Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mẫu giáo Hoa Cúc Trắng

Chia sẻ: Lê Quang Đào _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

233
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến đưa ra một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi; phát triển toàn diện và có những kỹ năng sống cần thiết cho trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mẫu giáo Hoa Cúc Trắng

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN KRÔNG NĂNG TRƯỜNG MẪU GIÁO HOA CÚC TRẮNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ 4 5 TUỔI Ở TRƯỜNG MẪU GIÁO HOA CÚC TRẮNG” Người thực hiện: Hoàng Thanh Tùng Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường mẫu giáo Hoa Cúc Trắng Lĩnh vực chuyên môn: Phát triển tình cảm, kỹ năng xã hội
2 Ea Dăh, tháng 3 năm 2021 MỤC LỤC TT NỘI DUNG SỐ TRANG I PHẦN MỞ ĐẦU 1 1 Lý do chọn đề tài 1 2 Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 1 3 Đối tượng nghiên cứu 2 4 Giới hạn nghiên cứu 2 5 Phương pháp nghiên cứu 2 II PHẦN NỘI DUNG 2 Cơ sở lý luận 1 2 Thực trạng vấn đề nghiên cứu 2 4 Nội dung và hình thức của giải pháp 3 5 Mục tiêu của các giải pháp a 5 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp b 5 Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 45 tuổi 5 Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ một cách phù hợp. 5 Giải pháp 2: Cụ thể hóa nội dung các kỹ năng cơ bản cần dạy trẻ 9
3 Giải pháp 3: Lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày. 12 Giải pháp 4: Tuyên truyền, kết hợp với phụ huynh trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. 16 Kết quả khảo nghiệm, gía trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi và c hiệu quả ứng dụng 17 III KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 18 1 Kết luận 18 2 Kiến nghị 19 TÀI LIỆU THAM KHẢO 20
4 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Ngày nay, khi xã hội ngày một phát triển, đất nước đang trên đường hội nhập Quốc tế, chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới. Bên cạnh những mặt tích cực thì những tác động tiêu cực gây nguy hại cho con người đặc biệt là trẻ em cũng ngày một đáng lo ngại hơn. Đối với trẻ mầm non việc tiếp nhận tri thức là việc rất quan trọng, song song với đó cần hình thành và rèn luyện những kỹ năng sống ban đầu cho trẻ. Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non từ sớm sẽ giúp trẻ phát triển những thói quen tốt đây là cách dạy cho trẻ có trách nhiệm với chính mình và với người khác. Kỹ năng sống cho trẻ nó được hiểu cơ bản “Là những kỹ năng cần cho trẻ, hình thành những hành vi lành mạnh. Từ đó giúp trẻ đối mặt với những thách thức của cuộc sống, như vậy dần dần trẻ sẽ hình thành những kỹ năng cần có và theo trẻ suốt cuộc đời”[1]. Một số phụ huynh mải lo kiếm thật nhiều tiền mà quên mất việc chăm sóc và giáo dục con cái. Có những gia đình thuê người giúp việc chăm sóc con cái, thậm chí yêu cầu người giúp việc chăm lo cho từng miếng ăn giấc ngủ, tắm rửa thay quần áo, mặc dù những công việc đó nên để cho trẻ tự làm để nâng cao kỹ năng sống, để khi trẻ gặp khó khăn có thể tự giải quyết được vấn đề.Do đó việc hình thành kỹ năng sống cho học sinh nói chung và trẻ mầm non nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong giáo dục hiện nay. Tuy nhiên việc rèn kỹ năng sống của trẻ ở trường mầm non còn nhiều hạn chế, nguyên nhân chính là trong tư tưởng của giáo viên và phụ huynh chỉ chú trọng đến việc dạy kiến thức mà chưa rèn nhiều kỹ năng sống cho trẻ. Một số kỹ năng của trẻ như: Kỹ năng tự phục vụ, chăm sóc bản thân, kỹ năng giao tiếp ứng xử, kỹ năng tự bảo vệ và việc thực hiện nề nếp, thói quen… đang còn hạn chế. Từ thực tế đó, bản thân tôi luôn băn khoăn, trăn trở làm sao để giúp trẻ tự tin, chủ động, có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết điều nên làm và không nên làm. Đó là lí do để bản thân tôi lựa chọn: Đề tài“Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 45 tuổi ở Trường MG Hoa Cúc Trắng”làm sáng kiến kinh nghiệm của mình. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Đề tài này tôi nghiên cứu nhằm đưa ra một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 45 tuổi. Giúp trẻ triển toàn diệnvà có những kỹ năng sống cần thiếtcho trẻ.
