Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số kinh nghiệm tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật theo hướng tích cực đạt hiệu quả tại nhóm trẻ 24-36 tháng tuổi C trường mầm non Thị Trấn Bến Sung

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số kinh nghiệm tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật theo hướng tích cực đạt hiệu quả tại nhóm trẻ 24-36 tháng tuổi C trường mầm non Thị Trấn Bến Sung" nhằm tìm ra những giải pháp tốt nhất giúp trẻ hoạt động với đồ vật để trẻ lĩnh hội được kiến thức nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ.Tuyên truyền rộng rãi đến các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động với đồ vật cho trẻ mầm non nói chung trẻ nhà trẻ nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số kinh nghiệm tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật theo hướng tích cực đạt hiệu quả tại nhóm trẻ 24-36 tháng tuổi C trường mầm non Thị Trấn Bến Sung

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NHƯ THANH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ KINH NGHIỆM TỔ CHỨC CHO TRẺ HOẠT ĐỘNG VỚI ĐỒ VẬT THEO HƯỚNG TÍCH CỰC ĐẠT HIỆU QUẢ TẠI NHÓM TRẺ 24-36 THÁNG TUỔI C TRƯỜNG MẦM NON THỊ TRẤN BẾN SUNG Giáo viên: Lê Thị Hương Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non Thị Trấn Bến Sung Sáng kiến thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HÓA NĂM 2022
Mục lục Mục lục....................................................................................................................................... 3 1.MỞ ĐẦU..................................................................................................................................1 1.1. Lí do chọn đề tài..................................................................................................................1 1.2 . Mục đích nghiên cứu...........................................................................................................2 1.3. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................................... 2 Một số kinh nghiệm tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật theo hướng tích cực đạt hiệu quả tại nhóm trẻ 24-36 tháng tuổi C trường mầm non Thị Trấn Bến Sung............................................2 1.4. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................................2 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN.......................................................................................................3 2.1. Cơ sở lí luận........................................................................................................................3 2.2. Thực trạng của việc tổ chức cho trẻ 24-36 tháng tuổi hoạt động với đồ vật ở trường mầm non Thị Trấn Bến Sung...............................................................................................................4 2.2.1. Thuận lợi........................................................................................................................... 4 2.2.2. Khó khăn...........................................................................................................................4 2.2.3. Kết quả thực trạng.............................................................................................................4 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề....................................................................5 2.3.1. Biện pháp xây dựng kế hoạch năm học............................................................................ 5 2.3.2. Xây dựng môi trường giáo dục phục vụ cho trẻ hoạt động với đồ vật............................. 6 2.3.3. Tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật thông qua hoạt động chơi - tập có chủ định..........7 2.3.4. Hoạt động với đồ vật thông qua mọi lúc mọi nơi........................................................... 12 2.3.5. Một số biện pháp giúp cha mẹ tổ chức hoạt động với đồ vật cho trẻ tại nhà..................15 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm................................................................................. 18 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.................................................................................................... 19 3.1. Kết luận..............................................................................................................................19 3.2. Kiến nghị............................................................................................................................20 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................................21 DANH MỤC...............................................................................................................................1
1.MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Việc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng, đồng hành với giáo dục gia đình, “giáo dục mầm non là bậc học giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách; hình thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học suốt đời” (1). Để đạt được mục tiêu đó, giáo dục mầm non quan tâm tổ chức hướng dẫn cho trẻ tham gia vào các loại hình hoạt động đa dạng, phong phú cho trẻ như: Vui chơi, vận động, học tập, tham gia vào các ngày lễ hội do trường tổ chức, lao động nhẹ nhàng, giao lưu, hoạt động với đồ vật... Có rất nhiều hoạt động nhằm phát triển toàn diện cho trẻ mầm non nhưng hoạt động với đồ vật giúp trẻ được thỏa mãn nhu cầu chơi. Như chúng ta đã biết hoạt động với đồ vật là hoạt động chủ đạo của trẻ nhà trẻ, bởi lẽ hoạt động này gây ra những biến đổi về chất, tạo nên những nét tâm lý mới có ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành và phát triển tâm lý, nhân cách của trẻ. Đồng thời là tiền đề cho hoạt động vui chơi ở độ tuổi mẫu giáo, hoạt động với đồ vật rất đa dạng nó có sức hấp dẫn kì lạ, vì vậy tổ chức cho trẻ chơi với đồ chơi chính là đưa trẻ vào hoạt động học. Cùng với những bước đi chập chững đầu tiên, trẻ phát triển khả năng định hướng trong không gian ngày một rộng rãi hơn và có được mối quan hệ khăng khít với thế giới đồ vật xung quanh. Đồ vật trở thành những đối tượng cuốn hút, kích thích tò mò của trẻ, thúc đẩy trẻ hành động để tìm hiểu những đặc tính của chúng. Quá trình hoạt động tích cực với đồ vật làm nảy sinh ở trẻ mối quan hệ với thế giới đồ vật. Dần dần trẻ phát hiện ra công dụng của các đồ vật và đồng thời cùng một lúc trẻ cũng tiếp nhận được những quy tắc của hành vi xã hội gắn liền với đồ vật đó. Qua chơi trẻ thể hiện cái tôi của mình, trẻ học qua chơi, trẻ chơi mà học. Đồ chơi chính là con đường giúp trẻ nhận biết thế giới, phát triển những khả năng tiềm ẩn của mỗi đứa trẻ. Thông qua hoạt động với đồ vật chính là phương tiện chủ yếu tốt nhất để rèn luyện và phát triển các giác quan của trẻ nhờ được thao tác, được luyện tập, được chơi với đồ chơi, đồ vật. Trẻ ở tuổi này có thể học bằng tất cả các giác quan khi được hoạt động với đồ vật. Do vậy chúng ta hãy tận dụng hết khả năng để trẻ có thể được sờ mó, nghe, nhìn, nếm, ngửi và cả ăn để cùng lúc có thể phát triển hết khả năng tiềm ẩn trong trẻ. Trẻ nhà trẻ là lứa tuổi đầu tiên bắt đầu đến lớp. Thời kỳ này trẻ bắt đầu rời xa vòng tay của bố mẹ, xa người thân đến một môi trường mới lạ hoàn toàn. Mọi thứ xung quanh đều lạ lẫm đối với trẻ, trẻ chưa chủ động, chưa mạnh dạn, còn rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin khi tham gia vào các hoạt động đặc biệt là hoạt động với đồ vật. Bên cạnh đó giáo viên chưa có nhiều đồ dùng, đồ chơi đa dạng, phong phú, hấp dẫn để cho trẻ hoạt động, chưa có nhiều phương pháp, biện pháp lôi cuốn sự tò mò, ham tìm hiểu của trẻ, giáo viên đang còn sử dụng
