Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với chữ cái

Chia sẻ: Caphesua | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với chữ cái” nhằm mục đích đem đến cho trẻ những giờ làm quen chữ cái thật hấp dẫn và phong phú, đó là những giờ học giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tôi mong rằng những kinh nghiệm của tôi sẽ đạt được kết quả cao trên trẻ, trẻ sẽ tham gia hoạt động một cách tích cực, mạnh giạn tự tin trong giao tiếp, hy vọng rằng chúng ta sẽ có một thế hệ tương lai đầy triển vọng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với chữ cái

SÁNG KIẾN CẢI TIẾN KỸ THUẬT ĐỀ TÀI: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ 56 TUỔI LÀM QUEN VỚI CHỮ CÁI. 1. Phần mở đầu: 1.1. Lý do chọn đề tài: Sinh thời Bác Hồ từng nói: “ Vì sự nghiệp mười năm phải trồng cây Vì lợi ích trăm năm phải trồng người” Lời dạy của Bác đã thấm nhuần vào trong tâm trí của mỗi người dân Việt Nam. Chính điều đó mục tiêu của giáo dục Mầm non hiện nay nhằm tạo điều kiện phát huy hiệu quả của lực lượng hiện đại trong các lĩnh vực kinh tế, khoa học, văn hoá tạo tiền đề phát triển nhân lực lao động cho tương lai. Mà trẻ em hôm nay là thế hệ mầm non tương lai của đất nước, là những chủ nhân sẽ kế thừa và phát huy những gì tốt đẹp nhất của loài người. Vì thế việc quan tâm, chăm sóc cũng như tạo điều kiện để trẻ phát triển một cách toàn diện là một vấn đề mà toàn xã hội cần quan tâm. Đặc biệt là những giáo viên mầm non, những người trực tiếp chăm sóc dạy dỗ trẻ. Với lứa tuổi mầm non, chúng ta cần quan tâm nhất là trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn, vì trẻ lứa tuổi này chuẩn bị bước vào lớp 1. Chính vì thế mà không những Tôi mà tất cả chúng ta phải biết bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ. Bởi đứa trẻ sinh ra rất vô tư hồn nhiên và trong sáng như trang giấy trắng. Nhìn những đứa trẻ đang dần lớn lên trong vòng tay của mình, sự hồn nhiên ngây thơ đáng yêu của chúng luôn là nguồn động viên Tôi đã tìm tòi, sáng tạo trong quá trình dạy học. Mục tiêu phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 tuổi là: Hình thành và phát triển ở trẻ khả năng nghe, đọc, phát âm và một số kĩ năng cần thiết cho việc học đọc, tô nối chữ cái như: cách lật, mở sách, khả năng phối hợp tay mắt và tri giác trọn vẹn từ trái sang phải, biết diễn tả sự việc và ý muốn của mình bằng câu đầy đủ một cách rõ ràng, mạch lạc. Mặt khác việc dạy cho trẻ làm quen với chữ cái là việc làm rất cần thiết. Bởi vậy mà qua nhiều năm tham gia hoạt động dạy trẻ, bản thân tôi luôn trăn trở, suy nghĩ và tìm tòi những biện pháp tối ưu nhất, có hiệu quả nhất để giúp trẻ tham gia tích cực vào hoạt động làm quen với chữ cái. Chính vì thế tôi đã nghiên cứu và quyết định lựa chọn đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ 56 tuổi làm quen với chữ cái” nhằm mục đích đem đến cho trẻ những giờ làm quen chữ cái thật hấp dẫn và phong phú, đó là những giờ học giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tôi mong 1
rằng những kinh nghiệm của tôi sẽ đạt được kết quả cao trên trẻ, trẻ sẽ tham gia hoạt động một cách tích cực, mạnh giạn tự tin trong giao tiếp, hy vọng rằng chúng ta sẽ có một thế hệ tương lai đầy triển vọng. 1.2. Điểm mới, phạm vi áp dụng của đề tài: 1.2.1. Điểm mới của đề tài: Đề tài sáng kiến kinh nghiệm này bản thân tôi mới viết lần đầu, điểm mới của đề tài là: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ 56 tuổi làm quen với chữ cái” giáo viên chủ động tạo cơ hội phát huy tính tích cực của trẻ thông qua việc khai thác sử dụng đồ dùng dạy học, đồ chơi, đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy trẻ làm trung tâm, cô là người hướng dẫn trẻ hoạt động. Dạy trẻ nhận biết và phát âm chuẩn 29 chữ cái Tiếng Việt, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, tạo tiền đề cần thiết cho trẻ vào trường tiểu học. Giáo viên có thêm kĩ năng trong việc lập kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ, lựa chọn phương pháp truyền thụ kiến thức phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, mặt khác lập kế hoạch cho những trẻ cá biệt hạn chế về phát triển ngôn ngữ mà lâu nay chúng ta chưa làm được hoặc làm