Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên

Chia sẻ: Mucnang999 Mucnang999 | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Một số biện phápgiúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên" nhằm giúp bản thân và đồng nghiệp có thêm được nhiều biện pháp thiết thực trongquá trình hướng dẫn cho trẻ thực hành, trải nghiệm, tìm hiểu, khám phá về môitrường tự nhiên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên

0 Sáng kiến “Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên” I. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chuyên môn mẫu giáo II. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: III.Nội dung của sáng kiến: 1. Lý do chọn sáng kiến: Môi trường tự nhiên xung quanh trẻ không chỉ là đối tượng để giúp trẻ tìm hiểu,khám phá, trải nghiệm mà còn là phương tiện để giáo dục. Môi trường tự nhiên là một trong những nội dung cơ bản, chiếm vịtrí quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non. Việc tổ chức cho trẻ tích cựcthực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên sẽ giúp trẻ hình thành, củng cố vàphát triển những tri thức sơ đẳng về sự vật, hiện tượng thiên nhiên, nhằm giúp thỏamãn nhu cầu nhận thức và mở rộng hiểu biết cho trẻ về thế giới khách quan. Đặc biệt, việc sử dụngtrò chơi, thí nghiệm đơn giản vào việc tổ chức các hoạt động cho trẻ thực hành trảinghiệm với môi trường tự nhiên luôn tạo cho trẻ sự hứng thú, kích thích trẻ tíchcực hoạt động, phát triển ở trẻ tính tò mò, ham hiểu biết, thích khám phá, tìm tòi,phát triển óc quan sát, phán đoán và năng lực hoạt động trí tuệ... Trong các độ tuổi mầm non thì trẻ mẫu giáo lớn có mối quan hệ vớinhững người xung quanh được mở rộng một cách đáng kể.Vì vậy tình cảm củatrẻ trở nên muôn hình muôn vẻ, mạnh mẽ và sâu sắc hơn so với các lứa tuổitrước. Hoạt động trải nghiệmlà một trong những hoạt động giáo dục tạo cho trẻ cóniềm say mê tìm hiểu, thích khám phá và biết cách lĩnh hội những kiến thứcmới, tình cảm mới và hình thành kĩ năng mới. Đây là conđường, là cách thức để đưa trẻ đến mục tiêu phát triển toàn diện: đức, trí, thể,mỹ, ngôn ngữ và lao động tất cả đó là nền móng để xây thành nhân cách đầu tiên c ủa con người mới. Nắm bắt được tầmquan trọng này, nên tôi đã chọn đề tài " Một số biện ́ ẻ mẫu giáo 5 6 tuổi thực hanh trai nghi phápgiup tr ̀ ̉ ệm vơi môi tr ́ ường tự nhiên"nhằm giúp bản thân và đồng nghiệp có thêm được nhiều biện pháp thiết thực trongquá trình hướng dẫn cho trẻ thực hành, trải nghiệm, tìm hiểu, khám phá về môitrường tự nhiên. 2. Thực trạng, giải pháp a. Thực trạng Ở trường tôi, hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi mặc dù luônđược Ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo sát sao trong quá trình thực hiện.
