Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ khối mẫu giáo tại trường mầm non Yên Lạc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ khối mẫu giáo tại trường mầm non Yên Lạc" nhằm giúp cán bộ, giáo viên nắm chắc và thực hiện tốt việc xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Giáo viên cần xác định được mục tiêu, nội dung, phương pháp, đồ dùng, đồ chơi, học liệu, thời gian, địa điểm phù hợp với lợi ích, nhu cầu, khả năng của trẻ. Linh hoạt thay đổi nội dung, phương pháp khi hoàn cảnh thay đổi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ khối mẫu giáo tại trường mầm non Yên Lạc

Mục lục
1.Mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài Sinh thờiBác đã từng nói: "Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế, văn hóa". Sản phẩm của giáo dục là con người mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đóchính là thế hệ trẻ.[1] Giáo dục mầm non là một mắt xích quan trọng trong nền giáo dục của Việt Nam. Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong các bậc học, giáo dục mầm non thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ từ 3 tháng tuổi đến 72 tháng tuổi. Mục tiêu của giáo dục mầm non là phát triển cho trẻ về thể chất, tình cảm, ngôn ngữ, tư duy và hình thành những tiền đề đầu tiên cho nhân cách trẻ sau này.[2] Như chúng ta đã biết, đất nước ta hiện nay nền kinh tế phát triển đang trên đường hội nhập Quốc tế, chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới.Trẻ thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động... Hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực. Nhiệm vụ cần thiết nhất trong các mục tiêu xây dựng phát triển con người toàn diện trong thời đại là nhằm đào tạo cho xã hội những con người tài đức vẹn toàn[3]. Nội dung giáo dục mầm non phải đảm bảo phù hợp với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ em; phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, kỹ năng xã hội, trí tuệ, thẩm mỹ; tôn trọng sự khác biệt. Trường mầm non là môi trường giáo dục đầu tiên của trẻ vì vậy chúng ta cần tạo ra một môi trường giáo dục tốt nhất để chăm sóc, giáo dục những mầm non tương lai của đất nước.Cần biết rằng những gì xảy ra trong thời thơ ấu sẽ có ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đến cuộc đời sau này của trẻ.Các trải nghiệm trong những năm đầu đời nên phù hợp với mức độ phát triển của trẻ và phải được xây dựng trên những gì trẻ đã biết và trẻ có thể làm. Điều này có nghĩa là chúng ta phải cẩn trọng, không cố gắng dạy cho trẻ những gì quá khó để trẻ có hiểu và làm được[4]. Lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non là một quan điểm tiến bộ về vị trí của trẻ em và vai trò của giáo viên.Quan điểm này định hướng cho giáo viên mầm non trong việc xây dựng, sử dụng hiệu quả môi trường giáo dục, lập kế hoạch giáo dục và tổ chức hoạt động giáo dục cho trẻ trong trường mầm non. Vậy tại sao phải thực hiện giáo dục lấy trẻ làm trung tâm?thì chúng ta biết rằng:Mỗi con người có sự khác biệt về:hoàn cảnh, điều kiện sống, thể chất, sở thích, năng lực, trình độ…mà trẻ emkhông phải ngoại lệ. Dạy trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm có đến 5 tiêu chí: Một là Xây dựng môi trường giáo dục; Hai là: Xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm; Ba là: Tổ chức các hoạt động giáo dục; Bốn là: Đánh giá trẻ; Năm là: công tác phối kết hợp giữa nhà trường với phụ huynh và các đoàn thể. Là người phụ trách chuyên môn khối mẫu giáo, bản thân tôi luôn quan tâm và trách nhiệm trong việc chỉ đạo đội ngũ giáo viên thực hiện có hiệu quả công tác chuyên môn. Năm học 2021-2022 này bản thân tôi tập trung đi sâu vào tiêu chí xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, chỉ đạo giáo viên tự xây dựng được kế hoạch giáo dụctheo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm phù hợp
với điều kiện thực tế của trường, của lớp, của địa phương và tình hình dịch bệnh covid-19, đặc biệt phù hợp với nhận thức của trẻ lớp mình phụ trách, sao cho đảm bảo mỗi trẻ đều được hỗ trợ để phát triển tất cả các lĩnh vực, trẻ học thông qua chơi và bằng nhiều cách khác nhau, trẻ hoạt động tích cực bằng nhiều hoạt động khác nhau như bắt chước, tìm tòi, khám phá, trải nghiệm, thực hành, sáng tạo, hợp tác, chia sẻ… Trong quá trình chỉ đạo giáo viên thực hiện tiêu chí xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tôi đã đúc rút cho mình một số biện pháp chỉ đạo và lựa chọn nghiên cứu xây dựng đề tài"Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ khốimẫu giáo tại trường mầm non Yên Lạc" 1.2. Mục đích nghiên cứu Giúp cán bộ, giáo viên nắm chắc và thực hiện tốt việc xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Giáo viên cần xác định được mục tiêu, nội dung, phương pháp, đồ dùng, đồ chơi, học liệu, thời gian, địa điểm phù hợp với lợi ích, nhu cầu, khả năng của trẻ. Linh hoạt thay đổi nội dung, phương pháp khi hoàn cảnh thay đổi. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Tập trung vào Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ khối mẫu giáo tại trường mầm non Yên Lạc. 1.4. Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp nghiên cứu lý luận:Nghiên cứu tài liệu, phân tích, tổng hợp lý luận về việc vận dụng các biện pháp. * Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp quan sát, đàm thoại, thực nghiệm (thực hành, trải nghiệm) … * Phương pháp phân tích, tổng hợp lý thuyết: thông qua đọc các tài liệu sách báo, tạp chí có liên quan đến các bước xây dựng kế hoạch giáo dục cho trẻ mầm non. *Phương pháp quan sát sư phạm: + Quan sát trẻ: Thông qua hành động, lời nói, nét mặt cở chỉ, biểu hiện xúc cảm, tình cảm… của trẻ. + Quan sát giáo viên: Dự giờ và quan sát cách tổ chức các hoạt động có nội dung giáo dục lấy trẻ làm trung tâm * Phương pháp đàm thoại: Đàm thoại trực tiếp với trẻ. 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Nghiên cứu về sự phát triển trẻ em cho ta khẳng định: Sự phát triển của trẻ nhỏ bao gồm cả sự tăng trưởng về chiều cao, về cân nặng, những thay đổi của não và giác quan, vừa bao gồm tất cả những thay đổi do kết quả các trảinghiệm và việc luyện tập: thay đổi về sự vận động và sự thích nghi với môi trường, khả năng tư duy và ngôn ngữ, thay đổi trong hành vi xã hội, trong sự tự ý thức và sự tự kiềm chế bản thân[4]. Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cũng cho thấy rằng khả năng giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề
cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của trẻ tại trường[5]. Trong lý luận dạy và học có những quan niệm khác nhau về vai trò của nhà giáo dục và vai trò của học sinh, nhưng quy tụ lại có hai hướng: Hoạt động lấy giáo viên làm trung tâm hoặc hoạt động lấy học sinh làm trung tâm, những năm gần đây các tài liệu giáo dục và dạy học ở nước ngoài và trong nước thường nói tới việc cần thiết phải chuyển từ dạy học lấy giáo viên làm trung tâm sang dạy học lấy học trẻ làm trung tâm, đây là một xu hướng tất yếu của nền giáo dục mà chúng ta nên áp dụng và đổi mới. Quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt, thống nhất mọi hoạt động giáo dục trẻ trong trường mầm non để đảm bảo việc thực hiện Chương trình giáo dục mầm non có hiệu quả, có chất lượng và tất cả trẻ được hưởng lợi từ chương trình này. Theo tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền, chuyên gia về giáo dục đầu đời tại Việt Nam cho biết “Cách tiếp nhận tốt nhất để giáo dục các phương pháp dạy học tích cực nhằm thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề cho trẻ là cách tiếp cận tốt, thường thể hiện tính tích hợp cao và kết nối việc học với thực tế đời sống của trẻ”.Hiện nay trên thế giới có một số mô hình, cách tiếp cận trong giáo dục đầu đời được các nhà chuyên gia giáo dục đánh giá cao.Mỗi mô hình, cách tiếp cận có thể có những ưu điểm và nhược điểm khác nhau, nhưng hầu hết các nhà giáo dục hàng đầu trên thế giới đều thừa nhận những mô hình kể trên đều tốt. Theo nghiên cứu của các chuyên gia thì việc học của trẻ có thể trở nên hiệu quả hơn, hấp dẫn hơn, đa dạng và tiến bộ hơn nếu việc lập kế hoạch giáo dục của giáo viên được thực hiện tốt. Trẻ nhỏ có mong muốn tự nhiên là được cảm nhận và khám phá một cách tích cực về thế giới.Các trải nghiệm trong những năm đầu đời nên phù hợp với mức độ phát triển của trẻ và phải xây dựng được trên những gì trẻ đã biết và có thể làm[6]. Thực hiện kế hoạch của phòng GD&ĐT huyện Như Thanh về việc tiếp tục thực hiện chuyên đề "Xây dựngtrường mầm monlấy trẻ làm trung tâm" giai đoạn 2021-2025. Năm học 2021-2022 bản thân tập trung đi sâu vào chỉ đạo giáo viên "Xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ khối mẫu giáo trường mầm non yên lạc". Vì vậy quá trình giáo dục trẻ đòi hỏi giáo viên phải liên tục: Lập kế hoạch - Thực hiện - Đánh giá- Điều chỉnh - Lập kế hoạch cho thời gian tiếp theo để đáp ứng nhu cầu học tập của trẻ đặc biệt là trong tình hình dịch bệnh covit19 diễn biến phức tạp, cần phải lập kế hoạch cụ thể lựa chọn nội dung giáo dục để hướng dẫn phụ huynh giáo dục trẻ tại nhà[7]. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến 2.2.1.Thuận lợi Trường mầm non Yên Lạc là trường đạt chuẩn quốc gia mức độ I luôn được sự quan tâm của lãnh đạo các cấp, có đội ngũ cán bộ, giáo viên trẻ, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có trình độ năng lực sư phạm vững vàng, có lòng nhiệt tình, say mê với nghề được cấp trên đánh giá tốt nên thuận lợi trong việc thực hiện nhiệm vụ năm học đặc biệt làhiện chuyên đề giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Học sinh được thực học chương trình liên tục từ nhà trẻ đến các lớp Mẫu giáo. Đa số phụ huynh có sự quan tâm, phối hợp với giáo viên chủ nhiệm và nhà trường mầm non trong việc giáo dục chăm sóc nuôi dưỡng trẻ.
