Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi theo quan điểm Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

Chia sẻ: Mucnang999 Mucnang999 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

400
lượt xem 38
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu và thực hiện nhằm đưa ra một số biện pháp trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm như Chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân; Xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm; Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi theo quan điểm Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 56 TUỔI THEO QUAN ĐIỂM GIÁO DỤC LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM ” I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. lý do chọn đề tài: À ơi…Con ơi con ngủ cho ngoan Ngày mai gánh vác giang sơn xây đời Con ơi con ngủ cho muồi Ngày mai khôn lớn nhớ lời mẹ ru. Làm mẹ, ai cũng ao ước con thơ khỏe mạnh lớn lên thành những người có hiếu đạo, có tài cao để giúp ích cho quê hương đất nước. Đó cũng chính là nhiệm vụ hết sức quan trọng đối với bậc học mầm non. Giáo dục màm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục mầm non thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm ngôn ngữ, tư duy, thẫm mĩ hình thành những yếu tố đầu tiên nhân cách trẻ. Không những thế, theo ý kiến các chuyên gia tại module mầm non thì các nhà giáo dục đều phải thừa nhận “Cách tiếp cận tốt nhất để giáo dục trẻ đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm thúc đẩy sự phát triển, tính chủ động, khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề của trẻ”. “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là một quan điểm giáo dục tiến bộ về vị trí của trẻ em và vai trò của giáo viên. Nó góp phần định hướng cho quá trình hoạt động và xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non. Chương trình “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả năng của trẻ. Chương trình này sẽ tạo cơ hội cho trẻ được phát triển toàn diện, không chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ. Chương trình không chỉ quan tâm tới trẻ "Học được cái gì" mà còn chú trọng "Học như thế nào", tức là cho trẻ những trải nghiệm học tập tích cực để phát triển đam mê ham học hỏi của trẻ và khả năng tự học.Với quan điểm “mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt” và “mỗi đứa trẻ đều có cơ hội được học bằng nhiều cách khác nhau”, vì vậy dạy cho trẻ mầm non cần được tiếp cận với phương pháp “Lấy trẻ làm trung tâm”. Đó là phương pháp mà giáo viên cần chú ý đến hứng thú, nhu cầu, khả năng, thế mạnh của mỗi trẻ để hiểu, đánh giá đúng và tôn trọng trẻ. 1
Việc tổ chức các hoạt động giáo dục theo quan điểm “Lấy trẻ làm trung tâm” là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình thực hiện chương trình giáo dục mầm non trong những năm gần đây. Năm học 2017 2018, nhằm thực hiện có chất lượng, đạt hiệu quả nội dung này, Sở, Phòng GD&ĐT đã chỉ đạo các trường mầm non đẩy mạnh việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” phù hợp với điều kiện thực tế của trường, lớp và khả năng của trẻ theo các nội dung của Bộ tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường Mầm non. Nhận thức được tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục trẻ, đáp ứng với yêu cầu và xu thế hội nhập của toàn ngành Giáo dục hiện nay; thực hiện chủ trương đổi mới phương pháp giáo dục trong toàn ngành nói chung và bậc học Mầm non nói riêng; cùng với những kinh nghiệm, hiểu biết của bản thân và mong muốn làm thế nào để tổ chức hoạt động chung cho trẻ mẫu giáo có hiệu quả, đồng thời phát huy tính sáng tạo trong thiết kế và tổ chức các hoạt động cho trẻ, tôi đã chọn đề tài "Một số biện pháp trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm". . 2. Phạm vi áp dụng đề tài: Qua thực tế, giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non, đảm bảo chất lượng và sự phát triển toàn diện phù hợp với từng cá nhân trẻ. Việc tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung tâm đã tạo ra một không gian mỡ cho trẻ, khuyến khích trẻ phát triển tư duy và phương pháp giải quyết vấn đề. Đề tài này có thể áp dụng cho các đơn vị khác ở trong huyện, trong tỉnh và ngoại tỉnh. