Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Xây dựng và khai thác hiệu quả môi trường giáo dục ngoài lớp học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:50

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu đề tài “Xây dựng và khai thác có hiệu quả môi trường ngoài lớp học” ở trường mầm non Trực Thắng" nhằm tạo cho trẻ có một môi trường an toàn để trẻ học mà chơi, chơi mà học phát huy khả năng sáng tạo của trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Xây dựng và khai thác hiệu quả môi trường giáo dục ngoài lớp học

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 1. Tên sáng kiến: Xây dựng và khai thác hiệu quả môi trường giáo dục ngoài lớp học. 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giải pháp tác nghiệp xây dựng môi trường giáo dục ngoài lớp học- Trường Mầm non Trực Thắng 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 05 tháng 09 năm 2018 đến ngày 28 tháng 06 năm 2020. 4. Tác giả: Họ và tên: Đỗ Thị Lụa Ngày tháng năm sinh: 24- 09- 1983 Nơi thường trú: Trực Thắng – Trực Ninh – Nam Định Trình độ chuyên môn: ĐHSP Mầm non Chức vụ công tác: Hiệu trưởng Nơi làm việc: Trường Mầm non Trực Thắng Điện thoại: 0962772919 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100% 5. Đồng tác giả: Họ Và tên: Năm sinh: Nơi thường trú: Trình độ chuyên môn: Chức vụ công tác: Nơi làm việc: Điện thoại: Tỷ lệ đóng góp tạo ra sang kiến:% 6. Đơn vị áp dụng sáng kiến: Tên đơn vị: Trường Mầm non Trực Thắng Địa chỉ: Xóm 13 – Trực Thắng – Trực Ninh – Nam Định Sáng kiến có thể áp dụng cho các đồng chí giáo viên trường mầm non trong toàn huyện Trực Ninh.
2 BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM XÂY DỰNG VÀ KHAI THÁC CÓ HIỆU QUẢ MÔI TRƯỜNG NGOÀI LỚP HỌC I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN. Như chúng ta đã biết mục tiêu giáo dục của mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách. Hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi. Khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học tập ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Trong đà phát triền chung của nhân loại để bắt nhịp với xu hướng phát chung của thời đại mới. “Xây dựng môi trường giáo dục là một quan điểm giáo dục tiến bộ về vị trí của trẻ em và vai trò của giáo viên cũng như những người quản lí giáo dục trong trường mầm non”. Quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt thống nhất mọi hoạt động giáo dục trong trường mầm non để đảm bảo việc thực hiện giáo dục trong trường mầm non có hiệu quả chất lượng. Xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non có thể nói là thực sự cần thiết và quan trọng nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Thật vậy một môi trường sạch sẽ an toàn, có sự bố trí khu vực chơi ngoài trời phù hợp thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết kích thích trẻ hoạt động tích cực sáng tạo. Vì vậy việc xây dựng môi trường giáo dục đối với tôi là một trong những nhiệm vụ quan trọng của nhà trường nhằm đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển một cách toàn diện. Quá trình xây dựng môi trường giáo dục sẽ thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự đóng góp của cộng đồng xã hội để thỏa mãn sự mong đợi của họ đối với sự phát triển của trẻ. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài
3 “Xây dựng và khai thác có hiệu quả môi trường ngoài lớp học” ở trường mầm non Trực Thắng. Nhằm tạo cho trẻ có một môi trường an toàn để trẻ học mà chơi, chơi mà học phát huy khả năng sáng tạo của trẻ. II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP 1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến Môi trường giáo dục trong trường mầm non phải tạo cơ hội cho trẻ tìm tòi, khám phá trải nghiệm giúp trẻ phát hiện ra nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, trẻ được tự lựa chọn hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm một cách tích cực, qua đó kiến thức và kỹ năng ở trẻ dần được hình thành. Môi trường đó phải đảm bảo an toàn về thể chất, tâm lý cho trẻ vừa có tác dụng giáo dục, có tính thẩm mỹ và phải được xây dựng trong suốt quá trình thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Đặc biệt, từ khi Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai Chương trình Giáo dục mầm non mới, thì vấn đề xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mầm non được đặt ra ngày càng cấp thiết hơn. Bởi môi trường giáo dục được ví như người giáo viên thứ hai tổ chức và hướng dẫn trẻ chơi, trẻ hoạt động để nhận thức và phát triển” Trong thực tế hiện nay, đa số giáo viên đã biết cách xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động, trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục do cô tổ chức. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế: môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú, còn mang tính áp đặt, cách bố trí các góc hoạt động chưa linh hoạt, chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc, các mảng tường, đồ dùng đồ chơi… Vì vậy bản thân là một hiệu trưởng tôi luôn trăn chở làm thế nào để chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục một cách tốt nhất nên năm học 2019- 2020 tôi lựa chọn đề tài “Xây dựng và khai thác có hiệu quả môi trường ngoài lớp học” để nghiên cứu và tìm ra biện pháp giúp nâng cao hiệu quả công tác chăm sóc giáo dục trẻ ngày càng tốt hơn. Nghiên cứu tìm kiếm giải pháp nhằm chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục một cách tốt nhất. Giúp đội ngũ giáo viên trong nhà trường xây dựng được môi trường giáo dục
4 mang tính mở, kích thích sự tham gia, tập trung chú ý và hoạt động tích cực của trẻ, giúp trẻ được tham gia các hoạt động học tập và trải nghiệm, vui chơi bằng nhiều cách khác nhau phù hợp với nhu cầu, hứng thú và khả năng của trẻ một cách tốt nhất. Nâng cao nhận thức và năng lực quản lý tổ chức chăm sóc giáo dục trẻ, thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với nhóm lớp và điều kiện nhà trường, của địa phương. Huy động sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội cùng chung tay xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ, góp phần thực hiện có hiệu quả chuyên đề xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm. 2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến: Thực hiện Nghị quyết số 29 của Ban chấp hành trung ương đảng về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, trong thời gian qua, ngành giáo dục đã có nhiều chủ trương, nhiều hoạt động tích cực hướng đến mục tiêu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, trong đó Kế hoạch số 56/KH-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo về triển khai thực hiện chuyên đề " Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm" giai đoạn 2016-2020 là một minh chứng sống động thể hiện chất lượng, hiệu quả của nhiều chủ trương đổi mới đó. Căn cứ Kế hoạch 164/KH-SGDĐT của Sở Giáo dục và Đào tạo, kế hoạch số 06/KH-PGDĐT của Phòng Giáo dục và Đào tạo và điều kiện thực tế của địa phương, tôi đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chú trọng nhấn mạnh trong việc tạo môi trường trong và ngoài lớp cho trẻ hoạt động đảm bảo tính thực tiễn, tính đồng bộ, tính khoa học, thẩm mỹ và tính an toàn cho trẻ. Để “Xây dựng và khai thác hiệu quả môi trường giáo dục ngoài lớp học” tôi đã thực hiện một số giải pháp như sau: 2.1 Giải pháp 1: Tham quan học tập các mô hình xây dựng khuôn viên ở một số trường đơn vị trường trọng điểm trong huyện, ngoài huyện Vào đầu năm học bám theo các chuyên đề trọng tâm và các phong trào thi đua của nghành đồng thời căn cứ đặc điểm tình hình nhà trường
