intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp hình thành kĩ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5-6 tuổi tự lập trong cuộc sống

Chia sẻ: Bobietbo | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:33

42
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là sự tự lập đó sẽ giúp trẻ em là những thành viên năng động, có khả năng tự bắt đầu các hoạt động học tập và sinh hoạt hằng ngày, biết hành động một cách chủ động, năng động, hơn là tiếp nhận thụ động thông tin và mệnh lệnh của người khác. Ý thức về bản thân của trẻ cũng được củng cố thêm khi trẻ học được cách tự tay làm mọi việc. Cách học năng động như thế giúp trẻ có khả năng vận dụng biện pháp kiểm soát môi trường và phát triển niềm tin về khả năng làm chủ cuộc sống của trẻ.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp hình thành kĩ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5-6 tuổi tự lập trong cuộc sống

  1. UBND HUYỆN GIA LÂM TRƯỜNG MẦM NON YÊN THƯỜNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM, GIẢI PHÁP  MỘT SỐ BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH KĨ NĂNG TỰ PHỤC VỤ, GÓP PHẦN  CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI  TỰ LẬP TRONG CUỘC SỐNG. Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo Cấp học:   Mầm non Tác giả: Đỗ Thị Lan Anh Đơn vị công tác: Trường mầm non Yên Thường Chức vụ: Giáo viên                                    
  2.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống NĂM HỌC 2020 – 2021 2/19
  3.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống MỤC LỤC                                            B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ                                                                   ...............................................................      6  I. Cơ sở lí luận                                                                                                                           .......................................................................................................................      6  II. Cơ sở thực tiễn                                                                                                                      ..................................................................................................................      7  1/ Những thuận lợi và khó khăn                                                                                            ........................................................................................      7  1.1. Thuận lợi                                                                                                                         .....................................................................................................................      7  1.2 Khó khăn                                                                                                                           ......................................................................................................................      8  2/ Điều tra thực trạng                                                                                                            ........................................................................................................      8  1.  Lập kế hoạch, đặt mục tiêu hướng dẫn, rèn luyện những kĩ năng cần thiết.            ........       10  1.1. Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng tự chăm sóc bản thân:                                          ......................................       11  1.2 Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng tự bảo vệ                                                              ..........................................................       11  1.3 Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng thích nghi                                                               ...........................................................       12  3.  Phân công công việc                                                                                                        ...................................................................................................       14  4. Công tác tuyên truyền phụ huynh                                                                                    ................................................................................       15           4.1. Xác định việc rèn trẻ ngay từ khi còn nhỏ                                                          ......................................................       15            4.2. Xây dựng môi trường làm việc ngay tại gia đình                                              ..........................................       16    6. Khuyến khích, động viên trẻ, lưu ý đến thái độ khi trẻ làm việc                               ...........................       18  IV/ Kết quả đạt được                                                                                                              ..........................................................................................................       18                             C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ                                                                       ...................................................................       