Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp lan toả xây dựng mô hình trường mầm non xanh cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp lan toả xây dựng mô hình trường mầm non xanh cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nâng cao về nhận thức và tạo được sự chuyển biến cơ bản trong mỗi trẻ về ý nghĩa của công tác giáo dục môi trường. Từ đó, trẻ thấy được và phát huy những mặt tốt, cùng khắc phục những mặt tồn tại của môi trường lớp học, trường học nói riêng và trong cộng đồng nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp lan toả xây dựng mô hình trường mầm non xanh cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THANH TRÌ TRƯỜNG MẦM NON A THỊ TRẤN VĂN ĐIỂN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP LAN TOẢ XÂY DỰNG MÔ HÌNH TRƯỜNG MẦM NON XANH CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRONG TRƯỜNG MẦM NON Lĩnh vực/ Môn : Giáo dục mẫu giáo Cấp học : Mầm non Tên tác giả : Nguyễn Thị Huyền Trang Đơn vị công tác : Trường mầm non A thị trấn Văn Điển Chức vụ : Giáo viên NĂM HỌC 2022 - 2023
1 ĐẶT VẤN ĐỀ Môi trường là nơi nuôi dưỡng con người cả về thể chất lẫn tinh thần. Đối với con người thì “Môi trường sống” là tổng hợp các điều kiện vật lý, hóa học, kinh tế, xã hội bao quanh có ảnh hưởng tới sự sống, phát triển của từng cá nhân và cộng đồng con người. Nhưng thực trạng các vấn đề về môi trường đang diễn ra ngày càng trầm trọng hơn - trái đất đang nóng lên và Việt Nam là một trong 10 nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu đã và đang tác động mạnh mẽ đến chúng ta, với các biểu hiện như: nước biển dâng, nhiệt độ tang, sự bất thường về khí hậu và các hiệ tượng thời tiết cực đoan (như nắng nóng, giá rét, bão, lũ lụt, hạn hán…) gia tang và khó dự đoán hơn. Những ảnh hưởng trực tiếp của biến đổi khí hậu làm suy giảm đa dạng sinh học mất rừng, ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, khủng hoảng năng lượng quá tải rác thải... ảnh hưởng nghiêm trọng đến thiên nhiên và cuộc sống của con người. Nguyên nhân là do dân số tăng nhanh, sự nghèo nàn, di dân và quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước đã ảnh hưởng mạnh tới môi trường. Tình hình ô nhiễm đất, nước, không khí, bụi, hóa chất ở các khu nhà máy, cơ sở sản xuất ngày càng nhiều. Sự thiếu hiểu biết của con người là một trong những nguyên nhân cơ bản gây nên sự ô nhiễm và suy thoái môi trường Việc lan toả xây dựng mô hình “Trường mầm non xanh” để trẻ có những hiểu biết về môi trường, có ý thức, thói quen và hành động bảo vệ môi trường cần được quan tâm ngay từ lứa tuổi mầm non. Chính ở lứa tuổi này trẻ rất thích tiếp xúc với thiên nhiên và cuộc sống xung quanh, dễ hấp thụ và hình thành những nề nếp thói quen, những giá trị tốt đẹp, tạo cơ sở ban đầu cho việc hình thành nhân cách sau này. Giáo dục trẻ có ý thức xây dựng “Trường mầm non xanh” là quá trình hình thành và phát triển ở trẻ ý thức và những hiểu biết về môi trường sống xanh, giúp trẻ có thái độ tích cực với môi trường xung quanh, đồng thời bước đầu hình thành những năng lực cần thiết để trẻ tham gia vào các hoạt động thực tế tìm hiểu và giữ gìn môi trường phù hợp với lứa tuổi. Vì vậy, lan toả ý thức xây dựng trường mầm non xanh là một vấn đề cấp bách có tính toàn cầu và là vấn đề mang tính xã hội sâu sắc cần được chú trọng ngay từ thuở ấu thơ. Tuổi nhỏ cần: “Hành động nhỏ nhưng ý nghĩa lớn”, trẻ em là chủ nhân tương lai của đất nước nên rất cần có vốn tri thức về môi trường sống xanh và hành động thân thiện với môi trường để có được cuộc sống tốt đẹp cho sau này. “Bảo vệ môi trường” - “Cứu lấy Trái Đất” đang là những thông điệp khẩn cấp cho tất cả mọi quốc gia trên toàn thế giới. Chính vì vậy, xây dựng “Trường mầm non xanh” là yêu cầu cấp bách mang tính kinh tế, khoa học và xã hội sâu
2 sắc. Lan toả việc xây dựng trường mầm non xanh cần phải được tiến hành ngay từ tuổi ấu thơ nhằm hình thành cho trẻ tình cảm, thói quen xây dựng và bảo vệ môi trường sống. Để giáo dục trẻ có ý thức xây dựng trường mầm non xanh hiệu quả nhằm mục đích xây dựng nhà trường thân thiện, học sinh tích cực tôi luôn suy nghĩ tìm ra những biện pháp hình thức tổ chức để hướng dẫn trẻ có những kiến thức sơ đẳng ban đầu về lợi ích của việc bảo việc bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng đối với cuộc sống con người. Từ đó, hình thành cho trẻ ý thức quan tâm đến chính môi trường mà trẻ đang sống, giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp trong thiên nhiên, hơn nữa giúp cho trẻ có ý thức biết bảo vệ, hành động vì môi trường. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề xây dựng mô hình trường mầm non xanh cho trẻ. Tôi đã mạnh dạn đề xuất đề tài: “Một số biện pháp lan toả xây dựng mô hình trường mầm non xanh cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non”. * Mục đích của đề tài: Mục đích của việc lan toả xây dựng mô hình trường mầm non xanh nhằm nâng cao về nhận thức và tạo được sự chuyển biến cơ bản trong mỗi trẻ về ý nghĩa của công tác giáo dục môi trường. Từ đó, trẻ thấy được và phát huy những mặt tốt, cùng khắc phục những mặt tồn tại của môi trường lớp học, trường học nói riêng và trong cộng đồng nói chung. * Nhiệm vụ nghiên cứu: Tôi nhận thấy trong công tác giáo dục trẻ mầm non, ngoài việc chăm lo sức khỏe cho trẻ thật tốt, cung cấp những kiến thức cơ bản theo lứa tuổi thì việc trang bị cho trẻ kỹ năng lễ giáo là vô cùng quan trọng và cần thiết đối với trẻ 5 - 6 tuổi, bởi đây là giai đoạn trẻ chuẩn bị bước vào lớp 1, trẻ cần được trang bị một hành trang vững vàng, những kiến thức cơ bản để sẵn sàng bước vào một môi trường mới. * Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu tài liệu được sử dụng thu thập và phân tích thông tin từ các sách báo, tài liệu trên các trang mạng giáo dục nhằm mục đích lựa chọn những khái niệm và nội dung cơ bản lựa chọn làm cở sở lý luận của đề tài. * Thời gian nghiên cứu: Liên tục trong 2 năm học: 2021 - 2022, 2022 - 2023. * Đối tượng nghiên cứu: Học sinh mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi * Phạm vi nghiên cứu và ứng dụng: Với đề tài này có thể áp dụng ở các trường mầm non trên toàn thành phố Hà Nội.
3 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÝ LUẬN: Nếu muốn giáo dục một con người thì phải rèn giũa ngay từ bậc học đầu tiên “Bậc mầm non” bởi giai đoạn mầm non là giai đoạn ươm mầm, hình thành nền tảng cho việc phát triển kiến thức, ngôn ngữ, lối sống cho trẻ. Do đó, chương trình giáo dục mầm non có ảnh hưởng rất lớn đối với tương lai của trẻ. Với phương châm “Giáo dục không chỉ chuẩn bị cho cuộc sống mà giáo dục chính là cuộc sống của trẻ”, thì việc chung tay xây dựng môi trường sống và học tập thân thiện trong trường mầm non cho trẻ là trách cộng đồng và xã hội. Vấn nạn môi trường hiện nay là một trong những vấn đề nóng bỏng của toàn xã hội và được đặc biệt quan tâm, nó ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống con người, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ và mọi sinh hoạt của con người. Trước những thách thức to lớn này, trường học, các thầy cô giáo và các em học sinh có thể làm gì? Trường học cần thay đổi để trở nên xanh hơn, không chỉ là nơi để dạy và học, trường học là nơi lý tưởng để tạo cơ hội cho trẻ tìm hiểu về các vấn đề môi trường - phát triển, để đương đầu với những thử thách thiện tại và đối mặt với những lựa chọn trong tương lai. Trường học có thể xanh nếu đảm bảo được các yếu tố: Không khí sạch, không gian xanh, năng lượng sử dụng tiết kiệm, giảm rác thải hiệu quả. Và để tạo một ngôi trường xanh và bền vững thì chính chúng ta là giáo viên mầm non cần phải định hướng cùng nhau tổ chức các hoạt động với mục tiêu chú trọng kỹ năng sinh thái và vươn ra cộng đồng. Trường học là nơi cung cấp những kiến thức, kỹ năng và thái độ tích cực về môi trường sống của trẻ. Giúp trẻ có ý thức tham gia các công việc vừa với sức của mình như: giữ gìn lớp học sạch sẽ, chăm sóc vật nuôi, cây trồng, thu gom lá rác thải ở sân trường, không khạc nhổ bừa bãi, không hái hoa, làm ồn, sắp xếp đồ dùng, đồ chơi trong và ngoài lớp gọn gàng, ngăn nắp, biết tắt điện khi không sử dụng, khóa vòi nước không để chảy tràn là những hành động giữ cho môi trường lành mạnh, sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái, ngăn chặn, khắc phục hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN: 1. Đặc điểm chung. Trường mầm non A Thị Trấn Văn Điển có bề dày đạt được nhiều thành tích cao như: Liên tục đạt tập thể lao động xuất sắc cấp thành phố, cờ thi đua dẫn đầu Thành phố năm 2013 - 2014; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2014; Bằng khen của UBND Thành phố năm 2015; Bằng khen Bộ Giáo dục và Đào tạo
