intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Bồi dưỡng đạo lý Uống nước nhớ nguồn thông qua Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Chia sẻ: Convetxao | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST
Báo xấu
76
lượt xem 10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm tạo hứng thú nhằm nâng cao chất lượng “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” bằng cách khơi dậy trong các em những nét đẹp trong nền tảng đạo lý dân tộc. Trong đó, đặc biệt là nét đẹp “Uống nước nhớ nguồn”, một nét đẹp đạo đức thể hiện đạo lý làm người của dân tộc Việt Nam từ bao đời, một nét đẹp làm nền tảng vững chắc để hình thành và phát triển nhân cách con người.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Bồi dưỡng đạo lý Uống nước nhớ nguồn thông qua Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

  1. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL MỤC LỤC MỤC LỤC ........................................................................................................ 1 PHẦN THỨ NHẤT .......................................................................................... 4 LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI ..................................................................................... 4 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN .......................................................................................... 4 II. CƠ SỞ THỰC TIỄN ................................................................................... 6 1. Về phía khách quan ...................................................................................... 6 2. Về phía chủ quan .......................................................................................... 6 III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU...................................................................... 7 IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ................................................................... 8 V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................................. 8 1. Phương pháp quan sát khoa học ................................................................. 8 2. Phương pháp điều tra .................................................................................. 8 3. Phương pháp phân tích, tổng kết kinh nghiệm trên cơ sở trải nghiệm thực tế ............................................................................................................... 8 PHẦN THỨ HAI .............................................................................................. 9 I. NHỮNG NỘI DUNG LÍ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................................................................................................. 9 1. Nắm vững nội dung liên quan trong Luật giáo dục Việt Nam ................... 9 2. Nghiên cứu một số tài liệu cần thiết ........................................................... 9 II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ ............................................................................ 9 1. Tình hình địa phương .................................................................................. 9 2. Đặc điểm nhà trường.................................................................................... 9 3. Thực trạng triển khai hoạt động GDNGLL trong thời gian qua............... 9 3.1. Công tác chỉ đạo ........................................................................................ 9 3.2. Việc thực hiện hoạt động GDNGLL của giáo viên ................................ 10 III. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ............................................................. 10 1. Nắm vững mục tiêu và chương trình giáo dục của Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ............................................................................................. 10 1.1. Mục tiêu của Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ................................ 10 1.2. Nội dung chương trình ............................................................................. 11 2. Giúp học sinh nhận thức sâu sắc về đạo lý “Uồng nước nhớ nguồn” ...... 11 2.1. Nội dung của đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” ........................................ 11 2.2. Ý nghĩa của đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” .......................................... 11 2.3. Cách thực hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” ..................................... 12 1/27
  2. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL 3. Phát huy trí lực của học sinh nhằm khích lệ các em tham gia hoạt động và cách thức tổ chức hoạt động ..................................................................... 12 3.1. Học sinh được bàn bạc lựa chọn nội dung và hình thức hoạt động ........ 13 3.2. Học sinh được chủ động thực hiện hoạt động ......................................... 13 3.2.1. Đặt tên hoạt động .................................................................................. 13 3.2.2. Xác định yêu cầu của hoạt động ........................................................... 14 3.3. Chuẩn bị hoạt động (là bước quan trọng quyết định kết quả của hoạt động) ......................................................................................................................... 14 3.3.1. Về phương tiện ...................................................................................... 14 3.2.2. Về cách thức phân công chuẩn bị ......................................................... 15 3.4. Tổ chức thực hiện hoạt động trên lớp ...................................................... 16 3.5. Kết thúc hoạt động (đánh giá kết quả thực hiện của học sinh) ............... 16 4. Phối kết hợp các chủ điểm giáo dục với nội dung tự chọn để bồi dưỡng đạo lý “Uống nước nhớ nguồn ” .............................................................. 17 4.1. Với các chủ điểm giáo dục theo từng tháng ............................................. 17 4.1.1. Chủ điểm “Truyền thống trường” (tháng 9) ......................................... 17 4.1.2. Chủ điểm “Tôn sư trọng đạo” (tháng 11) ............................................. 