chưa có hiệu quả. 1.2.2 Phạm vi áp dụng đề tài: Đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ 56 tuổi làm quen với chữ cái” được áp dụng cho các giáo viên trong khôi,́ trong nhà trường, cać trương ̀ baṇ trên toan ̣ Với đề tài sáng kiến kinh ̀ huyên. nghiệm này, tôi hi vọng rằng sẽ có những đóng góp không nhỏ vào sự chăm sóc giáo dục và quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ, nhằm thực hiện có hiệu quả lĩnh vực phát triển ngôn ngữ nói chung và dạy trẻ 56 tuổi làm quen chữ cái nói riêng. Mong rằng các bạn đồng nghiệp sẽ bổ sung góp ý để bản sáng kiến của tôi được hoàn thiện và được áp dụng rộng rãi hơn. 2
2. Phần nội dung 2.1. Thực trạng của đề tài Như chúng ta đã biết đặc điểm của trẻ ở lứa tuổi này chủ yếu nhằm khám phá tìm tòi và chúng không thể ngồi lâu để nghe giảng. ở lứa tuổi này trẻ hay nói nhiều, tuy nhiên khả năng sử dụng từ của trẻ vẫn còn hạn chế nhưng khả năng chú ý phát triển rất cao. Trẻ có thể nghe và học được những câu từ mà trẻ chưa hề biết hay đã được học từ trước để đưa ra những ý tranh luận cho riêng mình. Đối với trẻ 56 tuổi tư duy của trẻ đã phát triển ở mức độ cao hơn trẻ có thể sử dụng ngôn ngữ để diễn đạt rõ ràng mạch lạc những ý nghĩ sự hiểu biết của mình về sự vật, hiện tượng nào đó. Trẻ có thể bắt chước cô giáo về tất cả cử chỉ, điệu bộ, dáng đi, lời nói. Cô giáo là người có ảnh hưởng trực tiếp đến việc rèn luyện và phát triển ngôn ngữ rõ ràng trong sáng của trẻ. Vì vậy ngôn ngữ của cô phải chuẩn mực để các cháu nói theo. Một điều đáng quan tâm hơn nữa là trẻ ở lứa tuổi này đang có sự thay đổi đáng kể về mặt tâm sinh lý, một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời trẻ đó là khi trẻ bước sang trường Tiểu học. Hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái là một trong các lĩnh vực chuyên biệt cần phải chuẩn bị, là một hoạt động rất quan trọng và thiết thực đối với trẻ Mầm non nói chung và trẻ 5 tuổi nói riêng. Thông qua hoạt động cho trẻ Làm quen với chữ cái giúp trẻ phát triển trí tuệ và hình thành các thao tác tư duy, trí nhớ, phân tích tổng hợp. Làm quen chữ cái góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ giúp trẻ mở rộng hiểu biết về thế giới xung quanh, làm cho ngôn ngữ của trẻ ngày càng mở rộng. Trẻ giao tiếp mạch lạc hơn, tự tin hơn khi tham gia các hoạt động. Một trong những thực trạng mà chúng ta cần quan tâm đó là đa số phụ huynh ở nông thôn, làm nông nghiệp, ít quan tâm đến con cái của mình, một số phụ huynh còn xem nhẹ việc học hành của các con. Một số phụ huynh còn rất nôn nóng khi con chuẩn bị vào lớp một nên dạy cho con đọc trước, viết trước mà không theo phương pháp giáo dục của nhà trường chính vì vậy dẫn tới việc trẻ tiếp thu không đồng đều, trẻ không tập trung chú ý vì cho rằng mình đã biết rồi, còn khi tô, nối do phụ huynh bày trước nên khi thực hiện theo hướng dẫn thì trẻ làm sai. Những thực trạng trên gây khó khăn trong quá trình dạy trẻ làm quen với chữ cái. 3
Năm học 20182019 tôi được phân phụ trách đứng lớp mẫu giáo 56 tuổi. Bản thân đã xác định ngay từ đầu năm học luôn luôn tìm tòi, vận dụng những kết quả tốt nhất đã đạt được của năm học trước để làm kinh nghiệm giảng dạy cho năm học này. Là giáo viên giảng dạy trong nhà trường, tôi xác định được vai trò trách nhiệm của mình là phải làm gì và làm như thế nào để cùng với nhà trường nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. mỗi cá nhân trong nhà trường trong đó có bản thân tôi phải thực sự nổ lực phấn đấu và phấn đấu hết mình để xây dựng một tập thể lớn mạnh. Để đáp ứng yêu cầu phù hợp với chiến lược giáo dục Mầm non, đòi hỏi nâng cao giáo dục toàn diện cho trẻ nói chung và tăng cường hoạt động lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ nói riêng. Đây là điều kiện thuận lợi để nhà trường tăng trưởng cơ sở vật chất đảm bảo đồ dùng, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học như: tranh ảnh, máy vi tính, máy chiếu...vv. Mặt khác được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường, Hội cha mẹ học sinh, các ban ngành, bạn bè đồng nghiệp về sưu tầm nguyên vật liệu, làm đồ dùng đồ chơi. Thêm vào đó bản thân được nhà trường tạo điều kiện đi dự các buổi bồi dưỡng thường