20  1. Kết luận chung                                                                                                                     .................................................................................................................       20  2. Bài học kinh nghiệm                                                                                                            ........................................................................................................       21  3. Kiến nghị đề xuất.                                                                                                               ...........................................................................................................       22                                                A. ĐẶT VẤN ĐỀ Trang bị kỹ năng sống cho trẻ Mầm non là điều quan trọng đặc biệt là kĩ  năng tự phục vụ, tính tự lập.  Tự lập không có nghĩa là bỏ mặc con lầm tất cả  3/19
  4.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống mọi thứ. Tự lập là dạy con độc lập trong cuộc sống, độc lập trong sinh hoạt và   độc lập trong suy nghĩ. Tuy nhiên, trẻ em ngày nay hầu như không biết hoặc  không thích tự phục vụ bản thân trong sinh hoạt đời thường. Nói thì nghe có  vẻ nghịch lý nhưng đó lại là sự thật. Trên thực tế cha mẹ nào cũng luôn mong  muốn dành cho trẻ những điều tốt đẹp nhất. Tuy nhiên, cha mẹ bảo bọc con  mình quá kỹ, khiến trẻ không thích nghi được với môi trường xung quanh, kỹ  năng tự  phục vụ  kém, khả  năng tự  lập thấp và dẫn đến những sai lệch trong   nhận thức lẫn hành động. Các em luôn có sẵn người để giải quyết, giúp đỡ,  phục vụ thay mình. Nhiều khi chỉ cần một cuộc điện thoại alo là xong hết.  Bố  mẹ  nào đã tạo cho các em suy nghĩ như  vậy, thật là sai lầm. Trong khi   chúng ta đang cho rằng phải dạy thế hệ trẻ hôm nay kĩ năng sống nhiều bạn  sinh viên khi ra trường còn phải học thêm chứng chỉ kĩ năng mềm để đi xin   việc. Hoàn toàn đúng, nhưng đừng xem kỹ  năng sống là cái gì đó quá cao  siêu. Thực chất của kỹ năng sống chính là giáo dục cho trẻ những việc hàng   ngày để  chuẩn bị cho cuộc sống tự lập sau này.Vậy cần giáo dục kỹ năng  sống cho trẻ bắt đầu từ đâu?  Xin thưa kỹ năng sống bắt đầu từ những việc   nhỏ  nhất, gần gũi nhất trong gia đình và trong trường học. Đấy là tự  phục  vụ bản thân. Giáo dục Mầm non là bậc học đầu tiên nhưng lại mang tính nền tảng   rất quan trọng đối với việc giáo dục trẻ sau này. Tâm hồn trẻ thơ như tờ giấy  trắng rất non nớt, rất trong sáng và rất dễ  tiếp thu những cái tốt cũng như  những cái xấu từ bên ngoài. Tuy nhiên, ở lứa tuổi này nếu chúng ta không biết   cách uốn nắn và dạy dỗ trẻ không đến nơi thì sẽ gây khó khăn cho các bậc học   sau. Chính vì vậy mà người lớn chúng ta cần phải rèn luyện cho trẻ những thói  quen tốt ngay từ nhỏ.  Thật vậy, với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế rất nhiều các bậc  phụ huynh có ít thời gian để gần gũi, quan tâm và hướng dẫn con cái. Chính vì   vậy trẻ thường hay  ỉ lại và không thể tự lo cho bản thân. Trẻ em ngày nay đã  thông minh hơn, hoạt bát, lém lỉnh hơn nhiều so với trẻ  em ngày xưa. Tuy  nhiên các cháu lại rất thiếu các kỹ năng sống, thiếu khả năng tự lập và thường   hay dựa dẫm vào người lớn. Khi gặp khó khăn là chúng thường tìm ngay đến  người lớn mà không tự mình tìm cách giải quyết. Điều này ảnh hưởng đến sự  phát triển nhận thức, tình cảm của trẻ. Vì thế, để  đạt được mục tiêu của   4/19
  5.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống ngành đưa ra thì giáo viên như tôi phải tìm cách hướng dẫn và chỉ bảo cho trẻ  những kĩ năng sống, kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp ngay từ bây giờ. “Tuổi nhỏ  làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình” ­ Bác Hồ  kính yêu   của chúng ta đã dạy thế và điều đó đã được nhấn mạnh ở một trong 5 điều   Bác dạy. Việc rèn luyện kĩ năng sống tự phục vụ bản thân ngay từ  nhỏ  là vô   cùng cần thiết đối với trẻ mầm non. Nếu các con không có kĩ năng tự phục vụ  bản thân, các con sẽ  không thể  chủ động và tự  lập trong cuộc sống hiện đại. Tự phục vụ bản thân là một trong những kỹ năng quan trọng thúc đẩy trẻ hoàn   thiện mình một cách tốt nhất. Khi trẻ  biết tự  phục vụ, trẻ  sẽ  thấy quý trọng  bản thân, nuôi dưỡng những giá trị sống và hình thành những kĩ năng sống tích  cực trong trẻ, giúp trẻ  cân bằng cuộc sống trên bốn lĩnh vực nền tảng: thể  trạng, tâm hồn, trí tuệ và tinh thần, từ đó xây dựng cho trẻ những kĩ năng sống  tự  tin, hòa nhập với môi trường xung quanh. Đây còn là cơ  hội vàng giúp trẻ  nhanh chóng khôn lớn, trưởng thành và tự lập trong cuộc sống. Ở  mỗi lứa tuổi, trẻ  rất cần có những tác động khác nhau đến kĩ năng   sống của trẻ. Chính vì vậy, tôi luôn quan tâm đến những biện pháp dạy kĩ năng  tự  phục vụ  cho trẻ đặc biệt  ở  lứa tuổi 5 ­ 6 tuồi bởi  trong những nghiên cứu  khoa học gần đây về sự  phát triển của não trẻ  đã chỉ  ra rằng: “Trẻ ở lứa tuổi  này hoàn toàn có khả  năng giao tiếp, khả  năng tự  kiểm soát thích nghi và thể  hiện cảm giác của mình. Trẻ  cũng hoàn toàn có khả  năng hòa nhập, tự  giải   quyết vấn đề một cách tự lập, tự phục vụ cho chính mình. Đó chính là tiền đề  gieo mầm hạt giống nhằm hình thành kĩ năng tự  phục vụ  cho trẻ. Song chưa  được chú trọng nên trẻ  lớp tôi nhiều bé hoàn toàn chưa có những kĩ năng tự  phục vụ bản thân. Vậy làm thế nào để có thể có một phương pháp hướng dẫn   trẻ những kĩ năng tự phục vụ tốt nhất? Và dạy dưới hình thức nào? Qua tìm tòi nghiên cứu, nhận thức sâu sắc ý nghĩa vai trò quan trọng của  các kĩ năng tự  phục vụ  đối với sự  phát triển của trẻ. Cùng với bản năng của   một người mẹ, một người làm giáo dục đã thúc đẩy tôi ngay từ  đầu năm học  sẽ lựa chọn thực hiện đề tài: “Một số biện pháp hình thành kĩ năng tự phục   vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tuổi tự lập trong cuộc sống”. 5/19
