Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ độ tuổi 5-6 tuổi trong trường Mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ độ tuổi 5-6 tuổi trong trường Mầm non” nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ đối với chương trình GDMN mới hiện nay theo phương pháp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ độ tuổi 5-6 tuổi trong trường Mầm non

PHẦN I : MỞ ĐẦU 1 . Mục đích của sáng kiến. Ngôn ngữ có vai trò to lớn trong sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ em. Ngôn ngữ là phương tiện giữ gìn bảo tồn, truyền đạt và phát triển những kinh nghiệm lịch sử và phát triển xã hội của loài người . Trẻ em sinh ra đầu tiên là những cơ thể sinh học, nhờ có ngôn ngữ là phương tiện giao lưu bằng hoạt động tích cực của mình dưới sự giáo dục và dạy học của người lớn trẻ em dần chiếm lĩnh được những kinh nghiệm lịch sử- xã hội của loài người và biến nó thành cái riêng của mình. Trẻ em lĩnh hội ngôn ngữ sẽ trở thành những chủ thể có ý thức, lĩnh hội kinh nghiệm của loài người xây dựng xã hội ngày càng phát triển hơn. Ngôn ngữ là phương tiện để phát triển tư duy, là công cụ hoạt động trí tuệ và là phương tiện để giáo dục tình cảm, thẩm mỹ cho trẻ. Như vậy ngôn ngữ có vai trò to lớn đối với xã hội và đối với con người . Vấn đề phát triển ngôn ngữ một cách có hệ thống cho trẻ ngay từ nhỏ là nhiệm vụ vô cùng quan trọng Là một giáo viên trực tiếp đứng lớp 5-6 tuổi tôi luôn có những suy nghĩ trăn trở làm sao để dạy trẻ phát âm chuẩn , chính xác đúng Tiếng Việt . Vì thế tôi dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi qua các hoạt động hàng ngày, từ đó để trẻ khám phá hiểu biết về mọi sự vật hiện tượng , về thế giới xung quanh trẻ , phát triển tư duy . Tôi thấy mình cần phải đi sâu tìm hiểu kỹ vấn đề này để từ đó rút ra những kinh nghiệm giáo dục dậy trẻ sao cho phù hợp với yêu cầu phát triển của lứa tuổi. Chính vì vậy nên tôi đã chọn đề tài : “Một số biện pháp xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ độ tuổi 5-6 tuổi trong trường Mầm non” nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ đối với chương trình GDMN mới hiện nay theo phương pháp (Lấy trẻ làm trung tâm) . 1
2.Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến kinh nghiệm. Các giải pháp cũ để phát triển ngôn Các giải pháp mới để phát triển ngữ cho trẻ 5-6 tuổi trong trường ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi mầm non. trong trường mầm non. -Sử dụng các phương pháp đàm thoại Xây dựng chỉ đạo trong mọi hoạt động trò chuyện giải thích…. hàng ngày giáo viên đều áp dụng pháp - Trẻ gò bó theo khuôn mẫu , không pháp (Lấy trẻ làm trung tâm) , trẻ được trải nghiệm thảo luận đàm thoại tạo niềm tin cho trẻ để trẻ hứng thú cùng nhau. phát triển ngôn ngữ. -Trẻ được hoạt động trực tiếp qua các hoạt động trường lớp tổ chức. -Gợi ý trẻ nhớ những hình ảnh và sự -Thông qua các hình ảnh tự nhiên, kiện bằng lời, Câu hỏi của giáo viên qua mô hình sơ đồ, đồ dùng, trực quan còn dài chưa cụ thể và không gần gũi kết hợp với lời nói câu hỏi của giáo với kinh nghiệm sống của trẻ nên chưa viên, ngắn gọn, cụ thể với kinh nghiệm phát huy được tính tích cực của trẻ. cuộc sống của trẻ. Đã phát huy được tính tích cực của từng cá nhân. - Nhằm tăng cường vốn hiểu biết để phát triển tư duy và ngôn ngữ cho trẻ. Qua những biện pháp mới này tôi thấy trẻ tiếp thu nhanh hơn và hiểu nhanh hơn qua việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ . Trẻ được khám phá trải nghiệm thực tế và trực tiếp. Chính vì vậy, mà chúng ta phải tạo dựng môi trường giáo dục phù hợp với sự phát triển của trẻ . - Sáng kiến được áp dụng vào thực tiễn tại trường Mầm non Nhân Thắng vào Tháng 9/2018 đến nay. Ưu điểm nổi bật của sáng kiến.là giúp trẻ 5-6 tuổi trong trường Mầm non phát triển ngôn ngữ một cách chính xác đúng tiếng việt góp phần không nhỏ vào viee nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ trong nhà trường . 2
