Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ 24 - 36 tháng trong trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ 24 - 36 tháng trong trường mầm non" được hoàn thành với mục tiêu nhằm giúp giáo viên đổi mới phương thức dạy học, cải tiến, sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động tạo hình. Giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách, biết yêu cái đẹp, thích cái đẹp và sáng tạo ra cái đẹp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ 24 - 36 tháng trong trường mầm non

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN QUỐC OAI TRƯỜNG MẦM NON YÊN SƠN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG TẠO HÌNH CHO TRẺ 24 - 36 THÁNG TRONG TRƯỜNG MẦM NON Lĩnh vực/Môn : Giáo dục nhà trẻ Cấp học : Mầm Non Tên tác giả : Đặng Thị Hiền Đơn vị công tác : Trường Mầm Non Yên Sơn Chức vụ : Giáo viên NĂM HỌC: 2023 - 2024
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc -------------------- ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Kính gửi: - Hội đồng Khoa học cơ sở - Hội đồng Khoa học cấp trên. Ngày Nơi công Chức Trình độ Họ và tên tháng năm tác danh chuyên Tên sáng kiến sinh môn Đặng Thị 10/11/1986 Trường Giáo Cử nhân Một số biện Hiền MN Yên viên Giáo dục pháp phát triển Sơn mầm non kỹ năng tạo hình cho trẻ 24 - 36 tháng trong trường mầm non. - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: “Một số biện pháp phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ 24 - 36 tháng trong trường mầm non”. - Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo. - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: Từ 14/9 - 10/5/2024. - Trong sáng kiến kinh nghiệm tôi đã sử dụng một số biện pháp: Biện pháp 1: Học tập, tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ. Xã hội ngày càng phát triển đã và đang đòi hỏi chất lượng giáo dục không ngừng tăng lên. Mặt khác quá trình đổi mới của giáo dục buộc người giáo viên phải luôn tự học hỏi bồi dưỡng để tự trang bị cho mình những hành trang tri thức cần thiết để đáp ứng với yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục trong đó có nâng cao hiệu quả hoạt động tạo hình. Để thực hiện có hiệu quả chương trình giáo dục mầm non mới tôi luôn cập nhập các tài liệu, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn, các gợi ý định hướng của chuyên đề và tham khảo các tài liệu về tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non. Biện pháp 2: Lựa chọn, bổ sung nội dung hoạt động tạo hình. Kế hoạch hoạt động tạo hình được xây dựng trên các yêu cầu cần đạt của độ tuổi nhằm bồi dưỡng khả năng cảm nhận và rèn luyện kỹ năng, hình thành khả năng nhận xét và đánh giá cho trẻ. Các nội dung của hoạt động tạo hình được tôi
xây dựng, lựa chọn xây dựng thêm các nội dung mới và sắp xếp xen kẽ các loại hình hoạt động tạo hình giữa các tuần tránh sự nhàn chán cho trẻ. Qua đó nâng cao hiệu quả hoạt động tạo hình cho trẻ. Biện pháp 3: Tăng cường cho trẻ tiếp xúc, sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên vào hoạt động tạo hình. Cho trẻ gần gũi với thiên nhiên để cung cấp biểu tượng về thế giới xung quanh từ đó hình hành cảm xúc trước cái đẹp của thiên nhiên và tăng thêm cảm xúc về thẩm mỹ cho trẻ. Nguyên vật liệu thiên nhiên có sức hấp dẫn mạnh mẽ, dễ thay đổi hình dạng, dễ biến đổi, đây là điều kiện thuận lợi để phát triển cơ quan cảm giác, nguyên liệu thiên nhiên vừa là phương tiện vừa là đối tượng kích thích trẻ hoạt động. Như chúng ta đã thấy hiện nay trong các hoạt động tạo hình giáo viên vẫn chủ yếu sử dụng giấy màu, sáp màu, hồ dán làm nguyên vật liệu chủ đạo. Nguồn nguyên vật liệu chưa phong phú nên trẻ chưa hứng thú, chưa tích cực chủ động mà trẻ thường thụ động nhìn theo cô, làm theo cô và chưa có nhiều sáng tạo. Bởi vậy tăng cường cho trẻ tiếp xúc với các nguyên vật liệu thiên nhiên và sử dụng các nguyên vật liệu thiên nhiên vào hoạt động tạo hình nhằm đánh thức tư duy góp phần phát triển thẩm mĩ cho trẻ. Với nguồn nguyên liệu từ thiên nhiên phong phú tôi đã đưa chúng vào sử dụng, hướng dẫn trẻ trong các hoạt động tạo hình: như sử dụng lá cây, lá hoa, hoa, các loại hạt, cành cây trong hoạt động tạo hình. Bên cạnh đó tôi còn sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên kết hợp đổi mới hình thức theo hướng làm theo dự án để cho trẻ trải nghiệm và sáng tạo trong hoạt động tạo hình. Qua quá trình tăng cường cho trẻ tiếp, sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên vào hoạt động tạo hình tôi nhận thấy rằng trẻ tích cực, hứng thú, chủ động tham gia hoạt động tạo hình trong các hoạt động tạo hình, sản phẩm tạo hình của trẻ phong phú sáng tạo. Biện pháp 4: Phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ. Đối với trẻ 24 - 36 tháng việc hình thành cho trẻ các kỹ năng tạo hình cơ bản là cần thiết bởi vì ở độ tuổi này sự vận động của đôi bàn tay ngón tay các thao tác kỹ năng còn vụng và yếu ớt, chưa phối hợp được các giác quan. Việc hình thàng cho trẻ các kỹ năng tạo hình cơ bản giúp trẻ mạnh dạn tự tin hơn vào bản thân, hứng thú hơn khi tham gia hoạt động tạo hình đó cũng là nền tảng cần thiết cho cảm xúc sáng tạo sau này cuả trẻ. Đảm bảo ngyên tắc “Lấy trẻ làm trung tâm” tôi luôn phối hợp với giáo viên cùng lớp tổ chức hoạt động tạo hình thông qua các hoạt động của trẻ đặc biệt là trong hoạt động tạo hình, trong hoạt động góc và hoạt động chiều, chia các nhóm nhỏ để đi sâu vào rèn kỹ năng cho cá nhân trẻ. Bên cạnh đó tôi cũng động viên, khuyến khích trẻ tạo niềm tin và động lực cho trẻ thực
hiện trong hoạt động tạo hình. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Yên Sơn, ngày tháng năm 2024 Người nộp đơn (Ký và ghi rõ họ tên) Đặng Thị Hiền