5 Giúp các bậc phụ huynh nhận thức sâu sắc hơn về việc hình thành kỹ năng sống cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non. 3. Đối tượng nghiên cứu Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 45 tuổi. Trẻ mẫu giáo 45 tuổi, trường mẫu giáo Hoa Cúc Trắng. 4. Giới hạn của đề tài Phạm vi nghiên cứu từ tháng 09 năm 2020 đến tháng 05 năm 2021, tại lớp Chồi 2 trường Mẫu giáo Hoa Cúc Trắng – xã Ea dăh – Huyện Krông Năng – Tỉnh Đăk Lăk. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu lý thuyết Phương pháp quan sát Phương pháp điều tra thực tiễn Phương pháp trao đổi, hướng dẫn Phương pháp tổng kết kinh nghiệm II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận “Hiền dữ đâu phải là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên” [2]. Câu nói trên của Bác Hồ muốn phủ nhận quan điểm cho rằng đức tính con người là “tính sẵn”. Người cho rằng một người thiện, một công dân tốt trước hết phải do giáo dục, cách giáo dục. Chắt lọc những bằng chứng đã được rút ra trong thực tiễn cho thấy nếu một đứa trẻ được sống trong môi trường giáo dục lành mạnh thì lớn lên sẽ trở thành người có ích, những chủ nhân tương lai thực thụ. Ngược lại một đứa trẻ sống trong một môi trường thiếu giáo dục, khi lớn lên cả nhân cách, tư duy và trí tuệ đều sẽ không bằng đứa trẻ có môi trường giáo dục lành mạnh. Tuy nhiên, đây không phải là hoàn toàn tuyệt đối tuân theo quy luật đó, mà còn phụ thuộc rất nhiều vào tác động ngoại cảnh để hình thành nên tư duy cho đứa trẻ trước khi trưởng thành nhân cách. Một con người trước khi hình thành nhân cách được sống trong môi trường giáo dục bài bản, đảm bảo đủ cả chất và lượng “có phương pháp dạy chuẩn, có điều kiện về vật chất, người giáo viên giỏi...” thì đứa trẻ trở thành một con người được hội tụ đủ nhân cách, phát triển toàn diện, để thích nghi vững vàng trước mọi biến động xã hội. Trẻ em là giai đoạn đầu tiênhình thành nhân cách thông qua tiếp thu có chọn lọc, lĩnh hội kiến thức từ môi trường giáo dục. Đặc biệt trong thời điểm hiện naykỹ năng sốngcho trẻ không còn dừng lại ở trong môi trường giáo dục gia đình, nhà trường mà còn thông qua công nghệ số thời đại 4.0, thời đại mà khi
6 trẻ sinh ra mới từ 1 đến 2 tháng tuổi chúng ta đã có thể cho trẻ nghe những bản nhạc, câu chuyện… từ các thiết bị ghi âm hiện đại. Như vậy, kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, cũng có thể qua rèn luyện hoặc giáo dục của con người. Có kỹ năng sống bắt buộc phải được rèn luyện mới hình thành từ môi trường giáo dục, sách báo, tư liệu, phim ảnh…Các kỹ năng sống thông thường có mối tương quan và bổ trợ cho nhautheo một lôgic học. Từ những phân tích trên cho thấy tầm quan trọng trong giáo dục kỹ năng sống, đặc biệt trẻ lứa tuổi mầm non là rất cần thiết. Rèn kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ rèn luyện kỹ năng ứng xử thân thiện, giao tiếp, trong tất cả các tình huống và kỹ năng làm việc hợp tác theo nhóm, đặc biệt là ý thức chăm sóc bản thân, tự bảo vệ. Chính vì vậy, giáo dục kỹ năng sốnggiúp trẻ biết thực hiện nghĩa vụ của bản thân và tuân thủ những quy định về nề nếp trong học tập, vui chơi và trong được rút ra trong thực tiễn cho thấy nếu một đứa trẻ được sống trong môi trường giáo dục lành mạnh thì lớn lên sẽ trở thành người có ích, những chủ nhân tương lai thực thụ. Ngược lại một đứa trẻ sống trong một môi trường thiếu giáo dục, khi lớn lên cả nhân cách, tư duy và trí tuệ đều sẽ không bằng đứa trẻ có môi trường giáo dục lành mạnh. Tuy nhiên, đây không phải là hoàn toàn tuyệt đối tuân theo quy luật đó, mà còn phụ thuộc rất nhiều vào tác động ngoại cảnh để hình thành nên tư duy cho đứa trẻ trước khi trưởng thành nhân cách. Một con người trước khi hình thành nhân cách được sống trong môi trường giáo dục bài bản, đảm bảo đủ cả chất và lượng “có phương pháp dạy chuẩn, có điều kiện về vật chất, người giáo viên giỏi...” thì đứa trẻ trở thành một con người được hội tụ đủ nhân cách, phát triển toàn diện, để thích nghi vững vàng trước mọi biến động xã hội. Trẻ em là giai đoạn đầu tiên hình thành nhân cách thông qua tiếp thu có chọn lọc, lĩnh hội kiến thức từ môi trường giáo dục. Đặc biệt trong thời điểm hiện nay kỹ năng sống cho trẻ không còn dừng lại ở trong môi trường giáo dục gia đình, nhà trường mà còn thông qua công nghệ số thời đại 4.0, thời đại mà khi trẻ sinh ra mới từ 1 đến 2 tháng tuổi chúng ta đã có thể cho trẻ nghe những bản nhạc, câu chuyện… từ các thiết bị ghi âm hiện đại. Như vậy, kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, cũng có thể qua rèn luyện hoặc giáo dục của con người. Có kỹ năng sống bắt buộc phải được rèn luyện mới hình thành từ môi trường giáo dục, sách báo, tư liệu, phim ảnh…Các kỹ năng sống thông thường có mối tương quan và bổ trợ cho nhau theo một lôgic học.
