Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Thông qua các hoạt động hàng ngày dạy trẻ một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé tại lớp 25 - 36 tháng B trường Mầm non 8/3 Nha Trang

Chia sẻ: Mucnang999 Mucnang999 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:49

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là phân tích, đánh giá thực trạng một số kỹ năng sử dụng trang phục của trẻ, từ đó đưa ra một số biện pháp, giúp trẻ có được một số kỹ năng sử dụng trang phục thông qua các hoạt động hàng ngày, tại lớp 25 – 36 tháng B trường Mầm non 8/3 Nha Trang. Đề xuất một số biện pháp hình thành kỹ năng sử dụng trang phục của trẻ thông qua các hoạt động hàng ngày cho trẻ 25 – 36 tháng B, tại trường Mầm non 8/3 Nha Trang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Thông qua các hoạt động hàng ngày dạy trẻ một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé tại lớp 25 - 36 tháng B trường Mầm non 8/3 Nha Trang

MỤC LỤC Trang I. ĐẶT VẤN ĐỀ 2 1. Sự cần thiết của đề tài 2 2. Mục tiêu nghiên cứu 3 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 4 1. Thực trạng của vấn đề cần giải quyết 4 2. Nội dung nghiên cứu, giải pháp thay thế 6 3. Đánh giá đề tài 18 4. Tổ chức thu thập minh chứng 21 III. KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ 21 1. Kết luận 21 2. Khuyến nghị 23 TÀI LIỆU THAM KHẢO 25 Phụ lục 1: Bảng theo dõi đánh giá trẻ trước và sau tác 26 động Phụ lục 2: Một số kế hoạch hoạt động 29 Phụ lục 3: Bài tập khảo sát 43 Phụ lục 4: Một số hình ảnh minh chứng I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Sự cần thiết của đề tài 1
Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai. Việc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp trồng người. Cũng như câu nói của Bác: “Cái mầm có xanh thì cây mới vững, cái búp có xanh thì lá mới tươi quả mới tốt, con trẻ có được nuôi dưỡng giáo dục hẳn hoi thì dân tộc mới tự cường tự lập”. Sản phẩm của giáo dục là con người. Con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước. Trong tương lai đó mầm lá đầu tiên chính là trẻ lứa tuổi mầm non. Trong những nội dung giáo dục cho trẻ mầm non, không thể thiếu việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ nói chung và kỹ năng sử dụng trang phục của trẻ nói riêng. Trẻ có kỹ năng tự phục vụ bản thân tốt sẽ tự tin hơn, vui vẻ hơn, hòa đồng hơn … Tuỳ theo mỗi độ tuổi mà chúng ta dạy trẻ theo cách khác nhau với mức độ hỗ trợ khác nhau. Làm sao để trẻ được làm và làm được như lời Bác dạy “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình”. Trong năm học 2018 – 2019, tôi được nhà trường phân công dạy lớp 25 36 tháng B với số trẻ là 19 cháu. Với cảm nhận của mình và qua thực tế tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi, trẻ nắm bắt rất nhanh về những kiến thức thế giới xung quanh. Nhưng kỹ năng sử dụng trang phục của chính bản thân trẻ thì còn rất hạn chế hoặc chưa có. Bên cạnh đó, những người lớn xung quanh trẻ ít quan tâm hướng dẫn trẻ. Bởi một tâm lý chung của những bậc làm cha làm mẹ là rất bao bọc con. Trong con mắt phụ huynh con mình còn quá non nớt nên không cho con tự làm bất cứ việc gì. Phụ huynh làm thay mọi việc cho con. Về phần trẻ, do được người thân phục vụ hết, trẻ không được thực hành nên không có kỹ năng. Chỉ vài trẻ biết xếp dép, đội mũ,... nhưng chưa thường xuyên làm. Trẻ sinh ra ỷ lại, lười biếng, ích kỷ… Giáo viên chưa thật sự quan tâm chú trọng đến việc chọn lựa nội dung, phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan giúp trẻ nắm bắt kỹ năng sử dụng trang phục cá nhân bé một cách rõ ràng, cụ thể. 2
