intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sáng kiến kinh nghiệm: Phương pháp dạy và học hiệu quả phân môn Vẽ theo mẫu ở tiểu học

Chia sẻ: Nguyenthikimhue Nguyenthikimhue | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:44

Thêm vào BST
Báo xấu
225
lượt xem 53
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Công tác chuẩn bị cần thiết cho bài giảng, hướng dẫn học sinh quan sát nhận xét, hướng dẫn học sinh cách vẽ, hướng dẫn học sinh thực hành, nhận xét đánh giá bài của học sinh,... là những nội dung chính trong sáng kiến kinh nghiệm "Phương pháp dạy và học hiệu quả phân môn Vẽ theo mẫu ở tiểu học". Mời các bạn cùng tham khảo nội dung tài liệu để nắm bắt thông tin chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Phương pháp dạy và học hiệu quả phân môn Vẽ theo mẫu ở tiểu học

  1. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng A. §Æt vÊn ®Ò 1. C¬ së lÝ luËn. VÏ theo mÉu lµ mét ph©n m«n quan träng, cßn cã thÓ nãi lµ x- ¬ng sèng, träng t©m vµ lµ nßng cèt cña bé m«n mÜ thuËt. H¬n n÷a, víi m«n mÜ thuËt ë tiÓu häc chóng ta ®ang híng dÉn häc sinh c¶m thô mÜ thuËt ë møc c¶m tÝnh th× ph©n m«n vÏ theo mÉu l¹i ®ãng vai trß quan träng h¬n c¶. Khi häc sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ban ®Çu cña ph©n m«n nµy mét c¸ch v÷ng vµng sÏ lµ ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng ®Ó ph¸t huy c¸c ph©n m«n kh¸c. Khi nãi tíi bé m«n mÜ thuËt chóng ta sÏ hiÓu r»ng nã ®îc b¾t ®Çu tõ “c¶m” sau “c¶m” míi lµ “lý” hay nãi c¸ch kh¸c nã b¾t nguån tõ “c¶m tÝnh” dÇn chuyÓn thµnh “lý tÝnh”. ChÝnh v× vËy, ë tiÓu häc míi chØ dõng ë møc “c¶m tÝnh” mµ th«i. Chóng ta d¹y häc sinh nh»m ®¹t ®îc môc tiªu lµ häc sinh cã kiÕn thøc ban ®Çu vÒ mÜ thuËt. §Ó b¾t ®Çu c¶m nhËn mÜ thuËt c¸c em sÏ h×nh thµnh kh¸i niÖm mÜ thuËt qua c¸ch quan s¸t, nhËn xÐt sù vËt hiÖn tîng trong cuéc sèng. Vµ tÊt th¶y nh÷ng sù vËt hiÖn tîng Êy ®îc s¾p xÕp, tæ chøc trong 45 tiÕt (bµi) vÏ theo mÉu ë tiÓu häc. Trong nh÷ng bµi nµy lµ nh÷ng mÉu vÏ ®· ®îc chñ ®éng nghiªn cøu ®Ó nã trë thµnh nh÷ng mÉu ®¹i diÖn ®iÓn h×nh cho mäi sù vËt hiÖn tîng. VÏ theo mÉu ë tiÓu häc lµ mét ph©n m«n t¹o nªn ý thøc quan s¸t ®Ó c¶m nhËn c¸i ®Ñp, c¸i mÜ cña sù vËt hiÖn tîng. §ã sÏ lµ mét trong nh÷ng kiÕn thøc ban ®Çu quan träng cña ch¬ng tr×nh mÜ thuËt tiÓu häc, vµ tõ ®©y, sÏ dÇn h×nh thµnh c¸c kÜ n¨ng cÇn thiÕt ®Ó gióp häc sinh hoµn thµnh ®îc c¸c bµi tËp theo ch¬ng tr×nh, vµ vËn dông nh÷ng kiÕn thøc Êy vµo häc tËp, sinh häat hµng ngµy. KiÕn thøc vÏ theo mÉu ë tiÓu häc, còng nh c¸c ph©n m«n kh¸c cña bé m«n mÜ thuËt ®Òu ®îc thiÕt kÕ theo ch¬ng tr×nh ®ång t©m tõ dÔ ®Õn khã, ®ã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng mÉu vÏ, bµi vÏ khã vµ ®ßi hái tr×nh ®é cao siªu mµ ®îc b¾t ®Çu tõ c¸ch vÏ nh÷ng nÐt th¼ng, nÐt cong (®èi víi líp 1), ®Õn vÏ nh÷ng ®å vËt th«ng dông nh c¸i x«, c¸i phÝch, c¸i b¸t… (®èi víi líp 4,5). -1-
  2. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng VÏ theo mÉu lµ mét ph©n m«n mµ häc sinh ®îc quan s¸t mÉu thùc vµ nhËn xÐt mÉu ®Ó råi m« pháng l¹i mÉu mét c¸ch t¬ng ®èi gièng thùc. Tøc lµ häc sinh sÏ h×nh thµnh ®îc kiÕn thøc c¬ b¶n cña m«n mÜ thuËt qua ph©n m«n vÏ theo mÉu nµy. Häc sinh sÏ vÏ theo mét ph¬ng ph¸p cô thÓ, ®¬n gi¶n. §ã lµ vÏ h×nh chung tríc (tæng thÓ mÉu), sau råi míi vÏ chi tiÕt (c¸c bé phËn nhá), vµ chu tr×nh vÏ nµy ®Òu ®îc vËn dông trong tÊt c¶ c¸c ph©n m«n cña bé m«n mÜ thuËt. Nãi nh vËy ®Ó thÊy r»ng vÏ theo mÉu sÏ t¹o ®îc thãi quen c¬ b¶n cho häc sinh, ®ã lµ vÏ tõ phÇn chung tríc, phÇn riªng sau; vÏ phÇn chÝnh tríc, phô sau; vÏ ®¬n gi¶n tríc, chi tiÕt sau; vÏ nÐt th¼ng tríc, nÐt cong sau vµ vÏ m¶ng chÝnh tríc, m¶ng phô sau. Nãi tãm l¹i vÏ theo mÉu cã thÓ lµ “kim chØ nam” cho c¸c ph©n m«n cßn l¹i cña bé m«n mÜ thuËt. Vµ ®©y sÏ lµ kiÕn thøc c¬ b¶n t¹o ®µ ®Ó häc sinh tiÕp tôc kh¸m ph¸ vµ lµm chñ c¸i ®Ñp trong ch¬ng tr×nh mÜ thuËt ®ång t©m ë c¸c cÊp cao h¬n , ®Æc biÖt lµ biÕt vËn dông c¸i ®Ñp vµo cuéc sèng h»ng ngµy. 2. C¬ së thùc tÕ. a/ §èi víi gi¸o viªn. Trong thùc tÕ cña ngµnh gi¸o dôc, gi¸o viªn cña bé m«n mÜ thuËt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®îc chuyªn biÖt ho¸ cao. Tøc lµ ®· t¬ng ®èi ®ñ chØ tiªu gi¸o viªn chuyªn bé m«n mÜ thuËt cho c¸c trêng tiÓu häc. Nh vËy, ë c¸c trêng tiÓu häc, häc sinh ®· ®îc häc m«n mÜ thuËt do gi¸o viªn chuyªn phô tr¸ch. Nhng trong ch¬ng tr×nh gi¸o dôc mÜ thuËt tiÓu häc l¹i cã tíi 5 ph©n m«n nhá, ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i vËn dông linh häat nhiÒu ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y th× míi cã hiÖu qu¶. Riªng ®èi víi ph©n m«n vÏ theo mÉu phÇn nµo ®ã bÞ t¸c ®éng bëi ®iÒu kiÖn d¹y häc mµ gi¸o viªn cha chó ý tíi ph¬ng ph¸p hiÖu qu¶ cña ph©n m«n nµy. Gi¸o viªn d¹y cßn phô thuéc vµo nãi “su«ng” hay cßn gäi lµ d¹y “chay”, mµ d¹y “chay” kiÓu nµy rÊt kh«ng hiÖu qu¶, mµ cßn ¶nh hëng lín tíi ý thøc ban ®Çu vÒ bé m«n. Yªu cÇu cña ph©n m«n vÏ theo mÉu lµ cho häc sinh vÏ mÉu thùc, quan s¸t mÉu thùc. Nhng còng cã nhiÒu lÝ do mµ gi¸o viªn vÉn cha chuÈn bÞ mÉu thùc cho häc sinh -2-