7 Từ những phân tích trên cho thấy tầm quan trọng trong giáo dục kỹ năng sống, đặc biệt trẻ lứa tuổi mầm non là rất cần thiết. Rèn kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ rèn luyện kỹ năng ứng xử thân thiện, giao tiếp, trong tất cả các tình huống và kỹ năng làm việc hợp tác theo nhóm, đặc biệt là ý thức chăm sóc bản thân, tự bảo vệ. Chính vì vậy, giáo dục kỹ năng sống giúp trẻ biết thực hiện nghĩa vụ của bản thân và tuân thủ những quy định về nề nếp trong học tập, vui chơi và trong sinh hoạt. Từ đó góp phần tích cực vào việc giáo dục trẻ phát triển toàn diện, đặc biệt là phát triển về nhận thức, tư duy, ngôn ngữ và tình cảm, nó cung cấp cho trẻ vốn tri thức đầu tiên về xã hội, con người. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Trường Mẫu Giáo Hoa Cúc Trắng thuộc xã vùng 3 của huyện Krông Năng, điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn, với điểm trường Xuân Lạng thì các cháu trong độ tuổi 3 – 4 tuổi chưa được đến trường và đặc biệt ở điểm trường này đa số là dân tộc thiểu thiểu số đến từ vùng núi phía Bắc. Chính vì điều đó nên trong quá trình tôi nghiên cứu đề tài sáng kiến này, bản thân tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuân l ̣ ợi Về nhà trường: Trường mẫu giáo Hoa Cúc Trắng là một đơn vị có bề dày về thành tích. + Ban giám hiệu trường Mẫu Giáo Hoa Cúc Trắng có trình độ chuyên môn cao, có kinh nghiệm quản lý, làm việc khoa học. Thường xuyên thăm lớp dự giờ, trao đổi chuyên môn, cung cấp tài liệu tham khảo cho giáo viên. + Đội ngũgiáo viên trong trường đa số là giáo viên trẻ năng động, tâm huyết, yêu nghề mến trẻ nhiệt tình sáng tạo. + Nhà trường đặc biệt quan tâm tạo điều kiện, giúp đỡ về chuyên môn và đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm tương đối đầy đủ đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị phục vụ cho việc học tập của trẻ Về bản thân: Là một giáo viên luôn mang trong mình lòng nhiệt huyết, yêu nghề mến trẻ, làm việc với tinh thần trách nhiệm cao, luôn có tinh thần tự học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, luôn tự rèn luyện tu dưỡng phẩm chất đạo đức nên luôn nhận được sự quan tâm, tin tưởng của ban giám hiệu nhà trường, đồng nghiệp và phụ huynh… Về phụ huynh: Các bậc phụ huynh đã quan tâm hơn đến bậc học mầm non, nên họ có ý thức cho con đi học đều, đúng độ tuổi, đưa đón con đúng giờ quy định. Phụ huynh luôn phối hợp chặt chẽ với nhà trường, giáo viên để có biện pháp giáo dục tốt nhất. Đồng thời phụ huynh luôn tích cực ủng hộ cho
8 việc mua sắm đồ dùng đồ chơi và một số trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học của cô và Cụ thể: Khi khảo sát trẻ tại lớp vào tháng 9/2020, tôi đã thu thập được kết quả như sau:
9 Tổng số Trẻ đạt Trẻ chưa đạt trẻ trong Nội dung Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ lớp khảo sát trẻ. (%) trẻ. (%) Kỹ năng tự chăm sóc bản thân 9 36% 16 64% và tự phục vụ. Kỹ năng giao tiếp, ứng xử 8 32% 17 68% 25 Kỹ năng tự bảo vệ bản thân 12 48% 13 52% Kỹ năng tự tin 10 40% 15 60% Kỹ năng trong hoạt động tập 7 28% 18 72% thể và hoạt động nhóm. Từ kết quả trên tôi cảm thấy rất băn khoăn và suy nghĩ xem phải dạy trẻ như thế nào, bằng cách nào để tất cả trẻ lớp tôi tự tin, có được những hành vi tốt và biết cách giao tiếp, ứng xử với mọi người xung quanh mình. Từ những suy nghĩ đó, tôi mạnh dạn đưa ra một số giải pháp nhằm giải quyết vấn đề trên như sau: 3. Nội dung và hình thức của giải pháp. a. Mục tiêu của giải pháp Giúp trẻ chủ động, tự tin và biết cách xử lý các tình huống trong cuộc sống, và có trách nhiệm. Đặc biệt giúp trẻ biết dược những điều nên làm và không nên làm. Phát triển khả năng tư duy sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có cuộc sống hài hòa trong tương lai. Để nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ một cách hiệu quả tôi đã tìm và vận dụng một số giải pháp sau: b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp: Giải pháp 1:Xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ một cách phù hợp. Tôi lấy mục tiêu giáo dục kỹ năng sống cho trẻ làm nhiệm vụ hàng đầu trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ nhằm góp phần bé nhỏ của mình vào quá trình hình thành nhân cách cho trẻ. Muốn giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả cao, ngay từ đầu năm học tôi đã phối hợp với cô giáocùng lớp xây dựng kế hoạch và thống nhất đưa vào các chủ đề, các hoạt động ở lớp một cách phù hợp, tùy thuộc vàotừng thời điểm, từng chủ đề, tôi lựa chọn nội dung tích hợp giáo dục kỹ năng sống để dạy trẻ nhằm đạt hiệu quả cao. Cụ thể như sau:
10 Chủ đề: TRƯỜNG MẦM NON (Thực hiện từ ngày 07/09 đến 02/10/2020) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng tự phục vụ và tự chăm sóc bản thân Trẻ tự lấy và tự cất đồ chơi, đồ dùng Trẻ tự ăn, tự uống. Kỹ năng tự bảo vệ Trẻ đến lớp và về nhà biết chào cô, chào ông bà, bố mẹ, anh chị, chào các bạn. Kỹ năng trong hoạt động tập thể, hoạt động nhóm. Trẻ biết phối hợp với các bạn trong khi chơi Chủ đề: BẢN THÂN (Thực hiện từ ngày 05/10 đến 23/10/2020) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng tự phục vụ, chăm sóc bản thân Giữ gìn vệ sinh các nhân đánh răng vào buổi sáng, buổi tối, và sau khi ăn Kỹ năng tự bảo vệ Trẻ biết gọi người lớn khi gặp trường hợp khẩn cấp như: cháy, ngã chảy máu… Tránh những trường hợp không antoàn như: Khi người lạ bế cho bánh kẹo, nước ngọt… Trẻ tự tin giới thiệu bản thân như tên, tuổi, sở Kỹ năng tự tin thích… Kỹ năng trong hoạt động nhóm, tập thể Đoàn kết với bạn trong hoạt động học và hoạt động vui chơi. Biết cách giải quyết mâu thuẫn. Chủ đề: NGÔI NHÀ THÂN YÊU (Thực hiện từ ngày 26/10 đến 13/11/2020) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng phục vụ, tự chăm sóc bản thân Biết gấp quần áo, đi giày dép đúng cách, đeo tất và cởi tất. Kỹ năng giao tiếp, ứng xử Kể các thành viên trong gia đình Nói năng lễ phép với người lớn Kỹ năng tự tin Tự tin kể các thành viên trong gia đình Tránh những vật dụng nguy hiểm như: Bàn là, bếp điện, bình nước nóng… và không đùa nghịch các vật Kỹ năng tự bảo vệ sắc nhọn. Kỹ năng hợp tác Giúp đỡ bố mẹ những công việc đơn giản, phù hợp với sức của mình. Chủ đề: NHỮNG NGHỀ BÉ BIẾT (Thực hiện từ ngày 16/11đến 11/12/2020) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng giao tiếp, ứng xử Yêu quý và tôn trọng các nghề trong xã hội.
11 Kỹ năng tự bảo vệ bản thân Tránh xa những hành động, hành vi gây nguy hiểm. Kỹ năng tự tin Giới thiệu sở thích lớn lên bé thích làm nghề gì? Kỹ năng trong hoạt động nhóm, tập thể Thực hiện vai của mình trong trò chơi của nhóm. Chủ đề: NHỮNG CON VẬT BÉ YÊU ( Thực hiện từ ngày 14/12/2020 đến 08/01/2021) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng tự phục vụ bản thân. Trẻ biết cách xử lý khi bị các loại côn trùng cắn. Kỹ năng tự bảo vệ Biết tránh một số con vật có khả năng gây nguy hiểm như: Con chó, tổ ong… Kỹ năng hợp tác Giúp bố mẹ chăm sóc vật nuôi trong gia đình. Chủ đề: THỰC VẬT (Thực hiện từ ngày 11/01/2021 đến 29/01/2021 Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng tự phục vụ bản thân. Trẻ biết chọn lựa trang phục khi đi chơi Bé và các bạn chăm sóc cây xanh ở góc thiên nhiên. Kỹ năng hợp tác Chủ đề: MÙA XUÂN (Thực hiện từ ngày 01/02/2021 – 26/02/2021) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng giao tiếp, ứng xử Nói những câu chúc tết đơn giản để chúc ông bà, bố mẹ và người thân. Kỹ năng tự bảo vệ Không ăn quá nhiều đồ ngọt, không uống nhiều nước có ga, ăn uống phù hợp trong ngày tết. Chủ đề: QUÊ HƯƠNG EM VÀ NGÀY 8/3 ( Thực hiện từ ngày 1/03/2021 đến 19/03/2021) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng giao tiếp, ứng xử. Trẻ biết một địa danh lịch sử của Việt Nam. trẻ bết ngầy 8/3 là ngày Quốc tế phụ nữ Kỹ năng tự bảo vệ An toàn khi ra đường, đi chơi Kỹ năng hợp tác Bé cùng bố mẹ chuẩn bị đồ khi đi tham quan, du lịch. Chủ đề: BÉ VỚI AN TOÀN GIAO THÔNG ( Thực hiện từ ngày 22/03/2021 đến 09/04/2021) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng, tự chăm sócbản thân. Biết đội mũ bảo hiểm,đeo khẩu trang, đeo kính khi ngồi xe máy. Một số hành vi văn minh khi ngồi trên xe, đến nơi Kỹ năng ứng xử công cộng. Chủ đề: NƯỚC VÀ HIỆN TƯỢNG TỰ NHIÊN