Bản thân tôi, luôn trăn trở với suy nghĩ: “Làm sao để trẻ có được kỹ năng sử dụng trang phục của chính bản thân mình”. Việc dạy trẻ kỹ năng sử dụng trang phục là điều tất nhiên trong giáo dục mầm non. Nhưng trên thực tế chúng ta vẫn chưa thực hiện một cách hiệu quả, đặc biệt là ở lứa tuổi nhà trẻ. Tôi thấy hứng thú với đề tài này vì nó thiết thực. Nếu chúng ta thực hiện tốt việc này thì kết quả đạt được là chính bản thân đứa trẻ khi được tiếp thu một số kỹ năng sử dụng trang phục cần thiết cho mình, sẽ dần thích ứng với cuộc sống tự lập sau này. Vậy làm thế nào để trẻ tuy nhỏ nhưng vẫn có thể thực hiện được một số kỹ năng cần thiết phục vụ cho bản thân mình. Bản thân tôi xác định đây là một nhiệm vụ của mình trong năm học 2018 2019. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy trẻ tôi mạnh dạn thực hiện, nghiên cứu đề tài: “Thông qua các hoạt động hàng ngày dạy trẻ một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé tại lớp 25 36 tháng B trường Mầm non 8/3 Nha Trang ”. Với mong muốn thông qua các hoạt động trong ngày, với những cách thức hướng dẫn trẻ hiệu quả, sẽ tạo cơ hội cho trẻ lớp tôi được làm, được học hỏi, qua đó trẻ sẽ lớn khôn. 2. Mục tiêu nghiên cứu Phân tích, đánh giá thực trạng một số kỹ năng sử dụng trang phục của trẻ, từ đó đưa ra một số biện pháp, giúp trẻ có được một số kỹ năng sử dụng trang phục thông qua các hoạt động hàng ngày, tại lớp 25 – 36 tháng B trường Mầm non 8/3 Nha Trang. Đề xuất một số biện pháp hình thành kỹ năng sử dụng trang phục của trẻ thông qua các hoạt động hàng ngày cho trẻ 25 – 36 tháng B, tại trường Mầm non 8/3 Nha Trang. Trẻ được thực hành, khi chơi và thực hiện sẽ giúp trẻ có một số kỹ năng sử dụng trang phục của chính mình. 3
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Thực trạng của vấn đề cần giải quyết 1.1. Thuận lợi Trường Mầm non 8/3 là đơn vị trực thuộc sự quản lý và chỉ đạo của Phòng Giáo dục Đào tạo Thành phố Nha Trang. Trường là một trong những đơn vị gương mẫu đi đầu trong việc thực hiện công tác chăm sóc, giáo dục trên địa bàn thành phố. Điều kiện cơ sở vật chất trường, lớp khang trang, sạch đẹp. Về môi trường giáo dục nhà trường được trang bị đầy đủ, phù hợp và đa dạng các thiết bị, đồ dùng, tạo môi trường hấp dẫn cho trẻ được hoạt động dưới nhiều hình thức khác nhau. Được sự quan tâm, động viên và tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt của Ban giám hiệu nhà trường. Ngay từ đầu năm học nhà trường đã lên những kế hoạch thực hiện cụ thể, trong đó rất đề cao vai trò của việc rèn luyện các kỹ năng sống cơ bản cho trẻ trong toàn trường. Khi đi vào thực hiện Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm sát sao tới các hoạt động của trường, lớp, có những ý kiến đóng góp, chỉ đạo kịp thời nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ trong nhà trường. Phụ huynh học sinh quan tâm, phần đông phụ huynh biết phối hợp với cô trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ. Lớp tôi chỉ có 19 cháu, trong cùng một độ tuổi, tạo điều kiện để tôi có thể quan tâm nhiều đến cá nhân trẻ, giúp cho việc hướng dẫn kỹ năng cho trẻ được sát sao hơn, cụ thể hơn. 1.2. Khó khăn Một điểm đặc biệt của trẻ nhà trẻ là các kỹ năng sống của trẻ còn rất hạn chế, trong đó có kỹ năng sử dụng trang phục của chính mình. Trẻ chưa có thao tác thực hiện. Trẻ còn thụ động nhiều, chưa sử dụng được trang phục của bản thân mình. Trong lớp còn một số trẻ hay rụt rè, thiếu tự tin, thụ động 4
chưa chịu thực hiện trong khả năng của bản thân. Một số trẻ chưa hào hứng tham gia vào các hoạt động hướng dẫn kỹ năng cho trẻ. Gia đình trẻ đa số được cưng chiều quá mức, phục vụ hết cho con, không để con được thực hiện kỹ năng. Nhận thức phụ huynh chưa đồng đều, một số ít phụ huynh chưa thật sự phối hợp với cô. Khi phối hợp nghiên cứu khảo sát thực tế 19 trẻ 25 – 36 tháng tuổi tại lớp, tôi khảo sát đầu vào về thực trạng thực hiện mộ số kỹ năng sử dụng trang phục của bé và có kết quả như sau: Bảng 1: BẢNG KHẢO SÁT THỰC TRẠNG ĐẦU NĂM CỦA TRẺ THÁNG 10/2018 (Chưa áp dụng) Số trẻ khảo sát: 19 trẻ THÁNG 10/2018 Đạt Chưa đạt STT TIÊU CHÍ Số Số Tỉ lệ Tỉ lệ lượng lượng Trẻ có có kỹ năng xếp giày, 01 4/19 21% 15/19 79% dép theo đôi Trẻ biết cất gọn cặp vào ngăn 02 5/19 26,3% 14/19 73,7% tủ của mình Trẻ có kỹ năng đội mũ đúng 03 9/19 47,4% 10/19 52,6% chiều 04 Trẻ đeo được tất vào chân 4/19 21% 15/19 79% Trẻ biết mang giày, dép đúng 05 2/19 10,5% 17/19 89,5% cách 06 Trẻ biết cách quàng khăn 2/19 10,5% 17/19 89,5% 07 Trẻ cởi và mặc được quần 3/19 15,8% 16/19 84,2% Trẻ cởi và mặc được áo cổ 08 1/19 0,53% 18/19 94,7% tròng. 5