2 phương pháp cũ để giáo dục trẻ làm cho trẻ thụ động tiếp thu kiến thức. Một số phụ huynh ít quan tâm đến trẻ, phụ huynh còn cưng chiều trẻ, làm theo mọi yêu cầu của trẻ, phụ huynh chưa thực sự biết được tầm quan trọng của việc hoạt động với đồ vật, chưa hiểu hết vai trò của hoạt động với đồ vật. Thậm chí nhiều cha mẹ còn chưa nghiên cứu về cụm từ “Hoạt động với đồ vật” là hoạt động như thế nào vì vậy họ chưa biết chọn đồ chơi và chơi cùng trẻ. Khả năng tự chơi của trẻ còn nhiều hạn chế, ở giai đoạn này người lớn thường quan tâm đến nuôi nhiều hơn dạy trẻ, dẫn đến trẻ chưa có nhiều cơ hội tham gia hoạt động với đồ vật. Hình thức tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật chưa được chú trọng. Giáo viên chưa quan tâm đến việc sắp xếp tạo môi trường đồ chơi nhằm khơi gợi ý tưởng hoạt động của trẻ tại nhóm lớp mình phụ trách. Chưa có tài liệu chuyên sâu về hoạt động với đồ vật cho giáo viên tham khảo. Vì thế mà tôi đã mạnh dạn suy nghĩ, tìm tòi, nghiên cứu, tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động với đồ vật nhiều hơn, giáo dục toàn diện về thể chất và trí tuệ cho trẻ, tạo điều kiện cho trẻ khả năng nói năng lưu loát, phát huy trí thông minh cho trẻ. Làm thế nào để tổ chức cho trẻ hoạt động tích cực đó là câu hỏi mà tôi luôn đặt ra hàng đầu khi giáo dục trẻ. Chính vì vậy tôi lựa chọn “Một số kinh nghiệm tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật theo hướng tích cực đạt hiệu quả tại nhóm trẻ 24-36 tháng tuổi C trường mầm non Thị Trấn Bến Sung” làm đề tài nghiên cứu của mình. 1.2 . Mục đích nghiên cứu Nhằm tìm ra những giải pháp tốt nhất giúp trẻ hoạt động với đồ vật để trẻ lĩnh hội được kiến thức nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ. Tuyên truyền rộng rãi đến các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động với đồ vật cho trẻ mầm non nói chung trẻ nhà trẻ nói riêng. Bản thân có thêm kinh nghiệm tổ chức các hoạt động với đồ vật nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Một số kinh nghiệm tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật theo hướng tích cực đạt hiệu quả tại nhóm trẻ 2436 tháng tuổi C trường mầm non Thị Trấn Bến Sung. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện nghiên cứu đề tài này, tôi tiến hành dựa trên một số phương pháp sau: a. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận Gồm các phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu và văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. b. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Gồm các phương pháp điều tra, quan sát, đàm thoại, các phương pháp nghiên cứu hoạt động... c. Phương pháp toán học để xử lý số liệu nghiên cứu. (Bảng biểu)
3 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN 2.1. Cơ sở lí luận Theo giáo sư Makoto Shichida, tốc độ phát triển não bộ của trẻ đến 3 tuổi đã hoàn chỉnh 60%. Trước 3 tuổi là giai đoạn thích hợp hình thành và rèn luyện các vận động tinh cho trẻ. Bằng những vận động từ đôi bàn tay, sẽ kích hoạt để tăng cường sự phát triển của các tế bào thần kinh não. Như vậy, hoạt động với đồ vật là con đường trực tiếp dẫn đến sự phát triển trí não cho trẻ. Quá trình tiếp xúc, hoạt động với đồ vật bằng con đường tự nhiên hay dưới sự tác động giáo dục của người lớn sẽ dần giúp trẻ tích lũy vốn tri thức về thế giới đồ vật xung quanh. Cụ thể hình thành ở trẻ các biểu tượng, khái niệm về: Tên gọi, màu sắc, hình dạng, kích thước, âm thanh...; nắm được công dụng, cách sử dụng đồ vật và tiếp nhận được những quy định, quy tắc hành vi xã hội gắn liền với những đồ vật đó. [ Đối với giáo dục nhà trẻ, phương pháp giáo dục phải chú trọng giao tiếp thường xuyên, thể hiện sự yêu thương và tạo sự gắn bó của người lớn với trẻ; Chú ý đặc điểm cá nhân trẻ để lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp, tạo cho trẻ có cảm giác an toàn về thể chất và tinh thần; Tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ được tích cực hoạt động giao lưu cảm xúc, hoạt động với đồ vật và vui chơi, kích thích sự phát triển các giác quan và các chức năng tâm - sinh lý; Tạo môi trường giáo dục gần gũi với khung cảnh gia đình, giúp trẻ thích nghi với nhà trẻ.] [1] Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm - kỹ năng xã hội và thẩm mỹ. Thông qua đồ chơi trong hoạt động với đồ vật ở mọi lúc mọi nơi giúp trẻ rèn luyện cân đối, hoạt động với đồ vật nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, trẻ hiểu thêm về các kỹ năng thao tác với đồ vật, phát triển trí tuệ ở trẻ một cách toàn diện. Trong tâm lý giáo dục cũng đã khẳng định rằng cùng với người lớn hoạt động với đồ vật giúp trẻ nắm bắt được hành vi quy tắc của con người. Từ đó đứa trẻ học được cách làm người và trở thành người theo đúng ý nghĩa của chúng, nhân cách của trẻ được hình thành và thông qua hoạt động với đồ vật nhân cách trẻ phát triển một cách phong phú hơn, đầy đủ về mọi mặt. Muốn tổ chức tốt một giờ cho trẻ hoạt động với đồ vật, trước tiên người giáo viên mầm non phải nắm vững được đặc điểm tâm lý trẻ, đặc biệt là đặc điểm hoạt động với đồ vật. Nắm vững nội dung phương pháp hướng dẫn và vận dụng vào thực tiễn một cách linh hoạt, mềm dẻo, sáng tạo. Là người giáo viên mầm non được ban giám hiệu trường mầm non thị trấn Bến Sung phân công tôi đứng nhóm trẻ 24-36 tháng tuổi tôi mong muốn được nghiên cứu vấn đề này và nó sẽ giúp cho tôi đi sâu tìm hiểu những vấn đề liên quan đến hoạt động với đồ vật từ đó giúp tôi mở rộng vốn hiểu biết và nâng cao trình độ chuyên môn cho bản thân, cũng là việc để cho tôi tiếp xúc trao đổi, học hỏi kinh nghiệm của các bạn đồng nghiệp. Thông qua đó giúp tôi có thêm những hiểu biết mới, sinh động, phong phú, giàu hình ảnh và sâu sắc hơn để tổ chức hoạt động với đồ vật cho trẻ 24-36 tháng tuổi đạt kết quả cao hơn. Chính vì thế tôi đã nghiên cứu đề tài “Một số kinh nghiệm tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ
4 vật theo hướng tích cực đạt hiệu quả tại nhóm trẻ 24-36 tháng tuổi C trường mầm non Thị Trấn Bến Sung” giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. 2.2. Thực trạng của việc tổ chức cho trẻ 24-36 tháng tuổi hoạt động với đồ vật ở trường mầm non Thị Trấn Bến Sung Năm học 2021-2022 tôi được nhà trường phân công phụ trách nhóm trẻ 24 -36 tháng tuổi C, với tổng số 30 cháu. Đa số trẻ lần đầu đến lớp trẻ chưa quen cô và các bạn để hoà nhập ngay vào tập thể. Vì vậy mà việc đưa các trẻ vào các hoạt động trong ngày, đặc biệt là hoạt động với đồ vật từ buổi ban đầu là rất quan trọng và cần thiết. Trong quá trình thực hiện giáo viên gặp thuận lợi và khó khăn sau: 2.2.1. Thuận lợi Trường mầm non thị trấn Bến Sung là trường nằm ở trung tâm của huyện, là trường chuẩn quốc gia. Cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị cơ bản đảm bảo yêu cầu nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ. Được sự quan tâm, chỉ đạo của ban giám hiệu, hiệu phó chuyên môn, tổ chuyên môn cũng đã thường xuyên tổ chức các buổi thảo luận, trao đổi chia sẻ những kinh nghiệm giáo dục trẻ trong hoạt động với đồ vật vào các buổi sinh hoạt chuyên môn hàng tháng. Trẻ được đến trường học đúng độ tuổi. Trẻ đi học được chăm sóc và học tập đúng chương trình. Bản thân tôi là một giáo viên trẻ, luôn gần gũi yêu thương trẻ, luôn tìm tòi học hỏi, năng động và sáng tạo trong việc vận dụng các phương pháp, chú trọng việc tổ chức hoạt động với đồ vật cho trẻ được hoạt động. Đa số các bậc phụ huynh quan tâm phối hợp cùng giáo viên để nhanh chóng tạo cho con thói quen tốt khi đến trường. Bên cạnh những thuận lợi trên thì tôi còn gặp một số khó khăn trong quá trình thực hiện. 2.2.2. Khó khăn Trong năm học 2021- 2022 tình hình dịch bệnh covid-19 bùng nổ và diễn biến phức tạp trên địa bàn huyện dẫn đến trẻ đi học không được đồng đều. Trẻ mới tách rời ông bà, bố mẹ, gia đình... nên khi đến lớp trẻ còn lạ lẫm, chưa hòa nhập được với các bạn và cô giáo. Trẻ còn nhút nhát, rụt rè, thụ động, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động đặc biệt là hoạt động với đồ vật. Giáo viên vẫn còn tình trạng cưng chiều trẻ, đôi khi giáo viên chưa nhạy bén, chưa kịp thời trong việc tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật. Một số phụ huynh còn có suy nghĩ trẻ con còn nhỏ cần được chăm sóc nuôi dưỡng hơn việc học tập, mở rộng kiến thức cho trẻ. Phụ huynh sợ con mình không được an toàn nên luôn bao bọc trẻ, không cho trẻ hoạt động nên việc tổ chức cho trẻ hoạt ở trường gặp không ít khó khăn. 2.2.3. Kết quả thực trạng * Đối với trẻ: Do trẻ mới đến trường vẫn còn tình trạng khóc lóc, chưa chú ý trong các hoạt động hàng ngày của trẻ ở trường mầm non. Trẻ chưa mạnh dạn, chưa chủ động tham gia vào hoạt động với đồ vật cùng cô và các bạn. * Đối với cô giáo: Cô giáo đôi lúc còn cưng chiều trẻ, đôi khi cô thiên về chăm sóc trẻ hơn giáo dục trẻ. Một số hoạt động giáo dục cô chưa có nhiều kinh
5 nghiệm và chưa linh hoạt, sáng tạo trong vận dụng phương pháp tích hợp hoạt động với đồ vật cho trẻ, cô có tổ chức nhưng chỉ qua loa, đại khái không tâm huyết với các hoạt động, không đi sâu vào từng hoạt động. * Đối với phụ huynh: Nhiều phụ huynh còn cưng chiều con. Một số phụ huynh nhận thức chưa đồng đều chưa thấy được tầm quan trọng của việc hoạt động với đồ vật cho trẻ. Do đó phụ huynh chưa quan tâm và chưa tạo điều kiện cho con được hoạt động với đồ vật khi ở nhà. Đó là sai lầm của các bậc phụ huynh mà họ đang đẩy con xa dần với những hoạt động chơi đơn giản. Từ thuận lợi và khó khăn trên, nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của việc hoạt động với đồ vật cho trẻ, trước khi tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật tôi tiến hành khảo sát với kết quả thực trạng như sau: Bảng khảo sát thực trạng của trẻ trước khi áp dụng sáng kiến Đạt Chưa đạt Tổng STT Nội dung khảo sát Số Số số trẻ % % trẻ trẻ Trẻ nắm được kỹ năng hoạt động 1 với đồ vật, thích hoạt động với đồ 30 14 47% 16 53% vật. Trẻ hiểu được nội dung cách sắp 2 30 13 43% 17 57% xếp các đồ vật. Trẻ hứng thú và tích cực tham gia 3 30 11 37% 19 63% các hoạt động với đồ vật. Trẻ hoạt động với đồ vật một cách 4 30 14 47% 16 53% thành thạo Qua khảo sát trên, tôi thấy kết quả của trẻ trong việc thực hiện hoạt động với đồ vật chưa cao, trẻ chưa hứng thú và tích cực tham gia các hoạt động với đồ vật. Từ đó tôi suy nghĩ và tìm biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho trẻ. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1. Biện pháp xây dựng kế hoạch năm học Hoạt động với đồ vật có mặt trong tất cả các hoạt động khác nhau như học tập, lao động, giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày của trẻ ở trường mầm non. Vì vậy để tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật đạt kết quả cao, bản thân tôi dựa trên kế hoạch của ban giám hiệu và tình hình thực tế của lớp, tôi mạnh dạn xây dựng kế hoạch cụ thể hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng phù hợp với nội dung của trường, của từng chủ đề và thực hiện đúng theo kế hoạch đã được xây dựng. - Lên kế hoạch cụ thể vào từng chủ đề để lựa chọn các hoạt động phù hợp với lứa tuổi cũng như phù hợp với chủ đề. - Xây dựng các phương pháp phù hợp để tích hợp vào nội dung giáo dục cho trẻ lựa chọn các hoạt động với đồ vật phù hợp ngay từ đâu năm. Dưới đây là một số hoạt động với đồ vật mà tôi lồng ghép vào một số chủ đề trong năm học. Ví dụ: Lập kế hoạch dạy trẻ hoạt động với đồ vật 4 chủ đề đầu trong năm 2021-2022 STT Tên chủ đề Nội dung chơi - tập Nội dung tích hợp Tuần
6 có chủ định hoạt thực hiện động với đồ vật Bé và các bạn Xâu vòng tặng bạn Nhận biết tập nói, Tuần 1 1 (Tết trung nhận biết phân biệt thu) Tuần 2 Đồ dùng, đồ Lồng Tháp Nhận biết phân biệt, Tuần 1 2 chơi của bé vận động (Ngày 20/10) Tuần 2 Các bác, các - Xâu vòng xen kẻ Nhận biết phân biệt, Tuần 2 cô trong nhà màu đỏ , màu vàng âm nhạc 3 trẻ (Ngày tặng cô giáo. 20/11) - Tô màu bức tranh cô Nhận biết tập nói, âm Tuần 4 giáo. nhạc Cây, quả, rau Xếp mâm ngũ quả Vận động, nhận biết Tuần 1 4 và những trang trí phân biệt bông hoa đẹp Hoạt động với đồ vật thuộc lĩnh vực tình cảm, kỹ năng xã hội và thẩm mỹ. Vì vậy khi xây dựng kế hoạch cá nhân tôi thường xen kẻ ở các tuần Ví dụ: Tuần 1 tôi cho trẻ nhận biết phân biệt thì tuần hai tôi cho trẻ hoạt động với đồ vật và ngược lại. Bởi trong một tuần chỉ có năm hoạt động nhưng trong 4 lĩnh vực thì có đến 6 hoạt động cần dạy trong tuần với những hoạt động không được lựa chọn dạy chính thì thường được lồng ghép trong các nội dung tích hợp ở tuần đó. Hoặc có thể tổ chức vào buổi chiều làm sao để đảm bảo trẻ được hoạt động với đồ vật một cách tích cực. Như vậy thông qua việc xây dựng kế hoạch thì bản thân tôi đã truyền đạt được kiến thức cho trẻ một cách có hệ thống và khoa học, đi từ mức độ dễ đến khó. Cô lên kế hoạch và trẻ thực hiện, giáo viên là người trung gian giúp trẻ giao tiếp và cùng trẻ hòa nhập vào cuộc chơi qua đó uốn nắn, rèn luyện kỹ năng cho trẻ, trẻ dần hoàn thiện hơn vì vậy hiệu quả được nâng cao. 2.3.2. Xây dựng môi trường giáo dục phục vụ cho trẻ hoạt động với đồ vật Môi trường giáo dục có vai trò hết sức to lớn đối với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ, tạo được nguồn hứng thú cho trẻ hoạt động với đồ vật là các vật liệu, đồ dùng, đồ chơi, những điều mới mẻ trẻ đã khám phá được trong cuộc sống. Xây dựng môi trường, sắp xếp khu vực chơi, khu vực chơi với trạng thái mở, thiết kế khu vực chơi, bố trí tạo không gian hợp lý ở các khu vực chơi, tổ chức không gian rõ ràng, chia khu vực chơi, nhóm chơi. Khi xây dựng các đồ dùng, đồ chơi đa dạng, màu sắc sặc sỡ và là màu cơ bản, hình dạng phong phú, hấp dẫn, phát ra tiếng kêu và có thể chuyển động được. Sắp xếp, bố trí đồ vật an toàn, hợp lí, đảm bảo thẩm mĩ và đáp ứng mục đích giáo dục của hoạt động với đồ vật. Các khu vực hoạt động bố trí phù hợp, linh hoạt có tính mở, vừa tầm mắt của trẻ tạo điều kiện dễ dàng cho trẻ tự lựa chọn và sử dụng đồ vật, đồ chơi, tham gia vào hoạt động, đồng thời thuận lợi cho sự quan sát của giáo viên. Trẻ 24-36 tháng tuổi có thêm khu vực cho trẻ hoạt động với đồ vật, với sách tranh, bút sáp, giấy các vật dụng và thiết bị, đồ chơi vận động đơn giản. Ngoài ra ở cuối độ tuổi còn có thêm khu vực chơi thao tác vai, chơi với đất nặn, bút vẽ.