4 năm 2018. Đặc biệt năm học 2013 - 2014 làm điểm Thành phố đón đoàn cán bộ, giáo viên cốt cán toàn quốc về “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Năm học 2015 - 2016 làm điểm cấp huyện chuyên đề “Đổi mới hình thức xây dựng môi trường giáo dục”. Năm học 2022 - 2023 làm điểm cấp huyện chuyên đề “Xây dựng mô hình trường mầm non xanh”. Năm học 2022 - 2023 lớp mẫu giáo lớn A3 có tổng số 40 trẻ, là lớp điểm thực hiện chuyên đề xây dựng mô hình “Lớp học tái chế - Bé với bìa cottong” và “Lớp học xanh” của khối mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi) cho toàn trường kiến tập. 2. Thuận lơi: Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thanh Trì, Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện trang bị đầy đủ cơ sở vật chất đồ dùng đồ chơi trong lớp như bảng tương tác, máy tính, máy chiếu, đồ dùng đồ chơi hiện đại tạo điều kiện để tổ chức các hoạt động cho trẻ tốt hơn. Bản thân nhiều năm liền là giáo viên dạy lớp mẫu giáo lớn 5 tuổi, có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình trong công việc là giáo viên yêu nghề, mếm trẻ. Đồng nghiệp cùng phụ trách lớp có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng. Trẻ đi học đều, ngoan, lễ phép, thông minh, nhanh nhẹn tiếp thu tốt những kiến thức. Phụ huynh quan tâm đến trẻ, luôn tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. 3. Khó khăn: Cơ sở vật chất khuôn viên nhà trường được xây dựng với kiến trúc từ năm 1996 đến nay đã xuống cấp. Do thời gian nghỉ dịch dài trẻ thiếu tự tin, chưa mạnh dạn, còn nhút nhát trong mọi hoạt động. Trẻ chưa được thực hiện thường xuyên để có ý thức bảo vệ môi trường và tiết kiệm năng lượng. Tài liệu tìm hiểu về xây dựng mô hình trường mầm non xanh cho trẻ chưa nhiều. III. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: 1. Biện pháp 1: Khảo sát thực trạng khi thực hiện lan toả mô hình “Trường mầm non xanh” Thời đại công nghệ thông tin trong năm học này tôi đã xây dựng khảo sát thông qua mang truyền thông. Tôi làm phiếu khảo sát gửi đường link để phụ huynh. Để phụ huynh mở trả lời câu hỏi bằng Excel trích xuất từ Google và gửi lại cho cô giáo.
5 Ngoài ra tôi đã sử dụng mang xã hội lập Zalo nhóm lớp để khảo sát, trao đổi với phụ huynh về tình hình và nhận thức của trẻ. Với việc khảo sát theo hình thức đổi mới này đã giúp tôi tiết kiệm được thời gian. Phụ huynh lại rất thuận tiện có thể điền thông tin ở moji nơi mà chỉ cần sử dụng chiếc điện thoại thông minh hay máy tính rồi gửi cho cô giáo. * Trẻ: Để việc thực hiện đạt hiệu quả, ngay từ đầu năm học tôi có làm một cuộc khảo sát nhằm đánh giá nhận thức của trẻ và thực trạng những kỹ năng thực hiện xây dựng trường mầm non xanh cho trẻ trước khi thực hiện đề tài. Kết quả khảo sát cho thấy thực trạng những kỹ năng của trẻ còn kém, chưa có kiến thức trong việc xây dựng trường mầm non xanh. Kết quả khảo sát của trẻ về thực trạng những kỹ năng thực hiện xây dựng trường mầm non xanh cho trẻ trước khi thực hiện đề tài: Trẻ có thái độ không Trẻ có ý thức sử Trẻ có ý thức bảo vệ đồng tình với những dụng năng lượng môi trường hành vi làm ô nhiễm Tổng số tiết kiệm môi trường trẻ Đ CĐ Đ CĐ Đ CĐ 40 15 25 12 28 17 23 % 37,5 62,5 30 70 42,5 57,5 * Phụ huynh: Ngoài khảo sát trẻ trong lớp về kiến thức và kỹ năng. Tôi còn khảo sát phụ huynh thông qua phiếu điều tra thăm dò ý kiến phụ huynh bằng cách gửi đường link. Để phụ huynh mở trả lời câu hỏi bằng Excel trích xuất từ Google qua chiếc điện thoại thông minh hoặc máy tính và gửi lại cho cô giáo.( Phụ lục 1) Kết quả: Tôi nhận được là phụ huynh và trẻ nắm được các kiến thức và kỹ năng xây dựng trường mầm non xanh là chưa sâu và chưa biết cách. Việc khảo sát bằng phiếu điều tra gửi tới phụ huynh và những câu hỏi trắc nghiệm với trẻ làm cơ sở để tôi xác định rõ ràng hơn trong việc lan toả xây dựng mô hình trường mầm non xanh. 2. Biện pháp 2: Tham mưu tới Ban giám hiệu xây dựng kế hoạch hoạt động lan toả mô hình “Trường mầm non xanh”. Ban giám hiệu nhà trường là một móc xích quan trọng trong việc xây dựng trường mầm non xanh. Ngay từ đầu năm học, tôi đã bán sát chỉ đạo của phòng giáo dục và đào tạo huyện Thanh Trì, kế hoạch nhiệm vụ năm học của nhà trường tham mưu tới ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện để chúng tôi giáo viên được tham gia các buổi