17 4.1.3. Chủ điểm “Uống nước nhớ nguồn” (tháng 12) .................................... 18 4.1.4. Chủ điểm “Tiến bước lên Đoàn” (tháng 3) ........................................... 18 4.2. Nội dung tự chọn ...................................................................................... 20 4.2.1. Tìm hiểu về tấm gương anh hùng liệt sĩ Phan Đình Giót, người anh hùng mà mái trường của các em đã được vinh dự mang tên ......................... 20 4.2.2. Tìm hiểu về Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ................................................................................... 21 4.2.3. Tìm hiểu về lí tưởng sống của thanh niên qua các thời kì lịch sử thông qua những tấm gương đoàn viên ưu tú .......................................................... 22 IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN ......................................................................... 24 1. Số học sinh thực sự yêu thích Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp tăng đáng kể ............................................................................................................ 24 2. Kết quả học tập, rèn luyện, thi đua của tập thể lớp và cá nhân ngày càng đi lên ................................................................................................................ 24 2.1. Các biểu hiện cụ thể ................................................................................. 24 2.2. Kết quả xếp loại hai mặt giáo dục ............................................................ 25 2.3. Danh hiệu thi đua..................................................................................... 25 PHẦN THỨ BA .............................................................................................. 26 I. KẾT LUẬN ................................................................................................. 26 II. KHUYẾN NGHỊ........................................................................................ 26 2/27
  3. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL 1. Đối với giáo viên chủ nhiệm ....................................................................... 26 2. Đối với học sinh .......................................................................................... 26 3. Đối với nhà trường ..................................................................................... 27 3/27
  4. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL PHẦN THỨ NHẤT LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI I. CƠ SỞ LÍ LUẬN Như chúng ta đã biết, hiện nay, đất nước ta đang trong thời kì công nghiệp hoá - hiện đại hoá, hội nhập để trong một tương lai không xa tiến kịp các nước phát triển trong khu vực và thế giới. Nguồn lực cơ bản của chúng ta chính là con người, những con người phát triển toàn diện, có tri thức khoa học, biết chiếm lĩnh đỉnh cao trong học tập và lao động sáng tạo, có nếp sống văn minh thanh lịch và đặc biệt là biết kế thừa, phát huy những nét đẹp trong truyền thống đạo đức dân tộc. Đúng như Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã dạy phải lấy đạo đức làm gốc: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Để đáp ứng những yêu cầu về nguồn lực, các em học sinh, những chủ nhân tương lai của đất nước cần phải có kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tham gia các hoạt động tập thể một cách chủ động và có trách nhiệm, kĩ năng giải quyết các tình huống, sự việc nảy sinh trong cuộc sống. Đồng thời, mỗi học sinh cần thấm đượm trong tâm hồn những nét đẹp đạo lý truyền thống của dân tộc. Mục tiêu đó được hình thành, phát triển, đạt đến đỉnh cao chủ yếu trong quá trình học sinh được học tập, giáo dục trong nhà trường, gia đình và xã hội ở các bậc học, đặc biệt là cấp THCS. Vì ở lứa tuổi này, tâm sinh lý các em khá phức tạp do có sự chuyển giao giữa giai đoạn “trẻ em” và “người lớn”. Đây cũng là thời kì rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách của các em sau này. Trong thời kì hội nhập kinh tế thế giới hiện nay, bên cạnh việc đón nhận những thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến, chúng ta cũng chịu tác động không nhỏ của mặt trái nền kinh tế thị trường nên còn không ít hiện tượng tiêu cực hàng ngày có ảnh hưởng không tốt tới việc giáo dục học sinh. Do đó, hình thành và giáo dục nhân cách toàn diện cho học sinh là công sức lớn lao, bền bỉ của gia đình, nhà trường và xã hội, cùng với sự kết hợp của nhiều lực lượng giáo dục khác. Theo mô hình giáo dục tiên tiến hiện nay, tất các các môn học đều góp phần thực hiện mục tiêu nói trên. Trong đó, không thể không nói đến vai trò của “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp”. Hoạt động ngoài giờ lên lớp đã được thực hiện trong nhà trường cấp THCS từ năm học 2002-2003, khi Bộ Giáo dục - Đào tạo bắt đầu thực hiện chương trình thay sách giáo khoa cấp THCS. Mục tiêu giáo dục của “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” là củng cố, bổ sung những kiến thức đã học ở trên lớp; tạo điều kiện thuận lợi để học sinh làm quen với những lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội; giúp các em có cơ hội liên hệ 4/27
  5. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL kiến thức đã học với thực tế cuộc sống. Đồng thời, qua hoạt động này, học sinh còn được làm quen và luyện tập các kĩ năng cơ bản, cần thiết của học sinh THCS. Đây cũng chính là môn học giúp học sinh được phát triển các năng lực cơ bản như: năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết tình huống và sáng tạo, năng lực tự học, năng lực công nghệ thông tin, năng lực thẩm mĩ, năng lực thể chất... Từ đó, hoạt động ngoài giờ lên lớp giúp các em có thái độ đúng đắn, có tình cảm tích cực thể hiện ở sự hứng thú đối với hoạt động tập thể, phấn khởi khi được góp sức lực và khả năng của mình vào hoạt động của tập thể. Thông qua hoạt động này, học sinh sẽ có tình cảm chân thành, có niềm tin yêu cuộc sống, quê hương đất nước. Điều đáng mừng là hiện nay, chương trình “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” thực chất là một phần rất cơ bản, rất quan trọng của khoa học giáo dục vì nó tạo ra điều kiện, môi trường thống nhất với quá trình dạy học để tiềm năng của mỗi cá nhân học sinh có cơ hội được