  3. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng vÏ ®îc. ChÝnh ®iÒu ®ã, khiÕn mçi häc sinh kh«ng nhËn thøc ®îc ®Çy ®ñ kiÕn thøc, còng nh kÕt qu¶ cña bµi vÏ kÐm hiÖu qu¶. Ngoµi thùc tr¹ng trªn vÉn cßn nhiÒu gi¸o viªn sö dông ph¬ng ph¸p cò mµ giê ®©y ®· trë thµnh l¹c hËu, ®· t¹o nªn sù ¸p ®Æt kiÕn thøc mét c¸ch cøng nh¾c vµ cha phï hîp víi ®¹i trµ ®èi tîng häc, khiÕn cho häc sinh tiÕp thu mét c¸ch thô ®éng, qua loa chiÕu lÖ, cã th¸i ®é kh«ng cÇn thiÕt. Mét sè gi¸o viªn vÉn coi bé m«n mÜ thuËt lµ m«n phô, m«n cã còng ®îc, kh«ng cã còng kh«ng sao, d¹y thÕ nµo còng xong, häc sinh tiÕp thu ®îc bao nhiªu còng mÆc kÖ, khiÕn cho viÖc khÝch lÖ c¸c em kh¸, giái cã n¨ng khiÕu vµ c¸c em yÕu, trung b×nh bÞ h¹n chÕ. Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña bé m«n mÜ thuËt nãi chung vµ ph©n m«n vÏ theo mÉu nãi riªng lµ rÊt ®Æc thï, rÊt riªng. §ßi hái ngêi thÇy ph¶i hiÓu râ m×nh ®ang d¹y ®èi tîng ®¹i trµ kh«ng cã n¨ng khiÕu b»ng mét m«n n¨ng khiÕu. C¸i khã lµ rÊt khã nÕu nh÷ng ngêi ®ãng vai trß gîi më cho häc sinh kh«ng biÕt c¸ch t×m tßi, s¸ng t¹o vµ sö dông linh häat nhiÒu ph- ¬ng ph¸p; c¸i dÔ l¹i rÊt dÔ nÕu chóng ta sö dông c¸c ph¬ng ph¸p linh häat cã s¸ng t¹o mét chót, häc sinh sÏ tiÕp thu bµi mét c¸ch ®éc lËp, hiÖu qu¶ cao. V× lµ mét ph©n m«n ®ßi hái häc sinh ph¶i tËp chung quan s¸t mÉu lµ chÝnh mµ gi¸o viªn mét mÆt kh«ng chuÈn bÞ mÉu thùc, mét mÆt cha híng dÉn kÜ (kÓ c¶ lóc häc sinh thùc hµnh). HÇu hÕt häc sinh sau khi nghe gi¶ng c¸ch vÏ theo mÉu nhng vÉn cha vÏ ®îc theo mÉu, bëi lêi gi¶ng cña gi¸o viªn cßn trõu tîng, cha phï hîp víi c¶m tÝnh ë løa tuæi cña trÎ. NhiÒu khi gi¸o viªn cßn coi häc sinh nh nh÷ng ngêi häc chuyªn vÒ häa, lêi gi¶ng cßn nhiÒu lý tÝnh, gÇn nh ®Ó d¹y häc sinh trë thµnh häa sü. Trong khi ®ã môc tiªu cña chóng ta l¹i kh«ng ph¶i lµ nh vËy. Nãi tãm l¹i, ®Ó gi¶ng d¹y tèt ph©n m«n vÏ theo mÉu ë tiÓu häc. Gi¸o viªn cÇn híng häc sinh theo ®Þnh híng tÝch cùc, truyÒn t¶i cho häc sinh nh÷ng kh¸i niÖm mÜ thuËt hÕt søc cô thÓ, ®¬n gi¶n vµ dÔ hiÓu. KÕt hîp lêi gi¶ng víi vÝ dô, chøng minh thùc tÕ ®Ó häc sinh thÊy ngay, nhËn biÕt dÔ dµng. Häc sinh hiÓu ®îc ®êng nÐt, h×nh -3-
  4. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng khèi, m¶ng miÕng, mÇu s¾c ®¬n gi¶n tõ ®ã m« pháng ®îc gÇn gièng víi mÉu thùc, kh«ng cã sai sãt chÝnh vÒ tØ lÖ, h×nh d¸ng cña mÉu; cã ý thøc bíc ®Çu vÒ ®Ëm nh¹t. b/ §èi víi häc sinh. Bé m«n mÜ thuËt nh×n chung häc sinh ®Òu cã ý thøc tÝch cùc häc tËp, yªu thÝch bé m«n. nhng xÐt vÒ chuyªn m«n th× nh÷ng ý thøc Êy, së thÝch Êy còng chØ dõng ë trµo lu ®¬n thuÇn do häc m«n nµy häc sinh ®îc tù do s¸ng t¹o, kh«ng khÝ häc tho¶i m¸i hay nãi ®óng h¬n häc sinh ®îc gi¶i trÝ sau nhiÒu tiÕt häc c¨ng th¼ng kh¸c. ChÝnh v× ®iÒu nµy, mµ “chÊt” thùc sù cña häc sinh qua bé m«n nµy cha hiÖu qu¶ cao. Tíi tiÕt häc mÜ thuËt thêng häc sinh rÊt mong ®îi nhng khi thùc hµnh th× l¹i kh«ng tu©n thñ (lµm theo) c¸c bíc c¬ b¶n ®· ®îc gi¸o viªn híng dÉn. §Æc biÖt lµ ph©n m«n vÏ theo mÉu nÕu gi¸o viªn chuÈn bÞ ®îc mÉu th× häc sinh còng dêng nh kh«ng cÇn chó ý ®Õn vËt mÉu ®îc bÇy ë trªn b¶ng, còng kh«ng cÇn vÏ theo gãc nh×n cña m×nh ®èi víi mÉu. T«i ®· nhËn thÊy mét sè tiÕt vÏ theo mÉu (cã mÉu) nhng häc sinh l¹i vÏ theo h×nh minh häa b¶ng cña gi¸o viªn chø kh«ng vÏ theo nh÷ng g× m×nh nh×n thÊy. Do ý thøc vÏ nh vËy nªn kÕt qu¶ bµi vÏ thêng kh«ng vÏ theo híng t¹i vÞ trÝ m×nh ngåi (bªn tr¸i, bªn ph¶i vµ ë gi÷a ®Ò vÏ cïng mét gãc vÏ gièng nhau). §iÒu nµy cho ta th©y häc sinh kh«ng hÒ chó ý tíi h×nh d¸ng cña mÉu mét chót nµo. Mét ®iÒu n÷a, chøng tá häc sinh tiÓu häc cha vît ra khái vë « ly, ®ã lµ vÏ ë vë mÜ thuËt (kh«ng cã « ly) häc sinh thêng thÊy trèng trÕnh bëi trang giÊy tr¾ng l¹i réng, do ®ã thêng vÏ h×nh rÊt nhá so víi trang giÊy. Cã khi vÏ ë m·i trªn ®Ønh trang, cã khi vÏ lÖch sang tr¸i, sang ph¶i, thËm chÝ cã khi l¹i vÏ tôt xuèng tËn díi ®¸y cña trang vÏ khiÕn bµi vÏ bÞ lÖch l¹c vÒ bè côc, kh«ng c©n ®èi víi trang giÊy. Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y r«i nhËn thÊy yÕu ®iÓm nµy cña häc sinh chiÕm tû lÖ t¬ng ®èi lín (kho¶ng 20 ®Õn 30 %). Tõ c¬ së lÝ luËn vµ mét sè vÊn ®Ò thùc tÕ cßn h¹n chÕ, víng m¾c ®èi víi c¶ gi¸o viªn vµ häc sinh, ®· ¶nh hëng Ýt nhiÒu tíi kÕt qu¶ -4-
  5. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng d¹y häc ph©n m«n vÏ theo mÉu cña bé m«n mÜ thuËt. T«i xin m¹nh d¹n ®a ra biÖn ph¸p nh»m kh¾c phôc ®Ó n©ng cao chÊt lîng cho ph©n m«n nµy b»ng ®Ò tµi kinh nghiÖm: “Ph¬ng ph¸p D¹y - Häc hiÖu qu¶ ph©n m«n vÏ theo mÉu ë tiÓu häc”. B/. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. I/. §Æc ®iÓm t×nh h×nh. VÏ theo mÉu rÌn luyÖn cho häc sinh kh¶ n¨ng quan s¸t, nhËn xÐt vµ kÜ n¨ng vÏ nÐt, vÏ bè côc vµ vÏ h×nh. VÏ theo mÉu cßn gióp häc sinh hiÓu ®îc vÎ ®Ñp cña mÉu, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh häc c¸c bµi vÏ trang trÝ, vÏ theo ®Ò tµi, vÏ tù do, thêng thøc mÜ thuËt thuËn lîi vµ hiÖu qu¶ h¬n Ph©n m«n vÏ theo mÉu xuyªn suèt ch¬ng tr×nh mÜ thuËt tiÓu häc ®îc thiÕt kÕ theo qui tr×nh ®ång t©m, c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc ®îc lÆp l¹i nhng cã n©ng cao h¬n qua mçi bµi, mçi líp. Tõ líp mét cho tíi líp n¨m bao gåm 45 bµi vÏ theo mÉu . Víi nh÷ng mÉu vÏ ®¬n gi¶n th- êng lµ nh÷ng h×nh khèi, ®êng nÐt quen biÕt nh: nÐt th¼ng, nÐt cong, c¸c h×nh c¬ b¶n (h×nh trßn, h×nh vu«ng, tam gi¸c, ch÷ nhËt …); khèi ®¬n gi¶n (khèi hép, khèi cÇu, trô…); vËt dông phæ biÕn, gÇn gòi (c¸i xoong, c¸i Êm, c¸i chÐn, cÆp s¸ch, l¸ c©y, qu¶ c©y …). Khi häc vÏ theo mÉu häc sinh sÏ n¾m ®îc c¸ch vÏ c©n ®èi, vÏ tõ bao qu¸t ®Õn chi tiÕt. VÏ tõ nh÷ng h×nh c¬ b¶n tíi nh÷ng ®å vËt cô thÓ, bíc ®Çu so s¸nh kÝch thíc, h×nh d¸ng, ®Ëm nh¹t, mµu s¾c cña vËt mÉu. Tõ ®ã häc sinh sÏ c¶m nhËn ®îc mÉu, vÏ mÉu theo sù “c¶m” vµ so s¸nh ®Ó h×nh vÏ gÇn ®óng víi mÉu h¬n. Trong bé m«n mÜ thuËt bao gåm n¨m ph©n m«n: vÏ theo mÉu ; vÏ trang trÝ; vÏ theo ®Ò tµi vµ vÏ tù do (nay lµ vÏ tranh); xem tranh (nay lµ thêng thøc mÜ thuËt) vµ tËp nÆn (nay lµ tËp nÆn t¹o d¸ng tù do). Trong n¨m ph©n m«n nµy chóng ta thÊy vÏ theo mÉu lµ ph©n m«n rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt cho c¸c ph©n m«n cßn l¹i. Bëi v×, n¾m v÷ng c¸ch vÏ cña vÏ theo mÉu th× vÏ c¸c ph©n m«n kh¸c sÏ dÔ dµng vµ thuËn lîi h¬n nhiÒu vµ ®Æc biÖt sÏ h×nh thµnh c¸ch nh×n tæng thÓ (®Þnh h×nh ®îc tríc khi vÏ). Häc sinh sÏ vÏ theo mÉu theo mét qui tr×nh: -5-
