Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao tại trường mầm non Xuân Phúc, huyện Như Thanh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao tại trường mầm non Xuân Phúc, huyện Như Thanh" nhằm tìm ra một số giải pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng nhóm, lớp trong nhà trường Mầm non Xuân Phúc, huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa; Giúp đội ngũ giáo viên trong nhà trường nâng cao nhận thức và năng lực về quản lý, tổ chức chăm sóc, giáo dục trẻ, thực hiện chương trình Giáo dục mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp điều kiện cụ thể của nhóm, lớp và nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao tại trường mầm non Xuân Phúc, huyện Như Thanh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NHƯ THANH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỈ ĐẠO GIÁO VIÊN XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM ĐẠT HIỆU QUẢ CAO TẠI TRƯỜNG MẦM NON XUÂN PHÚC, HUYỆN NHƯ THANH Người thực hiện: Nguyễn Thị Xinh Chức vụ: Phó Hiệu trưởng Đơn vị công tác: Trường Mầm non Xuân Phúc SK thuộc lĩnh vực: Quản lý THANH HÓA NĂM 2022
Mục lục Mục lục..................................................................................................... 1 1.1. Lý do chọn đề tài.............................................................................. 1 1.2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................... 2 1.3. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................... 3 1.4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................... 3 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm........................................................... 3 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.......................................... 3 2.2. Thực trạng của việc trước khi áp dụng SKKN xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Xuân Phúc, huyện Như Thanh................................................................................................ 4 2.2.1. Thuận lợi........................................................................................ 4 2.2.2. Khó khăn ....................................................................................... 4 2.2.3. Kết quả, hiệu quả của thực trạng................................................... 5 2.3. Các giải pháp chỉ đạo giáo viên thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Xuân Phúc đạt hiệu quả cao..................................................................................................... 6 2.3.1. Giải pháp 1: Khảo sát, đánh giá thực trạng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của nhà trường từ đó xây dựng kế hoạch chỉ đạo . .6 2.3.2.Giải pháp 2: Tổ chức bồi dưỡng kiến thức về “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” cho đội ngũ giáo viên. .................8 2.3.3. Giải pháp 3: Tham mưu xây dựng cơ sở vật chất, bổ sung trang thiết bị đồ dùng đồ chơi............................................................................ 9 2.3.4. Giải pháp 4: Chỉ đạo giáo viên thực hiện việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại nhà trường (XDMT trong lớp, MT ngoài lớp học gồm có)...................................................................... 10 2.3.5. Giải pháp 5: Thiết kế môi trường giáo dục cho hoạt động học ....15 2.3.6. Giải pháp 6: Phát động phong trào thi đua xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chào mừng các ngày lễ lớn theo nội dung từng chủ đề trong năm học..................................................................... 15 2.3.7. Giải pháp 7: Tuyên truyền phối kết hợp với cha mẹ học sinh để xây dựng MTGD lấy trẻ làm trung tâm.................................................... 16 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường: (Tính đến thời điểm 4/2022) .....17 2.4.1. Đối với trẻ.................................................................................... 17 2.4.2. Đối với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường .............................17 2.4.3. Đối với hội cha mẹ học sinh........................................................ 18 3. Kết luận, kiến nghị.............................................................................. 19 3.1. Kết luận........................................................................................... 19 3.2. Kiến nghị, đề xuất........................................................................... 19 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................... 20
1. Mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng ban đầu cho sự phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ của trẻ em Việt Nam. Việc chăm lo phát triển giáo dục mầm non là trách nhiệm chung của các cấp chính quyền, của mỗi ngành, mỗi gia đình và toàn xã hội dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước [1]. Vì vậy chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non là rất quan trọng và cần thiết. Giáo dục mầm non có mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng nhằm giáo dục toàn diện cho trẻ về thể chất, tình cảm, đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ, là cơ sở để hình thành và phát triển nhân cách con người mới, xã hội chủ nghĩa Việt Nam đồng thời trang bị những tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào trường tiểu học và là hành trang theo suốt quá trình phát triển của trẻ [2]. Lúc sinh thời Bác Hồ đã nói: “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ vào công lao học tập của các cháu”. Trẻ em những mầm non tương lai của đất nước, đất nước có giàu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Trẻ em ở độ tuổi mầm non là lứa tuổi đang phát triển mạnh cả về thể chất và trí tuệ, trẻ luôn tò mò, luôn muốn được tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh. Đặc biệt là trẻ hiếu động luôn muốn được hoạt động ở mọi lúc, mọi nơi, trong mọi hoàn cảnh, với trẻ ở độ tuổi này là "Học mà chơi, chơi mà học " [3]. Chính vì vậy yếu tố môi trường có tính chất quyết định đến sự phát triển cả về thể chất cũng như tinh thần của trẻ. Trẻ được sống và học tập, sinh hoạt trong môi trường giáo dục tích cực sẽ có một cơ thể khoẻ mạnh, trí tuệ phát triển thông minh, nhanh nhẹn, hình thành nên nhân cách lành mạnh làm nền móng cho các giai đoạn phát triển sau này. Giáo dục mầm non có một ý nghĩa quan trọng đối với việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học cũng như tập cho trẻ làm quen với những sinh hoạt gần gũi với hoạt động học tập. Để có thể mạnh dạn, tự tin tham gia các hoạt động và học tập tốt hơn ở các bậc học tiếp theo, trẻ cần phải có sự rèn luyện một cách tích cực về vận động, về trí óc, có sự hiểu biết về bản thân, gia đình, môi trường xung quanh...Vì vậy việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một trong những nhiệm vụ quan trọng của giáo viên khi thực hiện chương trình giáo dục mầm non, đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi mà cả hệ thống giáo dục đang quyết tâm thực hiện Nghị quyết 29 của Đảng (Nghị quyết TW 8 khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” [4]. Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là xây dựng một môi trường an toàn, thân thiện và ấm cúng, trình bày đẹp mắt, thu hút sự chú ý của trẻ, giúp trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động tạo điều kiện cho trẻ chơi mà học, học bằng chơi, có cơ hội trải nghiệm và giao tiếp một cách tích cực, tự nhiên. Môi trường giáo dục gồm có hai bộ phận không thể tách rời, có liên quan chặt chẽ và bổ sung lẫn nhau đó là môi trường vật chất và môi trường xã hội.