bộc lộ, nhằm nâng cao phẩm chất và năng lực của học sinh. Hoạt động giáo dục là phương tiện quan trọng nhất phát triển tâm lực, trí lực, thể lực và các năng lực khác trong quá trình phát triển nhân cách con người nói chung và lứa tuổi học sinh nói riêng. Chỉ thông qua hoạt động có mục đích giáo dục mới có thể phát triển, củng cố hệ thống thái độ, hình thành cảm xúc, tình cảm, niềm tin, thẩm mỹ đạo đức cũng như phát triển hệ thống năng lực của con người thời kì công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Có thể nói hoạt động này đã đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo dục hiện nay nói chung và yêu cầu đổi mới của cấp THCS nói riêng. Trong đó, chương trình của phần bắt buộc được xây dựng thành các chủ điểm giáo dục. Mỗi chủ điểm giáo dục gắn với những mốc thời gian có ý nghĩa lịch sử, mang tính giáo dục cao. Mục tiêu cụ thể, chủ điểm rõ ràng có hướng dẫn tổ chức hoạt động giáo dục, có đánh giá kết quả hoạt động của học sinh theo từng chủ điểm. Đó chính là “cẩm nang”, cũng là điều tâm đắc của giáo viên chủ nhiệm, người trực tiếp hướng dẫn học sinh thực hiện hoạt động này. Hoàn thành tốt tất cả các chủ điểm trong năm học, hướng học sinh tích cực tự giác tham gia “Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp” là nhiệm vụ của mỗi giáo viên chủ nhiệm. Thông qua đó, giáo viên có thể góp phần nhỏ bé của mình vào việc đào tạo cho đất nước một thế hệ chủ nhân tương lai có khả năng thích ứng với thời đại mới – thời đại công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Tuy nhiên, từ định hướng nội dung, người thầy phải tổ chức thực hiện hoạt động ngoài giờ lên lớp như thế nào cho thực sự hiệu quả lại là cả một nghệ thuật, đòi hỏi người thầy phải không ngừng trăn trở, tìm tòi và trải nghiệm qua cả một quá trình dạy học qua công tác chủ nhiệm lớp . 5/27
  6. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL Đối với học sinh cấp THCS, lứa tuổi 11-15, đang có sự chuyển giao giữa hai cấp học nên ít nhiều cũng không tránh khỏi những bỡ ngỡ. Ở lứa tuổi này, các em vẫn còn rất hiếu động, nhiều khi chưa có ý thức, chưa có đủ nghị lực để phân định đúng sai. Vì thế, ở thời kì này, bồi dưỡng nhân cách cho các em là điều hết sức quan trọng. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 1. Về phía khách quan Học sinh trong các nhà trường trên địa bàn nội thành hiện nay ở nhiều địa bàn dân cư chưa được thỏa mãn nhu cầu hoạt động tập thể. Hầu hết các địa bàn vẫn ít nhà Văn hoá, khu vui chơi giải trí (hoặc có mà chưa hoạt động hiệu quả). Nhiều học sinh, ngoài giờ học, chỉ tự do vui chơi trong không gian nhỏ hẹp của gia đình. Do vậy, dẫn đến hiện tượng các em sa vào những thú vui không tích cực như: chơi các trò chơi games online, chat… Thêm nữa, tuy có nhiều khởi sắc cùng với sự đi lên của toàn xã hội, nhưng trình độ dân trí ở các khu vực vẫn chưa đồng đều. Một số phụ huynh do còn mải mưu sinh nên ít có thời gian để quan tâm đến việc học hành, vui chơi của con em mình. Tuy nhiên, tất cả các bậc phụ huynh đều luôn luôn mong muốn con em mình được rèn luyện trong một môi trường giáo dục tốt, trở thành con người phát triển toàn diện và đã dành trọn niềm tin cho nhà trường. Niềm tin ấy được gửi gắm sâu sắc nhất ở các thầy cô giáo chủ nhiệm , người trực tiếp quản lý, giáo dục và khích lệ các em trong học tập và rèn luyện đạo đức, người mẹ thứ hai của con em họ ở trường. 2. Về phía chủ quan Như đã nói ở trên, bên cạnh những ảnh hưởng tích cực, chúng ta đang phải đối mặt với mặt trái của nền kinh tế thị trường. Các tệ nạn xã hội đang từng ngày từng giờ len lỏi vào học đường, đạo đức và lối sống của một bộ phận nhỏ thanh thiếu niên đang có những biểu hiện suy thoái. Mặt khác, có một thực tế đáng buồn là đạo đức học đường của một bộ phận lớp trẻ hiện nay đang bị xuống cấp đẫn đến tình trạng bạo lực học đường, những vụ án nghiêm trọng, những hành vi gian lận ở nhiều góc độ…xảy ra ngày càng phổ biến. Mặc dù các nhà trường hiện nay đều quán triệt phương châm: “Tiên học lễ, hậu học văn”, các bài học Giáo dục công dân và nhiều hoạt động khác của nhà trường cũng đã góp phần bồi dưỡng cho các em những nét đẹp đạo lý ấy nhưng kết quả cũng chưa thật khả quan. Vả lại, hiện nay, học sinh các cấp học nói chung, học sinh cấp THCS nói riêng thường có tâm lí chịu áp lực thi cử. Trước mắt các em là một thử thách: kì thi xét tuyển vào lớp 10 PTTH. Nhiều học sinh vì thế nảy sinh quan 6/27
  7. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL điểm chỉ chú trọng vào học tập văn hoá. Thậm chí một số phụ huynh học sinh cũng có quan điểm lệch lạc, phiến diện khi cho rằng chỉ có học văn hoá là cần thiết còn các hoạt động khác là “râu ria”, không có cũng chẳng sao. Mặt khác, cũng phải thừa nhận rằng đôi khi giáo viên chủ nhiệm chưa thực sự lôi cuốn được học sinh để các em có hứng thú đến với “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp”. Cho nên có tình trạng học sinh lớp 9, sau ba năm học cấp THCS vẫn tỏ ra không thích tham gia các hoạt động tập thể. Đặc biệt, ở một bộ phận nhỏ trong thế hệ các em, hiện nay đã xuất hiện những biểu hiện của sự suy thoái đạo đức đáng báo động. Điều đó đã làm đau lòng các bậc cha mẹ học sinh và khiến các nhà giáo dục cũng như toàn xã hội phải lo âu, trăn trở. Đứng trước thực trạng đó, những năm gần đây, các nhà trường đã rất quan tâm đến “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp”. Ban giám hiệu nhà trường luôn luôn phối hợp với tổ chức Đoàn, Đội, Hội để có kế hoạch dài hơi, chỉ đạo sát sao, cụ thể đối với chủ điểm tương ứng với các ngày lễ lớn, ngày kỉ niệm trọng đại của đất nước. Trên tinh thần đó, ban phụ trách Đội luôn có sự trao đổi, bàn bạc, thống nhất với giáo viên chủ nhiệm về việc triển khai các chủ điểm cụ thể trong năm học. Trong đó, hoạt động giáo dục đạo đức truyền thống luôn được đặc biệt coi trọng nhằm khắc sâu những giá trị truyền thống tốt đẹp trong tâm thức của học trò, kích thích lòng tự hào, tự tôn trong học sinh với những truyền thống cao cả và tốt đẹp, định hướng cho các em những hành động tích cực, kích thích các em vươn lên học tập, giữ gìn và phát huy các truyền thống tốt đẹp để hoàn thiện nhân cách của mình. Trước thực trạng đó, tôi đã suy nghĩ đến việc cần có những biện pháp cụ thể, thiết thực để lôi cuốn các em trong lớp