- Phụ huynh nhiệt tình, có trách nhiệm và ý thức phối kết hợp cùng giáo viên trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ. - 100% trẻ sinh hoạt bán trú tại trường, số trẻ được phân chia đúng theo chỉ tiêu và độ tuổi. Tỷ lệ bé ngoan, bé chuyên cần đạt 95 - 98% - Các chuyên đề đã được triển khai đồng bộ từ Sở Giáo dục đến Phòng Giáo dục, các nhà trường và đến mỗi cán bộ giáo viên trong trường mầm non. 2.2.2. Khó khăn Bên cạnh những thuận lợi cơ bản trên nhà trường vẫn còn gặp một số khó khăn như: * Nhận thức - Một sốgiáo viên chưa nhận thức đầy đủ về tiêu chí xây dựng kế hoạch giáo dục(kế hoạch giáo dục). Đặc biệt những giáo viên mới chưa hiểu rõ về quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là làm những gì?và làm như thế nào?... * Điều kiện thực hiện - Chưa hiểu hết mục tiêu chuyên đề dù có điều kiện CSVC thuận lợi nhưng xây dựng môi trường tốn nhiều kinh phí nhưng hiệu quả đáp ứng còn mang tính trang trí, tốn kém nhưng không đạt hiệu quả. - Địa phương còn nghèo, đời sống nhân dân trên địa bàn còn khó khăn nên việc huy động nguồn lực xã hội hóa còn hạn chế do đó việc đầu tư CSVC hiện đại hơn cho chuyên đề còn gặp nhiều khó khăn. - Số lượng trẻ đông, khả năng nhận thức và nhu cầu của trẻ khác nhau. - Còn tình trạng quá tải sức lao động của giáo viên gây khó khăn trong việc tăng cường các hoạt động thực hành khám phá trải nghiệm, quan sát đánh giá sự phát triển của trẻ và tiếp cận giáo dục cá nhân trẻ. - Các hoạt động chưa thực sự hướng đến trẻ và lấy trẻ làm trung tâm, chưa tăng cường cho trẻ hoạt động về môi trường thiên nhiên bên ngoài nhà trường. - Một số giáo viên chưa mạnh dạn xây dựng kế hoạch có sự lựa chọn các nội dung dạy học dựa trên nhu cầu, khả năng của trẻ. - Xác định mục tiêu độ tuổi chưa sát với thực trạng so với khả năng trẻ ở các thời điểm khác nhau. - Lúng túng trong việc xây dựng nội dung giáo dục; xây dựng nội dung độ tuổi chưa sát với thực trạng so với khả năng trẻ ở các thời điểm khác nhau. - Nội dung giáo dục ở các lứa tuổi còn chưa thể hiện sự đồng tâm phát triển ở các lứa tuổi hoặc yêu cầu quá cao hay quá thấp so với lứa tuổi. - Chưa có sự gắn kết việc khai thác sử dụng CSVC đồ dùng, đồ chơi được trang bị và tự tạo vào việc xây dựng kế hoạch giáo dục. - Do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, khó lường ở một số thời điểm trẻ đến trường không thường xuyên nên không thể triển khai một số hoạt động giáo dục trực tiếp cho trẻ vì vậy ảnh hưởng kết quả mong đợi của trẻ cũng như mục tiêu, kế hoạch giáo dục đã đề ra. 2.2.3. Khảo sát thực trạng thực tế Để nắm được chất lượng thực trạng của việc giáo viên trong công tác xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát tình hình thực tế của giáo viên về các nội dung liên quan đến đề tài kết quả thu được như sau: Bảng 1: Bảng khảo sát thực tế trước khi áp dụng sáng kiến (Dành cho đối tượng là 24 giáo viên tổ mẫu giáo Trường mầm non Yên Lạc) Kết quả
TT Nội dung khảo Đạt Chưa đạt sát SL Tỷ lệ SL Tỷ lệ Khả năng nắm bắt vấn đề cốt lõi của cách xây dựng kế 1 hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của giáo viên 13 54,1% 11 45,9% Khả năng xây dựng kế hoạch giáo dục vừa đảm bảo 2 mục tiêu chương trình giáo dục mầm non vừa lấy trẻ 13 54,1% 11 45,9% làm trung tâm của giáo viên Khả năng xâydựng kế hoạch phối kết hợp với phụ 3 huynh về tổ chức hoạt động giáo dục qua chơi cho trẻ 10 41,6 14 58,4% mầm non tại gia đình 4 Khả năng đánh giá trẻ của giáo viên 13 54,1% 11 45,9% Khả năng linh hoạt, chủ động điều chỉnh kế hoạch, nội 5 dung giáo dục phù hợp của giáo viên 12 50% 12 50% Nhìn vào kết quả khảo sát thì thấy số giáo viên nắm bắt được nội dung cốt lõi của công tác xây dựng kế hoạch giáo dục chưa cao. Số giáo viên biết cách đánh giá đúng trẻ chưa đạt yêu cầu, khả năng linh hoạt chủ động điều chỉnh kế hoạch, nội dung giáo dục trẻ còn thấp.Vì vậy trong năm học 2021-2022 tôi đã đưa vào một số giải pháp sau đây: 2.3. Giải pháp thực hiện 2.3.1. Nắm vững các nội dung của chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm giai đoạn 2021-2025” để truyền tải đến giáo viên trong nhà trường Muốn truyền tải được nội dung chuyên đề thì người phụ trách công tác chuyên môn trong nhà trường phải là người nắm rõ nhất, hiểu biết sâu sắc nội dung cũng như các tiêu chí trong chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm giai đoạn 2021-2025”, trong đó có việc thực hiện xây dựng Kế hoạch giáo dục. Phải làm cho giáo viên hiểu rõ: Xây dựng kế hoạch giáo dục nhằm mục tiêu gì? -Kế hoạch giáo dục thể hiện mục tiêu giáo dục, phạm vi và mức độ, nội dung giáo dục trẻ, các phương pháp, các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục phù hợp với trẻ, cụ thể: 1. Thể hiện các mục tiêu cụ thể phản ánh được kết quả mong đợi đáp ứng với sự phát triển của trẻ theo giai đoạn, thời điểm phù hợp và theo chương trình kế hoạch giáo dục. 2. Thể hiện nội dung giáo dục theo chương trình giáo dục mầm non và có thể điều chỉnh linh hoạt, phù hợp với sự phát triển của trẻ và điều kiện thực tế của vùng miền, địa phương, trường/lớp. 3. Không nhấn mạnh vào việc cung cấp cho trẻ những kiến thức, kĩ năng đơn lẻ mà theo hướng tích hợp, coi trọng việc hình thành và phát triển các năng lực, kĩ năng sống cho trẻ. 4. Thể hiện tính tích hợp, tạo sự gắn kết, tác động một cách thống nhất đồng bộ đến sự phát triển của trẻ. 5. Khuyến khích trẻ tham gia hoạt động giáo dục bằng vận động thân thể và các giác quan dưới nhiều hình thức khác nhau. Muốn làm được như vậy bản thân tôi đã vừa thực hiện vừa nghiên cứu tài liệu, tiêu chí để nâng cao nhận thức cho bản thân, cho giáo viên hiểu nội hàm của tiêu chí. Cập nhật, đổi mới, linh hoạt các nội dung, các hướng dẫn cụ thể của cấp trên để làm cẩm nang cho bản thân và giáo viên trong nhà trường. Thống nhấtvà có ý thức gắn tiêu chí với việc thực hiện xây dựng kế hoạch giáo dục, đánh giá chất lượng thực hiện chương trình thường xuyên, thống nhất với các khâu trong quá trình thực hiện chương trình hiểu sâu hơn về tiêu chí.
