Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác Tư vấn học đường cho học sinh ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên của đề tài nhằm đánh giá tình hình thực tiễn để từ đó làm rõ được những kết quả đạt được và những hạn chế, yếu kém của công tác tư vấn học đường ở các trường học trong thời gian qua; Khái quát, tổng hợp những cơ sở khoa học và ý nghĩa quan trọng của việc thực hiện công tác tư vấn học đường trong giai đoạn hiện nay; Thực hiện một số nội dung điều tra, khảo sát tình hình thực tế trong quá trình thực hiện công tác tư vấn học đường ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng;

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác Tư vấn học đường cho học sinh ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ Xã hội hiện đại cùng với cuộc cách mạng 4.0 đã mang đến cho con người nhiều đổi thay tích cực và chất lượng cuộc sống đang ngày càng được nâng cao. Con người được tiếp cận với công nghệ và những cải tiến về hầu hết các lĩnh vực, trong đó có giáo dục và đào tạo. Vì thế các em học sinh thời nay có nhiều cơ hội để học tập, trải nghiệm và phát triển bản thân…Trong xu thế chung đó, trường học ngoài việc đầu tư đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao hơn kiến thức còn phải đối mặt và giải quyết hàng loạt vấn đề liên quan đến sự hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Chính vì thế, trong những năm gần đây, nhiều tổ chức, các trường học, các nhà giáo dục, nhà tâm lý đã rất quan tâm đến các hoạt động tư vấn học đường.Vấn đề tư vấn học đường đã trở thành một đề tài nóng bỏng, cấp thiết và là nhu cầu thiết thực từ các nhà giáo, các em học sinh và các bậc phụ huynh. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác này, trong thời gian qua các trường học thực hiện công tác tư vấn để giúp cho các em khắc phục những khó khăn về tâm lý, học sinh có hành vi lệch chuẩn. Đồng thời, công tác tư vấn học đường cũng giúp học sinh xác định được mục tiêu, lựa chọn phương pháp học tập hiệu quả và định hướng nghề nghiệp phù hợp với năng lực bản thân và nhu cầu về nguồn nhân lực của xã hội.Trong tư vấn học đường hiện nay, vấn đề giáo dục giới tính và sức khỏe giúp học sinh có kiến thức để có lối sống lành mạnh, an toàn cũng rất được quan tâm thực hiện... Quan tâm đến những nội dung thiết thực đó nên công tác tư vấn học đường ngày càng được coi trọng để nâng cao hiệu quả, góp phần xây dựng được môi trường học tập thân thiện, an toàn, lành mạnh và tiến bộ. Làm tốt công tác tư vấn học đường là góp phần hạn chế những vấn đề, vụ việc tiêu cực gây nhức nhối trong xã hội liên quan đến lứa tuổi vị thành niên: như bạo lực học đường, hành vi lệch chuẩn, nạn xâm hại tình dục, tình trạng rối loạn tâm lý, giúp học sinh có kỹ năng sống, có ý thức vươn lên học tập, rèn luyện, biết tự chủ trên con đường tích lũy kiến thức, rèn luyện kỹ năng, lập thân, lập nghiệp. Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng được thành lập năm 1920, là ngôi trường có bề dày truyền thống gần 100 năm dạy tốt - học tốt. Đây là trường THPT đầu tiên của tỉnh Nghệ An được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu cao quý Anh hùng Lao động vào năm 2010. Tại trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, hoạt động giáo dục toàn diện luôn luôn được quan tâm coi trọng. Cùng với việc nâng cao chất lượng dạy học chính khóa, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng không ngừng đẩy mạnh công tác Tư vấn học đường và luôn xác định đây là một nội dung quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Trong những năm gần đây, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đã đạt được kết quả đáng ghi nhận trong công tác tư vấn học đường. Mặc dù vậy, trong quá trình tổ chức thực hiện công tác này, nhà trường cũng đã và gặp nhiều khó khăn, vướng mắc...Trong đó, đặc điểm tâm lí 1
lứa tuổi học sinh THPT về thể chất, sinh lí, tâm lí, nhân cách đang dần phát triển theo hướng ổn định dần nhưng cũng gặp không ít khó khăn, cần có sự trợ giúp tư vấn. Vấn đề nâng cao chất lượng của công tác tư vấn học đường đã và đang thu hút sự quan tâm của xã hội. Từ thực tế và hiệu quả đạt được của công tác Tư vấn học đường ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trong thời gian qua, chúng tôi đã thực hiện đề tài: “Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác Tư vấn học đường cho học sinh ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An”. Trong phạm vi thực hiện đề tài này, chúng tôi đề cập chủ yếu đến những vấn đề chủ yếu sau đây: - Lý do chọn đề tài và tính cấp thiết của việc thực hiện công tác Tư vấn học đường trong giai đoạn hiện nay; - Đánh giá tình hình thực tiễn để từ đó làm rõ được những kết quả đạt được và những hạn chế, yếu kém của công tác tư vấn học đường ở các trường học trong thời gian qua; - Khái quát, tổng hợp những cơ sở khoa học và ý nghĩa quan trọng của việc thực hiện công tác tư vấn học đường trong giai đoạn hiện nay; - Thực hiện một số nội dung điều tra, khảo sát tình hình thực tế trong quá trình thực hiện công tác tư vấn học đường ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng; - Trình bày một số biện pháp phù hợp, linh hoạt để tổ chức thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả của công tác Tư vấn học đường; - Kết quả đạt được của công tác Tư vấn học đường trong hoạt động giáo dục toàn diện và đổi mới phương pháp dạy học hiện nay tại trường THPT Huỳnh Thúc Kháng; - Ý nghĩa của việc thực hiện công tác tư vấn học đường trong việc thực hiện đổi mới toàn diện và căn bản giáo dục và đào tạo, “lấy người học làm trung tâm”, “chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học” (Trích Nghị quyết số 29 của BCH TW Đảng cộng sản Việt Nam ngày 04 tháng 11 năm 2013) - Một số kiến nghị, đề xuất để nâng cao chất lượng của công tác Tư vấn học đường góp phần hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh ở trường THPT trong giai đoạn hiện nay. Tính khoa học, tính sư phạm, tính mới, tính thực tiễn của đề tài chính là việc thực hiện và vận dụng cơ sở lý luận vào thực tiễn công tác tư vấn học đường tại trường THPT Huỳnh Thúc Kháng một cách phù hợp, linh hoạt đạt hiệu quả đã góp phần nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục toàn diện của đơn vị. Từ đó, mong muốn của chúng tôi là đề tài có thể được mở rộng phạm vi thực hiện ở nhiều trường học, đặc biệt là các trường trên địa bàn tỉnh Nghệ An và công tác tư vấn học đường ngày càng được tiến hành nghiêm túc, kịp thời, thường xuyên, chất lượng và hiệu quả hơn nữa. 2