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu. Hiện nay yêu cầu đặt ra là phải đổi mới giáo dục, trong đó đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy học.“ Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; Bồi dưỡng cho người học chính năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”. Phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của trẻ có nghĩa là phải thay đổi cách dạy và cách học. Chuyển cách dạy thụ động, truyền thụ một chiều, giáo viên làm trung tâm sang cách dạy lấy trẻ làm trung tâm. Nhưng thực tế việc dạy trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi trong trường tôi hiện nay còn nhiều vấn đề cần khắc phục như: Sự am hiểu tính cách độ tuổi từng trẻ, cách xây dựng kế 2
hoạch, lựa chọn chỉ số, lối dẫn dắt lôi cuốn trẻ đa số cô vẫn còn hướng dẫn nhiều, nói nhiều, trẻ chưa phát huy hết khả năng, nhu cầu và hứng thú trong các hoạt động. Phải xây dựng kế hoạch giảng dạy và lựa chọn hình thức hoạt động nhằm “Lấy trẻ làm trung tâm” thì mới mang lại hiệu quả, sát với thực tế, phù hợp với tình hình nhận thức của trẻ là việc làm hết sức cần thiết và quan trọng của mỗi một giáo viên mầm non. Đòi hỏi giáo viên phải có trình độ chuyên môn cao, năng động sáng tạo trong giảng dạy, nhằm hình thành và phát triển một cách toàn diện về mọi mặt cho trẻ, đồng thời nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ phù hợp với tình hình hiện nay. Trong thời gian nghiên cứu thực hiện đề tài thì bản thân còn gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi: Lớp được phân công 02 giáo viên phụ trách, các cô đều có trình độ trên chuẩn, có năng lực chuyên môn, có kinh nghiệm trong việc chăm sóc giáo dục trẻ trong độ tuổi, tâm huyết với nghề, có lòng yêu thương trẻ, tận tình với công việc. Được sự chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục đào tạo Lệ Thủy Ban giám hiệu nhà trường luôn trực tiếp chỉ đạo giáo viên về chuyên môn thường xuyên dự giờ, thăm lớp, nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, đặc biệt chú trọng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm,ủng hộ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho giáo viên làm việc. Nhà trường trang bị đầy đủ tài liệu, học liệu, thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Bản thân giáo viên luôn trau dồi học hỏi kinh nghiệm thông qua các bạn đồng nghiệp, sách báo, phương tiện thông tin đại chúng. Qua thực hiện chuyên đề , cùng với nhiều năm trong nghề, tôi đã tích góp được nhiều kinh nghiệm, nắm chắc phương pháp dạy học, lập kế hoạch đối với từng hoạt động phù hợp với độ tuổi. Cha mẹ học sinh luôn quan tâm tới con em, phối kết hợp với nhà trường trong quá trình chăm sóc nuôi dạy trẻ tốt. Trẻ cùng độ tuổi, đi học chuyên cần, tôn trọng và vâng lời cô giáo. * Khó khăn: Giáo viên tổ chức một số giờ hoạt động chung còn gò bó, chưa thực sự phát huy được hết sự sáng tạo, linh hoạt của trẻ. Trẻ trong cùng độ tuổi nhưng khả năng tiếp thu không đồng đều. Khả năng chú ý, ghi nhớ và khả năng diễn đạt của trẻ còn hạn chế. Trẻ chưa biết giải quyết tình huống có vấn đề còn dựa vào sự can thiệp của giáo viên. Với đặc điểm sinh lý trẻ còn chưa ổn định, trẻ chưa phát triển nhiều về ngôn ngữ mạch lạc. Trẻ gặp khó khăn trong cách diễn đạt. 3
Một số gia đình, phụ huynh quá quan tâm, cưng chiều trẻ, dẫn đến trẻ ỷ lại, không chủ động, thiếu tự tin. Điều kiện kinh tế của gia đình trẻ đa số còn khó khăn nên chưa quan tâm nhiều đến việc dạy dỗ trẻ toàn diện, trẻ ít được tiếp xúc với xã hội nên nhiều trẻ nhút nhát, thiếu sự hoà đồng. Trẻ chưa tích cực tham gia hoạt động. * Khảo sát thực trạng Để nắm được cụ thể nề nếp thói quen, tính manh dạn tự tin, linh hoạt sáng tạo ban đầu của từng trẻ, vào đầu năm học tôi đã phối hợp với giáo viên các lớp tiến hành khảo sát đánh giá thực trạng trong mọi hoạt động trên trẻ ở trường . Kết quả cụ thể như sau: Tỷ lệ TT Nội dung khảo sát % đạt 1 Dám làm điều mình nghĩ 45 2 Trẻ hứng thú tham gia vào giờ học 47 3 Kỹ năng vận dụng linh hoạt, sang