2 Tuy nhiên để tìm ra phương cách nào cho các giáo viên có thể khai thác triệt để mục đích giáo dục của hoạt động này cũng như việc nâng cao hiệu quả giáo dục của hoạt động. Bản thân tôi khi tiến hành nghiên cứu một số biện pháp trong quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi, tôi thấy được những thuận lợi và khó khăn như sau: + Thuận lợi: * Về phía nhà trường Trường Mầm non Tân Long đã được công nhận là trường chuẩn quốc gia, có phòng lớp rộng rãi khang trang, được trang bị tương đối đầy đủ trang thiết bị và đồ dùng dạy học. Được sự quan tâm của ban giám hiệu luôn chỉ đạo sát sao với công tác chuyên môn. Luôn có sự đầu tư và bồi dưỡng cho chuyên môn. * Về giáo viên : Các giáo viên ở lớp đều là những giáo viên trẻ, nhiệt tình, năng động, sáng tạo. Với tình yêu nghề mến trẻ, hăng say trong công việc các cô luôn nghiên cứu tìm tòi phương pháp giáo dục để trẻ lĩnh hội được kiến thức một cách tốt nhất, hiệu quả nhất. Giáo viên đều đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình tâm huyết với nghề. * Về trẻ: Trẻ đã học qua từ lớp nhà trẻ lên mẫu giáo nên đã có kiến thức và kỹ năng nhất định. Trẻ mạnh dạn ham học hỏi và thích khám phá tìm hiểu thế giới xung quanh trẻ. Đa số các con đều ngoan, có nề nếp tốt, khả năng tiếp thu nhanh. Các con rất mạnh dạn tự tin tích cực trong hoạt động. * Về phụ huynh: Đa số bậc phụ huynh rất quan tâm đến việc học của các con, nhiệt tình ủng hộ các hoạt động học của nhà trường lớp. Luôn luôn nhận được sự quan tâm, chia sẻ của phụ huynh. + Khó khăn: * Về giáo viên: Đa số là giáo viên trẻ mới vào trường, vốn kinh nghiệm chưa nhiều, kỹ năng còn hạn chế. 2
3 Do kinh phí của trường hạn hẹp nên việc đầu tư thêm một số trangthiết bị, đồ dùng phục vụ cho trẻ thực hành trải nghiệm còn ít. Bản thân tôi đã tổchức cho trẻ thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên nhưng chưa thườngxuyên, còn lúng túng trong cách tổ chức và thiết kế các trò chơi cho trẻ được thựchành trải nghiệm. * Về học sinh: Cùng một độ tuổi nhưng tính tích cực, cách tiếp nhận và mức độ hoạt động của mỗi trẻ khác nhau khiến giáo viên gặp khó khăn trong quá trình định hướng và tổ chức cho trẻ. Đặc thù của trẻ mầm non là học bán trú, một số hoạt động trải nghiệm có thể được tổ chức ở trường nhưng một số hoạt động cần tổ chức ngoài buổi học của trẻ nênrất khó sắp xếp về mặt thời gian. * Về phụ huynh: Công tác phối kết hợp giữa tôi và phụ huynh trong lớp để tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ còn gặp nhiều khó khăn do cha mẹ trẻ bận đi làm. *Bảng khảo sát thực tế khi chưa sử dụng các giải pháp: Vào đầu năm học, tôi đã chủ động kiểm tra, khảo sát, thống kê theo 25 trẻ ở lớp mẫu giáo lớn A1 – trường Mầm non Tân Long, TP Thái Nguyên cụ thể như sau: Tiêu Đạt Chưa đạt STT chí đánh Tổng số Số trẻ Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ % giá trẻ Trẻ hứng thú tham gia trải 80 1 20 20 nghiệm môi trường tự nhiên 25 5 % Trẻ có hiểu biết về môi 40 60 2 25 10 15 trường tự nhiên % % Trẻ có kĩ năng cơ bản trong hoạt động thực hành trải 48 52 3 25 12 13 nghiệm với môi trường tự % % nhiên b. Các biện pháp đã tiến hành Từ khảo sát tình hình của lớp như trên, kết hợp với một số phương pháp nghiên cứu nên tôi đã tiến hành thực nghiệm sáng kiến bằng 5biện pháp cụ thể sau:
4 *Biện pháp 1: Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ sao cho: kế hoạch tổchức hoạt động phải phù hợp với mục tiêu, nội dung chủ đề giáo dục, phù hợp vớitrẻ, với thời gian, thời điểm tổ chức hoạt động, phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của trường lớp, địa phương. *Biện pháp 2: Thiết kế các trò chơi cho trẻ thực hanh, trai nghi ̀ ̉ ệm vơi môitr ́ ương t ̀ ự nhiên. Trò chơi là phương tiện để giáo phát triển trí tuệ, đạo đức, thể chất, thẩm mĩ vàgiáo dục lao động cho trẻ, thông qua hoạt động chơi nhằm phát triển toàn diệnnhân cách cho trẻ. *Biện pháp 3: Giup tr ́ ẻ thực hanh, trai nghi ̀ ̉ ệm vơi môi tr ́ ường tự nhiênbằng cách hương d ́ ẫn trẻ lam m ̀ ột số thí nghiệm khoa học đơn gian. ̉ Thông qua các thí nghiệm khoa học đơn giản trẻ rất tích cực, hứng thú vào trải nghiệm. *Biện pháp 4: Xây dựng góc thiên nhiên cho trẻ thực hanh ̀ traỉ nghiệm. Góc thiên nhiên trong trường mầm non là một trong những phương tiện để giúptrẻ thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên một cách tích cực nhất và đạtnhiều kết quả tốt. *Biện pháp 5: Giup tr ́ ẻ thực hanh trai nghi ̀ ̉ ệm tốt vơi môi tr ́ ường tự nhiênbằng hình thức phối kết hợp vơi ph ́ ụ huynh. Phối hợp với phụ huynh nhằm giúp cho việc tổ chức các hoạt động thực hànhtrải nghiệm tại lớp được tiến hành một cách đễ dàng và thuận lợi hơn. Những biện pháp trên tôi đều áp dụng rất hiệu quả, mang lại cho tôi những kết quả cao, nhưngtrong những biện pháp đó tôi tâm đắc nhất là biện pháp 3. *Biện pháp 3: Giup tr ́ ẻ thực hanh, trai nghi ̀ ̉ ệm vơi môi tr ́ ường tự nhiênbằng cách hương d ́ ẫn trẻ lam m ̀ ột số thí nghiệm khoa học đơn gian. ̉ Thử nghiệm là một dạng hoạt động thực hành, trong đó trẻ được tự tay thực hiện, trực tiếp quan sát hiện tượng xảy ra. Điều này mang lại cho trẻ vô vàn hứng thú và kích thích trẻ tiếp tục tìm tòi khám phá những điều mới mẻ ở xung quanh mình. Hoạt động thử nghiệm giúp trẻ phát hiện những tính chất không thấy được nếu chỉ quan sát bên ngoài, tìm hiểu nguyên nhân của hiện 4
5 tượng, thấy được các mối quan hệ giữa các sự vật. Không những thế, trong lĩnh vực giáo dục bảo vệ môi trường, thử nghiệm còn giúp trẻ nhận ra sự biến đổi không ngừng trong thiên nhiên xung quanh và tìm hiểu nguyên nhân của những biến đổi khí hậu, cố gắng vận dụng những hiểu biết đã có của mình để dự đoán kết quả. Qua đó, trẻ sẽ hình thành thái độ quan tâm, bảo vệ các đối tượng trong thiên nhiên, giúp trẻ hiểu tại sao phải chăm sóc, tại sao phải hành động bảo vệ môi trường. Trọng tâm của hoạt động thử nghiệm được tôi tiến hành bao gồm ba bước:Dự đoán điều gì có thể xảy ra? Làm thử để kiểm chứng dự đoán và giải thích một cách tự nhiên, trẻ nhỏ có bản năng tò mò, ham thích tìm hiểu thế giới xungquanh. Nhiệm vụ của giáo dục mầm non nói chung và nhiệm vụ của mỗi giáo