6 chia sẻ, tập huấn để hiểu sâu và rõ hơn về mô hình trường mầm non xanh. (Phụ lục 4: Hình ảnh minh hoạ) Tôi cũng tham mưu tới ban giám hiệu nhà trường đầu tư trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi thân thiện với môi trường. (Phụ lục 4: Hình ảnh minh hoạ) Là một tổ trưởng chuyên môn khối 5 tuổi tôi đã tham mưu với đồng chí phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn nhà trường tổ chức cho trẻ mẫu giáo lớn khối tôi được tham gia vào hoạt động thực hành tiết kiệm điện năng như 1 tháng 1 lần (thứ 6 tuần 4) trẻ được chơi và hoạt động tận dụng tối đa thời gian chơi bên ngoài sân trường giúp trẻ phát triển các kỹ năng quan sát, tìm tòi và có những trải nghiệm thực tế thú vị về thiên nhiên. Đây cũng là cơ hội giúp trẻ hình thành thói quen tiết kiệm điện năng tắt các công tắc điện, quạt khi ra khỏi phòng và khi không sử dụng đến. (Phụ lục 4: Hình ảnh minh hoạ) Qua thời gian nghiên cứu tôi đã xây dựng được kế hoạch tổ chức hoạt động theo các tháng như sau: Xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động: STT Tháng Tên hoạt động - Lớp học xanh của bé 1 Tháng 9 - Chiến dịch “Trao pin cũ nhận cuộc sống xanh” - Đồ dùng sử dụng bằng điện. 2 Tháng 10 - Lợi ích của điện trong gia đình. - Công việc bác lao công vệ sinh trường 3 Tháng 11 - Đại sứ “Chống rác thải nhựa” - Công việc những công nhân vệ sinh môi trường đô thị. 4 Tháng 12 - Phân loại rác thải - Chiến dịch “Lì xì xanh” 5 Tháng 1 - Lợi ích của cây xanh với đời sống con người 6 Tháng 2 - Bé thực hành trồng cây - Đại sứ “Xanh đi tìm không khí sạch” 7 Tháng 3 - Bé hưởng ứng giờ trái đất 8 Tháng 4 - Nước có từ đâu? - Cuộc thi “Hiệp sĩ môi trường xanh” 9 Tháng 5 - Bảo vệ môi trường làng xóm nơi bé ở Nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng trường mầm non xanh. Bằng sự học hỏi, tìm tòi, nghiên cứu thông qua mạng internet, báo, đài tôi đã chia sẻ những hiểu biết của mình trong việc xây dựng trường mầm non xanh với các đồng nghiệp trong lớp cùng nhau trao đổi thảo luận đưa ra phương hướng trước
7 tiên để xây dựng trường học xanh cần phải xây dựng lớp học của mình thành lớp xanh. Làm sao để xây dựng một lớp học xanh gần gũi với thiên nhiên, thân thiện với môi trường. Được sự chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường lớp mẫu giáo lớn A3 làm điểm chuyên đề xây dựng mô hình “Lớp học tái chế - Bé với bìa cottong” và “Lớp học xanh”. Chính vậy, việc xây dựng không gian xanh cho trẻ gần gũi với thiên nhiên tôi thống nhất với các đồng nghiệp trong lớp cần có 1 góc thiên nhiên sao cho phù hợp gần gũi với trẻ. Và việc đưa cây xanh bố trí linh hoạt trong lớp, nhà về sinh vừa thanh lọc không khí, làm đẹp không gian, vừa tạo cơ hội cho trẻ thực hành chăm sóc cây hàng ngày. Nhờ vậy mỗi khi đến lớp trẻ được tiếp cúc gần gũi hơn với thiên nhiên. Việc xây dựng không gian thân thiện với môi trường, bố trí lại không gian hợp lý tại các góc lớp, trang trí lớp bằng các nguyên vật liệu tái sử dụng thân thiện với môi trường. Đặc biệt, tôi đã sử dụng các bìa cotong, tân dụng những nguyên vật liệu đã qua sử dụng để sử dụng trang trí, làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo trong lớp. Kết quả: Ban gián hiệu nhà trường tạo điều kiện tôi được tham gia buổi chia sẻ “Xây dựng mô hình trường MN xanh”. Đầu tư trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi hoàn toàn bằng gỗ thân thiện với môi trường, Trang bị cây xanh bố trí làm xanh thêm các góc hoạt động ngoài trời, cầu thành hành lang các lớp. Hàng tháng khối tôi các lớp có 1 ngày trẻ được hoạt động vui chơi bên ngoài sân trường làm tiết kiệm giảm thiếu tối đa nguồn năng lượng sử dụng trong ngày. Môi trường trong và ngoài của lớp đã có sự thay đổi không chỉ phủ xanh lớp bằng cây xanh mà các lớp cũng đã sử dung những nguyên vật liệu tái sử dụng, thân thiện gần gữi với thiên nhiên để trang trí các góc lớp. (Phụ lục 4: Hình ảnh minh hoạ) 3. Biện pháp 3: Lồng ghép giáo dục giúp trẻ có ý thức xây dựng trường mầm non xanh thông qua các hoạt động trong ngày. Các hoạt động của trẻ hàng ngày, cô giáo giúp trẻ được quan sát, được thực hiện một số kỹ năng đơn giản giúp bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm năng lượng làm phong phú vốn kinh nghiệm của trẻ, giúp trẻ tiếp nhận những kiến thức và những hiểu biết ban đầu về môi trường sống xanh. Qua đó hình thành cho trẻ thói quen sống gọn gàng, ngăn nắp, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường sạch sẽ bằng những công việc vừa với sức của mình. * Cách làm cũ: Trước đây các bài học được truyền thụ tới học sinh theo phương pháp truyền thống một chiều "cô nói, trẻ nghe", giáo viên chọn việc trình chiếu cho trẻ xem hơn là việc tổ chức cho trẻ được hoạt động, lớp học thụ động bị cuốn theo các hiệu ứng trên màn hình làm loãng đi trọng tâm của bài học, hiệu quả đạt được