tạo vào thực tế 50 4 Trẻ có kỹ năng sử dụng ngôn ngữ rõ rang mạch lạc 50 Với những kết quả như trên, bản thân tôi nhận thấy cơ bản trẻ chưa có tính mạnh dạn tự tin khi ở trường, số trẻ có tính mạnh dạn tự tin, năng động,sáng tạo và áp dụng hàng ngày còn ít. Từ kết quả khảo sát trên, tôi rút ra nhiều nguyên nhân như sau: * Nguyên nhân: + Thực tế hiện nay cho thấy, chúng ta phải thừa nhận là trẻ con ngày nay đã thông minh hơn, hoạt bát hơn, lém lĩnh hơn. Nh ưng khi cháu vào lớp học thì các cháu không dám nói lên những điều trẻ thích, không dám mạnh dạn sinh hoạt trong tập thể, giao tiếp với người lớn theo suy nghĩ của mình. Chỉ một số cháu dám nói lên những suy nghĩ, trò chuyện cùng cô và khách đến lớp. + Trong khi dạy, cô thường dạy rập khuôn theo giáo án, chưa biết điều khiển cái thông minh linh hoạt ở một số trẻ giỏi đang có ở trong lớp của mình. + Cô ít cùng cháu chuyện trò đề tài mới, đàm thoại bàn bạc những vấn đề xảy ra xung quanh trẻ. + Còn mệnh lệnh ra lệnh cho trẻ. Thậm chí muốn cháu vào nề nếp nhanh cô hay la mắng áp đặt trẻ. + Trong một số tiết học như: Tìm hiểu môi trường xung quanh, văn học, âm nhạc, vui chơi, ít tạo điều kiện cho trẻ hỏi nhiều và nêu những thắc mắc của mình bằng chính ngôn ngữ ngây thơ của trẻ. Hình thức, phương pháp tổ chức các hoạt động của giáo viên chưa phù hợp, chưa linh hoạt. + Sự phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh chưa thường xuyên, thiếu sự thống nhất trong chăm sóc, giáo dục trẻ. 4
+ Nhận thức của trẻ trong lớp chưa đồng đều. + Đồ dùng đồ chơi chưa thực sự đa dạng, phong phú, chưa thu hút được trẻ. Với sự quyết tâm của bản thân, tôi đã không ngừng tìm kiếm, học hỏi, sáng tạo để tìm ra một số phương pháp nhằm giúp cho việc tổ chức hoạt động lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo đạt được hiệu quả cao, giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách. Sau đây, tôi xin đưa ra một số biện pháp cụ thể như sau: 2. Các giải pháp: *Giải pháp 1: Chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân. Tham gia các buổi chuyên đề cấp cụm, cấp trường tổ chức. Tham gia học tập, tự học chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên và đặc biệt là học module mầm non trực tuyến. Bản thân được tham gia tiết dạy mẫu cấp cụm và được rút ra những kinh nghiệm, bài học bổ ích vận dụng phù hợp cho lớp mình phụ trách. Tham gia các hội thi giáo viên dạy giỏi trường, huyện nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Tự học và thiết kế giáo án điện tử trong phần mềm power point. Ví dụ: Chúng ta thiết kế ô cửa bí mật với các nhân vật, chữ cái hay các con số chuyển động giúp học sinh nãy sinh sự tò mò, thích khám phá và chú ý tốt hơn. Tham khảo tài liệu sách báo, cùng trao đổi góp ý về chuyên đề với đồng nghiệp để đưa ra những kết quả hay nhất về chuyên đề dạy học lấy trẻ làm trung tâm. *Giải pháp 2: Xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm. Hoạt động chủ đạo của trẻ “ Chơi mà học, học mà chơi” thông qua các hoạt động đa dạng phong phú mà trẻ lĩnh hội tri thức trong cuộc sống xung quanh trẻ, chương trình giáo dục mầm non mới “Lấy trẻ làm trung tâm tạo” điều kiện cho trẻ được hoạt động tích cực phù hợp với sự phát triển bản thân trẻ, đáp ứng được tối đa nhu cầu và hứng thú dựa vào khả năng của mỗi trẻ. Xây dựng kế hoạch là một biện pháp quan trọng trong quá trình thực hiện những việc cần làm của người giáo viên. Việc lập kế hoạch giáo dục giúp cho giáo viên thực hiện mục tiêu giáo dục đầy đủ, có hệ thống, giúp giáo viên dự kiến trước nội dung, thời gian để tổ chức các hoạt động một cách hiệu quả. Kế hoạch là cơ sở để thống nhất mọi hoạt động. Giáo viên phải hình dung được rỏ ràng công việc sắp phải làm và hoàn toàn chủ động công việc trong nhóm, lớp, đồng thời đưa các hoạt động vào nề nếp. Giáo viên cần lập kế hoạch thực hiện lấy trẻ làm trung tâm để xác định các nội dung phù hợp nhất đối với trẻ trong nhóm lớp mình. Qua đó, tôi có điều 5