PHẦN II: NỘI DUNG I. CƠ SỞ KHOA HỌC 1.1. Khái niệm cơ bản Các khái niệm như tư vấn, tư vấn học đường, tư vấn tâm lý học đường,… đã không còn xa lạ đối với nhiều người trong chúng ta. Trong quá trình tìm hiểu, thực hiện các văn bản hướng dẫn và tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng năng lực tư vấn cho giáo viên làm công tác tư vấn do Sở giáo dục và đào tạo Nghệ An phối hợp tổ chức, chúng tôi được hiểu rõ hơn về những khái niệm này như sau: Tư vấn là một quá trình mà một cá nhân dựa trên sự hiểu biết của mình về một lĩnh vực nào đó đưa ra những hướng dẫn, chỉ bảo, lời khuyên (Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam) và Tư vẫn là “Góp ý kiến về những vấn đề hỏi đến nhưng không có quyền quyết định” (Theo Từ điển Hán Việt, NXB Khoa học xã hội, 2007, trang 507). Tư vấn học đường là một tiến trình giúp đỡ học sinh, phụ huynh, giáo viên tự tìm hiểu mình để biết được những đặc điểm tính cách, những năng lực tiềm ẩn và những hành vi của mình...Đồng thời giúp họ cách giải quyết tối ưu trong các mối quan hệ và trong cuộc sống nhằm góp phần làm tốt hoạt động giáo dục học sinh…(Trích Tài liệu Bồi dưỡng năng lực tư vấn cho giáo viên làm công tác tư vấn cho học sinh, Trường Đại học Vinh, năm 2019). Tư vấn tâm lý cho học sinh “là sự hỗ trợ tâm lý, giúp học sinh nâng cao hiểu biết về bản thân, hoàn cảnh gia đình, mối quan hệ xã hội, từ đó tăng cảm xúc tích cực, tự đưa ra quyết định trong tình huống khó khăn học sinh gặp phải khi đang học tại nhà trường”. (Trích Thông tư số 31/2017/TT-BGDĐT ngày 18/12/2017 Hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông) Công tác tư vấn cho học sinh là góp phần định hướng cho học sinh trước những khó khăn về tâm lý, tình cảm, những bức xúc của lứa tuổi; Tư vấn để tránh những hành vi lệch chuẩn; Tư vấn để học sinh vượt qua những vướng mắc trong học tập, trong định hướng nghề nghiệp hoặc những khó khăn gặp phải trong về giới tính và sức khỏe. Từ đó, có điều kiện thuận lợi để giúp học sinh phát triển phẩm chất và năng lực học sinh trong môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện. 1.2. Cơ sở lý luận và các văn bản chỉ đạo thực hiện Để các cơ sở giáo dục thực hiện có cơ sở thực hiện được mục tiêu đó, các cấp, các ngành đã có nhiều văn bản chỉ đạo công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng, công tác tư vấn, tham vấn học đường như: Luật giáo dục (năm 2015) đã quy định rõ rằng: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách 3
nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Nghị quyết 29 của BCH TW Đảng ngày 4/11/2013 đã chỉ đạo và định hướng đổi mới căn bản và toàn diện Giáo dục - đào tạo là:“Phát triển Giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.” Nghị quyết 44/NQ-CP (9/6/2014) về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục - đào tạo nêu "đổi mới chương trình giáo dục theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất người học; chú trọng giáo dục lý tưởng, đạo đức.." Quyết định 1501/QĐ-TTg ngày 28/8/2015 phê duyệt đề án "Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015-2020", đã nêu rõ: “Các trường phổ thông bố trí cán bộ, giáo viên phụ trách, kiêm nhiệm công tác tư vấn tâm lý”... Nghị định 80/2017/NĐ-CP ngày 17/7/2017 quy định về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực, yêu cầu "Thực hiện tham vấn, tư vấn cho người học có nguy cơ bạo lực..." Bộ Giáo dục – Đào tạo đã ban hành Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT Hướng dẫn thực hiện công tác Tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông. Từ đây, công tác Tư vấn học đường được quan tâm và triển khai thực hiện nghiêm túc, bài bản và ngày càng có hiệu quả hơn ở các cơ sở giáo dục. Công văn số 2623 ngày 6/6/2016 của Bộ Giáo dục – Đào tạo; Hướng dẫn số 1885 ngày 19/9/2017 và công văn số 1568 ngày 17/8/2018 của Sở Giáo dục - Đào tạo đã yêu cầu các trường học thành lập Tổ Tư vấn học đường. Công văn số 77/SGDĐT-CTTT ngày 15 tháng 01 năm 2018 về việc hướng dẫn thực hiện thông tư 31 năm 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác tư vấn cho học sinh. Bộ Giáo dục - Đào tạo đã ban hành Chỉ thị số 2268 /CT-BGDDT ngày 08 tháng 8 năm 2019 về nhiệm vụ và giải pháp năm học 2019 – 2020 của ngành Giáo dục. Trong đó, một trong các nhóm nhiệm vụ chủ yếu là: “Tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên; chú trọng xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện; triển khai các giải pháp đảm bảo an toàn cho học sinh...; triển khai thực hiện các giải pháp phòng chống bạo lực học đường; xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh. Thực hiện tốt chương trình giáo dục thể chất, đẩy mạnh các hoạt động tập luyện thể dục thể thao, công tác y tế trường học”... Sở giáo dục đào tạo Nghệ An đã có công văn số 1602/SGD-ĐT.GDTrH ngày 30 tháng 8 năm 2019 về hướng dẫn thực hiện nhiện vụ năm học 2019-2020 4