8 không cao, các hoạt động cho trẻ khám phá, trải nghiệm chưa phong phú và đa dạng, giáo viên chưa tận dụng triệt để môi trường tự nhiên, sẵn có để dạy trẻ, đồ dùng đồ chơi cho trẻ vẫn chưa đáp ứng đủ theo quy định. * Cách làm mới: Trong năm học này, bằng việc áp dụng quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, lồng ghép phương pháp giáo dục tiên tiến. Mọi hoạt động đều hướng tới từng trẻ chính vậy mà trẻ không còn thụ động khi lĩnh hội những kiến thức của giáo viên truyền đạt. Trẻ được chủ động, tự mình sáng tạo trải nghiệm trong các hoạt động. 3.1. Lồng ghép nội dung trong hoạt động học: Lứa tuối mẫu giáo, tư duy của trẻ là tư duy trực quan hành động nên cách truyền thụ kiến thức đến với trẻ hiệu quả nhất là sự kết hợp khéo léo giữa lời nói và hành động. * Trong hoạt động tạo hình: - Vẽ về ngôi nhà của bé: Vì sao những ngôi nhà có nhiều cửa sổ? (Để tận dụng được ánh sáng tự nhiên và gió trời, tiết kiệm điện) - Tôi thường tổ chức cho trẻ làm các đồ dùng, đồ chơi về các nguyên vật liệu đã qua sử dụng gần gũi với thiên nhiên như bìa cotong, hộp sữa chua, hộp giấy, chai lavi, hộp con bò cười, lon sữa để làm các đồ dùng - Tổ chức cho trẻ vẽ, xé, dán các bức tranh có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường và tiết kiệm năng lượng: Bé chăm sóc cây, bé cùng quét sân trường, bé giữ gìn nguồn nước. - Nhân ngày lễ, sự kiện trong năm: Tôi cho trẻ sử dựng những nguyên vật liệu thiên nhiên, tái sử dụng như lá cây, cành khô, những giấy bìa …để làm ra những bức tranh, bông hoa, những tấm bưu thiếp. Giáo dục trẻ biết bảo vệ môi trường. * Trong hoạt động âm nhạc: Trẻ được nghe hát, hát, vận động theo nhạc, trẻ hiểu một số nội dung bài hát, bài múa thể hiện môi trường sạch đẹp hoặc những việc làm có lợi cho môi trường. Trong nội dung bài dạy hát “Em yêu cây xanh” giáo dục trẻ biết yêu quý, chăm sóc cây xanh, mỗi người hãy chung tay trồng ít nhất một cây xanh làm cho không khí thêm mát mẻ, hạn chế sử dụng điện. Với bài hát “Mùa hè đến”, nghe hát” Em yêu biển”, tôi giáo dục trẻ mùa hè đến thời tiết nóng nên hạn chế sử dụng điều hòa, thay vào đó cần tận hưởng gió trời, mở cửa thoáng mát, bật quạt thay cho điều hòa. Khuyến khích trẻ đi bộ, đi xe đạp, khi đi dạo chơi trên bãi biển và sử dụng phương tiện giao thông công cộng: Xe buýt khi đi thăm quan tắm biển. Hoặc trong bài hát: “Cho tôi đi làm mưa với” giáo duc trẻ biết ích lợi của mưa làm cho cây cối tốt tươi, còn giúp vạn vật xung quanh khoan khoái. Mưa đem lại nguồn nước phục vụ cho vật nuôi, cây trồng, phục vụ cho đời sống con người.
9 Qua đó tôi giáo dục trẻ nguồn nước do thiên nhiên ban tặng sẽ bị cạn kiệt khi chúng ta sử dụng bừa bãi, không tiết kiệm thì trong tương lai không xa cây cối và vạn vật chúng ta không có để sử dụng nữa: Cây sẽ héo khô, người và vật sẽ bị chết khát. Từ đó cô giáo dẫn dắt giáo dục trẻ dùng nước phải biết tiết kiệm, khóa vòi nước khi không sử dụng. * Trong hoạt động văn học: Trẻ được làm quen với tác phẩm văn học, kể chuyện sáng tạo, thơ, ca dao, đồng dao về thiên nhiên tươi đẹp, về con người và những việc làm có lợi, có tác hại tới môi trường, nguyên nhân ô nhiễm môi trường, tác hại của môi trường đến sức khỏe đời sống con người. + Khi hướng dẫn trẻ mẫu giáo tìm hiểu về cây xanh có thể thiết kế các hoạt động: - Hát, đọc thơ, kể chuyện chơi trò chơi về cây xanh: Em yêu cây xanh, Cây dây leo, Gieo hạt… - Nội dung bài thơ “Trường mầm non” tôi giáo dục trẻ biết vâng lời người lớn, biết rửa tay trước khi ăn để bảo vệ sức khỏe. - Nội dung câu chuyện “Gấu con đau răng” nhắc nhở trẻ biết vệ sinh đánh răng trước khi ngủ tránh bị sâu răng. - Bài thơ: “Em yêu nhà em” giáo dục trẻ tình cảm với con người và môi trường xung quanh. - Nội dung: “Nghề nghiệp” bài thơ “Mẹ đi vắng” và “Xe chữa cháy” trẻ biết được một số nghề trong xã hội. Giáo dục trẻ cách phòng và biết gọi khi có cháy. - Nội dung “Động Vật” từ các bài thơ, câu chuyện “Đàn gà con”, “Rong và cá”, “Ong và Bướm”, kể chuyện sáng tạo “thức dậy đi nào” trẻ gần gũi hơn với các con vật, qua đó giáo dục trẻ yêu quý, chăm sóc và bảo vệ chúng. - Nội dung bài thơ “Mùa hạ tuyệt vời, Ông mặt trời’’, truyện “Giọt nước tí xíu” giúp trẻ hiểu thêm về ý nghĩa của những nguồn năng lượng sạch, tác dụng của những hiện tượng tự nhiên xung quanh. 3.2. Lồng ghép nội dung giáo dục trong hoạt động lao động. Thông qua hoạt động lao động, tôi đã trực tiếp hướng trẻ tới nội dung quan sát và nhận xét như: Con thấy sân trường, lớp học như thế nào? Sạch hay bẩn? Vì sao? Các con cần phải làm gì để sân trường lớp học được sạch sẽ. Trước khi giáo dục trẻ, trước hết giáo viên giáo dục trẻ có ý thức về bản thân: Biết quý trọng và giữ gìn quần áo, thân thể luôn luôn sạch sẽ, gọn gàng. Việc trẻ phục vụ tốt bản thân cũng là việc làm có lợi cho môi trường như: không khạc nhổ bừa bãi, đi đại tiện, tiểu tiện đúng chỗ, đi xong biết xả nước, bỏ rác vào thùng. Qua đó tôi đã rèn trẻ một số phẩm chất, kỹ năng sống phù hợp lứa tuổi.