tham gia “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp”, góp phần bồi dưỡng cho các em đạo lý truyền thống của dân tộc, đặc biệt là nét đẹp “Uống nước nhớ nguồn”, để giúp các em trở thành những con người sống đẹp, những công dân thực sự có ích cho đất nước trong tương lai. Vậy làm thế nào để bồi dưỡng cho các em đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”? Trăn trở với câu hỏi đó và xuất phát từ những cơ sở trên, tôi xin trình bày một vài kinh nghiệm nho nhỏ trong quá trình làm công tác chủ nhiệm về nội dung “Bồi dưỡng đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” thông qua Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp”. Đây là những kinh nghiệm có tính chất tiếp nối, phát triển, rút kinh nghiệm từ những điều tôi đã áp dụng ở các năm học gần đây. III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Tạo hứng thú nhằm nâng cao chất lượng “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” bằng cách khơi dậy trong các em những nét đẹp trong nền tảng đạo lý 7/27
  8. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL dân tộc. Trong đó, đặc biệt là nét đẹp “Uống nước nhớ nguồn”, một nét đẹp đạo đức thể hiện đạo lý làm người của dân tộc Việt Nam từ bao đời, một nét đẹp làm nền tảng vững chắc để hình thành và phát triển nhân cách con người. IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Học sinh cấp THCS, tập trung nghiên cứu đối tượng học sinh lớp 6 và học sinh lớp 9. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Phương pháp quan sát khoa học 2. Phương pháp điều tra 3. Phương pháp phân tích, tổng kết kinh nghiệm trên cơ sở trải nghiệm thực tế 8/27
  9. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL PHẦN THỨ HAI NỘI DUNG ĐỀ TÀI I. NHỮNG NỘI DUNG LÍ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Nắm vững nội dung liên quan trong Luật giáo dục Việt Nam Luật giáo dục Việt Nam năm 2005, điều 2 chương 3 đã quy định như sau: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” 2. Nghiên cứu một số tài liệu cần thiết - Luật giáo dục Việt Nam năm 2005. - Chương trình hoạt động GDNGLL của Bộ GD-ĐT. - Văn bản hướng dẫn tổ chức hoạt động Giáo dục NGLL của Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Thanh Xuân và Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội. II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ 1. Tình hình địa phương Như đã đề cập ở trên, học sinh trong các nhà trường trên địa bàn nội thành hiện nay ở nhiều địa bàn dân cư rất thiếu không gian, hình thức vui chơi giải trí . Nhiều học sinh ngoài giờ học, chỉ tự do vui chơi trong không gian nhỏ hẹp của gia đình. Do vậy, dẫn đến hiện tượng các em sa vào những thú vui không lành mạnh… Thêm nữa, một số phụ huynh do còn mải mưu sinh nên ít có thời gian để quan tâm đến việc học hành, vui chơi của con em mình. 2. Đặc điểm nhà trường Ngôi trường tôi gắn bó trên hai mươi năm có một bề dày thành tích đáng tự hào. Mười lăm năm học liên tục, nhà trường đạt danh hiệu “Trường Tiên tiến xuất sắc cấp Thành phố”. Cơ sở vật chất được cấp trên đầu tư, sửa sang, nâng cấp nên có đủ phòng học. Song năm học này, do kế hoạch xây mới một dãy nhà chưa hoàn tất nên không gian vui chơi, hoạt động tập thể cho học sinh còn hạn chế. 3. Thực trạng triển khai hoạt động GDNGLL trong thời gian qua 3.1. Công tác chỉ đạo Nhà trường luôn quan tâm sát sao đến việc triển khai hoạt động GDNGLL. Chất lượng và hiệu quả của hoạt động này ngày càng chuyển biến 9/27
  10. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL đáng kể. Nội dung giáo dục phong phú, hình thức đa dạng, phạm vi tiến hành rộng rãi, thời gian thực hiện thuận lợi, thu hút được nhiều học sinh tham gia. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đã trở thành hoạt động thường xuyên liên tục, nối tiếp với hoạt động dạy học trên lớp và là một bộ phận không thể thiếu trong hoạt động giáo dục chung của nhà trường. Nó đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh và thực hiện tốt mục tiêu giáo dục chung của nhà trường. 3.2. Việc thực hiện hoạt động GDNGLL của giáo viên Trong những năm học gần đây, đại bộ phận giáo viên đã thực sự nhận thức được vai trò và tác dụng to lớn của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đối với việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đã được giáo viên cải tiến về nội dung và hình thức, thu hút được học sinh tham gia. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, vẫn còn tình trạng học sinh không có ý thức tự nguyện, tự giác, tích cực khi tham gia hoạt động. Có em còn tham gia lấy lệ, chưa phát huy hết năng lực sở trường của bản thân, chưa thể hiện được bản lĩnh của mình trước tập thể. Vì thế chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. III. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH 1. Nắm vững mục tiêu và chương trình giáo dục của Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp 1.1. Mục tiêu của Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Nội dung chương trình phần bắt buộc ở lớp 6 có tính chất nền tảng cho chương trình cấp THCS. Còn các nội dung hoạt động ở lớp 9 lại tập trung chủ yếu vào việc khắc sâu nhiệm vụ trọng tâm của năm học cuối cấp là học tập: học trên lớp, học ngoài xã hội trên các lĩnh vực khác nhau để giúp học sinh tích luỹ được nhiều kinh nghiệm giao tiếp, ứng xử, chuẩn bị cho việc phân luồng sau cấp THCS. Trước hết, giáo viên cần hiểu rõ: “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” nhằm giúp học sinh: - Tích luỹ thêm những hiểu biết về các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội có tác động đến thái độ, nhu cầu, nguyện vọng, quyền và nghĩa vụ của học sinh sau khi học xong chương trình cấp THCS. - Khẳng định được những kĩ năng cơ bản mà học sinh cấp THCS nói chung cần phải đạt. 10/27