7 Đồ dùng dạy học của cô phải đẹp và có tính thẩm mỹ, màu sắc rõ ràng, to hơn của trẻ. Cô phải sáng tạo trong đồ dùng dạy học (dùng những vật liệu bỏ đi như vải vụn, các khối gỗ nhỏ, các loại hộp…) để tạo môi trường đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động với đồ vật. Tôi lên kế hoạch lựa chọn các hoạt động chính trong ngày để sắp xếp sao cho đồ dùng phải phù hợp và đẹp mắt. Ví dụ: Khi chuẩn bị cho trẻ lồng hộp, xâu vòng, tô màu,… Tôi đã chuẩn bị đồ dùng của cô bao giờ cũng to hơn của trẻ và rõ nét, đồ dùng của trẻ đầy đủ cho số trẻ hoạt động. Bố trí các khu vực hoạt động sạch sẽ, thông thoáng đảm bảo khu vực động xa khu vực tĩnh. Các đồ chơi trong khu vực trẻ hoạt động luôn được bày sẵn để trẻ có thể tự lấy và cất đồ dùng đúng nơi quy định theo sự hướng dẫn của cô. Hình ảnh: Một số đồ dùng đồ chơi tại khu vực Đồ dùng học tập của trẻ phải phù hợp với trẻ, đảm bảo an toàn vệ sinh và phù hợp với nội dung cho trẻ từng đề tài hoạt động. Trong giờ hoạt động với đồ vật sẽ giúp làm giàu vốn tri thức cho trẻ, giúp ngôn ngữ của trẻ mạnh lạc hơn, trẻ nhận biết về màu sắc, hình dáng, kích thước của các đồ vật, giúp đôi bàn tay khéo léo hơn, hoạt động này sẽ giúp trẻ phát huy được tính nhanh nhẹn, tích cực, tự tin hơn, chủ động hơn. Như vậy việc tạo môi trường giáo dục cho trẻ làm quen là việc làm vô cùng quan trọng bởi đó là chỗ dựa, là cơ sở gợi mở cho trẻ có cảm xúc về đồ vật mà trẻ được hoạt động. 2.3.3. Tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật thông qua hoạt động chơi - tập có chủ định Hoạt động chơi tập có chủ định là một trong các hoạt động quan trọng trong một ngày hoạt động của trẻ. Để thu hút, lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực, chủ động tôi lựa chọn các hình thức phù hợp, hấp dẫn. Giáo viên cần phải xác định rõ ràng yêu cầu cần đạt được trong hoạt động với đồ vật ngày hôm nay là gì, cần áp dụng vào hình thức nào cho phù hợp với đề tài, chủ đề đang thực hiện. Đồ dùng phục vụ đề tài phù hợp, đảm bảo an toàn, vệ sinh đẹp mắt, khoa học và chính xác. Ngoài những công việc trên, cô phải nắm
8 được nhận thức của từng trẻ trong lớp để phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ. Khi giáo dục cần được lựa chọn, cụ thể hoá phù hợp với kinh nghiệm sống và khả năng của trẻ, điều kiện thực tế của từng địa phương; Đảm bảo tính khoa học, tính vừa sức và phát triển từ dễ đến khó. Nội dung các lĩnh vực giáo dục chủ yếu được thực hiện theo hướng tích hợp và tích hợp theo chủ đề, tạo sự gắn kết, tác động một cách thống nhất, đồng bộ đến sự phát triển của trẻ. Nội dung của hoạt động học không nặng về cung cấp kiến thức; Coi trọng sự hình thành và phát triển các năng lực, kỹ năng sống cho trẻ. Từ đó tôi xin trình bày phương pháp tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật dưới hình thức hoạt động chơi tập có chủ định được tổ chức sau giờ đón trẻ. Thông qua hình thức này cô giới thiệu với trẻ các nội dung mới tùy thuộc vào mức độ khó hay dễ, phức tạp hay đơn giản của từng nội dung và khả năng của trẻ mà cô tiến hành tổ chức 4-5 lần hoạt động trên một nội dung, các nội dung này cũng được củng cố, rèn luyện trong hình thức chơi tự do thời gian 8 – 12 phút. Để giờ luyện tập chơi tập có chủ định đạt kết quả cao cô còn phải làm công tác chuẩn bị. Trước hết cô phải chuẩn bị chu đáo về nội dung, đồ chơi các dụng cụ trực quan. * Đồ dùng của cô: Cô sử dụng đồ dùng đồ chơi giới thiệu mẫu hoặc làm mẫu các đồ dùng, đồ chơi đó phải đảm bảo những yêu cầu sau: - Kích thước to hơn (so với kích thước của trẻ) để khi dạy trẻ có thể thị giác rõ hơn. - Số lượng vừa đủ để làm mẫu tránh quá nhiều hay quá ít, nhiều quá sẽ thừa và không khoa học làm ảnh hưởng tổ chức hoạt động, làm phân tán sự chú ý của trẻ. Cô cần tránh tình trạng làm mẫu lần 1 phá đi làm lại lần 2. - Màu sắc phải rõ ràng cơ bản, đỏ cờ, xanh lam, vàng chanh. * Đồ dùng cho trẻ: - Số lượng phải đủ cho trẻ luyện tập, tránh hiện tượng trẻ làm xong phá đi để lấy đồ dùng, đồ chơi làm lại lần khác vì ít quá. Vì như vậy sẽ làm giảm hứng thú nơi trẻ. - Khi xác định với số lượng đồ chơi cô phải căn cứ vào tính khó hay dễ của từng nội dung luyện tập, tính chất của hoạt động luyện tập của nội dung nào đó, khả năng của trẻ và số lượng trẻ tham gia. Ví dụ: Đối với nội dung lồng hộp ở trẻ 24-36 tháng tuổi Nếu luyện tập đầu tiên cô chỉ mới tập cho trẻ biết đóng mở nắp hộp và lồng một hộp nhỏ vào hộp to, động tác phải thật chính xác, nhanh và khéo léo. - Khi trẻ thực hiện được rồi lần 2 cô có thể yêu cầu cao hơn, cô có thể yêu cầu trẻ lồng 3 hộp vào nhau. - Khi cho trẻ chơi phải đảm bảo an toàn cho trẻ, không sắc không nhọn, không độc hại và có kích thước phù hợp với cổ tay của trẻ. - Màu sắc của đồ chơi cũng phải là màu cơ bản. - Đồ chơi phải phù hợp với mục đích của giờ luyện tập. Ví dụ: Với nội dung “Xâu vòng tặng cô giáo” cô chuẩn bị hạt có lỗ rộng 5,5-6 li, dây xâu dài 15-20 cm. Trẻ xâu hạt dưới hình thức trò chơi.