Nhận xét: Thời gian đầu, khi mới nhận lớp quan sát cháu trên thực tế tôi nhận thấy kỹ năng sử dụng trang phục của trẻ đa số còn rất yếu. Trẻ còn rất thụ động, chờ đợi vào sự chăm sóc của cô. Qua bảng khảo sát thực trạng (Bảng 1) thì đa số trẻ chưa có các kỹ năng sử dụng trang phục của bé. Các tiêu chí đều chưa đạt 50%. Cao nhất là kỹ năng đội mũ đúng chiều nhưng chỉ đạt 47,4%. Thấp nhất là kỹ năng cởi và mặc được áo cổ tròng chỉ đạt được 0.53 %, kỹ năng mang giày, dép đúng cách và kỹ năng quàng khăn chỉ đạt 10,5%. Kỹ năng xếp giày, dép theo đôi đạt 21%,...Điều đó cho thấy kỹ năng sử dụng trang phục của trẻ còn rất thấp, cần có giải pháp can thiệp giúp trẻ hình thành và phát triển kỹ năng cho trẻ. Từ việc khảo sát thực trạng này và qua thời gian ứng dụng đề tài vào việc giảng dạy, tôi đã tìm ra một số giải pháp giúp trẻ hình thành kỹ năng làm việc theo nhóm sau. 2. Nội dung nghiên cứu, giải pháp thay thế * Giải pháp 1: Lựa chọn mục tiêu, phân bố thời gian thực hiện một số kỹ năng sử dụng trang phục cần dạy trẻ Để đạt được kết quả thì trong bất cứ một nội dung nào chúng ta cần xác định rõ mục tiêu, xây dựng kế hoạch. Mục tiêu kế hoạch càng rõ ràng, chi tiết bao nhiêu thì mức độ thành công càng lớn. Mục tiêu do cô chủ động lên kế hoạch và tổ chức thông qua các hoạt động hàng ngày: Hoạt động đón trả trẻ, hoạt động chung cả lớp (Giờ học), hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều... Trẻ 25 36 tháng khả năng nhận biết của trẻ còn thiếu chủ định. Trẻ đã bắt đầu tri giác thuộc tính của đồ vật xung quanh, nắm được mối quan hệ đơn giản nhất của đồ vật. Tuy nhiên tri giác của trẻ vẫn còn sơ sài, trẻ mới chỉ nhận biết được các dấu hiệu mang tính chất ngẫu nhiên, bề ngoài…Trẻ lứa tuổi này đã hành động dưới ảnh hưởng của những ấn tượng trực tiếp và của các ký ức. Thông qua quá trình thử sai, trẻ đã dần thiết lập được những mối 6
quan hệ hành động nguyên nhân – kết quả. Vì vậy, khi lựa chọn mục tiêu tôi đi từ dễ đến khó, mục tiêu mang tính chất lặp lại nhưng cao dần, để kỹ năng của trẻ được hình thàn và phát triển tốt hơn. Tôi đã xây dựng bảng mục tiêu và thời gian thực hiện trong năm học như sau: BẢNG XÂY DỰNG MỤC TIÊU VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ THỜI GIAN Trẻ biết xếp giày, dép theo Gia đình của bé… Tháng 10/2018 đôi Trẻ biết cất gọn cặp vào Gia đình của bé, bé với Tháng 11/2018 ngăn tủ của mình phương tiện giao thông, … Trẻ có kỹ năng đội mũ Phương tiện giao thông, Tháng 11/2018 đúng chiều cây và các loại quả... Trẻ đeo được tất vào chân Cây và các loại quả, rau củ Tháng 12/2018 mình trong vườn, ... Tháng 01/2019 Cây và các loại quả, rau củ Trẻ biết mang giày, dép Tháng 12/2018 trong vườn, Tết và mùa đúng cách Tháng 01/2019 xuân... Rau củ trong vườn, Tết và Tháng 12/2018 Trẻ biết cách quàng khăn mùa xuân... Tháng 01/2019 Rau củ trong vườn, Tết và Tháng 12/2018 Trẻ cởi và mặc được quần mùa xuân,... Tháng 01/2019 Tết và mùa xuân, những Trẻ cởi và mặc được áo cổ Tháng 01/2019 con vật thân yêu, nghề tròng Tháng 02/2019 nghiệp… Chẳng hạn, khi mới đầu thực hiện chủ đề “Gia đình của bé” mục tiêu tôi lựa chọn là trẻ biết xếp giày, dép theo đôi. Đến cuối chủ đề tôi đặt thêm 7
mục tiêu trẻ biết tìm ngăn tủ và cất cặp vào ngăn tủ của mình. Sang chủ đề “Bé với phương tiện giao thông”, mục tiêu tôi nâng cao hơn trẻ biết cất cặp gọn gàng vào ngăn tủ của mình. Song song với việc lựa chọn, xác định mục tiêu tôi chú ý đến việc phân bố thời gian sao cho hợp lý để thực hiện những kỹ năng sử dụng trang phục cần dạy trẻ. Chẳng hạn, tháng 10 tôi cho trẻ thực hành nhiều kỹ năng xếp dép. Đây là kỹ năng đơn giản nên tôi cho trẻ thực hiện từ đầu năm học. Qua đó trẻ biết xếp giày, dép theo đôi lên kệ ngay ngắn. Đến tháng 11 tôi dạy trẻ thực hành kỹ năng cất cặp vào ngăn tủ của mình. Tôi giúp trẻ nhờ vào tên và ký hiệu để trẻ nhận biết được đâu là ngăn tủ của mình và cất cặp làm sao cho gọn gàng, đẹp mắt. Tháng 12 và tháng 01 trời bắt đầu trở lạnh, tôi tuyên truyền phụ huynh mang đồ ấm cho bé và trên những đồ dùng đó tôi hướng dẫn trẻ cách đi tất, quàng khăn ấm, đội mũ ấm... Tháng 01, tháng 02, tôi dạy trẻ cởi và mặc được áo cổ tròng. Đây là những kỹ năng khó đối với các bé nên tôi để