2 . Đóng góp của sáng kiến để nâng cao chất lượng , dạy và học của ngành giáo dục nói chung, của đơn vị nói riêng cụ thể ở những mặt sau: Qua sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ độ tuổi 5-6 tuổi trong trường Mầm non” góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ trong nhà trường - Giúp trẻ tự tin phát triển ngôn ngữ thông qua các hoạt động, nâng cao chất lượng giáo dục . - Huy động được số lượng trẻ ra nhóm lớp tập thể . 3
PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ CỦA SÁNG KIẾN CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA SÁNG KIẾN. 1 . Cơ sở lý luận: Trong quá trình phát triển toàn diện nhân cách con người nói chung và trẻ Mầm Non nói riêng thì ngôn ngữ có một vai trò rất quan trọng không thể thiếu được. Ngôn ngữ là phương tiện để giao tiếp quan trọng nhất đặc biệt đối với trẻ nhỏ, đó là phương tiện giúp trẻ giao lưu cảm xúc với những người xung quanh hình thành những cảm xúc tích cực . Ngôn ngữ là công cụ giúp trẻ hoà nhập với cộng đồng và trở thành một thành viên của cộng đồng . Nhờ có những lời chỉ dẫn của người lớn mà trẻ dần dần hiểu được những quy định chung của xã hội mà mọi người đều phải thực hiện theo những quy định chung đó . Giáo dục mầm non là giai đoạn đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân , là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ thành những con người có ích , thành những con người mới. Một trong ba mục tiêu của cải cách giáo dục của nước ta là : Làm tốt việc chăm sóc giáo dục thế hệ trẻ ngay từ thời thơ ấu nhằm tạo ra cơ sở quan trọng của con người Việt Nam mới, người lao động làm chủ tập thể, phát triển toàn diện nhân cách. Giáo dục mầm non đã góp phần thực hiện mục tiêu trên. Ngày nay chúng ta không chỉ đào tạo những con người có trí thức có khoa học có tình yêu thiên nhiên, yêu Tổ quốc, yêu lao động mà còn tạo nên những con người biết yêu nghệ thuật, yêu cái đẹp, giầu mơ ước và sáng tạo. Những phẩm chất ấy con người phải được hình thành từ lứa tuổi mầm non, lứa tuổi hứa hẹn bao điều tốt đẹp trong tương lai. Ngôn ngữ còn là phương tiện giúp trẻ tìm hiểu khám phá , nhận thức về môi trường xung quanh , thông qua cử chỉ lời nói của người lớn trẻ sẽ được làm quen với các sự vật , hiện tượng có trong môi trường xung quanh . Nhờ có ngôn ngữ mà trẻ sẽ nhận biết ngày càng nhiều màu sắc, hình ảnh… của các sự vật , hiện tượng trong cuộc sống hàng ngày . 4
Đặc biệt đối với trẻ 5-6 tuổi cần giúp trẻ phát triển mở rộng các loại vốn từ , biết sử dụng nhiều loại câu bằng cách thường xuyên nói chuyện với trẻ về những sự vật , hiện tượng , hình ảnh…. mà trẻ nhìn thấy trong sinh hoạt hành ngày , nói cho trẻ biết đặc điểm , tính chất , công dụng của chúng từ đó hình thành ngôn ngữ cho trẻ . 