2 Môi trường vật chất bao gồm toàn bộ phương tiện vật chất kể cả trong nhà và ngoài trời có liên quan đến diện tích, phòng học, nhiệt độ, ánh sáng, đồ dùng, đồ chơi... Môi trường xã hội là toàn bộ các mối quan hệ giúp trẻ hình thành phát triển nhân cách, hay nói cách khác môi trường xã hội chính là bầu không khí giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ, nó được tạo ra trong quá trình tương tác. Vì thế đối với trẻ mầm non, việc thiết lập, xây dựng và khai thác có hiệu quả môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được xem như một trong những nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với sự hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của trẻ. Nhưng trên thực tế, việc thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vẫn tồn tại nhiều khó khăn, bất cập. Tại đơn vị nhà trường, mỗi giáo viên thực hiện theo cách thức và quan điểm riêng của mình cho nên việc thực hiện chưa thật sự đi vào chiều sâu và đúng hướng. Mặt khác, vẫn còn một số giáo viên mầm non chưa đầu tư suy nghĩ, tìm tòi, còn ngại đổi mới, ngại sáng tạo nên hiệu quả thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chưa cao. Với nhiệm vụ được phân công là phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, hàng ngày trực tiếp chỉ đạo giáo viên thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của mình nên bản thân tôi luôn trăn trở, suy nghĩ phải xây dựng môi trường giáo dục như thế nào để trẻ được hoạt động một cách tích cực, thoải mái nhất mà lại đạt được hiệu quả cao nhất luôn là vấn đề mà bản thân tôi nói riêng và tập thể Ban giám hiệu nói chung đặc biệt quan tâm. Vì vậy trong năm học 2021-2022, với cương vị là phó hiệu trưởng nhà trường phụ trách chỉ đạo lĩnh vực chuyên môn tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao tại trường mầm non Xuân Phúc, huyện Như Thanh”, tôi nghiên cứu đề tài này nhằm giúp cho đội ngũ giáo viên trong nhà trường nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ thực hiện chương trình giáo dục Mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 1.2. Mục đích nghiên cứu - Tìm ra một số giải pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng nhóm, lớp trong nhà trường Mầm non Xuân Phúc, huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa. - Giúp đội ngũ giáo viên trong nhà trường nâng cao nhận thức và năng lực về quản lý, tổ chức chăm sóc, giáo dục trẻ, thực hiện chương trình Giáo dục mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp điều kiện cụ thể của nhóm, lớp và nhà trường. - Giúp đội ngũ giáo viên và học sinh xây dựng môi trường giáo dục mang tính “mở”, kích thích sự tập trung chú ý, tư duy và cảm xúc tích cực của trẻ, thúc đẩy trẻ tham gia hiệu quả vào các hoạt động chơi và trải nghiệm đa dạng. - Tạo cho trẻ cơ hội học tập qua chơi và bằng nhiều cách khác nhau phù hợp với nhu cầu, hứng thú và khả năng của bản thân trẻ. - Tuyên truyền với các bậc phụ huynh nhận thức đúng vai trò, nhiệm vụ và tầm quan trọng trong việc “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”, trong trường mầm non.
3 - Huy động sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội, tạo sự thống nhất cùng quan tâm xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ trong trường mầm non góp phần thực hiện có hiệu quả chuyên đề "Xây dựng trường mầm non lấy lấy trẻ làm trung tâm”. 1.3. Đối tượng nghiên cứu - Các giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao tại trường mầm non Xuân Phúc, huyện Như Thanh. 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Qua thực tế làm đề tài bản thân đã sử dụng một số phương pháp sau: - Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận: Gồm các phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu và văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. - Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Gồm các phương pháp điều tra, nêu gương, quan sát, đàm thoại, các phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động... - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. Chương trình giáo dục Mầm non, tài liệu hướng dẫn, mô đun bồi dưỡng thường xuyên .... - Phương pháp toán học để xử lý số liệu (Thống kê, Bảng biểu...) 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm + Môi trường giáo dục ở trường mầm non bao gồm hai thành tố cơ bản, đó là môi trường vật chất và môi trường xã hội. + Môi trường vật chất được tạo nên bởi các yếu tố vật chất như nhiệt độ, âm thanh, ánh sáng, đồ dùng, đồ chơi, thiết bị, học liệu... + Môi trường xã hội được tạo nên bởi sự giao tiếp, cảm xúc của giáo viên và của trẻ, giữa các trẻ với nhau, giữa trẻ với cô giáo, với các nhân viên trong trường... + Môi trường bên ngoài lớp học và môi trường bên trong lớp học. Theo dự án tăng cường khả năng sẳn sàng cho trẻ đi học mô đun 1(MDD1 -1). (MDD2 TK), dành cho giáo viên và mô đun (QL1 TK), dành cho CBQL về xây dựng MTMN lấy trẻ làm TT, trong đó có nội dung về thiết kế, xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non. Như vậy có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là thực sự quan trọng và cần thiết. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. + Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giải bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô
4 hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn. Được hoạt động trong một môi trường giáo dục lành mạnh, sáng tạo, thân thiện trẻ sẽ mạnh dạn tự tin hơn, hứng thú tham gia học tập tích cực hơn. có nhiều điều kiện được trải nghiệm, khám phá. Từ đó giúp trẻ tự tin, thích được giao lưu, trao đổi , giao tiếp với cô và mọi người xung quanh giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, làm giàu vốn từ, mở rộng khả năng hiểu biết của trẻ về môi trường xung quanh trẻ. Căn cứ vào tài liệu hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non từ 3-36 tháng tuổi, CT 3-4 tuổi, CT 4-5 tuổi, CT 5-6 tuổi của nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. “Tổ chức môi trường giáo dục hoạt động cho trẻ trong nhóm, lớp có vai trò quan trọng đối với sự phát triển về thể chất, ngôn ngữ, trí tuệ, tình cảm - xã hội, khả năng thẩm mỹ, sáng tạo của trẻ” vì vậy cần sáng tạo tổ chức môi trường cho trẻ chơi với nội dung “chơi mà học”, “học bằng chơi”, để áp dụng thực hiện chuyên đề một cách có hiệu quả trong các nhà trường, năm học 2017-2018 phòng giáo dục và Đào tạo huyện Như Thanh đã tổ chức triển khai chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” cho toàn thể CBGV trong toàn huyện. Như vậy chúng ta có thể khẳng định: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng và là nhiệm vụ trọng tâm đối với ngành giáo dục Mầm non nói chung và trường Mầm non Xuân Phúc nói riêng. 2.2. Thực trạng của việc trước khi áp dụng SKKN xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Xuân Phúc, huyện Như Thanh 2.2.1. Thuận lợi - Trường mầm non Xuân Phúc được quy hoạch và xây dựng ở trung tâm xã, được sự quan tâm của lãnh đạo địa phương, phòng GD&ĐT trong việc xây dựng cơ sở vật chất và chỉ đạo chuyên môn. - Trường có đội ngũ cán bộ, giáo viên nhiệt huyết với nghề, có trình độ, có tinh thần trách nhiệm trong công việc. - Cơ sở vật chất trang thiết bị và đồ dùng đồ chơi của nhà trường tương đối đầy đủ và đặc biệt ưu tiên cho các chuyên đề đang triển khai và tổ chức thực hiện. - Trẻ huy động ra lớp đầy đủ, đi học chuyên cần, mạnh dạn, tự tin. - Công tác xã hội hoá giáo dục được thực hiện thường xuyên, việc phối kết hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ được phát huy và phối hợp chặt chẽ. 2.2.2. Khó khăn - Tuy cơ sở vật chất đã được đầu tư cơ bản song vẫn chưa đáp ứng được so với nhu cầu học tập của trẻ, vì vậy đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc tổ chức các hoạt động cho trẻ, đặc biệt là các các góc hoạt động trong lớp học. - Trang thiết bị dạy học, đồ dùng, đồ chơi; môi trường giáo dục ngoài lớp học còn hạn chế, chưa phong phú, đa dạng.