MỤC LỤC I. ĐẶT VẤN ĐỀ..................................................................................... …….....Error! Bookmark not defined. 1. Lý do chọn đề tài…………………………………….............. …………Error! Bookmark not defined. 2. Mục đích nghiên cứu…………………………………………... ............ Error! Bookmark not defined. 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu…………………………………………..Error! Bookmark not defined. 4. Phương pháp nghiên cứu………………………………………. ..................... 2 5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu………………………………………… ...... 2 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM...................................... .............. 2 1. Nội dung lý luận .......... ……………………………………………………… ..2 2. Thực trạng vấn đề ......... ……………………………………………………..3 3. Các biện pháp đã tiến hành ……………………………………………..……4 3.1: Biện pháp 1: Học tập, tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ ……………….5 3.2: Biện pháp 2: Lựa chọn, bổ sung nội dung hoạt động tạo hình …………….6 3.3:Biện pháp 3: Tăng cường cho trẻ tiếp xúc, sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên vào hoạt động tạo hình: ........................................................................................7 3.4. Biện pháp 4: Phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ ..........................................9 3.5: Biện pháp 5: Làm tốt công tác tuyên truyền, phối hợp với gia đình và nhà trường:…………………………………………………………. ………...……..14 4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm ................... ……………………………….15 4.1. Đối với giáo viên............................................................................ .............. 15 4.2. Đối với trẻ......................................................................... ........................... 15 4.3. Đối với phụ huynh ................................................................... .................... 16 III. KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ…………………………………… .......... 16 1. Kết luận ..........……………………………………………………………….16 2. Khuyến nghị - đề xuất……………………………………………… ............. 17 2.1. Đối với Nhà trường:………………………………………………………… ...... 17 2.2. Đối với Phòng giáo dục đào tạo huyện:…………………………………….. ..17 2.3: Đối vơi tổ chuyên môn:……………………………………………………….. 17 Lời cam đoan …………………………………………………………………………..18 IV.TÀI LIỆU THAM KHẢO .......... ………………………………………….19 PHỤC LỤC ẢNH: ........................................................ ……………………….20
I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: Từ xa xưa con người đã biết mô tả lại cuộc sống của mình qua những bức tranh, hình vẽ trên vách đá với rất nhiều hình ảnh sống động như cảnh săn bắn, trồng trọt, nhảy múa, muông thú, cỏ cây…vv. Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy những tượng đá, tượng đồng, những ngôi đền đá cổ có hình trạm trổ công phu, đó là kết quả tạo hình của loài người từ hàng nghìn năm về trước, nó gắn liền với nền văn minh, văn hoá, tồn tại và phát triển cho đến ngày nay. Tạo hình là một hoạt động nhận thức đặc biệt mang tính sáng tạo, nó phản ánh hiện thực sống bằng những hình tượng nghệ thuật trong đó con người không chỉ khám phá và lĩnh hội thế giới, mà còn cải tạo nó theo quy luật của cái đẹp bằng màu sắc, đường nét, hình khối…gửi gắm tình cảm, tâm hồn của người nghệ sĩ vào các tác phẩm nghệ thuật. Nếu hiểu theo nghĩa rộng hoạt động tạo hình của trẻ trong mầm non được xem là một quá trình lĩnh hội các kinh nghiệm xã hội. Khi xét ở phạm vi hẹp trong các hoạt động đa dạng của lứa tuổi mầm non thì hoạt động tạo hình được coi là một hoạt động mang tính sáng tạo nghệ thuật. Với cấu trúc đặc biệt gồm nhiều loại hình hoạt động như vẽ, nặn, xé dán…vv, đây là một quá trình phản ánh những ấn tượng từ cuộc sống xã hội, là quá trình thể hiện những suy nghĩ, tình cảm của trẻ đối với thế giới xung quanh bằng các phương tiện, chất liệu nghệ thuật, thông qua các hình tượng mang tính nghệ thuật. Trẻ biết yêu quý cái đẹp sẽ biết làm theo cái đẹp và cao hơn là biết sáng tạo ra cái đẹp. Chính vì thế mà hoạt động tạo hình đã hình thành ở trẻ những kỹ năng, kỹ xảo, năng lực quan sát, phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng, phát triển về khả năng tri giác về hình dạng, cấu trúc, màu sắc của đồ vật bằng mắt một cách có mục đích. Đối với lứa tuổi nhà trẻ từ 24 - 36 tháng, hoạt động tạo hình chỉ thể hiện bằng đường nét, hình dạng, chưa thể tạo nên những hình ảnh rõ ràng, đầy đủ. Tuy nhiên trẻ cũng đã có khả năng liên tưởng, liên hệ giữa các dấu hiệu của đối tượng. Trẻ đã có khả năng thể hiện tưởng tượng tái tạo, biểu cảm bằng cách sử dụng một số chấm, vạch, đường nét khác nhau bổ sung vào các hình do người lớn vẽ sẵn hoặc do trẻ tình cờ trẻ tạo nên trước đó. Những sản phẩm tạo hình của trẻ nhà trẻ rất ngộ nghĩnh và “trẻ con”, nhưng trong cái non nớt “trẻ con” ấy là cả sự tưởng tượng diệu kỳ, tự do tìm kiếm, thử nghiệm và nhờ đó mà thoả mãn những nhu cầu khám