trẻ có các kỹ năng trước đó tốt hơn, thành thạo hơn, tôi mới tập cho trẻ và thường xuyên hướng dẫn trẻ ở những tháng tiếp theo. Tôi đặc biệt quan tâm đến những trẻ cá biệt, còn nhút nhát, thiếu tự tin. Tôi đã động viên, khuyến khích trẻ làm, thường xuyên khen ngợi trẻ dù có những trẻ lúc đầu vẫn chưa thể thực hiện được. Tất cả các kỹ năng tôi đều cho trẻ được thực hành tập trung và đan xen các kỹ năng. Tôi hướng dẫn ở tất cả các hoạt động trong ngày từ khi đón trẻ đến khi trẻ ra về. Những kỹ năng này đòi hỏi giáo viên phải chú ý rèn cho trẻ một cách kiên trì, từng bước, thường xuyên nhưng không vội vàng. Bằng những lời nói nhẹ nhàng, những hướng dẫn tỉ mỉ, rõ ràng của cô giáo đối với từng trẻ 8
trước, trong và sau mỗi hoạt động chơi, dần dần sẽ hình thành cho mỗi cá nhân trẻ những kỹ năng sử dụng trang phục cần thiết. * Giải pháp 2: Tổ chức cho trẻ thực hiện một số kỹ năng sử dụng trang phục thông qua các hoạt động hàng ngày Việc tổ chức cho trẻ thực hiện một số kỹ năng sử dụng trang phục thông qua các hoạt động hàng ngày là một giải pháp mang tính quyết định, không thể thiếu. Muốn trẻ có được những kỹ năng sử dụng trang phục của bé thì bản thân mỗi đứa trẻ cần được tham gia, được thực hiện bằng những thao tác của chính mình. Đối với độ tuổi 25 36 tháng để đưa các cháu đến với một số kỹ năng sử dụng trang phục của mình là cả một vấn đề không đơn giản. Thực tế các cháu còn rất bé, chưa có ý thức và tập trung nhiều được như các anh chị mẫu giáo, điều này là một thử thách cho cô giáo. Muốn tạo cho trẻ có được những kỹ năng này cần có sự nhiệt huyết, cái tâm và tình yêu thương trìu mến của một người mẹ, sự đồng cảm như một người bạn của trẻ. Khi trẻ có cảm tình, có hứng thú cô có thể sử dụng nghệ thuật của mình để thu hút lôi cuốn trẻ vào các hoạt động một cách dễ dàng. Để hình thành một số kỹ năng sử dụng trang phục cho trẻ, tôi tổ chức, hướng dẫn trẻ thông qua các hoạt động trong ngày như: Đón trả trẻ, hoạt động học, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời, trong sinh hoạt mọi lúc mọi nơi. 2.1. Trong giờ đón trẻ và trả trẻ Đối với nội dung hướng dẫn một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé thì thời gian đón và trả trẻ có thể nói là “thời gian vàng” mà cô có thể tận dụng và hướng dẫn trẻ. Bởi khi trẻ bắt đầu đến lớp và lúc ra về là thời gian bắt buộc trẻ sử dụng đến trang phục của mình như: Cởi và mặc áo, cởi và đội mũ, đi và tháo giày, dép, cất cặp… Tận dụng thời điểm này tôi thường 9
đến lớp sớm để sau khi chuẩn bị phòng lớp, tôi có thời gian gặp gỡ, trao đổi và dạy cho trẻ một số kỹ năng sử dụng trang phục khi có thể. Chẳng hạn, khi bé Mai Trang tới lớp, đây là bé hay tới lớp sớm, sau khi ân cần bày trẻ chào cô, chào mẹ, tôi tư vấn, thống nhất với phụ huynh về việc để cháu tự làm rồi quay sang khen bé đi học ngoan, còn giỏi biết tự xếp dép, tự cất cặp… để tạo động lực cho trẻ thực hiện. Khi trẻ thực hiện tôi quan sát, hướng dẫn, giúp đỡ trẻ kịp thời từng kỹ năng. Thời gian đầu tôi vừa nói, vừa làm cùng trẻ, cầm tay trẻ thực hiện: Xếp dép thành một đôi đúng, tháo mũ bỏ vào cặp, cầm thẳng cặp cho gọn vào ngăn tủ của mình… thời gian sau tôi chỉ cần nói là trẻ đã có thể tự thực hiện được. Dần dần trẻ đã có được một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé nhất định. Giờ trả trẻ là giờ để tôi gợi hỏi, trò chuyện với trẻ để trẻ nói lên kỹ năng mà trẻ đã học được trong ngày. Chẳng hạn, tôi hỏi trẻ: Hôm nay cô bày cho con làm gì? Cô bày cho con cách đi giày như thế nào? con đi thử cho bố mẹ và cô xem nào!... để trẻ có thể nói và thực hiện lại kỹ năng mà trẻ đã được học… Ngoài ra, tôi nhắc nhở trẻ về thực hiện cho ông bà, người thân xem để mọi người biết con đã giỏi như thế nào. Tôi đã ân cần trao đổi trực tiếp với cha mẹ trẻ hàng ngày trong giờ đón trả trẻ về một số đặc điểm tâm lý của trẻ, kỹ năng mà trẻ đã được học trong ngày, thông báo với cha mẹ về khả năng tiếp nhận của trẻ, … Từ đó, phối hợp với cô trong việc giúp trẻ hình thành một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé. Chẳng hạn, bé Anh Đức thao tác của bé tốt nhưng hay dỗi hờn, chỉ thích được khen, nếu chê là không chịu làm nữa. Nắm bắt được điều này tôi trao đổi lại với phụ huynh khi hướng dẫn nên nhẹ nhàng với bé, động viên bé, 10