5 - Trình độ đào tạo của giáo viên trong trường tuy đã đạt trên chuẩn tới 90%, song chủ yếu được đào tạo tại các lớp bồi dưỡng tại chức, do đó kiến thức thiếu liên hoàn, năng lực chuyên môn cũng như kĩ năng sư phạm còn hạn chế, chưa linh hoạt sáng tạo trong việc áp dụng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. - Một bộ phận phụ huynh còn quá nuông chiều con nên thường để trẻ tiếp cận nhiều với điện thoại, những trò chơi điện tử…dẫn đến việc trẻ không hứng thú với đồ chơi theo lứa tuổi ở trường mầm non, do đó việc giáo dục trẻ theo khoa học gặp phải không ít khó khăn. 2.2.3. Kết quả, hiệu quả của thực trạng Từ thực trạng trên của nhà trường, sau khi được phân công nhiệm vụ phụ trách chuyên môn ở một môi trường, đơn vị mới, bản thân tôi nhận thấy rằng mặc dù công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã được thực hiện song còn mang tính hình thức, thiếu tính sáng tạo, chưa mang lại hiệu quả cao, cụ thể qua khảo sát giáo viên và trẻ vào đầu năm học 2021-2022 như sau: Bảng khảo sát giáo viên trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: Tổng số Mức độ đạt được TT Tiêu chí khảo sát GV được Đạt CĐ khảo sát (Tỷ lệ %) (Tỷ lệ %) Lập kế hoạch xây dựng môi 34 4 1 trường giáo dục phù hợp với chế 38 = 89,5 = 10,5 độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Sáng tạo trong việc thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung 35 3 2 tâm phù hợp với chủ đề. 38 = 92,1 = 7,9 Đổi mới hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ và đánh giá sự phát triển 34 4 3 của trẻ theo quan điểm giáo dục 38 = 89,5 = 10,5 lấy trẻ làm trung tâm. Tổ chức, hướng dẫn trẻ khai thác và sử dụng môi trường giáo dục 34 4 4 có hiệu quả. 38 = 89,5 = 10,5 Tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ và trãi nghiệm hết khả năng của bản 34 4 5 thân trẻ. 38 = 89,5 = 10,5
6 Bảng khảo sát mức độ của trẻ trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Tổng số Mức độ đạt được STT Tiêu chí khảo sát trẻ được Đạt Chưa đạt khảo sát (Tỷ lệ %) (Tỷ lệ %) Trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào việc thiết lập môi 364 18 1 382 trường giáo dục cùng với cô = 95,2 = 4,8 giáo và các bạn. Trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi 360 22 2 382 theo quan điểm giáo dục lấy = 94,2 = 5,8 trẻ làm trung tâm. Trẻ thể hiện mối quan hệ thân 369 13 3 thiện với cô giáo, với các bạn 382 = 95,6 = 3,4 và môi trường xung quanh. Từ những kết quả trên cho thấy giáo viên lập kế hoạch, thiết kế các nội dung chưa phù hợp, việc sưu tầm nguyên vật liệu, thiết kế tranh mở và đồ dùng đồ chơi còn nhiều hạn chế, lựa chọn các phương pháp hướng dẫn, quy trình làm đồ dùng đồ chơi chưa phù hợp với khả năng của trẻ. Khi tổ chức các hoạt động mang tính áp đặt, trẻ chưa được tìm hiểu, chưa được trao đổi nhiều về đối tượng mà trẻ sắp hoạt động. Do đó, việc tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm còn mang tính chất đối phó, tranh mở, đồ dùng, đồ chơi chủ yếu để trưng bày trẻ chưa được hoạt động, chưa được tham gia vào việc làm tranh ảnh, đồ dùng, đồ chơi, cùng cô bổ sung sắp xếp nhóm lớp theo quan điểm “Tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Vì vậy cần phải có những giải pháp chỉ đạo sát sao hơn để đội ngũ cán bộ giáo viên nắm vững hơn kiến thức, kỹ năng về chuyên đề xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, từ đó thiết lập môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động đạt hiệu quả cao hơn. 2.3. Các giải pháp chỉ đạo giáo viên thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Xuân Phúc đạt hiệu quả cao 2.3.1. Giải pháp 1: Khảo sát, đánh giá thực trạng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của nhà trường từ đó xây dựng kế hoạch chỉ đạo Công tác xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mầm non và khai thác chúng đạt hiệu quả tại trường mầm non Xuân Phúc hiện nay vẫn còn nhiều những hạn chế. Để có cơ sở đưa ra kế hoạch xây dựng môi trường giáo dục phù hợp với thực tế của nhà trường, tôi đã tiến hành đánh giá thực trạng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của nhà trường trên các mặt sau: - Đánh giá tổng thể cảnh quan chung của nhà trường (từ khâu thiết kế mặt bằng, bố trí các phòng, nhóm, bếp ăn, sân chơi, khu trồng cây xanh…) - Đánh giá xếp loại việc sắp xếp, trang trí, sử dụng môi trường giáo dục của từng khu vực trong, ngoài lớp, từng nhóm lớp.