phá cái chưa biết, nhu cầu tạo ra cái đẹp đang không ngừng nảy sinh và phát triển ở trẻ. Chính vì vậy, hoạt động tạo hình là mảnh đất mầu mỡ để ươm mầm và nẩy nở những mầm mống đầu tiên của tính sáng tạo, phát triển tình yêu với cái đẹp, thể hiện sự sáng tạo, trí tưởng tượng phong phú của trẻ. Tuy nhiên, những đề tài tạo hình dành cho trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng lại vô cùng đơn điệu, đôi khi dập khuôn khiến trẻ dễ nhàm chán và không có hứng thú dẫn đến kỹ năng cũng như khả năng tạo hình của trẻ luôn bị hạn chế. Chính vì vậy, ngay từ đầu năm tôi đã tìm tòi, nghiên cứu tài liệu để tìm ra những biện pháp giúp trẻ hoạt động một cách tích cực nhất nhằm phát triển kỹ năng tạo hình. Và đây cũng chính là lý do tôi nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Một số biện pháp phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ 24 - 36 tháng trong trường mầm non”. 2. Mục đích nghiên cứu: Giúp giáo viên đổi mới phương thức dạy học, cải tiến, sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động tạo hình. Giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách, biết yêu cái đẹp, thích cái đẹp và sáng tạo ra cái đẹp. Tăng cường sử dụng kỹ năng trong hoạt động tạo hình. Bổ sung sử dụng đa dạng các nguyên vật liệu thiên nhiên. 3. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn. - Phương pháp quan sát - Phương pháp điều tra. - Phương pháp thực hành. 4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu: - Học sinh nhóm nhà trẻ 24-36 tháng trường mầm non Yên Sơn - Huyện Quốc Oai - Thành Phố Hà Nội. - Khách thể nghiên cứu: 14 trẻ lớp 24 – 36 tháng tuổi D5 trường mầm non Yên Sơn. 5. Phạm vi và thời gian nghiên cứu: - Phạm vi nghiên cứu: “Một số biện pháp phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ 24-36 tháng trong trường mầm non”. - Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2023 đến 01 tháng 5 năm 2024. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Nội dung lý luận Đối với việc giáo dục phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ em, hoạt động tạo hình chiếm một vị trí rất quan trọng. Hoạt động tạo hình là một trong những phương tiện tích cực để phát triển ở trẻ khả năng hoạt động trí tuệ như: óc quan
sát, trí nhớ, tư duy, tưởng tượng. Nhờ hoạt động tạo hình mà vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh được tăng lên, ngày càng trở nên “giàu có” hơn cả về lượng và chất. Tham gia vào hoạt động tạo hình, trẻ có nhiều điều kiện tiếp thu cái đẹp, cái tốt trong xã hội, trải nghiệm các xúc cảm, tình cảm trong giao tiếp, học hỏi về kỹ năng xã hội và các hành vi đánh giá các hành vi văn hóa xã hội qua các hình tượng, sự kiện, hiện tượng được miêu tả. Sự thể hiện nội dung tạo hình bằng các phương tiện truyền cảm mang tính trực quan (đường nét, hình dạng, màu sắc…) sẽ làm cho các cảm xúc thẩm mỹ của trẻ ngày càng trở nên sâu sắc hơn, trí tưởng tượng mang tính nghệ thuật của trẻ ngày càng phong phú hơn. Đối với các trường mầm non hiện nay việc tổ chức các hoạt động tạo hình cho trẻ còn đơn điệu, chưa đa dạng, phong phú về nội dung và hình thức, chưa có tính sáng tạo và lấy trẻ làm trung tâm, nắm bắt được điều đó năm học 2023-2024 nhằm phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ nhà trẻ tôi đã mạnh dạn lựa chọn những đề tài khó, đề tài tạo hình mới để bổ sung vào hoạt động tạo hình như: làm quen với màu nước, trang trí mái tóc bằng nguyên liệu lá cây, chấm màu bằng ống hút, làm con gà bằng cốc nhựa…vv. Thông qua đề tài hoạt động tạo hình như vậy giúp trẻ tìm hiểu và thể hiện sản phẩm một cách tự nhiên, sinh động, sáng tạo từ góc nhìn của trẻ về thế giới xung quanh, phát triển ở trẻ khả năng phối hợp hoạt động của tay và mắt, rèn sự khéo léo linh hoạt trong cử động của ngón tay, bàn tay, Ngoài ra, hoạt động tạo hình còn giúp trẻ phát triển khả năng phối hợp, điều chỉnh hoạt động của mắt, linh hoạt trong vận động. Đặc biệt, hoạt động tạo hình phát triển kỹ năng cảm nhận cái đẹp trong thiên nhiên, trong cuộc sống khơi gợi ở trẻ tình cảm thẩm mỹ và hứng thú tham gia vào hoạt động nghệ thuật. Chính vì thế hoạt động tạo hình là một hoạt động có đầy đủ điều kiện để đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ em về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất và hình thành các phẩm chất kỹ năng ban đầu của con người như một thành viên trong xã hội biết tích cực sáng tạo. 2. Thực trạng vấn đề: Lớp 24 - 36 tháng D5 với số trẻ là 14 trẻ trong đó có 9 trẻ nam và 5 trẻ nữ. Trong quá trình giảng dạy, bản thân tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: 2.1. Thuận lợi Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Quốc Oai, Ban Giám Hiệu nhà trường về chuyên môn cũng như môi trường lớp học, lớp học được trang bị tương đối đầy đủ đồ dùng, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học. Khuôn viên nhà trường rộng rãi thoáng mát, có nhiều cây xanh góp phần rất
lớn trong việc cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên và làm giàu vốn biểu tượng cho trẻ nhà trẻ. Giáo viên nắm vững phương pháp, có trình độ trên chuẩn, được tiếp cận với các hoạt động giáo dục mầm non mới, được tham gia vào các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ do Phòng Giáo dục và nhà trường tổ chức. Bản thân tôi luôn có tinh thần tự học, tự rèn luyện để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đã tham gia buổi tập huấn “Đổi mới hình thức sinh hoạt chuyên môn” vào tháng 8/2023 do nhà trường tổ chức. Lớp được phân chia theo đúng độ tuổi, sạch sẽ, thoáng mát, các góc được sắp xếp khoa học, có nhiều nguyên liệu mở cho trẻ tại góc tạo hình. Sĩ số trẻ tại khu lẻ hạn chế về số lượng nên thuận tiện cho việc giảng dạy. Trẻ đi lớp đều đạt tỉ lệ chuyên cần và bé ngoan cao, trẻ ham học hỏi, thích khám phá những điều mới lạ. 2.1. Khó khăn Trẻ trong lớp đều là những trẻ mới đi lớp, còn nhút nhát, chưa tự tin, còn cần sự hướng dẫn, giúp đỡ của cô giáo. Kế hoạch xây dựng chưa được linh hoạt, chưa mạnh dạn đổi mới, lựa chọn đa dạng hoạt động tạo hình cho trẻ nhà trẻ. Các học liệu cho trẻ sử dụng trong hoạt động tạo hình còn hạn chế về số lượng, mẫu mã chưa đa dạng phong phú về chất liệu, chủng loại như: đất nặn, màu nước, nguyên vật liệu thiên nhiên: khối gỗ, vỏ sò, lá cây, nguyên vật liệu phế thải: vỏ chai nhựa, giấy báo, thìa sữa chua, vỏ sữa chua…vv. Trẻ chưa hứng thú, tích cực, kỹ năng tạo hình của trẻ còn hạn chế, chưa có sự phát triển đồng đều. Từ những tình hình thực tế trên, tôi tiến hành khảo sát thực trạng trẻ trên lớp 24 -36 tháng tuổi D5 với số trẻ 14 cháu ngay từ đầu năm học theo các tiêu chí và có được kết quả như sau: Số trẻ Đầu năm STT Tiêu chí khảo sát khảo Số trẻ Tỷ lệ % sát đạt 1 Trẻ hứng thú, tích cực của trẻ trong 14 5 36 hoạt động tạo hình. 2 Kỹ năng sử dụng màu nước 14 4 29 3 Kỹ năng chấm hồ dán 14 4 29 4 Kỹ năng nặn 14 5 36 5 Kỹ năng xếp hình 14 5 36 6 Kỹ năng khác 14 5 36