  6. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng Quan s¸t So s¸nh c¶m nhËn nhËn biÕt mÉu H×nh thµnh thãi quen, kÜ n¨ng. Nãi tãm l¹i vÏ theo mÉu gióp c¸c em cã ãc quan s¸t tinh tÕ, cã c¸ch nh×n ®óng khi vÏ, d¹y c¸c em lèi vÏ ®óng (tõ c¬ b¶n ®Õn cô thÓ). Víi vai trß quan träng cña ph©n m«n vµ yªu cÇu cÇn thiÕt cña bé m«n mçi gi¸o viªn cÇn t×m tßi, s¸ng t¹o vµ vËn dông nhiÒu ph¬ng ph¸p truyÒn thèng cïng víi hiÖn ®¹i nh»m ®a tíi häc sinh c¸ch häc ®¬n gi¶n vµ dÔ hiÓu nhÊt , nh»m ngµy cµng n©ng cao chÊt lîng cho bé m«n mÜ thuËt ë tiÓu häc ®Ó gãp phÇn vµo viÖc hoµn thµnh môc tiªu gi¸o dôc cña ngµnh chóng ta, ®· ®îc ghi cô thÓ trong LuËt gi¸o dôc t¹i §iÒu 2 môc tiªu gi¸o dôc: “…§µo t¹o con ngêi ViÖt Nam ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn, cã ®¹o ®øc, tri thøc, søc khoÎ, thÈm mÜ vµ nghÒ nghiÖp…” II/. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. Tríc thùc tr¹ng khã kh¨n, ®iÒu kiÖn d¹y häc cha ®Çy ®ñ vµ ®ång bé, ph¬ng ph¸p gi¸o dôc cha ph¸t huy m¹nh ®îc vai trß cña häc sinh, ®Ó ph©n m«n vÏ theo mÉu thùc sù trë thµnh “x¬ng sèng” cña bé m«n, ®Ó häc sinh häc mÜ thuËt ngoµi høng thó ra cßn cã kh¶ n¨ng biÓu hiÖn c¸i ®Ñp vµ c¶m thô c¸i ®Ñp. §Ó häc sinh hoµn thµnh xuÊt s¾c c¸c bµi tËp theo ch¬ng tr×nh chóng ta cÇn tËo trung vµo gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò cô thÓ sau. + C«ng t¸c chuÈn bÞ cÇn thiÕt cho bµi gi¶ng. + Híng dÉn häc sinh quan s¸t nhËn xÐt. + Híng dÉn häc sinh c¸ch vÏ. + Híng dÉn häc sinh thùc hµnh. + NhËn xÐt ®¸nh gi¸ bµi cña häc sinh. + Cñng cè bµi gi¶ng b»ng trß ch¬i phï hîp. S¸u vÊn ®Ò nµy ®îc gi¶i quyÕt tèt th× hiÖu qu¶ sÏ ®em l¹i mét bµi gi¶ng thµnh c«ng cho mét ph©n m«n quan träng cña bé m«n mÜ thuËt. Cô thÓ tõng vÊn ®Ò mét sÏ ®îc gi¶i quyÕt ë phÇn III díi ®©y. -6-
  7. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng III/. BiÖn ph¸p gi¶i quyÕt. 1/. VÊn ®Ò thø nhÊt: C«ng t¸c chÈn bÞ cÇn thiÕt cho bµi gi¶ng. ChuÈn bÞ cho mét bµi gi¶ng cã ý nghÜa v« cïng quan träng. C¶ gi¸o viªn (ngêi d¹y) vµ häc sinh (ngêi häc) ®Òu ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o cho mét bµi häc. Mäi yÕu tè cña bµi ®îc chuÈn bÞ tèt th× tiÕt d¹y sÏ hiÖu qu¶, thµnh c«ng, ngîc l¹i nÕu kh«ng chuÈn bÞ tèt sÏ lóng tóng mÊt thêi gian vµ kh«ng hiÖu qu¶. a/. Sù chuÈn bÞ ®èi víi gi¸o viªn. Gi¸o viªn cÇn chñ ®éng chuÈn bÞ hai néi dung cô thÓ ®ã lµ: §å dïng d¹y häc (mÉu vÏ, trùc quan c¸c bíc vÏ theo mÉu) vµ chuÈn bÞ ph- ¬ng ph¸p gi¶ng d¹y (theo tõng bµi, tõng líp). * §èi víi viÖc chuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc cña gi¸o viªn: §èi víi m«n mÜ thuËt nãi chung vµ ph©n m«n vÏ theo mÉu nãi riªng, viÖc sö dông ®å dïng d¹y häc (§DDH) lµ ®Æc biÖt cÇn thiÕt. Bëi v×, d¹y mÜ thuËt lµ d¹y trªn nh÷ng g× cô thÓ, hiÖn diÖn mét c¸ch râ rµng tríc häc sinh. Häc sinh ph¶i ®îc quan s¸t mét c¸ch cô thÓ vÒ h×nh d¸ng, ®Ëm nh¹t, mÇu s¾c, ®êng nÐt, bè cô vµ t¬ng quan vËt mÉu (®èi víi bµi hai mÉu). §ã còng chÝnh lµ kiÕn thøc c¬ b¶n cña bé m«n mÜ thuËt. V× thÕ, ®Ó d¹y tiÕt häc vÏ theo mÉu cÇn ph¶i chó ý nhiÒu tíi §DDH vµ ph¬ng ph¸p sö dông ®å dïng d¹y häc. Khi nãi tíi d¹y mÜ thuËt tøc lµ nãi tíi viÖc sö dông ph¬ng ph¸p “trùc quan”. V× häc sinh ph¶i quan s¸t, nhËn xÐt th× míi h×nh thµnh ®îc kh¸i niÖm. H¬n thÕ vÏ theo mÉu l¹i ph¶i trùc quan cô thÓ, thùc tÕ. Thùc tÕ ë chç vÏ theo mÉu ph¶i cã mÉu thùc kh«ng thÓ cho häc sinh vÏ theo mÉu mµ gi¸o viªn minh häa trªn b¶ng ®îc, ®èi víi mét sè ph©n m«n kh¸c th× lµm nh vËy c¸c em vÉn cã thÓ tiÕp thu bµi vµ vÏ ®îc bµi. Trong ch¬ng tr×nh gi¸o dôc mÜ thuËt ë tiÓu häc cã 45 bµi vÏ theo mÉu gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ ®ñ mÉu theo ®¬n vÞ bµi vµ trùc quan cho c¸c bµi ®ã. Tõ nh÷ng mÉu ®¬n gi¶n nh c¸c khèi h×nh (khèi hép, khèi trô, khèi cÇu…) tíi nh÷ng mÉu cô thÓ h¬n (nh qu¶ c©y, ®å -7-