9 Ở tuổi này trẻ mới biết xâu dây qua lỗ, nếu trẻ chưa biết xâu thì cô cầm tay cho trẻ cùng làm. Đầu năm tôi tập cho trẻ biết xâu nên có thể cho trẻ xâu tự do thích màu nào thì trẻ xâu màu đó Hình ảnh: Cô và trẻ xâu vòng tặng cô giáo - Bên cạnh việc chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cô giáo cũng cần phải chuẩn bị tốt địa điểm luyện tập cho trẻ, địa điểm luyện tập cần phải đảm bảo một số yêu cầu sau: - Yên tĩnh, thoáng mát về mùa hè, ấm về mùa đông. - Tùy thuộc vào từng nội dung và cô giáo cho trẻ ngồi vào sốp hay vào bàn. * Tổ chức luyện tập chơi – tập có chủ định Với những nội dung trong giờ luyện tập có chủ định thông thường được tiến hành theo các bước sau: Bước 1: Ổn định trẻ, tình huống gây hứng thú của trẻ vào nội dung mà cô sẽ giới thiệu hoặc hướng dẫn. Ở lứa tuổi này trẻ chưa có khả năng tập trung chú ý có mục đích, muốn trẻ chú ý vào nội dung mà cô giới thiệu thì cô phải sáng tạo, linh hoạt tạo ra các tình huống để gây hứng thú đồng thời cuốn hút sự chú ý của trẻ. Tùy thuộc vào từng nội dung cụ thể mà cô có thể lựa chọn thủ thuật hoặc sử dụng phối hợp một số thủ thuật để gây hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ. - Đồ dùng đồ chơi đẹp hấp dẫn, Sử dụng câu chuyện, câu đố,bài hát, bài thơ,bắt chước tiếng kêu của đồ vật, đồ chơi,sử dụng tiếng động của đồ vật. Sử dụng các thủ thuật trên kết hợp với lời nói sinh động của cô, cô cần tạo nên yếu tố bất ngờ để thu hút trẻ. Ví dụ: Với nội dung “chọn đồ chơi to – nhỏ “cô cho trẻ đi tham quan mô hình kết hợp với bài hát và cô trò chuyện với trẻ để tạo tình huống thu hút. - Cô có một món quà rất đẹp để tặng cho lớp chúng mình “chọn đồ chơi to – nhỏ” cô cho trẻ đi tham quan mô hình kết hợp với bài hát và cô trò chuyện với trẻ để tạo tình huống thu hút. Ví dụ: Với nội dung “xếp ô tô” cô hát cho trẻ nghe bài “Em tập lái ô tô” đi một vòng về chỗ ngồi lúc này cô có thể bắt chước tiếng kêu của ô tô, chuẩn bị đồ chơi là những chú gấu nhỏ, kết hợp với lời nói của cô. - Cô hát cho trẻ nghe bài “Em tập lái ô tô” và đi về chỗ ngồi và cô tạo tình huống:
10 lắng nghe, lắng nghe pí po, pí po là tiếng kêu của cái gì đấy các con, à đúng rồi đó là tiếng kêu của ô tô đấy. Các con ạ, bạn gấu con muốn về thăm bố mẹ nhưng đường về nhà rất là xa bây giờ cô cháu mình cùng xếp những cái ô tô thật đẹp để tặng cho bạn gấu con để bạn gấu con có thể về thăm bố mẹ nhé. Bước 2: Sau khi gây hứng thú cho trẻ xong, cô hướng dẫn mẫu, hướng dẫn mẫu bao gồm giới thiệu hoặc kết hợp với vừa hướng dẫn vừa làm mẫu. Với nội dung cho trẻ làm quen nhận biết phận biệt màu sắc hình dạng, kích thước thì sau khi tạo hứng thú và lối cuốn sự chú ý của trẻ cô giới thiệu mẫu. Đối với nội dung “chọn to - nhỏ” hoặc “lồng hộp” cô chỉ cần làm mẫu. Đối với nội dung “xâu hạt, xếp hình” trước tiên cô giới thiệu mẫu, sau đó làm mẫu cho trẻ xem. Làm mẫu cô phải làm từng động tác và kết hợp với giải thích ngắn gọn cô làm mẫu phải làm từ từ, làm gọn vì ở độ tuổi này trẻ đang còn nhỏ nên phải phù hợp với nhận thức của chúng. Những nội dung cô cần giới thiệu trước cô phải giới thiệu cụ thể tên đồ chơi, màu sắc, hình dạng kích thước của đồ vật đó, cô giới thiệu cũng phải rõ ràng, ngắn gọn. Số lần làm mẫu (hoặc giới thiệu mẫu) không ấn định cụ thể mà tùy thuộc vào tính khó hay dễ của từng nội dung luyện tập, loại tiết và khả năng tiếp thu của trẻ, nếu nội dung luyện tập khó thì số lần làm mẫu sẽ nhiều hơn so với nội dung luyện tập dễ. Đối với nội dung “xâu hạt” thì số lần làm mẫu nhiều hơn so với nội dung xếp ô tô những lần luyện tập đều lần thứ 1 lần thứ 2 thì số lần làm mẫu nhiều hơn số lần tập luyện thứ 3 thứ 4 với nội dung xếp ô tô, tàu hỏa…, thì đến lần thứ 4 cũng có thể không cần làm mẫu. Bước 3 Trong một tiết học đây là bước trọng tâm nhất vì thế thời gian giành cho bước này phải nhiều hơn, cô phải tạo cho trẻ cảm giác thoải mái thì trẻ sẽ hoạt động một cách tự nhiên hứng thú với đồ vật đồ chơi. Nếu là lần luyện tập đầu tiên với những nội dung khó thì sau khi làm mẫu cô nên cho trẻ làm từng bước, từng động tác. Nếu trẻ nào chưa có khả năng làm theo cô thì cô nên cầm tay trẻ để cùng thực hiện từng động tác sau đó trẻ tự làm. Trong quá trình trẻ làm cô bao quát cả lớp, nếu trẻ nào chưa làm được cô hướng dẫn làm lại cho những trẻ đó hoặc gợi ý sửa sai cho trẻ. Đối với trẻ làm tốt, làm nhanh làm đẹp cô khuyến khích trẻ và phát thêm đồ dùng cho trẻ làm. Đối với những trẻ này khi làm xong cô có thể đặt ra các câu hỏi để trẻ trả lời nhằm củng cố kiến thức và phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Ví dụ: Khi xếp hình ngôi nhà cô có thể chuẩn bị nhiều khối vuông và khối tam giác khi trẻ xếp xong cô giáo có thể hỏi về các chi tiết Thân nhà hình gì? Màu gì? Mái nhà hình gì? Màu gì? Muốn xếp được ngôi nhà thì các con phải làm gì?
11 Đầu tiên chúng mình làm gì? Con đã xếp được gì đây? Bạn nào xếp xong rồi có thể xếp tặng cô thêm ngôi nhà khác không nào? Hình ảnh: Cô cùng trẻ xếp nhà Bước 4: Kết thúc. Sau khi kết thúc cô có thể cho trẻ chơi với sản phẩm mà trẻ vừa tạo ra. Ví dụ: Khi kết thúc hoạt động xếp nhà tặng cô. Hết giờ cô cho trẻ chơi vận động nhẹ nhàng hoặc hát bài hát “Nhà của ai” để thay đổi trạng thái hoạt động cho trẻ. Một giờ tập luyện có chủ định thường thực hành theo 4 bước. Tuy nhiên phải phụ thuộc nội dung, tùy thuộc vào giờ luyện tập cụ thể mà cô có vận dụng đầy đủ hoặc không đầy đủ các bước trên. Ví dụ: Đối với những bài tập lần thứ 3 (đối với nội dung dễ) hoặc lần thứ 4 cô không cần làm mẫu. Đối với nội dung cho trẻ làm quen màu sắc, hình dạng, kích thước cô sử dụng 2 - 3 nhóm đồ chơi, cô đưa lần lượt từng nhóm ra cho trẻ chơi, khi đưa từng nhóm đồ chơi ra cô phải thực hiện đầy đủ 4 bước như trên. Trong quá trình tổ chức, hoạt động với đồ vật cô cần chú ý việc thực hiện việc phát triển ngôn ngữ bằng cách đặt ra các câu hỏi, khuyến khích trẻ trả lời, cô hướng dẫn trẻ nói mạch lạc, rõ ràng. Nhiệm vụ này không nhất thiết buộc trẻ luyện tập phải thông qua mọi bước hướng dẫn. Ngoài xâu vòng, lồng hộp, xếp nhà ...thì tô màu cũng chính là một trong những nội dung quan trọng cho trẻ hoạt động với đồ vật. Khi tô màu trẻ di màu bằng các ngón tay một cách khéo léo giúp trẻ phát triển các vận động tinh của bàn tay, ngón tay. Tổ chức một tiết tô màu với trẻ nhà trẻ đó là một vấn đề hết sức đáng lưu ý với trẻ vì trẻ như tờ giấy trắng cô hướng dẫn cho trẻ thế nào thì trẻ sẽ tô như thế đó, thậm chí trẻ còn nguệch ngoạc, vẽ lung tung. Để di màu tốt cô phải luôn quan sát động viên giúp đỡ trẻ hoàn thành nhiệm vụ mà cô giao cho. Để tránh tình trạng trẻ bị nhàm chán, mệt mỏi khi làm quen với hoạt động với đồ vật tôi luôn tổ chức đan xen những trò chơi vận động nhằm thay đổi những trạng thái giữa động và tĩnh cho trẻ. Từ nội dung của hoạt động tôi chuyển sang các trò chơi khác một cách nhẹ nhàng để trẻ thông qua chơi mà học, học mà chơi.