  6.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống                                           B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lí luận  Tự lập là tự  làm mọi thứ, tự sống cuộc sống của mình mà không dựa  dẫm hay nhờ vào sự giúp đỡ của người khác. Tự lập là một đức tính tốt, người  tự lập thường được mọi người yêu quý vì họ luon biết cách tự xoay xở khi khó  khăn, là điểm tựa vững chắc cho mọi người xung quanh. Vì vậy giáo dục tính  tự  lập cho trẻ  ngay từ khi còn bé không những tạo ra cho trẻ khả năng tự  lập   trong sinh hoạt hằng ngày mà còn là một trong những điều kiện quan trọng để  hình thành sự tự tin, năng động, sáng tạo, làm cơ sở hình thành các kĩ năng sống  sau này, là một trong số những chìa khóa quan trọng để  quyết định thành công  của một con người. Tuy nhiên để  có được tính tự  lập cho từng đứa trẻ  trước  hết phải hình thành được cho trẻ kỹ năng tự phục vụ bản thân trẻ. Vậy kỹ năng tự phục vụ là gì?             Kỹ năng tự  phụ  vụ  là những thói quen sinh hoạt hàng ngày tỏng giao  tiếp và ứng xử của trẻ đối với bản thân và những người xung quanh. Việc rèn  kỹ năng tự phụ vụ cho trẻ vô cùng cần thiết, đặc biệt là đối với lứa tuổi mầm  non. Đó là phương tiện không thể  thiếu giúp trẻ  tăng năng lực hội nhập, tích  cực chủ động, sáng tạo, tự tin vững vàng trước mọi khó khăn thử thách. Có thể nói mỗi một đứa trẻ ngay từ khi ra đời đã là một cá thể độc lập,   có cá tính và những mong muốn độc lập của riêng mình. Bất kể là cô giáo hay  bố mẹ đều không có đặc quyền chi phối và hạn chế hành vi của chúng, vì vậy   việc áp dụng các biện pháp giáo dục phù hợp với mục tiêu giảng dạy đòi hỏi  phải có sự linh hoạt và mềm dẻo phù hợp với khả năng cũng như hứng thú của   trẻ. Dưới góc nhìn của nhà tâm lý học trẻ em thì ngay từ khi trẻ lên 3 trẻ đã ít   phụ  thuộc hơn vào người khác, trẻ  có thể  tự  chơi trong một khoảng thời gian   dài. Ở tuổi này tâm lí trẻ trải qua ” khủng hoảng tuổi lên 3” – trẻ muốn khặng   định mình, muốn học làm người lớn, muốn đạt tới tính tự lực vì vậy người lớn  cần phải nuôi dưỡng lòng mong muốn độc lập đáp ứng những nhu cầu tự lực  và làm phong phú những hoạt động của trẻ một cách phù hợp. Ở trẻ mẫu giáo lớn có sự thay đổi vị thế về tâm lí của trẻ. Trẻ bắt đầu  cảm nhận mình là người lớn nhất trong tất cả các trẻ ở trường mầm non. Trẻ  hành động phù hợp với các mục đích xa hơn và khả  năng kiềm chế  của trẻ  cũng tốt hơn. Do vậy, trẻ có thể  phục tùng các mục đích, nhiệm vụ, yêu cầu  của người lớn, song các nhiệm vụ  đề  ra phải rõ ràng và dễ  hiểu, các yêu cầu   6/19
  7.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống phải phù hợp với độ tuổi. Trong khi hành động, trẻ không bị phụ thuộc vào các  tình huống trực tiếp trong trò chơi và các hoạt động khác, trẻ  hành động phù   hợp với các mục đích xa hơn và tự kiềm chế mình trong thời gian lâu hơn. Trẻ  mẫu giáo lớn thể  hiện tính kiên trì thường xuyên và có ý thức hơn, trẻ  đã có   thể đánh giá các trở ngại một cách đúng hơn và biết lượng sức mình để  khắc   phục các trở  ngại đó. Sự  động viên của người lớn có  ảnh hưởng tích cực và   làm trẻ tự tin vào sức lực và khả năng của mình. Ngược lại sự đánh giá gay gắt  và tiêu cực sẽ làm trẻ nản chí.  Hầu hết trẻ  mẫu giáo 5  ­ 6  tuổi  đều cảm thấy tự  tin và thể  hiện bản  thân mình thông qua những thành tích của bản thân chúng. Trẻ  muốn được  khẳng định mình, muốn được sống và làm việc như  người lớn, muốn nhận   thức sự  vật hiện tượng xung quanh. Chính sự  tự  lập đó sẽ  giúp trẻ  em là   những thành viên năng động, có khả năng tự bắt đầu các hoạt động học tập và  sinh hoạt hằng ngày, biết hành động một cách chủ  động, năng động, hơn là  tiếp nhận thụ  động thông tin và mệnh lệnh của người khác. Ý thức về  bản   thân của trẻ  cũng được củng cố  thêm khi trẻ  học được cách tự  tay làm mọi  việc. Cách học năng động như  thế  giúp trẻ  có khả  năng vận dụng biện pháp   kiểm soát môi trường và phát triển niềm tin về  khả  năng làm chủ  cuộc sống   của trẻ. II. Cơ sở thực tiễn Là một giáo viên với 12 năm kinh nghiệm giảng dạy lớp lớn, khi bắt đầu  thực hiện nghiên cứu đề  tài sáng kiến, tôi có  nhiều  thuận lợi   nhưng cũng  không ít khó khăn sau: 1/ Những thuận lợi và khó khăn 1.1. Thuận lợi ­ BGH nhà trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên học tập nâng cao  chuyên môn và mua sắm cũng như bổ sung cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi để  đảm bảo thực hiện tốt chất lượng giảng dạy. ­ Bản thân tôi là một giáo viên nhiệt tình với trẻ, tâm huyết với nghề  nghiệp, có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy tiếp xúc với trẻ lớp lớn nên nắm  rất rõ được tâm sinh lý của trẻ và những xu hướng phát triển của trẻ. ­ Trường  có cơ  sở  vật chất khang trang, đầy đủ  trang thết bị  phục vụ  cho công tác giảng dạy cũng như chăm sóc trẻ. 7/19