đối với hoạt động GDNGLL như sau: “Tiếp tục triển khai và thực hiện hiệu quả công tác tư vấn tâm lý cho học sinh các trường phổ thông...,trong đó tập trung thực hiện tốt việc bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho cán bộ làm công tác tư vấn tâm lý cho học sinh; linh hoạt trong việc chọn địa điểm, thời gian, bối cảnh thực hiện tư vấn để đạt hiệu quả; phát huy vai trò hiệu quả hoạt động của hội đồng tư vấn học sinh trong công tác tư vấn học đường”. Trong những năm gần đây, Bộ giáo dục và Sở giáo dục rất quan tâm chỉ đạo thực hiện hoạt động tư vấn cho học sinh và xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện. Nhiều lớp tập huấn, nhiều cuộc hội thảo được tổ chức thực hiện liên quan đến nội dung tư vấn học đường và môi trường giáo dục. Điều này chứng tỏ toàn xã hội đã rất quan tâm. Nghị quyết Hội nghị Chi bộ và kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học năm học 2019-2020 của trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đã xác định rõ nhiệm vụ quan trọng, vai trò của công tác tư vấn học đường tại đơn vị; Từ cơ sở lý luận và những công văn hướng dẫn đó, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đã căn cứ vào điều kiện thực tế của địa phương và đơn vị để tổ chức công tác tư vấn học đường phù hợp, linh hoạt và có hiệu quả. Trong quá trình thực hiện, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng luôn xác định mục đích của công tác tư vấn tâm lý cho học sinh phổ thông là: “Phòng ngừa, hỗ trợ và can thiệp (khi cần thiết) đối với học sinh đang gặp phải khó khăn về tâm lý trong học tập và cuộc sống để tìm hướng giải quyết phù hợp, giảm thiểu tác động tiêu cực có thể xảy ra; góp phần xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện và phòng, chống bạo lực học đường; Hỗ trợ học sinh rèn luyện kỹ năng sống; tăng cường ý chí, niềm tin, bản lĩnh, thái độ ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ xã hội; rèn luyện sức khỏe thể chất và tinh thần, góp phần xây dựng và hoàn thiện nhân cách. (Trích Điều 3 Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT) 2.3. Cơ sở thực tiễn Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu. Chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo của Đảng ta đã khẳng định: Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Thực tế cho thấy thời gian trước chúng ta đã quá quan tâm đến dạy chữ, dạy kỹ năng, bắt đầu đề cập đến các hoạt động trải nghiệm nhưng chưa quan tâm nhiều đến tâm lý học sinh và vai trò của nó trong giáo dục. Giáo dục toàn diện là vừa cung cấp, trang bị cho người học những tri thức khoa học vừa phải giáo dục cho thế hệ trẻ kỹ năng sống. Từ đó, hoạt động giáo dục mới phát triển được phẩm chất và năng lực học sinh, đào tạo nên nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Để đạt được điều đó, giáo dục 5
không đơn thuần chỉ là hoạt động dạy học kiến thức văn hóa ở trên lớp mà phải kết hợp giáo dục kỹ năng sống, đạo đức tư tưởng tình cảm và phát triển năng lực cho học sinh, tạo hành trang quan trọng cho thế hệ trẻ trên con đường lập thân, lập nghiệp. Sự phát triển kinh tế, khoa học kỹ thuật và của xu thế hội nhập toàn cầu đã tạo cơ hội cho thế hệ trẻ được tiếp cận với nền văn minh hiện đại trên thế giới. Tuy nhiên, ngày nay thế hệ trẻ cũng đang phải đối mặt với những nguy cơ, khó khăn và thách thức như: Bạo lực học đường,tình trạng nghiện game, nạn xâm hại tình dục, những hành vi lệch chuẩn, những căng thẳng, áp lực từ điểm số trong học tập, thi cử dẫn đến bệnh tự kỷ, trầm cảm,rối loạn tâm lý, những bỡ ngỡ, bối rối về giới tính và sức khỏe vị thành viên và những băn khoăn bế tắc trong việc lựa chọn trường,chọn nghề...Mặt trái của nền kinh tế thị trường với những cám dỗ, sự kỳ thị, có khi còn thiếu sự tôn trọng sự khác biệt của mỗi cá nhân,… Những điều đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh ngày nay. Trong quá trình dạy học, các nhà trường đã rất tích cực trong việc thực hiện giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống, kỹ năng cho học sinh thông qua việc lồng ghép trong chương trình chính khóa và hoạt động GDNGLL. Nhưng điều đó cũng không thể đủ thời gian và điều kiện nhà trường dạy hết mọi kỹ năng, cách thức ứng phó cho học sinh. Đặc biệt là đối với học sinh THPT, trong đó có trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, áp lực từ việc dạy học để có điểm số cao, kết quả tốt trong các kỳ thi học sinh giỏi, thi sáng tạo khoa học kỹ thuật, thi THPT quốc gia,… để đậu vào các trường tốp trên luôn đặt nặng lên vai người dạy và người học. Mặt khác, trong guồng quay của cuộc sống với bao công việc, lo toan vất vả mưu sinh, nhiều gia đình cũng không thể có điều kiện hướng dẫn con kỹ năng sống và ứng phó với mọi tình huống trong cuộc sống. Nhưng cũng không ít gia đình vì có điều kiện sống đầy đủ nên nuông chiều, đáp ứng và sắp xếp cho con mọi thứ trong cuộc sống nên con trẻ trở nên ngờ nghệch, thiếu tính tự lập, tự chủ khi bước vào ngưỡng cửa cuộc đời. Chính công tác tư vấn học đường sẽ góp phần giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng giải quyết vấn đề và hình thành phát triển phẩm chất, năng lực cốt lõi cho học sinh... Công tác tư vấn học đường được thực hiện tốt sẽ giúp học sinh có thái độ sống chan hòa, có định hướng sống tích cực, có ý thức phấn đấu vươn lên, có hành tràng cần thiết để bước vào cuộc sống tự lập và trưởng thành, vượt qua những sú sốc, khó khăn, vướng mắc trong lứa tuổi học đường, định hướng học tập, nghề nghiệp tốt hơn. Trong tình hình hiện nay gia đình - nhà trường - xã hội vừa có những mặt tích cực vừa có những áp lực, khó khăn, vướng mắc tác động đến học sinh nên học sinh rất cần được tư vấn để học tập, rèn luyện và hoàn thiện bản thân tốt hơn. 6
II. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG KHI THỰC HIỆN TƯ VẤN HỌC ĐƯỜNG 2.1. Một số thuận lợi cơ bản khi thực hiện tư vấn học đường Trường THPT Huỳnh Thúc luôn được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Tỉnh, Thành phố, Sở Giáo dục - Đào tạo Nghệ An và các Sở, Ban, ngành và chính quyền địa phương trong tiến trình thực hiện nhiệm vụ giáo dục và phát triển nhà trường, trong đó có công tác tổ chức tư vấn học đường. Trong thời gian qua, Sở giáo dục – đào tạo và Thành đoàn Vinh và các tổ chức trên địa bàn thỉnh cũng tổ chức nhiều hoạt động bổ ích và thiết thực để thu hút sự quan tâm tham gia của học sinh nhằm tăng cường công tác giáo dục kỹ năng sống, giáo dục hướng nghiệp, dạy nghề, giáo dục giới tính, bình đẳng giới, xây dựng môi trường học tập an toàn, lành mạnh, thân thiện…nhằm khích lệ động viên học sinh học sinh tích cực học tập, rèn luyện. Tập thể hội đồng sư phạm trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đông về số lượng, có năng lực và hăng say về chuyên môn, nhiệt huyết với sự nghiệp “Trồng người” (65/95 giáo viên giỏi tỉnh), luôn thân thiện gần gũi, đồng hành cùng học sinh trong nhiều hoạt động. Đa số cán bộ, giáo viên, nhân luôn nhận thức đúng đắn, có tinh thần trách nhiệm và đề xuất nhiều ý tưởng phù hợp, sáng tạo, hiệu quả trong tổ chức thực hiện công tác tư vấn học đường. Vì thế hoạt động tư vấn cho học sinh ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng không chỉ là công việc của tổ tư vấn mà rất nhiều tổ chức, cá nhân cùng tham gia, phối hợp thực hiện. Ban đại diện Hội CMHS nhà trường và các thành viên của chi hội phụ huynh các lớp luôn quan tâm, đồng hành với nhà trường và học sinh trong dạy học chính khóa và trong cả các hoạt động giáo dục toàn diện. Mối quan hệ chặt chẽ giữa Hội cha mẹ học sinh và nhà trường luôn được tăng cường và phát huy trong nhiều hoạt động. Hàng tháng, Ban chấp hành hội cha mẹ học sinh họp giao ban cùng Ban lãnh đạo nhà trường để đánh giá hoạt động và bàn kế hoạch phối hợp triển khai công việc. Tại đơn vị lớp, mỗi tháng đều có đại diện chi hội cha mẹ học sinh dự sinh hoạt lớp để phối hợp cùng giáo viên chủ nhiệm nắm tình hình học tập và rèn luyện của học sinh, có hình thức động viên khích lệ kịp thời phong trào hoạt động của lớp. Hội cha mẹ học sinh đóng vai trò quan trọng góp phần thành công trong nhiều hoạt động, trong đó có việc hỗ trợ và phối hợp trong công tác tư vấn học đường,... Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng có bề dày thành tích trên chặng đường gần 100 năm xây dựng và phát triển, luôn là địa chỉ tin cậy của phụ huynh và học sinh. Hàng năm, học sinh có điểm tuyển sinh đầu vào cao, thu hút được nhiều học sinh ngoan, có năng lực học tập khá, giỏi ở các trường THCS. Các em không chỉ ham học văn hoá mà còn tích cực tham gia các hoạt động văn hoá - văn nghệ, thể dục thể thao, nhân đạo từ thiện, giáo dục kỹ năng sống... Các em học sinh luôn có nhu cầu giao lưu, giao tiếp, bàn bạc thảo luận các vấn đề phù hợp lứa tuổi, thích 7
khảo sát thực tế, tham quan để học tập trải nghiệm, nâng cao kỹ năng sống, giao lưu hòa nhập với bạn bè. Học sinh trường THPT Huỳnh Thúc Kháng năng động, sáng tạo khi tham gia các hoạt động học tập và rèn luyện, thể hiện dấu ấn riêng của tuổi học trò phù hợp với lứa tuổi học đường. Qua thực tế công tác tư vấn học đường và khảo sát học sinh trong năm học 2019-2020 đã cho thấy đa số học sinh ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng mong muốn và rất thích nhà trường tổ chức nhiều hoạt động tư vấn học đường để hỗ trợ cho học tập và tăng cường giáo dục kỹ năng sống. Chúng tôi đã tiến hành khảo sát một số lớp để nắm bắt ý kiến của học sinh về công tác tư vấn học đường để từ đó có kế hoạch và cách thức phù hợp thực hiện tư vấn. Kết quả khảo sát ý kiến học sinh như sau đã cho thấy công tác tư vấn đã trở thành nhu cầu và được học sinh được quan tâm: Bình Không Rất thích Thích thường thích T Số Lớp HS TL T HS TL TL TL HS HS HS (%) (%) (%) (%) 1 12A2 39 10 25,6 20 51,3 5 12,8 4 10,3 2 12A5 39 11 28,2 19 48,8 4 10,2 5 12,8 3 11A6 43 8 18,6 25 58,1 5 11,6 5 11,6 4 11D4 50 10 20,0 30 60,0 5 10,0 5 10.0 5 10A7 41 10 24,4 20 48,8 5 12,2 6 14,6 6 10D1 41 7 17,1 23 56,1 8 19,5 3 7,3 Tổng 253 56 22,1 137 54,1 32 12,7 28 11,1 2.2. Một số tồn tại, khó khăn khi thực hiện tư vấn học đường Hiện tại, ở các trường phổ thông, nguồn nhân lực làm công tác tư vấn đang gặp khó khăn. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên được đào tạo bài bản về công tác tư vấn học đường chưa có mà chủ yếu là cán bộ, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, nhân viên kiêm nhiệm thực hiện công tác tư vấn. Đội ngũ này chỉ mới được tham gia các lớp bồi dưỡng, các đợt tập huấn về công tác tư vấn học đường do ngành Giáo dục tổ chức. Vì thế lực lượng chuyên nghiệp trong công tác tư vấn học đường còn thiếu…Trong quá trình thực hiện tư vấn, nhiều người còn phải đầu tư nhiều cho công tác chuyên môn nên đôi khi có nhiều thời gian thực hiện tư vấn hoặc có tư vấn nhưng chưa kịp thời thiếu thuyết phục và chưa đạt hiệu quả. Cơ sở vật chất, cảnh quan môi trường của nhà trường tuy đã được đầu tư, nâng cấp nhưng vẫn còn chưa thực sự đảm bảo theo yêu cầu. Còn thiếu không gian rộng để học 8
sinh tổ chức các hoạt động ngoài giờ, trong đó có hoạt động tư vấn theo chuyên đề ở quy mô lớn. Vì thế, việc tổ chức tư vấn theo hình thức tập trung rất khó khăn, đặc biệt là mùa mưa. Sân thể thao, bãi tập, nhà đa chức năng…chưa được sửa chữa, nâng cấp kịp thời nên chưa đáp ứng yêu cầu tư vấn ngày càng cao của học sinh. Học sinh phải tập trung học văn hóa, tiếp thu lượng kiến thức khá lớn ở các bộ môn trong học chính khóa, học ôn luyện thi, chịu sức ép về điểm số trong kiểm tra, thi cử còn khá nặng nề...Bởi vậy đã có không ít học sinh khi học THPT chỉ quan tâm đến học để thi đạt vào trường đại học tốp nên chỉ đầu tư nhiều các môn theo khối thi. Hiện tượng học sinh học lệch, học xa rời thực tiễn và thiếu kỹ năng sống hoặc chưa chăm chỉ học tập, rèn luyện nghiệm game, Facebook,..