2. Cơ sở thực tiễn: Trong những năm gần đây bậc học mầm non đang tiến hành đổi mới, chương trình giáo dục trẻ mầm non trong đó đặc biệt coi trọng việc tổ chức các hoạt động phù hợp sự phát triển của từng cá nhân trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động một cách chủ động tích cực, hồn nhiên vui tươi, đồng thời tạo điều kiện cho giáo viên phát huy khả năng sáng tạo trong việc lựa chọn và tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ một cách linh hoạt, thực hiện phương châm “Học mà chơi - Chơi mà học” Đáp ứng mục tiêu phát triển của trẻ một cách toàn diện về mọi mặt. Trong quá trình phát triển toàn diện nhân cách con người nói chung và trẻ mầm non nói riêng thì ngôn ngữ có một vai trò rất quan trọng đặc biệt không thể thiếu được. Trong quá trình phát triển toàn diện nhân cách , ngôn ngữ có vai trò là một phương tiện hình thành và phát triển nhận thức của trẻ về thế giới xung quanh. Ngôn ngữ giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và nhận thức về môi trường xung quanh, thông qua cử chỉ và lời nói của người lớn trẻ làm quen với các sự vật, hiện tượng có trong môi trường xung quanh, trẻ hiểu những đặc điểm, tính chất, công dụng của các sự vật cùng với từ tương ứng với nó . Nhờ có ngôn ngữ trẻ nhận biết ngày càng nhiều các sự vật , hiện tượng mà trẻ được tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày . Ngoài ra ngôn ngữ còn là phương tiện phát triển tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ . Ngôn ngữ là phương tiện để giao tiếp quan trọng nhất đặc biệt là đối với trẻ nhỏ , đó là phương tiện giúp trẻ giao lưu cảm xúc với những người xung quanh hình thành những cảm xúc tích cực . Ngôn ngữ là công cụ giúp trẻ hoà nhập với cộng đồng và trở thành một thành viên của cộng đồng . Nhờ có những lời chỉ dẫn của người lớn mà trẻ dần dần hiểu được những 5
quy định chung của cộng đồng mà mọi thành viên trong cộng đồng phải thực hiện, mặt khác trẻ cũng có thể dùng ngôn ngữ để bày tỏ những nhu cầu mong muốn của mình với các thành viên trong cộng đồng điều đó giúp trẻ hoà nhập với mọi người . Đặc biệt nhờ có ngôn ngữ , thông qua các câu chuyện trẻ dể dàng tiếp nhận những chuẩn mực đạo đức của xã hội và hoà nhập vào xã hội tốt hơn. Trẻ từ 2 đến 4 tuổi có số lượng từ tăng nhanh , đặc biệt là ở trẻ 5-6 tuổi vốn từ của trẻ phần lớn là những danh từ và động từ , các loại khác như tính từ, đại từ, trạng từ xuất hiện rất ít và được tăng dần theo độ tuổi của trẻ. Trẻ ở lứa tuổi này không chỉ hiểu nghĩa các từ biểu thị các sự vật, hành động cụ thể mà có thể hiểu nghĩa các từ biểu thị tính chất màu sắc, thời gian và các mối quan hệ. Tuy nhiên mức độ hiểu nghĩa của các từ này ở trẻ từ 2 đến 4 tuổi còn rất hạn chế và có nét đặc trưng riêng,trẻ sử dụng các từ biểu thị thời gian chưa chính xác trẻ nhận thức về công cụ ngữ pháp và sử dụng nó còn rất hạn chế.Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 5-6 tuổi nói riêng, chúng ta cần phải giúp trẻ phát triển mở rộng các từ loại trong các từ, biết sử dụng nhiều loại câu, bằng cách thường xuyên trò chuyện với trẻ về những sự vật, sự việc trẻ nhìn thấy trong sinh hoạt hàng ngày, nói cho trẻ biết các từ biểu thị về các đặc điểm, tính chất, công dụng của chúng. Cho trẻ xem tranh, kể cho trẻ nghe các câu chuyện đơn giản qua tranh. Đặt các câu hỏi cho trẻ giúp trẻ biết kể chuyện theo tranh bằng ngôn ngữ của trẻ . THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ 1. Giới thiệu vài nét về trường. Khu chính của trường Mầm non Nhân Thắng nằm dọc quốc lộ 17, đặt tại thôn Cầu Đào, xã Nhân Thắng, Huyện Gia Bình. Trường được thành lập tháng 9 năm 1992, trường có 2 cụm lẻ và 1 cụm trung tâm. 6