5 Nhà trường đưa tiêu chí thi đua xây dựng khuôn viên, môi trường xanh, sạch, đẹp là tiêu chí trọng tâm, vì đã xác định được rằng: cơ sở vật chất của trường vừa có giá trị hữu hình vừa có giá trị phi vật thể. Tuy nhiên với một trường còn khó khăn, thiếu thốn về mọi mặt để thực hiện được mục tiêu đó thì chính bản thân mỗi cán bộ giáo viên trong nhà trường phải nỗ lực hết sức mình. Việc đầu tiên cần làm là tổ chức đi tham quan ở các đơn vị bạn trong huyện nhằm tận mắt chứng kiến mô hình, cảnh quan đồng thời được nghe những chia sẻ của các đơn vị về việc tạo môi trường để rút kinh nghiệm cho nhà trường khi bắt tay vào thực hiện. Tuy nhiên, với điều kiện thực tế hiện tại của nhà trường đang thiếu thốn về tài chính, thiếu về công quỹ, nhà trường không thể bố trí hay tổ chức được đoàn tham quan ngoài huyện như dự định mà chỉ đi trong huyện. Xác định được điều đó ngay từ trước, bản thân tôi là người thường xuyên được Phòng giáo dục điều động tham gia các lớp học chuyên đề, tập huấn cấp tỉnh, có cơ hội được đến các trường trọng điểm, chất lượng cao của tỉnh để tham quan hoc tập. Tôi đã chủ động sau mỗi lần đi, tự ý thức, quan sát quay phim, chụp ảnh về mô hình, quy hoạch ở các nhà trường lưu lại làm tài liệu tích lũy, hỏi han những người có liên quan nhằm tham khảo kinh nghiệm về thiết kế công trình, kinh nghiệm mua sắm đồ dùng, đồ chơi, cây cảnh sắp đặt, bố cục và công tác xã hội hóa giáo dục, kinh nghiệm công tác tham mưu ở đơn vị bạn để bổ sung kiến thức cho chính mình. Ngoài ra tôi cũng tham khảo trên mạng internet về hình ảnh, cách thức bố trí, sắp xếp tạo môi trường. Sau đó chắt lọc những nội dung có thể thực hiện được với thực tế tại đơn vị, nêu ý tưởng cùng ban giám hiệu nhà trường, đưa ra những thuận lợi, khó khăn và những ưu, khuyết điểm khi tiến hành thực hiện. Lấy ý kiến thống nhất chung của tập thể để tránh sai sót hoặc có những ý kiến trái chiều, không ưng ý làm ảnh hưởng đến tâm lí, ý chí của tập thể hoặc rủi ro đáng tiếc trong quá trình thi công.
6 Thăm quan trường Mầm non Thống Nhất – thành phố Nam Định
7 Thăm quan trường mầm non Hải Hòa – huyện Hải Hậu Thăm mô hình trường Mầm non Sài Đồng- Hà Nội 2.2 Giải pháp 2: Thực hiện tốt công tác tham mưu với lãnh đạo địa phương và các cấp đầu tư CSVC, đồ dùng, trang thiết bị ở các khu vực hoạt động của trẻ. Đối với giáo dục mầm non việc xây dựng môi trường giáo dục là rất cần thiết và điều kiện về cơ sở vật chất là rất quan trọng. Bởi vì đây là điều kiện, phương tiện để giúp trẻ phát triển về mọi mặt. Chính vì điều đó, trong năm học 2019-2020 tôi đã tích cực tham mưu với lãnh đạo địa phương và các cấp đầu tư về cơ sở vật chất, xây dựng các phòng học, phòng chức năng, quy hoạch diện tích sân chơi tại khu trung tâm đảm bảo trên 12m2/trẻ, tạo không gian rộng rãi, các khu vực ngoài lớp học cho trẻ hoạt động, vui chơi, sinh hoạt, học tập ngoài trời một cách khoa học và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi như: sân tập thể dục cho trẻ toàn trường, khu phát triển vận động được trang bị đa dạng, phong phú các loại đồ chơi ngoài trời, sân bóng mini, khu vui chơi cát nước, khu trải nghiệm kĩ năng (nghề nông, nghề đan lát, làm đẹp…), khu chăn nuôi, khu vực vườn rau thực nghiệm, vườn cây ăn quả, vườn hoa, cây thuốc nam; các khu vực trò chơi vận động, phát triển trí tuệ và đã tạo ra nhiều hoạt động vui chơi, khám phá đa dạng, bổ ích cho trẻ.