xuyên, thao giảng nên đó học hỏi, trau dồi kiến thức, biết sáng tạo lồng ghép nội dung phong phú vào các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ, trong đó có giờ hoạt động làm quen chữ cái. Qua thời gian đứng lớp, nắm bắt được tình hình thực tế bản thân tôi gặp phải những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi: Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục, ban giám hiệu nhà trường đặc biệt là đồng chí Phó hiệu trưởng phụ trách công tác chuyên môn đã góp ý, bồi dưỡng cho bản thân tôi. Tôi rất vinh dự và tự hào khi được sống và làm việc trong đơn vị có bề dày thành tích, được nhà trường đã trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học, đồ chơi theo Thông tư 02 đầy đủ vì vậy đã tạo điều kiện thuận lợi trong việc thực hiện các hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái. Bản thân tôi rất may mắn được tham gia tập huấn do Sở, Phòng tổ chức, cập nhật đầy đủ và kịp thời các thông tin về đổi mới của ngành học Mầm non, đổi mới phương pháp giảng dạy chú ý đến nội dung giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Đa số phụ huynh rất quan tâm đến con em mình như đưa con đi học đúng giờ, tham gia tốt các ngày lễ, ngày hội do nhà trường tổ chức, phối hợp với nhà trường trong công tác chăm sóc sức khỏe của trẻ, hỗ trợ nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi..... 4
Tôi được nhà trường phân dạy lớp mẫu giáo lớn nhiều năm mặt khác lĩnh vực phát triển ngôn ngữ dạy trẻ làm quen với chữ cái là lĩnh vực mà tôi yêu thích. * Khó khăn Đa số phụ huynh đều làm nghề nông thuần túy nên điều kiện kinh tế còn khó khăn, địa bàn không tập trung, đường đến trường lại xa xôi, phụ huynh chưa có thời gian chăm sóc cho con cái nên ảnh hưởng đến việc cho trẻ đi học. Sự quan tâm của một số phụ huynh về cho trẻ làm quen chữ cái còn chưa đồng đều, theo hướng cải cách. Nhận thức của trẻ không đồng đều, nhiều trẻ phát âm sai, nói lắp, nói ngọng. Thời gian cho việc tạo môi trường hoạt động, tìm tòi và khám phá các đồ dùng đồ chơi một số chủ đề chưa phong phú. * Điều tra thực tiển: Nhằm thực hiện tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái tốt và biết được mức độ, tiếp thu, nhận thức của trẻ vào đầu năm học tôi đã tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái dưới mọi hình thức khác nhau và tiến hành khảo sát đánh giá qua đó tôi nhận thấy một số nhược điểm lớn là một số trẻ chưa tập trung chú ý và không hứng thú, nhận biết mặt chữ cũng chậm, một số trẻ phát âm không rỏ ràng, kết quả khảo sát như sau: Nội dung Tốt Khá Trung bình Yếu Nhận biết chữ SL % SL % SL % SL % cái 9/33 27,3 10/33 30,3 10/33 30,3 4/33 12,1 Phát âm 10/33 30,3 9/33 27,3 9/33 27,3 5/33 15,1 Từ kết quả thực tế như vậy, bản thân tôi luôn băn khoăn, trăn trở và suy nghĩ, tôi luôn tự đặt câu hỏi: Mình phải làm gì? Làm như thế nào để tìm ra những biện pháp tối ưu nhất cùng với sự chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường để tìm ra những giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với chữ cái vỡ thế tụi đó đưa ra một số giải pháp sau: 2.2 Giải pháp thực hiện: 1. Nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Như Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã nói “Học nữa, học mãi, học suốt đời” , học là con đường đi tới thành công trong mọi lĩnh vực. Thấm nhuần lời dạy đó bản thân tôi luôn đặt việc “học” lên hàng đầu. Học để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ để đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp giáo dục. Không phải chúng ta cứ dạy trẻ theo lối củ giáo viên đọc chữ cái cho trẻ đọc theo mà chúng ta phải tổ chức bàng hình thức giáo 5