  8.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống 1.2 Khó khăn            ­ Hầu hết giáo viên mới chỉ đi vào giáo dục hành vi, chưa chú trọng tới   giáo dục khía cạnh nhận thức và thái độ của trẻ. Đồng thời, đây là nội dung  giáo dục còn khá mới mẻ  trong chương trình giáo dục cho trẻ  mầm non. Vì  vậy, rất ít tài liệu để tham khảo tìm hiểu.           ­ Trẻ trong lớp tương đối đông: 42 cháu nên tôi rất vất vả để tổ chức các   hoạt động cho cả lớp. Tuy cùng một độ tuổi nhưng khả năng hoà nhập của các  cháu không đồng đều. Một số cháu còn nhút nhát, một số bé đi học chưa đều,   do sức khoẻ hoặc hạn chế về thể chất như cháu Gia Huy, Hà Phương.  Một số  cháu lại quá hiếu động như  cháu: Chính Phương, Quang Tuyên, Trọng Nghĩa,  Khánh Duy, Đức Bình.             ­ Phụ  huynh đều bận công việc, rất ít thời gian để  trao đổi cùng giáo  viên.           ­ Nhiều phụ huynh còn nhầm lẫn giữa sự yêu thương và bao bọc. Đôi khi  yêu con quá mà ‘‘che chắn” con quá kĩ. Mặt khác, tại hầu hết những gia đình  này, ông bà hay cha mẹ  thường có nhiều thời gian rảnh rỗi, thường làm thay   trẻ nhiều việc đáng ra trẻ phải tự mình làm lấy.                 ­ Phần đông các bậc cha mẹ  đồng ý: tự  lập là cần thiết  ở  mỗi con   người, ngay từ  tuổi  ấu thơ, trong công việc cũng như  trong suy nghĩ. Nhưng  ngay trong những gia đình này, các bậc phụ  huynh cũng chưa có biện pháp  đúng đắn để giáo dục hình thành cho con tính độc lập. 2/ Điều tra thực trạng Từ  những nhận thức của mình về  vấn đề  giáo dục tính tự  lập cho trẻ  mẫu giáo, tôi định hướng được nhiệm vụ của mình trong công việc. Và để gặt  hái được nhiều kết quả tốt trong quá trình thực hiện, ngay từ đầu năm học tôi   đã khảo sát thực tế về một số kĩ năng tự phục vụ đơn giản cần thiết của trẻ,  kết quả nhận được như sau: Đạt Chưa đạt Tỷ   Số  Nội dung khảo sát Số  Tỷ   lệ lượn lượng lệ % % g ­ Cách lau mặt 15 36 27 64 ­ Cách rửa tay 15 36 27 64 8/19
  9.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống ­ Cách xúc miệng 27 64 15 36 ­ Lau miệng sau khi ăn xong 18 43 24 57 ­ Tự xúc cơm ăn, không kén chọn thức ăn 30 71 12 29 ­ Tự xếp, cất bát sau khi ăn 38 90 4 10 ­ Tự cởi, mặc quần áo, gấp quần áo 15 36 27 64 ­ Xếp hàng chờ đến lượt 18 43 24 64 ­ Tự xếp chăn, gối sau khi ngủ dậy 10 24 32 76 ­ Tự kê dát giường 8 19 34 81 ­ Tự chải tóc ( buộc tóc) 4 10 38 90 ­ Tự cất ba lô, cất giày dép 26 62 16 38 ­ Cách bê ghế 20 48 22 52 ­ Nhận biết các mối nguy hiểm: vật sắc nhọn,  ổ  20 48 22 52 điện, cháy nổ, nước nóng, bắt cóc ­ Tự nhặt rác và bỏ rác vào thùng 25 60 17 40 Bảng 1. Kết quả khảo sát khả năng tự phục vụ của các cháu trong lớp Để có những biện pháp hay, thiết thực nhằm hướng dẫn trẻ kĩ năng tự  phục vụ, đầu tiên tôi sẽ  tìm hiểu những nguyên nhân khiến trẻ  chưa có khả  năng tự phục vụ và ý thức tự phục vụ của trẻ chưa tốt. Nguyên nhân thứ  nhất: xuất phát từ  phía trẻ, có một số  cháu do khả  năng tiếp thu chậm hoặc không chịu tập trung khi cô hướng dẫn, điều này sẽ  khiến cho giáo viên dễ trở nên bực mình và có thể la mắng trẻ. Đối với những  giáo viên có cái tâm thì cố  kìm chế  bản thân để  hướng dẫn cháu đến nơi đến  chốn. Nhưng bên cạnh đó lại có những cô sợ  bản thân mình kìm chế  không  được nên đã bỏ cho trẻ tự mày mò hoặc làm luôn giúp trẻ. Việc này cứ thế lâu  dần hình thành  ở  trẻ  thói quen  ỷ  lại, lười làm việc và không biết kĩ năng tự  phục vụ. Nguyên nhân thứ 2: xuất phát từ giáo viên, do cô không chịu khó, không  kiên trì hướng dẫn cho trẻ những kĩ năng tự  phục vụ  nên cô hay làm giúp trẻ  cho đỡ mất thời gian, đỡ phải bực tức khi cháu làm không được. Việc này lâu  dần sẽ  khiến cho trẻ  có tư  tưởng  ỷ  lại, không chịu làm. Vì trẻ  nghĩ: “Mình  không làm thì cô cũng làm thôi”. Nguyên nhân thứ  3: lại xuất phát từ  phía phụ  huynh, do mỗi gia đình   Việt Nam ngày nay thường chỉ  có 1 đến 2 con, tất cả  tình cảm cha mẹ  dành  trọn cho những đứa con yêu quý của mình. Trẻ  luôn được đáp  ứng ngay mọi  yêu sách, mọi mong muốn của trẻ, ba mẹ và người lớn trong gia đình làm thay  9/19
  10.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống trẻ tất cả mọi việc vì họ sợ con vất vả, sợ quá sức của con, sợ con làm không   được theo ý mình, sợ mất thời gian… Điều này lâu dần hình thanh ở trẻ tính ỷ  lại, luôn dựa dẫm vào người khác, thiếu kiên nhẫn và lười lao động. Ngoài ra  còn có vô số  các nguyên nhân khác chủ  quan hay khách quan đã làm cho trẻ  thiếu kĩ năng và thói quen tự phục vụ. III. Một số biện pháp Với những thuận lợi và khó khăn như vậy, cùng với sự nghiên cứu tìm  tòi và trải nghiệm của bản thân trong năm học 2020 – 2021 tôi xin được đưa ra   một số biện pháp hình thành kĩ năng tự phục vụ, từ đó giúp trẻ 5 ­6 tuổi có tính  tự lập trong cuộc sống. 1.  Lập kế hoạch, đặt mục tiêu hướng dẫn, rèn luyện những kĩ năng cần  thiết.      Căn cứ vào tình hình thuận lợi và khó khăn, vào đặc điểm phát triển lứa   tuổi tôi lập kế  hoạch và lồng ghép việc rèn kĩ năng cho trẻ  vào các hoạt  động, cụ thể như sau:  Tháng Nội dung rèn luyện Hoạt động 9 Tự cất balo, cất giày dép Đón trẻ 10 Cách lau lặt, rửa tay, lau miệng Giờ ăn Tự xúc ăn, không kén chọn thức ăn Tự xếp, cất bát sau khi ăn Cách bê ghế 11 Tự nhặt rác và bỏ rác vào thùng Hoạt   động  Cất dọn đồ chơi sau khi chơi xong học, hoạt động  Biết xếp hàng chờ đến lượt chơi 12 Tự kê dát giường Giờ ngủ Tự xếp chăn gối sau khi ngủ dậy 1 Tự cởi, mặc quần áo, cất quần áo Giờ  học, trước  khi   đi   ngủ   và  ngủ dậy 2 Nhận biết các mối nguy hiểm: vật sắc nhọn,   Hoạt động học ổ điện, cháy nổ, nước nóng, bắt cóc 3 Tự chải tóc ( buộc tóc) Sau   khi   ngủ  dậy 10/19