  11. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL - Khẳng định được thái độ, xu hướng tích cực của học sinh trong các hoạt động tập thể, chuẩn bị tâm lý sẵn sàng cho việc thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở cấp THPT. 1.2. Nội dung chương trình Không chỉ nắm vững các chủ điểm, gợi ý nội dung và hình thức hoạt động trong chương trình ở hai khối lớp đi sâu nghiên cứu , giáo viên chủ nhiệm cần nghiên cứu để nắm vững chương trình Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của tất cả các khối lớp. Như vậy, giáo viên mới thực hiện tiếp nối các hoạt động của một cách có hiệu quả thông qua phương pháp tích hợp trong tổ chức hoạt động cho học sinh. 2. Giúp học sinh nhận thức sâu sắc về đạo lý “Uồng nước nhớ nguồn” Trước hết, muốn bồi dưỡng nét đẹp đạo lý nhớ nguồn cho học sinh, bản thân giáo viên chủ nhiệm phải nhận thức được một cách sâu sắc về nét đẹp ấy để từ đó truyền cho học sinh nhận thức thông qua các hoạt động tự chọn. Tôi đã giao nhiệm vụ về nhà cho các nhóm với chủ đề thảo luận: Tục ngữ xưa có câu “Uống nước nhớ nguồn”. Em hiểu gì về lời dạy đó? Sau đó, tổ chức thảo luận để giúp các em hiểu được: 2.1. Nội dung của đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” - Nghĩa đen: “Nguồn” là nơi khởi đầu, khai sinh dòng nước. Được uống dòng nước trong mát ngọt ngào, phải nhớ đến “nguồn” là nơi phát sinh ra dòng nước. - Nghĩa bóng: Câu tục ngữ còn có nội dung khái quát rất cao: “Nguồn” bao gồm tất cả mọi của cải vật chất và tinh thần, là truyền thống, núi sông, tổ quốc, quê hương… Tất cả đều là kết quả của mồ hôi, nước mắt, máu xương của người lao động, của thế hệ đi trước, là sản phẩm của tài năng trí tuệ, sức sáng tạo, sự gần gũi của bao thế hệ. Như vậy, câu tục ngữ là một lời khuyên thấm thía, quý giá: người được hưởng thành quả lao động phải biết ơn những người đã tạo ra nó – những người đã mang lại ấm no hạnh phúc cho ta, thế hệ sau phải biết ơn thế hệ đi trước. 2.2. Ý nghĩa của đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” - Câu tục ngữ đã nêu lên một thái độ đạo đức đẹp đẽ, thể hiện đạo lý làm người của nhân dân Việt Nam. Bởi biết ơn là biểu hiện của lương tri, của tình người. 11/27
  12. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL - Biết ơn thể hiện sự nhận thức, sự hiểu biết của con người trước những điều tốt đẹp mà mình được hưởng và muốn đền đáp nó. Kẻ vô tình, bội bạc, quên điều ơn nghĩa, lấy oán trả ơn là những kẻ thiếu lương tri. - Từ xa xưa, ông cha ta đã luôn đề cao lòng biết ơn đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ… những người đã cưu mang, đùm bọc, giúp đỡ mình. Điều đó đã tạo nên truyền thống nhân hậu của dân tộc, tạo nên sức mạnh cho dân tộc để chiến thắng kẻ thù, xây dựng và bảo vệ đất nước. Vì vậy, chúng ta có trách nhiệm kế thừa và phát huy nét đẹp này. - Lòng biết ơn còn có tác dụng khích lệ, cổ vũ mỗi người, nuôi dưỡng tinh thần sáng tạo của họ trong cuộc sống. 2.3. Cách thực hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” - Trước hết, phải hiểu được cội nguồn phúc lợi ta hưởng do đâu mà có, hiểu được giá trị cao cả của chúng: bát cơm chúng ta ăn, manh áo chúng ta mặc, cuộc sống độc lập tự do mà chúng ta được hưởng… đều là kết quả của sự nhọc nhằn vất vả, sự hi sinh của biết bao thế hệ cha ông. - Từ đó, cần có thái độ trân trọng, gìn giữ và bảo vệ những thành quả được hưởng. Chẳng những không xa hoa lãng phí mà phải sử dụng có hiệu quả nhất và phải phát huy, làm giàu thêm. Nói rộng ra là phải góp phần làm cho gia đình ngày càng ấm no hạnh phúc, nhân dân đất nước ngày càng giàu mạnh. - Cần phải trân trọng, biết ơn nhân dân lao động, những người trồng cây cho hôm nay và mai sau, biết ơn cuộc đời nhân hậu đã ban tặng cho chúng ta nhiều điều quí giá. - Nhưng điều quan trọng cần giáo dục học sinh chính là thể hiện lòng biết ơn không phải là nói suông mà phải bằng những hành động cụ thể. Học sinh là những người “uống nước” và tổ tiên ta từ bao đời, các anh hùng liệt sĩ, thầy cô, cha mẹ là “nguồn”. Cần có thái độ, cử chỉ, hành động làm vui lòng cha mẹ, thầy cô bằng sự quan tâm chăm sóc yêu thương, quyết tâm phấn đấu học tập và rèn luyện để đạt kết quả cao nhất. Tuyệt đối tránh thái độ vô lễ, vô ơn trong từng lời nói, cử chỉ, hành vi dù nhỏ và phải biết phê phán những biểu hiện ấy. Cần tích cực tham gia công tác Trần Quốc Toản, giúp đỡ các gia đình thương binh, liệt sĩ, những người có công với đất nước… 3. Phát huy trí lực của học sinh nhằm khích lệ các em tham gia hoạt động và cách thức tổ chức hoạt động Muốn đạt được hiệu quả giáo dục cao, giáo viên chủ nhiệm phải lôi cuốn được sự tham gia tích cực của các em. Vì vậy, cần chú ý đến những nội dung sau: 12/27
  13. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL 3.1. Học sinh được bàn bạc lựa chọn nội dung và hình thức hoạt động Với học sinh cấp THCS, nội dung chương trình học tập các môn văn hoá còn khá nặng, thời gian và môi trường để các em vui chơi lành mạnh bổ ích lại thiếu thốn nên có khi các em rơi vào trạng thái căng thẳng. Vì vậy, để giúp các em có được những phút giây thư giãn “học mà chơi, chơi mà học”, việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hiệu quả lại càng là điều cần thiết. Thông thường, giáo viên chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm tổ chức hoạt động này ở lớp mình phụ trách. Một trong những phương pháp tổ chức hoạt động có hiệu quả là giao cho học sinh hoàn toàn tự quản hoạt động với sự cố vấn của giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên là người định hướng và gợi ý nội dung hoạt động. Đội viên được cùng nhau bàn bạc, xây dựng, thiết kế hoạt động. Tuy nhiên, giáo viên cần tinh tế phát hiện năng lực của học sinh ở các mặt để giao nhiệm vụ cho cá nhân hoặc từng nhóm sao cho có hiệu quả. Giáo viên chủ nhiệm cần tích cực giúp học sinh điều chỉnh để hoàn thiện hoạt động. Điều này rất có ý nghĩa vì nó hoàn toàn phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi thiếu niên: không thích bị áp đặt. Ở mỗi chủ điểm giáo dục bắt buộc cũng như nội dung tự chọn, giáo viên chỉ nêu chủ điểm và để học sinh tự do thảo luận, lựa chọn nội dung, hình thức hoạt động. Thực tế cho thấy, khi được thầy cô giao nhiệm vụ, đặt niềm tin, các em rất phấn chấn, nỗ lực xây dựng nội dung hoạt động phù hợp với đặc điểm lứa tuổi, đặc điểm và điều kiện của lớp mình. Với bất kì chủ điểm nào, tôi cũng dựa vào phần gợi ý về nội dung và hình thức hoạt động trong Sách giáo viên và căn cứ vào thực tế để điều chỉnh cho phù hợp rồi bàn bạc cùng các em, lựa chọn hình thức hoạt động phù hợp nhất rồi phân công các em chuẩn bị. Với từng hoạt động, có thể luân phiên phân công cho các tổ, từng nhóm để tiến tới học sinh nào cũng được trực tiếp hoạt động. Điều đó cũng tạo ra một không khí thi đua rất lành mạnh, sôi nổi giữa các tổ và các cá nhân. 3.2. Học sinh được chủ động thực hiện hoạt động Người thầy cần tuân thủ các bước thực hiện hoạt động giáo dục. Ở bất kì bước nào, giáo viên chủ nhiệm cần tôn trọng và phát huy vai trò của học sinh. Cụ thể, học sinh phải được chủ động trong các khâu: 3.2.1. Đặt tên hoạt động Từ chủ điểm trong tháng, căn cứ vào thời lượng, và điều quan trọng nhất là căn cứ vào thực tế, tôi cho các em được lựa chọn tên gọi cho hoạt động. Bởi tên gọi của hoạt động sẽ hàm chứa nội dung và cách tiến hành hoạt động. Việc đặt tên cho hoạt động phải rõ về mục tiêu, hình thức hoạt động, cụ thể về nội dung có định hướng… Tất cả học sinh đều được thảo luận theo tổ để thống nhất tên 13/27