Luôn gắn các tiêu chí trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục của giáo viên và việc duyệt kế hoạch giáo dục của Chuyên môn nhà trường, gắn kết quả phê duyệt làm tiêu chí thi đua trong năm học. Có ý thức vận dụng vào việc xây dựng kế hoạch giáo dục của giáo viên và chịu trách nhiệmphê duyệt kế hoạch giáo dục của giáo viên và theo nguyên tắc dân chủ, tạo điều kiện và phát huy tính tự chủ, sáng tạo của giáo viên Ví dụ Độ tuổi mẫu giáo khi xây dựng kế hoạch giáo dục trong lĩnh vực phát triển nhận thức giáo viên lựa chọn: Đối với độ tuổi Mẫu giáo Bé(3-4 tuổi)giáo viên xây dựng: Mục tiêu giáo dục Nội dung giáo dục năm học năm học Trẻ quan tâm, hứng thú với các sự - Sự vật: người, đồ vật, con vật,cây cối. vật, hiện tượng gần gũi như chăm - Hiện tượng: chú quan sát sự vật, hiện tượng; hay + Hiện tượng nắng, mưa, nóng lạnh và ảnh hưởng của nó đến đặt câu hỏi về đối tượng. sinh hoạt của trẻ. 1 + Một số nguồn nước trong sinh hoạt hằng ngày. + Ích lợi của nước với đời sống con người, con vật, cây. + Một số nguồn ánh sáng trong sinh hoạt hàng ngày. + một vài đặc điểm, tính chất của đất, đá, cát, sỏi. Trẻ sử dụng các giác quan để xem Chức năng của các giác quan và một số bộ phận khác của cơ xét, tìm hiểu đối tượng: nhìn, nghe, thể. 2 ngửi, sờ..., để nhận ra đặc điểm nổi Biết các bộ phận của cơ thể conngười, bước đầu biết nhận thức bật của đối tượng. về giới tính, biết mình là trai, gái và một số cách tự bảo vệ bản thân. Trẻ thu thập thông tin về đối tượng - Làm một số thí nghiệm đơn giản. bằng nhiều cách khác nhau có sự gợi - Xem sách, tranh ảnh và trò chuyện. 3 mở của cô giáo như xem sách, tranh ảnh và trò chuyện về đối tượng Làm thí nghiệm đơn giản với sự giúp - Thả các vật vào nước để nhận biết vật chìm hay nổi. đỡ của người lớn để quan sát, tìm - Chong chóng gió; Thổi bóng xà phòng. hiểu đối tượng. Ví dụ: Thả các vật 4 vào nước để nhận biết vật chìm hay nổi. Trẻ mô tả các dấu hiệu nổi bật của - Đặc điểm nổi bật, công dụng và cách sử dụng đồ dùng, đồ đối tượng được QS với sự gợi mở của chơi. 5 cô giáo. - Tên, đặc điểm, công dụng của một số phương tiện giao thông quen thuộc. - Đặc điểm và ích lợi của con vật,cây, hoa, quả quen thuộc. Trẻ phân loại các đối tượng theo một + Đặc điểm nổi bật, lợi ích của một số con vật hoặc các loài cây, dấu hiệu nổi bật. hoa, quả quen thuộc. 6 + Một số đặc điểm tính chất nổi bật của đất, đá, cát, sỏi. + Cách chăm sóc và bảo vệ con vật, cây gần gũi. Trẻ nhận ra một vài mối quan hệ đơn - Một số hiện tượng nắng , mưa, lạnh và ảnh hưởng của nó đến giản của sự vật, hiện tượng quen sinh hoạt của trẻ. 7 thuộc khi được hỏi. - Một số dấu hiệu nổi bật của ngày và đêm. - Một số nguồn nước trong sinh hoạt hằng ngày. - Một số nguồn ánh sáng trong sinh hoạt hằng ngày Mô tả dấu hiệu nổi bật của đối tượng + Một số dấu hiệu nổi bật của ban ngày và ban đêm. 8 được quan sát với gợi mở của cô + Một số nguồn nước trong sinh hoạt hàng ngày. giáo. Đối với độ tuổi Mẫu giáo Lớn(5-6 tuổi) giáo viên xây dựng: Mục tiêu giáo dục Nội dung giáo dục năm học năm học Trẻ tò mò, khám phá các sự vật, + Khám phá sự vật, hiện tượng xung quanh và đặt ra các câu hỏi: 1 hiện tượng xung quanh Tại sao? Như thế nào? 2 Trẻ biết phối hợp các giác quan + Chức năng của các giác quan và để quan sát, xem xét và thảo luận Các bộ phận khác của cơ thể. về sự vật, hiện tượng. + Đặc điểm, công dụng và cách sử dụng đồ dùng, đồ chơi, đồ dùng
trong gia đình. + Đặc điểm công dụng của các một số loại phương tiện giao thông. + Một số đặc điểm, tính chất của nước, đất, đá, cát, sỏi. + Đặc điểm, lợi ích và tác hại của một số con vật, cây, rau củ, hoa quả quen thuộc. + Một số đồ dùng, sản phẩm, vai trò của các nghề phổ biến trong xã hội. Làm thí nghiệm và sử dụng công + Các thử nghiệm thực hành, quan sát, so sánh, dự đoán, nhận xét 3 cụ đơn giản để quan sát, so sánh, và thảo luận về kết quả như: Thử nghiệm gieo hạt/ trồng cây, được dự đoán, nhận xét và thảo luận. tưới nước và không tưới, theo dõi và so sánh sự phát triển…. Trẻ biết thu thập thông tin về đối + Xem sách, tranh ảnh, băng hình trò chuyện và thảo luận. 4 tượng bằng nhiều cách khác nhau. Trẻ biết phân loại các đối tượng + Phân loại các đồ dùng, đồ chơi, các phương tiện giao thông, con 5 theo những dấu hiệu khác nhau. vật, cây, hoa, quả …. Theo 2-3 dấu hiệu. Trẻ biết được một số mối quan hệ + Quan sát, phán đoán mối liên hệ đơn giản giữa con vật, cây cối đơn giản của sự vật, hiện tượng. với môi trường sống. 6 + Quá trình phát triển của cây, con vật; điều kiện sống của một số loài cây, con vật. Trẻ có khả năng giải quyết một số + Cách thức thích hợp để giải quyết vấn đề đơn giản. 7 vấn đề đơn giản theo các cách khác nhau. Trẻ biết nhận xét, thảo luận về + Sự khác nhau giữa ngày và đêm. đặc điểm, sự giống nhau và khác + Các nguồn nước trong môi trường sống và một số đặc điểm tính nhau của các đối tượng được chất của nước. quan sát. + So sánh sự giống nhau và khác nhau của một số con vật, cây, 8 hoa, quả. + So sánh sự giống và khác nhau của đồ dùng, đồ chơi và sự đa dạng của chúng. + Sự khác nhau giữa ngày và đêm, mặt trăng và mặt trời. 9 Trẻ biết thể hiện hiểu biết về đối + Ích lợi của nước đối với đời sống con người, con vật, cây. tượng qua hoạt động chơi, âm + Đặc điểm, tên gọi, mối liên hệ của các đối tượng. nhạc và tạo hình … + Nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước và cách bảo vệ. + Không khí, các nguồn ánh sáng và sự cần thiết của nó với cuộc sống con người, con vật, cây … + Một số hiện tượng thời tiết theo mùa và ảnh hưởng của nó đến sinh hoạt của con người. 2.3.2. Nắm được nội dung cốt lõi khi xây dựng kế hoạch giáo dục Để xây dựng được bộ kế hoạch giáo dục từ kế hoạch năm, tháng, chủ điểm, tuần, ngày sát đúng với điều kiện của lớp, khả năng nhận thức của học sinh cũng như khả năng truyền đạt của giáo viên theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì giáo viên phải nắm được nội dung cốt lõi của các tiêu chí xây dựng kế hoạch giáo dụcbao gồm: + Xác định mục tiêu giáo dục:cụ thể, phản ánh kết quả mong đợi trong Chương trình giáo dục mầm non. + Lựa chọn nội dung giáo dục: tích hợp, gắn kết, thống nhất, coi trọng hình thành và phát triển các năng lực, kĩ năng sống …. + Phương pháp giáo dục: Phối hợp phương pháp, nhấn mạnh nhóm phương pháp thực hành, trải nghiệm, vận động thân thể và các giác quan dưới nhiều hình thức khác nhau. + Hình thức tổ chức hoạt động giáo dục: Đa dạng phù hợp với trẻ (cá nhân, nhóm lớp) Linh hoạt thay đổi nội dung, phương pháp đồ dùng đồ chơi, học liệu, thời gian, địa điểm khi hoàn cảnh thay đổi. Khi giáo viên lập kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm cần lưu ý một số vấn đề sau: - Mục tiêu và kết quả mong đợi - Các trải nghiệm và các cơ hội hỗ trợ để trẻ đạt những kết quả mong đợi.