  11.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống 4 Kỹ năng tự giải quyết tình huống Hoạt   động  chơi, học 5 Có hành vi văn minh nơi công cộng Đi   dạo,   đi  Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi thăm quan.        Sau khi lập kế hoạch xong tooin đưa ra mục tiêu hướng dẫn: 1.1. Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng tự chăm sóc bản thân: Nhóm kĩ năng tự chăm sóc bản thân gồm: * Kỹ năng tự phục vụ bản thân như: Tự thu dọn đồ chơi, tự cởi và mặc quần  áo, tự đi dép, chuẩn bị mũ, áo khoác, khẩu trang khi đi ra ngoài, tự xúc ăn, tự đi  lên xuống cầu thang, tự cất ba lô, tự  kê bàn ghế trước và sau khi ăn, chuẩn bị  và thu dọn thìa bát trước và sau bữa ăn, tự rót nước từ chai vào cốc… ( Hình 1: Bé cất dọn đồ dùng sau khi chơi xong)  * Kĩ năng tự chăm lo vệ sinh cá nhân như: Tự cho quần áo bẩn vào máy giặt,  lau nước trên sàn, lau bụi trên bàn, gạt nước sau khi đi vệ sinh, đi vệ sinh đúng  nơi, bỏ rác đúng nơi quy định, tự rửa mặt, rửa tay, chải răng, chải và buộc  tóc… ( Hình 2: Bé tự lau mặt trước khi ăn cơm) Ngoài ra cần hình thành và rèn luyện cho trẻ kỹ năng hỗ  trợ  người khác như:  Bật tivi, bật quạt, lấy chén ăn cơm, lấy ly uống nước, cất dép đúng quy định,  xách phụ đồ, tưới cây, dọn dẹp bàn ghế sau khi ăn xong… 1.2 Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng tự bảo vệ             Nhóm kĩ năng tự bảo vệ gồm: * Kĩ năng nhận biết nguy hiểm: Dạy trẻ  học cách nhận biết các tình huống hay vật dụng nguy hiểm   đồng thời hành động những hành động đúng và kịp thời bảo vệ  bản thân qua   các tình huống. Các mối nguy hiểm trong nhà như: gas, bàn  ủi, điện, nước  nóng, dao kéo, các đồ  vât bị  vỡ, sắc nhọn... Các mối nguy hiểm ngoài xã hội:   Quấy rối, bắt cóc, bắt nạt, trộm cắp, cướp, lạc đường... Các mối nguy hiểm  bất ngờ: Cháy nổ, kẹt thang máy, chó cắn, ong đốt, ngộ  độc… Các mối nguy  hiểm thiên tai ngoài môi trường: Động đất, lũ lụt, bị  sa vào vũng lầy, sông   nước… ( Hình 3: Giờ học kỹ năng xử lý khi bị bắt cóc) * Kĩ năng tự giải quyết vấn đề 11/19
  12.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống Không phải những vấn đề  trong cuộc sống đều được giải quyết một   cách dễ dàng và bạn sẽ phải truyền đạt điều ấy cho trẻ khi chúng đối mặt với   thử  thách lớn và không phải lúc nào cũng có người lớn bên cạnh để  giúp trẻ  giải quyết vấn đề. Khi trẻ  gặp phải một vấn đề  nào đấy, tôi không thay trẻ  giải quyết mọi vấn đề, trừ  trường hợp bắt buộc phải làm như  thế. Thay vào   đó, tôi giúp trẻ tìm kiếm giải pháp thích hợp, điều này sẽ thể hiện sự tin tưởng  của mình đối với trẻ, giúp trẻ tự tin vào khả năng của mình và mạnh dạn giải   quyết vấn đề. Những việc hằng ngày mà tôi thực hiện luôn nhằm khuyến   khích kĩ năng giải quyết vấn đề  của trẻ  giúp trẻ  có những sáng kiến tốt hơn  trong cuộc sống khi chúng lớn lên. Tôi chỉ là chỗ dựa cho học sinh của tôi chứ  không phải là người giải quyết vấn đề cho các em.                       ( Hình 4: Tự mình mở nắp hộp đồ dùng )  1.3 Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng thích nghi Thích nghi là một kĩ năng sống quan trọng vì nếu kĩ năng giao tiếp là   bước đầu để tiếp xúc với môi trường bên ngoài, với những người xung quanh,  thì thích nghi chính là bước tiếp theo để  có thể  hòa nhập hoặc phản  ứng lại  với môi trường bên ngoài. Đứa trẻ nếu có kĩ năng giao tiếp tốt có thể đạt được những thành công   với những người xung quanh trong việc tham gia vào các hoạt động cùng với  họ, là bố  mẹ, ông bà hay các bạn của trẻ. Thế  nhưng nếu trẻ  không có khả  năng thích nghi thì cũng khó mà đạt được những kết quả tốt cho cuộc sống của   mình. *  Kĩ năng thích nghi các loại thức ăn:  Tôi thường kể cho trẻ nghe những mẩu chuyện hay những ví dụ  điển  hình về các bạn trong lớp ăn rất tốt trong các bữa ăn. Đồng thời trước bữa ăn  để  tạo cảm giác ăn ngon miệng và thích thú khi ăn, tôi giới thiệu tên các món  ăn và tác dụng của những loại thực phẩm mà trẻ  ăn thật hấp dẫn và thu hút.  Trong giờ  ăn  ở  trường tôi luôn tạo không  gian thoáng mát, hợp vệ  sinh, đảm  bảo an toàn cho trẻ để trẻ ăn ngon miệng, luôn động viên khuyến khích để trẻ  thi đua ăn hết xuất. Bữa nào trẻ  ăn được thì tôi sẽ  gắn một bông hoa và một khuôn mặt  tươi cười, bữa nào trẻ  khó ăn, không tập trung ăn thì sẽ  có một khuôn mặt   mếu. Đến cuối tuần làm tổng kết và khen ngợi trẻ về các khuôn mặt cười và  tặng cho trẻ một món quà nho nhỏ. Nhưng nếu nhiều khuôn mặt buồn thì cũng   12/19
  13.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống không nên trách mắng, mà tôi khuyến khích: “ Cô biết là con sẽ  làm tốt hơn   vào tuần sau.”. * Kĩ năng thích nghi với môi trường Với môi trường sống cũng thế, một môi trường bẩn thỉu và ô nhiễm là  không thể  chấp nhận được, nhưng một không gian quá sạch sẽ  cũng không  phải là một điều kiện tốt cho sự phát triển của trẻ. Trẻ có thể  nghịch cát, đất  trong một chừng mực vừa phải vì điều đó giúp cho các bé vừa thỏa mãn được   tính năng động, vừa nâng cao khả năng đề kháng. Dĩ nhiên là nên có sự giám sát   của người lớn, nhưng chúng ta chỉ  can thiệp khi có những dấu hiệu của sự  nguy hiểm, còn đối với một vài cú vấp ngã của trẻ  thì cứ  để  cho trẻ  tự  đứng   lên, điều đó không chỉ  giúp trẻ  mạnh dạn và tự  tin hơn mà còn cho chúng ta   tránh được những sự mè nheo của trẻ. Quan điểm của tôi là rèn luyện tính chịu  đựng trước khó khăn và phải tự lập chủ động trong mọi biến cố có thể xảy ra.  