người xung quanh. ­ Hành vi, cử  chỉ, lời nói, thái độ  của giáo viên đối với trẻ  và những  người khác luôn mẫu mực để trẻ noi theo. ­ Môi trường vật chất trong lớp, ngoài lớp đáp ứng nhu cầu, hứng thú  chơi của trẻ, tạo điều kiện cho tất cả các trẻ có thể chơi mà học, học bằng   chơi, phù hợp với điều kiện thực tế. ­ Các khu vực trong nhà trường được quy hoạch theo hướng tận dụng  các không gian để cho trẻ hoạt động phù hợp, linh hoạt, phong phú, các góc  hoạt động trong lớp và ngoài lớp mang tính mở, tạo điều kiện cho trẻ  dễ  dàng lựa chọn và sử dụng sự vật, đồ vật, đồ chơi để thực hành, trãi nghiệm. ­ Khuyến khích trẻ  có thể  hoạt động theo nhiều cách khác nhau; tạo  điều kiện cơ  hội cho trẻ  hoạt động, trãi nghiệm, khám phá với nhiều hình  thức khác nhau, phát triển toàn diện.                                                                17                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  18. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng ­Tạo những điều kiện, cơ  hội, tận dụng hoàn cảnh, tình huống thật  cho trẻ hoạt động trải nghiệm, khám phá trong môi trường an toàn.  *Biện pháp 2:Tạo môi trường trong và ngoài lớp học lôi cuốn trẻ ­ Môi trường giáo dục gồm môi trường ngoài lớp học và môi trường   trong lớp học + Môi trường ngoài lớp học: Môi trường ngoài lớp học là yếu tố  góp phần tích cực trong các hoạt   động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Khi cho trẻ tham  gia hoạt động ngoài trời cô giáo có sự chuẩn bị trước cho trẻ về môi trường  hoạt động, đồ  dùng, đồ  chơi...Sân bãi sạch sẽ, đảm bảo tầm nhìn bao quát   trẻ, đảm bảo an toàn cho trẻ  hoạt động, có đồ  dùng đồ  chơi phù hợp, tận  dụng và sử dụng có hiệu quả  các đồ dùng bằng nguyên vật liệu mở sẵn có ở địa phương… Dưới sự chỉ đạo của nhà trường các cô giáo đã vận động cha mẹ trẻ  ủng  hộ ngày công cũng như 1 số nguyên vật liệu sẵn có ở thôn buôn như tre, nứa,   rơm, rạ, lốp xe hỏng…để xây dựng các khu hoạt động ngoài trời cho trẻ. Bên cạnh đó giáo viên kết hợp với cha mẹ  trẻ  cùng nhau xây dựng   khu vui chơi với các nhân vật cổ  tích, hay còn gọi là “vườn cổ  tích”, “sân   khấu ngoài trời”, vườn rau của bé, vườn hoa của bé…thông qua vườn cổ tích  hay  sân khấu ngoài trời… sẽ  giúp trẻ  nhập vai vào các nhân vật trong câu  truyện một cách tốt hơn hay biểu diễn đọc thơ  hay hơn, diễn cảm hơn bên  cạnh đó còn giúp trẻ được trãi nghiệm và thể hiện những năng khiếu sẵn có  của bản thân trẻ. Ví dụ: Đến với “ Vườn hoa của bé” Cô và trẻ được quan sát các loại  hoa trong vườn, trẻ có thể gọi tên các loại hoa và nói được màu sắc của các  loại hoa đó, điều này giúp trẻ nhớ sâu hơn về các đặc điểm của loại hoa và  khi cô dạy trẻ đọc thơ (kể chuyện) về các loại hoa như bài thơ  Hoa đào Hoa   mai,  Hao cúc vàng…hay câu truyện Sự tích Hoa hồng, sự tích hoa Mào gà… lúc này trẻ  đã có được những hiểu biêt về  các loại hoa và sẽ  giúp trẻ  hứng  thú hơn, chủ động hơn trong quá trình tham gia hoạt động                                                                    18                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  19. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng            Một số  công trình phụ  huynh và cô giáo cùng làm, góp phần tạo môi   trường hoạt động cho trẻ thêm đa dạng và phong phú Hay với câu truyện Bạch Tuyết và Bảy Chú lùn, trong hoạt động ngoài  trời cô có thể dẫn dắt trẻ đến khu vườn cổ tích, cho trẻ đóng vai và thể hiện  lại lời các nhân vật trong câu truyện, lúc này trẻ như  được hòa mình vào thế  giới cổ tích, được ngồi trên chiếc chõng tre hay chui ra chui vào ngôi nhà tranh  xinh xắn do bố, mẹ của mình làm…điều này sẽ  góp phần giúp trẻ  hứng thú  hơn tích cực hơn khi tham gia hoạt động. Trước kia với hoạt động dạy trẻ đọc thơ (kể chuyện) cho trẻ nghe với   cách dạy truyền thống cô và trẻ cùng ngồi trong lớp, cô đọc thơ (kể chuyện)  cho trẻ  nghe. Giờ  đây khi môi trường ngoài lớp học được cải thiện và xây  dựng đa dạng, phong phú thì việc cô giáo dạy trẻ  đọc thơ  (hay kể  chuyện)  cho trẻ ở môi trường  này đã góp phần không nhỏ  đến chất lượng giáo dục cho trẻ  nói chung và   hoạt động cho trẻ làm quen văn học nói riêng. + Môi trường trong lớp học:  Ngay từ đầu năm học nhà trường lên kế hoạch cụ thể cho từng chủ đề,  sau đó huy động nhân lực của các lớp làm tranh trang trí chủ đề treo ở tường,   làm tranh ở góc tuyên truyền cho cha mẹ được hiểu về chủ đề con mình được  học, từ  đó cha mẹ  trẻ  cung cấp thêm một số  nội dung về  văn học liên quan  đến các chủ đề trẻ học.    Cô và trẻ  cùng tạo ra những bức tranh to, tranh truyện cổ  tích, tranh  trang trí góc sách truyện đẹp mắt, lôi cuốn hấp dẫn trẻ giúp trẻ yêu thích môn  làm quen văn học.  Tôi đã lựa chọn nội dung, xác định mục tiêu và đổi mới  trong hình thức tổ  chức hoạt động, nhằm lôi cuốn trẻ  tham gia tích cực vào   hoạt động của từng đề tài nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho  trẻ. Môi trường trong lớp học có vai trò quan trong không kém môi trường bên                                                                 19                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
  20. Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm   trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng ngoài lớp học. Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, ngay từ  đầu năm học cô giáo đã lên kế  hoạch thiết kế  những góc chơi phù hợp với   không gian của lớp học, phân chia không gian và vị  trí các khu vực phù hợp  với diện tích lớp. Để tạo sự hứng thú cho trẻ khi chơi cô giáo đã sắp xếp các  góc chơi một các khoa học với nhiều đồ  chơi đa phần sử  dụng bằng nguyên  vật liệu mở (như: lá cây, hột, hạt, hộp sữa…), có sản phẩm mua sẵn và sản   phẩm cô với trẻ  tự  làm… đồ  chơi được cô giáo để  ngang tầm mắt và vừa   tầm tay của trẻ, giúp trẻ  dễ  quan sát, dễ  lấy và cất… Đồ  chơi cho trẻ  là  những đồ  chơi quen thuộc, gần gũi với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ;   phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa phương; các góc luôn có sự  thay đổi  theo hình thức trang trí mở để tạo ra sự hấp dẫn mới lạ đối với trẻ.  Ví dụ: Thông qua góc truyền thống giúp trẻ  hiểu hơn về  văn hóa  vùng miền như: Văn hóa cồng chiêng Tây nguyên; văn hóa nhà dài Ê dê…Trẻ  biết được một số nghề truyền thống  ở địa phương như: Nghề dệt thổ cẩm,   nghề đan tre, làm rượu cần…Trẻ tự hào về  truyền thống dân tộc, có ý thức  bảo vệ di sản văn hóa dân tộc.                                                                 20                                  Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy  Trang
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2