  14. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL gọi cho hoạt động. Thực tế cho thấy chọn được một cái tên cho hoạt động một cách ý nghĩa là học sinh đã phần nào thấm nhuần chủ điểm đó. Các em đã có những ý tưởng rất độc đáo trong cách đặt tên hoạt động Ví dụ: “Tự hào về mái trường mang tên người anh hùng”, “Trường của em, hai mươi tư tuổi hồng” (chủ điểm: Truyền thống nhà trường); “Nhớ nguồn”, “Người lái đò” (Chủ điểm: Tôn sư trọng đạo); “Đền ơn đáp nghĩa”, “Nhớ nguồn” (Chủ điểm: Uống nước nhớ nguồn); “Vui ca hát mừng 86 mùa xuân của Đảng” (Chủ điểm: Mừng Đảng, mừng xuân); “Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội” (Chủ điểm: Tiến bước lên Đoàn); “Nắm tay nhau vì một thế giới ngày mai” (Chủ điểm: Hoà bình và hữu nghị)… Ở một số tình huống, nếu thấy tên gọi hoạt động do các em đặt chưa thật rõ nét ý nghĩa, giáo viên chỉ nên đề xuất như một ý kiến đóng góp vào việc lựa chọn và khéo léo định hướng để các em tự lựa chọn và điều chỉnh. Tuyệt đối tránh tỏ thái độ phủ định áp đặt để tránh tình trạng các em mất tự tin dẫn đến không hứng thú trong hoạt động. 3.2.2. Xác định yêu cầu của hoạt động Bất cứ hoạt động nào cũng cần được xác định yêu cầu một cách cụ thể để từ đó giáo viên phụ chủ nhiệm cùng các học sinh thực hiện được yêu cầu đã đặt ra. Ví dụ: Ở chủ điểm đầu tiên của năm học (Truyền thống nhà trường – tháng 9), tôi hướng dẫn học sinh xác định yêu cầu của hoạt động. Từ đó có sự thống nhất về các yêu cầu để học sinh cùng xác định: - Về nhận thức: Hoạt động đó nhằm cung cấp cho học sinh những hiểu biết, thông tin gì? - Về thái độ: Hoạt động đó nhằm giáo dục cho học sinh tình cảm, thái độ gì? (yêu, ghét, hăng hái, tích cực, noi gương, phê phán…) - Về kĩ năng: Qua hoạt động, nhằm bồi dưỡng cho học sinh kĩ năng gì? - Về định hướng phát triển năng lực: Qua hoạt động, học sinh được phát triển năng lực gì? 3.3. Chuẩn bị hoạt động (là bước quan trọng quyết định kết quả của hoạt động) 3.3.1. Về phương tiện Năm học 2015-2016 là năm học tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động dạy – học. Điều đáng mừng là từ năm học 2012-2013, nhà trường đã được Ủy ban nhân dân quận trang bị những phương tiện dạy học hiện đại cho toàn bộ các phòng học như máy vi tính, máy projector… Đây là một thuận lợi lớn cho cả thầy và trò để khai thác hiệu quả phương tiện dạy học hiện đại. Tuy nhiên, tôi vẫn tích cực huy động học sinh tham gia chuẩn bị cho 14/27
  15. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL hoạt động bằng nhiều hình thức. Ví dụ: với hoạt động “Em là nhà khoa học” (Chủ điểm tháng 10: Chăm ngoan học giỏi), các em lựa chọn hình thức bắt thăm hỏi đáp. Tôi đã phân công các em làm phiếu ghi câu hỏi dưới hình thức bông hoa năm cánh. Những bông hoa đó được gắn lên một cây cảnh của lớp trông rất bắt mắt (mỗi đội chơi có một màu hoa riêng). Các em học sinh vốn rất năng động, khéo léo nên nếu biết khích lệ, sẽ rất nhiệt tình chuẩn bị những phương tiện hoạt động rất hiệu quả như: vẽ tranh, ghép hình… Các em còn góp phần tích cực trong việc sưu tầm những bài toán vui, những câu đố có nội dung khoa học, một số hiện tượng xảy ra trong thiên nhiên… Các em còn được bàn bạc về đáp án và thang điểm dành cho Ban giám khảo. Ngoài ra, các em tự chọn và luyện tập một số tiết mục văn nghệ xen kẽ phù hợp với từng chủ đề. Điều này khiến các em rất thích thú vì ca hát là sở thích của thế hệ trẻ. Và vì thế, giờ học bao giờ cũng trở nên sôi nổi hơn 3.2.2. Về cách thức phân công chuẩn bị Người thầy cần để cho các em được nêu đề xuất của mình về hình thức hoạt động, nguồn lư liệu… Ví dụ, với hoạt động “Em là nhà khoa học” nói trên, tôi để các tổ tự lựa chọn ba nhóm “Các nhà khoa học trẻ”, mỗi nhóm năm thành viên của mỗi môn học: Toán, Lý, Sinh… Với hoạt động thảo luận về chủ đề “Thanh niên phát huy truyền thống cách mạng của dân tộc”, tôi để cán bộ lớp phân công mỗi tổ tìm hiểu truyền thống cách mạng thuộc một giai đoạn lịch sử cụ thể: trong kháng chiến chống thực dân Pháp, trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước và trong công cuộc xây dựng đất nước hiện nay… Tiếp đó, các em tự xây dựng chương trình hoạt động cho lớp mình. Do được cô giáo khích lệ và tạo thói quen thực hiện hoạt động này nên với phần đông các em, xây dựng chương trình hoạt động đã trở thành kĩ năng. Nhiều khi các em còn tạo được những kịch bản khá bất ngờ và hiệu quả. Các em đã tự chọn người điều khiển cho phù hợp. Tuy nhiên, tôi cũng hướng cho các em nên luân phiên để các bạn có điều kiện phát huy sở trường của mình và có cơ hội tự thể hiện mình. Trong mỗi năm học, tôi đã lựa chọn và bồi dưỡng được nhiều em có khả năng điều khiển chương trình Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp. Các em tỏ ra mạnh dạn, hồn nhiên và rất tự tin trong vai trò dẫn chương trình của mình. Chính vì vậy, những gì học sinh thể hiện đã thấm nhuần vào tư tưởng, tình cảm của chính các em, lan tỏa qua bè bạn và khắc sâu đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” đối với những con người, những nhân vật qua từng chủ điểm. Ở mỗi hoạt động cụ thể, các học sinh được tự chọn cách trang trí lớp cho thật ý nghĩa nhưng tránh quá cầu kì. Tôi chỉ đóng vai trò là một cố vấn. Khi nào các em đề nghị duyệt chương trình, muốn thay đổi chi tiết, nội dung nào, tôi không áp đặt cho học sinh mà khéo léo đưa ra 15/27