Qua những bài rèn luyện thể  chất, rất ít trẻ  mắc bệnh về  đường hô hấp như  sổ mũi, viêm họng… do thay đổi thời tiết. * Kĩ năng thích nghi với đám đông Con người có hai loại tính khí chính là tính hướng nội và tính hướng  ngoại, và trong mỗi loại tính cách đó lại có 4 nhóm cá tính khác nhau. Các   nhóm này thường có sự phối hợp để tạo nên những mẫu người có cá tính khác  nhau. Vì vậy, tôi cho trẻ làm quen với đám đông phải dựa trên tính cách của các   trẻ, tùy trẻ thuộc loại tính khí nào! Với trẻ hướng ngoại thì chúng ta không cần   lo ngại, vì trẻ  thường có xu thế  thích đám đông, thích sự   ồn ào vui vẻ, náo   nhiệt, thích các hoạt động tập thể. Còn với trẻ hướng nội thì trẻ  sẽ  ngại tiếp   xúc với đám đông, có vẻ như rụt rè nhút nhát. Nhưng các bé cũng có những ưu   điểm để có thể thành công, đôi khi còn tốt hơn cả trẻ hướng ngoại nếu được  sự  định hướng đúng cách của người lớn. Tôi giúp trẻ  quen dần với đám đông  qua việc cho trẻ  tham gia các giờ  học dã ngoại, tham gia các hoạt động  ở  trường. Kĩ năng thích nghi là một trong những kĩ năng giúp một đứa trẻ  bình  thường, không có những năng lực đặc biệt gì nhưng vẫn có thể  đạt được  những thành công nhất định trong cuộc sống và không gục ngã trước những  thách thức khi bước vào đời. Để  giúp trẻ  hình thành được các kĩ năng trên, tôi từng bước, tùy từng   trẻ mà thực hiện: 13/19
  14.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống Đối với trẻ  nhận thức chậm, hay quên tôi sẽ  nói chậm rãi khi hướng   dẫn trẻ, dạy trẻ  cách truyền đạt thông tin với cô giáo bằng cách ra hiệu khi   cần giúp đỡ. Song song đó tôi sẽ đưa ra các đề  tài rèn kĩ năng tự phục vụ  vào   bài giảng hằng ngày và tiếp tục rèn các kĩ năng này ở mọi lúc mọi nơi cho đến   khi trẻ  thuần thục. Và tôi sẽ  cho trẻ  thực hiện mỗi ngày để  nó dần trở  thành  thói quen tốt của trẻ. Tận dụng các tình huống cụ thể từ trẻ để rèn kĩ năng cho  trẻ, như thế trẻ sẽ nhớ lâu hơn. 2. Cô là tấm gương của trẻ Sau khi đã lập kế hoạch và mục tiêu hướng dẫn trẻ, tôi xác định muốn   hình thành kỹ năng cho trẻ thì bản thân cô giáo phải là tấm gương cho trẻ noi  theo.Cô phải làm gương từ những việc đơn giản nhất có thể chẳng hạn như:           ­  Khi đến lớp cô giáo cất gọn túi sách, mũ dép và khi trẻ nhìn thấy như  vậy trẻ cũng sẽ biết phải sắp xếp gọn gàng như cô. ­ Trong giờ  học khi dạy học xong cô cất gọn gàng đồ  dùng của cô và  nhắc trẻ xếp gọn gàng đồ dùng của trẻ đúng nơi quy định.         ­ Đến giờ ăn trước khi chia cơm cô phải rửa tay và nhắc trẻ rửa tay sạch   sẽ, ăn cơm xong nhắc trẻ  cất bát, cất ghế  đúng nơi quy định và lau miệng,  uống nước xúc miệng nước muối.           Trong mọi hoạt động học tập, sinh hoạt cô giáo luôn là tấm gương trong  việc giữ  gìn sạch sẽ  môi trường, lớp học. Không vứt rác bừa bãi, thường   xuyên cùng trẻ  vệ  sinh trong và ngoài lớp học, lau dọn đồ  dùng đồ  chơi, nhổ  cỏ, nhặt rác quanh lớp học, sân trường. Từ đó hình thành cho trẻ ý thức vệ sinh   chung. 3.  Phân công công việc Trong lớp, do số lượng học sinh quá đông nên tôi lập bảng phân công cụ  thể trực nhật hàng ngày cho từng cá nhân, hay từng nhóm để bé hiểu rằng mỗi  người đều có trách nhiệm với công việc và hình thành thói quen làm việc. Ví  dụ: Phân công mỗi tổ trực 1 ngày thực hiện các hoạt động trong ngày như: lau  chùi, sắp xếp đồ  dùng, đồ  chơi trong lớp, kiểm tra vệ sinh cá nhân (rửa mặt,   rửa tay, lau mặt), lao động nhặt lá rụng…Các tổ còn lại có nhiệm vụ theo dõi,  nhận xét. Cô thường xuyên phân công và theo dõi trẻ  trực nhật, nói rõ vai trò của  những trẻ trực nhật. Người thực hiện nhiệm vụ trực nhật phải làm chu đóa và   có trách nhiệm với công việc của mình. Tổ  trực nhật tỏng giờ  học sẽ lấy đồ  14/19
  15.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống dùng phát cho các bạn, thu dọn đồ dùng cau khi học xong. Rèn cho trẻ thói quen   nền nếp, sự cố gắng, sáng tạo và đề cao tih thần trách nhiệm của mình với tập  thể. Khi tổ chức các hoạt động ở lớp có thể phân công công việc cho các bé.  Chẳng hạn như cho bé phụ giúp cô trong giờ ăn: Lấy ghế, lấy khay và khăn ăn.  Với trẻ  lớn hơn có thể  giúp cô kê bàn, chia chén muỗng,… giúp cô kê dát   giường, trải chiếu, lấy chăn gối chuẩn bị giờ ngủ. (Hình 5: Bảng phân công trực nhật của trẻ) 4. Công tác tuyên truyền phụ huynh          4.1. Xác định việc rèn trẻ ngay từ khi còn nhỏ Việc rèn luyện kĩ năng sống tự  phục vụ  bản thân ngay từ  nhỏ  là vô  cùng cần thiết đối với trẻ  mầm non.   Bởi tự  phục vụ  bản thân là một trong  những kĩ năng quan trọng thúc đẩy trẻ  hoàn thiện mình một cách tốt nhất, nó  giúp trẻ  thích  ứng nhanh với môi trường xung quanh, phát triển tính nhanh  nhẹn, khả năng tư duy, ý thức tự giác và tinh thần tập thể. Trẻ ở lứa tuổi mầm   non rất thích tự  làm những công việc vừa sức của mình để  phục vụ  cho bản   thân, cũng là vừa để  thỏa mãn nhu cầu “muốn làm người lớn” và khặng định  mình của trẻ.    Càng hình thành cho trẻ  kĩ năng tự  phục vụ  sớm ngay từ  lúc nhỏ  trẻ  càng có ý thức tự giác cao, kĩ năng tự  phục vụ bản thân ngày một thuần thục,   nhạy bén.   ( Hình 6: Cho trẻ tự xúc ăn sớm nhất khi có thể) Chính vì vậy trong các buổi họp phụ  huynh hay qua giờ đón trả  trẻ, tôi  luôn tuyên truyền để   phụ  huynh biếtđược việc rèn trẻ  càng sớm càng có kết  quả  tốt. Ngay từ  khi trẻ  bắt đầu đi học nhà trẻ  cần được bố  mẹ, cô giáo  hướng dẫn hướng trẻ có ý thức, tạo lập các kĩ năng tự phục vụ đơn giản như:   tự xúc ăn, tự cầm chai rót nước uống, tự lau mặt, tự đi vệ sinh biết cởi và mặc  quần… Và khi trẻ lớn lên thêm thì gia đình, và các cô giáo nên tích cực, kiên trì   phát triển nhiều kĩ năng tự phục vụ khác cho trẻ sao cho phù hợp với khả năng   của trẻ. Chứ đừng có suy nghĩ lớn lên rồi dạy.                 ( Hình 7: Ăn bằng đũa cũng đơn giản mà) 15/19