10 Hàng tuần vào các buổi chiều thứ hai và thứ sáu tôi và trẻ lớp tôi cùng nhau chăm sóc cây, lau đồ dùng đồ chơi xếp gọn gàng, ngăn nắp, nhặt rác, thu gom lá ở sân trường… đó là việc làm đáng khích lệ, nó hình thành lòng tự hào ở trẻ khi được góp một phần công sức nhỏ bé của mình cho cảnh quan trường thêm xanh. 3.3. Lồng ghép trong hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều Tận dụng mọi cơ hội giành nhiều thời gian cho trẻ tìm hiểu, khám phá về thiên nhiên, về thời tiết, trải nghiệm thực tiễn qua hoạt động ngoài trời như: Quan sát thời tiết để thấy được sự thay đổi thời tiết thất thường. - Hoạt động chiều cũng là thời gian tôi cung cấp kiến thức rèn kĩ năng cho trẻ: + Kỹ năng phân loại rác và tái sử dụng mọi thứ có thể + Kỹ năng tắt các thiết bị điện khi không sử dụng. + Kỹ năng tiết kiệm nước. Kết quả: Tôi nhận thấy trẻ có sự tiến bộ rõ rệt trong lĩnh vực phát triển nhận thức, phát triển thẩm mỹ. Kiến thức về bảo vệ môi trường và tiết kiệm năng lượng, giảm tải rác thải tiến bộ rõ rệt. Trẻ luôn hào hứng mạnh dạn, hồn nhiên và chủ động hơn khi tham gia các hoạt động, có ý thức trong lao động học tập. Biết phối hợp cùng bạn khi tham gia các hoạt động. Kích thích sáng tạo của trẻ, tạo ra những cơ hội để trẻ sử dụng những kinh nghiệm đã có vào việc giải quyết các vấn đề nảy sinh trong cuộc sống. Trẻ luôn mong muốn tham gia tích cực vào việc chăm sóc và bảo vệ môi trường, có ý thức giữ gìn vệ sinh trường, lớp nơi công cộng sạch sẽ, biết bỏ rác vào đúng nơi quy định và sử dụng tiết kiệm điện nước, học liệu, có thói quen ngăn nắp, gọn gàng. Hình thành một số kỹ năng chăm sóc, bảo vệ môi trường và kỹ năng tự phụ vụ cho trẻ. Trẻ yêu trường, yêu lớp, thích đi học, thích được đến trường. (Mục lục 3) 4. Biện pháp 4: Phối kết hợp với đồng nghiệp và phụ huynh học sinh thực hiện mô hình “Trường mầm non xanh” 4.1. Đồng nghiệp. “Trường học xanh” không chỉ đơn thuần là cơ sở vật chất, trồng nhiều cây cối, mà còn thể hiện ở các yếu tố khác như chương trình đào tạo, cách giáo dục trẻ tình yêu thiên nhiên, y thức bảo vệ môi trường… Việc giáo dục xây dựng mô hình “Trường mầm non xanh” trong trường mầm non là rất cần thiết trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ hiện nay. Chính vậy, ngay từ đầu năm học tôi cùng các đồng nghiệp trong lớp đã nghiên cứu tài liệu tham khảo các trang mang xây dựng kế hoạch hoạt động lồng ghép giáo dục giúp trẻ có ý thức xây dựng “Trường mầm non xanh”.