- Vật liệu và đồ dùng - Địa điểm và thời gian cho trẻ trải nghiệm - Vai trò của giáo viên: giáo viên sẽ làm gì và nói gì? Khi giáo viên lập kế hoạch giáo dụclấy trẻ làm trung tâm phải đảm bảo mỗi trẻ được: Hỗ trợ để phát triển tất cả các lĩnh vực: thể chất,vận động, tình cảm và quan hệ xã hội, ngôn ngữ giao tiếp, nhận thức, thẩm mỹ. Học thông qua chơi bằng nhiều cách khác nhau. Trẻ hoạt động tích cực bằng nhiều hoạt động khác nhau. Trẻ em được tôn trọng.Giáo viên tôn trọng trẻ, mở rộng việc học cho trẻ bằng nhiều cách khác nhau. - Giáo viên tạo cơ hội cho trẻ tích cực hoạt động. - Giáo viên hỗ trợ mỗi trẻ thành công so với chính bản thân trẻ. 2.3.3. Thống nhất cao giữa cán bộ quản lý và giáo viên trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục Sự thống nhất về quan điểm giáo dục cũng như nguyên tắc giáo dục để tạo nên sự đồng lòng thực hiện và thực hiện có hiệu quả. - Thống nhất giữa cán bộ quản lý và giáo viên về quan điểm và nguyên tắc giáo dục tích hợp và tích hợp chủ đề trong xây dựng kế hoạch giáo dục nhằm đảm bảo thực hiện được hết không bỏ sót các mục tiêu giáo dục theo chương trình.Trước đây khi chưa nghiên cứu kỹ chuyên đề chúng ta đã xây dựng và thực hiện một kế hoạch giáo dục chưa hoàn thiện còn bỏ sót một số không nhỏ các mục tiêu giáo dục, học sinh vẫn hoàn thành chương trình năm học nhưng chưa thực sự hài lòng của những người phụ trách chuyên môn. - Quán triệt kế hoạch giáo dục sử dụng đa dạng các hình thức, phương pháp giáo dục, quan tâm chia nhóm nhỏ để mọi trẻ đều được hoạt động và phát huy khả năng khác nhau, khắc phục khó khăn số lượng trẻ đông, nhóm, lớp chật hẹp… - Đẩy mạnh đổi mới sinh hoạt chuyên môn, gắn các chủ đề liên quan đến tăng cường nội dung thảo luận nhằm tháo gỡ những khó khăn về xây dựng kế hoạch giáo dục xuất phát từ thực tế… - Đẩy mạnh công tác sinh hoạt tổ chuyên môn(Do đặc thù công việc nên hội ý chuyên môn sẽ linh hoạt theo điều kiện từng tổ tự sắp xếp thời gian sinh hoạt, không bắt buộc giáo viên phải tuân thủ các bước đầy đủ của cuộc họp mà là trao đổi nhanh, ngắn gọn và cụ thể từng công việc trong từng thời điểm nhằm điều chỉnh kế hoạch giáo dục chung cho khối, lớp). - Tạo môi trường khu vực vui chơi chung và khu vực của nhóm lớp để tạo điều kiện cho giáo viên trong việc lựa chọn nội dung và thiết kế các hoạt động cho trẻ. * Cụ thể thống nhất giữa cán bộ quản lý và giáo viên về nội dung cần quan tâm khi xây dựng kế hoạch giáo dục là: - Kết quả đánh giá sự phát triển của trẻ (qua quan sát hoạt động của trẻ hằng ngày): hứng thú, nhu cầu, khả năng… của trẻ - Mục tiêu giáo dục - Nội dung giáo dục - Hình thức, phương pháp… - Các hoạt động giáo dục của trẻ
- Môi trường giáo dụccó thể thay thế bằng nhiều phương tiện, nguyên liệu…. điều kiện khác phù hợp với thực tế của lớp. - Khả năng của giáo viên và sự phối hợp của cha mẹ . Ví dụ: - Giáo viên có thể điều chỉnh nội dung cụ thể trên cơ sở nội dung chung (để đápứng sự đa dạng của vùng miền, mỗi cá nhân trẻ/lớp có đặc điểm khác nhau). + Phù hợp với trẻ; + Phù hợp với điều kiện thực tế văn hóa, truyền thống,…địa phương. Ví dụ:Trong nội dung theo Chương trình đối với trẻ MG 5-6 tuổi, lĩnh vực nhận thức, có nội dung: Đồ dùng, đồ chơi “Đặc điểm, công dụng và cách sử dụng đồ dùng, đồ chơi” =>Điều này cán bộ quản lý không thể áp đặt giáo viên ở các lớp mẫu giáo 5-6 tuổi trong trường phải lựa chọn nội dung giống nhau để tổ chức hoạt động, mà tạo điều kiện cho mỗi giáo viên sẽ linh hoạt bằng cách: giáo viên này có thể chọn nội dung khác giáo viên kia, sự lựa chọn này trên cơ sở đồ chơi nào mà trẻ thích, sẵn có, phù hợp với điều kiện của lớp, địa phương, khai thác hiện thực hiệu quả. - Hoặc thiết kế nội dung giáo dục theo chủ đề, xuất phát từ nhu cầu, mong muốn của trẻ và điều kiện của từng nhóm lớp, khả năng của giáo viên …. 2.3.4. Phát huy môi trường CSVC sẵn có để sự gắn kết việc khai thác sử dụng CSVC đồ dùng, đồ chơi được trang bị và tự tạo vào việc xây dựng kế hoạch giáo dục - Chỉ đạogiáo viên tạo dựng môi trường giáo dục trong và ngoài lớp phải tính đến việc khai thác sử dụng để trẻ được làm gì, chơi gì ở đó, trẻ sẽ chơi như thế nào, chơi để nhằm đạt mục tiêu giáo dục nào? (VD: trong lớp các góc chơixây dựng -lắp ghép; học tập, nghệ thuật…; ngoài lớpgóc chơi:chợ quê…, Thư viện của bé, khu phát triển vận động …..) Ảnh: 1,2,3,4,5,6,7,8Một số hoạt động của trẻ với môi trường CSVC sẵn có (Có danh mục kèm theo) Hiện tại mỗi lớp của nhà trường được biên chế 02 giáo viên/lớp, riêng lớp có số học sinh trên 35 trẻ 03 giáo viên/lớp, để giảm tải số lượng HS đông trong một lớp bằng cách hướng dẫn giáo viên chia nhóm nhỏ để thể thuận lợi cho việc thực hiện các nội dung của các hoạt động (đặc biệt là hoạt động học). Ví dụ: Hoạt động Khám phá môi trường thiên nhiên 2 giáo viên phụ trách 2 nhóm để giáo viên quan sát trẻ một cách bao quát và trò chuyện dễ dàng hơn với từng trẻ… - Gắn việc khai thác sử dụng có hiệu quả môi trường trong và ngoài lớp học trong xây dựng kế hoạch giáo dục.Tận dụng cơ sở vật chất đã được trang bị sẵn có để tổ chức các hoạt động hiệu quả hơn. Ví dụ: Để tổ chức giờ Hoạt động tạo hình có hiệu quả giáo viên có thể cho trẻ ra khu vực bé với thiên nhiên của nhà trường để học, hoặc giờ hoạt độnggiáo dục thể chất có thể tổ chức tại Khu phát triển vận động của nhà trường… - Gắn kết giữa theo dõi đánh giá sự phát triển của trẻ hằng ngày để điều chỉnh kế hoạch giáo dục phù hợp với từng trẻ. - Tuyên truyền kế hoạch/nội dung giáo dục hằng ngày, chủ đề/tháng bằng các hình thức phù hợp, hiệu quả để cha mẹ biết và phối hợp thực hiện, thống