Nhìn vào bảng khảo sát ta thấy việc trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động tạo hình, kỹ năng hoạt động tạo hình của trẻ còn nhiều hạn chế. Nhằm phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ tôi đã tiến hành áp dụng một số biện pháp như sau: 3. Các biện pháp tiến hành: 3.1. Biện pháp 1: Học tập, tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ Từ xưa đến nay, học tập được xem là nhu cầu tồn tại và phát triển của xã hội. Một xã hội vận động và phát triển là “một xã hội học tập”. Học là quá trình thu nhận kiến thức để nhận thức và hiểu biết về thế giới xung quanh ta. Học là nhu cầu, là quyền lợi của mỗi cá nhân; học cũng có thể được xem là phương tiện, là hành trang chắp cánh cho con người thực hiện và làm chủ mơ ước của mình; học không giới hạn ở tuổi tác, nghề nghiệp, địa vị … khi nói đến “học” thì phải nói là không cùng. V.I.Lênin đã nói: “Học, học nữa, học mãi”. Như vậy, vấn đề bây giờ chỉ còn là học cái gì và học như thế nào? Chính vì thế trong thời kỳ công nghệ số, xã hội ngày càng phát triển đã và đang đòi hỏi chất lượng giáo dục không ngừng tăng lên. Mặt khác quá trình đổi mới giáo dục buộc người giáo viên phải luôn tự học hỏi, bồi dưỡng để trang bị cho mình những hành trang tri thức cần thiết, đáp ứng với yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục trong một xã hội ngày càng phát triển. Hiểu biết những điều đó, khi thực hiện chương trình giáo dục mầm non tôi luôn cập nhập các tài liệu, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn, các gợi ý định hướng của chuyên đề đề nắm bắt những quan điểm chỉ đạo của cấp trên. Nhằm giúp trẻ phát triển mạnh mẽ về kỹ năng tạo hình tôi đã học tập và tham khảo các tài liệu về tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non: + Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non - Nhà xuất bản Đại học sư phạm. + Các hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. + Các tài liệu liên quan, các giờ học tạo hình trên trang mạng Internet, youtobe, Steam, thư viện mầm non, mầm non Montessori…vv. Thường xuyên cập nhập và bổ sung các kiến thức cơ bản về tâm sinh lí và đặc điểm phát triển của trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng. Để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đổi mới trong công tác giảng dạy bản thân tôi đã tự học hỏi, bồi dưỡng chuyên môn theo Kế hoạch số 233/GD&ĐT ngày 06/09/2023 của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Quốc Oai về Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục mầm non năm học 2023-2024; Kế hoạch số 06/KH-UBND ngày 12/01/2020 của UBND thành phố Hà Nội về phát triển giáo dục mầm non thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025 và Kế hoạch số 177/KH-UBND ngày 22/3/2021 của UBND huyện Quốc Oai về phát triển giáo
dục mầm non huyện Quốc Oai giai đoạn 2021-2025; Chuyên đề “Xây dựng môi trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm giai đoạn 2021-2025”. Ngoài ra bản thân tôi tham gia đầy đủ các chuyên đề học tập, nghiên cứu các văn kiện của Đảng, học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh; Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên cá nhân ngay từ đầu năm học, giúp bản thân định hướng, tạo nên một phong cách học tập thường xuyên; Tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng, tập huấn do nhà trường và Phòng Giáo dục tổ chức, bản thân tôi tiếp thu chuyên đề và đã thực hiện mẫu tại trường; Đặc biệt là tham gia chuyên “Ngày hội tạo hình” cấp trường được tổ chức vào ngày 19/1/2024. (Hình ảnh 1: Ngày hội tạo hình cấp trường) 3.2. Biện pháp 2: Lựa chọn, bổ sung nội dung hoạt động tạo hình: Căn cứ vào điều kiện thực tế của lớp, nhu cầu khả năng và mục tiêu cần đạt cuối độ tuổi của trẻ 24 - 36 tháng tôi đã sử dụng chương trình giáo dục mầm non, sách hướng dẫn thực hiện chương trình và nội dung vở “Bé tập tạo hình” để phiên chế các nội dung hoạt động tạo hình của trẻ 24 - 36 tháng theo từng tháng, từng tuần cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ và các sự kiện các thời điểm trong năm. Ngoài các nội dung trong chương trình tôi còn lựa chọn, bổ sung thêm các nội dung khác và sắp xếp xen kẽ các loại hình hoạt động tạo hình giữa các tuần tránh gây sự nhàm chán cho trẻ. Kế hoạch hoạt động tạo hình được xây dựng trên các yêu cầu cần đạt của độ tuổi nhằm bồi dưỡng khả năng cảm nhận và rèn luyện kỹ năng, hình thành khả năng nhận xét và đánh giá cho trẻ. Các nội dung của hoạt động tạo hình được tôi xây dựng và sắp xếp vào các tháng như sau: STT Tháng Nội dung chương trình Nội dung bổ sung - Dán bóng bay - Làm quen với màu nước 1 Tháng 9 - Di màu tự do - Làm quen với đất nặn - Xếp đường đi đến trường - Di màu làm mặt nước - Trang trí mái tóc bằng nguyên Tháng - Xâu vòng tặng mẹ vật liệu thiên nhiên (lá cây tươi, 2 10 - Tô màu cái bát hoa tươi, lá hoa, lá cỏ….) - Trang trí cái cốc - Chấm màu bằng ống hút - Dán ngôi nhà - Trang trí bưu thiếp tặng cô Tháng - Xếp ngôi nhà - Tô màu bông hoa tặng chú bộ 3 11 - Vẽ đường về nhà đội - Tập xé giấy Tháng - Di màu ổ rơm - Làm con gà (bằng cốc nhựa, 4 12 - In ngón tay trang trí cánh gang tay li lông, giấy màu…)