đặc bệt là khen bé nhiều… trẻ để ba mẹ dựa vào đặc điểm tâm lý của trẻ cùng phối hợp rèn luyện để đạt kết quả cao hơn. Qua thời gian, tôi nhận thấy việc hướng dẫn trẻ trong thời điểm này giúp tôi và phụ huynh có thời gian quan tâm nhiều tới cá nhân từng trẻ và đã mang lại hiệu quả cao đối với bản thân mỗi đứa trẻ. 2.2. Trong hoạt động chơi tập Giai đoạn 25 36 tháng, hoạt động chủ đạo của trẻ là hoạt động với đồ vật. Trẻ học bằng chơi, chơi mà học. Về nhận thức của trẻ 25 36 tháng trẻ hay tò mò và thích bắt chước, cảm giác, tri giác của trẻ đã phát triển hơn nhờ vào việc trẻ thực hiện các hành động với đồ vật. Trẻ tri giác thuộc tính của đồ vật xung quanh, nắm được mối quan hệ đơn giản nhất của đồ vật. Mặc dù các hành động với đồ vật còn vụng về song trẻ vẫn rất hứng thú với các thao tác và phương thức sử dụng đồ vật. Hoạt đông chơi tập ở lứa tuổi nhà trẻ là một hoạt động mang lại kiến thức, kỹ năng chính xác, khoa học nhất giúp trẻ hình thành một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé. * Trước hết, tôi lựa chọn một số nội dung hoạt động phù hợp để giúp trẻ có một số kỹ năng sử dụng trang phục Để giúp cho việc dạy trẻ một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé được tốt thì việc lựa chọn nội dung để trẻ hoạt động là một việc rất quan trọng, làm sao để phù hợp với trẻ và đạt được hiệu quả cao nhất. Dựa vào khả năng nhận thức, tâm lý của trẻ tôi chọn ra một số kỹ năng sử dụng trang phục cần dạy trẻ sao cho phù hợp. Và muốn trẻ có được kỹ năng tốt thì tôi cũng cần phải nắm rõ được phương pháp hướng dẫn kỹ năng đó. Nắm được khả năng của trẻ ở lớp mình và những kiến thức, kỹ năng gì cần được cung cấp cho trẻ, để từ đó có phương pháp và hình thức tổ chức cho phù hợp, phân bố thời gian sao cho hợp lý. 11
Hoạt động mà tôi đưa ra là dạy trẻ một số kỹ năng sử dụng trang phục như: Mang giày dép, xếp dép, đội mũ, quàng khăn, đi tất…Giúp trẻ biết được tên gọi, hiểu được tác dụng của mỗi trang phục đó là gì? Cách sử dụng trang phục đó như nhế nào? trẻ cần có những kỹ năng gì? Sử dụng vào thời điểm nào?... Chẳng hạn, khi tổ chức hướng dẫn cho trẻ kỹ năng quàng khăn, tôi trò chuyện với trẻ về cái khăn quàng cổ. Ngoài giúp trẻ nhớ được tên gọi, biết tác dụng của khăn quàng cổ là để giữ ấm cho cổ, khăn hay được sử dụng vào mùa lạnh, hay khi trời lạnh... Và quan trọng nhất tôi giúp trẻ được thực hiện thao tác quàng khăn, luồn qua lỗ, làm quen với kỹ năng cuốn khăn, biết lấy, cất khăn đúng nơi quy định. Hay khi tổ chức cho trẻ kỹ năng đội mũ, tôi trò chuyện giúp trẻ hiểu được khăn biết tác dụng của mũ là dùng để đội đầu, che nắng vào mùa nóng và giữ ấm đầu vào mùa lạnh. Giúp trẻ thực hiện được kỹ năng đội mũ đúng chiều, biết lấy, cất mũ đúng nơi quy định… Khi tổ chức, tôi tổ chức hướng dẫn kiến thức, kỹ năng cần truyền thụ một cách chính xác trên cả lớp, sau đó tôi mới cho trẻ thực hành đan xen nhóm nhỏ, cá nhân, thi đua… Chẳng hạn, nhằm giúp trẻ rèn kỹ năng mang giày, dép đúng cách. Trong giờ hoạt động chơi tập “Bé mang giày, dép đúng cách” Trước tiên cho trẻ chơi với đôi giày, đôi dép có quai hậu. Tôi hỏi trẻ Đây là gì? Dép dùng để làm gì? Sau đó tôi khái quát lại câu trả lời của trẻ, giày, dép là đồ đùng để đi, (đi học đi chơi) giúp cho đất cát không dính vào chân làm bẩn chân mà giữ cho đôi chân luôn sạch sẽ, giữ ấm chân, khỏi lạnh chân. Vì vậy sau khi đi xong phải biết xếp giày, dép lên kệ đúng nơi quy định ngay ngắn. Các con cần ý thức tự lực, làm những việc nhỏ vừa với sức của mình. 12