  8. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng dïng vËt dông…). Khi gi¸o viªn ®· chuÈn bÞ chu ®¸o th× lóc ®ã gi¸o viªn míi cã thÓ d¹y tèt ®îc. §©y lµ ph©n m«n vÏ theo mÉu, nÕu kh«ng cã mÉu th× kh«ng ph¶i lµ vÏ theo mÉu. Sù chuÈn bÞ cña gi¸o viªn cßn c¨n cø theo thùc tÕ cña tõng bµi. Mét mÆt do tiÕt häc thêng ®îc tæ chøc ë t¹i líp häc “th«ng thêng” mét mÆt sü sè häc sinh/ mét líp ®«ng khiÕn c¸c em khã quan s¸t mÉu nÕu bµy mét mÉu trªn b¶ng. Do ®ã gi¸o viªn cã thÓ chuÈn bÞ nhiÒu mÉu ®Ó cho häc sinh häat ®éng theo nhãm, tæ. VÝ dô: §Ó d¹y bµi “VÏ qu¶ (cã d¹ng trßn) bµi 10 MT líp 1 trang 15 vë tËp vÏ. NÕu häc sinh tõ 30 em trë lªn ngåi trong mét phßng häc bµn ghÕ kª s¸t nhau theo mét híng lªn b¶ng th× viÖc bÇy mÉu mét qu¶ c©y trªn b¶ng lµ ®iÒu kh«ng thÓ hoÆc khã cã thÓ chÊp nhËn ®îc, bëi v× nh÷ng häc sinh ngåi cuèi líp hoÆc bµn díi sÏ kh«ng thÓ thÊy râ ®îc mÉu. Nh vËy sÏ v« hiÖu khi gi¸o viªn híng dÉn quan s¸t nhËn xÐt. ë bµi nµy do qu¶ quan s¸t khã (v× nhá) cho nªn gi¸o viªn cã thÓ chuÈn bÞ 3, 4 mÉu vµ bÇy mÉu theo nhãm, theo tæ gióp häc sinh quan s¸t vµ vÏ hiÖu qu¶ h¬n. NÕu trêng cã ®iÒu kiÖn trang bÞ ®Çy ®ñ thiÕt bÞ cho phßng gi¸o dôc nghÖ thuËt cô thÓ nh gi¸ vÏ cho häc sinh. Th× víi sü sè trªn (trªn 30 em/líp), cïng víi phßng häc cha ®ñ tiªu chuÈn vÒ diÖn tÝch vµ ¸nh s¸ng th× häc sinh vÉn cha thÓ quan s¸t hiÖu qu¶ vµ vÏ hiÖu qu¶ ®îc. V× ®iÒu ®ã, cho nªn gi¸o viªn chuÈn bÞ mÉu chu ®¸o theo nhãm lµ cÇn thiÕt vµ thùc tÕ nhÊt. Nhng bªn c¹nh còng cã nh÷ng bµi chØ cÇn mét mÉu mµ häc sinh ®«ng vµ ngåi häc t¹i líp häc “th«ng thêng” nhng còng vÉn vÏ ®îc bµi tèt nh bµi: VÏ l¸ cê tæ quèc (Bµi 9 MT líp 2 trang 20). - Gi¸o viªn ph¶i cã kh¶ n¨ng thÞ ph¹m tèt bëi v×, häc sinh rÊt thÝch vµ rÊt “t©m phôc”, “khÈu phôc” khi gi¸o viªn minh häa b¶ng ®Ñp vµ nhanh. Gi¸o viªn chuÈn bÞ tèt kh¶ n¨ng nµy, bµi gi¶ng cña gi¸o viªn sÏ rÊt hÊp dÉn vµ hiÖu qu¶ cao. §Æc biÖt sÏ ®Þnh híng cho häc sinh vÏ bµi cña m×nh. Khi gi¸o viªn gi¶ng tíi c¸ch vÏ phÇn nµo th× minh häa -8-
  9. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng ngay bíc ®ã ®ång thêi b¸m s¸t h×nh víi mÉu thùc. ViÖc ®ã, sÏ dÉn tíi häc sinh dÇn h×nh thµnh ý thøc mét c¸ch cã hÖ thèng. - Gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ mÉu ®Ó so s¸nh víi mÉu chÝnh thøc. Víi mét bµi vÏ theo mÉu ngoµi viÖc gi¸o viªn chuÈn bÞ mét mÉu vÏ chÝnh thøc th× gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ thªm mét sè mÉu t¬ng tù, hoÆc mÉu ®èi lËp ®Ó häc sinh so s¸nh, nhËn xÐt nhanh chãng vµ dÔ dµng h¬n. VÝ dô: ë bµi vÏ qu¶ cã d¹ng h×nh trßn: Ngoµi vÖc chuÈn bÞ mét mÉu chÝnh thøc lµ qu¶ t¸o lª ch¼ng h¹n th× gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ thªm mét sè qu¶ còng cã d¹ng h×nh trßn kh¸c nh qu¶ cam, qu¶ quýt, da lª, æi, … - Gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ cho bµi gi¶ng cña m×nh nh÷ng tranh vÏ c¸c bíc dùng h×nh, c¸ch vÏ cô thÓ, hoÆc ®Ó quan s¸t nhËn xÐt… TÊt c¶ ®Òu thÓ hiÖn trªn giÊy khæ lín ®Ó häc sinh dÔ quan s¸t (trùc quan ®ñ râ, ®ñ to). ViÖc chuÈn bÞ nµy cã t¸c dông trùc tiÕp tíi gi¸o viªn rÊt lín. Cã nã, gi¸o viªn thao t¸c c¸c bíc trªn b¶ng rÊt linh häat, lµm cho giê gi¶ng lÝ thuyÕt kh«ng mÊt nhiÒu thêi gian, kh«ng bÞ lóng tóng… ViÖc chuÈn bÞ trùc quan tèt cßn gióp häc sinh h×nh thµnh kh¸i niÖm mÉu vÏ mét c¸ch nhanh nhÊt, ®¬n gi¶n nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt. PhÇn chuÈn bÞ nµy gi¸o viªn cã thÓ chØ viÖc phãng h×nh lín tõ c¸c h×nh minh häa trong s¸ch gi¸o khoa ®îc in cïng víi phÇn lÝ thuyÕt (s¸ch häc sinh). * §èi víi viÖc chuÈn bÞ ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn: §Ó so¹n bµi vµ gi¶ng bµi tèt, gi¸o viªn tËp trung vµo nh÷ng ph¬ng ph¸p hiÖu qu¶ khi d¹y vÏ theo mÉu nh: Ph¬ng ph¸p trùc quan; ph¬ng ph¸p so s¸nh; gîi më; vÊn ®¸p vµ luyÖn tËp. Gi¸o viªn ph¶i biÕt c¸ch kÕt hîp linh häat gi÷a c¸c ph¬ng ph¸p nµy víi nhau, t¹o thµnh mét ph¬ng ph¸p tæng hîp phï hîp víi tÊt c¶ c¸c ®èi tîng, phï hîp víi bµi gi¶ng, g¾n liÒn víi thùc tiÔn. §Ó ph¬ng ph¸p cña m×nh chuÈn bÞ cã hiÖu qu¶ th× gi¸o viªn nhÊt thiÕt cÇn dù kiÕn ®îc c¸c t×nh huèng d¹y häc, cã nh÷ng t×nh huèng ®¬n gi¶n th× gi¸o viªn cã thÓ sö lý tèt trong bÊt k× hoµn c¶nh nµo, nhng còng cã nh÷ng t×nh huèng khã gi¸o viªn cÇn cã sù -9-
  10. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng chuÈn bÞ tèt ®Ó sö lÝ nh: C¸ch so s¸nh mÉu, c¸ch vÏ th«ng qua quan s¸t mÉu thùc, cã thÓ häc sinh kh«ng hiÓu thÕ nµo lµ “bè côc”; kh«ng hiÓu thÕ nµo lµ dùng “h×nh chung”; íc lîng “tû lÖ”… Gi¸o viªn cÇn ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng t×nh huèng khi häc sinh kh«ng hiÓu vµ cÇn ph¶i ®¬n gi¶n ho¸ nh÷ng côm tõ mang tÝnh chuyªn m«n tèi thiÓu nµy. Gi¸o viªn cã thÓ chuÈn bÞ theo nh÷ng gîi ý sau: Bè côc nªn gi¶i thÝch ®¬n gi¶n ®ã lµ sù s¾p xÕp h×nh vÏ vµo trang giÊy, bè côc ®Ñp lµ sù s¾p xÕp h×nh vÏ c©n ®èi, bè côc lÖch, xÊu lµ sù s¾p xÕp h×nh vÏ trªn trang giÊy cha hîp lý; Tû lÖ ta cã thÓ hiÓu ®¬n gi¶n lµ chiÒu cao so víi chiÒu ngang, xem c¸c chiÒu nµy h¬n kÐm nhau bao nhiªu lÇn, tõ ®ã gi÷ ®îc tû lÖ chuÈn cña mÉu khi vÏ sÏ kh«ng bÞ sai lÖch. VÝ dô: MÉu vÏ c¸i x« cã tû lÖ chiÒu cao b»ng hai lÇn chiÒu ngang, nh vËy h×nh vÏ cã to b»ng bao nhiªu ®i n÷a th× chóng ta vÉn ph¶i híng dÉn häc sinh vÏ chiÒu cao cña c¸i x« b»ng hai lÇn chiÒu ngang, cã nh vËy h×nh vÏ míi c©n ®èi, c¸i x« sÏ kh«ng bÞ thÊp qu¸ hay kh«ng bÞ cao qu¸ hay chóng ta nãi lµ “tû lÖ” cña bµi vÏ c©n ®èi; t¬ng tù nh vËy h×nh chung còng ®îc gi¶i thÝch cho häc sinh hiÓu lµ h×nh vÏ bªn ngoµi cña vËt mÉu, häc sinh cÇn hiÓu ®¬n gi¶n, cô thÓ nh mét khèi hép n»m ngoµi bao kÝn vËt mÉu t¹o thµnh mét khung h×nh bao quanh. Khung h×nh ®ã ®îc gäi lµ khung h×nh chung. Mäi ph¬ng ph¸p gi¸o dôc cña gi¸o viªn tuy cïng nh»m cung cÊp kiÕn thøc vµ ph¶i theo nh÷ng qui ®Þnh chung nhng khi vËn dông, gi¸o viªn kh«ng ®ßi hái, kh«ng b¾t buéc tÊt c¶ häc sinh lµm bµi nh nhau vµ tu©n thñ mét c¸ch m¸y mãc, rËp khu«n theo c¸i chung. Häc sinh tuy vÏ cïng mét mÉu nhng s¶n phÈm sÏ rÊt kh¸c nhau vÒ nÐt, vÒ h×nh, vÒ mÇu, vÒ c¸ch bè côc, c¸ch nh×n, c¸ch hiÓu, c¸ch c¶m nhËn cña mçi häc sinh kh¸c nhau sÏ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã nhiÒu vÎ kh¸c nhau. V× thÕ, cã thÓ nãi, kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh phô thuéc vµo sù “giµu cã” kiÕn thøc, vµo “nghÖ thuËt truyÒn ®¹t” cña gi¸o viªn. Nh- ng quan träng h¬n c¶ lµ kh¶ n¨ng c¶m nhËn cña häc sinh. Bëi lÏ häc sinh cã thÝch thó th× míi chÞu khã suy nghÜ, t×m tßi vµ thÓ hiÖn b»ng c¶m xóc cña m×nh. VÏ cã c¶m xóc bao giê còng cã hiÖu qu¶ cao. V× thÕ d¹y häc mÜ thuËt nãi chung vµ d¹y vÏ theo mÉu nãi riªng -10-