7 - Đánh giá môi trường văn hoá xã hội của nhà trường (bao gồm các mối quan hệ giao tiếp, ứng xử giữa cán bộ giáo viên với nhau, giữa giáo viên với trẻ và với phụ huynh, giữa giáo viên với lãnh đạo địa phương từ thôn bản đến lãnh đạo xã, với dân cư xung quanh khu vực trường , lớp học). Từ kết quả đánh giá này sẽ cho ban giám hiệu và giáo viên trong nhà trường thấy được những điểm làm được và chưa làm được của công tác xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục cho trẻ. Đối với bản thân là một phó hiệu trưởng nhà trường, thấy được kết quả đánh giá việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ trong nhà trường còn nhiều những điểm hạn chế, yếu kém nên tôi đã xây dựng kế hoạch chỉ đạo cụ thể cho từng độ tuổi, từng chủ đề. Từ đó tôi triển khai đến giáo viên và tổ chức cho giáo viên thực hiện. Để xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện đạt hiệu quả, tôi đã lập một kế hoạch cụ thể như sau: - Trực tiếp xuống các nhóm lớp để quan sát việc trang trí, bố trí, sắp xếp các phương tiện phục vụ cho việc giáo dục trẻ ở các chủ đề. - Quan sát cách giáo viên khai thác và hướng dẫn trẻ khai thác đồ dùng trực quan trong các hoạt động giáo dục trẻ. - Chỉ đạo giáo viên tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh trong việc thiết lập môi trường giáo dục tích cực cho trẻ. - Phát động các phong trào thi đua, sáng tạp làm đồg dùng đồ chơi, trang trí lớp theo chủ đề, trồng cây xanh...nhân dịp các ngày lễ như: Ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, ngày tết, ngày quốc tế phụ nữ 8/3, để môi trường giáo dục thêm phong phú, đa dạng.\ Ảnh: Hướng dẫn giáo viên tạo môi trường hoạt động giáo dục
8 2.3.2.Giải pháp 2: Tổ chức bồi dưỡng kiến thức về “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” cho đội ngũ giáo viên. Việc xây dựng môi trường giáo dục trong lớp học và ngoài lớp học ở trường mầm non là một việc làm khó có thể nói là hoàn toàn hoàn thiện dù ở bất kỳ chi tiết nào, bởi nó đòi hỏi sự thay đổi, sự mới mẻ mỗi ngày của môi trường để có thể tác động đến trẻ, thu hút trẻ, kích thích sự hứng thú khám phá, trải nghiệm của trẻ, dẫn đến sự tích cực trong nhận thức và tư duy linh hoạt của trẻ. Trẻ là trung tâm của mọi hoạt động giáo dục trong nhà trường, vì vậy mọi sự bổ sung xây dựng môi trường cơ sở vật chất cho trẻ hoạt động đều phải đề cập tới sự vừa sức, sự phù hợp với trẻ. Chính vì thế, khi tạo dựng môi trường học tập cho trẻ, người cán bộ quản lý và giáo viên luôn phải quan tâm tới các chi tiết tạo nên sự an toàn cho trẻ, gắn với các nội dung chăm sóc giáo dục vừa sức với trẻ. Môi trường trong và ngoài lớp học cần được nhà trường dần dần bổ sung, tạo dựng để có sự sạch sẽ, đa dạng, phong phú, đẹp mắt, an toàn, để trẻ thấy thích thú khi đến trường. Môi trường đó còn được cán bộ giáo viên tôn tạo hàng ngày để mỗi ngày đều có sự mới lạ hấp dẫn với trẻ. Nhận thức được điều đó, tôi đã bàn bạc với tổ trưởng chuyên môn lập kế hoạch và tham mưu cho Hiệu trưởng tổ chức triển khai chuyên đề một cách cụ thể phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị. Cụ thể: - Tổ chức cho giáo viên được thảo luận, trao đổi, đưa ra ý tưởng mới về xây dựng môi trường giáo dục ở các nhóm lớp và môi trường bên ngoài, trình bày những đề xuất, kiến nghị và những khó khăn khi thực hiện xây dựng môi trường giáo dục tại nhóm lớp của mình, sau đó làm bài thu hoạch nộp về ban giám hiệu nhà trường. Sau khi triển khai lý thuyết, tôi đã tiến hành chỉ đạo cho đội ngũ cán bộ giáo viên được thực hành tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ như: - Chia giáo viên ra làm nhiều nhóm, mỗi nhóm cử 1 nhóm trưởng phụ trách thực hành một nội dung khác nhau. Sau một ngày thực hành tôi cho các nhóm trưng bày sản phẩm để cùng nhận xét và để các nhóm khác được tham khảo, học tập, sau đó đổi nội dung khác để giáo viên được sáng tạo và thể hiện hết năng lực của mình. Sau năm ngày tổ chức thực hành, với những nội dung đã được bản thân chuẩn bị sẵn, các nhóm đã hoàn thành việc thiết lập môi trường cho trẻ hoạt động ở các nội dung như: Trang trí tranh theo nội dung chủ đề (tranh không cố định để trẻ được hoạt động cùng cô), trang trí lớp theo chủ đề; làm các loại bảng biểu cho các nhóm lớp; làm đồ dùng đồ chơi cho các góc hoạt động, tạo cảnh quan môi trường phong phú để trẻ hoạt động một cách tích cực, hứng thú. - Sau khi hoàn thành phần thực hành tôi cho các nhóm lên trình bày cách khai thác và sử dụng phương tiện giáo dục mà mình vừa tạo ra cho tất cả cán bộ giáo viên được nắm bắt.. Tổng số giáo viên tham dự chuyên đề là: 38 người, được chia thành 19 nhóm mỗi nhóm 2 người. Trong đó: Số nhóm lớp trang trí và có nhiều đồ dùng, đồ chơi được sử dụng hiệu quả trong hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ là 19/19 nhóm tỉ lệ 100%. Như vậy sau triển khai chuyên đề giáo viên đã hiểu ra đây chính là một hoạt động có nhiều ý nghĩa. Từ việc làm này tôi thấy việc thiết lập và sử dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao hơn so với trước đây
9 Ảnh: Tổ chức triển khai chuyên đề (Giờ dạy mẫu) 2.3.3. Giải pháp 3: Tham mưu xây dựng cơ sở vật chất, bổ sung trang thiết bị đồ dùng đồ chơi Đối với hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non gắn liền với đồ dùng trực quan và cơ sở vật chất, chúng ta không thể chăm sóc giáo dục trẻ một cách có hiệu quả nếu như chúng ta không được trang bị cơ sở vật chất một cách đầy đủ. Vì vậy công tác tham mưu xây dựng cơ sở vật chất, bổ sung trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi có vai trò vô cùng quan trọng trong một nhà trường. Trong năm học 2021-2022, bản thân tôi đã cùng với ban giám hiệu nhà trường tham mưu với lãnh đạo địa phương, với hội cha mẹ phụ huynh học sinh mua sắm bổ sung thêm một số đồ dùng đồ chơi cần thiết làm phong phú, đa dạng thêm các phương tiện cho cô và trẻ hoạt động. - Tham mưu cho Hiệu trưởng nhà trường tổ chức cho cán bộ giáo viên cốt cán đi tham quan một số trường trọng điểm trong huyện, trong tỉnh để học tập kinh nghiệm xây dựng và khai thác môi trường giáo dục đạt hiệu quả. - Tiết kiệm tối đa việc chi tiêu trong nhà trường để dành kinh phí mua sắm, bổ sung thiết bị, đồ dùng đồ chơi cho các nhóm lớp phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ như: Ti vi, đầu đĩa, tài liệu, sách báo, các nguyên liệu...để tạo ra đồ dùng, đồ chơi trong các góc chơi của trẻ tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ được khám phá được trải nghiệm qua việc trẻ được thực hành tại lớp học của mình. Ví dụ: Mua các vật liệu như: Xốp, vải bạt, len và các vật dụng khác, tổ chức cho giáo viên làm đồ dùng đồ chơi làm tranh, chủ đề và trang trí phòng nhóm phù hợp với từng chủ đề.