Khi làm mẫu lần 1: Tôi làm mẫu không giải thích cho trẻ xem, lần 2: Tôi thực hiện thao tác kết hợp giải thích: Cô cầm dép về ghế ngồi, để dép về phía trước hai chân. Cách đi dép: Tháo quai dép, xỏ chân vào dép rồi ngắn quai dép lại. (Tương tự chân còn lại, nói 2 lần với 2 chiếc dép); Cách tháo dép: Tháo quai dép, rút chân ra khỏi dép, ngắn quai dép lại rồi để sang bên cạnh. Nói 2 lần với 2 chiếc dép); Cất dép: Cầm đôi dép gõ nhẹ xuống sàn rồi nhấc dép để lên giá. Các con lưu ý là khi đặt dép lên giá thì mũi dép phải quay ra ngoài. Tôi vừa làm vừa chỉ cho trẻ biết. Đầu tiên tôi mời 1 đến 2 trẻ lên thực hiện thử, sau đó tôi tiến hành cho trẻ thực hiện cả nhóm, cá nhân, lớp luân phiên nhau. Khi trẻ thực hiện tôi tạo cho trẻ tâm thế thoải mái trên tinh thần học mà chơi, không gò ép trẻ. Chẳng hạn, lần đầu tôi hướng trẻ tự lấy dép đi dép vào chân và cùng đi chơi vừa đi vừa đọc bài thơ “Đi dép”. Lần 2 thực hiện bằng cách cho trẻ đi biểu diễn thời trang với nhạc hát bài “Đôi dép” để trẻ hào hứng đi và biểu diễn tự do, sáng tạo. Và điều mà tôi hay cổ vũ cho trẻ là dùng những lời khen ngợi trẻ, cho cả lớp cổ vũ, vỗ tay khen bạn và nhất là được phát thưởng khi trẻ làm tốt. Chẳng hạn, khi tổ chức hướng dẫn cho trẻ kỹ năng đi tất, trước khi làm mẫu tôi yêu cầu trẻ hãy chú ý quan sát để lát nữa bạn nào làm đúng và giỏi sẽ có thưởng. Sau cho một nhóm trẻ thi đua xem ai đi khéo nhất, giỏi nhất sẽ được lên chọn một con vật nhỏ được làm từ bông và vải nỉ do cô tự may mà bé yêu thích, nhằm giúp tăng khả năng chú ý của trẻ, trẻ cố gắng hơn. Khi quan sát kỹ trẻ được thực hành kỹ năng một cách khoa học, chính xác nhất. Tôi dạy trẻ các kỹ năng theo mức độ từ dễ đến khó, mang tính lặp lại, thường xuyên, liên tục. 13
Chẳng hạn, để trẻ có kỹ năng đeo được tất vào chân, lúc đầu tôi hướng dẫn kỹ năng chọn tất theo đúng đôi (Hai chiếc giống nhau), sau đó tôi mới cho trẻ đi theo đôi, rồi nâng cao mức độ đi tất dài hơn, khó hơn. Kỹ năng này tôi cho trẻ rèn luyện trong ngày khi trẻ tháo đi vào nhà vệ sinh … và các ngày tiếp theo sau đó. * Tôi chuẩn bị đồ dùng thiết bị đầy đủ Có thể nói đồ dùng thiết bị cho trẻ mầm non như là sách giáo khoa cho trẻ. Sách giáo khoa chuẩn mực là một điều kiện quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục. Tương tự như vậy, đồ dùng thiết bị chuẩn mực là điều kiện quan trọng để nâng cao hiệu quả chăm sóc giáo dục trẻ. Để dạy một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé thì ngoài những thiết bị khác, đòi hỏi đồ dùng thiết bị dạy trẻ phải là những đồ dùng thật như: Mũ, khăn, tất, quần, áo… Chẳng hạn, với kỹ năng dạy trẻ biết cách quàng khăn. Chủ đề “Rau củ trong vườn”. Tôi chuẩn bị một số đồ dùng sau. Đồ dùng của cô: + Đoạn phim “Cảnh chuẩn bị trang phục khi trời lạnh: mặc áo, quàng khăn, đội mũ”. + Khăn quàng cổ nhiều loại đủ cho cô + Giá treo khăn, kệ để đồ dùng cho trẻ, nhạc biểu diễn thời trang Đồ dùng của trẻ: + Khăn quàng cổ nhiều loại. + Các kiểu mũ thời trang đủ cho trẻ. * Tôi sắp xếp đồ dùng thiết bị hợp lý, khoa học Việc sắp xếp đồ dùng thiết bị hợp lý, khoa học giúp cho việc dạy trẻ được thuận tiện, nhanh chóng mà giờ hoạt động không bị rối. Tôi đặc biệt chú ý đến vấn đề này, phân loại từng đồ dùng riêng biệt, từng rổ riêng cho từng trẻ, đồ dùng nào cần trước, đồ dùng nào cần sau ... để tôi bố trí cho hợp 14
lý. Ngoài ra, đồ chơi sắp xếp vừa tầm trẻ để trẻ dễ thấy, tạo điều kiện thuận tiện và cơ hội cho trẻ được thực hiện dễ dàng. 2.3. Trong hoạt động ngoài trời Hoạt động ngoài trời luôn mang lại những niềm vui và hứng thú cho trẻ, không chỉ bởi ở không gian thay đổi mà môi trường ngoài trời luôn là cơ hội tốt để trẻ được tham gia các trò chơi tập thể. Tận dụng cơ hội này tôi đưa ra yêu cầu luyện tập sau những kiến thức, kỹ năng tôi đã dạy trẻ trong giờ hoạt động chơi tập. Chẳng hạn, trước khi trẻ ra sân bóng chơi tôi yêu cầu trẻ tự lấy giày, dép của mình đi vào chân. Khi ra sân bóng tôi yêu cầu trẻ tháo giày dép và xếp ngay ngắn theo đôi để trẻ chơi bóng. Sau khi chơi tôi lại yêu cầu trẻ lấy giày, dép đi vào lớp. Vào kệ để giày dép trẻ lại được thực hành kỹ năng cởi và xếp giày, dép theo đôi thêm một lần nữa. Hay khi ra ngoài trời tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “Thi xếp giày dép” nhằm rèn luyện kỹ năng xếp giày dép theo đôi cho trẻ. Như vậy, chỉ trong một buổi chơi trẻ đã được thực hành kỹ năng đi giày dép nhiều lần, tùy vào khả năng của mỗi trẻ mà tôi có thể hỗ trợ hay giúp đỡ trẻ. Dần dần kỹ năng của trẻ được hình thành. 2.4. Trong hoạt động góc Hoạt động góc là một môi trường để ôn luyện lại những điều đã được học, được thực hành một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé. Vì trong khi chơi sẽ có những tình huống chơi cần thực hiện kỹ năng này. Nếu người chơi không có kỹ năng thì sẽ khó để thực hiện được ý định chơi của mình. Điều mà tôi quan tâm là làm sao gợi ý để tạo những cơ hội để trẻ được thực hiện nhiều và thực hiện sao cho đúng cách. Chẳng hạn, trong nhóm chơi phân vai, có một trò chơi mà trẻ rất thích đó là ru em ngủ và thay đồ cho búp bê. Tận dụng trò chơi này tôi chuẩn bị thật nhiều búp bê và quần áo trong góc để trẻ có thể chơi đi tất, đi giày… cho búp 15