viênđứng lớp như chúng tôi nói riêng là khuyến khích và nuôi dưỡng tính tò mò ấythông qua các hoạt động khám phá thử nghiệm thú vị, hấp dẫn và có ý nghĩa lớnđối với trẻ. Bằng những việc làm hằng ngày, tôi đã rút ra được một biện pháp nhằm pháthuy được tính tò mò, lòng ham hiểu biết và hứng thú cho trẻ trong hoạt động khámphá, thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên đó là tổ chức cho trẻ làm cácthí nghiệm đơn giản, dễ làm, vừa sức trẻ, giúp trẻ thấy được sự biến đổi kỳ diệucủa thiên nhiên và mối quan hệ qua lại phụ thuộc của nó. Ví dụ: Chủ đề "Thế giơi th ́ ực vật", chủ đề nhánh"Cây xanh". tôi đã cho trẻ làm một số thí nghiệm nhỏ như sau:Thí nghiệm: "Hạt cần gì để nay m ̉ ầm" * Mục đích: Giúp trẻ hiểu được những điều kiện cần thiết cho hạt nảy mầm. Qua thí nghiệm đó thì trẻ sẽ nói được rằng hạt đậu trong cốc 3 mọc lên nhưngmầm cao, thon. Như vậy chứng tỏ rằng hạt đậu trong đó có đủ điều kiện để nảymầm. Hạt đậu trong cả 2 cốc còn lại đều không mọc lên được, như vậy chúngkhông có điều kiện cần thiết. Những hạt đậu trong cốc 1 có đủ độ ẩm,nước và ôxinhưng lại không có nước. Cốc 2 cóđộ ẩm, có nước nhưng không có ôxi. (Hình ảnh 1, 2) Với thí nghiệm này tôi đã ứng dụng vào giờ hoạt động có chủ đích khi chotrẻ khám phá khoa học "Sự phát triển của cây từ hạt ", tôi đã đưa thí nghiệm trẻđã được làm đó để dạy cho trẻ biết được quá trình phát triển của cây từ hạt đồngthời dạy trẻ biết được những điều kiện để hạt nảy mầm và phát triển. Vì trẻ đãđược làm thí nghiệm nên khi tổ chức hoạt động này tôi sẽ hỏi trẻ: Các con thấy hạtcần những điều kiện gì để nảy mầm? Và khi làm các thí nghiệm rồi thì các conthấy hạt nảy mầm như thế nào? Thì tôi chắc
6 chắn trẻ sẽ trả lời được rằng: Hạt cần3 điều kiện để nảy mầm đó là độ ẩm, không khí, và ánh sáng. Như vậy qua thí nghiệm nhỏ giúp trẻ hiểu rõ hơn về sự nảy mầm của cây từhạt, những điều kiện cần và đủ cho hạt nảy mầm và dựa vào những kinh nghiệmcủa trẻ khi trẻ đã được làm thí nghiệm. Đồng thời, qua việc tổ chức cho trẻ làm thínghiệm thì tôi thấy rằng trẻ rất hứng thú tham gia tích cức vào hoạt động, các quátrình tâm lý của trẻ như: tư duy, tưởng tượng … cũng được phát triển mạnh và hiệuquả của giờ học cao hơn.( Hình ảnh 3) Ví dụ: khi dạy trẻ tìm hiểu về chủ đề "Nươc va m ́ ̀ ột số hiện tượng tự nhiên" tôi đã tổ chức cho trẻ làm thí nghiệm đơn giản “Cái gì hòa tan trong nươc”́ * Mục đích: Giúp trẻ hiểu được nước có thể hòa tan một số thứ và không hòa tan được một số thứ khác. Chuẩn bị: Mỗi trẻ 2 chiếc cốc, 1 chai nước lọc. Một ít đường, muối, sỏi, cát... * Cách tiến hanh: Tr ̀ ước khi tổ chức cho trẻ làm thí nghiệm, tôi đặt câu hỏi cho trẻsuy nghĩ : “Cái gì có thể tan được trong nước”. Sau khi trẻ nêu ý kiến xong, tôi cho trẻ cùng làm thí nghiệm: Bỏ một ít muối, đường, màu vào 1 cốc và bỏ sỏi, đá và 1cốc, lấy thìa khuấy đều. Cho trẻ quan sát 2 cốc nước và cùng nêu nhận xét. Từ đótrẻ sẽ rút ra kết luận: Nước có thể hòa tan một số thứ như: đường, muối, bột ngọt,súp và không hòa tan một số thứ khác như sỏi, đá...