kiện quan tâm đến trẻ hơn, biết những mặt mạnh, tiến bộ của trẻ để có những tác động phù hợp. Để xây dựng được kế hoạch giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” trước hết cần hiểu rõ: * Kế hoạch giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” là: Kế hoạch giáo dục căn cứ vào trẻ nghĩa là căn cứ khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ để xác định mục tiêu, cụ thể nội dung. Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, có nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động: + Trải nghiệm: trẻ được học qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm tòi + Giao tiếp: Chia sẻ với bạn và học từ mọi người + Suy ngẫm: suy nghĩ và vận dụng những điều đã lĩnh hội được vào việc giải quyết các tình huống. + Trao đổi: diễn đạt và chia sẻ suy nghĩ và mong muốn giáo viên chỉ là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở giúp trẻ được chiếm lĩnh kiến thức. Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được xem như một quan điểm dạy học chi phối cả mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức và cả quan điểm dạy học. Do vậy, để xây dựng được kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm một cách hiệu quả, tôi đã quan tâm và thực hiện các việc làm sau: * Xác định mục tiêu: Xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm được thể hiện ngay từ việc xác định mục tiêu và cách viết mục tiêu. Vì vậy khi xác định mục tiêu trong kế hoạch bản thân tôi đã căn cứ vào những yếu tố sau: + Khả năng tiếp thu kiến thức, nhu cầu học tập khám phá, sở thích của từng trẻ trong lớp tôi phụ trách, để có được những kết quả trên tôi đã lựa chọn từ việc theo dõi, quan sát trẻ hàng ngày, hằng tuần, hằng tháng… + Nội dung giáo dục cho từng độ tuổi (trong chương trình giáo dục mầm non) Ngoài ra, tôi căn cứ vào khả năng, hứng thú của trẻ,; điều kiện nhóm lớp; nhu cầu, mong muốn của cha mẹ trẻ muốn trẻ có những kiến thức, kỹ năng nào để phù hợp với điều kiện sống của trẻ trong cộng đồng để xác định mục tiêu phù hợp khả năng, kinh nghiệm sống của trẻ, đáp ứng được yêu cầu của chương trình, phù hợp với vùng miền, với trường lớp của tôi. Việc viết mục tiêu tôi luôn hướng vào trẻ, nghĩa là trẻ sẽ làm được gì? sẽ như thế nào? sau một năm học (kế hoạch năm), sau một tháng (kế hoạch tháng) và sau một tuần, ngày (kế hoạch giáo dục tuần, ngày). Do đó mục tiêu giáo dục nhất là mục tiêu cho một bài (một nội dung) giáo viên đặt ra cần cụ thể, đo được, đạt được, thực tế và có giới hạn về thời gian để có thể dễ dàng xác định trong một khoảng thời gian nhất định mục tiêu đã đạt được chưa. * Lựa chọn nội dung giáo dục: 6
Khi mục tiêu giáo dục đã được xác định tôi dựa vào mục tiêu để cụ thể hóa nội dung của từng lĩnh vực cho từng độ tuổi quy định trong chương trình vì nội dung giáo dục trong chương trình là những vấn đề cốt lõi, cơ bản. Ví dụ: Nội dung trong lĩnh vực phát triển nhận thức phần khám phá khoa học: đặc điểm, công dụng và cách sử dụng đồ dùng, đồ chơi; so sánh sự khác nhau, giống nhau của 2,3 đồ dùng, đồ chơi; đặc điểm công dụng một số phương tiện giao thông ... dựa vào mục tiêu giáo viên cụ thể nội dung: đặc điểm, công dụng và cách sử dụng đồ dùng hay đồ chơi nào? So sánh sự khác nhau và giống nhau thì phải xác định so sánh đồ dùng/đồ chơi nào với nhau? Đặc điểm, công dụng của phương tiện giao thông nào? xe máy hay ô tô. Những nội dung giáo dục trong kế hoạch là những nội dung cụ thể, trẻ muốn biết, gẫn gũi với trẻ, phù hợp với vùng, miền. Mục tiêu và nội dung liên quan với nhau do đó có mục tiêu thì phải có nội dung. Một mục tiêu có thể có 2 3 nội dung * Lựa chọn hoạt động giáo dục. Theo Chương trình giáo dục mầm non, hoạt động giáo dục gồm: Hoạt động chơi, hoạt động học, hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh cá nhân, hoạt động lao động. Tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì: + Người giáo viên là người hướng dẫn, khuyến khích, gợi mở, hỗ trợ và tạo cơ hội nhiều nhất cho trẻ được hoạt động, được trao đổi chia sẻ trình bày ý kiến của mình. Đồng thời giáo viên phải quan sát để đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết, tìm tòi, khám phá qua những câu hỏi thắc mắc của trẻ. + Trẻ luôn tích cực, chủ động tham gia các hoạt động, thích làm việc theo cặp, theo nhóm nhóm Ví