nhất với nội dung giáo dục ở trường, lớp, hỗ trợ giúp trẻ và phát triển đạt kết quả mong đợi. Ví dụ: Tổ chức hoạt động giáo dục thể chất giáo viên tận dụng khu phát triển vận động tổ chức các hoạt động theo hướng mở. Ngoài việc tổ chức dạy vận động cơ bản giáo viên có thể sử dụng các dụng cụ tập luyện sẵn có tại đây để tổ chức các trò chơi vận động hiệu quả mà không tốn nhiều thời gian chuẩn bị lại gây được hứng thú cho trẻ. Ví dụ: Khi giáo viên của lớp mẫu giáo 5-6 tuổi dạy trẻ LQVT hoạt động: “Các chữ số, số lượng và số thứ tự trong phạm vi 10”. Trong bài này giáo viên có thể sử dụng tất cả cấc đối tượng (đồ chơi) có sẵn tại lớp cho trẻ sử dụng yêu cầu đảm bảo mỗi trẻ có đủ 10 đối tượng. Hoặc giáo viên có thể cho trẻ hoạt động theo nhóm nhỏ, các nhóm có cùng đối tượng giống nhau cùng khám phá, tự tìm và đếm cho đủ 10.Qua cách chỉ đạo này làm giảm tải lượng thời gian cũng như công sức chuẩn bị của giáo viên mà lại kích thích tính tò mò ham tìm tòi của trẻ, qua đó gây được hứng thú cho trẻ trong hoạt động tiếp theo. 2.3.5. Xây dựng kế hoạch phối kết hợp với phụ huynh về tổ chức hoạt động giáo dụcqua chơi cho trẻ mầm non tại gia đình trong tình hình dịch bệnh Covid-19 Với cương vị là phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn khối Mẫu giáo bản thân đã chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch phối kết hợp với phụ huynh tận dụng các phương tiện, nền tảng mạng xã hội truyền tải kiến thức giáo dục trẻ tại nhà cho phụ huynh. Mục đích của giải pháp Giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục tổ chức các hoạt động giáo dục qua chơi với trẻ tại gia đình phù hợp với bối cảnh và điều kiện thực tế. Giáo viên hiểu và lựa chọn được nội dung, cách thức hướng dẫn và trao đổi với phụ huynh về tổ chức các hoạt động giáo dục qua chơi cùng con tại gia đình đặc biệt là trẻ 5 tuổi chuẩn bị lên lớp một. Phụ huynh nhận thấy sự thích thú khi chơi cùng con, nhận ra sự tiến triển của con trong quá trình "chơi mà học" trong quá trình tương tác hàng ngày. Sẵn sàng xây dựng mối quan hệ tích cực, thống nhất, cộng đồng trách nhiệm giữa nhà trường và gia đình, giáo viên và phụ huynh nhằm đảm bảo phát triển thường xuyên va tối đa khả năng của từng trẻ. Nội dung cụ thể a.Hướng dẫn giáo viên chuẩn bị nội dung hướng dẫn cho phụ huynh - Chỉ đạo giáo viên lập kế hoạch giáo dục hướng dẫn phụ huynh: Nguyên tắc lập kế hoạch hướng dẫn phụ huynh thực hiện tại nhà: + Dựa trên kế hoạch giáo dục đã chuẩn bị để sử dụng tại trường, giáo viên lựa chọn những nội dung, hoạt động giáo dục qua chơi để lập kế hoạch và hướng dẫn phụ huynh thực hiện tại nhà. Các nội dung, hoạt động cần phù hợp với điều kiện, vật chất, thời gian, cấu trúc, đặc điểm gia đình, cha mẹ trẻ, môi trường tự nhiên văn hóa của từng địa phương. + Kế hoạch cần được trao đổi, phổ biến để phụ huynh hiểu vai trò, ý nghĩa của các hoạt động chơi, hoạt động thông qua trải nghiệm thực tế đối với trẻ. Nó là cơ hội tương tác trực tiếp của trẻ với đối tượng mở rộng phạm vi và nâng cao vốn hiểu biết của trẻ; làm quen và rèn luyện các kỹ năng thực tế; tiếp thu văn hóa gia đình như: nền nếp, thói quen và kỹ năng sống, hành vi ứng xử và giao
tiếp xã hội... Qua đó giúp trẻ sự gắn kết với môi trường xung quanh, với phụ huynh và người thân, rèn luyện ý chí hoàn thành nhiệm vụ đa dạng và gắn với đời sống thực. + Kế hoạch giáo dục trẻ tại gia đình có tính chất dự kiến và có thể thay đổi. Dựa trên các thông tin trao đổi với phụ huynh, giáo viên cần điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện, khả năng thực hiện của gia đình. Giáo viên gợi ý hướng dẫn cho phụ huynh các hoạt động theo ngày (đối với trẻ không ở cùng bố mẹ) hoặc theo tuần.Đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo 5 tuổi: lựa chọn những nội dung cốt lõi, cần thiết, hướng dẫn phụ huynh tổ chức giáo dục trẻ em ở nhà phù hợp với điều kiện của gia đình, nhằm chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. - Hướng dẫn giáo viên trao đổi với phụ huynh: + Nội dung trao đổi: Chỉ đạo giáo viên nên chia sẻ cho phụ huynh kết quả mong đợi của trẻ ở lớp mình và hướng dẫn phụ huynh quan sát qua các hoạt động hàng ngày của trẻ ở nhà. Trong quá trình quan sát, nếu có những dấu hiệu chưa xuất hiện, giáo viên điều chỉnh nội dung, hướng dẫn phụ huynh tiếp tục thực hiện các hoạt động hỗ trợ trẻ cho phù hợp. Cung cấp tài liệu tham khảo về quá trình phát triển các mặt của conđể phụ huynh sử dụng qua zalo, tin nhắn hoặc email. Tư vấn điều chỉnh nội dung, cách thức tác động của phụ huynh với trẻ để hướng dẫn phụ huynh thực hành đồng thuận về quan điểm giáo dục với nhà trường, đạt mục tiêu giáo dục chung. + Phương pháp trao đổi: Trước khi nói chuyện với phụ huynh, cần chuẩn bị đầy đủ sẵn sàng các thông tin cần trao đổi. Trước khi bắt đầu, nên thông báo thời gian dự kiến để trao đổi, tránh nói dài hoặc không thích hợp về thời gian.Lắng nghe mọi ý kiến của phụ huynh.Không phê phán xét đoán cách xử lý và các vấn đề mà phụ huynh nêu.Đề xuất giải pháp mà phụ huynh nêu điều chỉnh với con mình trong những ngày tới, tuần tới...Tuyệt đối không chê bai, không gán mác trẻ như trẻ phát triển chậm trí tuệ, trí nhớ kém, kém tập trung chú ý....mà cần hướng dẫn phụ huynh các hoạt động phù hợp và đề nghị tiếp tục quan sát trẻ. Cần trấn an để phụ huynh không băn khoăn nếu trẻ có những dấu hiệu chưa xuất hiện, bởi mỗi trẻ có sự phát triển khác nhau và cần tiếp tục thực hiện các hoạt động để thúc đẩy sự phát triển của con em mình. + Thời gian trao đổi: Tùy theo điều kiện cụ thể, có thể thực hiện trao đổi và thu thập thông tin vối phụ huynh 1 lần/tuần. Trường hợp trẻ không đến trường (do thiên tai dịch bệnh...) từ 2 tuần trở lên, có thể phối hợp với phụ huynh cho trẻ được gặp cô giáo, các bạn... gián tiếp qua điện thoại, trực tuyến...Nên trao đổi quy ước về thời điểm, hình thức trao đổi thông tin để hai bên cùng thống nhất thực hiện. b. Nội dung hướng dẫn phụ huynh tổ chức hoạt động giáo dục qua chơi cho trẻ tại nhà: - Mục đích tổ chức hoạt động giáo dục qua chơi cho trẻ tại gia đình: + Hàng ngày, phụ huynh cần dành thời gian chơi cùng con để tăng cường sự gần gũi và thấu hiểu giữa phụ huynh và con cái. Các hoạt động tại nhà cùng phụ huynh, và được phụ huynh hướng dẫn là những cơ hội rất tốt, gắn với đời sống thực của trẻ, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ phát triển tư duy, phát triển cảm xúc.