(Hình ảnh 4) . Ví dụ: thực hành trải nghiệm với cát. Hòa cát vào nước cho chảy qua một khe hẹp, cát ướt không chảy được, cát khô thì bay mất giúp trẻ tìm hiểu thêm các khái niệm về toán học, khối lượng… Như vậy, việc học của trẻ không chỉ bắt đầu từ con số 0 mà trẻ học từ nhữngcái trẻ đã biết, những kinh nghiệm mà trẻ biết được trong cuộc sống hằng ngày vớimôi trường xung quanh. Vì thế, việc tôi cho trẻ làm các thí nghiệm nhỏ trước hoặcsau khi tiến hành hướng dẫn hoạt động khám phá khoa học cho trẻ 5 6 tuổi ở lớptôi thì tôi thấy trẻ rất hứng thú và rất thích được khám phá khoa học, trẻ khôngchán nản mà kết quả hoạt động lại rất cao. Cách học trải nghiệm này rất thích hợp với trẻ và là một trong những nhiệm vụ củagiáo dục mầm non hiện nay. 3. Đánh giá lợi ích thu được 6
7 + Đối với nhà trường: Việc áp dụng những biện pháp giúp trẻ tham gia tích cực vào hoạt động trải nghiệm là một biện pháp hiệu quả mang lại ý nghĩa trong hoạt động chuyên môn của trường mầm non. Mang lại hiệu quả trong chuyên môn để nâng cao công tác giáo dục trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. + Đối với giáo viên: Đượ c trau dồi vốn kiến thức, k ỹ năng thông qua áp dụng sáng kiến vào thực tiễn. + Đối với trẻ: Mang lại cho trẻ nhỏ những kiến thức, kỹ năng và thái độ để trẻ vững bước vào lớp một. Các hoạt động trải nghiệm bao giờ cũng mang lại cho trẻ niềm hứng thú, say mê và tích cực trong hoạt động. + Đối vơi ph ́ ụ huynh: Họ hiểuhơn, quan tâm hơn đến việc học của con cái, phụ huynh rất nhiệt tình trong việcgiúp đỡ cô một số nguyên vật liệu để phục vụ môn học. 4. Kết quả Bảng đánh giá kết quả sau khi áp dụng biện pháp: STT Kết Nội quả đạt So sánh dung được Trước Tỷ lệ Sau khi Tỷ lệ khi áp áp dụng dụng 1 Trẻ hứng thú tham gia Tăng 5/ trải nghiệm môi 36% 24/25% 96% 60% 25 trường tự nhiên 2 Trẻ có hiểu biết về Tăng môi trường tự nhiên 10/25 32% 25/25 100% 68% 3 Trẻ có kĩ năng cơ bản trong hoạt động thực 9 Tăng hành trải nghiệm với 40% 24/25 6% 56% 12/25 môi trường tự nhiên 4 Mạnh dạn tự tin khi 13/ 24 Tăng tham gia hoạt động 25 52% /25 96% 44% Qua bảng kết quả trên cho thấy khi chưa đưa phương pháp này thực hiện trên hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ thực hiện được là khoảng 40% và từ khi tôi áp dụng phương pháp cũng như kinh nghiệm của tôi vào
8 thực tế đạt 95%. Vậy so với kết quả trước và sau khi đưa ra áp dụng cụ thể tôi thấy kết quả tiến triển rõ rệt hơn. *Thông điệp hướng tới:Thông qua thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên, trẻ được tiếp nhận những kiến thức mới mà giáo viên định hướng nhận thức cho trẻ, trẻ được vui chơi cùng cô, cùng bạn, sử dụng ngôn ngữ để thể hiện vốn kiến thức và tình cảm của mình. Trẻ em là những thế hệ mầm non tương lai của đất nước. Vì vậy hãy ươm mầm những tài năng tương lai. Trên đây là sáng kiến “Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên”. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của ban giám khảo để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! ……………, ngày 23 tháng 3 năm 2020 Xác nhận của BGH Người viết 8