dụ: Trong hoạt động cho trẻ làm quen với Hò khoan Lệ Thủy, giáo viên phải tổ chức cho cả lớp cùng hò, cùng xố, cùng đánh nhịp, sau đó cho nhóm hò, nhóm xố, nhóm đánh nhịp. Để trẻ nào cũng biết hò, biết xố, biết đánh nhịp, biết hòa mình vào hoạt động cùng cô và các bạn. + Phương pháp, đồ dùng sử dụng, hình thức tổ chức phù hợp, đúng lúc, đúng chỗ để kích thích sự tìm tòi, phám phá của trẻ. Chú trọng cho trẻ được trải nghiệm, giao tiếp và trình báy ý kiến Quan tâm đến hệ thống câu hỏi Có hai dạng câu hỏi chính: Câu hỏi đóng và câu hỏi mở: + Loại câu hỏi đóng: câu trả lời là có hoặc không hoặc chỉ có một câu trả lời đúng duy nhất. Chức năng của loại câu hỏi này thường dùng để đánh giá ở mức độ ghi nhớ thông tin, đòi hỏi tư duy rất ít. Loại câu hỏi này thường dùng trong phần kết luận hoặc giới thiệu bài để kiểm tra xem trẻ đã hiểu nhiệm vụ và hướng dẫn cần làm trong phần phát triển bài 7
+ Câu hỏi mở là loại câu hỏi có nhiều đáp án cho trả lời. Câu hỏi này đòi hỏi tư duy nhiều thường dùng trong phần giới thiệu và phát triển bài Câu hỏi tốt tạo ra một thách thức về trí tuệ, tìm kiếm hiểu biết và tạo hứng thú cho trẻ. Để có được câu hỏi tốt bản thân tôi đã làm như sau: Chú ý đến mục đích của câu hỏi: hỏi để làm gì? Để hướng dẫn, gợi mở hay để kiểm tra, đánh giá mức độ hiểu, hỏi cái gì? Câu hỏi phải phù hợp với trình độ, khả năng để trẻ có thể trả lời được và cố gắng để trả lời. Câu hỏi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Phân bổ câu hỏi cho tất cả các đối tượng trẻ: trẻ nhút nhát đến trẻ tích cực. Đặt ít câu hỏi hơn, nhưng câu hỏi phải khiến trẻ suy nghĩ, không hỏi tràn lan. Dành thời gian để trẻ suy nghĩ trả lời. Không nên vội đánh giá, hãy động viên, khuyến khích để nhận được câu trả lời tốt hơn từ trẻ. Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi. Trân trọng câu hỏi và câu trả lời của trẻ. Ví dụ : Một số câu hỏi mở kích thích trẻ suy nghĩ: + Con nghĩ thể nào? + Làm sao con biết? +Tại sao con lại nghĩ như vậy? + Nếu.. thì sao? Nếu không… thì sao? +Theo con thì điều gì/cái gì sẽ xảy ra tiếp theo? Nói tóm lại khi xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm là việc tôi đặt ra các câu hỏi và tìm lời giải đáp để có một kế hoạch hoàn chỉnh phù hợp với trẻ. 1. Hiện tại trình độ của trẻ như thế nào ? Khảo sát, tìm hiểu trẻ. 2. Trẻ cần học gì tiếp theo ? Chọn mục tiêu. 3. Trẻ cần làm gì để đạt những mục tiêu, yêu cầu này ? Dự kiến các công việc, hoạt động cụ thể của trẻ cho trẻ trải nghiệm nhằm vào các mục tiêu đã đặt ra. 4. Những học liệu nào được dùng để thực hiện kế hoạch này ? Chọn học liệu, chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cho trẻ và cô. *Giải pháp 3: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Trong giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, thì môi trường học tập có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc học tập và tiếp thu kiến thức của trẻ. Trẻ em vốn rất hiếu kỳ, chúng tò mò mong muốn được khám phá tất cả mọi vật xung quanh chúng. Những hình ảnh, những ấn tượng mà trẻ thu nhận được trong những năm tháng tuổi thơ sẽ hằn sâu trong trí nhớ suốt cả cuộc đời của trẻ. Những điều đó ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển sau này của trẻ. Chính vì vậy tôi luôn tâm niệm: Sẽ trang bị cho trẻ một thế giới tự nhiên, một môi trường học tập tốt nhất ở ngay tại khu vực lớp và trường của trẻ. 8
Trước hết tôi làm đẹp môi trường lớp học từ cách bố trí, sắp xếp các góctrong lớp, trưng bày đồ dùng, đồ chơi sao cho hấp dẫn đẹp mắt, lôi cuốn mà vẫn gọn gàng ngăn nắp. Xây dựng các góc hoạt động khác nhau trong lớp nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ được nhiều hơn, hình thức hoạt động phong phú, đa dạng hơn .Giúp trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới, hoạt động với đồ vật và rèn luyện kỹ năng. Trong lớp tôi đã bố trí các góc như sau: + Góc yên tĩnh xa góc hoạt động ồn ào Ví dụ: Góc xây dựng và góc phân vai ở gần nhau và xa góc sách, góc xây dựng tránh lối đi lại. Góc tạo hình gần nguồn nước, góc thiên nhiên ở ngoài hiên Các góc có khoảng rộng, cách nhau hợp lý để bảo đảm an toàn và vận động của trẻ. Tạo ranh giới giữa các góc hoạt động Ví dụ : Sử dụng giá dựng đồ chơi quay lại tạo thành ranh giới cho góc chơi. Ranh giới ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản việc quan sát của giáo viên Thay đổi vị trí các góc sau mỗi chủ đề để tạo cảm giác mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ. Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với nội dung từng chủ đề đang thực hiện, tên góc rõ ràng để tích hợp lồng ghép chữ cái. Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình” góc sách có thể đặt “ Thư viện của gia đình bé” nhưng khi sang chủ đề “ thế giới thực vật” góc sách có thể đặt “ Thư viện của các loại cây”.. Trang trí góc trưng bày sản phẩm của trẻ: Tôi xắp xếp vị trí đủ rộng, dễ nhìn để làm góc trưng bày sản phẩm của trẻ. Có hình ảnh minh hoạ ngộ nghĩnh, tên gọi gần gũi, hấp dẫn trẻ. VD: Họa sỹ tý hon, hoặc Ai khéo tay ,bé thích bài nào. Tôi bố trí giá sách chủ yếu là sách vẽ con vật, cây cối, hoa lá, quả hạt … Tranh ảnh vừa tầm với của trẻ để trẻ có thể xem và đọc sách ( có que chỉ cho việc đọc sách ) Đọc sách theo từng chữ, từng dòng, tôi sắp xếp các hộp đựng vỏ cây khô hoa lá ép khô, các loại hạt … Có ngắn nhãn mác và hình ảnh rõ ràng để trẻ dễ nhận thấy, trẻ được chơi và làm được những sản phẩm từ những dồ chơi Điều quan trọng là giáo viên phải nắm được nhu cầu, hứng thú, khả năng của từng trẻ để có cách giảng dạy phù hợp. Và cũng chính sự khác nhau đó, đòi hỏi giáo viên mầm non là phải tạo cho trẻ có nhiều cơ hội để học thông qua môi trường cho trẻ học tập. Môi trường ở đây không chỉ dừng lại ở trong lớp học mà tận dụng tất cả không gian trong và ngoài lớp học nhằm tạo điều kiện cho trẻ được học, được trải nghiệm, được khám phá mọi lúc, mọi nơi. 9
*Giải pháp 4: Tổ chức hoạt động vui chơi: Đối với trẻ lứa tuổi này trẻ vui chơi là hoạt động chủ đạo trong giờ vui chơi trẻ được thực hành trải nghiệm nhiều vai chơi khác nhau trong cuộc sống của người lớn, qua đó trẻ được đối thoại, xưng hô, cách ứng xữ khi sắm vai vào các nhân vật, nhiều tình huống bất ngờ, hấp dẫn thường xãy ra trong quá trình chơi, qua đó giúp trẻ rèn luyện sự sang tạo, tự tin, mạnh dạn, đồng thời hình thành thói quen hành vi văn minh giao tiếp của trẻ. Ví dụ: Qua trò chơi đóng vai : + Ở nhóm chơi “y tá bác sĩ”: Bác sĩ biết thăm hỏi bệnh nhân ân cần, xưng hô, cô, chú, bác, cháu đau chỗ nào? Đau ra sao? Y tá phát thuốc dặn bệnh nhân uống thuốc ngày mấy lần, bệnh nhân nhận thuốc, nhận đơn thuốc bằng hai tay và nói lời cảm ơn đối với cô y tá, bác sĩ. + Ở nhóm chơi bán hàng: Người bán hàng biết cách chào hàng: “Cô, chú mua gì ạ?” Người mua biết cách trả giá... + Trò chơi vận động: chẳng hạn như trò chơi Kéo co giúp trẻ biết đoàn kết, hòa mình cùng nhóm, kiên trì, cố gắng cùng các bạn trong nhóm mang lại chiến thắng về đội của mình. Qua hoạt động vui chơi cháu mạnh dạn dần, thành thạo dần trong giao tiếp, trong ứng xử, chào hỏi đối với mọi người xung quanh mình. * Giải pháp 5: Giáo dục ở mọi lúc mọi nơi: Giờ đón trẻ hoặc trả trẻ tôi giao nhiệm vụ cho trẻ làm các công việc tự phục vụ như: Biết cất đồ dùng cá nhân đung nơi quy định, sắp xếp bàn ghế, dọn dẹp bàn ghế, dụng cụ học tập đúng nơi quy định. Trong giờ chơi tự do, hay giờ lao động ai cho gì thì nhận bằng hai tay và nói lời cảm ơn. Giờ chơi cháu đoàn kết với bạn bè, không tranh giành đồ chơi. Giờ dạo chơi sinh hoạt ngoài trời. Ví dụ: Tham quan cánh đồng lúa. Trẻ được tự do chạy nhảy, thõa thích ngắm nhìn bầu trời, cảnh vật, thỏa luận trao đổi cùng cô và các bạn. Trẻ biết tự nhận xét so sánh những gì trẻ lĩnh hội được, giúp trẻ tự tin mạnh dạn nêu lên ý kiến của bản thân, nhận xét ý kiến của bạn… Qua đó giúp trẻ được phát triển về mọi mặt. * Giải pháp 6: Xây dựng góc tuyên truyền: Từng tháng tôi lên kế hoạch có yêu cầu nội dung theo từng tháng, góc được trang trí khoa học đẹp mắt,thường để ngoài cửa lớp để phụ huynh dễ nhìn, biết được kế hoạch của nhà trường, của lớp để có hướng giáo dục cho con mình. Ở góc này tôi sưu tầm những tranh ảnh có nội dung giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tuyên truyền về vệ sinh cách phòng bênh, đặc biệt là dạy kĩ năng sống cho trẻ. Ví dụ: Bài tuyên truyền trong tháng 3 “ Phòng tránh đuối nước cho trẻ” vì Lệ Thủy là nơi có hệ thống song ngòi, ao hồ dày đặc nên thường xã ra tai nạn đuối nước. Để phòng tránh tai nạn đuối nước cho trẻ tôi thường giáo dục tránh xa song ngồi, ao hồ, đồng thời sưu tầm tranh ảnh, ini bài viết về chs phòng tránh 10