đang tồn tại ở nhiều trường học, đặc biệt là các trường ở thành phố, trong đó có học sinh trường THPT Huỳnh Thúc Kháng. Sự thay đổi về nhận thức trong phụ huynh học sinh cũng chuyển biến nhưng có một số cha mẹ chỉ muốn cho con em mình tham gia học nhiều ở các môn văn hóa để vào trường đại học tốp trên hoặc học Ngoại ngữ để đi du học nên ít quan tâm đến lĩnh vực tư vấn học đường. Một số gia đình đã không nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của con, có lúc để xảy ra bất đồng giữa bố mẹ và con cái làm ảnh hưởng không tốt đến tâm lý học sinh, dẫn đến căn bệnh như tự kỷ, hành vi lệch chuẩn...khó kiểm soát. Các trường học đầu tư kinh phí cho công tác tư vấn học đường chưa nhiều, ngân sách chủ yếu dành cho học tập văn hóa, sinh hoạt. Kinh phí dành cho hoạt động này đang gặp rất nhiều khó khăn. Nguồn kinh phí từ ngân sách hay do các lực lượng xã hội đầu tư cho công tác tư vấn học đường chưa được như mong muốn nên nhu cầu về cơ sở vật chất, trang thiết bị cho cho công tác này còn khó khăn. Học sinh THPT đang ở độ tuổi 15-18 nên dễ gặp phải những khó khăn, vướng mắc, lo lắng trong học tập, trong cuộc sống. Không ít học sinh đã chọn các chịu đựng một mình khi gặp trở ngại nên không thể tránh khỏi những khó khăn, rối loạn về tâm lý dẫn đến uất ức, tự kỷ, trầm cảm hoặc nảy sinh những hành vi bột phát khó kiểm soát, thực hiện những hành vi lệch chuẩn, vi phạm nội quy trường lớp, vi phạm pháp luật, bỏ nhà đi, tự tử,...Cũng có những học sinh khi gặp khó khăn vướng mắc chỉ chia sẻ với bạn bè nhưng cách giải quyết được một số bạn bè tư vấn là giải quyết tạm thời, bao che cho nhau, tư vấn có thể sai lệch vì bạn bè cũng trang lứa chưa đủ kinh nghiệm để tư vấn cho bạn bè. Khi được cán bộ, giáo viên, nhân viên tư vấn thì một số học sinh và kể cả phụ huynh còn bất cần hoặc e ngại chưa thực sự hợp tác với nên việc tư vấn gặp khó khăn… 9
Việc bố trí thời gian cho công tác tư vấn đang gặp những khó khăn vướng mắc. Mặc dù theo văn bản quy định đã có nhưng trên thực tế thì các trường học thường được ưu tiên nhiều cho hoạt động dạy học chính khóa…Giáo viên làm công tác tư vấn mặc dù được tính tiết nhưng vừa phải đứng lớp vừa làm tư vấn theo quy định nên có lúc học sinh cần tư vấn riêng và kịp thời những vấn đề liên quan đến sự rối loạn tâm lý thì cán bộ tư vấn phải hoàn thành công tác chuyên môn trước rồi mới thực hiện tư vấn nên không phải lúc nào cũng bố trí tư vấn cho học sinh ngay được… Như vậy, tư vấn học đường trên thực tế triển khai thực hiện có nhiều thuận lợi những cũng gặp không ít những khó khăn, vướng mắc. Vì vậy, chúng tôi luôn xác định công tác tư vấn học đường là vô cùng quan trọng nhằm đưa học sinh vượt qua những khó khăn trong cuộc sống, trong học tập, có cách cách ứng phó, giải quyết phù hợp mọi tình huống. Điều này sẽ góp phần thực hiện thành công nhiệm vụ dạy học, góp phần đáp ứng mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện của Giáo dục, tạo nên những thế hệ học sinh phát triển toàn diện, tạo thêm nguồn nhân lực chất lượng cao cho quê hương, đất nước trong thời kỳ hội nhập và phát triển hiện nay. III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC TƯ VẤN HỌC ĐƯỜNG CHO HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG 3.1. Nâng cao nhận thức của CB.GV.NV.HS và PH về tư vấn học đường - Đối với CB.GV. NV Đây là công việc đầu tiên và rất quan trọng nhằm làm cho toàn thể CB.GV.NV các nhà trường nhận thức đầy đủ vai trò và ý nghĩa của công tác tư vấn học đường. Biện pháp nâng cao nhận thức về vấn đề này được thực hiện ngay từ trong quá trình triển khai học tập nhiệm vụ năm học, trong Hội nghị viên chức đầu năm và họp cơ quan hàng tháng họp giao ban hàng tuần và trên các phương tiện thông tin truyền thông của đơn vị. Từ đầu năm học, trong Nghị quyết của chi bộ, kế hoạch của tổ, nhóm chuyên môn, các tổ chức Công đoàn, Đoàn Thanh niên cần đưa vào hoạt động chuyên đề kết hợp hoạt động ngọai khóa trong đó có công tác tư vấn học đường phù hợp với đặc thù của tổ, nhóm chuyên môn, tổ chức đoàn thể, giáo viên chủ nhiệm để phối hợp triển khai. Từ đó, mỗi cán bộ giáo viên nhận thức sâu sắc hơn tư vấn học đường là một bộ phận bổ trợ cho hoạt động giáo dục, là nhiệm vụ của nhiều tổ chức, cá nhân trong nhà trường, gắn liền với việc thực hiện nhiệm vụ năm học của đơn vị. Từ việc nhận thức trên trong những năm qua nhà trường đã đẩy mạnh việc nâng cao nhận thức cho CB.GV.NV về hoạt động tư vấn học đường. - Đối với học sinh 10
Với việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay lấy học sinh làm trung tâm thì việc nâng cao nhận thức cho học sinh về hoạt động tư vấn học đường là vô cùng cần thiết. Nâng cao nhận thức cho học sinh về tầm quan trọng của hoạt động này trong nhà trường được thực hiện thường xuyên và có hiệu quả. Có thể thông qua tiết chào cờ đầu tuần, tiết sinh hoạt lớp hoặc qua hệ thống Vn.Edu, bảng tin, phát thanh,Website, Fanpage, thông qua đội ngũ cán bộ, giáo viên, cán bộ Đoàn, cán sự lớp và các đội, nhóm của Đoàn thanh niên trong nhà trường. Để tất cả học sinh phối hợp trong hoạt động tư vấn thì hiệu quả mang lại mới cao cần nâng cao nhận thức cho học sinh về sự cần thiết và vai trò của công tác tư vấn học đường. Khi học sinh nhận thức đúng về vấn đề này thì các em mới yên tâm chia sẻ, tích cực tham gia tư vấn, không tự chịu đựng một mình hay dấu kín thông tin và hăng hái tham gia hoạt động tương tác đám đông trong tư vấn chuyên đề. - Đối với phụ huynh Việc giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất và năng lực nhằm giúp học sinh phát triển nhân cách một cách toàn diện là một quá trình lâu dài liên tục, diễn ra ở nhiều môi trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã hội. Vì thế, việc giáo dục toàn diện học sinh luôn luôn đòi hỏi sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ của nhiều lực lượng xã hội và nhất là đòi hỏi sự quan tâm đúng cách của nhà trường, gia đình và xã hội. Vì vậy, việc tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho phụ huynh về công tác tư vấn học đường là việc làm vô cùng cần thiết. Thông qua là các cuộc giao ban với Ban đại diện cha mẹ học sinh, họp chi hội phụ huynh lớp, qua đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và qua nhiều kênh thông tin như Website, Fanpage, Zalo, Vn.Edu,…để nhà trường làm tốt công việc này và nhận được sự đồng thuận, đồng hành