12 2.3.4. Hoạt động với đồ vật thông qua mọi lúc mọi nơi Quá trình giáo dục trẻ không chỉ tiến hành trên hoạt động chơi tập có chủ định mà là tất cả các hoạt động khác. Tôi tận dụng thời gian thích hợp mọi lúc, mọi nơi để dạy trẻ nhằm khắc sâu kiến thức cho trẻ như giúp trẻ mở rộng hiểu biết về cuộc sống thực. Ở mọi lúc, mọi nơi tôi đều khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động với đồ vật nhằm giúp trẻ cũng cố thêm kỹ năng chơi, phát triển ngôn ngữ giao tiếp và trẻ tham gia vào hoạt động rất phấn khởi, nhẹ nhàng nhưng lôi cuốn được trẻ tham gia tích cực, tự giác. Trẻ làm quen hoạt động với đồ vật mọi lúc, mọi nơi góp phần kích thích trẻ phát triển toàn diện nhằm thỏa mãn hoạt động với đồ vật của trẻ. a. Trong giờ đón trẻ Trong giờ đón trẻ ngoài việc trò chuyện với trẻ về chủ đề, hát các bài hát về chủ đề, chơi trò chơi dân gian,... thì cho trẻ hoạt động với đồ vật cũng là một thủ thuật khiến cho phụ huynh yên tâm con em mình đến trường được học, được chơi, được khám phá thế giới xung quanh thông quan các trò chơi, qua các hoạt động với đồ vật như: Xâu vòng, xếp nhà, lồng tháp giúp trẻ ngồi một chỗ chơi, trẻ sáng tạo các hình thù, trẻ hứng thú tạo ra những sản phẩm đẹp mắt, cô lúc này chỉ cần bao quát nhắc nhở trẻ chơi. Trong khi trẻ chơi cô lại gần trẻ đặt các câu hỏi nhằm khơi gợi trẻ trả lời các câu hỏi của cô đưa ra như: Con đang làm gì đây?; Đồ chơi này có màu gì?; Từ những đồ chơi này con còn tạo được gì nữa?...từ đó giúp làm giàu vốn kiến thức, cung cấp thêm kỹ năng chơi cho trẻ. b. Trong giờ chơi ở các khu vực chơi tự chọn theo ý thích Trong giờ chơi ở các khu vực chơi tự chọn theo ý thích giáo viên chuẩn bị môi trường cho trẻ hoạt động, bố trí nơi chơi thích hợp, cung cấp phân loại và bảo quản nguyên vật liệu chơi tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động chơi của trẻ. Chơi ở các khu vực chơi thì phương pháp thực hành thao tác với đồ vật, đồ chơi trẻ được sử dụng và phối hợp các giác quan, làm theo sự chỉ dẫn của giáo viên, hành động đối với các đồ vật, đồ chơi (cầm, nắm, sờ, đóng, mở, xếp chồng, xếp cạnh nhau, xâu vào nhau,…) để phát triển giác quan và rèn luyện thao tác tư duy. Phương pháp dùng trò chơi: Sử dụng các loại trò chơi với các yếu tố chơi phù hợp để kích thích trẻ tự nguyện, hứng thú hoạt động tích cực giải quyết nhiệm vụ nhận thức, nhiệm vụ giáo dục đặt ra. Ví dụ: Dự kiến khu vực chơi. - Khu vực thao tác vai: Nhóm chơi 1: Chơi với búp bê Nhóm chơi 2: Nấu ăn - Khu vực hoạt động với đồ vật: Xâu vòng tặng bạn - Khu vực NT: Hát, múa các bài hát về chủ đề. Chơi với các dụng cụ âm nhạc. - Khu vực làm quen với sách: Trẻ lật mở trang sách. Mục đích yêu cầu: + Thỏa thuận trước khi chơi - Cô trao đổi với trẻ về nội dung trẻ hoạt động ở các khu vực để trẻ lựa chọn khu vực chơi mà mình thích, khi trẻ đã chọn khu vực chơi của mình, cô mời trẻ về khu vực chơi đó. + Quá trình chơi
13 - Cô đi đến từng nhóm chơi để và gợi ý hỏi trẻ đang làm gì? - Nhóm chơi thao tác vai: Cô đến và hỏi ai đóng vai em bé? ai là cô giáo người lau mặt, mặc quần áo thay cho em bé. - Nhóm chơi hoạt động với đồ vật: Cô đến nhẹ nhàng hỏi trẻ các câu hỏi mở như - Các con đang làm gì đấy? - Khi xâu vòng các con xâu như thế nào? - Xâu hạt vòng màu gì? Màu gì đây con? - Các con hãy nhanh tay xâu thật nhiều vòng để đi tặng cho bạn búp bê ở khu vực bên kia nhé. Tương tự cô đến nhóm chơi còn lại và hỏi trẻ Quan sát trẻ xem nếu trẻ không muốn chơi ở khu vực chơi này thì có thể cho trẻ di chuyển sang khu vực chơi khác. + Nhận xét sau khi chơi Cô nhận xét từng nhóm chơi, giáo dục, khuyến khích trẻ chơi gắn kết với nhau Hình ảnh: Trẻ chơi ở các khu vực chơi Khi chơi ở các khu vực chơi thì cô tạo ra các tình huống có vấn đề: Đưa ra các tình huống cụ thể nhằm kích thích trẻ tìm tòi, suy nghĩ dựa trên vốn kinh nghiệm để giải quyết vấn đề đặt ra. Bên cạnh đó trong quá trình chơi ở các khu vực trẻ được luyện tập: Trẻ thực hành lặp đi, lặp lại các động tác, lời nói, cử chỉ, điệu bộ theo yêu cầu của giáo viên nhằm củng cố kiến thức và kỹ năng đã được thu nhận để hoạt động với đồ vật được tốt hơn. c. Lồng ghép hoạt động với đồ vật vào các hoạt động giáo dục khác Các hoạt động giáo dục rất quan trọng đối với trẻ nhà trẻ nói riêng và trẻ mầm non nói chung.Việc lồng ghép hoạt động với đồ vật vào các hoạt động giáo dục khác giúp trẻ hứng thú tham gia các hoạt động giáo dục một cách tích cực và lĩnh hội kiến thức một cách đầy đủ.