dán ở góc tuyên truyền để phụ huynh được theo dõi và có cách phòng tránh cho con mình.Hàng tháng tôi lên kế hoạch chủ điểm lễ giáo và thay tranh ảnh bài thơ có nội dung phù hợp với chủ điểm từng tháng. Ngoài ra, tôi còn sưu tầm tranh truyện, sách báo nhi đồng có hình ảnh và nội dung về lễ giáo làm một album có nội dung và hình ảnh phù hợp với trẻ, để đến giờ hoạt động góc trẻ về góc học tập có thể mở ra xem. Từ đó việc áp dụng với biện pháp này trẻ lớp tôi trở nên ngoan, tự tin, nhanh nhẹn hơn. * Giải pháp 7: Phối hợp giữa nhà trườnggiáo viênphụ huynh trong tổ chức hoạt động cho trẻ. Nhận thức được tầm quan trọng của việc tổ chức hoạt động chung cho trẻ Mẫu giáo là tạo tiền đề cho trẻ lĩnh hội kiến thức tốt. Ngay từ đầu năm học, giáo viên cần phải lên kế hoạch phối hợp giữa gia đình, phụ huynh, nhà trường để xây dựng cụ thể cho từng chủ đề. Cụ thể: + Tham gia xây dựng kế hoạch giáo dục của Nhà trường, của lớp. Phối kết hợp kiểm tra đánh giá công tác chăm sóc, giáo dục trẻ của nhà trường, của lớp. + Theo dõi và phát hiện những tiến bộ, thay đổi, những biểu hiện của trẻ diễn ra hàng ngày, trao đổi kịp thời với giáo viên để điều chỉnh nội dung và phương pháp giáo dục trẻ. + Tham gia xây dựng cơ sở vật chất: Tham gia lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh, sưu tầm nguyên vật liệu thiên nhiên, làm đồ dùng đồ chơi phục vụ trẻ chơi và học. Hình thức phối hợp: + Mỗi lớp xây dựng góc tuyên truyền, thông báo với phụ huynh các kiến thức chăm sóc, giáo dục trẻ; những nội dung hoạt động của trẻ ở lớp, chế độ ăn của trẻ hằng ngày; những yêu cầu của nhà trường đối với gia đình hoặc những nội dung mà gia đình cần phối hợp với giáo viên. + Thông qua những cuộc họp phụ huynh, giáo viên trao đổi kế hoạch hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ để phụ huynh nắm được; đồng thời tuyên truyền phụ huynh cùng tham gia vào công tác rèn luyện, giáo dục trẻ, vận động phụ huynh sưu tầm, ủng hộ các nguyên vật liệu phục vụ các hoạt động của trẻ. Tuyên truyền phụ huynh biết được các Hội thi sẽ tổ chức trong năm để phụ huynh nắm bắt, phối hợp cùng cô và trẻ tham gia Hội thi đạt kết quả. Đây là một việc làm rất thiết thực thu hút phụ huynh cùng tham gia, cùng chung tay với nhà trường để giáo dục trẻ nhằm tổ chức tốt hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ cũng như hướng dẫn trẻ tham gia hoạt động đạt kết quả III. PHẦN KẾT LUẬN 1.Ý nghĩa của đề tài. 11
“Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là một quan điểm giáo dục tiến bộ về vị trí của trẻ em và vai trò của giáo viên. Nó góp phần định hướng cho quá trình hoạt động và xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non. Chương trình giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả năng của trẻ. Chương trình này đã tạo cơ hội cho trẻ được phát triển toàn diện, không chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ. Chương trình không chỉ quan tâm tới trẻ "học được cái gì" mà còn chú trọng "học như thế nào", tức là cho trẻ những trải nghiệm học tập tích cực để phát triển đam mê ham học hỏi của trẻ và khả năng tự học của từng trẻ trong lớp, trên cơ sở đó lựa chọn được nội dung, phương pháp phù hợp với từng nhóm, từng cá nhân trẻ. “Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành công”. Qua việc lựa chọn và sử dụng một số biện pháp lấy trẻ làm trung tâm. Là một chuyên đề thiết thực góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ và trong quá trình thực hiện các biện pháp trên tôi đã thu được một số kết quả sau: * Đối với bản thân: Bản thân nắm được mục tiêu của chuyên đề “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” ở trong trường mầm non. Biết lựa chọn nội dung, xây dựng kế hoạch phù hợp với độ tuổi. Có khả năng tự thiết kế, kế