10 - Tuyên truyền rộng rãi tới cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội đóng góp kinh phí, vật liệu để mua sắm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ. 2.3.4. Giải pháp 4: Chỉ đạo giáo viên thực hiện việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại nhà trường (XDMT trong lớp, MT ngoài lớp học gồm có) + Môi trường vật chất và MT xã hội Việc thiết lập, xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm không chỉ là việc làm một sớm, một chiều mà cần phải được thực hiện thường xuyên theo kế hoạch hoạt động của trẻ ở từng độ tuổi khác nhau và phải phù hợp, sáng tạo theo từng nội dung của chủ đề. Để tổ chức cho giáo viên thực hành xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao, tôi đã tiến hành chỉ đạo giáo viên thực hiện 4 khu, sau đó sẽ nhân rộng ra đại trà các nhóm lớp trong nhà trường. Tôi chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm dựa trên các tiêu chí: + Đảm bảo an toàn về mặt tâm lí cho trẻ và trẻ thường xuyên được giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ và trẻ với những người xung quanh. + Giáo viên là người thể hiện hành vi, cử chỉ, lời nói, thái độ của mình với trẻ và mọi người xung quanh một cách mẫu mực để trẻ noi theo. + Đồ dùng, đồ chơi, học liệu trong lớp và ngoài lớp đáp ứng được nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, tạo điều kiện để tất cả mọi trẻ có thể chơi mà học, học bằng chơi, phù hợp với điều kiện của nhà trường. * Chỉ đạo XDMT giáo dục bên trong lớp học: Để thuận tiện cho trẻ hoạt động một cách thuận lợi, dễ dàng tôi đã chỉ đạo cho giáo viên phải chọn đồ dùng, đồ chơi, các học liệu phải an toàn có trọng lượng, kích thước, màu sắc, sắp xếp khoa học cố định để trẻ dễ tìm, rễ thấy, dễ dùng và cất đặt dễ dàng, gọn gàng, đúng chỗ sau mỗi lần hoạt động. Các đồ dùng cá nhân của trẻ đều phải có ký hiệu riêng để trẻ mỗi khi sử dụng không bị nhầm lẫn. Như ca, cốc, khăn, gối, ...... thông qua đó cũng là một hoạt động để cung cấp thêm kiến thức, kỹ năng cho trẻ. Bên cạnh đó tôi đã tạo cho giáo viên thiết kế các góc chơi khác nhau phù hợp với từng độ tuổi như: độ tuổi 24-36 tháng, xây dựng khu vực vận động, khu vực hoạt động với đồ vật, khu vui chơi với bút sáp, giấy, truyện tranh, khu vực chơi với thao tác vai. Với độ tuổi mẫu giáo tôi chỉ đạo cho giáo viên xây dựng các góc chơi như: Khu vực tạo hình, khu vực thư viện, khu vực xây dựng lắp ghép, khu vực âm nhạc, khu vực phân vai, các khu vực hoạt động được bố trí gần nhau, nhưng hoạt động không sắp xếp gần chỗ hoạt động tĩnh. Các học liệu và đồ chơi phải hấp dẫn, phù hợp với từng khu vực chơi, cô vừa sắp xếp, vừa hướng dẫn cho trẻ sắp xếp cùng cô, để tạo điều kiện mở cho trẻ để trẻ có cơ hội được hoạt động theo sở thích và khả năng của trẻ theo từng chủ đề. Ví dụ: Đối với chủ đề thế giới thực vật Đây là một chủ đề rất đa dạng về đối tượng, do đó trước khi thực hiện, tôi chỉ đạo giáo viên sưu tầm nguyên vật liệu, phế thải tận dụng như: giấy gói hoa, vỏ hộp sữa chua, băng tua, mạt cưa, sách báo cũ, len gỡ ra từ áo cũ, giấy lau tay, giấy xốp...