11 Sau khi thay đổi môi trường lớp mình thành lớp học xanh. Là người tổ trưởng chuyên môn khối mẫu giáo lớn 5 trong các buổi sinh hoạt chuyên môn chia sẻ lại với các đồng nghiệp trong khối về xây dựng lớp học xanh của lớp tôi để các đồng nghiệp hiểu hơn về tầm quan trọng của việc xây dựng trường học xanh gần gũi với thiên nhiên, thân thiện với môi trường. 4.2. Phụ huynh học sinh. Để xây dựng một trường học xanh hiệu quả cần có sự phối hợp tốt giữa các cô giáo - nhà trường - phụ huynh. Thông qua cuộc họp phụ huynh đầu năm học tôi tuyên truyền tới các bậc phụ huynh cùng chăm lo xây dựng trường, lớp học xanh, lành mạnh, an toàn cho trẻ. Trẻ mầm non rất thích được cùng cô tạo ra đồ dùng đồ chơi. Trẻ rất hứng thú với những sản phẩm do mình tạo ra và đặc biệt hơn là nguyên liệu để làm ra những sản phẩm đó lại là do chính tay trẻ sưu tầm và mang đến lớp. Hiểu được tâm lý trẻ tôi thường xuyên trao đổi trực tiếp hay soạn thảo nội dung gửi đến phụ huynh qua nhóm zalo lớp để phụ huynh cùng trẻ sưu tầm và mang đến lớp. Từ đó, mà trẻ có thể tạo ra được những sản phẩm, đồ dùng đồ chơi từ những nguyên vật liệu tái sử dụng thân thiện với môi trường. Thông qua Zalo nhóm lớp tôi cũng đã xây dựng các bài tuyên truyền gửi tới các bậc phụ huynh để thời gian khi trẻ ở nhà phụ huynh cũng có thể phối hợp cùng cô giáo dạy con tại nhà. ( Mục lục 2) Tôi xây dựng các bài tập về giáo dục ý thức tiết kiệm năng lượng, giảm rác thải hiệu quả, bảo vệ môi trường đánh dấu các hành vi đúng sai. Phối hợp với các bậc phụ huynh giao các bài tập này để cho trẻ làm ở nhà. ( Mục lục 3) Kết quả: Không chỉ 100 % trẻ tại lớp mà trẻ các lớp trong trường cũng tích cực tham gia các hoạt động do cô tổ chức từ đó lan toả những hành động thiết thực nhằm chung tay bảo vệ môi trường. 100 % phụ huynh phấn khởi, nhiệt tình quan tâm, cùng phối hợp hiệu quả với giáo viên và nhà trường. IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC: 1. Đối với nhà trường: Năm học 2022 - 2023 Nhà trường tiếp tục làm điểm chuyên đề cấp huyện chuyên đề xây dựng mô hình trường mầm non xanh. Ngày 13/12/2022 đón đoàn đại biểu cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên các trường mầm non công lập và tư thục huyện Thanh Trì về dự đạt kết quả cao. (Phụ lục 4: Hình ảnh minh hoạ) Luôn là trường có chất lượng chăm sóc giáo dục đi đầu trong huyện. Được phụ huynh tin tưởng đặt niềm tin để gửi con. Được các cấp lãnh đạo quan tâm và ghi nhận. (Phụ lục 4: Hình ảnh minh hoạ)
12 2. Đối với lớp: Môi trường trong và ngoài của lớp đã có sự thay đổi không chỉ phủ xanh lớp bằng cây xanh mà khi có cây xanh trong lớp trẻ thích thú, yêu thiên nhiên, hiểu về việc không ngắt lá, bẻ cành. Lớp cũng đã sử dung những nguyên vật liệu tái sử dụng, thân thiện gần gữi với thiên nhiên để trang trí các góc lớp. Lớp MGL A3 xây dựng điểm mô hình “Lớp học tái chế - Bé với bìa cottong” và “Lớp học xanh” để có đồ dùng, đồ chơi khám phá khoa học, thí nghiệm, hoạt động nhóm các đồng nghiệp trong trường có tham khảo và học hỏi. 3. Đối với bản thân và đồng nghiệp: Có khả năng sư phạm và trình độ chuyên môn cũng được nâng cao, nghệ thuật lên lớp của tôi có tiến bộ rõ rệt. Có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc xây dựng mô hình trường mầm non xanh. Bản thân trong năm học 2022 - 2023 tôi vinh dự tham gia thuyết trình tham luận chuyên đề cấp huyện xây dựng mô hình “Trường mầm non xanh”, đạt giải “Nhất” trong hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện. (Phụ lục 4: Hình ảnh minh hoạ) 4. Đối với phụ huynh: Phụ huynh phấn khởi, nhiệt tình quan tâm, cùng phối hợp hiệu quả với giáo viên và nhà trường. Phụ huynh cùng giáo viên đánh giá sự tiến bộ của trẻ khi hướng đến kết quả mong đợi tại các cuộc họp phụ huynh, trao đổi thân thiện, nhiệt tình qua các kênh truyền thông riêng của lớp. Chủ động cùng bao quát xây dựng môi trường xanh như tặng cây xanh, ủng hộ nguồn nguyên vật liệu tái sử dụng để trang trí. (Phụ lục 4: Hình ảnh minh hoạ) 5. Đối với trẻ: Trẻ có sự tiến bộ rõ rệt trong lĩnh vực phát triển nhận thức, thẩm mỹ. Kiến thức về bảo vệ môi trường và kỹ năng tiết kiệm năng lượng. Trẻ mạnh dạn, hồn nhiên và chủ động hơn khi tham gia các hoạt động. (Phụ lục 4: Hình ảnh minh hoạ) Kích thích sáng tạo của trẻ tạo ra những cơ hội để trẻ sử dụng những kinh nghiệm đã có vào việc giải quyết vấn đề nảy sinh trong cuộc sống. Trẻ yêu cây xanh, biết cùng cô giáo sưu tập cây xanh, tích cực tham gia vào việc theo dõi chăm sóc và làm bác sĩ cây xanh, có ý thức giữ gìn vệ sinh trường, lớp nơi công cộng sạch sẽ, biết phân loại rác, bỏ rác vào đúng nơi quy định và sử dụng tiết kiệm điện nước, học liệu, có thói quen ngăn nắp, gọn gàng. Trẻ yêu trường, yêu lớp, thích đi học, thích được đến trường.