bê. Gợi ý trẻ những lần khác nhiều trẻ khác được chơi và được ôn tập kỹ năng dưới sự quan sát và hỗ trợ của tôi. 2.5. Trong sinh hoạt mọi lúc mọi nơi Hoạt động nhằm rèn một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé chủ yếu được thực hiện dưới hình thức giờ chơi tự do và trong sinh hoạt mọi lúc, mọi nơi trong ngày của trẻ. Tuy không phải là một giờ hoạt động cụ thể nhưng tôi có thể tận dụng hết những cơ hội này để có thể giúp trẻ thực hiện kỹ năng cần cung cấp. Chẳng hạn, tận dụng hàng ngày những lúc thay đồ tôi dạy trẻ kỹ năng cởi và mặc được quần, cởi và mặc áo cổ tròng; những lúc trẻ đi vệ sinh vào tôi dạy trẻ kỹ năng cởi và đi tất; lúc ra sân xem văn nghệ cho trẻ tập đội mũ, đi dép, ... Tất cả các hoạt động trên tôi đều tổ chức dạy trẻ thường xuyên và liên tục, đa dạng hình thức để trẻ không bị nhàm chán. Mặt khác tôi nêu gương tốt thông qua buổi học, thông qua giờ chơi,... nêu gương cuối tuần nhằm khuyến khích tinh thần trẻ, nâng cao hiệu quả đặt ra. * Giải pháp 3: Tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh trong việc luyện tập một số kỹ năng sử dụng trang phục cho trẻ Bên cạnh việc dạy trực tiếp trên trẻ, tôi cũng chú trọng đến việc trao đổi với phụ huynh để cùng phối hợp dạy một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé. Để phụ huynh hiểu hơn về cách dạy trẻ một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé tôi thường tuyên truyền đến phụ huynh bằng các hình thức sau: * Qua giờ đón trả trẻ Trao đổi cho phụ huynh hiểu không nên làm hộ trẻ quá nhiều, cần dạy trẻ tính tự lập từ bé, khuyến khích trẻ làm, tuyên dương trẻ nhiều. Trẻ càng được thực hành nhiều, tiếp xúc nhiều càng tạo tiền đề và kỹ năng tốt tự lập cho trẻ sau này. 16
Tuyên truyền đến các bậc phụ huynh cách dạy trẻ một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé, hiểu rằng việc dạy trẻ những kỹ năng là một quá trình lâu dài và cần thiết. Kiên trì và không nên nôn nóng. Chẳng hạn, đối với những trẻ chưa tự mặc được quần, khi đón hoặc trả trẻ tôi trực tiếp trao đổi với phụ huynh về cách dạy cho cháu kỹ năng mặc quần như: Phải xác định mặt phải mặt trái và phía trước phía sau của quần để mặc. Đầu tiên ngồi xuống ghế hoặc xuống giường để giữ thăng bằng không bị ngã, cầm phần lưng thun quay về phía mình, rồi lần lượt xỏ từng chân một vào ống quần. Chân trái xỏ ống bên trái, chân phải xỏ ông bên phải. Xỏ xong đứng dậy kéo lưng quần lên và chỉnh cho quần thẳng và ngay ngắn. Khi bắt đầu dạy trẻ mặc quần áo nên bắt đầu bằng hành động dễ nhìn thấy. Chẳng hạn, dạy trẻ mặc quần trước mặc áo vì mặc quần dễ nhìn thấy hơn mặc áo. Phụ huynh cũng nên chia nhỏ các bước từ dễ đến khó, Chẳng hạn như mẹ giúp trẻ tròng áo qua đầu và đưa tay vào tay áo để trẻ sẽ kéo áo xuống, sau khi thành thục, mẹ sẽ giúp trẻ tròng áo qua đầu nhưng trẻ sẽ tự đưa tay vào tay áo và kéo áo xuống và cuối cùng là để trẻ tự mặc áo. Đối với trẻ đây là kỹ năng cần luyện tập nhiều, bố mẹ cần giúp đỡ cho trẻ những điều gì khi trẻ chưa tự mặc được? Khi trẻ thực hiện được bố mẹ cần phải nên tuyên dương trẻ như thế nào? Chẳng hạn, khi mặc quần áo cho trẻ, phụ huynh nên nói những câu như “đưa tay lên”, “luồn tay vào tay áo”, “xỏ chân vô quần”, “chân trái con đâu”… Và để giúp trẻ hứng thú tôi tuyên truyền phụ huynh cần tạo không khí vui nhộn khi mặc quần áo như “khen bé giỏi”, nghĩ ra một bài hát, chơi “ú òa” khi trẻ chui áo qua đầu, cũng có thể cho trẻ tự lựa chọn loại quần áo mà bé thích… Hay đối với những trẻ chưa tự mang giày dép được, thì lúc trả trẻ tôi trao đổi, thống nhất với phụ huynh nên để trẻ tự lấy giày dép mang vào chân, nên giúp trẻ phân biệt giày trái, phải, cách kéo dây ... hướng dẫn những chỗ 17