11 Khi đã sưu tầm được nguyên vật liệu, tôi hướng dẫn giáo viên cùng học sinh làm tranh chủ đề trang trí lớp học; làm các luống hoa, luống rau từ giấy gói hoa, xốp và giấy lau tay, làm dàn cây dây leo từ vỏ chai và len cũ, sử dụng hộp sữa để làm chậu cây, hàng rào...để minh hoạ cho các bài thơ, câu chuyện và sử dụng trong các góc hoạt động tạo hứng thú cho trẻ khi tham gia các hoạt động. Ngoài ra hướng dẫn giáo viên sưu tầm hạt các loại cây để ươm và cho trẻ quan sát sự phát triển của cây…. phân loại các loại cây khác nhau, cùng với đồ dùng, đồ chơi ở trong lớp, đồ dùng đồ chơi ngoài trời như: Cây xanh, luống rau, luống hoa phong phú, đa dạng cũng góp phần kích thích trẻ hứng thú quan sát những sự thay đổi theo ngày, theo mùa của các lá trên cùng một cây hoặc tìm ra sự giống và khác nhau giữa cây này và cây khác, cây hoa với cây ăn quả, cây bóng mát... Từ đó hình thành cho trẻ một số kỹ năng trong việc chăm sóc cây như: tưới nước, nhổ cỏ, xới đất cho cây... Với những cách làm tuy đơn giản như vậy nhưng sẽ tạo điều kiện cho hoạt động của cô và trẻ đa dạng, hấp dẫn hơn nhiều. Cũng thông qua những hoạt động này giúp cho việc hình thành nơi trẻ thái độ yêu mến đối với môi trường sống, với cây xanh và luôn có ý thức bảo vệ môi trường sống xanh, sạch, đẹp. + Đối với chủ đề :Quê hương, đất nước, Bác Hồ Hướng dẫn cho giáo viên và học sinh cách làm và sử dụng một số đồ dùng, đồ chơi theo đặc điểm các cùng miền như: cách làm nhà sàn bằng que kem và que diêm; cách xếp dán tranh theo vùng miền bằng cát, mạt cưa, hạt na, hạt xốp… chỉ đạo giáo viên cùng trẻ trang trí nhóm lớp sao cho phù hợp với chủ đề, với độ tuổi, với địa phương và đặc biệt là gần gũi với trẻ và mang tính giáo dục cao. - Trong quá trình chỉ đạo giáo viên thực hiện, tôi thường xuyên kiểm tra, đánh giá chất lượng để các nhóm lớp phải đạt được yêu cầu sau: + Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại các nhóm lớp phải đảm bảo tính thẩm mỹ, an toàn cao, phải hợp vệ sinh cho trẻ, khuyến khích sử dụng các sản phẩm tự làm bằng nguyên vật liệu phế thải. Ảnh: Chỉ đạo giáo viên hướng dẫn trẻ làm đồ dùng đò chơi tại lớp Việc sắp xếp, bố trí, sử dụng các góc hoạt động và hướng dẫn trẻ hoạt động trong các góc một cách hợp lí cũng như việc tạo ra không gian cho trẻ hoạt động là một nhiệm vụ vô cùng qua trọng của giáo viên. Do đó tôi đã hướng dẫn giáo viên những kiến thức cần thiết cho việc xây dựng và thiết lập môi trường giáo dục một cách khoa học, đảm bảo giáo viên có thể kiểm soát, bao quát được hết trẻ, trong khi đó trẻ có được nhiều lựa chọn để thực hiện theo ý thích, hứng thú của mình.
12 Ví dụ: Đối với hoạt động góc, tôi chỉ đạo giáo viên bố trí sắp xếp góc chơi gây tiếng ồn (góc xây dựng; nhóm bán hàng) không xếp gần với góc cần yên tĩnh (Góc học tập; nhóm chơi bác sỹ). Đối với góc xây dựng phải ở nơi thuận tiện cho việc đi lại, giao lưu với các nhóm chơi khác và không ảnh hưởng đến các nhóm chơi yên tĩnh. Các đồ chơi phải sắp xếp khoa học, mỗi loại một ngăn có dán tem như hàng rào, gạch vật liệu xây dựng nhà... Trong quá trình chơi cô hướng dẫn trẻ luôn thể hiện mối liên hệ, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau. Cô có thể đàm thoại với trẻ về những hoạt động mà trẻ thực hiện được ở các góc. + Trong quá trình hướng dẫn trẻ hoạt động, giáo viên tổ chức, điều khiển, hỗ trợ đúng lúc, đặc biệt không làm thay trẻ xong giáo viên phải là người khuyến khích trẻ tích cực tương tác giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với đồ dùng, học liệu, đảm bảo khai thác một cách triệt để đồ dùng, học liệu đã chuẩn bị sẵn. Bằng cách chỉ đạo tại các lớp điểm và nhân rộng đại trà trong toàn trường, các nhóm lớp đã xây dựng và thiết lập được môi trường giáo dục một cách phong phú, đa dạng, hấp dẫn và an toàn đối với trẻ. Ảnh: Chỉ đạo giáo viên cách bố trí các góc hoạt động cho trẻ. * Chỉ đạo xây dựng môi trường hoạt động ngoài trời cho trẻ Môi trường hoạt động ngoài trời rất tốt cho sức khỏe và việc học tập, vui chơi của trẻ. Khi ra hoạt động ngoài trời trẻ được hít thở không khí trong lành,
13 được tắm nắng gió, được vận động toàn thân... làm tăng sức đề kháng của cơ thể góp phần phát triển thể chất cho trẻ. Ngoài ra, khi hoạt động ngoài trời trẻ được tiếp xúc với các hiện tượng tự nhiên và xã hội gần gũi giúp trẻ mở rộng, củng cố hiểu biết, kĩ năng nhận thức cho trẻ. Trẻ được rèn luyện các hành vi văn minh nơi công cộng, cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống và thiên nhiên xung quanh. Chính vì vậy, nhà trường đã chú trọng đến việc xây dựng môi trường bên ngoài lớp học, các khu vực chơi được xây dựng an toàn, sạch đẹp, phong phú kích thích trẻ tích cực tham gia hoạt động, kinh phí đầu tư chủ yếu là từ nguồn xã hội hóa giáo dục từ các cá nhân, tập thể và phụ huynh học sinh. Các khu vực chơi ngoài trời được bố trí, sắp xếp phù hợp, an toàn cho trẻ. Luôn xây dựng, cải tạo khu vực vận động, vườn rau của trẻ, khu vực bé yêu thiên nhiên cải tạo hệ thống cây xanh, bồn hoa, một cách hợp lý để trẻ dễ dàng thu tiện khi quan sát tạo môi trường xanh, sạch, đẹp an toàn hấp dẫn để trẻ vui chơi, quan sát không bị nhàm chán. Như vậy, việc bố trí các khu vực trong sân, vườn trường có thể linh hoạt theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào không gian, diện tích của trường. Tuy nhiên cần chú ý đến yếu tố an toàn cho trẻ và cần dành một khoảng sân rộng để tồ chức trò chơi vận động cho trẻ hoặc để tập thể dục sáng. Hình ảnh trẻ hoạt động bên ngoài lớp học