của cha mẹ học sinh. Để từ đó, phụ huynh biết cách hạn chế những tác động tiêu cực tác động đến với con cái từ trong gia đình, cha mẹ và anh chị em cần lắng nghe những chia sẻ, tâm tư nguyện vọng của con em mình để giảm thiểu những suy nghĩ tiêu cực và hành vi lệch chuẩn. Đồng thời phụ huynh luôn có trách nhiệm giữ mối quan hệ, hợp tác với nhà trường để phối hợp giáo dục học sinh. 3.2. Phát huy vai trò, chức năng hoạt động của tổ tư vấn học đường Nhà trường thực triển khai thực hiện thành lập Tổ tư vấn theo Điều 8 -Thông tư 31/2017, có sự vận dụng linh hoạt phù hợp với đặc thù của đơn vị theo Hướng dẫn số 1602 ngày 30 tháng 8 năm 2019 về thực hiện nhiệm vụ năm học 2019-2020 của Sở Giáo dục - đào tạo là: “Tập trung thực hiện tốt việc bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho cán bộ làm công tác tư vấn tâm lý cho học sinh; linh hoạt trong việc chọn địa điểm, thời gian, bối cảnh thực hiện tư vấn để đạt hiệu quả; phát huy vai trò hiệu quả hoạt động của hội đồng tư vấn học sinh trong công tác tư vấn học 11
đường”. Tổ tư vấn được thành lập gồm: Phó hiệu trưởng - Đại diện lãnh đạo nhà trường làm Tổ trưởng; thành viên còn lại có đại diện tổ trưởng chuyên môn, giáo viên chủ nhiệm, nhân viên y tế, bí thư Đoàn trường Đoàn, đại diện Hội cha mẹ học sinh và học sinh là cán bộ lớp, cán bộ Đoàn. Đặc biệt, việc thành lập tổ tư vấn không chỉ quan tâm đến cơ cấu số lượng, thành phần theo quy định mà quan trọng là lựa chọn những cán bộ, giáo viên, nhân viên và phụ huynh có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, có kinh nghiệm, tâm huyết, có uy tín cao, gần gũi với học sinh và đã được tham gia bồi dưỡng, tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ tư vấn học đường các cấp. Bởi đội ngũ này sẽ góp phần quan trọng làm cho công tác tư vấn học đường của đơn vị được tiến hành có hiệu quả. Cũng chính đội ngũ này góp phần tác động trực tiếp để nhiều thành viên khác trong nhà trường tham gia công tác tư vấn và động viên khích lệ học sinh tin tưởng phối hợp chia sẻ trong tư vấn học đường. Ngay sau khi khai giảng năm học mới, tổ tư vấn ra mắt trước toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh với mục đích là để công tác tư vấn được tiến hành kịp thời và thường xuyên trước nhu cầu của học sinh. Hoạt động của tổ tư vấn được thực hiện chủ động, có kế hoạch, có phòng tư vấn, có sự phân công nhiệm vụ, lựa chọn hình thức tư vấn ngay từ đầu và được đăng tải công khai trên trang Website, Panpege, Email, Facebook, Zalo...để giáo viên, học sinh, phụ huynh nắm được thông tin và có sự kết nối khi có thể tư vấn và cả khi cần được tư vấn. Chính vì thế, phòng tư vấn, tổ tư vấn của trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trở thành địa chỉ kết nối, tin cậy cho nhiều học sinh khi gặp những khó khăn về tâm lý, khi cần hỗ trợ về học tập, hướng nghiệp hay tìm hiểu, giải quyết những băn khoăn giới tính, sức khỏe, về mối quan hệ trong gia đình, trong nhà trường và ngoài xã hội. Lực lượng tư vấn mà chúng tôi có được không chỉ thành viên tổ tư vấn mà rất nhiều cán bộ, giáo viên, phụ huynh và học sinh trong trường khi cần vẫn sẵn sàng tham gia tích cực và kịp thời. Trong khi hiện nay không ít những trường học tổ tư vấn được thành lập nhưng chưa thực sự đi vào hoạt động đúng chức năng, chưa có phòng tư vấn, công tác tư vấn chưa có sự phân định và giao nhiệm vụ, kế hoạch rõ ràng... Nhưng ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, tổ tư vấn đã thực hiện và phát huy tốt vai trò, chức năng của mình và góp phần quan trọng trong công tác tư vấn học đường tại đơn vị. 3.3. Thực hiện những nội dung, hình thức tư vấn học đường phù hợp và hiệu quả Công tác tư vấn được sự quan tâm vào cuộc của Ban lãnh đạo nhà trường, các tổ chức đoàn thể và sự phối hợp của tập thể giáo viên, nhân viên, học sinh và 12
các bậc phụ huynh nên được triển khai kịp thời, hiệu quả.Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đã thực hiện kế hoạch và lựa chọn hình thức, nội dung tư vấn phù hợp với tình hình nhà trường, địa phương và nguyện vọng của học sinh nhằm mang lại hiệu quả thiết thực. Trong đó, có một số chủ đề, nội dung và hình thức tư vấn học đường đã thực sự được giáo viên, phụ huynh và học sinh quan tâm. Một số ca tư vấn riêng trực tiếp, tư vấn gián tiếp đã được thực hiện kịp thời, giảm thiểu được những suy nghĩ tiêu cực, tình trạng bức xúc, hành vi lệch chuẩn ảnh hưởng đến sự phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh. Vì thế công tác tư vấn đã có sức lan tỏa trong quá trình thực hiện hoạt động giáo dục toàn diện ở tại đơn vị. Nhà trường thông qua tổ tư vấn đã lựa chọn hình thức tư vấn thu hút học sinh quan tâm, tránh tình trạng thực hiện tư vấn khô khan, hình thức, nhàm chán, không kịp thời và hiệu quả không cao. Vì thế, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng luôn tìm cách đa dạng hóa và lựa chọn các hình thức tổ chức tư vấn phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng của học sinh. 3.3.1.Tư vấn học đường qua thông các chuyên đề, diễn đàn, ngoại khóa Với cách tư vấn này, chúng tôi đã tiến hành xây dựng các chuyên đề tư vấn, diễn đàn, hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ, hoạt động trải nghiệm, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và lồng ghép trong các tiết sinh hoạt tập thể như chào cờ, sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đoàn,...Các hoạt động này có sự phối hợp với các tổ chức trong và ngoài nhà trường, trong đó có vai trò của Công đoàn, Đoàn trường, ban HĐGDNGLL, các chuyên đề của nhóm, tổ chuyên môn, thực hiện các chương trình truyền thông phát thanh. Phối hợp với các tổ chức ngoài nhà trường như chi đoàn Quảng trường Hồ Chí Minh,Thành đoàn Vinh, đơn vị bộ đội kết nghĩa thuộc Quân khu IV, Trung tâm khuyết tật thành phố Vinh, Làng trẻ em SOS, bệnh viện U bướu Nghệ An, các khóa học sinh cũ của trường...tổ chức các nói chuyện chuyên đề, ngoại