12 ( Thực hiện từ ngày 12 /04/2021 đến 08/05/2021) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng tự chăm sóc bản thân Đội mũ, che ô khi đi trời nắng. Kỹ năng tự bảo vệ Bé không chơi gần nơi có ao, hồ. Không chạy ra mưa khi trời sấm, sét. Biết trao đổi, thảo luận với bạn và người lớn về Kỹ năng hợp tác các hiện tượng tự nhiên, thời tiết theo mùa. Chủ đề: BÁC HỒ TẾT THIẾU NHI (Thực hiện từ ngày 10/05/2021 đến 21/05/2021) Nội dung kỹ năng sống Bài tập trải nghiệm Kỹ năng tự bảo vệ An toàn khi ra đường, đi chơi Kỹ năng hợp tác Bé biết ngày 01/6 là ngày Quốc tế thiếu nhi Giải pháp 2: Cụ thể hóa nội dung một số kỹ năng cơ bản cần dạy trẻ. * Kỹ năng lao động tự chăm sóc và tự phục vụ bản thân Ngay từ đầu năm học, tôi tập trung dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, chăm sóc bản thân đó là:Trẻ biết cất ba lô, giày dép đúng nơi quy định. Trẻ biết rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Biết mời chào trước khi ăn, ́ ử dụng những đồ dùng trong ăn uống sạch sẽ gọn gàng, không làm rơi vãi, biêt s nhai kỹ không gây tiếng ồn và ăn hết suất của mình. Sau khi ăn xong trẻ biết cất bát, thìa đúng chỗ, biết lấy khăn lau miệng và tự lấy nước để uống. Biết kê sạp giường cùng cô, biết tự lấy, xếp gối và cất gối đúng nơi quy định. Ngoài ra tôi còn dạy trẻ kỹ năng phục vụ bản thân như: Tự cởi và mặc quần áo, biết lấy và cất đồ dùng đúng nơi quy định.
13 Hình ảnh:Trẻ tự cất dép khi vào lớp * Ky năng ̃ ứng xử, giao tiếp. Bên cạnh kỹ năng giao tiếp với cô và các bạn thì kỹ năng khi giao tiếp với người lớn tuổi cũng vô cùng quan trọng. Ở phần đặt vấn đề tôi đã nêu,trẻ hầu hết chưa có các kỹ năng giao tiếp, kỹ năng chào hỏi... Chính điều đó sẽ tạo nên những nhận thức sai lệch và những hành vi của trẻ mà dần nó sẽ biến thành thói quen khó có thể thay đổi. Vì vậy, đối với người lớn tuổi khi giao tiếp tôi tập cho trẻ những lời nói lễ phép, không được phép nói cộc lốc không có chủ ngữ.Thời gian đầu nhiều trẻ chưa có kỹ năng chào hỏi và giao tiếp với cô cùng bạn bè, cô giáo chủ động chào trẻ trước để trẻ làm theo. * Kỹ năng tự bảo vệ bản thân Để dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân tôi tự đặt ra một số tình huống để trẻ tự giải quyết vấn đề và những tình huống được áp dụng trong suốt quá trình chăm sóc giáo dục trẻ. [3] Ví dụ: Tôi đưa ra các tình huống qua các câu chuyện gần gũi với trẻ để trẻ tự giải quyết. Tôi kể cho trẻ nghe câu chuyện: Bạn Quyền được mẹ đưa đi siêu thị chơi, mẹ dặn ở đó chơi chờ mẹ đi mua ít đồ rồi mẹ quay lại đón, chờ mãi mà không thấy mẹ. Quyền đi ra cổng để đón mẹ, bỗng có một người phụ nữ cho bạn Quyền kẹo và nói “Hôm nay mẹ con bận không đón con được đâu,
14 mẹ có nhờ cô đón con về, con ngoan ăn kẹo đi và ngồi lên xe cô chở con về”. Qua câu chuyện của bạn Quyền tôi đưa ra những câu hỏi: Bạn Quyền có nên về với người phụ nữ đó không? Nếu con là bạn Quyền con sẽ xử lý như thế nào? Cho trẻ suy nghĩ và thảo luận rồi đưa ra những câu trả lời. Từ đó cô giáo dục trẻ “Không nên đi theo người lạ vì sẽ rất nguy hiểm”. Ngoài ra, tôi tổ chức lồng ghép vào các hoạt động trong ngày những tình huốngkhác nhau để trẻ có cơ hội giải quyết và xử lý. Tôi đã đưa ra những tình huống để trẻ biết tránh những mối nguy hiểm khác như: “Nếu như con đang ở nhà một mình, có người đến gọi mở cửa thì con sẽ làm gì?Tôi cho trẻ nói suy nghĩ và cách giải quyết của mình. Sau đó tôi đưa ra cách giải quyết thích hợp nhất đó là trong trường hợp này: Các con tuyệt đối không mở cửa, kể cả đó có thể là người quen của bố mẹ mình, Do vậy, việc rèn luyện cho trẻ những kỹ năng này là rất quan trọng giúp các con tự tin và mạnh mẽ hơn trong cuộc sống hiện đại. *Ky năng t ̃ ự tin Kỹ năng này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin ở mọi lúc mọi nơi và trong mọi tình huống. Tôi luôn khuyến khích trẻ thể hiện năng khiếu cũng như sở thích của mình, động viên trẻ dưới mọi hình thức để trẻ có thể phát huy tốt nhất khả năng của mình. Ví dụ: Trong lớp tôi có bạn Hải, Uyên, Minh Phát đi học hay khóc. Tôi dùng hình thức khen ngợi, động viên trẻ bằng cách: Hôm nay con có đôi dép đẹp thế! Ai mua quần dép đẹp cho con đấy? Sau khi vào lớp, tôi dùng hình thức , động viên và khen ngợi trẻ trước lớp: Hôm nay cô thấy bạn Hải Đăng đi học rất ngoan, không khóc nhè nữa đâu! Cả lớpmình cùng khen bạn nào. Bằng những câu động viên của cô giáo dần sẽ giúp trẻ tự tin hơn. Hoặc buổi chiều trước khi trẻ về tôi hay trò chuyện, động viên khuyến khích trẻ như: Hôm nay cô thấy con đã đọchọc bài thuộc rồi đấy, về nhà con hãy đọc cho cả nhà mình nghe nhé. Và ngày mai con đi học cũng phải ngoan cô sẽ dạy cho con nhiều bài hát, bài thơ hay hơn. Như vậy cô và các bạn sẽ yêu thương con hơn! * Kỹ năng trong hoạt động nhóm, tập thể: Để hình thành cho trẻ kỹ năng này tôi thường tổ chức các h oạt động để trẻ được trải nghiệm, đây là một cáchhọc thông qua thực hành để trẻ được cungcấp kiến thức, kỹ năng từ đó hình thành những năng lực, phẩm chất và kinh nghiệm.Trong quá trình trẻ hoạt động theo nhóm/ tập thể giúp trẻ sử dụng các giác quan như: nghe, nhìn, chạm, ngửi…để tăng khả năng ghi nhớ những điều đã được tiếp cận, từ đó phát triển năng lực cá nhân và tăng cường sự tự tin. Bản thân tôi đã kết hợp với nhà trường tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động trải
15 nghiệm: Bé cắm hoa tặng cô ngày Nhà giáo Việt Nam. Các hoạt động này được trẻ tham gia một cách hứng thú, say mê. Hay thông qua hoạt động góc, hoạt động vui chơi tôi cho trẻ chơi theo nhóm để trẻ tự phân công công việc và biết cách hợp tác với nhau trong quá trình chơi. Qua đó thể hiện sự đoàn kết, giúp đỡ, chia sẻ cùng bạn để hoàn thành công việc trong nhóm chơi, góc chơi. Trong quá trình trẻ chơi tôi thường xuyên quan sát kỹ năng chơi của trẻ, tập cho trẻ biết giao tiếp và thể hiện những hành vi có văn hóa, khi chơi xong trẻ có thói quen cùng nhau cất đồ chơi gọn gàng, đúng nơi quy định. Ví dụ: Khi chơi góc xây dựng “Ngôi nhà của bé” trẻ biết phân công công việc rõ ràng: Bạn nào xây hàng rào, bạn nào xây nhà và bạn nào trồng hoa…Khi bạn nào làm xong công việc của mình biết ra giúp đỡ các bạn khác để cùng nhau hoàn thành công trình của nhóm mình. Hình ảnh:Trẻ biết thu dọn đồ dùng sau khi chơi Giải pháp 3:Lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày.
16 Giáo dục kỹ năng sống thông qua giờ đón trẻ và trả trẻ: * Giờ đón trẻ: Trẻ biết lễ phép chào cô giáo, chào ông bà, chào bố mẹ và hỏi han bạn bè. Tôi sẽ hỏi trẻ về những hoạt động ở nhà của trẻ như: + Sáng nay ngủ dậy con làm những gì? + Hôm nay ai chở con đến trường? Con đi bằng phương tiện gì? Khi tham gia các phương tiện giao thông con phải làm gì? Khi vào lớp trẻ biết lấy đồ chơi và cất đồ chơi khi chơi song. * Giờ trả trẻ: Tôi trò chuyện với trẻ về ngày đến trường hôm nay như: Hôm nay cô dạy con học bài gì? Ở lớp con chơi với bạn có vui không? …Từ đó trẻ tự tin hơn trong giao tiếp, mạnh dạn khi nói chuyện với mọi người. Nhắc nhở trẻ về nhà kể lại cho bố mẹ những hoạt động con được tham gia. Trước khi ra về cho trẻ kiểm tra lại đồ dùng của mình. Sử dụng các tình huống để hỏi trẻ khi ra về. Ví dụ: Lúc bố mẹ đón con, con chào những ai? Chào như thế nào? Khi đi trong trường gặp các cô, các bác, con như thế nào?... Ngoài ra ở góc trao đổi với phụ huynh, tôi sưu tầm các hình ảnh nói về kỹ năng sống như: Lễ phép với người lớn, vứt rác đúng nơi quy định, tránh những nơi nguy hiểm…để khi phụ huynh đưa đón trẻ đến lớp có thể đọc và giáo dục cho con mình. * Giáo dục kỹ năng sống được thông qua hoạt động học Thông qua hoạt động học,trẻ tự tin, mạnh dạn khi thể hiện khả năng của mình cũng như giới thiệu về bản thân, gia đình mình trước cô giáo và các bạn trong lớp.Mặt khác, trẻ có cơ hội chia sẻ với các bạn thông qua hoạt động nhóm. Ví dụ: Hoạt động khám phá: Tôi là ai? Chủ đề: Bản thân, tôi cho trẻ tự lên giới thiệu: họ tên, tuổi, giới tính, học lớp nào,cô giáo nào, trường nào ...Thông qua giờ học này trẻ sẽ tự tin, mạnh dạn lên giới thiệu về bản thân mình. Hay thông qua hoạt động làm quen tác phẩm văn học: đề tài truyện "Chú dê đen" tôi giáo dục trẻ kỹ năng biết tự bảo vệ bản thân mình, không run sợ trước cái ác, cái xấu... Khi tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc, chủ đề: “Nghề nghiệp”.Thông qua trò chơi âm nhạc “Nhìn hình ảnh đoán tên bài hát” cô chia trẻ làm 3 đội. Khi màn hình ti vi xuất hiện hình ảnh nghề nào thì các đội sẽ phải thảo luận để tìm ra bài hát
17 có nội dung nói về nghề đó và cả đội sẽ cùng hát. Qua đây, giúp trẻ biết cách hoạt động theo nhóm, có được sự tự tin, mạnh dạn biểu diễn hát cùng nhau. Thông qua hoạt động thể dục: Với các vận động như:Ném trúng đích, chuyền bóng, Bò zíc zắc qua 5 điểm, Chạy thay đổi tốc độ theo hiệu lệnh, … rèn cho trẻ các kỹ năng nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin, khéo léo khi tham gia vận động, kĩ năng chờ đến lượt mới được tham gia. Thông qua hoạt động làm quen toán: Chủ đề “ Thế giới thực vật”,đề tài “Đếm và nhận biết số lượng trong phạm vi 4, nhận biết số 4” tôi sử dụng trò chơi:Hái quả (Chia làm 2 đội, 1 đội hái quả gắn số 3, 1 đội hái quả gắn số 4), đội nào hái đúngquả và nhanh hơn đội đó sẽ chiến thắng. Trong trò chơi này trẻ phải nhanh nhẹn, phối hợp nhịp nhàng với nhau để hái đúng quả theo yêu cầu. * Giáo dục kỹ năng sống còn thông qua hoạt động vui chơi. Như chúng ta đã biết đối với lứa tuổi trẻ mầm non “Học bằng chơi Chơi màhọc”. Vì điều đó mà tôi rất chú trọng đến việc tạo ra các tình huống khi trẻ đóng vai để trẻ tìm cách giải quyết. Ví dụ: Qua các góc chơi như: Góc xây dựng, góc phân vai, góc nghệ thuật, góc học tập…Cô gợi ý, hướng dẫn trẻ cách chơi, cách xưng hô khi chơi. Cô chơi với trẻ như người bạn thật sự của trẻ để hướng cho trẻ cách ứng xử với nhau trong quá trình chơi. Ở góc chơi xây dựng: Trong chủ đề “Thế giới động vật”, đề tài “Xây dựngtrang trại chăn nuôi”,khi chơi thì tất cả trẻ trong nhóm phải cùng nhau thảo luận, phân công nhiệm vụ cho nhau và cùng làm công việc được giao để hoàn thành công trình. Đó là một cách hợp tác khi trẻ chơi với nhau trong nhóm. Như vậy, thông qua hoạt động vui chơi trẻ mạnh dạn dần,ứng xử đối với mọi người xung quanh và thành thạo dần trong giao tiếp. Từ đây trẻ cũng biết xưng hô chuẩn mực, biết nói và trả lời đầy đủ câu từ. * Giáo dục kỹ năng sống được thông qua hoạt động ngoài trời: Khi trẻ hoạt động ngoài trời, trẻ sẽ được tiếp xúc với cỏ, cây, hoa, lá và các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ, qua đó hình thành ở trẻ những kỹ năng sống cần thiết như: Có kỹ năng hợp tác khi chơi trò chơi, biết bỏ rác đúng nơi quy định, biết giúp cô nhặt lá để trường học sạch sẽ hơn. Trẻ biết chăm sóc cây, không bẻ hoa, ngắt lá… * Giáo dục kỹ năng sống còn được thông qua sinh hoạt hàng ngày. Trong giờ ăn: Tôi dạy trẻ những kỹ năng tự phục vụ, rèn tính tự lập và lịch sự trong ăn uống như: Trẻ biết kê bàn ăn, xếp ghế, biết tự đi lấy bát; thìa. Trẻ biết mời trước khi ăn và tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn. Khi ăn phải sạch
18 sẽ, gọn gàng, không nói chuyện trong khi ăn và ăn hết suất, ăn xong biết giúp cô lau bàn, sắp xếp bàn ghế gọn gàng, cất bát thìa đúng nơi quy định... Trong giờ ngủ: Tôi dạy trẻ các kỹ năng như: Chải nệm trước khi đi ngủ và gấp nệm khi ngủ dậy. Biết tự cất, lấy gối đúng nơi quy định. Khi đi ngủ không dẫm lên gối của bạn, đi nhẹ, nói khẽ, không gây ồn ào khi các bạn đang ngủ. Trẻ kê sạp, chải chiếu Trong giờ vệ sinh: Tôi dạy trẻ các kỹ năng tự phục vụ như: Rửa mặt,rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, cách chải tóc gọn gàng, cách gấp quần áo, giữ gìn quần áo sạch sẽ và đi vệ sinh đúng nơi quy định, xả nước sau khi đi vệ sinh, bỏ rác đúng nơi quy định...