+Khi trẻ chơi cùng phụ huynh, chơi cùng mọi người trong gia đình là điều kiện rất tốt cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Đặc biệt vai trò chăm sóc, giáo dục trẻ của người bố có vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ.Trong bối cảnh dịch bệnh... càng cần đến sự hỗ trợ của phụ huynh trong quá trình phát triển tối đa khả năng của chính con em mình. - Một số yêu cầu khi phụ huynh thực hiện các hoạt động cho trẻ tại gia đình: + Về thời lượng mỗi hoạt động +Về thời gian thực hiện hoạt động hàng ngày + Về thời gian thực hiện hoạt động trong tuần + Về người thực hiện + Về không gian thực hiện hoạt động + Về cách thực hiện - Một số biện pháp giúp phụ huynh tổ chức các hoạt động hiệu quả: + Hiểu biết về sự phát triển của con độ tuổi mầm non: Trẻ được chơi một cách vui vẻ, an toàn, được đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu thực hiện các hoạt động đặc trưng riêng của mỗi độ tuổi: + Hàng ngày phụ huynh nên dành thời gian chơi cùng trẻ và nói chuyện theo cách của trẻ. + Trẻ càng lớn càng có nhiều nhu cầu chơi với bạn cùng tuổi. Trường hợp trẻ phải ở nhà do điều kiện nhất định (dịch bệnh, thiên tai...) phụ huynh nên đóng vai làm bạn, làm một nhân vật...chơi cùng con giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu của mình. + Khi trẻ chơi vai trò phụ huynh quan sát, chơi cùng, hỏi trẻ, đưa thêm nguyên liệu, hoặc đặt các câu hỏi gợi mở... + Trước sự vật hiện tượng xảy ra xung quanh trẻ, phụ huynh cần hướng dẫn trẻ chú ý quan sát nêu đặc điểm sự vật, tìm hiểu về bản chất sự vật..VD: sáng nay con thấy thời tiết như thế nào? conđoán xem? do đâu mà trời mưa? tại sao con biết?... - Hướng dẫn phụ huynh cách theo dõi đánh giá: + Tổ chức các hoạt động chơi cùng con và quan sát giúp phụ huynh hiểu con hơn và có một nguồn tư liệu phong phú về sự phát triển của con. + Nội dung quan sát, theo dõi trẻ. + Cách thức quan sát thu thập thông tin về trẻ. + Cách thức trao đổi với giáo viên. c. Gợi ý một số hoạt động giáo dục tích hợp giúp phụ huynh chơi cùng. - Các hoạt động giáo dục qua chơi và trải nghiệm: + Thể dục sáng và trò chơi vận động: Tùy theo khả năng vận động của trẻ theo độ tuổi, điều kiện thời tiết sân vườn...để cho trẻ khởi động ngày mới, tập thể dục buổi sáng... Khuyến khích trẻ thể dục sáng ngoài sân cùng phụ huynh, anh chị hoặc theo các bài tập, vận động mà trẻ thích... Tận dụng các không gian mở có sắn quanh nhà để cho trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động thể chất đa dạng, từ các bài tập và trò chơi đơn giản đến phức tạp.Tận dụng thảm cỏ để nhảy qua thảm cỏ, nhảy qua một cái gậy bằng giấy, đặt gậy lên hai hộp sữa và nâng độ cao...Nhảy liên tiếp vào vòng, ô vẽ bằng trên nền hoặc xếp bằng sợi dây. + Khám phá thế giới tự nhiên xung quanh bé: Cho trẻ tìm hiểu các con vật gần gũi xung quanh bé.
Quan sát cây lá trong vườn vào buổi sáng - trưa - chiều, sau cơn mưa... Cho trẻ nói mô tả hiện tượng tự nhiên hiện tượng tự nhiên. Tạo mọi điều kiện cho trẻ được trải nghiệm. + Làm đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên, đồ đã qua sử dụng. Cho trẻ nhặt các lá, hoa rơi...để tìm hiểu đặc điểm của chúng( quan sát, ngửi, chơi, đếm, tô vẽ/đồhình lá...) Làm với que tre, làm ống nhòm từ lõi giấy vệ sinh, làm vòng từ que tre và các con ki từ chai nước đã qua sử dụng. + Đọc sách, đọc thơ, đồng giao, ca dao kể chuyện: Tạo không gian và thời gian vui vẻ đọc sách cho trẻ nghe để bị cuốn hút và nghe một cách tự nguyện.Cho trẻ nghe đa dạng các nội dung: truyện cổ tích, truyện đồng thoại, thơ, đồng giao... Trẻ từ 3 tuổi, khuyến khích trẻ kể truyện cho bố, mẹ hoặc cả nhà cùng nghe.Động viên trẻ thể hiện các động tác, cử chỉ... của các nhân vật. + Hát và nhảy múa theo nhạc: Mọi trẻkể cả trẻ trai, trẻ gái đều rất thích hát, thích nghe nhạc, nghe hát và nhún nhảy theo nhạc. Khuyến khích trẻ hát và biểu diễn các bài hát trẻ đã biết.Tạo sân khấu cho trẻ biểu diễn, rèn luyện sự tự tin của trẻ. + Chơi với màu và nước, giấy và đất nặn: Chuẩn bị màu thực phẩm hoặc màu tự nhiên cho trẻ pha các màu với nhau, với vật dụng khác... xem điều gì sẽ xảy ra. Cho phép trẻ vẽ, chơi với đất nặn, di màu, ghép hoặc xếp hình, in hình, xé dán, vê hoặc vò giấy, làm sách tranh to cùng phụ huynh,... cho trẻ vẽ và tô chữ cái rỗng, trang trí, chơi các trò chơi với chữ viết, chữ cái. Vẽ hình cùng trẻ, nói chuyện về bức tranh trẻ đang vẽ. Cho trẻ chơi tự do với giấy, trẻ bé cho xe, vò, vặn giấy... Mua đất nặn hoặc tìm đất sét hoặc làm đất nặn bằng bột mì, bột gạo. - Các hoạt động tự do: Chơi đóng vai: Chơi với thiết bị công nghệ: Ảnh: 9,10,11,12,13,14,15,16Một số hình ảnh tương tác giữa giáo viên và phụ huynh hướng dẫn các con thực hiện một số nội dung giáo dục tại gia đình. (Có danh mục kèm theo) d. Chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch hướng dẫn phụ huynh chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi sẵn sàng vào lớp một: Giáo viên biết lên kế hoạch hướng dẫn phụ huynh chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi sẵn sàng cho trẻ vào lớp một về nội dung và cách thức phối hợp. Giáo viên nắm được yêu cầu cơ bản và nội dung quan trọng để hướng dẫn phụ huynh chuẩn bị cho trẻ sẵn sàng vào lớp một: Chuẩn bị về thể chất; phát triển nhận thức; phát triển tình cảm, kĩ năng - quan hệ xã hội; phát triển ngôn ngữ, việc học đọc, học viết qua giao tiếp. Giúp phụ huynh nhận thức, hiểu được ý nghĩa, tầm quan trọng của việc sẵn sàng cho trẻ vào lớp một và vai trò của phụ huynh trong việc chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1 cũng như nội dung, cách thức phụ huynh chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Gợi ý một số nội dung: + Rèn luyện cho trẻ thói quen và một số kỹ năng cần thiết Thông qua các hoạt động hàng ngày, phụ huynh dành thời gian để rèn luyện cho trẻ các kỹ năng