14 Ảnh: Giáo viên và học sinh chăm sóc vườn hoa của trường Xây dựng sử dụng MT xã hội Tôi chỉ đạo các nhóm, lớp phải xây dựng MT học tập, vui chơi cho trẻ phải thực sự hòa đồng, đoàn kết, gần gũi, giáo viên phải gương mẫu cho trẻ noi theo, từ những cử chỉ, điệu bộ, tác phong, ăn mặc, đứng, ngồi. Đối với trẻ phải nhẹ nhàng gần gũi, tình cảm, tôn trọng yêu thương trẻ, phải đối xử cân bằng đúng mực. Trong năm học tôi cùng với BGH nhà trường gắn cùng với các phong trào thi đua là nội dung về xây dựng môi trường xã hội thân thiện, an toàn, cởi mở, các nội dung này được in thành câu khẩu hiệu như: Bé vui khỏe - Cô hạnh phúc, cô mẫu mực, bé chăm ngoan... Được trang trí ở các khu vực dể thấy, đối với trẻ trung các hoạt động học và chơi tôi chỉ đạo giáo viên tổ chức thực hiện được môi trờng giao tiếp thân thiện, cởi mở, hòa đồng, tạo điều kiện cho trẻ giao tiếp với nhau. Trong giờ đón, trả trẻ giáo viên gặp gỡ trao đổi với phụ huynh phải thể hiện tình cảm gần gũi, thân thiện để phối hợp tốt hơn trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ, giữa cô và trẻ luôn thể hiện sự gần gũi, yêu thương tin tưởng và công bằng, từ đó cô giáo dần đưa trẻ vào nề nếp, thói quen như: Khi xưng hô với nhau, tình đoàn kết, nhường nhịn nhau....... Kết quả: 19/19 nhóm, lớp đã biết lụa chọn nội dung, hình thức trang trí XDMT giáo dục trong lớp theo hướng mở, sắp xếp đồ dùng, đồ chơi một cách khoa học, hợp lý hơn. 38/38 giáo viên đã xây dựng được MTGD thân thiện, từ đó đã tạo nên một môi trường xã hội gần gũi đoàn kết trong nhà trường.
15 2.3.5. Giải pháp 5: Thiết kế môi trường giáo dục cho hoạt động học Thiết kế môi trường học tập cho một hoạt động học cần căn cứ vào mục đích yêu cầu, đối tượng trẻ để thiết kế các hoạt động và sắp xếp các hoạt động theo tiến trình, lôgic nhận thức trong giờ học. Ví dụ: Hoạt động LQ với Toán: Làm quen với khối vuông, khối chữ nhật. Mục đích là giúp trẻ nhận biết, phân biệt được khối vuông, khối chữ nhật. Có kĩ năng so sánh, nhận ra những điểm giống và khác nhau giữa khối vuông, khối chữ nhật, có khả năng nhận dạng hình khối đó ở các đồ vật xung quanh và biết vận dụng chúng để chơi trò chơi. Giáo viên có thể thiết kế và sắp xếp trình tự các hoạt động như sau: Hoạt động 1: Ổn định, gây hứng thú. Trẻ chơi với khối vuông, khối chữ nhật để tìm hiểu đặc điểm của các khối. Hoạt động 2: So sánh 2 khối với nhau để tìm ra đặc điểm giống và khác nhau. Hoạt động 3: Chơi trò chơi “Thi ai nhanh”. Hoạt động 4: Tìm các đồ vật có dạng hình khối đó ở xung quanh lớp. Nhận xét, kết thúc (Gợi ý cho trẻ chơi các trò chơi với các khối vuông, khối chữ nhật như chơi xây dựng, dán hình tương ứng vào các mặt bao của các khối...). Như vậy, khi thiết kế môi trường học tập trong giờ học cần chú ý đến sự chuyển tiếp giữa các hoạt động sao cho đảm bảo tính lôgic, không mất nhiều thời gian. Đồng thời, giáo viên là người gợi mở, hướng lái, trò chuyện, chơi với trẻ, kích thích trẻ tư duy để trẻ có thể chủ động tích cực: vui chơi, tìm tòi khám phá, trải nghiệm, thực hành, sáng tạo, hợp tác, trò chuyện và chia sẻ ý tưởng của mình với bạn, với cô và mọi người xung quanh. 2.3.6. Giải pháp 6: Phát động phong trào thi đua xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chào mừng các ngày lễ lớn theo nội dung từng chủ đề trong năm học Việc phát động và tổ chức thực hiện các phong trào thi đua chào mừng các ngày lễ lớn trong năm là cơ hội để giáo viên trong trường được thể hiện khả năng, năng lực chuyên của mình. Chính vì vậy trong năm học này tôi đã phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường phát động các phong trào thi đua như: - Phong trào sáng tạo làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các chủ đề nhân ngày nhà giáo Việt Nam 20/11. - Phong trào trồng cây nhân dịp đầu xuân. - Phong trào "Sáng tạo trong việc xây dựng và sử dụng môi trường cho trẻ hoạt động". Sau mỗi đợt phát động các phong trào thi đua chúng tôi đều nhận xét đánh giá và trao giải cho những cá nhân và tập thể (tổ, nhóm) đạt được thành tích cao. Bằng việc làm này không những đánh giá được năng lực của mỗi cán bộ giáo viên, từ đó có kế hoạch bồi dưỡng cho những cán bộ giáo viên có năng lực yếu kém mà còn góp phần xây dựng được môi trường giáo dục trong nhà trường phong phú hơn, đa dạng hơn.