khóa với mục đích gắn liền học sinh với các hoạt động xã hội. Tổ chức cho học sinh các hoạt động nhân đạo tình nguyện, phối hợp với các đơn vị đoàn phường tổ chức cho học sinh tham gia sinh hoạt hè tại địa phương, thực hiện “Mùa hè xanh tình nguyện”, “Tiếp sức mùa thi”, “Thắp nến tri ân:, “ Trường giúp trường”,... Từ những nội dung thiết thực và cách tổ chức đa dạng đó, việc tư vấn học đường của chúng tôi đã được thực hiện thường xuyên, thu hút tất cả học sinh tham gia và mang lại hiệu quả rất tốt. Quan điểm và cách làm của chúng tôi là tất cả học sinh đều có nhu cầu và cần được tư vấn về những vấn đề cần thiết như hoạt động học tập, hình ảnh bản thân, kỹ năng giao tiếp, sự phát triển thể chất, tâm lí và sức khỏa sinh sản, tư vấn hướng nghiệp,...Sự tự đánh giá của học sinh lứa tuổi THPT tuy đã có tính độc lập, có chiều sâu nhưng do ít dựa vào ý kiến người khác nên không phải bao giờ cũng phù hợp. Có khi các em tự ti, đánh giá thấp bản thân nhưng cũng có những em lại tự cao, coi thường nguời khác, thiếu sự hòa đồng. Vì thế học sinh cần được tham gia tư vấn dưới hình thức tương tác đám đông để biết cách đánh giá đúng năng lực của mình, tự ý thức bản thân. Từ đó, học sinh sẽ trở nên năng động, nhạy bén, có kiến thức và kỹ năng hơn khi được tham gia các hoạt 13
tư vấn chuyên đề của nhà trường. Sau đây là một số nội dung và biện pháp tư vấn học đường bằng cách tương tác đám đông mà đơn vị chúng tôi đã và đang tiến hành trong năm học 2019-2020: Thời Nội dung, hình thức, gian Chủ đề Phụ trách tư vấn mục đích tư vấn (Có điều tư vấn (Có điều chỉnh) chỉnh) Evet Học sinh khóa 97 tổ chức Đồng chí Phan Xuân Epoch- Chương trình Epoch tư Hoài Linh – Bí thư Đoàn 2019 vấn cho học sinh khóa 99 và các đội, nhóm (Học Tháng để học sinh lớp 10 làm sinh Võ Thanh Huyền 9/2019 quen, thích nghi với môi lớp 12 A4) trường học tập mới: (18/9/2019) - Kịch nói - Văn nghệ An toàn Tư vấn kiến thức để học Đồng chí Phan Xuân giao thông sinh hiểu hơn Luật An Hoài Linh và công an và phòng toàn giao thông và kỹ năng thành phố Vinh tránh cháy phòng tránh cháy nổ, ma nổ, ma túy túy và tội phạm: - Công an trực tiệp tư vấn (24/9/2029) (hỏi –đáp) - Giao lưu câu hỏi - Văn nghệ Diễn đàn: Tư vấn tìm hiểu để học Đồng chí Đoàn Thị Thủy Thanh niên sinh tìm hiểu chủ đề phụ Chung – Tổ trưởng tổ Xã Tháng với tình nữ, tình bạn, tình yêu và hội và đồng chí Nguyễn 10/2019 bạn, tình gia đình: Minh Hồng – Tổ trưởng yêu và gia - Giao lưu câu hỏi tổ Văn – Ngoại ngữ đình - Tranh biện vấn đề: Tình (14/10/2020) yêu ở tuổi học trò – Nên hay không nên? - Văn nghệ Tháng Diễn đàn: Tư vấn về truyền thống Đồng chí Lê Thị Hồng 11/2019 Thanh niên hiếu học: Lâm và Thái Hương (18/11/2020) với truyền - Giao lưu hỏi đáp về Thủy thống hiếu Truyền thống tôn sư trọng học và tôn đạo, hiếu học sư trọng - HS giao lưu với thầy cô đạo - Văn nghệ 14
Tháng Diễn đàn: Tư vấn để học sinh hiểu về Đồng chí Trần Ngọc 12/2019 Thanh niên kiến thức An ninh quốc Hùng – Phó bí thư Đoàn (16/12/2020) với sự phòng: và đồng chí Nguyễn nghiệp xây - Giao lưu (hỏi – đáp) Trung Dũng dựng và -Hội thao Quốc phòng bảo vệ tổ toàn dân quốc - Chúc mừng, giao lưu chương trình “Sáng mãi phẩm chất anh bộ đội cụ Hồ” với Tỉnh đội, cựu chiến binh - Văn nghệ -Tặng cờ Tổ quốc cho ngư dân Quỳnh Phương -Nhóm bút phát thanh tuyên truyền, ca nhạc. Tháng * Diễn dàn: * Tư vấn cho học sinh về * Đồng chí Phan Xuân 1/2020 Thanh niên giữ gìn bản sắc văn hóa Hoài Linh và Thái (13/1/2020) với việc dân tộc: Phương Chi – Giáo viên giữ gìn bản - Giao lưu hỏi đáp về bản chủ nhiệm lớp 10D1 sắc văn sắc văn hóa dân tộc hóa dân - Học sinh dân tộc đang tộc; học tại trường giao lưu bằng tiếng dân tộc và trình diễn trang phục dân tộc trước học sinh toàn trường - Tranh biện: Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và tiếp thu văn hóa hiện đại - Phát thanh tuyên truyền, ca nhạc * Tư vấn * Tư vấn về bảo vệ môi * Cô Đồng Thị Minh thực hiện trường: Thực hiện Dự án Thúy - nhân viên y tế hai Dự án Trường học xanh bằng và học sinh: Phạm Trường hành động thiết thực là: Nguyễn Nguyên Thùy học xanh phân loại rác thải hàng (11A6 và Nguyễn Hoa ngày, hạn chế sử dụng bao Linh (11A5) bóng và đổi rác tái chế lấy cây xanh trong học sinh toàn trường. - Giao lưu hỏi đáp về chủ đề bảo vệ môi trường - Hướng dẫn phân loại rác thải 15
Tháng Diễn đàn: Tư vấn về lý tưởng sống Đồng chí Cao Thanh Bảo 2/2020 Thanh niên cho thanh niên để thế hệ - Bí thư chi bộ, hiệu (3/2/2020) với lý trẻ vững vàng niềm tin và trưởng và đồng chí Lưu tưởng sống có lý tưởng sống đẹp, có Thị Vân Anh – Giáo viên đẹp kỹ năng giao tiếp, hoạt GDCD động: - Giao lưu hỏi đáp tìm hiểu về Đảng - Tái hiện lịch sử để củng cố kiến thức và rèn luyện kỹ năng làm việc cá nhân, hoạt động nhóm - Trao đổi về nội dung: Lối sống của giới trẻ ngày nay... * Tư vấn * Hướng dẫn học sinh Đồng chí Lê Thị Hồng chuyên đề: tổng vệ sinh lớp học Lâm, Đồng Thị Minh phòng chống phòng tránh dịch bệnh Thúy dịch bệnh Covid - 19 Tháng Diễn dàn: Tư vấn hướng nghiệp Đồng chí Phan Xuân 3/2020 Thanh niên nghiệp cho học sinh: Hoài Linh, giáo viên chủ với vấn đề -Học sinh học nghề, nhiệm, Trung tâm hướng lập nghiệp hướng nghiệp nghiệp Tỉnh - Khối 12 tham gia Ngày hội tư vấn hướng nghiệp - Tổ chức giao lưu hỏi đáp về Chủ đề nghề nghiệp trong giờ chào cờ đầu tuần. - Tư vấn cho học sinh 12 làm hồ sơ chọn nghề, chọn trường thi THPT quốc gia, học sinh 11 thi HSG tỉnh và học sinh 10 thi HSG trường - Phát thanh tuyên truyền, ca nhạc. * Tư vấn * Phát tài liệu hỏi đáp Đồng chí Cao Thanh chuyên đề: tuyên tryền về phòng Bảo, Đồng Thị Minh Phòng chống dịch bệnh Thúy và GVCN chống dịch - Hướng dẫn vệ sinh tẩy bệnh trùng phòng học Covid-19 16