dục lấy trẻ làm trung tâm, trẻ được tham gia hoạt động trải nghiệm dưới mọi hình thức như: thông qua tổ chức các trò chơi, thông qua các đồ vật, con vật hằng ngày để cho trẻ làm quen với chữ cái, tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi trên máy tính….Chính vì vậy mà chúng ta phải học tập để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Muốn thực hiện được điều đó bản thân tôi phải xây dựng cho mình một kế hoạch học tập để năng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Tôi thiết nghĩ rằng học không cần phải đi đâu xa, không phải tốn kém nhiều tiền bạc mà mình chỉ cần có ý chí, có nghị lực và sắp xếp cho mình một kế hoạch và thực hiện theo kế hoạch đó là đủ. Ví dụ: Tháng 9 mình xem lại nội dung chương trình dạy học nắm bắt những thay đổi, bổ sung của năm học trước, rút ra bài học kinh nghiêm cho mình. Thiết kế các trò chơi tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái. Tháng 10 tham gia bồi dưỡng chuyên môn của nhà trường, của Phòng, dự giờ đồng nghiệm, rút ra bài học kinh nghiệm trong tháng áp dụng trong việc chăm sóc giáo dục trẻ như thế nào, cứ như vậy mà xây dựng kế hoạch cho suốt cả năm học. Một trong những hình thức học đạt hiệu quả cao đó là nghiên cứu tài liệu về những vấn đề cơ bản trong việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong đó nội dung về lĩnh vực phát triển ngôn ngữ có những điểm mới gì để mình đưa vào áp dụng, xem video các tiết dạy mẫu trên các kênh truyền hình, rút kinh nghiệm qua tổ chức cho trẻ hoạt động, dự giờ đồng nghiệp….vv. Tự liên hệ bản thân xem mình tổ chức dạy học như vậy đã thực sự giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, mức độ đạt được như thế nào để cố gắng nhiều hơn. Tham gia đầy đủ các đợt bồi dưỡng thường xuyên, thực hiện các chuyên đề do phòng, trường tổ chức, thiết kế các hoạt động để tổ chức các hoạt động học có hiệu quả, thực hiện các giờ dạy thao giảng do nhà trường tổ chức. Tham mưu với nhà trường để được tham quan các lớp, trường bạn nhằm trau dồi kiến thức, học những điều bổ ích, điều mới lạ cho mình. Điều quan trọng nhất là phải nắm chắc phương pháp của từng loại tiết, nghiên cứu các loại sách tham khảo về hướng dẫn bài dạy để thực hiện có hiệu quả nhất. Luôn nắm vững tâm sinh lý của trẻ để có phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ, giúp trẻ hoạt động tích cực vào các tiết học, gây hứng thú và sự chú ý cho trẻ. Tinh thần học tập để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ phải thường xuyên, liên tục và phải trở thành tấm gương tốt, là phong trào thi đua trong nhà trường. Học để áp dụng vào các tiết dạy cho trẻ làm quen chữ cái, mỗi tiết học phải có hình thức tổ chức khác nhau. Việc làm đó xuất phát từ nhu cầu thực tế, từ việc nghiên cứu khoa học 6
hằng ngày, tự bồi dưỡng để bản thân ngày càng có năng lực chuyên môn vững vàng hơn. 2. Làm đồ dùng đồ chơi, tạo môi trường lớp học: Đối với trẻ mẫu giáo, đồ dùng đồ chơi, tạo môi trường phong phú là một vấn đề hết sức quan trọng nhằm kích thích cho trẻ hoạt động, để trẻ dễ dàng lĩnh hội các biểu tượng về chữ cái. Hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đòi hỏi chúng ta phải tạo được môi trường cho trẻ hoạt động có hiệu quả. Đối với lĩnh vực này môi trường cần phong phú đa dạng phù hợp với các chữ cái mà trẻ sẽ được làm quen qua các chủ đề. Mỗi chủ đề chúng ta cần xây dựng môi trường khác nhau, đồ dùng đồ chơi khác nhau giúp trẻ có hứng thú mỗi khi đến lớp, kích thích trẻ sáng tạo trong hoạt động. Những đồ dùng đồ chơi sản phẩm qua các hoạt động hằng ngày như; vẽ, nặn, xé dán, cắt dán …đều phải viết chữ để hàng ngày kích thích trẻ quan sát và tìm các chữ cái đã học, khi trẻ nhớ được các chữ cái đó trẻ có thể đọc dòng chữ một cách rõ ràng theo cách riêng của mình. Thay vì những đồ dùng trước đây mình thường làm như bông hoa, lá gắn chữ cái để cho trẻ giơ lên mỗi khi cho trẻ phát âm mà tôi đã sử dụng các con vật ngộ nghĩnh cho trẻ sử dụng như vậy sẽ kích thích trẻ hơn. Các loại đồ dùng đồ chơi đều mang tín mỡ cho trẻ dễ gắn vào, mỡ tra khi hoạt động. Ví dụ: Với chủ đề “tết và mùa xuân” tôi xây dựng môi trường về mùa xuân có nhiều loại hoa mai, hoa đào, các loại bánh với các hình dạng khác nhau tôi chỉ làm thân cây còn sau đó trẻ sẽ dùng các đồ dùng có gắn dính âm dương để dính vào, gỡ ra khi có yêu cầu tìm và chọn nhanh trong tổ chức trò chơi. Có thể sử dụng trong các hoạt động khác. Trang trí lớp học cho trẻ 5 tuổi khác hẳn với trang trí ở các độ tuổi khác, trên mỗi bức tranh, góc đồ chơi đều có chữ viết để trẻ có thể đọc ghi nhớ mặt chữ và tạo điều kiện ban đầu cho trẻ làm quen với các chữ cái. Tôi đã xây dựng và hoạt động rất hiêu quả góc “ Bé làm quen chữ cái" trong góc học tập theo từng chủ đề, hấp dẫn