  11. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng kh«ng ®¬n gi¶n lµ d¹y vµ häc kÜ thuËt vÏ mµ cßn ph¶i kÕt hîp víi d¹y vµ häc c¶m thô thÕ giíi quan xung quanh. B¾t buéc, gß Ðp häc sinh trong häc mÜ thuËt sÏ dÉn ®Õn khu«n mÉu, ®ång ®iÖu. Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn cÇn ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc, sù ®éc lËp suy nghÜ, t×m tßi, s¸ng t¹o cña häc sinh vµ ®©y còng lµ t tëng chñ ®¹o cña ph¬ng ph¸p d¹y häc mÜ thuËt nãi chung vµ daþ vÏ theo mÉu nãi riªng. KÕt qu¶ cuèi cïng cña viÖc “d¹y” lµ kiÕn thøc ph¶i “®Õn” ph¶i “vµo” ngêi häc. H¬n n÷a, häc sinh ph¶i lµ ngêi chñ ®éng tiÕp nhËn kiÕn thøc tõ gi¸o viªn. V× thÕ khi gi¶ng d¹y, gi¸o viªn kh«ng chØ quan t©m ®Õn ph¬ng ph¸p d¹y cña gi¸o viªn mµ cßn ph¶i chó ý tíi ph¬ng ph¸p häc cña häc sinh. Do ®ã, khi D¹y-Häc vÏ theo mÉu ë tiÓu häc gi¸o viªn cßn cÇn ph¶i chó ý nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: + T¹o ®îc kh«ng khÝ häc tËp tèt ®Ó häc sinh h¸o høc chê ®ãn bµi häc. + T¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh suy nghÜ, t×m tßi nh÷ng vÊn ®Ò mµ gi¸o viªn gi¶ng gi¶i. + Tæ chøc bµi häc sao cho häc sinh tham gia vµo qu¸ tr×nh nhËn thøc mét c¸ch tù gi¸c. + §éng viªn khÝch lÖ nh»m gióp häc sinh lµm bµi b»ng kh¶ n¨ng vµ c¶m xóc riªng. ViÖc chuÈn bÞ ph¬ng ph¸p tèt cho gi¸o viªn còng kh«ng thÓ thiÕu viÖc s¾p xÕp, tæ chøc giê d¹y th«ng qua gi¸o ¸n, qua kÕ häach gi¶ng d¹y tiÕt vÏ theo mÉu ®ã mét c¸ch râ rµng, cô thÓ. Ph¬ng ph¸p chñ ®¹o lµ lÊy häc sinh lµm trung t©m vµ thÇy gi¸o lµ ngêi híng dÉn còng ®îc thÓ hiÖn râ trªn gi¸o ¸n. Mäi häat ®éng cña gi¸o viªn mang tÝnh chÊt gîi më, còng nh vËy mäi häat ®éng tÝch cùc cña häc sinh ®îc lËp kÕ häach theo tõng bíc cña tiÕn tr×nh gi¶ng d¹y. Vµ ®Æc biÖt gi¸o viªn cÇn chó ý tíi phÇn minh häa b¶ng còng cÇn ®îc thÓ hiÖn râ trong gi¸o ¸n theo mét cét riªng (bªn ph¶i cña phÇn kiÕn thøc vµ diÔn biÕn giê d¹y). b/. Sù chuÈn bÞ ®èi víi häc sinh. -11-
  12. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng Häc vÏ theo mÉu ®èi víi häc sinh tiÓu häc vèn vÉn lµ kiÕn thøc trõu tîng nhÊt trong bé m«n mÜ thuËt. Trõu tîng bëi lÏ häc sinh b¾t ®Çu dÇn h×nh thµnh kh¸i niÖm vÒ khèi, vÒ h×nh thÓ. Khi häc sinh vÏ vÉn thêng cã suy nghÜ vÏ vËt ®ã chø cha bao giê cã kh¸i niÖm vÒ khèi cña vËt ®ã, mµ vÏ theo mÉu th× yÕu tè khèi h×nh míi lµ träng t©m. Tuy nhiªn vÏ theo mÉu ë tiÓu häc kh«ng ®ßi hái häc sinh diÔn t¶ ®îc khèi râ rµng mµ chØ yªu cÇu häc sinh cã kh¸i niÖm vÒ “khèi” mµ th«i. V× lý do nµy, häc sinh cÇn chuÈn bÞ tèt ®iÒu kiÖn ®Ó tham gia vµo tiÕt häc mét c¸ch tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ nh sau: + ViÖc xem bµi tríc lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn cña häc sinh. Tõ ®ã, häc sinh sÏ t×m hiÓu mÉu ë nhµ (nÕu cã) hoÆc mÉu t¬ng tù, sÏ t¹o ®- îc thãi quen chñ ®éng cho häc sinh . Còng cã nh÷ng bµi häc sinh cÇn chuÈn bÞ mÉu c¸ nh©n ®Ó giê thùc hµnh häc sinh lµm viÖc mét c¸ch ®éc lËp. VÝ dô nh: bµi vÏ l¸ c©y (MT líp 2 bµi 19 trang 40). Muèn vÏ tèt ®îc yªu cÇu cña bµi (vÏ mét l¸ c©y), th× häc sinh nªn quan s¸t tríc l¸ c©y ë nhµ vµ chuÈn bÞ Ýt nhÊt mét l¸ c©y ®Ó ®Õn líp lµm bµi thùc hµnh vÏ l¸ c©y m×nh ®· chuÈn bÞ. ViÖc chuÈn bÞ nµy gióp häc sinh t duy nhanh h¬n, so s¸nh dÔ dµng h¬n vµ ®Æc biÖt tiÕp thu bµi còng nhanh h¬n. + ViÖc chuÈn bÞ ®å dïng häc tËp còng lµ mét yÕu tè rÊt cÇn thiÕt ®èi víi häc sinh. Bëi v×, còng nh thÇy (T) nÕu chuÈn bÞ thiÕu mÉu th× kh«ng ph¶i lµ d¹y vÏ theo mÉu, cßn trß (H) nÕu thiÕu ®å dïng häc tËp còng coi nh lµ kh«ng ph¶i häc mÜ thuËt. Nh÷ng ®å dïng cña häc sinh kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®ã lµ: Vë mÜ thuËt (Vë tËp vÏ ®èi víi lîp 1,2,3); bót vÏ (bót ch×, bót d¹ mÇu, bót s¸p mÇu…). Häc sinh mµ ®· chuÈn bÞ ®îc ®å dïng häc tËp tøc lµ giê gi¶ng ®· ®îc gãp mét phÇn lín vµo hiÖu qu¶ cña giê d¹y. Nh chóng ta thÊy nÕu häc sinh kh«ng cã vë dÉn tíi häc sinh kh«ng lµm bµi, hoÆc lµm lÊy lÖ vµ ch¾c ch¾n phÇn chuÈn bÞ ë nhµ lµ häc sinh kh«ng hÒ chó ý, kh«ng muèn nãi lµ kh«ng cÇn chuÈn bÞ, vµ nÕu häc thiÕu mÇu, hoÆc bót ch× c¸c em sÏ thùc hµnh mét lµ b»ng bót mùc, hai lµ chê ®Ó mîn cña b¹n kh¸c. Nh vËy chóng ta thÊy -12-