trong cuộc sống: Thói quen và kỹ năng khi ăn uống, vệ sinh, tự phục vụ, nhận biết và xử trí tình huống tránh nơi nguy hiểm. + Chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp Một: Phụ huynh khơi gợi, tạo hứng thú cho trẻ, làm cho trẻ thích đến trường, thích đi học. + Chuẩn bị cho trẻ về chất: Phụ huynh cần dành thời gian vận động cùng trẻ; bên cạnh đó, phụ huynh cần chuẩn bị về phẩm chất thể lực cho trẻ cụ thể là khả năng học tập trong một thời gian nhất định. + Chuẩn bị về ngôn ngữ cho trẻ: Đây là tiền đề quan trọng chuẩn bị tốt cho trẻ vào lớp Một, không gây trở ngại việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Chuẩn bị ngôn ngữ cho trẻ đi học lớp Một vô cùng quan trọng và đảm bảo hai yêu cầu: Thứ nhất, trẻ phải diễn đạt cho người khác hiểu. Thứ hai, phải hiểu được người khác nói về những chủ đề gần gũi với cuộc sống của trẻ. Phụ huynh nên rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Chuẩn bị cho việc học "đọc" phụ huynh cho trẻ nhận biết và phát âm chữ cái qua tranh, ảnh, bảng chỉ dẫn đồ dùng, dụng cụ trong gia đình...; dạy cho trẻ biết nói cả câu, phát âm đúng các âm, các tiếng, các từ,câu ngắn. Bước đầu hình thành ở trẻ kỹ năng đọc.Trẻ biết đọc 29 chữ cái Tiếng Việt. Chuẩn bị cho việc học:Viết": Phụ huynh cần tạo điều kiện cho trẻ tập tô, đồ các chữ cái, sao chép một số ký hiệu, chữ cái, tên của mình, tô đồ, nặn, vẽ, xếp chữ cái ở bất cứ thời điểm, điều kiện thích hợp; dạy trẻ tư thế ngồi, cầm bút đúng cách.... + Chuẩn bị cho trẻ về kiến thức Làm quen với một số khái niệm sơ đẳng về toán(Các chữ số, số lượng và số thứ tự trong phạm vi 10, gộp/tách các nhóm đối tượng bằng các cách khác nhau và đếm, nhận biết ý nghĩa các con số được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày "số nhà, biển số xe,..."). Cho trẻ nhận biết về một số kiến thức khoa học,tự nhiên, xã hội. Chuẩn bị cho trẻ về mặt tình cảm xã hội: Sự phát triển các mặt tình cảm xã hội là tiền đề quan trọng cho việc học và sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Chính việc phát triển tính tự tin, tự trọng, thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập; khả năng tập trung, chấp hành những quy định chung và sự chỉ dẫn của người lớn (phù hợp với lứa tuổi của trẻ) là vô cùng thiết yếu giúp trẻ học tập tốt ở trường phổ thông sau này. Phát triển thẩm mỹ cho trẻ: Phụ huynh giáo dục cho trẻ biết cảm thụ cái đẹp thông qua trang phục, đồ dùng, phong cảnh thiên nhiên nơi mình sống hoặc những nơi mà trẻ được đến. + Thường xuyên có sự tương tác, trao đổi, thống nhất giữa phụ huynh - giáo viên phụ trách lớp thông qua trao đổi tin nhắn điện thoại, nhóm zalo, Messenget tin nhắn riêng với phụ huynh về tình hình của mỗi trẻ. 2.3.6. Đánh giá đúng để điều chỉnh phù hợp Việc xây dựng Kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm không dừng lại ở việc chỉ xây dựng một lần mà là một công việc có tính chất liên hoàn, liên tục.
Bởi vì quá trình giáo dục trẻ đòi hỏi giáo viên phải liên tục: Lập kế hoạch - Thực hiện - Đánh giá - Điều chỉnh - Lập kế hoạch cho thời gian tiếp theo để đáp ứng nhu cầu học tập của trẻ. Chính vì vậy mà giáo viên phải gắn kết giữa theo dõi đánh giá sự phát triển của trẻ hằng ngày để điều chỉnh kế hoạch giáo dục phù hợp với từng trẻ. Đánh giá đúng khả năng của mỗi trẻ để có những tác động phù hợp và tôn trọng những gì trẻ có. Đánh giá kết quả giáo dục trẻ phải được dựa trên cơ sở sự thay đổi của từng trẻ, không kỳ vọng giống nhau với tất cả trẻ. Đánh giá sự tiến bộ của từng trẻ dựa trên mức độ đạt so với mục tiêu, trên cơ sở đó sử dụng kết quả đánh giá để xây dựng kế hoạch giáo dục, điều chỉnh kế hoạch giáo dục và tổ chức các hoạt động giáo dục tiếp theo cho phù hợp với khả năng, nhu cầu, sở thích, kinh nghiệm sống của trẻ và điều kiện thực tế của trường, lớp (Không đánh giá so sánh giữa các trẻ). Giáo viên phảitôn trọng sự khác biệt của mỗi đứa trẻ về cách thức và tốc độ học tập và phát triển riêng. Chú trọng và thúc đẩy tiềm năng của mỗi trẻ. Có theo dõi đánh giá đúng thì mới có sự điều chỉnh kế hoạch giáo dục sát đúng, phù hợp với từng trẻ trong lớp. Đây là công việc tốn nhiều thời gian và công sức nhưng nếu không theo dõi sát trẻ thì không thể đánh giá đúng, nếu đánh giá tình hình trẻ không đúng sẽ không có sự điều chỉnh kế hoạch giáo dục cho phù hợp với từng trẻ vì vậy buộc mỗi giáo viên đứng lớp phải làm tốt công tác đánh giá trẻ hàng ngày. Ảnh: 17,18,19,20Hình ảnh các bé học trong thời gian dịch bệnh covit19 ( Có danh mục kèm theo) 2.4. Hiệu quả của sáng kiến Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, tham khảo và cố gắng trong công tác chỉ đạo xây dựng kế hoạch giáo dục cùng với kinh nghiệm của bản thân trong quá trình chỉ đạo, sự đồng thuận hợp tác của tập thể giáo viên, kết quả đạt được trong năm học này là: 2.4.1. Về phía giáo viên, nhà trường và phụ huynh Bảng 2: Bảng khảo sát kết quả đạt được (Dành cho đối tượng là 24 giáo viên tổ mẫu giáo Trường mầm non Yên Lạc) Kết quả TT Nội dung khảo Đạt Chưa đạt sát SL Tỷ lệ SL Tỷ lệ Khả năng nắm bắt vấn đề cốt lõi của cách xây dựng kế 1 22/24 91,6% 2/24 8,4% hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của giáo viên Khả năng xây dựng kế hoạch giáo dục vừa đảm bảo 2 mục tiêu Chương trình giáo dục mầm non vừa lấy trẻ 22/24 91,6% 2/24 8,4% làm trung tâm của giáo viên Khả năng xây dựng kế hoạch phối kết hợp với phụ 3 huynh về tổ chức hoạt động giáo dụcqua chơi cho trẻ 21/24 87,5% 3/24 12,5% mầm non tại gia đình 4 Khả năng đánh giá trẻ của giáo viên 22/24 91,6% 2/24 8,4% Khả năng linh hoạt, chủ động điều chỉnh kế hoạch, nội 5 21/24 87,5% 3/24 12,5% dung giáo dục phù hợp của giáo viên Qua kết quả đạt được trên bảng ta thấy rằng đa số giáo viên đã nắm bắt vấn đề cốt lõi của cách xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của giáo viên, đa số giáo viên đã biết đánh giá đúng trẻ để từ đó chủ động trong việcđiều chỉnh kế hoạch, nội dung giáo dục phù hợp.