Với các lớp mẫu giáo và nhà trẻ đầy đủ cơ sở vật chất trường được công nhận là trường chuẩn quốc gia vào năm 2002. Từ khi được thành lập đến nay nhiều năm liền trường được danh hiệu là trường tiên tiến xuất sắc cấp tỉnh. Trường rộng rãi thoáng mát, lại là nơi trung tâm lên rất thuận tiện cho việc phụ huynh đưa đón trẻ với đầy đủ các phòng học, phòng âm nhạc và sân chơi ngoài trời rộng rãi cho trẻ học và vui chơi. Có cây xanh trong sân trường tạo khoảng không gian vui chơi mát mẻ cho trẻ hoạt động thể dục. Đồ dùng dạy học phong phú đầy đủ. Mặc dù trường không tập trung ở một điểm nhưng trường có bề dày thành tích và đạt chuẩn Quốc gia đầu tiên của Tỉnh Bắc Ninh năm 2002. Nhiều năm liền trường đạt tiên tiến cấp tỉnh. 2. Thực trạng về đội ngũ cán bộ giáo viên năm học 2018 - 2019. Trường Mầm non Nhân Thắng từ khi thành lập đến nay vẫn còn nhiều bất cập trong đội ngũ cán bộ giáo viên địa đa số là giáo viên đào tạo là hệ tại chức tuổi đời cao nên việc đổi mới phương pháp giảng dạy còn nhiều hạn chế về cơ cấu tổ chức. Năm học 2018 - 2019 trường có số lượng như sau Tổng số: Có 23 nhóm lớp Tổng số học sinh: Tháng 9/2018 là 626 trẻ Tháng 12/2018 là 626 trẻ. Trong đó: 16 lớp mẫu giáo tổng số học sinh 531 07nhóm trẻ tổng số học sinh 90 - Trường có tổng số 62 cán bộ giáo viên, nhân viên Trong đó:- Đảng viên là 22 đồng chí, được phân công nhiệm vụ cụ thể Quản lý 03 Giáo viên giảng dạy 50 Giáo viên bán trú 07 Kế toán 01 Văn thư 01 + Trình độ chuyên môn: Đại học: 40 đồng chí Cao đẳng: 3 đồng chí Trung cấp: 8 đồng chí 7
*Cơ sở vật chất của trường: Gồm: + 01 phòng hội đồng + 20 phòng học + 02 phòng nhạc + 03 phòng ăn + 03 bếp 1 chiều + 03 nhà vệ sinh tự hoại *Kết quả hoạt động của nhà trường trong năm học 2017 - 2018 - Nhà trường đạt danh hiệu: Tập thể lao động tiến tiến - Công đoàn đạt danh hiệu: Công đoàn vững mạnh xuất sắc - Cán bộ giáo viên: - Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở: 05 - Giáo viên giỏi cấp huyện: 05 *Thuận lợi: - Các nhóm Lớp có diện tích rộng rãi, thoáng mát . - Trẻ được phân chia theo đúng độ tuổi . - Đa số trẻ đi học rất đều . - Đồ dùng , đồ chơi phục vụ cho việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ phong phú về màu sắc và hình ảnh , hấp dẫn thu hút trẻ . - 100% giáo viên đạt trình độ trên chuẩn đa số đội ngũ giáo viên mầm non tâm huyết với ngành học yêu nghề mến trẻ có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp tốt , nhiệt tình làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo phục vụ cho việc cung cấp và phát triển ngôn ngữ cho trẻ có 43/51 cán bộ giáo viên được hưởng biên chế nhà nước và hưởng theo công văn số 09 của ủy ban nhân dân tỉnh Bắc . - Phụ huynh học sinh quan tâm kết hợp với giáo viên trong việc chăm sóc giáo dục trẻ . b - Khó khăn : - Vì các cháu ở độ tuổi đầu bắt đầu đi học nên còn khóc nhiều chưa thích nghi với điều kiện sinh hoạt của lớp nhiều trẻ còn bỡ ngỡ . Mỗi cháu lại có những sở thích và cá tính khác nhau . 8
- Trẻ dễ nhớ nhanh quên , trẻ chưa nhớ hết trật tự của các âm khi sắp xếp thành câu vì thế trẻ thường xuyên bỏ bớt từ , bớt âm khi nói . - 60% trẻ phát âm chưa chính xác hay ngọng một số chữ cái và dấu ngã - dấu sắc, dấu hỏi – dấu nặng. 2 . Quá trình điều tra thực tiễn : - Là một giáo viên trực tiêp giảng dậy lớp 5-6 tuổi ngay từ đầu năm học tôi luôn quan tâm đến đặc điểm tâm sinh lý cũng như ngôn ngữ giao tiếp của từng trẻ nhằm khám phá , tìm hiểu khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ để kịp thời có những biện pháp giáo dục và nâng cao dần ngôn ngữ cho trẻ. Khi tiếp xúc với trẻ tôi nhận thấy rằng ngôn ngữ của trẻ còn nhiều hạn chế về câu từ, về cách phát âm. Khi trẻ nói hầu hết toàn bớt âm trong các từ , giao tiếp không đủ câu cho nên nhiều khi giáo viên không hiểu trẻ đang nói về cái gì ? Cũng có một số trẻ còn hạn chế khi nói , trẻ chỉ biết chỉ tay vào những thứ mình cần khi cô hỏi . Đây cũng là một trong những nguyên nhân của việc ngôn ngữ của trẻ còn nghèo nàn . - Qua quá trình tiếp xúc với trẻ bản thân tôi thấy rất lo lắng về vấn đề này và tôi nghĩ rằng mình phải tìm tòi suy nghĩ và nghiên cứu tài liệu để tìm ra biện pháp phát triển ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ một cách có hiệu quả nhất để có thể giúp trẻ tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người . * Kết quả khảo sát của đầu năm học 2018 - 2019 của trẻ 5-6 tuổi : Tổng số Xếp loại TT Phân loại khả năng Tốt Khá TB Yếu trẻ Khả năng nghe hiểu ngôn ngữ và 50 15 12 8 5 1 phát âm ? % 30 24 16 10 50 12 15 8 5 2 Vốn từ % 24 30 16 10 50 10 15 15 5 3 Khả năng nói đúng ngữ pháp % 20 30 30 10 50 15 12 8 5 4 Khả năng giao tiếp % 30 24 16 10 CHƯƠNG 2 : NHỮNG BIỆN PHÁP MANG TÍNH KHẢ THI 9
Biện pháp 1 : Xây dựng kế hoạch giáo dục phát triển ngôn ngữ cho trẻ . Nhằm thực hiện tốt mục tiêu chương trình giáo dục mầm non trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 -6 tuổi , tôi luôn quan tâm, quan sát những giờ học và giờ hoạt động vui chơi của trẻ để kịp thời nắm bắt được khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ. Từ đó tôi xây dựng kế hoạch năm, tháng, tuần, hoặc ngày, đặc biệt là lĩnh vực phát triển ngôn ngữ phù hợp điều kiện của trường, lớp, nhu cầu khả năng của trẻ, các đề tài gắn với nội dung phát triển ngôn ngữ của trẻ để tổ chức đa dạng các hoạt động và hình thức nhằm tạo sự hứng thú kích thích ngôn ngữ của trẻ phát triển toàn diện. Biện pháp 2 : Hình thành các kỹ năng nghe - nói cho trẻ . Phát triển ngôn ngữ là một trong những mục tiêu quan trọng, thúc đẩy trẻ phát triển nhân cách một cách tốt nhất. Đây là cơ hội vàng giúp trẻ nhanh chóng khôn lớn và trưởng thành ngay từ những bước đi chập chững.Thông qua các hoạt động như: giờ học, giờ chơi, những buổi trò chuyện, trò chơi, kể chuyện, đọc thơ … và các hoạt động trong ngày, tôi khơi gợi cho trẻ nhận biết tên gọi, đặc điểm đặc trưng từng đối tượng, dạy trẻ biết nói tròn câu, phát âm đúng không nói ngọng nói lấp, đồng thời hướng dẫn cho trẻ biết cách diễn đạt nhu cầu mong muốn của mình cho người khác hiểu. Học nói là một trong những mốc quan trong nhất trong những năm đầu đời của trẻ. Thời điểm học nói và cách thức sử dụng từ ngữ để nói khác nhau tùy vào sự phát triển của từng đứa trẻ. Vì thế chúng ta tạo vốn từ cho trẻ bằng cách lặp đi lặp lại. Khi trẻ lặp đi lặp lại một âm thanh, một từ nào đó để chỉ một đồ vật, sự vật, được xem là một “từ” mà trẻ có thể nói. Ví dụ: trẻ nói “sữa” mỗi khi đòi uống sữa tức là trẻ hiểu từ “sữa” thay thế bằng từ “ con uống sữa”. Việc trẻ giao tiếp bằng cử chỉ hay nét mặt cũng rất quan trọng, nếu trẻ truyền đạt ý muốn qua những hành động như thế , thì kỹ năng ngôn ngữ nói của trẻ cũng theo đó mà phát triển, vì vậy giáo viên có thể giúp trẻ bằng cách lặp lại thông điệp mà trẻ gửi đến. 10
VD: Trẻ nắm tay cô lại chỗ uống nước nghĩa là trẻ muốn nói “ uống nước”, giáo viên có thể giúp trẻ bằng cách lặp lại “con muốn uống nước sao?...” Biện pháp 3 : Thông qua hoạt động vui chơi . Để phát huy khả năng nghe hiểu và nói ở trẻ tôi tận dụng môi trường thiên nhiên của trường như: vườn cây của bé, các loại cây cảnh, con vật trong khuôn viên trường, tổ chức các hoạt động phong phú đa dạng nhiều hình thức kích thích trẻ sử dụng ngôn ngữ để nhận biết thế giới xung quanh nhằm cung cấp mở rộng vốn từ, tăng khả năng hiểu biết cho trẻ. Trẻ 5-6 tuổi đặc biệt hứng thú với sách, tranh ảnh đẹp, có màu sắc rực rỡ, thông qua tranh ảnh, sách mà ngôn ngữ trẻ phát triển tốt hơn, vì giai đoạn này trẻ tiếp thu ngôn ngữ một cách trực quan. Vì vậy tôi nên hướng cho trẻ tiếp xúc với tranh ảnh, sách phù hợp lứa tuổi . Ngoài ra, tôi tổ chức cho trẻ tham gia vào các góc chơi. Vì khi trẻ chơi ở các góc, trẻ sẽ chơi cạnh bạn và chơi cùng bạn, từ đó trẻ phát triển các mối quan hệ và hành động chơi, khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ nói của trẻ ngày càng phát triển,vốn từ của trẻ ngày càng phong phú. Do đó, khi tổ chức các hoạt động vui chơi cho trẻ tham gia, tôi luôn tạo mọi cơ hội để trẻ được rèn luyện và phát huy khả năng nghe hiểu và nói một cách thuận lợi. Ví dụ: Trẻ chơi ở góc búp bê. Cô trò chuyện với trẻ “ em búp bê khóc con làm gì? ( Con hãy hát, giỗ cho em nín) Biện pháp 4 : Thông qua hoạt động vui chơi. Dạy học “Lấy trẻ làm trung tâm” là phương pháp dạy học mà nhiều giáo viên cần đạt được trong nhiều năm học qua. Nó đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức vững vàng và phải thật sự linh hoạt sáng tạo trong phương pháp, hình thức tổ chức, tạo nhiều cơ hội cho trẻ được hoạt động, cách dạy này không phải là một chiều mà phải có sự hợp tác giữa hai chiều, đặc biệt từ phía trẻ. Giáo viên phải biết tận dụng và khai thác vốn hiểu biết của trẻ triệt để và thông qua giờ học ngôn ngữ trẻ được phát triển. Ví dụ: Qua câu chuyện kể “gà mẹ dẫn gà con đi kiếm ăn” . Trẻ nhận biết tên gọi nhân vật trong truyện ( gà mẹ, gà con), biết bắt chước tiếng kêu con gà 11
(gà mẹ kêu “cục tác”, gà con “ chiếp chiếp”), trẻ làm quen với từ ( kiếm ăn, dang cánh, chui vào…), biết kể chuyện đơn giản theo tranh dưới sự hướng dẫn của cô. Ví dụ: Thông qua hoạt động dạy trẻ kỹ năng “ xếp chồng”, trẻ biết lắng nghe và thực hiện theo yêu cầu cô: “Con hãy xếp chồng khối gỗ đỏ lên khối gỗ xanh” Ví dụ: Giờ học nhận biết tập nói đề tài “ nhận biết quả dưa hấu”. Trẻ nhận biết gọi tên quả dưa hấu, trẻ biết sử dụng ngôn ngữ kể về một số đặc điểm đặc trưng của quả dưa hấu ( dạng tròn, dạng dài,vỏ xanh, ruột đỏ, có hạt đen, ăn ngọt) Biện pháp 5 : Xây dựng môi trường ngôn ngữ cho trẻ . Xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi là việc làm không dễ, việc tạo ra những hiệu ứng để kích thích trẻ hoạt động tích cực với môi trường ngôn ngữ mọi lúc mọi nơi lại là việc càng khó hơn. Để kết hợp hài hòa giáo viên cần lưu ý các điều kiện sau: - Giáo viên gợi mở, giới thiệu gây sự tò mò, hấp dẫn với môi trường ngôn ngữ - Giáo viên tiến hành giới thiệu cho trẻ làm quen với các góc chơi, đồ dùng đồ chơi phải đẹp hấp dẫn với trẻ. Đặc biệt giáo viên nhấn mạnh những góc mới, đồ chơi mới . - Sự gợi ý , hướng dẫn và chơi cùng với trẻ của giáo viên trong các hoạt động là điều cần thiết giúp hình thành kỹ năng nghe hiểu và nói ở trẻ. Mục đích của việc cho trẻ được hoạt động trong môi trường ngôn ngữ là giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp, quá trình nhận thức năng lực sáng tạo, biết phối hợp vận động, thể hiện cảm xúc phát triển các giác quan giúp trẻ hình thành những cơ sở ban đầu của nhân cách. Biện pháp 6 : Phối kết hợp với phụ huynh . Phát triển ngôn ngữ cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi ở trường cũng như ở nhà cần có sự hỗ trợ và kết hợp chặt chẽ của phụ huynh. Thông qua bản tin lớp phụ huynh có thể đọc lại bài thơ, kể lại câu chuyện đơn giản cho trẻ nghe mà trẻ đã được học ở lớp, rèn luyện và thực hành ngay tại nhà. 12