phù hợp với đầy đủ các loại tranh ảnh truyện tranh kèm theo thơ chữ to, kí hiệu của từng cháu, kí hiệu các sự vật hiện tượng xung quanh được thay đổi thường xuyên kích thích sự hứng thú của trẻ. Qua đó giúp cho trẻ khả năng ghi nhớ. Sau khi trẻ đọc cô giáo gợi ý cho trẻ tìm các chữ cái đã học trên trang sách, rồi tìm những chữ cái giống nhau, cho trẻ khoanh tròn hoặc gạch chân những chữ cái đã học trong tranh. Ví dụ: Thông qua hình vẽ đồ dùng, con vật, đồ vật cho trẻ điền thêm chữ cái còn thiếu trong từ bằng cách phát âm, gọi tên những đồ dùng, con vật, đồ vật đó… để trẻ nhận biết những chữ cái vừa học có trong từ. 7
Tạo môi trường trong và ngoài lớp học cho trẻ bằng cách viết tên ở các đồ dùng, đồ chơi, tên của mình, tên đồ dùng cá nhân, để trẻ nhận biết được các chữ cái đã học, tôi đã chú trọng tạo ra những đồ dùng đồ chơi dễ làm dễ kiếm như: lịch báo cũ trang trí và ghi từ phù hợp có gắn tranh, sưu tầm các bài ca dao đồng dao, câu đố ghi bằng chữ to với các kiểu chữ phù hợp với trẻ. Đồng thời vận động trẻ tìm kiếm sưu tầm các loại hột hạt củ quả, giấy loại, hoạ báo tranh ảnh Ví dụ: Khi học nhóm chữ cái l, n, m thuộc chủ đề “thế giới thực vật” tôi chọn tranh “quả lê”, “quả na”, “quả mận” và gắn từ tương ứng với tranh hoặc ghi thơ chữ to lên bìa, những chữ cái đang học cô dùng bút màu để ghi các chữ cái đó giúp trẻ dễ dàng ghi nhớ những chữ cái đã học. Tạo môi trường phải vừa tầm đối với trẻ, trẻ dễ thao tác và sử dụng, một vấn đề hết sức quan trọng đó là môi trường đó phải được thay đổi thường xuyên, mỗi ngày đến lớp trẻ phải nhận ra được sự mới lạ để kích thích trẻ hoạt động. Giáo dục kỹ năng tự bảo vệ và giữ gìn đồ dùng đồ chơi khi sử dụng. Phát huy có hiệu quả hoạt động “Học bằng chơi, chơi bằng học” 3. X©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cho trẻ LQCC: Muốn giờ học đạt kết quả cao, trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động thì phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Song yếu tố xây dựng kế hoạch hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái đóng vai trò rất quan trọng, nếu chúng ta chủ động lên kế hoạch trước một cách cụ thể, rõ ràng thì kết quả giờ hoạt động mang lại hiệu quả cao. Một trong những kế hoạch mà mỗi giáo viên cần lưu tâm để tổ chức cho trẻ làm quen với chữ cái đó là” Xây dựng kế hoạch chủ đề” Cứ mỗi chủ đề chúng ta phải xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung trong chủ đề, xác định mục tiêu, bao nhiêu mục tiêu đưa ra cho chủ đề đó, mục tiêu phù hợp với nội dung, với nhận thức của trẻ hay chưa. làm thế nào để trẻ đạt được mục tiêu... Lòng ghép cho trẻ làm quen chữ cái vào các hoạt động khác như thế nào. Tất cả đều thể hiện qua việc xây dựng mục tiêu của chủ đề. Muốn xây dựng kế hoạch đạt hiệu quả cao cần phải biết dựa vào các yêu cầu sau: + Xây dựng kế hoạch tháng theo chủ đề, tuần, đúng với hình thức thực tiển của lớp. + Có kế hoạch bồi dưỡng trẻ cụ thể, đúng đối tượng . Lồng ghép, tích hợp họat động làm quen với chữ cái vào các hoạt động khác trong ngày và mọi lúc mọi nơi. + Phải dựa vào nội dung hoạt động làm quen chữ cái theo từng chủ đề. + Dựa vào khả năng của trẻ trong quá trình hoạt động, sự nhanh nhẹn, linh hoạt, thích thú hay nhàm chán, không chú ý của trẻ để có biện pháp, đưa ra mục tiêu phù hợp với từng trẻ. 8
Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “ Gia đình” tôi xem ở kế hoạch hoạt động với chủ đề này mình cần chuẩn bị những đồ dùng, đồ chơi gì và có những biện pháp sử dụng như thế nào. Dựa vào kế hoạch đó bản thân tôi tìm tòi, sưu tầm tranh ảnh, đồ dùng, đồ chơi, làm và sử dụng cho phù hợp với chủ đề mình dạy. 4. Tæ chøc cho trÎ lµm quen ch÷ c¸i mäi lóc mäi n¬i: Môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái tất đa dạng và phong phú vì vậy xây dựng môi trường là nội dung rất quan trọng trong. Một môi trường chữ viết phong phú (kể chuyện cho trẻ nghe, đọc để viết lại các hoạt động của trẻ, các sách truyện...). Một môi trường ngôn ngữ nói phong phú. Các hoạt động trải nghiệm với việc viết (vẽ, viết nét nguệch ngoạc, sao chép chữ, tô chữ...). Các hoạt động trải nghiệm với việc đọc (đọc nói theo trí nhớ, đọc dựa trên các câu gợi ý của tranh