Giáo viên tất cả các độ tuổi tự xây dựng được bộ kế hoạch giáo dục gồm kế hoạch giáo dục năm, tháng/chủ điểm, tuần và kế hoạch ngày cụ thể sát đúng với độ tuổi lớp mình phụ tráchtheo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Trong giảng dạy, giáo viên chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều hơn.Khơi dậy tính tò mò, ham hiểu biết và tính chủ động của học sinh chứ không áp đặt trẻ. Đa số giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục tổ chức các hoạt động giáo dục qua chơi với trẻ tại gia đình phù hợp với bối cảnh và điều kiện thực tế. Giáo viên hiểu và lựa chọn được nội dung, cách thức hướng dẫn và trao đổi với phụ huynh về tổ chức các hoạt động giáo dục qua chơi cùng con tại gia đình. Phụ huynh nhận thấy sự thích thú khi chơi cùng con, nhận ra sự tiến triển của con trong quá trình "chơi mà học" trong quá trình tương tác hàng ngày. Sẵn sàng xây dựng mối quan hệ tích cực, thống nhất, cộng đồng trách nhiệm giữa nhà trường và gia đình, giáo viên và phụ huynh nhằm đảm bảo phát triển thường xuyên va tối đa khả năng của từng trẻ. Giáo viên chủ động lựa chọn các nội dung giáo dục cũng như thay thế các nội dung(khi hoàn cảnh thay đổi) mà vẫn đảm bảo được các mục tiêu giáo dục 100% Giáo viên đứng lớp có bảng theo dõi, đánh giá trẻ hàng ngày để từ đó từng lớp tự điều chỉnh kế hoạch riêng cho mỗi lớp phù hợp với trẻ lớp mình phụ trách. Giáo viên mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thường xuyên với cha mẹ trẻ. Cơ sở vật chất được tăng cường, đặc biệt là bước đầu đã có các mô hình cho học sinh được thực hành trải nghiệm. Phụ huynh nhận thấy sự thích thú khi chơi cùng con, nhận ra sự tiến triển của con trong quá trình "chơi mà học" trong quá trình tương tác hàng ngày. Sẵn sàng xây dựng mối quan hệ tích cực, thống nhất, cộng đồng trách nhiệm giữa nhà trường và gia đình, giáo viên và phụ huynh nhằm đảm bảo phát triển thường xuyên va tối đa khả năng của từng trẻ. 2.4.2. Kết quả trên trẻ - 100% trẻđến trường và ở nhàđều được cô giáo và cha mẹ tạo mọi điều kiện khuyến khích thể hiện các kĩ năng, 100% trẻ 5 tuổi được rèn luyện khả năng sẵn sàng học tập ở trườngtiểu học. - 100% trẻ được rèn luyện kĩ năng hoạt động nhóm, kĩ năng xã hội; kĩ năng về cảm xúc, giao tiếp; chơi với bạn trong nhóm một cách thân thiện, và tuyệt đối không xảy ra bạo hành trẻ em ở trường cũng như ở gia đình. - Trên 90% trẻ luôn có kết quả tốt trong học tập thông qua bảng đánh giá trẻ ở lớp sau mỗi giai đoạn.Riêng trẻ mẫu giáo 5 tuổi được đánh giá đạt 100% các mục tiêu trong chương trình. - 100% trẻ được theo dõi và đánh giá theo các tiêu chí của Bộ Giáo dục. Đảm bảo chắc chắn rằng nhà trường đã không bỏ sót nội dung giáo dục nào trong chương trình. Kết quả qua các lần tổ chức, phát động các phong trào, nhà trường đã nhận được sự tham gia của phụ huynh.Hiệu quả lớn nhất là nhà trường đã huy động được sự tham gia của cha mẹ trẻ em, của các tổ chức, cáclực lượng xã hội trong quá trình giáo dục.
3.Kết luận và kiến nghị 3.1. Kết luận Với những kết quả đạt được trong quá trình do nghiên cứu tài liệu, tích luỹ được trong suốt quá trình thời gian công tác với mong muốn gửi đến các đồng nghiệp một số vần đềtrong khi chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ như sau: Điều cần làm trước hết là người phụ trách chuyên môn cần xác định rõ nội dung nào trọng tâm để chỉ đạo thực hiện trong năm học. Phải là người dám chịu trách nhiệm trước những thay đổi của bản thân và của đội ngũ mình quản lý. Việc học của trẻ nếu luôn được người lớn khuyến khích, chia sẻ thì trẻ sẽ tự tin vào năng lực của bản thân và tự tin thể hiện mình đã là một thành công trong quá trình giáo dục trẻ mầm non. Hãy trao đổi với giáo viên về những thông tin mà người quản lý nắm bắt được để có sự kết nối thường xuyên giữa cán bộ quản lý và giáo viên. Qua việc đánh giá kết quả đạt được trên đây cho thấy nếu mỗi nhà trường xác định được từng mặt giáo dục nào làm trọng tâm trong năm học. Tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ trọng tâm ấy thì kết quả mặt giáo dục đó sẽ được nâng lên, đạt hiệu quả cao hơn. 3.2. Kiến nghị - Kiến nghị với đồng nghiệp Mong muốn một sự thay đổi về kết quả giáo dục hãy bắt đầu từ việc bạn xây dựng kế hoạch giáo dục như thế nào?Vì vậy hãy bắt đầu ngay khi bạn tiếp cận được chuyên đề này bằng các việc làm thiết thực. - Phải dám nghĩ dám làm và sáng tạo trong việc tiếp thu chuyên đề trong đó có việc xây dựng kế hoạch giáo dục cho trẻ ở lớp mình phụ trách để tất cả trẻ trong lớp có thể thực hiện được các yêu cầu của cô(vì mỗi đứa trẻ là một cá thể khác biệt). Kiến nghị với lãnh đạo cấp trên Chuyên đề được triển khai và thực hiện tại nhà trường đã đạt được một số kết quả ban đầu tương đối tốt có thể nói là rất quan trọng nhưng để có hiệu quả thực sự cần được triển khai quán triệt sâu sắc hơn nữa đến đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhận viên hiểu biết sâu sắc hơn và mỗi nội dung của chuyên đề sẽ là lựa chọn, là một trong những nội dung đổi mới của từng trường trong các năm học tiếp theo. Trên đây là một số giải pháp của bản thân khi chỉ đạo xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ tại trường mầm non Yên Lạc. Trong quá trình thực hiện chắc rằng không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Kính mong sự giúp đỡ, góp ý của hội đồngkhoa học nhà trường và cấp trên để bản sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG Như Thanh, ngày 06 tháng 4 năm 2022 ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến của tôi không sao chép của người khác Người thực hiện Nguyễn Thị Minh
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tác giả Tạ Ngọc thanh (2008), Theo dõi sự phát triển của trẻ 3 đến 6 tuổi, nhà Xuất bản giáo dục 2.Tác giả Nguyễn Thị Ánh Tuyết(2010), Tâm lí học trẻ em NXB Giáo dục 3. Nguyễn Thị Hòa (2011), Giáo trình giáo dụchọc mầm non, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội 4. Phan Thị Ngọc Anh(2012), Nghiên cứu đặc điểm phát triển của trẻ Mẫu giáo (3-6 tuổi), Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ. Mã số B2010-37-83 5. Nhóm tác giả Hoàng Thị Dinh, Nguyễn Thị Thanh Giang, Bùi Thị Kim Tuyến(2017), Hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm giáo dục Lấy trẻ làm trung tâm trong trường MN, Nhà XB Giáo dục. 6. Tài liệu chuyên đề, Sở GD&ĐT Thanh Hóa, tháng 8 năm 2018. 7. Tài liệu chuyên đề, Sở GD&ĐT Thanh Hóa, tháng 11 năm 2021