bướm - Làm con trâu bằng lá mít. - Nặn thức ăn cho cá - Tô màu cây bắp cải - Tô màu lá cây in lên giấy. - Tô màu của cà rốt - Chấm màu bằng rau củ làm lá 5 Tháng 1 - Nặn quả cam và hoa. - Vẽ bông hoa - Tô màu quả bưởi - Tô màu bánh chưng - Chấm màu bằng tăm bông. 6 Tháng 2 - In ngón tay tạo thành - Làm bông hoa bằng vỏ lạc, hạt cánh hoa dẻ cười, vỏ ngao… - Làm bưu thiếp tặng bà, - In đồ các phương tiện giao tặng mẹ. thông lên giấy. - Tô màu máy bay và đám - Làm ô tô (bằng vỏ hộp sữa 7 Tháng 3 mây tươi, nắp chai, ống hút... - Dán thuyền buồn - Tạo hình ô tô, máy bay, thuyền bằng lá cây tươi, lá cây khô, các loại vỏ hạt… - Nặn bánh xe - Tạo hình ông mặt trời bằng sỏi, - Vẽ mưa đá… 8 Tháng 4 - Vẽ ông mặt trời và hoa - Tô màu ông mặt trời - In ngón tay trang trí cái - Trang trí áo, váy từ nguyên liệu áo thiên nhiên: hoa, lá cây, rau, cỏ, 9 Tháng 5 - Tô màu cái áo …. - Dán lá vàng - Trang trí khung ảnh Bác từ nguyên liệu thiên nhiên. Khi lựa chọn nội dung hoạt động tạo hình tôi luôn bám sát vào phiên chế năm học, nội dung đề ra phải phù hợp với độ tuổi và chương trình Giáo dục mầm non, phù hợp với khả năng và nhu cầu hứng thú của trẻ, bản thân tôi cũng luôn linh hoạt trong việc lựa chọn đề tài giúp trẻ phát triển mạnh mẽ các kỹ năng tạo hình nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. 3.3. Biện pháp 3: Tăng cường cho trẻ tiếp xúc, sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên vào hoạt động tạo hình: Nguyên vật liệu tạo hình rất phong phú và đa dạng, sự đa dạng của nguyên vật liệu tạo hình nhằm khuyến khích tính chủ động sáng tạo của trẻ. Ngoài nguyên liệu sẵn có do nhà trường trang bị như đất nặn, giấy màu, sáp màu…. Tôi sưu tầm các nguyên liêụ tái chế như que kem, đĩa giấy, cốc giấy, lõi giấy vệ sinh, ống hút,
tăm bông, sỏi, lá cây, cành cây, hoa, hạt …hay sử dụng các nguyên liệu có nguồn gốc từ động vật như: Vỏ ốc, vỏ ngao, vỏ hến.... (Hình 2: Ảnh nguyên vật liệu thiên nhiên sưu tầm) Khi sưu tầm những nguyên vật liệu tôi luôn chú ý đến việc đảm bảo tính an toàn, không gây độc hại cho trẻ. Để có được các nguyên vật liệu phong phú đa và dạng, tôi chủ động nghiên cứu, sưu tầm các nguyên vật liệu phù hợp với từng hoạt động. Nhằm làm phong phú thêm nguồn nguyên vật liệu phục vụ cho hoạt động tạo hình, tôi đã tuyên truyền với phụ huynh thông qua các hình thức khác nhau như: Tuyên truyền trực tiếp thông qua giờ đón và trả trẻ, thông qua bảng tuyên truyền tại lớp. Thông báo qua trang zalo nhóm, lớp về các nguyên vât liệu cần thu gom để chuẩn bị học liệu giảng dạy cho các con. Sau khi có được nguồn nguyên liệu thiên nhiên phong phú tôi đã cho trẻ tiếp xúc và sử dụng các nguyên vật liệu vào từng bài học một cách phù hợp. Tuy nhiên trong các hoạt động tạo hình không phải lúc nào giáo viên và phụ huynh cũng là người chuẩn bị các nguyên vật liệu, trong giờ hoạt động ngoài trời tôi giao nhiệm vụ cho trẻ nhặt lá cây, cành cây rụng, hoa rụng, sỏi đá... Sau khi tạo ra sản phẩm từ nguyên liệu thiên nhiên tôi đã trò chuyện, đàm thoại với trẻ nhằm giúp trẻ ghi nhớ về tên gọi, màu sắc, dạy cho trẻ 1 số kỹ năng tạo hình cơ bản để từ đó giúp trẻ biết yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp và phát triển trí tưởng tượng, kích thích tính độc lập sáng tạo, tạo nhiều cơ hội cho trẻ trải nghiệm và thực hiện hoạt động tạo hình. (Hình 3: Trẻ chơi xếp cành cây theo ý thích) Ví dụ: Với đề tài: “Tạo hình mái tóc từ nguyên vật liệu thiên nhiên” Tại buổi hoạt động ngoài trời tôi yêu cầu trẻ thực hiện theo sự hướng dẫn của Cô giáo sưu tầm các loại lá cây, hoa, cỏ, chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu để thực hiện bài học theo các bước + Bước 1: Cô cho trẻ quan sát tranh mẫu và đàm thoại với trẻ. + Bước 2: Cô làm mẫu cho trẻ quan sát. + Bước 3: Trẻ tự lựa chọn nguyên liệu thiên nhiên mà trẻ thích để tạo hình mái tóc. (Hình 4: Tạo hình mái tóc từ nguyên liệu thiên nhiên) Qua đề tài này giúp trẻ sử dụng đa dạng nguyên liệu trong một bức tranh, giúp trẻ gần gũi với thiên nhiên, yêu cỏ cây hoa lá, trân trọng sản phẩm của mình và của bạn. Hay với đề tài: Chấm màu bằng rau củ, tôi đã tuyên truyền các bậc phụ huynh ủng hộ các nguyên vật liệu và đồ dùng cần thiết như: thân cây, bông súp lơ, củ cà rốt, quả cà tím…để cho trẻ tham gia học tập.
Bên cạnh việc sử dụng các nguyên liệu từ lá cây, hoa, vỏ hạt tôi còn tích cực đưa các nguyên liệu thiên nhiên vô sinh vào các hoạt động tạo hình của mình như: sỏi, đá. Tính chất của các nguyên vật liệu này vô cùng đặc biệt: chúng có màu sắc đặc trưng, độ bền cao và đa dạng về hình dạng. Đây là nguồn cảm hứng cho tôi khi đưa chúng vào sử dụng trong các hoạt động tạo hình. Ví dụ như đề tài: Tạo hình ông mặt trời bằng sỏi, đá…vv. Nguyên vật liệu thiên nhiên có sức hấp dẫn mạnh mẽ, vật liệu thiên nhiên vừa là phương tiện vừa là đối tượng kích thích trẻ hoạt động. Vì vậy với mỗi giờ học tạo hình tôi luôn lựa chọn các nguyên vật liệu sao cho phù hợp với nội dung hoạt động và khả năng của trẻ, đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, đẹp mắt, hấp dẫn an toàn với trẻ (không độc, không có cạnh sắc, không nhọn), dễ cầm (kích cỡ phù hợp với tay trẻ), điều này nhằm khơi gợi nguồn cảm hứng và kích thích trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ. 3.4. Biện pháp 4: Phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ Hoạt động tạo hình là một hạt động nghệ thuật, nó luôn đòi hỏi 2 vấn đề trong quá trình hoạt động đó là kiến thức kỹ năng và cảm xúc sáng tạo. Với trẻ 24 - 36 tháng việc hình thành cho trẻ các kỹ năng tạo hình cơ bản là cần thiết bởi vì ở độ tuổi này sự vận động của đôi bàn tay, ngón tay, các thao tác kỹ năng còn vụng về yếu ớt, chưa phối hợp được các giác quan. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa tay và mắt còn nhiều hạn chế, điều này có ảnh hưởng không nhỏ đến hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động tạo hình. Chính vì thế việc hình thành cho trẻ các kỹ năng tạo hình cơ bản giúp trẻ mạnh dạn tự tin hơn vào bản thân, hứng thú hơn khi tham gia hoạt động tạo hình đó cũng là nền tảng cần thiết cho cảm xúc sáng tạo sau này của trẻ. Để tạo ra các hoạt động dựa trên khả năng và nhu cầu của trẻ đảm bảo nguyên tắc “Lấy trẻ làm trung tâm” kích thích khả năng tư duy sáng tạo nghệ thuật của trẻ trong hoạt động tạo hình. Tôi và giáo viên trong lớp đã thảo luận và đi đến thống nhất lựa chọn một số kĩ năng cần rèn luyện cho trẻ như sau: 3.4.1 Kỹ năng sử dụng màu nước “Viên ngọc nào cũng cần được mài dũa, tài năng sáng tạo nào cũng cần được đào tạo bài bản”. Để sản phẩm của trẻ tạo ra được phong phú và hấp dẫn, ngoài việc cho trẻ thực hiện bằng bút sáp tôi thường cho làm quen với màu nước. Màu nước là chất liệu được sử dụng phổ biến trong hội họa. Khi phối hợp các màu cơ bản lại với nhau, người vẽ sẽ biến tấu ra nhiều màu sắc đa dạng. Màu nước có thể vẽ được trên nhiều loại chất liệu khác nhau như giấy, vải, lụa, da… Vì vậy, đây là một trong những nguyên liệu chính rất được các họa sĩ chuyên nghiệp yêu thích để tạo lên bức tranh. Vẽ tranh màu nước giúp bé tăng khả năng quan sát, cảm nhận cuộc sống xung quanh, học được cách pha màu nước. Số lượng
màu sắc tạo ra khi pha trộn màu nước không giới hạn góp phần giúp con phân biệt một số lượng lớn màu sắc khác nhau, kích thích tiềm năng sáng tạo. Chơi với màu nước luôn là niềm yêu thích đối với mỗi đứa trẻ. Theo tiến sĩ Howard Gardenr từ đại học Harvard, việc cho trẻ học vẽ màu nước từ sớm và thường xuyên sẽ giúp con phát triển tư duy lẫn cảm xúc cao gấp 4 lần so với thông thường. Trẻ được phát triển đồng thời cả não trái lẫn não phải với việc học tập hội hoạ đúng cách. Chính vì vậy năm học 2023 - 2024 tôi đã mạnh dạn đưa việc sử dụng màu nước vào hoạt động tạo hình cho trẻ nhà trẻ tại lớp tôi nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tạo hình cho trẻ. Đối với trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng, việc sử dụng màu nước khá là khó xong thực tế khi cho trẻ tiếp xúc, chơi với màu nước trẻ vô cùng thích thú và hoạt động tích cực, trẻ tò mò thích khám phá và sáng tạo với chúng. Ngay từ đầu năm học song song với việc rèn kỹ năng vận động tinh cho trẻ trong các hoạt động tôi đã cho trẻ được chơi với giấy bút, tập sử dụng bút lông, tổ chức các hoạt động với màu mước, tôi tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm nhỏ để dễ hướng dẫn và rèn kỹ năng cho trẻ. Với những trẻ yếu lúc đầu cô cầm tay giúp trẻ tự tin sau đó động viên trẻ bằng cách ghi nhận các sản phẩm do trẻ tạo ra. Tôi tiến hành dạy trẻ các thao tác từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, các hoạt động đó được liên tục thực hiện và vận dụng hàng ngày tạo thành kỹ năng. Để tạo cho trẻ cảm giác mới lạ, gây hứng thú cho trẻ tôi đã tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động tạo hình sử dụng các kỹ năng khác kết hợp với màu nước như: Chấm màu bằng tăm bông, mút xốp, lõi giấy vệ sinh, in màu bằng rau, củ, vẽ bằng màu nước, in đồ hình…. Đồng thời tôi cũng làm nhiều thí nghiệm nhỏ về màu nước cho trẻ quan sát từ đó khơi gợi sự hứng thú và sự khám phá trải nghiệm của trẻ. (Hình 5: Bé sử dụng màu nước). Tôi thường xuyên tổ chức cho trẻ của lớp tôi hoạt động với màu nước: khi cho trẻ xâu hạt vòng, tôi cho trẻ dùng những hạt vòng lăn vào màu nước sau đó lăn lên giấy tạo thành các vệt màu, hoặc cho trẻ nhúng hạt vòng vào màu sau đó cho vào hộp giấy lắc qua lắc lại tạo thành những vệt màu theo hình tròn, các đường thẳng. Tôi cho trẻ sử dụng màu nước để in hình chiếc lá, in bàn tay, in vân tay, hay cho trẻ tập pha màu, di màu nước trên các chất liệu khác nhau như ni long, giấy bìa, trên quả bóng bay, di màu làm ổ rơm, di màu làm mặt nước, in hình từ rau củ quả, chấm màu tạo thành hoa, lá … và rất nhiều các hoạt động khác với màu nước được thay đổi linh hoạt phù hợp với khả năng của trẻ, điều kiện của nhóm lớp. Sau các hoạt động với màu nước tôi thấy trẻ lớp tôi mạnh dạn hơn, tự tin hơn, kỹ năng sử dụng bút, kỹ năng sử dụng màu nước, kỹ năng vận động của
các ngón tay tốt hơn, sản phẩm tạo ra rõ nét hơn, sáng tạo hơn, giờ học trở nên sôi nổi, tích cực hơn. (Hình 6: Hình ảnh chấm màu bằng ống hút và tăm bông) 3.4.2 Kỹ năng nặn: Nặn là một hoạt động tạo hình và cũng là một trò chơi mà trẻ rất yêu thích. Từ một viên đất thô xơ với bàn tay nhỏ bé trẻ xoay tròn thành viên bi, lăn dọc thành viên phấn, con giun … Nhờ sự hướng dẫn của cô phối hợp với óc sáng tạo của trẻ, trẻ có thể tạo ra nhiều sản phẩm theo ý thích. Nặn không chỉ rèn luyện sự khéo léo của đôi bàn tay mà còn giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát và cách sắp xếp, định hướng, định lượng trong tương lai. Trẻ 24 - 36 tháng chưa tạo được những hình thù nhất định bởi vận động của các ngón tay chưa phát triển đầy đủ, khả năng điều chỉnh các vận động còn yếu. Vì vậy, tôi rèn luyện cho trẻ một số kỹ năng sử dụng đất cơ bản như: nắm, véo, đập, lăn, chia đất to thành đất nhỏ và gộp lại để nặn … Ngoài ra củng cố các kỹ năng đó tôi đưa vào hoạt động ngoài trời hoặc hoạt động góc, hoạt động chiều để trẻ làm quen, củng cố lại một số kỹ năng một cách sâu sắc nhất. Với các kỹ năng xoay tròn, ần dẹt, uốn cong, lăn dài … nên những hoat động nặn tôi lựa chọn những đề tài đơn giản gần gũi với trẻ để trẻ có thể vừa làm quen vừa rèn luyện những kỹ năng cơ bản đó như: nặn viên bi, nặn đôi đũa, nặn con giun, quả bóng … Qua các hoạt động nặn đơn giản như lăn, xoay tròn, véo , bóp mềm đất nhưng trẻ được trải nghiệm làm, tôi nhận thấy trẻ vô cùng thích thú và thu hút được mội giác quan của trẻ, hoạt động chính tập trung trong các giờ hoạt động tạo hình của trẻ là kỹ năng cầm nắm, các vận động tinh của đôi bàn tay ngày càng nhanh nhẹn và linh hoạt hơn. (Hình 7: Bé chơi với đất nặn và nặn quả) 3.4.3. Kỹ năng chấm hồ, dán: Đối với trẻ nhà trẻ thì đây là một kỹ năng mới đòi hỏi ở trẻ sự tỉ mỉ, phải làm sao để trẻ biết cách chấm hồ và biết cách dán. Khi dạy trẻ kỹ năng chấm hồ dán tôi đã hướng dẫn trẻ dùng tăm bông chấm hồ và chấm vào những chấm tròn đã được tô màu trước ở trong vở bé tập tạo hình của trẻ, sau đó hướng dẫn trẻ cầm hình cần dán đặt vào chỗ chấm tròn mình vừa chấm hồ. Với kỹ năng này, nhiều trẻ chưa quen còn chấm hồ quá nhiều hoặc có trẻ thì chấm quá ít không đủ dính để tạo thành sản phẩm, cũng có trẻ bôi hồ ra vở khiến vở bẩn và rách, trẻ chưa xác định được vị trí các chi tiết của bức tranh. Vì vậy, để giúp trẻ có kỹ năng này tốt hơn tôi đã hướng dẫn trẻ chấm hồ bằng cách bôi hồ vào hình rồi dán theo ý thích của mình vì trẻ trong độ tuổi này chưa biết sắp xếp bố
cục nên có thể dán tất cả các hình chồng lên nhau theo ý thích của mình. Ví dụ: Khi dạy trẻ: " Làm bưu thiếp tặng cô giáo" tôi dạy trẻ chấm hồ bằng tăm bông. Sau đó chấm hồ vào mặt sau của bông hoa. Tiếp theo cô lấy bông hoa dán vào bưu thiếp. (Hình 8: Làm bưu thiếp tặng cô giáo) Ngoài những bài trong chương trình tôi cũng lựa chọn thêm một số bài như: Dán ô tô; Tạo hình ô tô, máy bay, thuyền bằng lá cây tươi, lá cây khô, các loại vỏ hạt… để rèn kỹ năng này cho trẻ tôi thường tổ chức thông qua giờ hoạt động góc hay vào giờ hoạt buổi chiều. Trong đề tài - Tạo hình ô tô, máy bay, thuyền bằng lá cây tươi, lá cây khô, vỏ các loại hạt tôi đã tiến hành dạy trẻ thông qua giờ hoạt động chiều bằng các bước như sau: + Bước 1: Cô chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho cô và trẻ. + Bước 2: Cô cho trẻ quan sát mẫu trải nghiệm và đàm thoại cùng cô. + Bước 3: Cô làm mẫu cho trẻ quan sát. + Bước 4: Trẻ lấy đồ dùng về chỗ thực hiện. (Trong quá trình trẻ hực hiện cô động viên và giúp đỡ trẻ nếu trẻ cầm sự giúp đỡ của cô) Với đề tài: Trang trí áo, váy từ nguyên liệu thiên nhiên: hoa, lá cây, rau, cỏ, vỏ các loại hạt…. ngoài việc dụng giấy màu, tôi đã sử dụng đa dạng các nguyên vật liệu khác nhau như: hoa rụng, lá khô, các loại vỏ, cành khô, các loại hạt, lá cỏ, các loại lá rau, để trang trí áo, váy. (Hình 9: Ảnh trẻ trang trí áo váy từ nguyên liệu thiên nhiên) Các hoạt động này luôn tạo được sự hứng thú cho trẻ vì trẻ được mang sản phẩm về tặng cho ông bà, bố mẹ. 3.4.4. Kỹ năng xếp hình: Trong cuốn “Bí mất thời thơ ấu” của Montessori có viết: “Nếu nhìn vào một đứa trẻ mà có thể biết được lớn lên trẻ sẽ thành người như thế nào, thì chúng ta cũng có thể từ việc nhìn vào một đứa trẻ mà biết được tiền đồ của một dân tộc”. Đúng vậy, chúng ta không thể nhìn qua vẻ bề ngoài mà đánh giá được tương lai, khả năng và sự sáng tạo của trẻ chỉ khi chúng thể hiện ra bên ngoài chúng ta mới thấy được. Khả năng tạo hình của trẻ cũng vậy khi trẻ đã say mê trẻ sẽ thể hiện sự sáng tạo của mình ngoài sự mong đợi. Chính vì vậy, việc tạo ra các hoạt động, các món đồ chơi yêu thích cho trẻ sẽ kích thích nhằm rèn luyện kỹ năng vận động tinh, phối hợp tay mắt, sự tập trung chú ý và sáng tạo của trẻ là hoạt động vô cùng cần thiết. Tôi nhận thấy rằng, hiện nay đồ chơi trẻ em ngập tràn trên thị trường, đủ hình dạng, màu sắc, chủng loại. Tuy nhiên, trong quá trình trưởng thành của trẻ có hai loại đồ chơi nhất định phải có đó là: tranh ghép và gỗ xếp hình. Tranh ghép và gỗ xếp hình hỗ trợ rất nhiều cho sự phát triển khả năng phối hợp nhịp
nhàng tay và mắt của trẻ. Khi xếp hình trẻ sẽ sử dụng các ngón tay làm tăng thêm phần linh hoạt của các ngón tay giúp trẻ hình dung ra bố cục của tranh, vị trí của các đối tượng trong các sản phẩm. Nhận thức được điều đó, tôi thường xuyên tổ chức các hoạt động xếp hình ở lứa tuổi nhà trẻ và chúng luôn có sức lôi cuốn sự tham gia của trẻ lớp tôi. Tôi tổ chức hoạt động xếp hình sen kẽ với hoạt động có chủ đích nhằm cung cấp cho trẻ những kỹ năng cơ bản để từ đó trẻ có cơ sở và nền tảng cho sự sáng tạo trong quá trình tham gia hoạt động tạo hình. Trong các giờ hoạt động tạo hình tôi thường xuyên tổ chức 1 số hoạt động nhỏ với kỹ năng xếp hình nhằm ôn luyện củng cố kỹ năng đã học hoặc cho trẻ làm quen với kỹ năng mới trong hoạt động chắp ghép. Với đề tài xếp ngôi nhà. Tôi đã chuẩn bị các khối nhựa có dạng hình vuông và khối nhựa có dạng hình tam giác để dạy trẻ xếp ngôi nhà bằng các bước sau: + Bước 1: Cô cho trò chuyện với trẻ về ngôi nhà. Tôi cho trẻ sử dụng các khối gỗ xếp chồng, xếp kề ôn luyện kỹ năng xếp chồng, xếp kề, hoặc cho trẻ các miếng ghép tạo thành ngôi nhà và trò chuyện với trẻ + Bước 2: Cô cho trẻ quan sát mẫu và đàm thoại cùng cô. + Bước 3: Cô xếp mẫu ngôi nhà cho trẻ quan sát. + Bước 4: Trẻ thực hiện xếp ngôi nhà theo hướng dẫn của cô. (Hình 10: Trẻ xếp ngôi nhà) Tôi đã tận dụng rất nhiều nguyên liệu sẵn có để tổ chức các hoạt động cho trẻ như: sử dụng cành cây để tạo thành hình, dùng lá cây để tạo thành mái tóc, con trâu, chiếc kèn, hay vỏ ngao, vỏ sò, các loại hạt để tạo thành bức tranh về các loài hoa …. Rất nhiều các hoạt động được tổ chức cho trẻ tạo ra rất nhiều sản phẩm sáng tạo và thú vị, sự khuyến khích tán thưởng của cô và các bạn với mỗi sản phẩm của trẻ là sự động viên lớn với quá trình hoạt động của trẻ. Ngoài ra hoạt động xếp hình được tôi thực hiện thường xuyên trong các giờ: giờ đón trẻ, hoạt động góc, hoạt động chiều, giờ trả trẻ đó cũng là điều kiện tốt để trẻ thực hành và hoàn thiện kỹ năng của mình. Với kỹ năng này sản phẩm của trẻ vô cùng thú vị, nhiều màu sắc, hình dáng, sản phẩm sáng tạo, các hoạt động diễn ra trẻ hưởng ứng và thích thú. Tôi không phải mất quá nhiều thời gian để chuẩn bị đồ dùng cho trẻ, giảm được chi phí cho việc chuẩn bị nguyên liệu. Kỹ năng vận động tinh, sự linh hoạt của đôi tay và sự phối hợp tay mắt linh hoạt, sản phẩm tạo hình của trẻ được sáng tạo hơn. (Hình 11: Hình ảnh một số sản phẩm ghép hình) 3.4.5. Kỹ năng khác: Ngoài việc rèn luyện các kỹ năng cơ bản tôi cũng chú trọng cho trẻ làm quen, rèn luyện với một số kỹ năng khác bổ trợ cho các hoạt động tạo hình như: kỹ năng