Ngoài ra, trong giờ đón trả trẻ tôi trao đổi với phụ huynh, nên dành thời gian động viên, trò chuyện, lắng nghe trẻ, nhắc nhở trẻ thực hiện một số hành vi xã hội ( chào hỏi, nói cám ơn…) Ví dụ: nhắc nhở trẻ không chỉ chào cô, ba, mẹ…mà con biết chào ông, bà, anh, chị…khi đi học về. Ví dụ: Hôm nay cô cho con cái gì nào? Con nói mẹ nghe nha! Ví dụ: Lớp con có những bạn tên gì ? Cô giáo con tên gì? Bên cạnh đó giáo viên cần trao đổi với phụ huynh về nội dung giáo dục và mục tiêu cần đạt khi phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại nhóm lớp thông qua sổ liên lạc của trẻ . CHƯƠNG 3 : KIỂM CHỨNG CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TRIỂN KHAI CỦA SÁNG KIẾN Sau khi áp dụng “Một số biện pháp xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ độ tuổi 5-6 tuổi trong trường Mầm non ” trong cả kỳ học tôi thấy có những chuyển biến rõ rệt , phần lớn số trẻ trong lớp đã có một số vốn từ rất khá, các cháu nói năng mạch lạc , rõ ràng được thể hiện như sau: Trẻ mạnh dạn , tự tin hơn trong khi giao tiếp. Trẻ khi giao tiếp biết nói đủ câu hoàn chỉnh. Trẻ không còn nói ngọng, nói lắp nữa. Ngôn ngữ của trẻ đã phong phú hơn và trẻ đã biết vận dụng vốn từ vào cuộc sống hàng ngày. Bằng một số kinh nghiệm của mình mà tôi đã áp dụng trong việc phát triển ngôn ngữ của trẻ lứa tuổi nhà trẻ trong năm học vừa qua và kết quả đạt được như sau : 13
* Kết quả đạt được cuối kỳ như sau : Tổng số Xếp loại TT Phân loại khả năng Tốt Khá TB Yếu trẻ Khả năng nghe hiểu ngôn ngữ và 50 25 20 5 0 1 phát âm % 50 40 10 0 50 25 22 3 0 2 Vốn từ % 50 44 6 0 50 20 25 5 0 3 Khả năng nói đúng ngữ pháp % 40 50 10 0 50 25 20 5 0 4 Khả năng giao tiếp % 50 40 10 0 * Bài học kinh nghiệm : Muốn có được kết quả trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua quá trình thực hiện tôi rút ra một số kinh nghiệm sau: * Giáo viên cần hiểu rõ tầm quan trọng của ngôn ngữ với việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ, không ngừng học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, rèn luyện ngôn ngữ của mình để phát âm chuẩn. * Làm giàu vốn từ của trẻ qua việc hướng dẫn trẻ quan sát, vui chơi, kể truyện và đọc truyện cho trẻ nghe. * Củng cố vốn từ cho trẻ. * Tích cực hoá vốn từ cho trẻ. * Tích cực làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo hấp dẫn với trẻ và phù hợp với nội dung của bài dạy. * Luôn tạo không khí vui tươi , thoải mái cho trẻ, tạo điều kiện quan tâm đến những trẻ nhút nhát, dành thời gian gần gũi trò chuyện với trẻ để trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia vào các hoạt động tập thể giúp trẻ được giao tiếp nhiều hơn. * Cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa cô giáo và phụ huynh để nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ từ đó có kế hoạch phát triển ngôn ngữ cho trẻ. *Tổ chức nhiều trò chơi sử dụng ngôn ngữ. 14
* Cô giáo tạo điều kiện cho trẻ nghe nhiều và nói chuyện nhiều với trẻ, luôn tìm cách thúc đẩy trẻ sử dụng ngôn ngữ một cách chủ động. * Tích cực cho trẻ làm quen với thiên nhiên để phát triển khả năng quan sát, giúp trẻ củng cố và tư duy hoá các biểu tượng bằng ngôn từ. * Một số ý kiến đề xuất : _ Tiếp tục cho giáo viên đi thăm quan môi trường sư phạm và các tiết dạy mẫu ở trường bạn để học hỏi kinh nghiệm. 15
PHẦN III : KẾT LUẬN “ Phát triển ngôn ngữ “ cho trẻ ở trường Mầm Non là vấn đề rất quan trọng và cần thiết, mức độ phát triển ngôn ngữ của trẻ còn tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. “ Phát triển ngôn ngữ “ giữ vai trò quan trọng trong cuộc sống giao tiếp hàng ngày và hoạt động nhận thức của con người nói chung, sự phát triển tâm lý nhận thức của trẻ nói riêng, đặc biệt là trẻ lứa tuổi 5-6 tuổi khả năng ngôn ngữ phát triển rất nhanh. Tôi nhận thấy rằng việc rèn luyện và phát triển ngôn ngữ cho trẻ là cả quá trình liên tục và có hệ thống đòi hỏi giáo viên phải kiên trì, bền bỉ khắc phục khó khăn để tìm ra phương tiện, điều kiện cần thiết cho sự phát triển toàn diện của các con, hơn nữa cô giáo là người gương mẫu để trẻ noi theo, điều này đã góp phần bồi