19 Trẻ chải tóc cho bạn * Tổ chức cho trẻ tham gia lao động: Đây cũng là một hình thức giáo dục kỹ năng sốngcho trẻ. Tôi luôn khuyến khích trẻ tham gia lao động một cách tự giác, tích cực và đảm bảo an toàn cho trẻ qua các hoạt động lao động như: dọn dẹp đồ dùng, đồ chơi sau khi hoạt động, lau đồ chơi, cùng cô trang trí lớp học, chăm sóc cây ở góc thiên nhiên như: tưới, lau bụi cho lá cây, nhặt lá rụng, trồng cây.... Tham gia lao động là môi trường thực tế nhất để trẻ được trải nghiệm, trẻ sẽ hiểu được những khó khăn và vất vả và sự cố gắng của người lao động. Từ đó biết yêu quý người lao động, quý trọng sản phẩm lao động, biết giữ gìn các dụng cụ lao động. * Giáo dục kỹ năng sống thông qua trò chơi vận động: Với hình thức này tôi tôi sưu tầm và tổ chức các trò chơi vận động để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Ví dụ: Tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “Khiêu vũ cùng bóng”. Xếp
20 2 trẻ thành 1 cặp, dùng bụng giữ bóng và cầm tay nhau. Khi có tiếng nhạc thì 2 bạn phải khiêu vũ theo tiếng nhạc, nhạc nhanh khiêu vũ nhanh, nhạc chậm khiêu vũ chậm, nhạc dừng thì phải dừng, không được dùng tay giữ bóng hay để bóng rơi. Khi kết thúc bảnnhạc mà đội nào vẫn giữ được bóng thì đội đó thắng cuộc. Qua trò chơi này giáo dục trẻ kỹ năng hợp tác, khéo léo. Giải pháp 4: Tuyên truyền, kết hợp với phụ huynh trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Việc kết hợp giữa gia đình và cô giáo là không thể thiếu trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, vì gia đình là môi trường xã hội mà trẻ tiếp xúc thường xuyên và liên tục. Trẻ tiếp thu một cách tự nhiên các hành vi, các chuẩn mực xã hội, mối quan hệ xã hội. Để tạo sự thu hút và tin tưởng và sự quan tâm của phụ huynh vào các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ tôi luôn tạo mối quan hệ tốt với phụ huynh và lắng nghe ý kiến của phụ huynh, sẵn sàng tư vấn và giúp đỡ các kiến thức chăm sóc giáo dục trẻ khi gia đình có yêu cầu.Thông tin đầy đủ cho cha mẹ trẻ khi ở trường bằng nhiều hình thức khác nhau như: Họp phụ huynh và có góc trao đổi với phụ huynhgiờ đón, trả trẻ. Trao đổi với phụ huynh về nội quy nhà trường, các hình thức và biện pháp phối hợp giữa phụ huynh và giáo viên trong từng giai đoạn và trong cả năm học. Trao đổi thường xuyên với phụ huynh để tìm hiểu sinh hoạt của trẻ khi ở nhà, thông tin cho phụ huynh biết về tình hình của trẻ ở lớp. Ví dụ: Cô trao đổi với phụ huynh cần cho trẻ tự mặc quần áo, rửa tay, rửa mặt, khi ăn xong biết lấy tăm cho ông bà, bố mẹ... giải thích cho phụ huynh hiểu: Khi trẻ tự phục vụ bản thân, giúp đỡ người khác thì sẽ tạo cho trẻ tính tự lập cao. Lúc đầu có thể trẻ chưa tự làm được, bố mẹ có thể giúp trẻ, cùng làm với trẻ. Không nên sốt ruột khi phải chờ đợi trẻ lúng túng không cài được cúc áo hoặc lóng ngóng đánh đổ nước ra ngoài khi tự rót nước uống. Khi trẻ đã thực hiện được một việc gì dù nhỏ cha mẹ cũng nên khen ngợi động viên trẻ. Những thói quen tự làm một số việc đơn giản là bước khởi đầu giúp trẻ tự tin hơn, nếu bố mẹ làm thay trẻ sẽ không hình thành được thói quen tốt. Trẻ nhỏ rất hiếu động, luôn làm những gì mình thích. Nếu như người lớn luôn làm thoả mãn những mong muốn của trẻ dần dần sẽ tạo cho trẻ không tự tin vào bản thân. Bố mẹ phải tập cho trẻ biết chờ đợi nhằm tạo cho trẻ những hành vithói quen tốt ngay khi trẻ ở nhà. c. Kết quả khảo nghiêm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi và hiệu quả của các ứng dụng.