  16. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL một phương án tối ưu hơn để các em cùng xem xét, lựa chọn. Tôi luôn khuyến khích học sinh phát huy ý thức trách nhiệm, tinh thần tự giác để tạo ra tâm thế phấn khởi cho tất cả các em, tuyệt đối tránh thái độ thờ ơ, làm cho xong việc hoặc ỷ lại, dựa dẫm vào một số bạn tích cực. Tôi nhận thấy phần lớn các em đã tự giác tham gia. 3.4. Tổ chức thực hiện hoạt động trên lớp Giáo viên chủ nhiệm cần hướng dẫn người điều khiển thực hiện phần khởi động có tác dụng tạo tâm thế, gây sự tập trung chú ý của các bạn vào hoạt động. Các em có thể bắt đầu bằng một bài hát tập thể, chơi một trò chơi tập thể hoặc một hoạt động của nhóm, cá nhân nào đó. Từ năm học 2008-2009, ngôi trường của chúng tôi là một trong những trường trên địa bàn thành phố được công nhận là “Trường học thân thiện – học sinh tích cực”. Vì thế, tôi thường khuyến khích các em lồng ghép những trò chơi dân gian, những bài đồng dao đã được học để các em thêm hứng thú. Mục tiêu thứ hai của phần khởi động là nêu ra được vấn đề, xác định được mục tiêu, yêu cầu, chương trình của hoạt động để mỗi người tham gia chuẩn bị sẵn sàng. Người điều khiển tuyên bố lý do, nêu kế hoạch hoạt động, giới thiệu đại biểu và phổ biến các luật lệ cần thiết. Sau đó, người điều khiển sẽ lôi cuốn sự tham gia của cả lớp vào các nội dung hoạt động cụ thể theo thời gian quy định. Các em được hoàn toàn chủ động thực hiện các hoạt động này. 3.5. Kết thúc hoạt động (đánh giá kết quả thực hiện của học sinh) Hoạt động của học sinh phải được đánh giá kịp thời, công bằng, công khai để góp phần động viên, kích thích hứng thú và tính tích cực hoạt động của các em. Trước hết, người thầy cần tuân thủ nội dung đánh giá đã được hướng dẫn cụ thể. Cần tập trung vào yêu cầu nâng cao nhận thức, rèn luyện các kĩ năng cơ bản của học sinh THCS và bồi dưỡng thái độ, hứng thú, nhu cầu hoạt động của các em. Đánh giá kết quả hoạt động của học sinh theo bốn mức độ: tốt, khá, trung bình và yếu. Tuy nhiên, điều quan trọng là giáo viên phải lựa chọn cách thức đánh giá sao cho vừa hiệu quả, vừa phát huy được vai trò, năng lực của các em. Có thể áp dụng một số hình thức như: Bằng câu hỏi để kiểm tra mức độ thu hoạch về nhận thức các vấn đề của học sinh (Ví dụ: Qua hoạt động giao lưu với đoàn viên ưu tú, em có cảm nhận như thế nào?); học sinh viết bản thu hoạch về các hoạt động mà mình đã tham gia, trong đó nêu rõ mức độ tham gia của bản thân, tự đánh giá thái độ tham gia và kết quả đạt được (Ví dụ: Viết bản thu hoạch về việc tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa ở trường, ở địa phương em); đánh giá thông qua kết quả đánh giá của Ban giám khảo với các hoạt động 16/27
  17. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL tổ chức dưới dạng hội thi văn nghệ, làm thơ, thảo luận nhóm… Ngay trong cách đánh giá, tôi cũng hướng dẫn học sinh tự đánh giá theo các tiêu chí của bốn mức độ đánh giá kết quả hoạt động nêu trên. Trường hợp hoạt động theo nhóm thì có thể cho nhóm đánh giá, xếp loại từng thành viên của mình hoặc cả nhóm đánh giá chéo nhau. Cuối cùng, giáo viên phụ chủ nhiệm căn cứ vào việc tự đánh giá của học sinh, của tổ để đánh giá, xếp loại. 4. Phối kết hợp các chủ điểm giáo dục với nội dung tự chọn để bồi dưỡng đạo lý “Uống nước nhớ nguồn ” Theo tôi, bồi dưỡng đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” cho các em không phải là việc làm trong một sớm một chiều. Cần kiên trì trong tất cả các khối lớp để bồi đắp dần cho các em nét đẹp đạo lý này. Ví dụ: ở lớp 6, lớp 7, lớp 8, học sinh đã được thực hiện chủ đề này ở các nội dung: Rèn luyện theo gương các nữ anh hùng dân tộc, những người phụ nữ giỏi việc nước, đảm việc nhà; Tìm hiểu truyền thống cách mạng ở quê hương; Tìm hiểu về gương các anh chị đoàn viên tiêu biểu. Ở lớp 9, các em sẽ thực hiện chủ điểm này ở mức cao hơn: Toạ đàm về vai trò của Đoàn và lý tưởng của thanh niên hiện nay; Giao lưu với đoàn viên ưu tú; Sinh hoạt văn nghệ mừng ngày thành lập Đoàn 26-3. Nhưng nếu chỉ thông qua một chủ điểm cụ thể thì việc khơi dậy đạo lý trong các em chắc chắn sẽ không đạt được hiệu quả cao. Cần phải lồng ghép mục tiêu này trong cả một quá trình, lồng ghép trong một số chủ điểm giáo dục bắt buộc và nội dung tự chọn. Với vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp 9 năm học 2014-2015 và chủ nhiệm lớp 6 năm học 2015-2016, tôi đã thực hiện ý tưởng khơi dậy trong các em lối sống đẹp “Uống nước nhớ nguồn” qua một số hoạt động sau: 4.1. Với các chủ điểm giáo dục theo từng tháng 4.1.1. Chủ điểm “Truyền thống trường” (tháng 9) Tôi đã chú trọng cho học sinh tìm hiểu về cuộc đời, chiến công vẻ vang của anh hùng liệt sĩ Phan Đình Giót, người anh hùng mái trường chúng tôi vinh dự được mang tên; quá trình trưởng thành, những thành tích của trường THCS Phan Đình Giót trong suốt quá trình xây dựng và trưởng thành để khơi dậy trong các em niềm tự hào về truyền thống vẻ vang của nhà trường, ghi nhớ công ơn của các thầy cô và quyết tâm nói gương các thế hệ học sinh đi trước, làm rạng rỡ truyền thống đáng tự hào ấy. 4.1.2. Chủ điểm “Tôn sư trọng đạo” (tháng 11) Giúp học sinh nhận thức sâu sắc ý nghĩa của Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11 và truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc, biết kính trọng và biết ơn thầy cô giáo. Giúp các em nhận thức việc thực hiện bằng những hành động cụ 17/27
  18. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL thể: tích cực học tập, rèn luyện để góp phần phát huy truyền thống “Tôn sư trọng đạo” của dân tộc. Bằng nhiều hình thức như hướng dẫn các em học hát, ngâm thơ, làm thiếp tặng thầy cô…trong không khí giao lưu đầm ấm để các em thực sự hứng thú. 4.1.3. Chủ điểm “Uống nước nhớ nguồn” (tháng 12) Thảo luận về chủ đề “Em yêu anh bộ đội”(lớp 6), “Thanh niên phát huy truyền thống cách mạng của dân tộc”(lớp 9). Trong nội dung kể chuyện về gương chiến đấu của các anh hùng liệt sĩ, chú trọng các tấm gương đoàn viên trong thời kì kháng chiến cũng như thời kì đổi mới, đặc biệt là những tấm gương học tập và rèn luyện tiêu biểu của các thế hệ đi trước trong chính mái trường của các em để học sinh tự hào và tự xác định trách nhiệm phải học tập tốt để phát huy truyền thống đó. Đồng thời, các em cũng nhận thức được trách nhiệm của mình trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước 4.1.4. Chủ điểm “Tiến bước lên Đoàn” (tháng 3) - Toạ đàm về vai trò của Đoàn và lý tưởng sống của thanh niên hiện nay Ở hoạt động này, tôi định hướng cho các em