dưỡng thế hệ măng non của đất nước. 1. Những vấn đề quan trọng nhất được đề cập đến của sáng kiến kinh nghiệm Bằng sự cố gắng của bản thân, sự ham học hỏi bản thân tôi đã thực hiện tốt việc kết hợp vào các hoạt động khác trong nhà trường , đã từng bước có sự lôgic, phù hợp, nhuần nhuyễn và giúp trẻ nắm thêm nội dung của từng hoạt động để phat triển ngôn ngu cho trẻ - 100% trẻ thực sự thích thú khi học tập nói và phát âm , tích cực tham gia chơi, chơi thành thạo các các trò chơi ...tạo không khí vui tươi, hào hứng khi học phat triển ngôn ngu . Từ đó hoạt động đạt chất lượng rất cao. - Tổ chức thao giảng lồng ghép phat triển ngôn ngu theo biện pháp nêu trên có hiệu quả . Xuất phát từ việc xác định cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, từ việc phân tích thực trạng và giải pháp trong việc thực hiện “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên phát triển ngôn ngữ cho trẻ độ tuổi 5-6 tuổi trong trường Mầm Non ” ở nhóm lớp tôi phụ trách, tôi đã lý giải và đề xuất những 16
biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ. Những biện pháp trên có những điều tôi đã làm và gặt hái được một số thành tựu tuy nhỏ bé nhưng đáng tự hào, cũng có những biện pháp tôi đề xuất dựa trên cơ sở khoa học. Qua việc triển khai thực trạng và giải pháp công tác chăm sóc giáo dục trẻ trong những năm qua, qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn tôi đề xuất các biện pháp là - Nâng cao chất lượng chăm sóc trẻ. - Nâng cao chất lượng dạy trẻ. - Chăm sóc giáo dục trẻ trong các hoạt động - Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh. - Công tác XHHGD 2. Kết quả thiết thực của đề tài Đối với bản th©n t«i đÓ ®¸p øng nhu cÇu trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc, ngêi giao vien cần ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®ång bé nh»m n©ng cao chÊt lîng chăm sãc và gi¸o dục trẻ gi¸o viªn tËp trung båi dìng về phẩm chất đạo đức cũng như chuyªn m«n t¹i trêng b»ng nhiÒu h×nh thøc như học hỏi lẫn nhau, học qua s¸ch b¸o tuyên truyền, học qua mạng Internet t¨ng cêng båi dìng ®µo t¹o chuyên môn. Trên đây là một số biện pháp tôi đã dưa ra trong quá trình thực hiên và đem lại một số kết quả cao, xong trong quá trình thực hiện tôi vẫn không tránh khỏi thiếu sót. Kính mong sự giúp đỡ , góp ý của hội đồng khoa khoa học nhà trường của phòng giáo dục Gia Bình giúp đỡ cho chúng tôi có nhiều kinh nghiệm hơn tron công tác quản lý chăm sóc giáo dục trẻ hiện nay. 3. Kiến nghị với các cấp quản lý: 17
Để thực hiện tốt hoạt động phat triển ngôn ngữ trẻ Mầm non trong giai đoạn hiện nay thông qua việc thực hiện các biện pháp trên đã phần nào đạt được một số kết quả như đã nêu . Bản thân xin có một số đề xuất sau : * Đối với trường: - Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn để trao đổi , học hỏi kinh nghiệm . - Đầu tư kinh phí mua một số trang thiết bị phục vụ cho lĩnh vực phát triển ngôn ngữ như tranh truyện , tranh thơ …v.v - Cung cấp đa dạng một số tranh truyện , tranh thơ , đồ dùng đồ chơi đa dạng tạo hứng thú cho trẻ học bài . - Cung cấp tiến bộ khoa học kỹ thuật như: Học tập qua băng hình, đĩa ghi hình... để cung cấp thêm tư liệu cho giáo viên *Đối với cấp trên - Hỗ trợ kinh phí cho các trường Mầm non xây dựng cơ sở vật chất - Cung cấp thêm một số đồ dùng đồ chơi cho các trường, máy tính cho các lớp. Tôi đã mạnh dạn viết sáng kiến này, rất mong được sự giúp đỡ của cơ quan cấp trên, các bạn đồng nghiệp để đề tài được hoàn thiện và có giá trị áp dụng trong thực tế tốt hơn. Xin trân thành cảm ơn Nhân Thắng, ngày 04 tháng 12 năm 2018 Người viết Trần Thị Giang 18