  13. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng rÊt râ häc sinh kh«ng chuÈn bÞ ®å dïng häc tËp dÉn tíi hai hiÖn tr¹ng ®ã lµ ë nhµ th× kh«ng chuÈn bÞ, ë líp th× lêi lµm bµi. Do mîn ®å dïng häc tËp líp häc sÏ rÊt mÊt trËt tù vµ ¶nh hëng kh«ng nhá tíi chÊt lîng tiÕt d¹y. * Nh vËy viÖc chuÈn bÞ tèt cña T vµ cña H cho bµi häc vÏ theo mÉu sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho tiÕt häc vµ kh¾c phôc ®îc c¸ch D¹y- Häc cò vµ l¹c hËu. 2/. VÊn ®Ò thø hai: Híng dÉn häc sinh quan s¸t, nhËn xÐt mÉu D¹y mÜ thuËt nãi chung vµ vÏ theo mÉu nãi riªng, ph¶i thùc hiÖn theo híng ®Ó häc sinh lµm bµi thùc hµnh lµ chÝnh (thêi gian kho¶ng 20 - 25 /40 phót cña tiÕt häc).ThÕ nhng thêi gian ®Çu giê (10 -15 phót) lµ thêi gian gi¶ng lý thuyÕt. PhÇn nµy tuy chiÕm Ýt thêi gian nh- ng l¹i lµ mét viÖc v« cïng quan träng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh kiÕn thøc mÜ thuËt, kiÕn thøc vÏ theo mÉu ®èi víi häc sinh. a/. Thùc tÕ: L©u nay d¹y vÏ theo mÉu thêng lµ qua loa nhÊt trong tÊt c¶ n¨m ph©n m«n cña bé m«n mÜ thuËt. Bëi mét lÏ ®å dïng d¹y häc thiÕu rÊt nhiÒu, mÉu vÏ hÇu nh kh«ng cã trong suèt ch¬ng tr×nh tiÓu häc. Mµ gi¸o viªn th× viÖc chuÈn bÞ mÉu cho häc sinh qu¸ nhiÒu lµ ®iÒu kh«ng thÓ. MÆt kh¸c häc sinh ngåi häc 30 40 häc sinh /líp, bµn th¼ng kª xÕp cè ®Þnh theo híng lªn b¶ng. Víi ®iÒu kiÖn nh thÕ th× viÖc häc sinh quan s¸t mÉu lµ mét ®iÒu t¬ng ®èi phøc t¹p vµ hiÖu qu¶ lµ c¶ mét vÊn ®Ò cÇn bµn tíi. Song song víi hai thùc tr¹ng trªn th× viÖc häc sinh cã cÇn quan s¸t mÉu hay kh«ng l¹i lµ mét vÊn ®Ò kh¸c bøc xóc kh«ng kÐm. Bëi v×, kÕt qu¶ cña c¸c bµi vÏ nh vËy thêng ®¬n ®iÖu, cøng nh¾c…Tõ nh÷ng thùc tÕ Êy trong lóc ta chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt cho m«n häc cßn cha ®ång nhÊt th× mçi ngêi gi¸o viªn chóng ta cÇn ®a ra nh÷ng ph¬ng ph¸p cô thÓ, mét mÆt ®Ó kh¾c phôc, mét mÆt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y vÏ theo mÉu lµ tÊt yÕu. -13-
  14. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng b/. Ph¬ng ph¸p. Trong 45 bµi vÏ theo mÉu ë tiÓu häc ®îc chia ®Òu cho 5 líp lµ nh÷ng bµi vÏ tõ ®¬n gi¶n vµ n©ng cao dÇn theo cÊu tróc ch¬ng tr×nh ®ång t©m. V× vËy ë nh÷ng líp nhá (líp 1,2,3) thêng lµ nh÷ng mÉu vÏ hÕt søc ®¬n gi¶n nh: h×nh vu«ng, h×nh tam gi¸c, h×nh trßn, c¸i tói x¸ch, c¸i cèc, c¸i x«…. . Cßn ë líp cao h¬n (líp 4,5) nh×n chung nh÷ng mÉu vÏ ®Òu lµ c¸c ®å dïng vËt dông trong gia ®×nh. Cho nªn, viÖc h- íng dÉn quan s¸t mÉu cho häc sinh lµ rÊt cô thÓ, rÊt gÇn gòi, chØ cÇn ®ßi hái gi¸o viªn sö dông ph¬ng ph¸p phï hîp lµ sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao. HÇu hÕt c¸c mÉu vÏ ë tiÓu häc ®Òu lµ nh÷ng h×nh vÏ ®¬n gi¶n, gi¸o viªn giíi thiÖu mÉu vµ híng dÉn quan s¸t, so s¸nh tèi ®a tõ 5 7 phót th× ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i cã lêi gi¶ng còng nh yªu cÇu c« ®äng, dÔ hiÓu vµ ph¶i thù tÕ. Trong ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cò: Gi¸o viªn thêng vÊn ®¸p häc sinh vµ häc sinh tr¶ lêi c©u hái m¸y mãc thËm chÝ vu v¬ bëi häc sinh thêng kh«ng chó ý tíi mÉu. Do ®ã, viÖc ®Çu tiªn ®Ó d¹y tèt vµ híng dÉn tèt häc sinh quan s¸t, nhËn xÐt th× gi¸o viªn cÇn chñ ®éng kh¾c phôc c¸ch bµy mÉu vµ chuÈn bÞ mÉu còng nh ph¬ng ph¸p cho häc sinh quan s¸t mÉu. - Gi¸o viªn bÇy mÉu: líp häc thêng ®«ng cho nªn gi¸o viªn nªn bÇy mÉu vµo gi÷a líp vµ kª bµn ghÕ theo h×nh ch÷ u ®Ó häc sinh nµo còng cã cù ly gÇn víi mÉu, vµ ®¶m b¶o c¸c em ®îc quan s¸t mÉu 100%, kh«ng cã hiÖn tîng häc sinh nµy quan s¸t “mÉu” t¹i “g¸y” häc sinh ngåi tríc m×nh. - Gi¸o viªn chuÈn bÞ mÉu: NÕu lµ nh÷ng mÉu nhá, nh c¸i cèc, c¸i l¸, qu¶ c©y… Gi¸o viªn nªn chuÈn bÞ nhiÒu mÉu gèng nhau ®Ó häc sinh quan s¸t theo nhãm (sè lîng nhãm tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ líp häc ®Ó gi¸o viªn quyÕt ®Þnh). Khi häc sinh quan s¸t theo nhãm, häc sinh sÏ nhËn xÐt, so s¸nh mÉu rÊt hiÖu qu¶, kh¾c phôc ®- îc viÖc häc sinh kh«ng quan s¸t mÉu, nãi chuyÖn vµ ®ïa nghÞch. Nh- -14-
  15. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng ng c¸i lín nhÊt ®¹t ®îc lµ häc sinh ®Òu nhËn xÐt vµ cã kh¶ n¨ng m« pháng l¹i ®îc mÉu gÇn gièng thùc. - Gi¸o viªn chñ ®éng ®èi víi ph¬ng ph¸p d¹y quan s¸t mÉu: ViÖc híng dÉn cña gi¸o viªn d¹y vÏ theo mÉu lµ rÊt khÐo lÐo, häc sinh tiÓu häc do t©m lý løa tuæi c¸c em chØ nhËn thøc vÊn ®Ò tõ c¶m tÝnh, nh×n thÊy thùc tÕ. V× lý do nµy, gi¸o viªn cÇn h×nh tîng, cô thÓ ho¸ mÉu vÏ thµnh nh÷ng h×nh ph¶i ®¬n gi¶n, cô thÓ vµ dÔ m« pháng. VÝ dô: VÏ c¸i cèc tríc hÕt ph¶i híng dÉn häc sinh vÏ mét h×nh häc gièng c¸i cèc ®·, nh h×nh ch÷ nhËt ch¼ng h¹n. VËy ®Ó vÏ ®îc h×nh c¸i cèc cÇn ph¶i vÏ h×nh ch÷ nhËt tríc, nh vËy chóng ta thÊy cô thÓ ho¸ h×nh vÏ rÊt quan träng, ®ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh qui ®æi mÉu vÏ thµnh mét h×nh häc cã tªn, dÔ vÏ, tõ ®ã viÖc biÓu hiÖn mÉu trªn bµi vÏ lµ rÊt dÔ dµng, ®¬n gi¶n. - Tríc ®©y gi¸o viªn hay cho häc sinh nhËn xÐt hay so s¸nh mÉu b»ng lêi kh«ng (ph¬ng ph¸p nµy cha hîp víi häc sinh tiÓu häc chØ phï hîp víi häc sinh tr×nh ®é cao h¬n). V× c¸c em cßn rÊt nhá, kh¸i niÖm vÒ mÜ thuËt cßn h¹n chÕ nhiÒu, nªn gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh so s¸nh mÉu ngoµi b»ng lêi ra cßn b»ng c¶ hµnh ®éng (®éng t¸c). VD: Khi híng dÉn c¸c em quan s¸t ®Ó t×m ra h×nh chung cña mÉu gièng h×nh g× ? . NÕu gi¸o viªn chØ sö dông c©u hái kh«ng, buéc häc sinh ph¶i h×nh dung khã h¬n, l©u h¬n, nhng nÕu gi¸o viªn hái xong råi dïng thíc kÎ chÆn hai chiÒu, theo chiÒu ngang vµ chiÒu däc. Lóc ®ã häc sinh sÏ ®îc cô thÓ ho¸ h×nh chung cña mÉu lµ h×nh häc g×? B»ng ph- ¬ng ph¸p nµy häc sinh sÏ nhËn xÐt nhanh h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n, tû lÖ h×nh dÔ chuÈn x¸c h¬n. - Khi ®Æt c©u hái quan s¸t cÇn sö dông nh÷ng côm tõ Ýt chuyªn m«n (tõ khã) mµ sö dông nh÷ng côm tõ ®¬n gi¶n nhng dÔ hiÓu nh: §èi víi tõ khã: C¸c em cho biÕt tû lÖ cña vËt mÉu nh thÕ nµo ? ; Thay b»ng côm tõ dÔ h¬n: Em h·y so s¸nh xem chiÒu cao cña mÉu víi chiÒu ngang cña mÉu nh thÕ nµo ? Khi gi¸o viªn ®Æt c©u hái nh vËy th× häc sinh sÏ tËp trung vµo so s¸nh, nhËn xÐt vµ ®a ra kÕt qu¶ -15-