  16.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống           4.2. Xây dựng môi trường làm việc ngay tại gia đình Việc hướng dẫn và rèn luyện các kĩ năng tự phục vụ cho trẻ nếu chỉ có   cô giáo và nhà trường thì không thể thành công mà phải có sự phối hợp của các  thành viên trong gia đình trẻ như: cha mẹ, ông bà, anh em… Trước tiên, tôi tuyên truyền với phụ  huyng về  sụ  phát triển tâm sinh lý  lứa tuổi của trẻ, nội quy nền nếp lớp học. Trao đổi thực tế nhận thức và khả  năng của từng cháu cho phụ huynh thấy kha năng của con mình và từ đó tìm ra   giải pháp tốt nhất để hình thành cho con một thói quen, một nề nếp tốt. Các thành viên trong gia đình cần tạo mọi cơ  hội cho trẻ  nhìn thấy các  việc làm và cách thức làm việc của mình, đồng thời nên giải thích cho trẻ  về  việc đó  (dù bé có hiểu hay không). Sau đó nên khuyến khích trẻ tham gia vào  công việc phù hợp với khả năng.           VD: Mẹ đang nhặt rau để nấu canh, hãy giải thích và bảo con trai cùng   làm hộ. Sau đó mẹ  hướng dẫn bé cách nhặt rau, mặc dù có thể  trẻ  làm chưa  khéo, làm cho rau bị dập nhưng hãy cho cháu làm để  có cơ  hội rèn luyện lòng  yêu thích công việc cũng như các kĩ năng làm việc nhà ngay từ nhỏ. Có thể tích   cực “nhờ  vặt” để  trẻ  có nhiều cơ  hội được làm việc thì bé mới có được kĩ  năng.           Tôi trao đổi với phụ huynh về thời gian của trẻ  ở nhà, góp ý phụ huynh   hãy luôn khuyến khích trẻ tự phục vụ không nên làm hộ trẻ để trẻ không ỉ lại.   Đồng thời tôi cũng thường xuyên trò chuyện với phụ huynh để nắm bắt được  tình hình của trẻ động viên trẻ kịp thời.         Tuy nhiên, tôi luôn trao đổi với phụ huynh rằng cần tập và lặp đi lặp lại  để trẻ hình thành thói quen, nếu khi thấy bé mệt thì không nên bắt ép. Có như  vậy sự rèn luyện mới có kết quả cao.                                ( Hình 8: Trao đổi với phụ huynh)    5. Dạy thông qua các hoạt động   * Rèn trẻ trong giờ ăn             Hoạt động ăn là hoạt động cần đến sự tự phục vục của trẻ rất nhiều,   nhất là lại đối với trẻ  5 ­6 tuổi. Trong giờ  ăn nhiều kĩ năng tự  phục vụ  trẻ  phải rèn luyện. Chính vì vậy, ngay từ ầu năm học tôi đã rất trú trọng trong việ  rèn kỹ  năng tự  phục vụ  trong giờ  ăn cho trẻ. Để  trẻ  cảm thấy thoải mái, tôi  cho trẻ  tự  phân công nhiệm vụ  cho nhau. Trẻ  tự  giác trải bạt, chuẩn bị  bàn   ghế, tự rửa tay lau mặt, tự chia đồ dùng về bàn. Hơn nữa trẻ được tự xới cơm  16/19
  17.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống theo như cầu, tự lấy thức ăn với lượng phù hợp. Từ đó trẻ hứng thú hơn trong  giờ  ăn. Các con tự biết nhặt cơm vãi vào khay và lau tay vào khăn, tự  biết lau   bàn nếu có đánh rơi rớt ra bàn. Sau khi ăn xong, các con tự giác lên cất bát thìa  đúng nơi quy định; tự giác lau miệng, lau tay và xúc miệng nước muối. Tất cả  những kỹ năng tự phục vụ trên tôi chỉ hướng dẫn trẻ lúc đầu, về  sau chỉ quan  sát và nhắc nhở trẻ khi trẻ quên hoặc thực hiện chưa đúng.                               (Hình 9: Trẻ tự phục vụ trong giờ ăn) * Rèn trẻ trong giờ ngủ              Cũng như giờ ăn, giờ ngủ cũng là một hoạt động lý tưởng để  rèn kỹ  năng tự  phục vụ  cho trẻ.  Ở  hoạt động này cô chỉ  giữ  vai trò quan sát, nhắc  nhở, trẻ kê giường của mình, lấy chăn gối, cởi bớt áo để  đi ngủ. Tôi quan sát   thấy để  trẻ  tự  làm trẻ   ất hứng thú, có trẻ  còn thích kê giúp bạn nữa. Sau khi  ngủ  dậy, trẻ  cũng tự  gấp chăn gọn gàng và cất vào đúng nơi quy đinh, sau đó  cất giường đi. Khi đó có một việc mà các bạn nữ  rất thích đó là chải tóc và  buộc tóc cho nhau, có những trẻ có kỹ năng buộc rất khéo.                              (Hình 10: Trẻ buộc tóc cho bạn ) * Rèn trẻ trong tiết học            Trong các tiết học cô luôn khuyến khích động viên trẻ tự tin, mạnh dạn,  biết hoạt động độc lập và hoàn thành sản phẩm của mình. Cô giáo là người  dẫn dắt trẻ  hoạt động từ  đó trẻ  nắm được vai trò nhiệm vụ  của mình. Trẻ  hứng thú tích cực hơn trong hoạt động, vận động hoạt bát nhanh nhẹn hơn, rèn   sự  khéo léo của đôi bàn tay. Phát triển năng lực hoạt động trí tuệ, trẻ  sẽ  chủ  động trong mọi hoạt động, không  ỉ  lại người khác. Biết tự  mình hoàn thành  một bức tranh theo ý tưởng của mình, một bài tập, một vai chơi. Mạnh dạn   đưa ra ý kiến của mình về một sự vật hiện tượng.                                        (Hình 11: Trẻ tự gấp quần áo) * Rèn ngoài tiết học mäi lóc mäi n¬i Phần lớn trẻ  5 tuổi tính tự  lập đã phát triển. Trẻ  thường thích tự  làm   mọi việc, tuy nhiên các thao tác còn vụng về, lúng túng dễ làm hỏng việc, cần   phải có sự  hướng dẫn trẻ  trong công việc để  trẻ  làm đúng theo yêu cầu của   người lớn. trải nghiệm cái được, cái chưa được.. Cô giáo có thể giúp đỡ bằng  các câu hỏi gợi ý, khuyến khích trẻ tích cực hoạt động và sử  dụng những kinh   nghiệm sẵn có của mình vào trong quá trình hoạt động. Việc làm này được lặp  17/19