14 - Tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động với đồ vật với nhiều hình thức đa dạng, phong phú; đáp ứng các nhu cầu, hứng thú và phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ. Chú trọng tổ chức hoạt động chủ đạo và lồng ghép hoạt động với đồ vật sao cho phù hợp. - Coi trọng việc xây dựng và tổ chức môi trường cho trẻ chủ động, tích cực, sáng tạo trong hoạt động; Tạo cơ hội cho trẻ hoạt động trải nghiệm, khám phá bằng vận động thân thể và các giác quan dưới nhiều hình thức. - Chú trọng dạy trẻ phương pháp học, chú trọng trẻ “học như thế nào” hơn là “học cái gì”; Coi trọng quá trình hoạt động hơn là kết quả hoạt động; Học một cách tích cực qua tìm hiểu, trải nghiệm; Học thông qua giao tiếp, sự gắn bó, hợp tác giữa trẻ với người lớn và giữa trẻ với trẻ. - Phối hợp các phương pháp hợp lý nhằm tăng cường ở trẻ tính chủ động, tích cực hoạt động, đảm bảo trẻ “chơi mà học, học bằng chơi”. Coi trọng tiếp cận cá nhân trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ. Ví dụ: Trong hoạt động: Nhận biết phân biệt Đề tài: Nhận biết phân biệt quả cam, quả chuối Nội dung tích hợp: Hoạt động với đồ vật. Khi sử dụng lồng ghép thì hoạt động với đồ vật mục đích chính của tiết dạy là trẻ phân biệt gọi tên quả cam, quả chuối, biết được đặc điểm, cấu tạo của quả cam, quả chuối, trả lời rõ ràng, mạch lạc các câu hỏi của cô. Bên cạnh đó tôi lồng ghép hoạt động với đồ vật bằng cách cho trẻ xếp mâm ngũ quả ngày tết ở cuối hoạt động, giúp trẻ được trải nghiệm, được cầm, nắm, sờ vào các loại quả trang trí sao cho đẹp mắt... Ví dụ: Trong hoạt động Văn học: Thơ: Quả thị Khi sử dụng lồng ghép thì hoạt động với đồ vật mục đích chính của tiết dạy là trẻ nhớ tên bài thơ, tên tác giả, thuộc thơ, đọc diễn cảm bài thơ theo yêu cầu của cô, có khả năng đọc thơ theo cả lớp, nhóm, tổ, cả nhân. Bên cạnh đó tôi lồng ghép hoạt động với đồ vật bằng cách cho trẻ đi trong đường hẹp mang quả thị gắn lên cây thị ở cuối hoạt động, giúp trẻ được trải nghiệm, được cầm, nắm, sờ, ngửi quả. Trẻ được gắn, xếp quả thị vào chỗ cô yêu cầu. Ví dụ: Hoạt động thể dục: Đi trong đường hẹp có mang vật trên tay Mục đích yêu cầu: Kiến thức: Trẻ nhớ tên vận động “đi trong đường hẹp có mang vật trên tay”, trẻ biết phối hợp nhịp nhàng chân nọ tay kia khi thực hiện vận động cơ bản cầm vật bằng 2 tay, lưng thẳng và các vận động nâng cao. Kỹ năng: Trẻ biết cách đi có mang vật trên tay không để rơi vật. - Trẻ biết đi thẳng hướng khi có mang vật trên tay và giữ được thăng bằng. Thái độ: Trẻ tích cực tham gia các hoạt động, biết giúp đỡ mọi người bằng những công việc nhỏ, vừa sức của mình. - Trẻ hứng thú tập luyện, chơi trò chơi vận động. Chuẩn bị: Bông cầm tay cho trẻ, đường ngoằn ngoèo, đường lên xuống dốc, đường thẳng, rỗ đựng gạch, bao cát.
15 Nhạc bài: Ếch con, nhạc nền bài Ba con gấu, nhạc Chim mẹ chim con, nhạc điều hành. Với hoạt động này khi thực hiện kết hợp với đồ vật ngay từ khi bài tập phát triển chung trẻ được cầm bông thực hiện các động tác thêm sinh động, hấp dẫn, đẹp mắt gây sự hứng thú tới trẻ. Khi tổ chức vận động cơ bản một lần nữa trẻ được hoạt động với đồ vật đó là cầm gạch đi trong đường hẹp mang đến tặng cho bác gấu, tiết học sinh động, hấp dẫn không bị nhàm chán và trẻ rất hứng thú. Ví dụ: Trong hoạt động nhận biết tập nói đề tài làm quen với một số con vật nuôi trong gia đình trong chủ đề những con vật đáng yêu khi kết thúc hoạt động học tôi cho trẻ xếp đường đi cho gà vịt về chuồng nhằm củng cố kiến thức cho trẻ. Ví dụ: Trong hoạt động âm nhạc khi cô cho tổ nhóm cá nhân trẻ lên thực hiện thì cô cho các tổ sử dụng các dụng cụ âm nhạc như phách tre, song loan, trống, sắc xô để biểu diễn thông qua đó trẻ thấy hứng thú hơn và giờ học đạt được kết quả cao. Từ các hoạt động khác nhau tôi đã nhẹ nhàng lồng ghép đưa hoạt động với đồ vật vào nhằm cũng cố và khắc sâu kiến thức hơn nữa cho trẻ giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách tốt nhất. 2.3.5. Một số biện pháp giúp cha mẹ tổ chức hoạt động với đồ vật cho trẻ tại nhà Nếu như gia đình là trường học đầu tiên của trẻ thì môi trường giáo dục lại là tiền đề của sự phát triển nhân cách, chính vì vậy công tác phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường là việc làm không thể thiếu trong quá trình cho trẻ hoạt động với đồ vật. Với mục tiêu giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục tổ chức các hoạt động giáo dục qua chơi với trẻ tại gia đình phù hợp bối cảnh và tình hình thực tế địa phương. Năm học 2021-2022 là năm học dịch covid-19 diễn ra phức tạp bản thân luôn có kế hoạch lựa chọn các nội dung phù hợp với chủ đề tìm ra cách thức hướng dẫn và trao đổi với phụ huynh về tổ chức các hoạt động với đồ vật cùng con tại nhà. Giúp phụ huynh nhận thấy sự thích thú khi chơi cùng con, nhận thấy sự tiến triển của con trong quá trình “chơi mà học” trong quá trình tương tác hàng ngày. Sẵn sàng xây dựng mối quan hệ tích cực, thống nhất, cộng đồng trách nhiệm giữ nhà trường và gia đình, giữa giáo viên và phụ huynh nhằm đảm bảo sự phát triển thường xuyên và tối đa khả năng của từng trẻ. Để giúp cho phụ huynh chơi cùng trẻ tại nhà thì việc đầu tiên bản thân phải xây dựng kế hoạch giáo dục hướng dẫn phụ huynh. Dựa trên kế hoạch giáo dục đã chuẩn bị sử dụng tại trường, giáo viên lựa chọn nội dung, hoạt động giáo dục qua hoạt động với đồ vật để lập kế hoạch hướng dẫn cho phụ huynh tại nhà. Các nội dung lựa chọn cần phù hợp nội dung cấu trúc đặc điểm gia đình, cha mẹ trẻ, môi trường tự nhiên, văn hóa của từng địa phương. Kế hoạch cần được trao đổi phổ biến kiến thức để phụ huynh hiểu được vai trò, ý nghĩa của quá trình hoạt động với đồ vật tại nhà. Bản thân luôn hướng dẫn phụ huynh ôn lại các hoạt động với đồ vật thông qua cuối ngày, đối với