ảnh, đọc truyện tranh chữ to giúp trẻ hiểu mối liên hệ giữa lời nói và chữ viết...) Tạo môi trường làm quen chữ viết phải bao gồm các nội dung như: Dạy trẻ làm quen với chữ cái dưới hình thức trò chơi sao cho trẻ được sử dụng các giác quan của trẻ như: mắt nhìn, tai nghe và các giác quan khác. Dạy trẻ làm quen với việc đọc và viết. Dạy trẻ hiểu mối liên quan giữa lời nói và chữ viết có mối liên quan chặt chẽ với nhau. Dạy trẻ biết hướng của chữ viết trước khi học đọc, học viết để trẻ nhận ra sự nối tiếp nhau giữa các chữ viết trên trang giấy từ trái qua phải, từ trên xuống dưới, từ dưới lên trên. Chính vì vậy mà ngoài giờ hoạt động chung của các lĩnh vực, tôi lên kế hoạch đưa chuyên đề LQCC vào các hoạt động khác như hoạt động góc, hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều...lồng ghép chữ cái vào các môn học khác: văn học, môi trường xung quanh, thể dục, tạo hình... Tôi đã tìm tòi đưa chữ cái đến với trẻ bằng các trò chơi mới lạ hấp dẫn như: TC “chuyển ô tô vào bến”, “rung chuông vàng”, '' quay xổ số", “hái quả trong vườn" Ô cữa bí mật, chiếc túi kỳ lạ...tìm các chữ cái có trong tên của mình, tên của bạn, đồ dùng cá nhân...Thông qua hoạt động góc, hoạt động tạo hình tổ chức cho trẻ dùng hột hạt, giấy, củ quả, xếp, cắt dán tạo hình các chữ cái..... Với những trẻ kỹ năng phát âm đúng đã là một vấn đề khá nan giải vì mỗi khi trẻ đã nói chớt, nói ngọng thì rất khó sữa, do đó trước hết cô giáo phải dùng từ ngữ chính xác phát âm rõ ràng ở mọi lúc mọi nơi. Khi cho trẻ làm quen một chữ cái mới cô phải tập trẻ phát âm nhiều lần, trẻ làm quen không chỉ là chữ cái đơn thuần mà các chữ cái đó gắn liền với các từ ngữ có nghĩa, với những âm khó dễ lẫn lộn như aă, sx, bp, d, b,vr.....tôi chú trọng vào cách so sánh phân tích phát âm đơn giản, dễ hiểu, dùng các hình ảnh đồ vật quen thuộc có tên gọi chứa các chữ cái đó cho trẻ phát âm. Mặt khác, ở mọi lúc mọi nơi tôi thường chú ý theo dõi luyện trẻ nói đúng, sữa sai kịp thời, đặc biệt 9
các giờ hoạt động ngoài trời: khi quan sát tôi chú trọng vào việc khuyến khích trẻ dùng các từ láy, từ mới như: rung rinh, biêng biếc, nhanh nhẹn, xanh ngắt, xanh biếc, tim tím, ào ạt...vv để miêu tả hiện tượng phù hợp đối tượng trẻ quan sát. Đồng thời tôi luôn tìm tòi sưu tầm các bài dồng dao, ca dao, lời hát ru, câu nói vần về trò chơi dân gian ở địa phương để luyện thêm cho trẻ. 5. Lµm quen ch÷ c¸i trªn tiÕt häc: Hoạt động làm quen chữ cái là hoạt động tương đối khô khan so với các hoạt động khác, vì thế để giúp trẻ hứng thú tham gia với cô một cách tích cực và để khắc sâu những kiến thức vừa học, tôi đã lồng ghép phương pháp “ Học bằng chơi, chơi mà học” vào bài dạy để cũng cố kiến thức cho trẻ, cung cấp những gì mà trẻ chưa biết ngay trên tiết học bằng nhiều hình thức và phương pháp khác nhau. Ví dụ: ở chủ đề “Thế giới động vật” tiết làm quen chữ cái b, d, đ thay vì đơn giản gắn tranh có chứa từ: con bò, con dê, lạc đà….thì tôi đưa những hình ảnh động trong máy tính qua chương trình papoi để tạo sự hấp dẫn cho trẻ như: bò mẹ dẫn đàn bò con đi ăn, đàn dê ăn cỏ, bầy lạc đà đi chơi ….Sau đó cho trẻ gọi tên các con vật và trẻ trả lời chúng đang làm gì? rồi mới gắn bằng từ có chữ cái đó. Hình ảnh “động” trẻ được quan sát trên máy sẽ làm trẻ thích thú và dẫn đến việc trẻ tập trung cao hơn, tiếp theo cô khéo léo đặt những câu hỏi và dẫn dắt đưa trẻ vào bài một cách say mê nhẹ nhàng. Song song với viêc cho trẻ làm quen vơi mặt chữ còn phải hướng dẫn trẻ cách phát âm đối với các chữ cái khác nhau chính xác. Chú ý đến những trẻ cá biệt, những trẻ hạn chế về ngôn ngữ, nói lắp, nói ngọng tôi phải quan tâm đến trẻ nhiều hơn, sữa sai cho trẻ. Để cho trẻ phát âm chính xác thì giáo viên phải phát âm chuẩn, thay đổi các hình thức cho trẻ phát âm giữa các chữ cái để trẻ hứng thú tham gia và tập trung chú ý khi nghe cô, các bạn phát âm. Bên cạnh đó tôi luôn nhận ra khả năng đọc phát âm khác nhau của từng trẻ để dẫn dắt trẻ vào hoạt động làm quen chữ cái mà không làm trẻ cảm thấy nặng nề. Sau khi trẻ đã nhận biết và phát âm đúng các chữ cái, để giúp trẻ cũng cố và khắc sâu thêm tôi đã tổ chức cho trẻ tham gia vào các trò chơi ôn luyện, các trò chơi được thiết kế với các hình thức khác nhau phù hợp với các chữa cái mà trẻ đang nhận biết, lựa chọn số lượng trò chơi trên mỗi tiết học phù hợp, các trò chơi phải xen kẽ động, tĩnh. Đồ dùng hấp dẫn thu hút trẻ tham gia Ví dụ: Với chữ cái h, k tôi lựa chọn trò chơi “rung chuông vàng”; “xếp hột hạt”, “thi ai chọn nhanh”, khi tổ chức tôi xen kẻ động động để giúp trẻ tiếp thu nhẹ nhàng và thoải mái hơn. 10