16 Nhà trường tổ chức Hội thi sáng tạo làm đồ dùng, đồ chơi chào mừng Ngày nhà giáo việt nam 20/11 2.3.7. Giải pháp 7: Tuyên truyền phối kết hợp với cha mẹ học sinh để xây dựng MTGD lấy trẻ làm trung tâm Môi trường giáo dục là yếu tố quyết định chất lượng học tập của trẻ, có thể ví rằng môi trường giáo dục là người mẹ thứ hai trong việc định hướng và kích thích trẻ khám phá nhằm thỏa mãn nhu cầu học hỏi, vui chơi của trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện. Để công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt được hiệu quả cao thì chúng ta không thể nhắc đến một bộ phận quan trọng quyết định đến sự phát triển của nhà trường ngày hôm nay, đó là hội cha mẹ học sinh. Thông qua các buổi họp phụ huynh, các hội thi, thông qua hệ thống bảng biểu, góc tuyên truyền và những buổi gặp gỡ, nói chuyện với hội cha mẹ học sinh, nhà trường đã tuyên truyền rộng rãi đến cha mẹ học sinh về tầm quan trọng của việc thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Từ đó giúp cha mẹ học sinh hiểu được đặc điểm phát triển của con mình, biết được con cần gì? Nhu cầu hoạt động và vui chơi của con như thế nào? Cần phải kết hợp với cô giáo những gì để con có được môi trường hoạt động thân thiện, an toàn, giúp con phát triển toàn diện. Ngoài việc chia sẻ với giáo viên về cách thức, về phương pháp giáo dục trẻ, cha mẹ học sinh còn ủng hộ về vật chất để cải tạo sân trường; mua sắm đồ dùng, đồ chơi, ủng hộ nguyên vật liệu, để giáo viên và học sinh thiết kế, sáng tạo ra đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc dạy và học đạt kết quả tốt. Trong năm học 2021-2022, Ban giám hiệu nhà trường đã phối hợp với hội cha mẹ học sinh trang bị nhiều đồ dùng đồ chơi cho tất cả các nhóm, lớp để giáo viên có thể dễ dàng tìm kiếm phương tiện dạy học, cách thức tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ đạt hiệu cao; phối hợp với cha mẹ học sinh để hỗ trợ cho học sinh tham gia các hội thi cấp trường, cấp huyện, đồng thời trao giải thưởng để động viên khuyến khích tinh thần của các em học sinh.
17 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường: (Tính đến thời điểm 4/2022) Sau một năm học sử dụng những giải pháp tham mưu và chỉ đạo đội ngũ giáo viên nhà trường xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Xuân Phúc một cách linh hoạt, sáng tạo, trong năm học 2021-2022 công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã thu được kết quả khả quan như sau: 2.4.1. Đối với trẻ Trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực tham gia vào các hoạt động khám phá, trải nghiệm. Thích chơi cùng bạn, biết hợp tác, chia sẻ với bạn để hoàn thành nhiệm vụ của mình, của nhóm… Hầu hết các trẻ đều rất hứng thú tham gia vào các hoạt động xây dựng môi trường giáo dục cùng với bạn và cô giáo. Trẻ ngày càng bộc lộ rõ sự say mê, chăm chú vào các đối tượng mà trẻ được trực tiếp tạo ra, cũng từ đó mà trẻ phát triển về mọi mặt như ngôn ngữ, tư duy, tình cảm xã hội, các kĩ năng cần thiết khác… Trẻ gần gũi, thân thiện hơn với cô giáo, với các bạn và đặc biệt là với môi trường xung quanh. Bảng khảo sát mức độ đạt được của trẻ sau khi áp dụng các giải pháp của sáng kiến kinh nghiệm: Tổng số trẻ Mức độ đạt được TT Tiêu chí khảo sát được khảo Đạt Chưa đạt sát (Tỷ lệ %) (Tỷ lệ %) Trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào 379 3 1 việc thiết lập môi trường giáo dục 382 = 99,2 = 0,8 cùng với cô giáo và các bạn. Trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi theo quan 380 2 2 382 điểm giáo dục lấy trẻ làm trung = 99,5 = 0,5 tâm. Trẻ thể hiện mối quan hệ thân thiện 379 3 3 với cô giáo, với các bạn và môi 382 = 99,2 = 0,8 trường xung quanh. 2.4.2. Đối với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường Bảng khảo sát giáo viên sau khi áp dụng các giải pháp của sáng kiến: (Tính đến thời điểm tháng 4 năm 2022) Tổng số GV Mức độ đạt được TT Tiêu chí khảo sát được khảo Đạt CĐ sát (Tỷ lệ %) (Tỷ lệ %) Lập kế hoạch xây dựng môi trường 38 1 giáo dục phù hợp với chế độ sinh 38 0 = 100% hoạt hàng ngày của trẻ.
18 Sáng tạo trong việc thiết lập môi 38 2 trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 38 0 = 100% phù hợp với chủ đề. Đổi mới hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ và đánh giá sự phát triển của 38 3 38 0 trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ = 100% làm trung tâm. Tổ chức, hướng dẫn trẻ khai thác và 38 4 sử dụng môi trường giáo dục có hiệu 38 0 = 100% quả. Tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ và trãi 38 5 nghiệm hết khả năng của bản thân 38 0 = 100% trẻ. Hầu hết giáo viên đã nắm vững những kiến thức và kỹ năng cơ bản trong việc xây dựng và khai thác môi trường cho trẻ hoạt động một cách tích cực, nhờ đó đã kích thích sự say mê sáng tạo của giáo viên, giúp giáo viên hăng say hơn trong việc thiết lập môi trường, phương tiện phục vụ cho hoạt động của trẻ. Vì vậy mà môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học ngày càng phong phú, đa dạng và hấp dẫn hơn đối với trẻ. Để thực hiện tốt việc xây dựng, thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, mỗi cán bộ, giáo viên đã không ngừng nổ lực nghiên cứu, suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo, học hỏi những kiến thức về văn hoá cũng như trau dồi thêm kĩ năng sư phạm để đáp ứng yêu cầu của công việc. Ngoài ra trong quá trình cùng trẻ thực hiện nhiệm vụ, sự gắn bó giữa cô với trẻ càng thêm khăng khít, trẻ yêu mến cô giáo và tích cực hợp tác với cô để cùng hoàn thành nhiệm vụ. Quan hệ giữa giáo viên với đồng nghiệp, giữa giáo viên với cha mẹ học sinh càng thêm gắn bó, gần gũi và thân thiện hơn. Trong quá trình thực hiện công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở nhà trường, tôi đã có những biện pháp và kinh nghiệm trong việc chỉ đạo giáo viên, xây dựng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, bản thân tôi đã truyền đạt lại cho giáo viên những kiến thức và kỹ năng cơ bản trong việc xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động một cách tích cực, được đồng nghiệp và các bậc phụ huynh tin tưởng và đánh giá cao. 2.4.3. Đối với hội cha mẹ học sinh Từ công tác tuyên truyền, vận động của giáo viên và nhà trường mà hội cha mẹ học sinh đã hiểu rõ hơn tầm quan trọng của bậc học mầm non cũng như những đóng góp của cán bộ, giáo viên trong nhà trường trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và ở trường mầm non Xuân Phúc nói riêng. Từ đó hội cha mẹ học sinh có những biện pháp vận động để cha mẹ học sinh trong toàn trường quan tâm hơn đến công tác xã hội hóa của nhà trường, góp phần cải tạo môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học thêm phong phú và đa dạng hơn