8 Tháng 8 năm 2019 nhà trường đã được bàn giao và đưa vào sử dụng công trình với tổng giá trị trên 12 tỷ đồng. 2.3: Giải pháp 3: Thiết kế các khu vực phát triển vận động liên hoàn và phù hợp với độ tuổi của trẻ. Việc dậy trẻ phát triển vận động là bảo vệ và tăng cường sức khỏe đồng thời cung cấp những kiến thức giáo dục nhằm phát triển một cơ thể cân đối hài hòa và phát triển toàn diện về nhân cách cho trẻ. Chính vì vậy việc thiết kế các khu phát triển vận động là rất quan trọng và phải sắp xếp các khu vực một cách đồng bộ đảm bảo từ dễ đến khó. Đề đảm bảo các nguyên tắc trên tôi đã thiết kế các khu vực phát triển vận động liên hoàn các trò chơi vận động, có khu vực dành cho nhà trẻ và mẫu giáo gồm: sân bóng mini, khu vui chơi với đồ chơi ngoài trời có mái che gồm đa dạng các loại đồ chơi như: cầu trượt, đu quay, nhà bóng, xích đu… Đồ chơi luôn đảm bảo an toàn, không có đồ vật sắc nhọn, không độc hại, được vệ sinh sạch sẽ, được bảo dưỡng định kỳ và sửa chữa kịp thời.
9 Khu PTVĐ, Sân bóng mini của trẻ Và đặc biệt là khu vực sân chơi của trẻ được thiết kế ở vị trí gần lớp học và được trang bị những trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phù hợp với lứa tuổi nhà trẻ.
10 Trẻ lứa tuổi nhà trẻ vui chơi ở khu PTVĐ 2.4: Giải pháp 4: Thiết kế khu vực trải nghiệm phong phú và đa dạng tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm với thế giới tự nhiên và các mối quan hệ xã hội. Việc cho trẻ làm quen với thế giới xung quanh thông qua các hoạt động trải nghiệm thực tế là vô cùng quan trọng nhằm giúp trẻ có khả năng sáng tạo, tính năng động và thích ứng. Trẻ được trải qua quá trình khám phá kiến thức và tìm giải pháp từ đó phát triển năng lực cá nhân và tăng cường sự tự tin. Trẻ có thể học các kỹ năng sống bằng việc lặp đi lặp lại hành vi qua các bài tập, hoạt động, từ đó tăng cường khả năng ứng dụng các kỹ năng đó vào thực tế. Chính vì vậy việc thiết kế các khu trải nghiệm là rất quan trọng và phải sắp xếp các khu vực một cách hợp lý,
11 phù hợp với độ tuổi phát triển của trẻ. Tại khu vui chơi cát, nước, trẻ được thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên thông qua hoạt động chơi với đất, cát, nước, đá, sỏi..., giáo viên sử dụng chai, lọ nhưa, ống tre, vỏ dừa tạo thành đồ chơi giúp trẻ thực hành các hoạt động đong nước, thực hành thí nghiệm vật chìm, nổi, vòng tuần hoàn của nước, đong cát, sỏi, in hình bằng cát, khám phá về sỏi, khám phá âm thanh..., chơi với hạt muồng, thực hành bắt cá… Trẻ chơi với hạt muồng
12 Trẻ thực hành bắt cá tại khu vui chơi cát, nước Khu trải nghiệm được trồng đa dạng các loại cây không có gai, không có nhựa độc như cây ăn quả, cây hoa, các loại rau, khu vườn ươm. Các loại cây như cây hoa, cây rau, cây giống được thay đổi theo đặc điểm, tác dụng, theo mùa để tạo cơ hội cho trẻ nhận biết, khám phá; có khu chăn nuôi một số con vật gần gũi với trẻ. Tại đây trẻ được thực hành gieo hạt chăm sóc và khám phá sự phát triển của cây, được thực hành chăm sóc cây, chăm sóc vật nuôi, thực hành thu hoạch quả…hình thành kiến thức, kĩ năng thực tế, sinh động đầy màu sắc cho trẻ.
13 Trẻ quan sát vườn hoa Vườn cây ăn quả
14 Trẻ thực hành gieo hạt, nhận biết sự lớn lên của cây tại khu vườn ươm Trên sân trường là những hàng cây xanh, những bồn hoa được trồng ngay ngắn thẳng hàng ngày trẻ được nhặt lá rơi, chăm sóc cây, hoa tạo cho khuôn viên trường thêm đẹp. Các góc thiên nhiên được các lớp sắp xếp khoa học, đa dạng, phong phú về chủng loại: Cây hoa có nhiều màu sắc khác nhau, cây có quả… tạo tình huống để trẻ khám phá: Quan sát, nhận xét về đặc điểm của cây, so sánh sự cao- thấp, to - nhỏ, nhận biết sự lớn lên của cây sau mỗi ngày.