tích hợp kiến thức từ môn Giáo dục công dân (các bài: Lý tưởng sống của thanh niên, Trách nhiệm của thanh niên trong thời kỳ công nghiệp hoá - hiện đại hoá…) để học sinh nhận thức được vai trò và nhiệm vụ của thanh niên – học sinh trong thời đại mới. Từ đó, giúp các em tin tưởng và tự hào về lý tưởng sống cao đẹp của tuổi trẻ, những tấm gương ưu tú của các thế hệ đi trước để có ý thức phấn đấu. Để lôi cuốn các em tích cực tham gia, tôi luôn luôn tìm tòi để tạo ra những hình thức hoạt động phong phú và có những phần thưởng ý nghĩa để khuyến khích các em. - Giao lưu với đoàn viên ưu tú Khách mời để giao lưu phải là những con người gần gũi nhất. Vì thế thôi thường cho các em gặp gỡ với những tấm gương đoàn viên ưu tú nguyên là học sinh trường THCS Phan Đình Giót. Đó là em Vũ Nguyên Thái Dương nguyên là học sinh khoá 2007-2011 của trường, năm 2014, em đã đạt giải Nhất học sinh Giỏi cấp Thành phố môn tiếng Anh, giải nhất cấp Quốc gia môn tiếng Anh. Em Nguyễn Thành Long, học sinh lớp 9A1 năm học 2009-2010 là cán bộ chi đội rất năng nổ, gương mẫu, luôn dẫn đầu về thành tích học tập. Em Long đã đạt giải Nhất kỳ thi học sinh Giỏi môn Ngữ văn cấp Thành phố, hiện là sinh viên trường Đại học Ngoại Thương Hà Nội. Em Nguyễn Phương Thảo nguyên là học sinh lớp 9A4, năm học 2010-2011. Em đã đạt giải Tiếng Anh và Ngữ Văn cấp Quận, đạt giải Nhì môn Ngữ văn cấp Thành phố, năm học 2013-2014, đạt giải ba môn Ngữ văn cấp Quốc gia, hiện đang là học sinh viên trường Đại học Sư Phạm Hà Nội. 18/27
  19. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL Em Nguyễn Quang Thái, nguyên là học sinh của trường khoá 2009-2013, năm lớp 9, đạt giải ba học sinh giỏi môn Sinh học cấp Thành phố, năm học 2015-2016 đạt giải Nhì môn Sinh học cấp Quốc gia. Đó cũng là những học sinh rất tích cực tham gia sôi nổi, hiệu quả các hoạt động của Đội, Đoàn… Có thể nói, những buổi giao lưu tuy ngắn ngủi nhưng đã mang đến cho các em đội viên niềm hứng thú và để lại trong các em những dư âm rất sâu lắng. Qua đó, các em có ý thức tự hào, biết ơn lớp đàn anh đi trước đã làm rạng rỡ truyền thống nhà trường. Từ đó, các em quyết tâm học tập và rèn luyện theo gương đoàn viên ưu tú. - Sinh hoạt văn nghệ mừng ngày thành lập Đoàn 26-3 Với mục đích khắc sâu ý nghĩa ngày thành lập Đoàn 26-3; giúp học sinh vừa được phát huy khả năng văn nghệ, vừa hiểu sâu sắc hơn truyền thống tốt đẹp của Đoàn, lý tưởng của thanh niên, tôi cùng các em đã tổ chức hình thức trò chơi cho các đội chơi và cho khán giả. Trò chơi cho hai đội, mỗi đội ba thành viên, gồm có hai vòng. Vòng thứ nhất có tên gọi “Ai nhanh hơn?”. Mỗi đội sẽ có một phút để đính các cụm từ là tên các bài hát, tên tác giả vào mười ô hàng ngang tương ứng. Mỗi hàng ngang chính xác được một điểm. Vòng thứ hai có tên gọi “Trổ tài biểu diễn”. Mỗi đội sẽ biểu diễn một ca khúc tự chọn trong các bài hát truyền thống của Đoàn và nêu ngắn gọn ý nghĩa của bài hát với điểm tối đa là 10. Ban giám khảo cũng gồm ba thành viên sẽ đánh giá, tổng kết, trao thưởng. Tất cả những hoạt động đó đều xoay quanh các ca khúc truyền thống của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam. Cũng trong những bài hát đó, lí tưởng sống của những tấm gương thanh niên ưu tú đã thực sự khích lệ lôi cuốn các em phấn đấu có lý tưởng sống đẹp. Ví dụ: - Hành khúc thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh Văn Dung - Đi tới những chân trời Xuân Giao - Khát vọng tuổi trẻ Vũ Hoàng - Việt Nam ơi! Mùa xuân đến rồi Huy Du - Hành khúc tuổi trẻ Nguyễn Văn Hiên - Tuổi trẻ thế hệ Bác Hồ Triều Dâng - Hành trình chào kỉ nguyên mới Nguyễn Văn Hiên - Bài ca thanh niên thủ đô Nguyễn Mạnh Hùng - Dậy mà đi Nguyễn Xuân Tâm - Tự nguyện Trương Quốc Khánh - Cuộc đời vẫn đẹp sao Phan Huỳnh Điểu 19/27
  20. Bồi dưỡng đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" thông qua HĐGDNGLL - Bài ca thanh niên tình nguyện Nguyễn Thanh An - Nối vòng tay lớn Trịnh Công Sơn Đó là những bài hát thực sự là của thế hệ trẻ, sống mãi cùng năm tháng. Sức cuốn hút tự nhiên của mỗi bài ca đã tạo nên một sức sống mãnh liệt, thẩm thấu trong tận sâu thế giới nội tâm của con người. Ca hát vốn là sở thích của các em. Song, trong hoạt động này, các em không chỉ được hát mà còn được tìm hiểu về ý nghĩa bài hát, đoạn bài hát, hoàn cảnh ra đời, sức lan toả của bài hát với thế hệ trẻ… nên ý nghĩa giáo dục lòng biết ơn qua quyết tâm tiếp bước cha anh càng cao. 4.2. Nội dung tự chọn Đây là hoạt động mang tính chất bổ trợ, giúp cho giáo viên có thể vận dụng thích hợp vào việc tổ chức hoạt động phù hợp với khả năng, điều kiện của mình. Các hoạt động tự chọn nên tập trung chủ yếu vào nội dung học tập thông qua hình thức câu lạc bộ hoặc qua hoạt động tham quan dã ngoại, tiếp xúc với các đại diện của tổ chức xã hội… nhằm giúp học sinh tăng cường giao tiếp, mở rộng quan hệ, định hướng cho những bước đi tiếp theo. Để góp phần bồi dưỡng cho các em đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, tôi đã hướng dẫn toàn thể học sinh trong lớp một số nội dung: 4.2.1. Tìm hiểu về tấm gương anh hùng liệt sĩ Phan Đình Giót, người anh hùng mà mái trường của các em đã được vinh dự mang tên Với các hình thức hoạt động phù hợp, tôi củng cố cho các em những thông tin về tấm gương dũng cảm quên mình của người chiến sĩ trẻ tuổi Phan Đình Giót: - Tiểu sử và hành động anh hùng của anh Phan Đình Giót: Anh sinh năm 1922, dân tộc Kinh, quê ở làng Vĩnh Yên, xã Cẩm Quan, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Khi hi sinh, đồng chí là đảng viên, đại đội phó đại đội 58 tiểu đoàn 428 trung đoàn 141, Sư đoàn 31. Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Phan Đình Giót tham gia tự vệ chiến đấu. Năm 1950, đồng chí xung phong vào bộ đội chủ lực. Đồng chí tham gia nhiều chiến dịch lớn: Đường 18, Trung Du, Hòa Bình Tây Bắc và lập được nhiều chiến công xuất sắc ở Tràng Bạch, Chùa Tiếng, Ba Vì… Đặc biệt, trong trận đánh cứ điểm Him Lam mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ chiều 13 tháng 3 năm 1954, Đại đội 58 được lệnh dùng bộc phá phá rào mở cửa. Phan Đình Giót đánh quả bộc phá thứ chín thì bị thương vào đùi, nhưng vẫn xung phong đánh quả bộc phá thứ 10. Địch tập trung hỏa lực bắn vào cửa mở, đồng đội bị thương 20/27
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2