hoạch giảng dạy để dạy trẻ đạt kết quả tốt nhất. Căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ để xác định mục tiêu, nội dung cụ thể trong từng hoạt động và đảm bảo tốt mục tiêu giáo dục đề ra. Có nhiều sáng tạo trong việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục tại trường. Có nhiều sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi phong phú, đa dạng mang tính giáo dục và thẩm mỹ cao. Biết đầu tư, bố trí, khai thác sử dụng có hiệu quả môi trường bên trong và bên ngoài nhóm lớp. Đặc biệt sự sáng tạo trong việc thiết kế môi trường giáo dục từ các nguyên vật liệu sẵn có của địa phương. Tạo cho trẻ có nhiều cơ hội học tập. *Đối với trẻ: Trẻ tích cực, chủ động tham gia các hoạt động, làm việc theo nhóm để được trải nghiệm, trao đổi, chia sẻ và trình bày ý kiến của mình; biết suy nghĩ và vận dụng những điều đã học vào thực tế cuộc sống, giải quyết các tình huống mà trẻ gặp phải… Từ đó, trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực, chủ động, tư 12
duy, sáng tạo, thích thú tìm tòi, khám phá trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục ở trường, ở lớp. Những biện pháp trên đã mang lại kết quả tốt sau thời gian áp dụng tại lớp, chất lượng của trẻ qua các hoạt động được nâng cao rõ rệt. Ý thức, sự hứng thú, sáng tạo, tự tin, mạnh dan, ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt. Kết quả khảo sát chất lượng cuối năm thể hiện khác biệt so với kết quả đầu năm: Tỷ lệ TT Nội dung khảo sát % đạt 1 Dám làm điều mình nghĩ 95 2 Trẻ hứng thú tham gia vào giờ học 97 3 Kỹ năng vận dụng linh hoạt, sang tạo vào thực tế 90 4 Trẻ có kỹ năng sử dụng ngôn ngữ rõ rang mạch lạc 100 *Đối với phụ huynh: Phụ huynh cảm thấy mản nguyện với thành công của trẻ, tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường, không chê bai chỉ trích cô giáo mà ngược lại cha mẹ biết thông cảm, chia sẻ những khó khăn của cô giáo, cung cấp vật liệu, phụ giúp cô giáo trang trí lớp, làm đồ chơi. Phụ huynh đã quan tâm, biết hướng dẫn, rèn luyện một số kỹ năng cơ bản cho trẻ lúc ở nhà. Mối quan hệ giữa cô, trẻ và phụ huynh ngày càng gắn bó gần gũi hơn. 2. Kiến nghị đề xuất: Với những kết quả đạt được sau khi áp dụng các biện pháp vào tổ chức dạy học lấy trẻ làm trung tâm với trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi bản thân xin có một số kiến nghị sau: * Đối với phòng giáo dục: Tiếp tục tăng cường mỡ các lớp tập huấn chuyên đề, các giờ thực hành chuyên đề mẫu, tăng số lượng giáo viên tham giự chuyên đề. Tổ chức các đợt sinh hoạt chuyên môn giữa các cụm để giáo viên có điều kiện trao đổi kinh nghiệm, học tập lẫn nhau. * Đối với nhà trường: Quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đồ dùng đồ chơi theo thông tư cho trẻ có cơ hội phát triển đầy đủ các lĩnh vực. Thường xuyên mỡ các đợt chuyên đề nhằm nâng cao trình độ chuyên môn cho các giáo viên. Tạo điều kiện cho giáo viên giao lưu, học hỏi các trường bạn. Tổ chức hội thi hằng năm có sự tham gia của giáo viên, trẻ, và phụ huynh. 13
* Đối với giáo viên: Thực hiện nghiêm túc chương trình “ Giáo dục mầm non mới” và điều lệ trường mầm non. Nắm vững phương pháp đổi mới truyền thụ cho trẻ, sáng tạo trong giảng dạy, linh hoạt trong các hoạt động, tích cực tham khảo tài liệu, học hỏi chị em đồng nghiệp, giáo viên cần phải tích cực hóa đứa trẻ, tạo hứng thú cho trẻ trong mọi hoạt động. Thiết kế, lựa chọn chủ đề phải sát với đặc điểm nhận thức của trẻ lớp mình giảng dạy. Qua đó hình thành các kỹ năng, tác phong nghiệp vụ, sáng tạo trong các hình thức tổ chức các hoạt động cho trẻ. Tích cực học hỏi để nâng cao trình độ tay nghề., tìm hiểu, sưu tầm các tài liệu kiến thức về chuyên đề “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Trên đây là một số bài học kinh nghiệm mà bản thân tôi đúc rút ra từ tình hình thực tế giảng dạy. Tuy nhiên bài sáng kiến kinh nghiệm của tôi cũng không tránh khỏi những hạn chế, kính mong sự góp ý, giúp đỡ của hội đồng sư phạm nhà trường, bạn bè đồng nghiệp, phòng giáo dục đào tạo để tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong công tác giảng dạy. Tôi xin chân thành cảm ơn! 14