  18.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống đi, lặp lại trong ngày, dần dần kĩ năng tự  phục vụ  của trẻ  càng phát triển.   Chính vì vậy tôi đặc biệt quan tâm: 1. Cho trẻ  thường xuyên tập các hoạt động vừa sức: Quét dọn, xếp đồ  dùng, đồ chơi, tưới cây, lau đồ dùng đồ chơi… 2. Cho phép trẻ tự quyết định làm mọi việc trẻ thích. Cô là người gợi ý trẻ  làm theo chủ điểm. 3. Để trẻ tự làm việc và quyết định giải quyết những việc có thể. 4. Giáo viên tạo điều kiện cho trẻ để trẻ cùng làm việc với cô Trong quá trình trẻ  thực hiện cô theo dõi, giám sát và cho trẻ  tự  giải  quyết một số tình huống xảy ra như: có vài bạn không tự giác lao động, vứt rác   không đúng nơi, thao tác vệ sinh không gọn gàng…Cô gợi ý cho trẻ giải quyết  bằng cách nhắc nhở lẫn nhau nhưng tuyệt đối tránh tình trạng “thủ lĩnh”. Nếu   được bạn góp ý mà trẻ không xoay chuyển thì cô mới giải quyết. (Hình 12: Trẻ chăm sóc cây xanh)   6. Khuyến khích, động viên trẻ, lưu ý đến thái độ khi trẻ làm việc         Tuy việc rèn trẻ là rất cần thiết nhưng tôi luôn chú ý đến thái độ của trẻ  khi thực hiện đồng thời việc khen ngợi luôn làm cho trẻ cảm thấy thoải mái và  tự tin khi làm. Việc khen ngợi cần được xem như hành động công nhận trẻ đã  hoàn thành công việc nào đó, cho dù chúng chỉ  hoàn thành  ở  mức sơ  sài nhất.  Cụ thể tôi đưa ra những lời nhận xét tích cực sau mỗi việc mà trẻ đã làm. Tôi   không bao giờ dùng những từ khen ngợi quá đáng cho một hành động đơn giản.  Thay vào đó là những lời động viên tích cực như: Hôm nay có giờ  xé dán nên   lớp hơi bừa bộn nhưng các bạn tổ  trưởng đã rất tích cực nhắc nhở  các bạn   gom giấy để đúng nơi quy định, cảm ơn con vì đã sắp xếp dép cho lớp, con đi  vệ sinh đúng nơi quy định rồi đó, cảm ơn con đã cất dọn đồ chơi gọn gàng cho   cô, cô rất vui khi các con giúp cô lau sạch lá cây.                                               ( Hình 13: Trẻ lau lá cây)         Các hình thức tôi thường dùng để khen, tuyên dương những hành động tốt  trước lớp: cho trẻ được gắn sao của mình, cuối tuần thưởng 2 phiếu bé ngoan   cho trẻ. Những hình thức đó các tác dụng rất tích cực đối với thái độ  của trẻ  khi làm việc. IV/ Kết quả đạt được Nội dung khảo sát Đầu năm Cuối năm 18/19
  19.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống Tỷ   Tỷ    Đạt lệ Đạt lệ % % ­ Cách lau mặt 15 42  36 100  ­ Cách rửa tay 15  42 100   36 ­ Cách xúc miệng 27 42   100   64 ­ Lau miệng sau khi ăn xong 18 42    100 43 ­ Tự xúc cơm ăn, không kén chọn thức ăn 30 42   100   71 ­ Tự xếp, cất bát sau khi ăn 38 42   100   90 ­ Tự cởi, mặc quần áo, gấp quần áo 15 42   100   36 ­ Xếp hàng chờ đến lượt 18 4342 100 ­ Tự xếp chăn, gối sau khi ngủ dậy 10 42   100   24 ­ Tự kê dát giường 8 42   100   19 ­ Tự chải tóc ( buộc tóc) 4 42   100   10 ­ Tự cất ba lô, cất giày dép 26 42   100   62 ­ Cách bê ghế 20 42   100   48 ­ Nhận   biết   các   mối   nguy   hiểm:   vật   sắc  20 48 42 100  nhọn, ổ điện, cháy nổ, nước nóng, bắt cóc ­ Tự nhặt rác và bỏ rác vào thùng 25 60 42 100 Qua một quá trình rèn luyện cho trẻ  với các biện pháp mà tôi đã thực  hiện cuối năm trẻ của lớp tôi đã tiến bộ lên rất nhiều, nhiều cháu có thói quen   tự phục vụ rất tốt, cháu thích thú được giúp cô và tự tin đề nghị với người lớn  để trẻ được làm: Mẹ, cô để con làm cho, con biết làm mà…, cháu chủ động và  mong chờ được ba mẹ, cô giáo và người lớn nhờ  giúp. Chính những điều này   tạo nên niềm phấn khởi và yêu nghề hơn. 19/19
  20.  Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5  ­6 tu   ổi   tự lập trong cuộc sống                            C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận chung  Việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 5­6 tuổi là rất quan trọng  và cần thiết nhằm phát triển cho trẻ tính độc lập, tính đoàn kết, tính chủ động  và phát triển tính tư  duy góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng  và hiệu quả công tác giáo dục cho trẻ mầm non trong giai đoạn hiện nay.  Để rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ thì điều cần làm trước hết là cung cấp  các kiến thức sơ  đẳng nhưng cần thiết đối với trẻ. Việc rèn kĩ năng tự  phục  vụ  cho trẻ  phải gắn vào việc làm cụ  thể, được quan sát người lớn làm, trẻ  được tự thực hiện để trải nghiệm.           Chúng ta có thể rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ thông qua nhiều hình thức   khác nhau: thông qua hoạt động vui chơi đặc biệt là trò chơi đóng vai theo chủ  đề, thông qua sinh hoạt hàng ngày, thông qua các phương tiện truyền thông, kể  chuyện đọc thơ cho trẻ nghe...         Có thể nói, có những khả năng tự phục vụ này là một điều tuyệt vời, bởi   nó sẽ  giúp trẻ  hạnh phúc hơn, thu hút được sự  chú ý của mọi người xung   quanh, từ  đó khuyến khích trẻ  tạo ra những cơ  hội  để  trẻ  thể  hiện mình.  Những đứa trẻ biết tự phục vụ từ nhỏ thì nhanh nhẹn và hoạt bát, nổi trội hơn  hẳn so với những đứa trẻ khác. Còn đối với trẻ mầm non rất nhiều trẻ xuất hiện tình trạng dựa dẫm, ỷ  lại, được nuông chiều một cách thái quá dẫn đến không biết làm một số  việc  đơn giản như không biết mặc quần áo, không biết tự đi giày, dép, không thích   tự  đi mà thích được người lớn bế   ẵm… Trẻ  không biết cách chăm sóc bản  thân, không biết giữ  gìn vệ  sinh, lười nhác không biết hỗ  trợ  người khác. Có  rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này trong đó thiếu tính tự lập là một  nguyên nhân trọng tâm nhất. Như chúng ta đã biết, trẻ em là một đối tượng khá  nhạy cảm, nếu trẻ  em được tiếp xúc với nền giáo dục tốt thì trẻ  phát triển  theo chiều hướng tốt. Ngược lại nếu trẻ em tiếp xúc với nền giáo dục không  đúng đắn sẽ  dẫn đến các hậu quả  tiêu cực. Do đó việc giáo dục tính tự  phục   vụ  cho trẻ  cần được áp dụng càng sớm càng tốt và là phương pháp rất quan   trọng và cần thiết. 20/19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2