Tháng Chuyên đề: Tổ chức sinh Câu lạc bộ Học sinh Nguyễn Quỳnh 4/2020 Thanh niên Tiếng Anh với chủ đề Hội Anh lớp 11D1 và Câu lạc với vấn đề nhập và hợp tác nhằm mục bộ Tiếng Anh hội nhập địch tư vấn cho học sinh và hợp tác về cơ hội để giới trẻ hội quốc tế nhập và phát triển trong thời kỳ hội nhập Tháng Chuyên đề: - Tư vấn để học sinh tổ Đồng chí Cao Thanh 5/2020 Thanh niên chức Lễ tri ân và trưởng Bảo, Phan Xuân Hoài tri ân và thành trước khi ra trường. Linh và Nguyễn Thị Bích trưởng - Tư vấn cho học sinh Ngọc – Giáo viên chủ thành phương pháp ôn thi THPT nhiệm lớp 12 A2 giai đoạn nước rút - Phát thanh tuyên truyền, ca nhạc Các cuộc tư vấn bằng hình thức tương tác đám đông thông qua ngoại khóa, cjuyeen đề, diễn đàn...đã có sức thu hút học sinh tham gia vì được nghệ thuật hóa, sân khấu hóa thông qua thi hùng biện, thi trắc nghiệm, thi tiểu phẩm, thi tài năng, thi vẽ tranh, thi tranh biện, giao lưu với khán giả, mời chuyên gia tư vấn hỏi đáp cùng học sinh...Từ đó giúp các em củng cố khối lượng kiến thức liên môn, các kỹ năng cơ bản và vận dụng hiểu biết của mình để được tự thể hiện tài năng và hoạt động tập thể ở các sân chơi bổ ích, phù hợp lứa tuổi, tránh được những hành động bột phát, hành vi tiêu cực của học sinh. Cũng từ đó, mối quan hệ cô trò, bạn bè gần gũi chan hòa hơn, việc tâm tư chia sẻ, lắng nghe, đồng cảm với nhau cũng tuận lợi hơn. 3.3.2. Tư vấn học đường cho học sinh qua phương tiện thông tin Công tác tư vấn cũng đã được thực hiện gián tiếp thông qua các phương tiện hỗ trợ thông dụng khác. Thực tế cho thấy, nhiều học sinh rất cần được tư vấn kịp thời nhưng lại không có thời gian hoặc còn quá e ngại, rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin và muốn giữ bí mật hoàn toàn về bản thân cũng như vấn đề cần tư vấn nên các em không muốn gặp gỡ trao đổi trực tiếp với cán bộ tư vấn. Trong những tình huống đó thì tư vấn gián tiếp là cách lựa chọn hoàn toàn hợp lý mà vẫn kịp thời và hiệu quả nắm bắt được tâm lý đó của học sinh, chúng tôi đã có các kênh để tư vấn theo cách gián tiếp này thông qua các địa chỉ như Email: tuvanhocduonghtk@gmail.com; Fanpage: Quốc học Vinh-THPTHuỳnh Thúc Kháng; Facebook Tư vấn học đường HTK, Zalo: Tư vấn học đường HTK, hộp 17
thư tư vấn và điện thoại của thành viên tổ tư vấn hoặc cán bộ, giáo viên, nhân viên mà học sinh muốn được người đó tư vấn cho mình. Học sinh chuyển nội dung cần tư vấn vào các địa chỉ trên, tổ tư vấn sẽ phân công cán bộ tư vấn phù với với lĩnh vực các em cần tư vấn và trả lời kịp thời. Hiện nay theo thống kê, trang Quốc học Vinh- THPT Huỳnh Thúc Kháng của chúng tôi đang có hơn 29 nghìn người theo dõi, trong đó số học sinh quan tâm theo dõi, tương tác và cần tư không ít. Từ đó, hình thức tư vấn gián tiếp này đã tạo cơ hội cho học sinh kịp thời chia sẻ, giải tỏa bức xúc, khó khăn, bế tắc trong học tập, cuộc sống, giảm thiểu, ngăn chặn được những tiêu cực xảy ra trước những suy nghĩ, hành vi nông nổi của các em ở lứa tuổi vị thành niên. Đây là tin nhắn giữa một học sinh và cô Đoàn Thị Thủy Chung trong tổ tư vấn học đường thể hiện sự bức xúc về lời nói, cư xử của bạn cùng lớp và thái độ tiếp nhận thông tin, tư vấn kịp thời từ thành viên tổ tư vấn trường THPT Huỳnh Thúc Kháng: Học sinh này đã được tư vấn kịp thời, sau một thời gian, mọi sự bức xúc vướng mắc trong mối quan hệ, cách ứng xử với bạn bè đã được giải quyết. Kết thúc học kỳ 1 năm học 2019-2020, em học sinh được xem là “bắt nạt tập tập thể” gây bức xúc cho bạn bè của lớp đó đã thực sự thay đổi, có ý thức tập thể hơn, các bạn cũng đã hiểu thêm về cá tính của bạn mình và từng bước giúp bạn mình thay đổi. Trong cuộc họp phụ huynh tháng 1 năm 2020 học sinh này đã cũng nhóm bạn làm clip rất cảm động như một thông điệp tri ân và yêu thương gửi tới thầy cô và bạn bè. Tập thể lớp đó đã xây dựng được khối đoàn kết, có nhiều hoạt động sôi nổi, biết yêu thương giúp đỡn nhau và đạt danh hiệu lớp tiên tiến xuất sắc. Trong thời gian qua, cô Đồng Thị Minh Thúy và thầy Phan Xuân Hoài Linh cũng nhận được tin nhắn của học sinh đang học lớp 12 là N.T.H vì áp lực học tập cuối cấp, thi thử không được như mong muốn đã tỏ ra tuyệt vọng và mất niềm tin như sau: Khi nhận được những tin nhắn đó, chúng tôi đã bình tĩnh nắm bắt tình hình, rà soát lại thông tin và tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tâm trạng buồn chán đó của học sinh từ facebook cá nhân, từ giáo viên chủ nhiệm và bạn bè của em 18
ấy, giữ bí mật, tôn trọng quyền riêng tư và thông tin cá nhân...Từ đó, chọn các tư vấn nhẹ nhàng qua các tin nhắn (vì học sinh có yêu cầu không gặp trực tiếp và gọi điện thoại), có phân tích, khuyên nhủ và gợi mở để em có hướng giải quyết tích cực. Mặt khác cử thành viên khác trong tổ tư vấn, GVCN tạo cớ để gặp mặt giao tiếp bình thường nắm tình hình và diễn biến tâm lý học sinh. Mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng kết quả là tổ tư vấn đã giúp học sinh này ổn định về tâm lý để tiếp tục học tập và tham gia các hoạt động của tập thể. Với sự phát triển khoa học kỹ thuật cùng với mạng xã hội như hiện nay, học sinh lựa chọn hình thức này để được tư vấn kịp thời mà e ngại không muốn gặp mặt trực tiếp với cán bộ tư vấn không phải là ít. Vì vậy khi thực hiện tư vấn gián tiếp qua trang thông tin điện tử, mạng nội bộ, mạng xã hội, email, điện thoại,...thì chúng ta cần thực hiện kịp thời, bí mật thông tin, gợi mở định hướng phù hợp,... Tư vấn học đường thông qua các phương tiện thông tin, đặc biệt là qua trang fanpage Quốc học Vinh – THPT Huỳnh Thúc Kháng đã được tiến hành kịp thời và thực sự mang lại hiệu quả thiết thực trong công tác tư vấn cho học sinh. Trong các lĩnh vực như: Tuyển sinh lớp 10, tuyển sinh đại học, tư vấn hướng nghiệp, tư vấn tâm lý, tư vấn sức khỏe…luôn được học sinh quan tâm và lãnh đạo nhà trường, tổ tư vấn trả lời kịp thời. Vì thế, trang fanpage Quốc học Vinh – THPT Huỳnh Thúc Kháng cho đến thời điểm hiện nay đã có gần 30 nghìn lượt tương tác, trong đó, chủ yếu là học sinh và phụ huynh. Địa chỉ này đã thực sự trở thành nơi gửi gắm tâm tư, nguyện vọng, băn khoăn trăn trở của học sinh, phụ huynh về lứa tuổi học đường. 19
20