  16. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng ngay, ®· gi¶n ®¬n ®îc mét bíc ph¶i suy nghÜ tû lÖ lµ g× ®èi víi häc sinh. C¨n cø vµo thùc tÕ cïng ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y c¶i tiÕn ®èi víi ph©n m«n vÏ theo mÉu, t«i ®a ra mét sè vÝ dô ¸p dông néi dung ®æi míi cho vÊn ®Ò híng dÉn quan s¸t nhËn sÐt. c/. Mét sè vÝ dô: + Bµi 4: vÏ h×nh tam gi¸c - MT 1 Vë tËp vÏ trang 9. Môc tiªu cña bµi lµ häc sinh biÕt c¸ch vÏ h×nh tam gi¸c, vµ vÏ ®îc mét sè h×nh tîng b¾t nguån tõ h×nh tam gi¸c. §Ó ®a häc sinh thùc sù vµo hoµn c¶nh cã vÊn ®Ò gi¸o viªn híng dÉn häc sinh quan s¸t nhËn xÐt theo híng tÝch cùc cña häc sinh. Víi nh÷ng yªu cÇu chuÈn bÞ ®èi víi gi¸o viªn vµ häc sinh, th× häc sinh cã thÓ chñ ®éng nªu ®îc ®Æc ®iÓm cña h×nh tam gi¸c. - Gi¸o viªn ®a mét sè mÉu gièng h×nh tam gi¸c (c¸i nãn, ª ke, kh¨n quµng…) råi gi¸o viªn ®Æt c©u hái: Nh÷ng vËt nµy gièng h×nh g× ? Häc sinh sÏ t duy so s¸nh nhËn xÐt  ®ua ra kÕt qu¶ lµ gièng h×nh tam gi¸c. - Gi¸o viªn cho häc sinh nhËn xÐt, trong gia ®×nh m×nh cßn cã nh÷ng vËt dông g× gièng h×nh tam gi¸c ? Lóc nµy do häc sinh ®îc chuÈn bÞ kÜ ë nhµ vµ c¸ch gîi t¶ cña gi¸o viªn qua c©u hái thø nhÊt vÒ c¸c ®å vËt, häc sinh sÏ nhËn biÕt vµ kÓ rÊt nhiÒu thø ë gia ®×nh m×nh gièng h×nh tam gi¸c. Víi h×nh häc ®¬n gi¶n nµy gi¸o viªn kh«ng cÇn híng dÉn häc sinh vµo cÊu t¹o cña tam gi¸c . Bëi v×, h×nh tam gi¸c c¸c em ®· ®îc lµm quen vµ biÕt râ tõ khi c¸c em häc mÉu gi¸o lín, vµ tõ ®Çu líp 1 qua m«n to¸n. V× vËy, gi¸o viªn sÏ tËp trung ®Ó häc sinh hiÓu ®îc vÏ mét h×nh tam gi¸c cÇn vÏ nh thÕ nµo (c¸ch vÏ) vµ ®Ó hiÓu ®îc th× häc sinh ph¶i biÕt quan s¸t vµ nhËn xÐt h×nh. Do yªu cÇu cña bµi ®èi víi phÇn thùc hµnh (gi¸o viªn híng dÉn häc sinh vÏ mét bøc tranh vÒ biÓn b»ng nh÷ng h×nh tam gi¸c). Nªn ë -16-
  17. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng phÇn chuÈn bÞ gi¸o viªn chó ý tíi trùc quan cña bµi (h×nh vÏ thuyÒn buåm, nói, c¸c con c¸), nh÷ng trùc quan ®Òu ph¶i b¾t nguån (gièng h×nh tam gi¸c). Tíi lóc nµy, sau khi gi¸o viªn cho häc sinh kÓ ®îc tªn cña nhiÒu ®å vËt gièng h×nh tam gi¸c, gi¸o viªn sÏ treo mét sè tranh gîi ý mµ gi¸o viªn ®· chuÈn bÞ nh: Tranh vÏ mét thuyÒn buåm, häc sinh sÏ nhËn xÐt phÇn nµo cña thuyÒn buåm gèng h×nh tam gi¸c. T¬ng tù nh vËy ®èi víi c¸c h×nh kh¸c gi¸o viªn còng ®a häc sinh vµo hoµn c¶nh cã vÊn ®Ò (tøc lµ cho häc sinh nhËn xÐt vµ nªu lªn nhËn xÐt riªng cña m×nh). Nh vËy ®èi víi tiÕt häc vÏ theo mÉu nµy mÆc dï häc sinh ®«ng (35 häc sinh/ 1 líp vÉn ngåi häc ë líp häc th«ng thêng, nhng do mÉu vÏ lµ h×nh tam gi¸c cho nªn viÖc híng dÉn häc sinh kh«ng mÊy khã kh¨n g×, chØ ®ßi hái gi¸o viªn cÇn ®a häc sinh vµo hoµn c¶nh cã vÊn ®Ò, ®Ó c¸c em chñ ®éng tÝch cùc quan s¸t nhËn xÐt mÉu, so s¸nh vµ nhËn biÕt nhanh, cã nh vËy kiÕn thøc ®Õn víi häc sinh kh«ng bÞ ¸p ®Æt, kh«ng bÞ gß Ðp. + Bµi 24: VÏ c¸i ¸m tÝch vµ c¸i b¸t MT 5 trang 50. §èi víi bµi nµy môc tiªu ®Æt ra ®ã lµ häc sinh tËp quan s¸t, so s¸nh, íc lîng tû lÖ mÉu ghÐp (hai mÉu) ®Ó t×m ra vÞ trÝ, kÝch thíc c¸c bé phËn cña mÉu vµ biÕt c¸ch vÏ mÉu ghÐp. Riªng vÒ kÜ n¨ng yªu cÇu häc sinh vÏ ®îc gÇn ®óng mÉu (diÔn t¶ ®îc ®Æc ®iÓm, tû lÖ chÝnh cña mÉu). Bµi vÏ theo mÉu nµy cã thÓ nãi lµ kiÕn thøc cuèi cña ch¬ng tr×nh mÜ thuËt tiÓu häc vÒ ph©n m«n vÏ theo mÉu. Bëi v×, vÏ mÉu ghÐp (hai mÉu) chØ ®îc ¸p dông khi häc sinh ®· cã vèn kiÕn thøc t- ¬ng ®èi hay nãi c¸ch kh¸c chØ dµnh cho häc sinh cuèi cÊp. Nh vËy, còng lµ bµi vÏ theo mÉu ë tiÓu häc nhng ë mçi bµi, mçi líp gi¸o viªn l¹i chän ph¬ng ph¸p riªng sao cho phï hîp, ë ®©y ta thÊy bµi 4 (vÏ h×nh tam gi¸c) cña mÜ thuËt líp 1, chØ cÇn chuÈn bÞ, ¸p dông ph¬ng ph¸p linh häat lµ bµi d¹y ®· ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao, nhng bµi nµy ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i sö dông nhiÒu ph¬ng ph¸p, ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò quan s¸t nhËn sÐt mÉu. §èi tîng häc sinh lµ líp 5, kiÕn thøc mÜ thuËt ®ang -17-
  18. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng dÇn hoµn thiÖn ë tr×nh ®é s¬ ®¼ng (cÊp tiÓu häc). MÉu vÏ ®ßi hái ph¶i so s¸nh nhiÒu, ®iÒu kiÖn D¹y-Häc l¹i lµ mét vÊn ®Ò khã. VËy, gi¸o viªn (ngêi lµm nhiÖm vô dÉn ®êng, gîi më) cÇn ®Æc biÖt chó träng, t×m tßi c¸ch chuyÓn t¶i bµi gi¶ng theo híng tÝch cùc: - Tríc hÕt lµ chuÈn bÞ: Theo ph¬ng ph¸p mµ t«i ®· ®Ò cËp ë phÇn tríc (VÊn ®Ò thø nhÊt) gi¸o viªn - häc sinh - c¬ së vËt chÊt ph¶i ®îc chuÈn bÞ tèt. VÏ mÉu nµy ®ßi hái häc sinh ph¶i ®îc ngåi (®øng) vÏ theo h×nh ch÷ u. Tøc lµ mÉu ®îc bÇy ë gi÷a phßng, häc sinh ngåi (®øng) vÏ ë ba híng kh¸c nhau: Híng bªn tr¸i, híng bªn ph¶i vµ cuèi líp. MÉu ph¶i ®îc gi¸o viªn bÇy kh«ng cao qu¸ ®êng tÇm m¾t (kh«ng cao h¬n m¾t häc sinh), mÉu vÏ ph¶i ®¶m b¶o cã mÜ quan, cã v¶i tr¾ng tr¶i bµn ®Ó bÇy mÉu, chó ý cho häc sinh nhá ®øng (ngåi) tríc häc sinh lín. - Tríc khi vµo phÇn híng dÉn häc sinh quan s¸t nhËn xÐt, gi¸o viªn ®Æt c©u hái: MÉu h«m nay vÏ cã g× kh¸c víi mäi khi ?. Môc ®Ých ®Ó häc sinh hiÓu ®îc ®©y lµ mét mÉu khã, ®ßi hái häc bµi cÇn tËp trung cao, cã t duy so s¸nh, t¹o kh«ng khÝ thÝch t×m tßi, kh¸m ph¸ cña häc sinh, vµ g©y chó ý cho häc sinh ®èi víi mÉu bÇy phÝa tríc. - §èi víi phÇn quan s¸t h×nh chung: Gi¸o viªn nªn chuÈn bÞ hai miÕng b×a: Mét miÕng ®îc ®ôc lç h×nh ch÷ nhËt bao quanh c¶ hai mÉu, cã thÓ lµm c¶ ba híng th× cÇn ba miÕng ®ôc lç ca chiÒu réng kh¸c nhau; vµ mét miÕng b×a ®ôc thñng h×nh ch÷ nhËt bao quanh võa c¸i b¸t, h×nh nhá nµy chØ cÇn mét bëi c¸i b¸t nh×n ë híng nµo còng cã tû lÖ gièng nhau. Môc ®Ých cña sù chuÈn bÞ nµy lµ khi ®Æt c©u hái ®èi víi häc sinh vÒ h×nh chung vµ h×nh riªng cña vËt mÉu tr«ng gièng h×nh g×?, h×nh riªng cña c¸i b¸t nhá b»ng mét phÇn mÊy cña h×nh chung ? ; hoÆc h×nh riªng cña c¸c vËt so s¸nh víi nhau. Khi gi¸o viªn cô thÓ ho¸ b»ng c¸ch ®ôc lç miÕng b×a th× häc sinh nhËn xÐt h×nh rÊt nhanh vµ so s¸nh rÊt tèt bëi v×, trÎ ë tiÓu häc thêng c¶m nhËn trùc quan lµ chÝnh. NÕu chóng ta híng dÉn häc sinh b»ng c¸ch chØ vµo mÉu vµ yªu cÇu häc sinh so s¸nh, cho biÕt h×nh chung, h×nh riªng th× e r»ng häc sinh íc lîng, tÝnh to¸n rÊt khã chÝnh x¸c ®îc. -18-
  19. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng ViÖc ®ôc lç miÕng b×a lµm ®¬n gi¶n ë chç häc sinh sÏ chØ nh×n thÊy mét lç thñng mµ trong nã (phÝa sau) chøa chän vÑn mÉu vÏ, ®¬ng nhiªn kh¸i niÖm vÒ h×nh chung, h×nh riªng h×nh thµnh rÊt nhanh. - §èi víi viÖc quan s¸t so s¸nh tõng phÇn cña tõng vËt mÉu: Do ®©y lµ mÉu ghÐp (hai mÉu) nªn hai ®å vËt sÏ cã rÊt nhiÒu chi tiÕt: Nh miÖng cña tÝch, vßi tÝch, quai s¸ch cña tÝch, miÖng b¸t, ch«n b¸t. Vµ ®Æc biÖt chó ý (häc sinh hay m¾c ph¶i) híng dÉn häc sinh quan s¸t khi ngåi ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau sÏ thÊy mÉu thay ®æi râ rÖt. C¸i Êm tÝch ngåi ë vÞ trÝ kh¸c nhau sÏ thÊy vßi vµ quai kh¸c nhau. Cã nh÷ng vÞ trÝ kh«ng thÊy vßi. Do ®ã, gi¸o viªn sÏ ®Æt c©u hái ë ba vÞ trÝ (chñ ®éng chän theo ý ®å) ®Ó cã ba h×nh vÏ t¬ng øng: ThÊy vßi ë bªn tr¸i tÝch, thÊy vßi ë bªn ph¶i tÝch vµ thÊy vßi ë chÝnh gi÷a tÝch. T¬ng tù nh vËy gi¸o viªn cÇn ®Æt c©u hái ®Ó häc sinh nhËn xÐt c¸i b¸t víi c¸i tÝch còng cã vÞ trÝ thay ®æi khi häc sinh ngåi ë vÞ trÝ kh¸c nhau. Gi¸o viªn cho häc sinh nhËn xÐt theo vÞ trÝ nh×n thÊy: tÝch che mÊt mét phÇn cña b¸t, vµ vÞ trÝ thÊy b¸t che mÊt mét phÇn cña tÝch. ë nh÷ng ph¬ng ph¸p nµy môc ®Ých cho häc sinh nhËn ra mÉu vÏ sÏ thay ®æi khi nh×n ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau, nhng l¹i ®ßi hái gi¸o viªn quan s¸t vÞ trÝ häc sinh ngåi ®Ó häc sinh nhËn xÐt h×nh nh×n thÊy ®óng nh ý ®å chuÈn bÞ cña gi¸o viªn, viÖc nµy kh«ng khã nÕu khi gi¸o viªn bÇy mÉu ®· ®i quan s¸t tríc mét lÇn. - §èi víi viÖc quan s¸t, nhËn xÐt mÇu s¾c (®Ëm nh¹t) cña vËt mÉu. HÖ thèng bµi vÏ theo mÉu ë tiÓu häc, vÒ vÊn ®Ò quan s¸t ®Ó nhËn biÕt ®Ëm nh¹t còng rÊt quan träng. Khi nhËn xÐt häc sinh hiÓu ®îc ®Ëm nh¹t th× sÏ hiÓu vµ m« pháng ®îc khèi. Tuy nhiªn ®èi víi nh÷ng líp nhá nh líp 1,2,3 viÖc vÏ ®Ëm nh¹t thùc sù cha cÇn thiÕt, nh- ng häc sinh còng ph¶i h×nh thµnh ®îc kh¸i niÖm ®Ëm vµ nh¹t. V× thÕ, ë bµi nµy gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh quan s¸t mÉu vµ nªu nhËn xÐt cña m×nh vÒ ®Ëm nh¹t. Bëi v× ®èi tîng cña bµi nµy ®· ®îc häc vµ vÏ mÜ thuËt trong 4 n¨m, ®Æc biÖt ®©y l¹i lµ nh÷ng bµi vÏ theo mÉu cuèi cïng cña ch¬ng tr×nh tiÓu häc. §Ó häc sinh nhËn biÕt ®îc ®Ëm nh¹t, chóng ta cÇn chän mét híng ¸nh s¸ng chiÕu vµo mÉu, gi¸o viªn sÏ -19-
  20. S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm …… NguyÔn V¨n C- êng ®ãng mét vÕ cöa l¹i chØ më mét bªn ®Ó t¹o ¸nh s¸ng chiÕu mét chiÒu vµo vËt mÉu. Lóc ®ã häc sinh quan s¸t mÉu sÏ nhËn d¹ng ®îc tèi thiÓu 3 s¾c ®é. Mét sè gi¸o viªn híng dÉn quan s¸t ®Ëm nh¹t l¹i ®Æt c©u hái: Em cho biÕt nh×n mÉu vÏ thÊy mÊy ®é ®Ëm nh¹t ? Nh vËy kh¸i niÖm cña thÇy cha cô thÓ khiÕn nhiÒu häc sinh cha thÓ h×nh dung ®îc s¾c ®é lµ g× ?. Ngîc l¹i, nÕu gi¸o viªn thay b»ng: Em nh×n lªn mÉu thÊy phÇn bªn nµo lµ ®Ëm nhÊt ? T¬ng tù nh vËy ®Æt c©u hái víi phÇn s¸ng nhÊt. Cßn ë gi÷a em thÊy ®é ®Ëm nh¹t nh thÕ nµo ? (* ë gi÷a lµ ®é s¸ng trung gian). NÕu mÉu ®îc chuÈn bÞ lµ hai vËt cã mÇu ®Ëm nh¹t kh¸c nhau th× gi¸o viªn còng cÇn gîi ý sù quan s¸t cña häc sinh theo c¸ch t¬ng tù. * Qua hai vÝ dô cô thÓ trªn chóng ta thÊy ®Ó b¾t ®Çu häc vÏ nãi chung vµ vÏ theo mÉu nãi riªng th× viÖc quan träng ®ã lµ ph¶i quan s¸t, nhËn xÐt. Khi quan s¸t nhËn xÐt ®Çy ®ñ mÉu viÖc tiÕn hµnh vÏ cña häc sinh sÏ dÔ dµng vµ Ýt m¾c ph¶i lçi sai lín vÒ tû lÖ, h×nh d¸ng. Cã thÓ nãi phÇn híng dÉn quan s¸t nhËn xÐt lµ ®iÒu kiÖn bÊt biÕn ®Ó híng dÉn tiÕp häc sinh c¸ch vÏ. 3/. VÊn ®Ò thø ba: Híng dÉn häc sinh c¸ch vÏ. CÊu t¹o cña tiÕt vÏ theo mÉu ®îc chia lµm hai phÇn: PhÇn mét lµ híng dÉn; phÇn hai lµ thùc hµnh. Thêi gian cho hai phÇn nµy còng kh¸c nhau: PhÇn híng dÉn rÊt quan träng nhng gi¸o viªn l¹i kh«ng ®îc gi¶ng qu¸ nhiÒu chØ nªn chiÕm 1/4 hoÆc 1/3 tiÕt häc (kho¶ng 10 - 15 phót) trong ®ã l¹i gåm 2 phÇn híng dÉn ®ã lµ: híng dÉn quan s¸t, híng dÉn c¸ch vÏ. PhÇn quan s¸t chóng ta võa ®îc t×m hiÓu xong. Riªng phÇn c¸ch vÏ gi¸o viªn còng nªn híng dÉn häc sinh cô thÓ vµ ®¬n gi¶n theo mét sè néi dung sau: a/. Híng dÉn vÒ bè côc (c¸ch s¾p xÕp): Tríc hÕt bµi vÏ bao giê gi¸o viªn còng cÇn ph¶i híng dÉn häc sinh x©y dùng ý ®å víi mét bè côc ®Ñp, tøc lµ s¾p xÕp ph¶i c©n ®èi, thuËn m¾t. ë phÇn híng dÉn nµy gi¸o viªn vÉn thêng xuyªn kh«ng chó ý tíi vai trß cña nã, mµ thêng híng dÉn qua loa, kh«ng c¬ b¶n vµ nhÊt qu¸n khiÕn cho c¸c em hay vÏ nhá qu¸ (phæ biÕn) vµ vÏ lÖch trang giÊy. Nh vËy kÕt qu¶ bµi -20-
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
5=>2