in đồ, kỹ năng cầm bút di màu, vẽ nguệch ngoạc, xem tranh, xếp hình …. Với kỹ năng in đồ hình phương tiện giao thông tôi đã hướng dẫn trẻ thông qua giờ hoạt động góc. Trong giờ hoạt động góc trẻ được hoạt động theo nhóm nhỏ nên tôi có thể hướng dẫn tỉ mỉ cho từng cá nhân trẻ, mới đầu trẻ còn nhút nhát nhưng bằng sự giúp động viên của cô trẻ đã tự tin thực hiện. Để trẻ biết in đồ hình các phương tiện giao thông tôi đã chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho trẻ, trò chuyện với trẻ về các phương tiện giao thông mà trẻ biết, cho trẻ xem tranh hình ảnh in đồ cô đã chuẩn bị trước, sau đó cô hướng dẫn trẻ cách in đồ hình. Tuy sản phẩm của trẻ chưa có nhiều sáng tạo nhưng có thể thấy được trẻ rất tích cực, tạo nên sản phẩm theo ý tưởng riêng của mình. (Hình 12: in đồ hình phương tiện giao thông, in ngón tay trang trí cánh bướm) Nội dung, kết quả hoạt động tạo hình của trẻ không chỉ được trưng bày ở lớp hay cho trẻ mang về nhà mà tôi còn lưu lại bằng hình ảnh để chuyển tới cha mẹ học sinh thông qua bảng tuyên truyền, nhóm zalo của lớp để phụ huynh thấy được sự tiến bộ của con. Các kỹ năng này, tôi tổ chức cho trẻ thực hiện, ôn luyện trong các hoạt động khác, mọi lúc mọi nơi. Sau khi thực hiện và rèn luyện các kỹ năng tạo hình trên, tôi nhận thấy các giờ học tạo hình sôi nổi hơn, trẻ tích cực chủ động hơn, các giờ học luôn vui vẻ, sản phẩm tạo hình của trẻ sáng tạo hơn, nhiều màu sắc, kỹ năng của trẻ lớp tôi tốt hơn. 3.5. Biện pháp 5: Làm tốt công tác tuyên tuyền, phối hợp với gia đình và nhà trường. Trong công tác chăm sóc giáo trẻ trong trường mầm non, việc phối hợp với cha mẹ học sinh nhằm cung cấp thông tin hai chiều và nâng cao chất lượng công tác chăm sóc giáo dục trẻ là hoạt động hết sức quan trọng và cần thiết. Để cho trẻ phát triển một cách hài hòa phải kết hợp giữa 3 môi trường: Gia đình, Nhà trường và xã hội.Vào đầu năm học nhà trường tổ chức họp phụ huynh, tôi động viên các bậc phụ huynh lớp mình tham gia đầy đủ để nắm được công tác chăm sóc và nuôi dạy trẻ của lớp mình. Nhằm góp phần nâng cao kĩ năng tạo hình, kích thích trí tưởng tượng sáng tạo cho trẻ tôi đã phối hợp với phụ huynh nhằm tạo điều kiện cho trẻ có được môi trường học tập tốt giúp trẻ hình thành và phát triển một cách toàn diện. Để phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ có hiệu quả. Tôi đã tuyên truyền cho phụ huynh thông qua các hoạt động trực tiếp trong giờ đón và trả trẻ, qua bảng tuyên truyền, mời phụ huynh tham dự một số hoạt động giảng dạy đổi mới cho phụ huynh nắm được về mục đích, yêu cầu của phương pháp dạy đổi mới, về các nguyên vật liệu cần sưu tầm thông qua bảng tuyên truyền của lớp, qua các cuộc họp phụ huynh định kỳ để phụ huynh hiểu rõ.
Hơn nữa ngoài việc giúp trẻ sử dụng nguyên vật liệu từ thiên nhiên để tạo ra các sản phẩm tạo hình trên lớp tôi còn hướng dẫn phụ huynh giúp các con có thể tận dụng những nguyên liệu sẵn có tại nhà để trẻ có thể tạo ra những đồ dùng đồ chơi cũng như các sản phẩm tạo hình từ các nguyên vật liệu từ thiên nhiên. ( Hình 13 : Trẻ làm đồ chơi tại nhà từ vật liệu thiên nhiên) Để hoạt động tạo hình có hiệu quả tôi thường xuyên tuyên tuyền về các hoạt động của trẻ trên trang thông tin điện tử của nhà trường, zalo của lớp để phụ huynh thấy được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc dạy trẻ tạo hình với các nguyên vật liệu từ thiên nhiên. Đồng thời trao đổi để phụ huynh hiểu tác dụng của việc sử dụng nguyên vật liệu tự nhiên đối với hoạt động tạo hình của trẻ, hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ một số kỹ năng tạo hình với các nguyên vật liệu tự nhiên tạo nhiều cơ hội cho trẻ được trải nghiệm, được chơi, được thể hiện khả năng tạo hình với các nguyên liệu tự nhiên có sẵn trong gia đình khi ở nhà; khi đi thăm quan, du lịch… Từ những hoạt động phối hợp như trên tôi nhận thấy rằng trẻ rất hứng thú tích cực tham gia vào hoạt động học cũng như các hoạt động khác trong ngày, và hơn nữa tôi thấy phụ huynh phấn khởi, an tâm hơn bởi các con tạo ra được những sản phẩm từ những nguyên liệu từ thiên nhiên an toàn, thân thiện với môi trường. 4: Hiệu quả của sáng kiến Sau một năm thực hiện để tài “Một số biện pháp phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ 24 - 36 tháng tuổi trong trường mầm non”. Tôi đã thu được một số kết quả như sau: 4.1. Đối với giáo viên: Bản thân nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của việc dạy trẻ hoạt động tạo hình, có thêm những kiến thức và kỹ năng trong việc tổ chức hoạt động tạo hình cho cho trẻ nhằm nâng cao chất lượng và hiểu quả. Khi quan sát quá trình trẻ tạo ra các sản phẩm đáng yêu tôi lại có thêm động lực để tìm tòi và tổ chức nhiều hoạt động tạo hình sáng tạo hơn cho trẻ. Việc trẻ có nề nếp và hứng thú với hoạt động tạo hình giúp giáo viên cảm thấy vui vẻ, yêu nghề và yêu trẻ nhiều hơn. 4.2. Đối với trẻ: Trẻ có khả năng quan sát, khả năng phối hợp tay - mắt và một số kỹ năng tạo hình cơ bản tốt hơn, trẻ tự tin biểu lộ cảm xúc của mình với các sản phẩm tạo hình của cô, của mình và của bạn. Trẻ yêu thích giờ học tạo hình, hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động hơn, chủ động, sáng tạo với các nguyên vật liệu. Trẻ được trải nghiệm dưới nhiều hình thức khác nhau. Trẻ tích luỹ được thêm kinh nghiệm cho bản thân giúp trẻ