Các tiết học được tổ chức với các hình thức khác nhau, phối hợp với các phương pháp khác sao cho phù hợp..., mục đích cuối cùng của hoạt động làm quen chữ cái trên tiết học phải đạt được mục tiêu đề ra, trẻ hứng thú tham gia hoạt động trải nghiệm, cũng cố kiến thức mà trẻ được làm quen ở mọi lúc mọi nơi. Nội dung giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phải phát huy hiệu quả. Có thể nói rằng tổ chức cho trẻ làm chử cái trên tiết học là hoạt động không thể thiếu được trong chương trình dạy học. Chính vì thế chúng ta phải lựa chọn nội dung phù hợp, đưa ra mục tiêu rõ ràng, tổ chức bằng nhiều hình thức để cho trẻ lĩnh hội một cách tốt nhất. 6. Công tác phèi hîp víi phô huynh: Để thực hiện hoạt động làm quen với chữ cái công tác phối hợp với phụ huynh đóng một vai trò hết sức quan trọng. Gia đình, nhà trường, đều là môi trường giáo dục trẻ nên cần có sự giáo dục đồng bộ, kết hợp chặt chẽ để thống nhất biện pháp giáo dục có kết quả cao. Trước hết, tôi nhanh chóng nắm bắt tình hình, điều kiện, đặc điểm của lớp mình phụ trách rồi lên kế hoạch triển khai họp phụ huynh, tuyên truyền tầm quan trọng của việc làm quen chữ cái đối với trẻ. Báo cáo tình hình chất lượng của trẻ qua đợt khảo sát đầu năm, thông báo chương trình kế hoạch, thời gian hoạt động của trẻ ở lớp, ở nhà, nội dung mua sắm đầy đủ các loại đồ dùng phục vụ bộ môn. Có thể vận động mỗi phụ huynh mua bộ chữ cái, sách truyện... để bồi dưỡng thêm cho trẻ học ở nhà. Điều chú ý quan trọng là quán triệt với phụ huynh biện pháp giáo dục mọi lúc, mọi nơi, bố mẹ người lớn luôn là tấm gương sáng cho trẻ noi theo. Trong lời nói phải luôn dùng từ ngữ đầy đủ chính xác, nếu trẻ có biểu hiện nói lắp, nói ngọng, chớt...người lớn phải kịp thời sữa ngay, tuyệt đối không dạy trẻ bằng cách nói chớt nói lắp theo trẻ., không cho trẻ viết chữ cái và làm thay cho trẻ. Tôi thường xuyên trao đổi kịp thời tình hình của trẻ vào giờ đón, trả trẻ để nắm bắt thông tin từ hai phía để có biện pháp giáo dục kịp thời. Tạo cho trẻ môi trường học tập lành mạnh ở gia đình để trẻ có cơ hội tham gia hoạt động trải nghiệm, cũng có kiến thức. Tuyệt đối không chê trẻ mà luôn động viên sự nổ lực phấn đấu của trẻ cho dù nổ lực đó chưa lớn. 2.3. Kết quả đạt được Trong quá trình nghiên cứu, tìm tòi, triển khai áp dụng các biện pháp nêu trên vào hoạt động cho trẻ làm quen vái chữ cái tôi đã thu được kết quả như sau. * Đối với bản thân: 11
Bản thân đã nắm chắc nội dung, phương pháp hình thức thiết kế tổ chức linh hoạt vào các giờ cho trẻ hoạt động làm quen với chữ cái. Có kỹ năng tốt trong tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái. Mặt khác bản thân đã có kinh nghiệm trong việc sữ dụng và làm các loại đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động làm quen chữ cái. Đồ dùng đồ chơi phong phú và đa dạng thay đổi theo từng chủ đề, đã tập trung được sự thu hút của trẻ vào hoạt động "Làm quen với chữ cái" được nhiều trẻ thích vào tham gia hoạt động, trẻ tích cực quan sát tìm tòi, khám phá phát hiện ra những câu trả lời chính xác. Môi trường trong và ngoài lớp học phong phú và đa dạng hơn thu hút được nhiều trẻ tích cực tham gia hoạt động trải nghiệm. * Đối với trẻ Nhờ có sự vận dụng phương pháp, biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen chữ cái, 100% trẻ đã tự nắm bắt một số kĩ năng nghe, nhìn và đọc. Nhận ra chữ cái đã học, cách phát âm rõ, nhận biết từ đúng và nhanh, cách đưa mắt đọc ngày càng linh hoạt. Trẻ nhận biết chữ cái với nhiều kiểu chữ khác nhau như: chữ in thường, chữ in hoa, viết thường và phát âm rõ ràng chính xác. 100% trẻ thích thú tham gia hoạt động trải nghiệm. Kết quả ở trẻ lĩnh hội, làm quen chữ cái ngày càng được nâng cao. Cụ thể là: Nội dung Tốt Khá Trung bình `Yếu Nhận biết chữ SL % SL % SL % SL % cái 23 