13 Kết quả khảo sát của trẻ trước khi thực hiện đề tài: Trẻ có thái độ không Trẻ có ý thức sử Trẻ có ý thức bảo vệ đồng tình với những dụng năng lượng môi trường hành vi làm ô nhiễm Tổng số tiết kiệm môi trường trẻ Đ CĐ Đ CĐ Đ CĐ 40 15 25 12 28 17 23 % 37,5 62,5 30 70 42,5 57,5 Kết quả khảo sát của trẻ sau khi khi thực hiện đề tài: Trẻ có thái độ không Trẻ có ý thức sử Trẻ có ý thức bảo vệ đồng tình với những dụng năng lượng môi trường hành vi làm ô nhiễm tiết kiệm Tổng số môi trường trẻ Đ CĐ Đ CĐ Đ CĐ 40 38 2 37 28 39 23 % 95 5 92,5 7,25 97,5 2,5
14 KẾT THÚC VÀ KIẾN NGHỊ I. Kết luận : Khi thực hiện xây dựng mô hình “Trường mầm non xanh” cần phải đáp ứng các yếu tố cần thiết sau: - Phát huy năng lực chủ động, sáng tạo là bước đầu giúp trẻ hứng thú với việc học và vui chơi. Từ đó giúp trẻ phát triển khả năng suy nghĩ trở thành người năng động, sáng tạo, để có thể hiểu biết về thế giới xung quanh - Vì vậy ngày nay việc giúp trẻ phát huy năng lực chủ động, sáng tạo đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các trường học. - Để giáo dục cho trẻ đạt hiệu quả cao, đòi hỏi cô giáo cần có sự hiểu biết, tâm huyết yêu trẻ và sự phối hợp đồng bộ của nhà trường và gia đình. Có làm được như vậy mới giúp trẻ phát huy hết năng lực chủ động, sáng tạo trong mọi hoàn cảnh và ở mọi lúc, mọi nơi. II. Bài học kinh nghiệm: Có được những kết quả trên, sau quá trình thực hiện, tôi đã rút ra một số bài học kinh nghiệm sau: - Để giúp trẻ phát huy năng lực chủ động, sáng tạo đạt hiệu quả cao nhất điều quan trọng là giáo viên phải luôn trau dồi kiến thức chuyên môn, kiến thức xã hội, thường xuyên trao đổi phối hợp cùng nhà trường và phụ huynh trẻ để tạo mọi cơ hội giúp trẻ phát huy mọi lúc, mọi nơi. - Giáo viên cần phải tích cực học tập, trau dồi kiến thức để tích luỹ được nhiều kinh nghiệm từ đó đưa ra những biện pháp, phương pháp giáo dục trẻ một cách hiệu quả nhất. Phải không ngừng sáng tạo và thiết kế để tìm ra những thủ thuật, kỹ xảo lồng ghép nội dung giáo dục trẻ để trẻ phát huy hết khả năng của mình trong các giờ hoạt động, cũng như các chương trình của trường và của lớp - Làm tốt công tác tham mưu với Ban giám hiệu tổ chức các buổi tham quan dã ngoại và bổ sung các đồ dùng, đồ chơi và trang thiết bị đầy đủ để phục vụ cho công tác chăm sóc giáo dục trẻ - Làm tốt công tác phối hợp giữa nhà trường và gia đình, yêu nghề mến trẻ, tôn trọng phụ huynh, thường xuyên trao đổi thông tin của trẻ để phụ huynh nắm bắt được tình hình học tập của con em mình tại truờng mầm non, từ đó thống nhất với phụ huynh các biện pháp để cùng chăm sóc và giáo dục trẻ. - Luôn đi sâu, tìm tòi, sáng tạo và học hỏi chị em đồng nghiệp, sáng tạo phương pháp giảng dạy nâng cao trình độ chuyên môn, lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục vào trong tất cả các hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ, nhằm giúp trẻ luôn sáng tạo và chủ động trong mọi hoàn cảnh.
15 III. Khuyến nghị, đề xuất: Ban giám hiệu nhà trường tiếp tục tạo điều kiện trang bị thêm nhiều các tài liệu, sách báo, tranh ảnh, hướng dẫn nội dung phát huy năng lực chủ động, sáng tạo cho trẻ mầm non để giáo viên chúng tôi có thêm nhiều tài liệu nghiên cứu, tham khảo, học hỏi nâng cao hiểu biết và đưa ra nhiều biện pháp hiệu quả hơn trong việc phát huy năng lực chủ động, sáng tạo cho trẻ 5 - 6 tuổi Trên đây là một số biện pháp của tôi trong việc phát huy năng lực chủ động, sáng tạo cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trường mầm non. Tôi rất mong được sự góp ý của các cấp xét duyệt cho bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi đạt được kết quả tốt nhất và được nhiều giáo viên áp dụng. Xin chân thành cảm ơn! Thanh Trì, ngày tháng năm 2023 Tôi xin cam đoan bản sáng kiến kinh nghiệm trên là do tôi viết, không copy hay sao chép ý tưởng cá nhân nào. Nếu có gì sai, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm Người viết Nguyễn Thị Huyền Trang