trẻ chưa làm được và yêu cầu trẻ tự hoàn thành. Khi thực hiện xong, khen trẻ để trẻ thấy mình đã thành công. Chẳng hạn, khi trẻ đi giày ngược, không đi lại ngay cho trẻ mà nhắc khéo trẻ “Con nhìn lại xem đã đi đúng chưa?” Khi trẻ đi xong thấy bất tiện thì sẽ tự đổi lại. Khen trẻ khi trẻ đã hoàn thành. * Tuyên truyền thông qua các buổi họp phụ huynh học sinh của lớp Trong các cuộc họp phụ huynh học sinh của lớp, tôi thường dành nhiều thời gian để trao đổi kinh nghiệm chăm sóc, nuôi dạy trẻ theo khoa học và hỗ trợ cho phụ huynh những kiến thức đúng đắn về giải pháp dạy trẻ một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé tạo tiền đề trẻ tự lập sau này. Cụ thể: + Sưu tầm tài liệu cách hướng dẫn một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé + Tuyên truyền cho phụ huynh các phương pháp dạy một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé. Ngoài những giải pháp mà cô hướng dẫn trên lớp, phụ huynh cần tăng cường cho trẻ được tự làm hoặc làm với sự giúp đỡ của người thân nhằm hình thành kỹ năng cho trẻ. + Trò chuyện trao đổi với phụ huynh về những biểu hiện của trẻ, những khó khăn khi thực hiện và kết quả đạt được của bé Bên cạnh đó, yêu cầu phụ huynh phối hợp cùng cô giáo trong việc thống nhất phương pháp giáo dục trẻ. Tin tưởng vào trẻ và năng lực của trẻ. Tôn trọng trẻ. Không nói dài và nói nhiều, không đưa lời giải đáp có sẵn mà đưa câu hỏi gợi mở để trẻ tự tìm tòi. * Tuyên truyền qua góc cha mẹ cần biết Đăng bài tuyên truyền trên góc “Bố mẹ cần biết” để Phụ huynh biết và cùng phối hợp trong quá trình rèn luyện cho trẻ. “Trăm nghe không bằng một 18
thấy”. Vì vậy, góc cha mẹ cần biết của lớp tôi luôn kịp thời cập nhật đầy đủ các thông tin tới toàn thể phụ huynh. + Hàng tuần dán kế hoạch hoạt động cho phụ huynh xem. + Dán hình ảnh đẹp trẻ được tham gia hoạt động chơi tập. + Thay đổi nội dung tuyên truyền sát với thực tiễn. Kế hoạch đầy đủ, hình ảnh đẹp mắt, nội dung phong phú thực sự đã thu hút sự chú ý của rất nhiều phụ huynh. Dạy trẻ kỹ năng sống nói chung và dạy trẻ 25 36 tháng một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé nói riêng là việc làm hết sức quan trọng đòi hỏi sự tham gia của không chỉ ở nhà trường mà còn ở cả gia đình và xã hội. Bởi như Dorothy Holte đã nói “Cây giáo dục chỉ đơm hoa thơm và kết trái ngọt khi có sự chăm sóc và vun xới của nhà trường, gia đình và xã hội”. 3. Đánh giá đề tài * Qua thơi gian nghiên c ̀ ứu tôi co bang khao sat sau khi áp d ́ ̉ ̉ ́ ụng Bảng 2: BẢNG TỔNG HỢP KHẢO SÁT CUỐI NĂM THÁNG 3/2019 (Đã áp dụng) THÁNG 3/2019 Đạt Chưa đạt STT TIÊU CHÍ Số Số Tỉ lệ Tỉ lệ lượng lượng Trẻ có có kỹ năng xếp giày, 01 17/19 89,5% 2/19 10,5% dép theo đôi Trẻ biết cất gọn cặp vào ngăn 02 18/19 94,7% 1/19 0,53% tủ của mình Trẻ có kỹ năng đội mũ đúng 03 18/19 94,7% 1/19 0,53% chiều 04 Trẻ đeo được tất vào chân 15/19 78,9% 4/19 21,1% 05 Trẻ mang giày, dép đúng cách 16/19 84,2% 3/19 15,8% 06 Trẻ biết cách quàng khăn 13/19 68,4% 6/19 31,6% 19
07 Trẻ cởi và mặc được quần 15/19 78,9% 4/19 21,1% Trẻ cởi và mặc được áo cổ 08 12/19 63,1% 7/19 36,9% tròng. BẢNG SO SÁNH SỐ LƯỢNG VÀ TỶ LỆ ĐẠT TRƯỚC TÁC ĐỘNG VÀ SAU TÁC ĐỘNG Đầu năm Cuối năm STT TIÊU CHÍ Tháng 10/2018 Tháng 3/2019 Sĩ số % Sĩ số % Trẻ có có kỹ năng xếp giày, dép 01 4/19 21% 17/19 89,5% theo đôi Trẻ biết cất gọn cặp vào ngăn tủ 02 5/19 26,3% 18/19 94,7% của mình 03 Trẻ có kỹ năng đội mũ đúng chiều 9/19 47,4% 18/19 94,7% 04 Trẻ đeo được tất vào chân 4/19 21% 15/19 78,9% 05 Trẻ mang giày, dép đúng cách 2/19 10,5% 16/19 84,2% Trẻ biết cách quàng khăn 06 2/19 10,5% 13/19 68,4% 07 Trẻ cởi và mặc được quần 3/19 15,8% 15/19 78,9% 08 Trẻ cởi và mặc được áo cổ tròng. 1/19 0,53% 12/19 63,1% Qua khảo sát đầu năm và cuối năm cho thấy, việc sử dụng các giải pháp trên đã mang lại hiệu quả cao. Đối với tiêu chí 01 đã tăng tỉ lệ từ 21% lên 89,5%, tiêu chí 02 từ 26,3% tăng lên đến 94,7%, tiêu chí 03 đã tăng từ 47,4% lên 94,7%,... Như vậy, trẻ đã tiến bộ rất nhiều với một số kỹ năng sử dụng trang phục của bé thông qua các giải pháp dưới sự hướng dẫn của cô. * Đối với trẻ 20