69,7 9 27,3 1 3,0 Phát âm 22 66,7 9 27,3 2 6,0 * Đối với phụ huynh: Đa số phụ huynh tin tưởng và nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn làm quen chữ cái. Phụ huynh thể hiện sự chăm lo đến phương pháp giáo dục và chăm sóc trẻ khi trẻ ở nhà, có ý thức trong việc sưu tầm nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi và nêu ý kiến hay trong việc làm đồ dùng đồ chơi. Thường xuyên trao đổi tình hình của trẻ với giáo viên, từ đó kết hợp giữa nhà trường với gia đình trẻ ngày càng gắn bó. 3. Phần kết luận: 3.1. Ý nghĩa của đề tài: Nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ 56 tuổi làm quen với chữ cái là một hoạt động có ý nghĩa vô cùng quan trọng, mang tính giáo dục cao đối với trẻ Mẫu giáo 56 tuổi. Đồng thời đó là một nhân tố quyết định sự hình thành cơ sở ban đầu và phát triển 12
nhân cách toàn diện cho trẻ ở lứa tuổi Mầm non, tạo tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào lớp một. Vì thế mổi một giáo viên cần xác định đây là nhiệm vụ quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ phát âm chính xác, rỏ ràng mạch lạc 29 chữ cái tiếng Việt, làm giàu vốn từ cho trẻ. Qua quá trình thực hiện và đã đạt được kết quả như trên. Bản thân tôi đã rút ra được những bài học kinh nghiệm bổ ích sau: Trước hết giáo viên phải luôn tự học hỏi và có ý thức và tự bồi dưỡng cho bản thân. Thường xuyên nghiên cứu trao đổi với bạn bè đồng nghiệp về các phương pháp biện pháp tối ưu để thực hiện có hiệu quả trong quá trình hoạt động. Tận dụng mọi nguyên vật liệu đơn giản, dễ tìm dễ kiếm sẵn có ở địa phương để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động nhằm kích thích sự hứng thú của trẻ vào tất cả các hoạt động. Cung cấp, củng cố kiến thức làm quen chữ cái thông qua các hoạt động khác. Nghiên cứu kĩ và soạn bài nắm chắc mục tiêu của từng loại tiết. Tạo môi trường trong và ngoài lớp học với nhiều hình thức hấp dẫn và được thay đổi thường xuyên theo từng chủ đề trong tháng. Thường xuyên theo giỏi về chất lượng để có biện pháp bồi dưỡng cho từng trẻ. Tăng cường sự phối hợp giữa gia đình nhà trường và các tổ chức khác. Luôn có kế hoạch trao đổi với phụ huynh trong việc bồi dưỡng thêm cho trẻ ở nhà, tạo sự gần gủi, niềm tin và sự thống nhất trong việc cho trẻ làm quen với chữ cái. Qua quá trình thực hiện tôi đã vận dụng những phương pháp, biện pháp có hiệu quả trẻ thích thú, nhanh nhẹn, tiếp thu bài nhanh tạo cho giáo viên thêm khéo léo, sáng tạo trọng việc làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ. Biết tìm ra các giải pháp để thực hiện tốt chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ mà bản thân tôi đang thực hiện và tiếp tục nghiên cứu lâu dài để bổ sung những kinh nghiệm của tôi được hoàn chỉnh hơn với mục đích mang lại kết quả cho trẻ trong việc làm quen chữ cái. 3.2. Kiến nghị, đề xuất: ̀ ương, PGD tô ch Nha tr ̀ ̉ ưc bôi d ́ ̀ ưỡng chuyên môn cho giao viên. Tăng c ́ ường ́ ự giơ, thao giang hoc hoi chuyên môn công tac d ̀ ̉ ̣ ̉ ở đông nghiêp đê nâng cao trinh đô ̀ ̣ ̉ ̀ ̣ chuyên môn. Nhất là những tiết dạy có hiệu quả trong việc áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. ̣ Đê nghi PGD tham m ̀ ưu vơi cac câp hô tr ́ ́ ́ ̉ ợ kinh phi đê nha tr ́ ̉ ̀ ường mua săm bô ́ ̉ sung đồ dùng theo thông tư 02/BGD&ĐT đây đu nhăm cai thiên điêu kiên c ̀ ̉ ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ ơ sở vât chât ̣ ́ lơp hoc tao môi tr ́ ̣ ̣ ương hoc tâp tôt cho cac chau. ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ 13
Trên đây là một vài kinh nghiệm qua đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ 56 tuổi làm quen với chữ cái” mà bản thân tôt đã rút ra từ thực tiễn dạy học. Đề tài này tôi đã rút ra từ kinh nghiệm của bản thân trong công tác giảng dạy và thực hiện nhiệm vụ được giao, do đó không tránh khỏi những thiếu sót. Qua đây, tôi rất mong nhận được sự góp ý, xây dựng bổ sung của các cấp lãnh đạo, Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nhà trường cùng các bạn đồng nghiệp giúp tôi có được bài học kinh nghiệm tốt hơn để áp dụng trong quá trình công tác của bản thân, trong việc nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non. Tôi xin chân thành cảm ơn! 14