15 Trẻ thực hành, trải nghiệm tại góc thiên nhiên Bên cạnh việc xây dựng môi trường vật chất, tôi cũng quan tâm, chú trọng xây dựng môi trường xã hội thân thiện, cởi mở; tăng cường tổ chức các hoạt động giao tiếp tích cực, các kỹ năng xã hội cần thiết cho trẻ tại khu thực hành kĩ năng sống thông qua các hoạt động: khu spa, tô tượng, vườn cổ tích, chợ quê…Tại đây, trẻ được mô phỏng lại công việc của người lớn như bán hàng, mua hàng, giới thiệu về đặc sản, nghề truyền thống của địa phương, làm quen với các trò chơi dân gian, làm đẹp, chăm sóc sức khỏe, được hòa mình vào thế giới cổ tích, nhận biết được cái thiện, cái ác, những điều bé nên học tập, nên tránh trong cuộc sống hàng ngày...Từ đó khuyến khích trẻ phát triển tư duy, tích cực để trẻ ngày càng tự tin và phát triển một cách toàn diện về ngôn ngữ tình cảm xã hội, nhận thức.
16 Trẻ thực hành mua bán rau, củ và một số nông sản ở địa phương
17 Trẻ thực hành công việc của một số nghề truyền thống Chăm sóc sức khỏe, làm đẹp tại khu Spa 2.5: Giải pháp 5: Tận dụng mọi vị trí, khoảng trống trong khuôn viên nhà trường và sử dụng những nguyên liệu phế thải sẵn có ở địa phương để tạo cơ hội, tạo tình huống khuyến khích trẻ tích cực tham gia hoạt động. Một nội dung hết sức quan trọng là trẻ được tham gia học tập, trải nghiệm mọi lúc, mọi nơi, do đó tôi đã chỉ đạo và khuyến khích cán bộ, giáo viên nhà trường linh hoạt tận dụng mọi vị trí để tạo cơ hội cho trẻ thực hành. Bức tường rào gần bể cát nước được các cô giáo sử dụng những nguyên liệu phế thải thiết kế thành khu vực trẻ chơi đong, đo và chơi với nước.
18 Trẻ chơi với cát, nước Trẻ chơi thả bóng và nhận ra đường đi theo các hướng khác nhau của bóng Tận dụng khu vực hiên chơi, mảng tường trống thiết kế thành khu vực chơi tạo hình, ghép tranh, vẽ tranh, viết chữ cái, chữ số bằng phấn vẽ, dán các chấm tròn, hình que, các hình học… lên bảng gai, sắp xếp theo trí tưởng tượng, sáng tạo của trẻ, trưng bày và cùng nhau nhận xét sản phẩm của mình, của bạn.
19 Ảnh trẻ chơi tại khu vực hiên chơi Các cô giáo đã tận dụng những khoảng trống ở sân trường để vẽ các hình ảnh cho các con chơi trò chơi, tập các bài tập phát triển vận động như: Đi theo đường ngoằn nghoèo, ô ăn quan, bật tách chân, khép chân kết hợp với nhận biết chữ cái, chữ số.
20 Trẻ chơi bật tách chân, khép chân Tận dụng vị trí gốc cây các cô giáo đã trang trí mô hình gồm ngôi nhà, bụi chuối, thảm cỏ, hình ảnh đàn gà. Khi trẻ quan sát trẻ sẽ nhận ra các hình ảnh đó trong bài thơ: “Đàn gà con, Thăm nhà bà”, hoặc thay hình ảnh các chú lợn con trẻ sẽ nhận ra đó là hình ảnh trong bài thơ : “Những chú lợn con”, bài hát “Một đàn heo con” Và những hình ảnh này sẽ được thay đổi theo từng chủ đề . Ảnh mô hình ngôi nhà, đàn lợn, đàn gà… Với hình ảnh chiếc xe đạp được trang trí bởi những giỏ hoa nhiều màu sắc sặc sỡ trên nền sỏi nhiều màu trẻ vừa được quan sát, vừa được làm quen với chữ