16 những trẻ không thường xuyên đến lớp do dịch bệnh thì giáo viên gọi điện trực tiếp để hướng dẫn phụ huynh trò chuyện hàng ngày thông qua các hoạt động giáo dục trên lớp. Nội dung trao đổi với phụ huynh. Giáo viên trao đổi với phụ huynh kết quả mong đợi của trẻ ở nhóm, lớp mình và hướng dẫn phụ huynh quan sát thông qua hoạt động hằng ngày của trẻ ở nhà. Quá trình cung cấp tài liều tham khảo về sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ bản thân thường sử dụng qua điện thoại, tin nhắn, zalo, gmail. Phương pháp trao đổi: Trước khi nói chuyện với phụ huynh, cần chuẩn bị đầy đủ và sẵn sàng các thông tin trao đổi. Nên chuẩn bị sẵn sàng giấy bút, để ghi chú các thông tin phụ huynh cung cấp hoặc các câu hỏi phụ huynh muốn tìm hiểu. Nên thông báo thời gian dự kiến để trao đổi, không nói dài, nói không đúng trọng tâm, truyền tải đến phụ huynh một cách dễ hiểu nhất, không chê bai, không gán mác trẻ như trẻ chậm phát triển trí tuệ, trí nhớ kém, kém tập trung.... mà cần hướng dẫn phụ huynh các hoạt động phù hợp và đề nghị tiếp tục quan sát trẻ. Thông qua những buổi trao đổi với phụ huynh giúp phụ huynh hiểu về cách chơi với các đồ vật tại nhà tận dụng mọi cơ hội đều có thế chơi với con như khi ăn cơm, khi chơi, khi chuẩn bị lên giường đi ngủ, tận dụng các cơ hội đó để trò chuyện về các hoạt động xung quanh trẻ và nắm được các nội dung cô giáo truyền đạt hằng ngày. Việc cung cấp tài liều tham khảo về sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ bản thân thường sử dụng qua điện thoại, tin nhắn, zalo, Mesenger, gmail. Cô muốn phụ huynh biết được các hoạt động với đồ vật mà trẻ đã được làm quen trên lớp như thế nào thì cô cần phải quay lại những video cô hướng dẫn trẻ hoạt động với đồ vật (xâu vòng, lồng hộp, lồng tháp...) tuần tự theo các bước và gửi cho phụ huynh để phụ huynh ở nhà có thể cho trẻ thao tác lại, từ đó mà trẻ hoạt động với đồ vật thành thạo hơn. Ví dụ: Để hướng dẫn trẻ xếp ngôi nhà bằng các khối thì đầu tiên cô nên giới thiệu những nguyên vật liệu để xếp được ngôi nhà đó là khối vuông màu vàng và khối tam giác màu đỏ, khối vuông màu vàng thì sẽ dùng làm thân nhà, khối tam giác màu đỏ sẽ làm mái nhà. Để xếp được ngôi nhà đầu tiên phải chọn khối vuông màu vàng xếp xuống trước sau đó xếp chồng khối tam giác màu đỏ lên trên sao cho cân đối vậy là đã xếp được ngôi nhà bằng khối hình vuông và khối tam giác rồi. Tương tự với các hoạt động như xâu vòng, lồng hộp, lồng tháp... cô cũng quay lại những video cô thực hiện hướng dẫn trẻ và gửi cho phụ huynh để phụ huynh và giáo viên cùng thống nhất cách dạy trẻ làm quen với các hoạt động với đồ vật sao cho đồng bộ giữa phụ huynh và giáo viên để kết quả trẻ thực hiện được hiệu quả nhất. Ngoài ra cô lên mạng tải những video về hoạt động với đồ vật sau đó cô gửi cho phụ huynh để phụ huynh cho trẻ thực hiện ngay tại nhà. Trao đổi với phụ huynh khi trẻ chơi xong thì nên nhắc nhở trẻ cất đồ dùng, đồ chơi vào đúng nơi quy định và rửa tay sạch sẽ. *Một số biện pháp giúp cha mẹ tổ chức các hoạt động với đồ vật tại nhà Hiểu biết về sự phát triển của con trẻ lứa tuổi 24 - 36 tháng tuổi cần được giao lưu cảm xúc với phụ huynh, với mọi người xung quanh. Hoạt động này gắn
17 bó trẻ với người thân, tạo cảm xúc tích cực cho trẻ; phát triển nhu cầu giao tiếp và kỹ năng giao tiếp, giao lưu cảm xúc. Phụ huynh cần tận dụng mọi tình huống hay bất cứ khi nào có cơ hội để chơi cùng trẻ, trò chuyện với trẻ nhiều lần trong ngày và càng nhiều càng tốt. Hàng ngày phụ huynh nên dành thời gian chơi cùng con, trò chuyện với con bất cứ lúc nào, khi mẹ nấu bếp, khi mẹ dọn nhà, khi tắm cho bé hoặc khi bố mẹ cho bé đi chơi ở khu vui chơi...Nên đặt các câu hỏi đơn giản, dễ hiểu để trẻ nhớ lại...; gọi tên cảm xúc trẻ đang diễn ra. Ví dụ: Khi cô giáo trao đổi hôm nay các bạn trên lớp xếp ngôi nhà bằng đồ chơi lắp giáp, vậy khi trẻ ở nhà phụ huynh tận dụng các đồ chơi sẵn có tại nhà như xếp hình vuông với hình tam giác tạo thành ngôi nhà. Tận dụng các đồ chơi sẵn có như các đồ chơi lắp giáp phụ huynh cùng ngồi ghép với trẻ rồi đưa ra các câu hỏi phù hợp với khả năng trả lời của trẻ. Con làm gì đấy? Con cầm trên tay cái gì đấy? Để xếp được ngôi nhà con phải làm gì?. Hay có thể dùng khối hình vuông và khối hình chữ nhật để tạo được chiếc xe ô tô và phụ huynh cũng hỏi trẻ về những đồ vật để lắp ghép lại với nhau như con đang cầm khối gì đây? Khối chữ nhật dùng để làm gì của xe, còn khối hình vuông thì ghép thành bộ phận gì của xe... Mỗi khi chơi xong phụ huynh nên cùng con cất đồ chơi đúng nơi quy định. Hình ảnh: Phụ huynh chơi với trẻ ngoài giờ lên lớp Tạo không gian hoạt động với đồ vật cho trẻ nhằm mục đích phát triển toàn diện đến trẻ. Khi trẻ chơi, vai trò của phụ huynh là quan sát, chơi cùng, hỏi trẻ, đưa thêm nguyên liệu, hoặc đặt các câu hỏi gợi mở, tạo không gian chơi...và quan trọng là để trẻ được chơi, được trãi nghiệm, khám phá về các đồ vật xung quanh, bên cạnh đó phụ huynh còn nên chú ý đến cách chơi và kết quả chơi của trẻ. Trẻ cần có khu vực chơi phù hợp, thích đáng để thực hiện các hoạt động của mình, giúp trẻ có những sự lựa chọn, thỏa mãn nhu cầu chơi, tạo cảm giác vui vẻ, thoải mái cho trẻ. Tận dụng khu đất trống cho trẻ đào, lấp đất, tận dụng khu vườn để chăm sóc cỏ cây, hoa lá xung quanh nhà, tận dụng các đồ dùng trong gia đình để hướng dẫn trẻ sắp xếp đúng nơi quy định như xếp dép của bố
18 mẹ, các con vào tủ dép, xếp mũ bảo hiểm đúng nơi quy định, xếp bát to bát nhỏ cẩn thận, xếp quần áo vào tủ quần áo cùng phụ huynh... Thỏa thuận quy tắc sử dụng đồ chơi với con. Bản thân phụ huynh phải luôn là tấm gương để con mình học tập đó là cất đồ dùng đúng nơi quy định thì mới dạy con của mình được. Cần thỏa thuận với trẻ một số nguyên tắc về việc lấy và thu dọn đồ chơi, thời gian chơi và thời gian dành cho việc ăn, ngủ, vệ sinh; cần hướng dẫn trẻ sử dụng đồ chơi và cách chơi tuyệt đối không ném đồ chơi, dùng đồ chơi làm vũ khí, khi trẻ chơi phụ huynh nên chơi cùng con tận dụng trong quá trình chơi để hỏi trẻ về những đồ chơi ấy cách chơi, chơi như thế nào? Khi chơi xong nên rèn cho trẻ thói quen cất đồ chơi đúng nơi quy định theo lời của bài hát bạn ơi hết giờ rồi, nhanh tay cất đồ chơi, mỗi khi cất lên lời bài hát trẻ nhanh chóng cầm đồ chơi cất đúng nơi quy định. Hình ảnh: Trẻ cất đồ chơi sau khi chơi xong Khi thực hiện ở phương pháp này tôi thấy rõ được sự hiệu quả của nó, biểu hiện là sự nhiệt tình và hài lòng của phụ huynh khi tham gia vào các hoạt động cùng con và luôn khẳng định ngừng đến trường nhưng không ngừng học. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp làm tốt công tác phối kết hợp với phụ huynh Thống nhất với hội cha mẹ của lớp về chương trình chăm sóc nuôi dạy trẻ thông qua góc trao đổi phụ huynh qua giờ đón, trả trẻ để thống nhất nội dung giáo dục giữa nhà trường và gia đình. - Phối kết hợp với phụ huynh bổ sung một số đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho trẻ hoạt động với đồ vật. - Trao đổi với phụ huynh tạo điều kiện cho trẻ đi học đều, tham gia các hoạt động với đồ vật đơn giản ở nhà như: Xếp hình ông sao, vẽ vòng tròn, tô màu các đồ dùng quen thuộc. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm tổ chức hoạt động với đồ vật cho trẻ 24 - 36 tháng tuổi